|
2000
|
|
|
Hauteskundeetarako deia egiten bada PSE EEk bere proposamen politikoa autonomista eta aurrerazalea egingo du
|
euskal
gizarteak dituen arazoak konpontzeko. Ganoraz eta ilusioz aurkeztuko dugu gure hautagaia, euskal herritarren gehiengoaren sustengua jasoko duelakoan, Eusko Jaurlaritza berria gure hautagaiaren inguruan eraikiko denaren itxaropenez.
|
|
2001
|
|
|
|
Euskal
gizarteak badu berea, zeharkakoa edo bigarren mailakoa. Nik ez nioke euskal gizarteari leporatuko presoek pairatzen duten bizi baldintzen eskasia.
|
|
2002
|
|
|
Lasagabasterrek zioskunez, Koldo Mitxelenaren Historia de la Literatura Vasca ezagunaz gain, ordura arteko euskal literaturaren historia gehienetan autoreak eta obrak elkarren ondoan pilatzen ziren, inongo irizpide literariorik gabe antolatuta. Alegia, bizitza literarioak
|
euskal
gizartean zuen lekua ez zen inondik ere aztertzen. Nire ustez, eskasia horiek (dela monografiei dagokiena, dela literaturaren historiei dagokiena) azken urte hauetan nolabait konponduz joan dira.
|
|
|
1975ean onartutako agirian Euskal Unibertsitatearen berezitasunak zehaztuziren: 1 Herritarra, «Euskal Herriko Unibertsitateak
|
euskal
gizartea ukan behar dubere ardaztzat, euskal gizartea bere osotasunean harturik: osotasun geografiko, politiko administratibo, kultural eta ekonomikoa».
|
|
|
– Beraz, irtenbidea ez da etorriko egitura bera euskalduntzetik, euskarak dituen ahalmenak (irakasleak, ikasleak, ezagutzametatua, etab.) eta
|
euskal
gizarteak dituen beharrak uztarturik, garapen bide propioan abiatzetik baizik. Hots, curriculum, ikasle kopuru, irakasleria eta baliabide material propioak garatuz.
|
|
2003
|
|
|
Azkenik, zenbait lagun Iruñera hurbilduko ziren itxaropena bazuen Orbek, programan agertu ez arren. Seigarren puntuak, lotura zuzena zuen UEUk
|
euskal
gizartean zuen (falta zuen) oihartzunarekin. Zuzendariaren esanetan, zenbait sektore sozialetan eta erakunde ofizialetan ez zen aintzat hartzen ez UEUk egindako lana, ezta euskal kultura bera ere, azken horri errespetua eta prestigioa falta baitzitzaizkion.
|
|
|
«Euskal populua, herria, herri ostea, herri masa, herri jendea? ardatz», izan ere, «Euskal Herriko Unibertsitateak
|
euskal
gizartea ukan behar du bere ardaztzat, euskal gizartea bere osotasunean harturik: osotasun geografiko, politiko administratibo, kultural eta ekonomikoa».
|
|
|
Lehen arrantzan edo beste lanetan aritzen zirenak ere nekazaritzara jotzen dute orduan, eta baserri kopurua eta bertako biztanleen kopurua igo egin zen, sistemak gero eta eskulan gehiago eskatu eta mantentzen baitzuen. Baserriak, horrela,
|
euskal
gizartean zuen protagonismoa indartu egin zuen, eta mailaketa sozial eta politikoa zehazteko erabakigarria egiten da. Baina artoan oinarritutako nekazaritza tradizionalak goia jo behar zuen lehenago edo geroago.
|
|
2004
|
|
|
Ezker abertzale elektoral historikoaren desegituraketa organiko eta soziologikoaren egoera, eta PPren sustraitze elektoralaren egoera, gehiengo absoluturaino iritsiko den ala ez, hori da martxoaren 14ko hauteskundeen sakonean jokoan dagoen bakarra, sinatzaile apal honen uste apalagoan. Hori eta, batez ere, indar elektoral nabarmen bat legez kanpo utzi izanaren inmoralitate demokratiko erraldoia ezer gertatuko ez balitz bezala irensteko beste indar politikoek eta
|
euskal
gizarteak duten gaitasuna.
|
|
|
Eta esperientzia berri honek, herri euskaldunean murgildurik zegoela, euskaldunagoa bihurtu zuen eta beharbada horrek lagundu zion bereizten euskararen aldeko jarrerak, ez zuela halabeharrez abertzaletasun politikoaren enblema soila izan behar.
|
Euskal
gizartean bazuen izan berezko balio euskaldun ugari oraindik bizi zirelako. Beraz, Bizkaia edo Euskadiren independentzia lortu arte ez zen itxaron behar, euskararen zabalkundea eta geroa ziurtatzeko, batez ere euskara hizkuntza bizia zegoen tokietan.
|
|
2008
|
|
|
Espainiako eta Frantziako Estatuetako immigrazioak ez bezala, beste kontinente batzuetako immigrazioak duen eragina gehiago da kualitatiboa kuantitatiboa baino, oso errealitate berri eta desberdinari egin behar baitiogu aurre. Immigrazio mota horrek ezaugarri bereziak dituelako gertatzen da hori, nahiz eta euskal gizartean eta kulturan eragiten dituen ondorioak, esaterako, immigrazio espainiarrak eta frantziarrak eragindakoen oso antzekoak izan31 Edonola ere, nahiz eta
|
euskal
gizarteak baduen esperientzia, duela gutxikoa (gizarte espainiarrak ez bezala, esaterako) bizikidetzaren arloan, beste kultura batzuetako pertsonekin eta kolektiboekin (Espainiako eta Frantziako Estatuetako erkidegoetakoak), eta euskal gizartearen memoria kolektiboan oso berria den aurrekaria izan," hegoaldeko" immigrazio" berriak", alderdi askotan, erronka berriak izatea erag... Horrexegatik ari gara atal honetan, hain zuzen ere, gaia lantzen32.
|
|
|
prozesu demokratiko hori gauza daitekeen heinean, kolektibo horien jatorrizko bi estatuek haiek" etnifikatzen" saiatzea, kolektiboan bertan oztopoak sorrarazteko, ez bakarrik politikoak, baita sozialak ere. Estatu horiek, eta bereziki espainiarra, kolektibo horiek
|
euskal
gizartean duten integrazio maila eta bizikidetza maila desorekatzen saiatzen ari dira. Gure gizartea" ulsterizatzen" saiatzen ari dira, kolektibo horiek funtsezko oinarritzat erabilita.
|
|
|
Hirugarren atal batean prozesuaren aurka erabili diren argudioak eztabaidatuko ditugu eta argudio horien aurkako arrazoiak emango ditugu. Eta azkenik, prozesuaren balorazio orokorra egingo dugu,
|
euskal
gizartearentzat duen garrantzia azpimarratuz.
|
|
2009
|
|
|
Pragmatismoa hobetsi zen, nola edo hala, eta lehenbailehen, hoberenaren zain egon gabe ere,
|
euskal
gizarteak zituen premia larriei erantzuna eman beharrak baitzuen lehentasuna. Ez barne tentsiorik gabe.
|
|
|
Iturrien aldetik, ikuskaturiko egunkariak eskasak iruditu zaizkigu eta, era berean, Bizkaia soilik ordezka dezakete. Gainera, zenbait artikulutan azaldutakoa kasu askotan egiatzat hartzen da, egunkariek zuten iritzia eta
|
euskal
gizarteak zuena berdinak zirela adieraziz: «Partiendo del principio de que la prensa es fiel reflejo de la conciencia de todas las sociedades, es relativamente fácil conocer lo que la opinión pública vasca opinaba acerca de la práctica migratoria de sus conciudadanos a América»8 Ikuspegi hau okerra dela iruditzen zaigu, kontuan hartzen badugu garai haietan zegoen alfabetatze maila baxua eta euskaldun elebakarren kopuru altua, euskal elebakarrek zanga handia gainditu behar zuten ia guztiz gaztelaniaz idazten zen prentsa bat irakurtzeko garaian; ondorioz esan daiteke prentsak ez zuela iritzi publikoa behar bezain ongi islatzen.
|
|
|
Ikusmolde elebakar eta kolore bakarzalearen erakusgarri garbiak ez badira, gero, hitz hauek! Ez Kataluniako gizarteak ez
|
euskal
gizarteak dute katalanaren eta euskararen indarberritzea gaztelaniaren kontra edo gaztelaniaren kaltean garatzen, katalan edo euskal elebakartasun ezinezko eta galgarria amesten duten gutxiengo batzuek salbu?. Ahal izanda ere, ez dugu nahi euskaraz bakarrik ulertzen eta hitz egiten duten euskal herritarren Euskal Herririk; gaztelania ez daukagu saltzeko, ez albora uzteko.
|
|
|
deskribatu berri dugun asimetria hori euskararekiko atxikimendurik ezari egotziko bagenio.
|
Euskal
gizarteak badu euskararekiko atxikimendua, eta horren froga ugari ditugu eskura. Urrutira gabe nahikoa dugu irakaskuntzan euskarazko ereduek gurasoen erabakiz (guraso elebidun zein elebakarren erabakiz) izan duten gorakadari erreparatzea, edo Unibertsitatean ikasleek egiten duten hizkuntza hautuari begiratzea, edo helduen euskalduntzearen bilakaera aztertzea [34].
|
|
2010
|
|
|
Artikulu honen helburua argitaratu berri den liburu interesgarri batean ageri diren ideia nagusiak jasotzea da, gaur egungo euskal hezkuntzan interesgarriak eta aplikagarriak direla pentsatuz, eta, horrela,
|
euskal
gizartean dugun hezkuntzaren inguruko eztabaidan modu positiboan eragitea.
|
|
|
Patxi Lopez lehendakariak ziurtatu du
|
euskal
gizartea duela urtebete baino hobeto dagoela gaur egun, kargura iritsi zenetik urte bat betetzen den honetan.
|
|
|
Euskal herriaren erabakitzeko eskubidea defendatzea printzipio erabat demokratikoa da. Ezker Batua ez da indar abertzalea eta, hala ere,
|
euskal
gizarteak duen erabakitzeko eskubidea defendatzen du. PSE EE PSOE zale asko ere ez dira abertzaleak, baina defendatzen dute euskal gizartearen erabakitzeko eskubidea.
|
|
2011
|
|
|
Autonomia Estatutuaren bidez autogobernuaren berreskuratzea, Euskadiko aurrerapen politiko, ekonomiko eta sozialarentzat funtsezkoa izan da. Hogeita hamar urte dituen sistema honek erakutsi du indarrean jarraitzen duela eta
|
euskal
gizarteak dituen arazoak konpontzeko eta herriak aurrera egin dezan bere balioa duela.Elementu hauek sistemaren sendotasuna bermatzen dute, eta elkarrekin denbora luzean zehar Estatutuaren itzalpean eraiki dugun horrek ziurtatzen du ez dela atzera pausurik izango. Gure autogobernuaren sistemaren sendotasuna gehiago indartzen da Autononomien Estatuaren barnean.
|
|
|
«Legezkoa izango da eta ezkerretik aldaketa politiko eta soziala espero duten milaka herritarren esperantza jasoko du».Gogorarazi dute eskubide zibil eta politikoak gauzatzeko bide baketsu, politiko eta demokratikoetan oinarritutako apustua egingo dutela. «Ustezko froga, argumentu eta loturek ez dute lortuko
|
euskal
gizarteak duen askatasun eta bake grinari uko egitea», berretsi du Ibaibarriagak, Bilboko ordezkari independenteak.
|
|
|
Elkarteak dio
|
euskal
gizarteak duela «giltza» euskal preso eta iheslarien eskubideak errespetatuak izateko
|
|
|
|
Euskal
gizarteak dituen kezka eta premia horien inguruko unibertsitatearen erantzun falta hori agerian jartzera eta, maila ñimiñoan bada ere, betetzera dator saio hau. tezen; alegia, ohituta ez gauden joko arau berrietara egokitzerantz lehenbiziko pausoak eman ditzagun1.
|
|
|
...euskal herriko eremu akademikoek euskararen corpusean lan eskerga egin duten arren, hizkuntzaren statusa ez dute neurri eta adore berdintsuekin jorratu; ezta hurrik eman ere. hutsune hori nabarmenagoa da euskalgintza –herrigintzaren eskutik sortutakoa zein instituzionalaeuskara biziberritze aldera aspalditik egiten ari den ahalegin teoriko eta, batez ere, garapen aplikatuei erreparatuz gero.
|
euskal
gizarteak dituen kezka eta premia horien inguruko unibertsitatearen erantzun falta hori agerian jartzera eta, maila ñimiñoan bada ere, betetzera dator saio hau.
|
|
|
Hala, Euskadi puede (Euskadik ahal du) leloarekin horixe azaldu nahi dute. Guregan dugun konfiantza,
|
euskal
gizartean duguna, Euskadin duguna islatu nahi dugu, azaldu du Erkorekak jarritako erronkei aurre egiteko gai delako, erantsi du.
|
|
|
lurralde antolaketatik ikusita, ez daukagu herri ikuspegirik, ez daukagu antolaketa komun gutxienekorik. Halaber, ez da gutxiestekoa garai likidootan
|
euskal
gizarteak duen trinkotasuna: esperientzia historiko autoeratzailea; kapital sozial estimagarria; ehundura komunitario sendoa; gizarte konpaktua, maneiagarria, saretua, sozialki kohesionatua (sentipen politiko nazionaletan dago aldea); historian gertu eskasiaren esperientzia; egikaritze instituzional deszentralizatua; distantzia laburrak; hiri handirik eta megalopolirik ez; identitate zentzu trinkoa; norbanako engaiatuak batez bestekotik gora; lurraldearekiko atxikimendua; baserri giroa estimatzen duen iruditeria.
|
|
2012
|
|
|
Urtezahar gauean EITBn emandako mezuan, Euskal Herriko gatazka politikoa eta krisialdi ekonomikoa izan zituen mintzagai Lopezek. Gatazka politikoari dagokionez, esan zuen
|
euskal
gizarteak duen egitekorik garrantzitsuena elkarbizitza sendotzea dela. «Egunez egun sendotu behar dugu hori, biktimei laguntza eman eta horrelakorik [indarkeriazko egoera] berriz gerta ez dadin bermatuko duten balioak finkatuz».
|
|
|
[Azkarragak] «Espainiako Gobernuak ETAri oso mezu arriskutsua bidaltzen dio: . Egon lasai, ez dugu inoiz negoziatuko euskal erakundeekin eta lehendakariarekin
|
euskal
gizarteak duen erabakitzeko eskubidea. Hori zuekin bakarrik egingo dugu?.
|
|
2015
|
|
|
EH Bildutik eta PSEraino edo inkestak lehen lerroan jartzen duten Podemoseraino eta tartean aktiboen behar luketenak, EAJ eta Eusko Jaurlaritza. PPk nahiago du Euskal Herria nahasian, horrek dena oztopatzen baitu, baina
|
euskal
gizarteak badu garai berri bat bizitzeko eskubidea eta nahia. Ez da beste barik zerutik jausiko, euskal herritar eta instituzioei dagokie haren alde borrokatzea.
|
|
|
Horrela bada, euskararen normalizazioaren arduraren gaurkotasunak (hau da beronen faltak, eta bertara hurbiltzeko planteatzen diren gako, lehentasun eta baliabideen antolaketa posibleen inguruko eztabaidak) gaiak
|
euskal
gizartean duen izaera zentrala eta periferikoa islatzen dizkigu. Oraindik, hemen, 2015 urtean, euskararen normalizazioaren gakoez jarduteak, jardun beharrak, euskararen anormaltasuna jartzen digu agerian.
|
|
|
Itzulpengintzari egindako kritikan sakontzen zuten, hain zuzen ere, beste artikulu batean. Ez itzulpengintzaren zerizanari kritika, ezpada itzulpengin tzak
|
euskal
gizartean zuen funtzio eta zamari kritika. Euskal Herriko udaletan zeuden itzultzaileez mintzo ziren, testu burokratiko administratiboak itzultzera dedikatzen ziren itzultzaileei buruz.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak ETAri proposamen hau onartzeko deia luzatzen dio, euskal gizartearen gehiengoaren borondatea delako. Armagabetzea ETAk
|
euskal
gizartearekin duen zor bat da. Eusko Jaurlaritzak gogoeta hauek eta proposamen hau Nazioarteko egiaztatze batzordeari helarazi dizkio.
|
|
2016
|
|
|
lepotik estutu, baina ito gabe. Zalantzarik ez daukat euskalgintzaren lana aitortua eta baloratua dela erakundeetan, kezka handiagoa sortzen dit
|
euskal
gizartean dugun tokiak, ikusgarritasun galerak?, beharrezkoak garelako euskalduntzeak atzera egingo ez badu. Baina ez zaigu dugun eraginaren neurriko protagonismorik eman nahi estrategiak eta baliabideak adostean.
|
|
|
Hots, Larzabalen antzerkia nortasun kolektiboaren aldarrikatzeko lekua bihurtu da. Apainketa, hizkuntza, kultura erreferentziak, aipamen historikoak bertakoak dira, herri baten bizitzeko isla, orduko
|
euskal
gizarteak zituen kezkak ekartzen ditu plazara.
|
|
2017
|
|
|
Jakin 218 logian doktore da, ingurune digital eta soziala du azterbide, eta eremu horretan egingo du bere ekarpena. Aspaldian, jada, sareko eta aurrez aurreko harreman, praktika eta eraikuntza oro batera gertatu ohi direnez, Gabriel Arestiren Harri eta herri fundazional hura hari eta herri bihurtu delako konstatazioa dakar lehen artikuluan," ingurune digitalak orokorrean gizarte batean duen garrantzia" ekidinezina delako eta zehazki
|
euskal
gizartean dituen ondorioak eta irekitzen diren aukera eta mehatxuak begi bistatik ezin direlako galdu.
|
|
|
hona gure sare soziala. Facebook agertu baino lehen,
|
euskal
gizartean bagenuen sare sozial bat; baina gureak ez diren metaforak erabiltzean, hots, gure hizkuntzan, gure kosmobisioaren bidez, gure identitate eta kulturaren bidez, eta beste batzuenak errepikatu edo, are txarrago, haiena den ikuspegia gureganatzen dugunean, gure historia, gizartea eta gizarte harremanak ukatzen ditugu. Horregatik, on line ko sare sozialez hitz egin beharra dago, aurrez aurreko sare sozialetatik bereizteko.
|
|
2018
|
|
|
Bertsolaritzak
|
euskal
gizartean duen eraginak txunditu zituen biak. Hizkuntzaren bidez sortutako" magia" aipatu dute, frisieraz halako zerbait balego zer nolako aurrerapena litzatekeen nabarmendu dute.
|
|
|
Bertso eskolan dabiltzan gazteek argi dute bertsolaritzan trebatzea euskaran trebatzea ere badela. Horrez gain, bertsolariak
|
euskal
gizartean duen irudiagatik, bertsotan dabilenari, eta bereziki, bertsotan trebea denari, hizkuntza gaitasun altua egotziko zaio. Eta bertso eskolako gazteak fenomeno horretaz oso kontziente dira, nahiz korrelazio zuzen hori emantzat jotzea sinplifikazioa iruditu.
|
|
|
Gaur gaurkoz, nire uste apalez, Euskaltzaindiak
|
euskal
gizartean duen itzalak ez du parekorik. Zergatik asmatu behar dugu asmatuta dagoena?
|
|
|
Hala, Afrikarrak Euskadin jaialdia egingo dute Gasteizen, larunbata bitarte. Baba Ahmed (Aaiun, 1962) ibili da antolaketa lanetan.Zer dela-eta batu zarete afrikar elkarteak halako jaialdi bat antolatzeko?
|
Euskal
gizartearekin ditugun loturak estutzeko antolatu dugu jaialdi soziokultural hau. Afrikako kultura desberdinak ezagutarazi nahi ditugu artearen, kirolaren, eta gastronomiaren bidez. Afrika oso zabala da:
|
|
2019
|
|
|
Alde batetik, Akademian ez zegoen eskuin mutur antiabertzale eta antiestatutistarik. Bestetik, euskaltzain jeltzaleek ez zuten gehiengo esanguratsurik, EAJ PNVk
|
euskal
gizartean zuen indar politikoa Akademiara eraman eta gainerako eskuindarrak posizionatzera behartzeko beste. Hain zuzen, Errepublikako urte giltzarri horietan ez zen euskaltzain berririk izendatu, eta Akademiak diktadura primorriveristan finkatutako egiturari eutsi zion.
|
|
2020
|
|
|
Dena Arantzazuren tradizioari helduta. Aukera emango digu
|
euskal
gizarteak dituen erronken inguruan hausnartzeko eta esperimentatzeko. Horregatik dauka zentroak izen hori:
|
|
|
Euskaltzaindiak eta UZEIk lan hitzarmen berrirako urratsak egin nahi dituzte eta
|
euskal
gizartearekiko duten zerbitzu bokazioa indartu.
|
|
|
Euskaltzaindiak eta UZEIk lan hitzarmen berrirako urratsak egin nahi dituzte eta
|
euskal
gizartearekiko duten zerbitzu bokazioa indartu, orain arteko lankidetza areagotu, eta beste eremu batzuetara eramaten ahaleginduko dira. Lankidetza areagotu nahi duten eremuak, nagusiki, hiru dira.
|
|
2021
|
|
|
Baina nire asmoa, hain zuzen ere, kargua eraldatzea zen. Historikoki, kargu horrek indarkeria eta terrorismoaren fenomenoaren inguruan lan egin izan du, baina, aro hori bukatuta, uste dut Espainiako Gobernuak ere bere egin behar dituela
|
euskal
gizarteak dituen agendak. Horregatik nahi izan dut hasiera hasieratik agenda sozioekonomikoa, kulturala eta linguistikoa gureganatu, eta erakutsi euskal gizartearentzat hain garrantzitsuak diren gai horietan Espainiako Gobernuak zeresana baduela.
|
|
|
Kristau Eskolak gogo biziz parte hartzen du Euskaraldia n, sinetsita dagoelako ezinbestekoa dela ohiturak aldatzea euskararen erabileran,
|
euskal
gizarteak duen desafio handienetakoa.
|
|
|
Egun
|
euskal
gizarteak duen tresnarik indartsuena da bertsolaritza.
|
|
|
Estrategiaren barruan lehentasunetako bat profesionalen etengabeko prestakuntzan gaia txertatzea zen, eta EHUko Udako Ikastaroek,
|
euskal
gizartean duten erreferentzialtasunagatik, aukera paregabea eskaintzen ziguten osasun arloan lanean ziharduten profesionalengana heltzeko. Beraz, 2017ko ekainean" Osasuna eta hizkuntza" izenburupean lehenengo edizioa antolatu genuen.
|