|
2000
|
|
|
Argi izan, ordea, egindako ibilbidea ez dela alferrikakoa izan. Ez baitugu zalantzarik oraindik ere
|
Euskal
Herriko herritarren gehiengoak bat egiten duela Lizarra Garaziko Hitzarmenarekin eta gure burujabetza berreskuratzeko hasitako ibilbidearekin. Izan ere, Lizarra Garazin sinatu akordioa ez baitatza alderdi, sindikatu eta gainerako taldeok une horretan erabakitakoan, hauek guztiak idazkia sinatzera bultzatu zituen euskal sozietatearen gogoan baizik, eta atzen hau hamaika bide ezberdinetatik adierazi izan da urteotan eta ez da inola ixilduko aurrerakoan.
|
|
|
Beste batzuen artean, eskaera honi irtenbide bat eman nahian, 2000ko ekainean. Bai EuskalHerriari? ekimena aurkeztu zen,
|
Euskal
Herriko Herritarren Eskubideen eta EskubidePolitikoen Aldeko Herri Ekimena. Eskubide zibil eta politikoen aldarrikapeneanoinarriturik, eta nazioarteko dokumentu esanguratsuak lekuko harturik (NBErenaipatutako 15 artikulua kasu). Euskal Herritartasunaren Nazio Agiria?
|
|
|
3) Prozesu hain sakonak
|
Euskal
Herriko herritarren babesa izan dezan, erabakitako bideak demokratikoa izan behar du izan, erabat.
|
|
|
Lehenbizi entzun zer den esan behar dugu eta aditu aditzarekin erkatu,
|
Euskal
Herriko herritar askorentzat hitz baliokide hutsak dira-eta. Entzutea ondokoa da:
|
|
|
Penintsulatik kanpo Radio Euzkadi eta Radio España erresistentziaren boza bihurtu ziren. Hego
|
Euskal
Herriko herritarrengana iristeko asmoz, Radio Euzkadik 22 urteko historia isildua garatu zuen. Lehenbizi 1946tik 54ra bitartean Iparraldetik emititu zuen, beste alderdiaren ahotsa, galtzaileen ahotsa izaki, Eusko Jaurlaritza legitimoaren boza hain zuzen ere.
|
|
2001
|
|
|
Bitxikeriak bitxikeri, Departamenduko Kontseilu Nagusia kudeatzeko burutzen diren kantonamendu bozak ez dira kantonamendu guztietan aldi berean egiten. Pirinio Atlantikoak departamenduan dauden 21 euskal kantonamendu edo barrutietatik 11n baino ez dute bozkatuko Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrek oraingoan: Maule, Baigorri, Amikuze, Bidaxune, Ezpeleta, Hiriburu, Uztaritze, Miarritze ekialdea, Angelu hegoaldea, Hendaia eta Hendaiako barrutietan.
|
|
2002
|
|
|
Beraz, gure ekarpena nazio bezala indartzea da, nazio bezala indartuz gero, gero eta kontraesan gehiago geldituko da agerian eta ikusiko da marko honek ez duela balio. Horregatik da oso garrantzitsua
|
Euskal
Herriko herritar, eragile eta elkarteak elkar lanean jartzea.
|
|
|
Baietz erantzungo genioke galdera honi, baina, gure aburuz, proiektu hau eraikitzeko bi ezinbesteko baldintza eman lirateke, batetik,
|
Euskal
Herriko herritarren onespena eta prozesuan parte hartzeko aukera izatea; bestetik, borondate politikoa.
|
|
|
Abantailak baino ez ditugu antzematen. Batetik,
|
Euskal
Herriko herritarren zati handi baten eskubideak, beharrak eta nahiakerrespetatzeko bidea irekita legoke, beste inorenak ikutu gabe. Bestetik, euskal kultura eta hizkuntzaren biziraupenaren bermea litzateke, euskarak hizkuntza gutxituarenestatusari utzi eta goi mailako hizkuntz funtzioak lor eta gara ditzan ezinbesteko tresna gisa.
|
|
2004
|
|
|
Andaluziarrek (%66, 45) eta murtziarrek (%56, 64) jarraitzen diote. Beste muturrean, Errioxako eta
|
Euskal
Herriko herritarrak dira hilabetea amaitzeko erraztasun ekonomiko handienak dituztenak. Aurrezkiaren arloan, Espainiako etxeen %34, 8k (ia 5 milioi familia) bakarrik erabil zezaketen diruren bat 2003 urtearen amaieran; horrek esan nahi du 2002 urtearen amaieran baino 0,6 puntu gutxiago gastatu zela, baina beherakada handiagoa izan zen urte horren amaieran.
|
|
|
|
Euskal
Herriko herritarrek modu ofizialean egiazta ditzakete informatikako ezagutzak.
|
|
2005
|
|
|
Testuinguru politiko berrian, PSE estatutu berritua aurkeztera behartuta sentitu da; De Villepin en bisitak eta Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrei adierazitako mespretxuak urrats praktikoak ematearen beharra eta zilegitasuna areagotu ditu eta ondorioz, hortxe dugu martxan dagoeneko Laborantza Ganbera.
|
|
|
Eta Madrilek eta Parisek erabakitzen dituztenez, Hegoaldeko eta Iparraldeko pentsioak desberdinak dira. Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrek jasotzen dituzten pentsioak askoz hobeak dira, Europako herrialde gehienetako pentsioen antz handiagoa dute.
|
|
|
Eskuratu ditugun azken datuen arabera, Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrek jasotzen dituzten pentsioak askoz hobeak dira Hego Euskal Herrikoek eskuratzen dituztenak baino. ELGAk argitara emandako azken datuen arabera datuak dira, Ipar Euskal Herriko 65 urtetik gorako pentsiodunek batez beste 20.367 euroko pentsioa jaso zuten 2001ean.
|
|
|
Zeren Kutxa bakoitzaren diru gordailu multzoa gaur ere banaka erakargarria baldin bada enpresa espekulatzaileentzat, hirurak bat eginda oraindik askoz tentagarriagoa izango litzateke. Kutxak Banku eta Enpresen partaide egin, bai; baina Bankuak Kutxetan partaide ez, egoera eutsezina bihurtuko litzatekeela, Kutxen kaltegarri, berandu baino lehenago. b)
|
Euskal
Herriko herritarren era guztietako ekintza ekonomiko eta bestelakoei bultzatzea murriztuz, kanpoko ekintza eta merkatuetako ardurak puztu. Gogoan eduki behar dugu behin eta berriz esana.
|
|
2006
|
|
|
Eta Batasuneko iturrien arabera, Zapateroren adierazpenaren aurretik argi adostua zegoen «vascos» horrek Hego
|
Euskal
Herriko herritarrei egiten ziela erreferentzia. Hau da, ezker abertzalean PSOEk iruzur egin duela barneratua dago, azken bospasei urteetan Batasuna eta PSEren artean izan diren elkarrizketen ondoren, gatazka gainditzeko korapiloa Hego Euskal Herriaren edo EAE eta Nafarroako Foru Komunitatea erabaki eskubidean dagoela sarri hitz eginda zegoelako, eta hain zuzen ere bake prozesuaren ardatza hori zela adostua zegoelako.
|
|
|
Urrunagotik edo gertuxeagotik, ziur asko aleren bat ezagutu izan du inoiz. Baina mundua euskalgintza eta euskaltzaleen multzoa baino zabalxeagoa dela aitortuz gero, hala aitortu, ezta??, ez dago hain garbi
|
Euskal
Herriko herritar arruntarentzat azken urteotan sortutako espezie hori hain ezaguna ote den.
|
|
2007
|
|
|
Izan ere, 1919tik 1936ra buruturiko bost hauteskundeetan Jean Ybarnégaray eskuindarra nagusitu zen Euskal Herrian; Garat Euskal Herriko garaile ezkertiar bakarra izan zen (Bérard eta Delzangles erdi ezkertiarrak ziren), 1924tik 1932ra hauteskundeak irabazi zituena Baionako I. barrutian. Emaitzok Ipar
|
Euskal
Herriko herritarren pentsamoldearen berri ematen digute: nekazari bizimodu eta antzinako ohiturez bizi ziren herritar gehienak kontserbadoreak ziren, erlijiozaleak eta antzinako bizimolde horri eustearen aldekoak.
|
|
|
|
Euskal
Herriko herritarren identitate praxia, hots, herritar horiek nazioidentitate horien elementuak, ezaugarriak eta tasunak partekatzeko unean, nolajokatuko lukete. Donostian, Bilbon, Iruñean, Gasteizen eta beste hiri eta herrihandi eta hazietan bizi diren milaka eta milaka euskaldunek nola mamitzen duteberen nazio nortasunaren araberako bizitza soziala, kulturala eta linguistikoa. Talde nazionalen indarra eta itzala neurtzeko egin dudan sailkapenean irakurleaskori agian irudituko zitzaion oso behetik egin dudala kalkulua euskal identitateari dagokionez.
|
|
2008
|
|
|
euskarazko hedabideek ikusle, entzule eta irakurle kopuru apalak dituzte.
|
Euskal
Herriko herritarren %27, 61 inguru euskaldunak izanik, kopuru horretatik oso oso urruti gelditzen da euskarazko hedabideak kontsumitzen dituztenen kopurua. Bi datu aipatzearren:
|
|
|
Demagun adibide zehatz bat: Baigorrin urtero Nafarroaren Egunean elkartzen garenok, Hegoaldeko nahiz Iparraldeko, zerk batzen gaitu zinez
|
Euskal
Herriko herritar gisa. Euskal nazioaren benetako balioren batek?
|
|
|
|
Euskal
Herriko herritarrok gure nazioari dagokion subiranotasuna erabiltzeko orduan egia da zenbait proposamen eta eredu ezberdin egon daitezkeela. Denak zilegi.
|
|
|
Baina batzuk zilegi izan arren, ez dira egokiak Euskal Herria nazio gisa irauteko eta bere herritarrak batuago eta hobeto bizitzeko. Espainia eta Frantziako estatuek eredu unionista mantentzen duten bitartean, ezinezkoa bihurtzen dira subiranotasun partekatuaren ereduak edo autonomia estatutuaren erreformarako proposamenak; izan ere, ez dute balio izango
|
Euskal
Herriko herritarrok gertuago bizitzeko eta nortasun nazional erkide bat elkarrekin partekatzeko esparruak sortzeko.
|
|
|
Bien bitartean, hipotekaren bat dutenek gehiago ordaindu dute hilero. INE Espainiako Institutu Nazionalak emandako datuen arabera, Hego
|
Euskal
Herriko herritarrek, batez beste, 160.000 euroko hipotekak dituzte, eta mailegua urtean behin be rritzea izaten da ohikoena. Kontuan hartuta iazko irailean 4,725ean zegoela Euriborra, 20 urtean ordaintzekoa dutenek hilero 60 euro gehiago ordaindu dituzte; 30 urterakoa dutenek, 66; eta 50 urterakoa dutenek, 77.
|
|
|
Neurriak eragin zuzena izango du Hego
|
Euskal
Herriko herritarrengan. Gaur egun, 20.000 euroko gordailuak dituzte bermatuta.
|
|
|
Argindarra %31 igotzeko eskaera egin zuen joan den astean Espainiako Energia Batzordeak, eta, astakeriatzat jo den arren, fakturen beste igoera bat iragarri dela susmatzen da. 2008an, bi aldiz garestitu da Hego
|
Euskal
Herriko herritarrentzat: %3, 3 urtarrilean, eta %5, 6 uztailean.
|
|
|
Argi dugu Euskal Herria subjektu politikoa dela, erreferentziako jokalekua dela eta eraiki nahi dugun ezkerra
|
Euskal
Herriko herritarrentzat eraiki nahi dugula. Euskal Herria da lan egin nahi dugun erreferentziako jokalekua, parte garen nazioa baita.
|
|
2009
|
|
|
Ipar Euskal Herriko Autonomia Eraiki (lotura politikorik ez duen Ipar
|
Euskal
Herriko herritar talde bat) plataformako hainbat kide Nazio Batuen Erakundeak (NBE) urtero egiten duen herri indigenen edo jatorrizko herrien batzarrean izan zen New Yorken joan den maiatzean. Bilera hartan, Estatu frantziarrean Ipar Euskal Herriaren egoera aztertzeko aditu bat izendatzeko eskatu zuten, NBEren batzorde ekonomiko eta sozialeko 16 adituetatik zortzi gobernuek izendatzen dituztelako eta gainerakoen artean ez dagoelako Europa mendebaldekorik.
|
|
|
Gaur EAEko herritarrak boza emateko eguna dute, eta nafarrek (zein Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrek) ez dute aukera hori izango. Gaur egun normaltzat jotzen da Hegoaldeko bi erkidegoetako herritarrek gobernu eta parlamentu bakoitzari buruz erabakitzeko hauteskunde bereiziak egitea.
|
|
|
Halaber, EAEko herritarren %5ek bakarrik dute Ipar Euskal Herriarekin harremana, eta Nafarroako herritarren %4k. Ipar
|
Euskal
Herriko herritarren %33k dute harremana Hegoaldearekin. Posible al da euskal nortasuna sendotu eta garatzea bere lurraldetasunaz zein hedapen sinbolikoaz adostasunik ez badago?, galdetu zuen Martinez de Lunak.
|
|
2010
|
|
|
Ez dute ulertzen Cotlliureko katalan eta Donibane Lohizuneko euskaldun askok ez dakitela espainieraz.
|
Euskal
Herriko herritar guztiek ez dakite euskaraz, baina munduko euskaldun guztiek ere ez dakite espainolez. Euskal Herrian euskaraz dakigunok eskubidea dugu informazioa geure hizkuntzaz jasotzeko, espainieraz jakin edo ez.
|
|
|
Hego
|
Euskal
Herriko herritarrak, soberania politiko eta ekonomikorik ez dutenez, PSOE eta Espainiako Gobernuak zuzendutako langileen eta gizartearen kontrako ofentsiba jasaten ari dira; patronalaren, Bankaren, Nazioarteko Diru Funtsaren (NDF) eta Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Antolakundearen zerbitzura dagoen ofentsiba, bestalde. Iragarri diren erreformek" jubilazioa 67 urtera atzeratzea, pentsioen erreforma, lan arlokoa..." erakunde horien exijentziei erantzuten die.
|
|
|
Hego
|
Euskal
Herriko herritarrak beren Ogasunekin kontuak egiteko garaian dira. Ogasunak kexu dira, azken aldiko ekonomia eta finantza krisia dela-eta, zerga hobarien bilketa nabarmen jaitsi delako.
|
|
|
Zerbitzua erabili duten Ipar
|
Euskal
Herriko herritarren kopurua% 12,84 hazi da. Hartara 227 espediente zabaldu ditu Behatokiak hiru lurralde horietan.
|
|
|
Horietatik, 1.287 kexak izan dira. Euskararen telefonoa erabili duten Ipar
|
Euskal
Herriko herritarren kopurua% 12,84 hazi da. Hartara, 227 espediente zabaldu ditu Behatokiak hiru lurralde horietan.
|
|
|
2
|
Euskal
Herriko herritarrei honako funtsezko hizkuntza eskubide hauek aitortzen zaizkie:
|
|
2011
|
|
|
Hego
|
Euskal
Herriko herritar gehienek aire kutsatua arnasten dute, Ekologistak Martxan ek emandako datuen arabera. 2010ean Araba, Bizkai, Gipuzkoa eta Nafarroako dozenaka estaziotan bildutako datuek erakusten dute herritarren %85ek sustantziaren batek edo bestek eragindako kutsadura pairatzen dutela; hots, bi milioitik gora lagunek.Airearen kalitatea Espainiako Estatuan 2010ean ikerketa aurkeztu du Ecologistas en Accionek.
|
|
|
Hizkuntz Eskubideen Behatokiko arduraduna den Garbiñe Petriatik gidatua. Behatokia
|
Euskal
Herriko herritarren hizkuntza eskubideez arduratzen da eta eskubide horiek Euskal Herri osoan bermatzera zuzentzen du bere jarduera. Tailerra irekia izanen da, eta joan nahi duenak agertu bertzerik ez du egin behar.
|
|
2012
|
|
|
Elkarrizketaren eta adostasunaren bidez egin aldarrikapena erdiestea lortuko dutela esan du Agerrek. Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrak aho batez Parisen aitzinean agertaraztea lortu behar dela, egin adostasun zabalaren bidez. «Hautetsien Kontseiluaren engaiamendua funtsezkoa da. Ardura historiko bat dute beren gain.
|
|
|
Goienetxe Anaiak talde euskaldunak rap estiloa ekarriko du.
|
Euskal
Herriko herritar guztiei parte hartzera deitu diete antolatzaileek, «500 urte igaro eta gero, herri hau bizirik dagoela erakusteko». NAFARROA BIZIRIK MUSIKA JAIALDIA Noiz.
|
|
|
Gaur egun ez dago hori berariaz aztertzen duen ikerketa lerrorik. Erreferentzia gisa, ordea, eta SEI elkarteak HPSrentzat 2002 urteko CIESen datuetan oinarrituta egindako berariazko ikerketa baten arabera3, esan dezakegu %6, 6 ingurukoa izan zela urte horretan
|
Euskal
Herriko herritarren artean hedabideen kontsumoan euskarak izan zuen tokia, apur bat handiagoa irratiaren kasuan (%9, 4) eta apalagoa telebistaren (%5, 3) eta egunkarien kasuan (%6, 4). Ordutik hona, eta 2002ko datuekin alderagarriak izango denik ez dugun arren, ez dirudi egoera asko aldatuko denik, ez hobera behintzat4.
|
|
|
Hori, euskaldunen eta erdaldun euskaltzaleek hurrengo belaunaldietara hizkuntza transmititzeko nahiaren eta erabakiaren ondorio argia da. Ondorengoei euskara transmititzea garrantzitsua da
|
Euskal
Herriko herritar asko eta askorentzat, eta guraso askok horren aldeko jokaera eraginkorra dute. Horrek guztiak ondorio argia du haurren ezagutzaeta erabilera tasetan, zeinak dagoeneko gainerako adin talde guztienen gainetik azaltzen baitzaizkigu.
|
|
|
Herritartasuna, ordea, eta hasiera batez, oso kontzeptu objektiboa da, administrazio mailari dagokiona. Gutxiago hitz egiten da horretaz, gehienbatEuskal Estaturik ez egoteak ezina egiten baitu inor
|
Euskal
Herriko herritartzat joizatea, Euskal Herrian bizi arren. Pertsona horiek, orduan, Espainiako, Frantziakoedo beste estatu bateko herritarrak dira, baina ez Euskal Herrikoak.
|
|
|
Horregatik, jarraian aipatuko ditugun datuak tentuzirakurri behar ditugu, gerturatze moduan soilik. Ipar Euskal Herriko immigrazioarendatuetan, adibidez, Hendaian bizi diren Hego
|
Euskal
Herriko herritarrak eresartzen dira. Izan ere, Euskal Herriaren egituratze ezaren ondorioak modu argianmahaigaineratzen dira immigrazioaren kasuan.
|
|
|
Kasuhonetan, gure ustez, Euskal Herriaren tamainak, bakarrik 3 milioi biztanle izateaklaguntzen du. Edozelan ere, azken urteetako krisiaren eraginez, pobrezia multzoberriak agertzen ari dira
|
Euskal
Herriko herritarren artean, etorkin eta emakumeenartean bereziki.
|
|
2013
|
|
|
|
Euskal
Herriko herritarren borroka erreferente bat izan da historikoki Kataluniako ezker independentistentzat. Militantziaren konpromisoagatik, erakundeengatik, Espainiako Estatuarekiko konfrontazioan egindako ibilbideagatik… Horrela baino ezin daitezke ulertu katalanen partetik izan dituzten elkartasun keinu ugariak.
|
|
|
Gaur argituko da, beraz, zein aukeraren alde egin duen Madrilek. Mariano Rajoyren gobernuaren erabakiak eragin zuzena izango du Hego
|
Euskal
Herriko herritarren poltsikoetan. CNMCren lehen proposamena onartzen badu, urtarrilean argindarraren prezioa %7, 26 igotzea ekarriko luke, baina, igoera hori soilik fakturaren zati liberalizatuari dagokiona denez, igoera erreala %2, 9 izango litzateke.
|
|
|
Izan ere, GALek ustez erratuta hiltzen zuen pertsona baikotzeko, iheslarien kontrako presioa eta herritarren aurkakotasun jarrera indartu egiten ziren. Hasiera batean, atentatuak errefuxiatuen kontra bakarrik egiten zituenean, Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrek ez zuten GALek euren kontra egingo zuen inolako kezkarik, ez zuten mehatxu gisa ikusten. Baina okerrak egon ziren, baita bereizkuntzarik gabeko atentatuak ere.
|
|
|
«Euskaldun fededun» leloaislatzen zen astekariko artikuluetan zehar. Euskaldun izatea fededun izatea zela erakusten zuten, biak lotuak ziren. apaizentzat euskara beren mezuaren zabaltzeko tresna zen, Ipar
|
Euskal
Herriko herritar gehienek oraino euskara baizik ez baitzekiten. Alderantziz, estatu laikoa nahi zutenentzat, euskara bezalako hizkuntzak trabatu behar ziren, giristinotasunaren eragina ahultzeko asmoz.
|
|
|
Euskaldunak musean aritzen ziren, Zerbitzari ren eta Jean Saint Pierreren hainbat gutunetan ageri zenaren arabera.
|
Euskal
Herriko herritarrei maiz eskatu zieten, Eskualduna ko artikuluen bidez, museko kartak igor ziezazkieten, Zerbitzari kbezala Jean Saint Pierrek ere. Oren anitz iragaten zuten kartetan, kartak beraiek higatzeraino.
|
|
|
dela gaineratu. EH 11 Kolorek
|
Euskal
Herriko herritar guztien eskubideen, betebeharren eta aukeren berdintasuna defendatu nahi du,, haien jatorria edozein dela ere, jatorri edo identitate arrazoiengatik izan daitezkeen diskriminazio egoerak arbuiatuz, eta hura gainditzeko lan eginez?. Euskal gizartearen kultur aniztasuna ere babestu eta sustatu nahi ditu herri erakunde berriak eta jatorri askotako euskal herritarren arteko topaketako, elkarrekintzako eta elkarlaneko esparruen alde lan egingo du,, gure aniztasuna ikusgai bihurtuz eta elkar ezagutzako dinamikei bide emanez, elkarrekiko errespetua eta onarpena lortzeko?.
|
|
2014
|
|
|
Ikuspegi horretan garrantzitsua izan zen marxismoaren eragina (euskal herri langilea bezalako kategoriek erakusten duten moduan), baina euskal nazionalismo osoak bat egin zuen immigrazioarekiko diskurtso horrekin. Izan ere, mugimendu politikoa izaki, abertzaletasunak zukeen inolako arrakastarik erdietsi euren jatorriagatik Hego
|
Euskal
Herriko herritar askoren aurka egin izan balu.
|
|
|
Frankismoak bultzatutako desarrollismoari lotuta, Espainiako nekazari lurretatik exodoa gertatu zen, eta hiriek eta Hego Euskal Herria bezalako gune industrializatuek etorkin ugari jaso zituzten. 1950etik 1970era Hego
|
Euskal
Herriko herritarrak 1.422.000 izatetik 2.334.000 izatera igaro ziren (De Miguel, 1974: 251).
|
|
|
Ororen buru, Hego Euskal Herria gerratik babestu zen, eta euskaldunek ez zuten elkarren aurka gerra egin beharrik izan. Hala ere, Hego eta Ipar
|
Euskal
Herriko herritarren zori kontrajarriak areagotu zuen destino desberdina.
|
|
|
Ez zen faktore bakarra izan, ez lehena, ez azkena, bai, ordea, garrantzitsuena izan, ez lehena, ez azkena, bai, ordea, garrantzitsuena. Baina gerra hark Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrak frantses sentiarazteko prozesuan izan zuen eragina ulertzeko, komeni da aitzineko berrogeita hamar urteetako testuingurua azaltzea.
|
|
|
Ipar
|
Euskal
Herriko herritarren nortasun kontzientzian erabakigarria izan zen Lehen Mundu Gerra, gerra izan baitzen frantses sentiarazteko prozesuan eragile garrantzitsuena, Eneko Bidegainen aburuz, eta horixe jasotzen du laugarren artikuluak. XIX. mendeko bigarren zatian, Frantzian bere lurraldearen baitako herritarren gehiengoak ez zekien frantsesik.
|
|
2015
|
|
|
Euskal Herrian erdaraz jardun arazten duenak, kontzienteki edo inkontzienteki, euskarak munduan duen lurralde bakarra kolonizatzen jarraitzen du, euskarari espazioa kentzen dio. Hizkuntzen gatazka da
|
Euskal
Herriko herritarren artean mugitzen dena. Hizkuntzen gatazka hori kontziente eta ikusgarri egitea da gakoa, mahai gainera ekarri, eta dialektikoki landu.
|
|
|
zein zaila den euskalkian zuzen idaztea, Euskaltzaindiaren arauetan oinarritu gabe. Larreren artikuluekin ohartzen da euskara batuan idatz daitekeela, Ipar
|
Euskal
Herriko herritar batentzat arrotz izan gabe. Eta Herria ren arbasoen testuetan ageri da, XIX. mende bukaerako nafar lapurtera zein hurbil zegoen gaur egungo euskara batutik.Batua arbuiatzen dutenek, maiz, euskara bera dute arbuiatzen.
|
|
|
b) Esaten dutenaren arabera, Hego
|
Euskal
Herriko herritar gehienek zentro ezkerreko ideiak dituzte. Ados
|
|
|
Hego
|
Euskal
Herriko herritarren ideologia
|
|
|
gaitasun maila horiek ahalbidetzen duten matematika itxaropenetik baino nabarmen gorago dagoela euskarazko jarduna. Izan ere, Hizkuntzen Kale erabileraren azken Neurketaren datuen arabera, 2011n Euskal Herriko kaleetan orduan entzundako solasen %13, 3 euskarazkoak ziren.72
|
Euskal
Herriko herritarren euskara gaitasun kopuruei erreparatuta, ordea, %4, 9 izango zen euskarazko solasaldien kopurua, euskaldunek elkarri beti euskaraz hitz eginik, eta herritarren arteko harremanak ausazkoak izatera. Horrenbestez, Neurketaren aztertzaileek ondorioztatu bezala," euskaldunok hizkuntzarekiko fidelak gara, bestela, eta probabilitate estatistikoen arabera, are gutxiago erabiliko genuke euskara". 73 Gainera, adin taldeka behatuta, haurrak eta gazteak dira, hurrenkera horretan eta herrialde guztietan, euskaraz gehien aritzen direnak:
|
|
|
autodeterminazio eskubidearen ukazioan, azken finean. Hortaz, beharrezko ikusten dute etorkizuna"
|
Euskal
Herriko herritarrak era demokratikoan, eta kanpoko inolako eskusartzerik gabe, gauzatu eta erabakitzen joan daitezen bideak eta borondatea ipintzea".
|
|
2016
|
|
|
|
Euskal
Herriko herritarren hizkuntza gaitasunaren berri izateko, bi iturri nagusi ditugu eskura: zentsuak eta ISL. Bi eragiketa estatistiko garrantzitsu horien ezaugarri nagusiak bilduko ditugu taula honetan.
|
|
|
Antzerki idazle desberdinak daude, bai eta publiko desberdinak ere, nahiz eta ikusle kopuru euskalduna murritza izan, Ipar
|
Euskal
Herriko herritar kopurua mugatua izan, publikoa bada antzerkirako:
|
|
|
Aldaketa horiek nonbait kezkak sortu zituzten parrokietako apaizen artean, Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrak erabat eliztarrak baitziren, beraz ez zen denetan ulertzen fedearen arraberritze beharrik gazteen artean, zenbait erretore uzkur gelditu ziren proiektu horren aitzinean, nahiz eta Elizaren erabaki zabala izan. Baina haize berri horrek benetako arrakasta izan zuen, behar bati erantzun zukeen.
|
|
|
Aurreko hizlari biek Luisen lana goraipatzeaz batera, bizkaitarren eta
|
Euskal
Herriko herritarren izenean eskerrik beroenak ere agertu zizkioten, egindako ahalegin paregabea aipatuz.
|
|
|
b) Esaten dutenaren arabera, Hego
|
Euskal
Herriko herritar gehienek zentro ezkerreko ideiak dituzte. Ados al zaude?
|
|
2017
|
|
|
Ibarrangelun eta Elantxoben itaun bera dute: "
|
Euskal
Herriko herritarra izanik,' erabakitzeko eskubidea' gauzatzearen alde zagoz?".
|
|
|
Batzuk beste batzuk baino ausartagoak: " Nahi al duzu izan euskal estatu independente bateko herritar?" zein"
|
Euskal
Herriko herritarra izanik, erabakitzeko eskubidea gauzatzearen alde zagoz?". Horiexek bi eredu.
|
|
|
3 1978ko ESPAINIAKO KONSTITUZIOA gaur egun hego euskal herrian indarrean dagoen 1978ko espainiako konstituzioa 1978ko urriaren 31n onartu zuten espainiako gorteek, urte bereko abenduaren 6an erreferendumean onartu zuten espainiako herritarrek, eta abenduaren 27an berretsi zuen espainiako erregeak. 1978ko abenduaren 29an estatuko aldizkari ofizialean argitaratu eta indarrean sartu zen. espainiako estatuko herritarren oinarrizko eskubide eta betebeharrak bertan jasota daude, baita botere publikoek horiek betetzeko beharra ere. beraz, hego
|
euskal
herriko herritarrak eta botere publikoak arau horri lotuta daude.
|
|
|
Euskaldunon herria ere jatorriz ez da elebiduna, Euskal Herria euskaldunon nazio den heinean bederen. Gaur
|
Euskal
Herriko herritar gehienen hizkuntza propioa espainiera edo frantsesa da, bistan da, baina horrek ez du esan nahi espainiera eta frantsesa herri honen hizkuntza propioak direnik. Nazio identitatearen auziarekin beste horrenbeste gertatzen da:
|
|
|
Interneten bitartez ekoizten duen parte bat lehenago aipatua izan da. Euskaltzaindia engaiatzen da zerbitzu hauek modu eraginkorrago batean jartzera Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrentzat, izan dadin toponimia arloan ala kodifikatze eta hizkuntzari buruzko informazio orokorreko arloetan. Beste erakunde berezituekilako lokarriak (unibertsitatea, ikerketa erakundeak, dokumentu artxiboak eta funtsak) tinkatuko dira.
|
|
|
Aipa dezagun hemen Euskal Herri mailan Euskal Estatuaz berriki egin den inkesta batek (Zabalo, Larrinaga, Iraola et al. 2016) mahai gainean jarri duen datua: hartara, elkarrizketatuen %66, 8k esan du
|
Euskal
Herriko herritarrek eskubidea eduki luketela erreferendum baten bidez Euskal Estatuaz galdetuak izateko.
|
|
2018
|
|
|
Euskararen aldeko aldaketa soziala eragin nahi badugu, euskara gizartearen periferiatik erdigunera ekarri nahi badugu, bigarren hizkuntza izatetik lehen hizkuntza izateko bidean jarri nahi badugu, azken batean, euskara gizartearen ardatzean jarri nahi badugu, nahitaez,
|
Euskal
Herriko herritarren balio eskalan euskarak garrantzi handiagoa irabazi behar du eta hori bide bakar batetik lortuko dugu: euskara Euskal Herriko herritarren gizarte bizitzan komunikaziorako beharrezko eta ezinbesteko bihurtuta.
|
|
|
Euskararen aldeko aldaketa soziala eragin nahi badugu, euskara gizartearen periferiatik erdigunera ekarri nahi badugu, bigarren hizkuntza izatetik lehen hizkuntza izateko bidean jarri nahi badugu, azken batean, euskara gizartearen ardatzean jarri nahi badugu, nahitaez, Euskal Herriko herritarren balio eskalan euskarak garrantzi handiagoa irabazi behar du eta hori bide bakar batetik lortuko dugu: euskara
|
Euskal
Herriko herritarren gizarte bizitzan komunikaziorako beharrezko eta ezinbesteko bihurtuta. Izan ere, gaur egun, euskara, bere txikitasunetik, bere funtzionaltasun eskasetik, herritarren begietara, hutsaren hurrengo azaltzen da gaztelaniaren eta frantsesaren ondoan.
|
|
|
Euskararen aldeko aldaketa soziala eragin nahi badugu, euskara gizartearen periferiatik erdigunera ekarri nahi badugu, bigarren hizkuntza izatetik lehen hizkuntza izateko bidean jarri nahi badugu, azken batean, euskara gizartearen ardatzean jarri nahi badugu, nahitaez,
|
Euskal
Herriko herritarren balio eskalan euskarak garrantzi handiagoa irabazi behar du eta hori bide bakar batetik lortuko dugu: euskara Euskal Herriko herritarren gizarte bizitzan komunikaziorako beharrezko eta ezinbesteko bihurtuta.
|
|
|
Euskararen aldeko aldaketa soziala eragin nahi badugu, euskara gizartearen periferiatik erdigunera ekarri nahi badugu, bigarren hizkuntza izatetik lehen hizkuntza izateko bidean jarri nahi badugu, azken batean, euskara gizartearen ardatzean jarri nahi badugu, nahitaez, Euskal Herriko herritarren balio eskalan euskarak garrantzi handiagoa irabazi behar du eta hori bide bakar batetik lortuko dugu: euskara
|
Euskal
Herriko herritarren gizarte bizitzan komunikaziorako beharrezko eta ezinbesteko bihurtuta. Izan ere, gaur egun, euskara, bere txikitasunetik, bere funtzionaltasun eskasetik, herritarren begietara, hutsaren hurrengo azaltzen da gaztelaniaren eta frantsesaren ondoan.
|
|
|
Beren hileroko sarietan kontrako norabidea duten bi aldaketa ikusiko dituzte Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrek. Batetik, CSG zergaren ekarpena 1,7 puntu handituko da.
|
|
|
Horiek berehalako erantzuna behar dute”, zioten Kalera Kalera dinamikako ordezkariek manifestazio honen eta egunotarako deitu dituzten ekimenak aurkeztu zituztenean.Lehen gradua eteteko eskaeraAzken aldian eman diren hainbat aurrerapauso nabarmentzen ditu Kalera Kalerak. Frantziar espetxeetan diren hainbat euskal preso Mont de Marsan kartzelara hurbiltzeko Ipar
|
Euskal
Herriko herritarren ordezkaritza anitzak izan duen paper erabakigarria nabarmentzen du Kalera Kalerak. “Hego Euskal Herrian urrats mantso baina irmoak egiten ari dira gatazkaren ondorioei konponbideak bilatzeko”, gaineratzen dute.
|
|
|
Horiek berehalako erantzuna behar dute”, zioten Kalera Kalera dinamikako ordezkariek manifestazio honen eta egunotarako deitu dituzten ekimenak aurkeztu zituztenean.Lehen gradua eteteko eskaeraAzken aldian eman diren hainbat aurrerapauso nabarmentzen ditu Kalera Kalerak. Frantziar espetxeetan diren hainbat euskal preso Mont de Marsan kartzelara hurbiltzeko Ipar
|
Euskal
Herriko herritarren ordezkaritza anitzak izan duen paper erabakigarria nabarmentzen du Kalera Kalerak. “Hego Euskal Herrian urrats mantso baina irmoak egiten ari dira gatazkaren ondorioei konponbideak bilatzeko”, gaineratzen dute.
|
|
|
Ia konturatu ere egin gabe, ezarian... Hori da ikasteko modurik onena,
|
Euskal
Herriko herritar gehienontzat ezinezkoa, beste bi hizkuntza baitira hegemonikoak eta nonahikoak euskararen herrian eta, ondorioz, bai euskaldun askoren (gehienen?) gogoan ere. Bestela bezala ikasten dute erdaraz arnasguneetako haurrek ere, goian aipaturiko ahalegin eta lan itzel horren beharrik batere gabe, erdarek ez baitute alferrik martxan beren makineria guztia, eta haiek bai iskiluak, beren batuaren irismena segurtatzeko:
|
|
|
Egoera hori kontuan harturik, zein da
|
Euskal
Herriko herritarrek daukaten lurralde pertzepzioa. Zein da buruan daukaten mapa?
|
|
|
25 urte beteko ditu 2020an. Heldutasun aroan sartu den ekimen horrek eta Udalbiltzaren Hurbiltzen egitasmoak sustaturik, zergatik ez sortu
|
Euskal
Herriko herritarren elkar ezagutza helburu duen erakunde edo topagune bat. Seguran antolatzen den astearen gisakoak beste herrietan ere egitea bultzatuko luke erakunde horrek, eta antolaketan lagundu.
|
|
|
Haren helburua litzateke Euskal Herriaren osotasuna bermatzen duten politikak diseinatzea eta erabakitzea, gero erakunde bakoitzak xede horien araberako politika egin dezan. Erakunde horren lana litzateke Euskal Herria zer den ongi azaltzea, hasteko,
|
Euskal
Herriko herritarren artean eta, baita ere, kanpora begira. Euskal Herriaren osotasunaren argazkia zabaltzen laguntzen duten ekimen oro antola, susta edo lagun lezake (kirol topaketa eta lehiaketak, euskal prentsa nazionala, kulturaren zabalkundea, harreman ekonomiko sakonagoak, enpresen arteko elkar trukeak.).
|
|
2019
|
|
|
Esan bezala, bide horretatik jarraituta, euskararen komunitateak –euskaraz bizi denak edota bizi nahi duenak–, oraingo mugak gaindi ditzake, euskara eremu" publikotik" eremu" komunera" eramanaz... Bi zentzutan,
|
euskal
herriko herritar guztiok partekatzen dugun hizkuntza lokarria izango delako, eta, aldi berean, arrunta izango delako gure gizartean," zentzu komunaren" adierazpen eztabaida ezina.
|
|
2020
|
|
|
Herriko Kontseilua hautatzeaz gain, Euskal Hirigune Elkargoa osatzeko boza emanen dute Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrek martxoaren 15 eta 22an. 1.000 biztanletik beherako herrietan herriko kontseilu berriak du hautatuko elkargorako ordezkaria.
|
|
|
Martxoaren 17an ezarri zuten bi asterako konfinamendua, eta neurriek bere horretan jarraituko dute. Egun, Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrek baimenduta daukate etxetik ateratzea beharrezkoak diren produktuak erosteko, ariketa fisikoa egiteko betiere etxetik gertu, menpekotasuna duten pertsonei laguntzeko eta lanera joateko telelana egitea posible ez denean. Kasu guztietan, arrazoia zehazten duen dokumentu bat eraman behar izaten dute gainean.
|
|
|
Herriko etxeetako kontseiluak osatzeko bozkatuko dute gaur eta heldu den astean Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrek. Koronabirusari aurre egiteko neurri bereziak iragarri dituzte bozkalekuetan
|
|
|
Herriko bozen lehen itzulia izanen da. Ondoko sei urteetan herriko kontseiluak eta Euskal Elkargoa gobernatuko dituzten hautetsiak hautatu dituzte Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrek.
|
|
|
Movistar Pluseko bezeroek ez ezik, Hego
|
Euskal
Herriko herritar guztiek ere' La línea invisible' ren lehen bi atalak ikusi dituzte bihar. Txabi Etxebarrieta ETAko burua da istorioaren ardatza.
|
|
|
ETAren aurreneko urteak thriller generora eraman dituzte. Movistar Plus ordainpeko plataformaren ekoizpen bat da, baina bihar gauean Hego
|
Euskal
Herriko herritar guztiek doan ikusi dituzte lehen bi atalak: 22:00etan, Movistar Plusen Youtubeko kanalean.
|
|
2021
|
|
|
Colette Larraburuk," hortara ez ginen etorriko. kantari batzuk ez bazuten euskal kanta inposatu" hitzaldia horrela hasi du. " Hortara ez ginen etorriko. beren abestien mezuak Ipar
|
Euskal
Herriko herritarren kontzientzia hunkitu eta inarrosi ez bazuten" segitzen zuela.
|
|
|
Inkesta hunen bidez
|
Euskal
Herriko herritarrek galdera batzuen bidez beren ikusmoldea eta beren baitan dituzten hautuak aztertuak izan dira. Modu jarraian egin da:
|
|
|
Etxebizitzaren gaia aztertua izan da. Ipar
|
Euskal
Herriko herritarren %71k gaia arazo bat bezala ikusten du. Aldi berean, urte bateko epean, herritarrentzat etxebizitza eskuratzeko (alokairuan edo erosiz), baldintzak %74rentzat zaildu egin dela iruditzen zaie eta %22arentzat egoera berdintsu dela dio, %4ak hobetu dela pentsatzen du.
|
|
|
Bestela, PCR froga dugu bidea. Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrok, Segurantza Sozialari esker ez dugu ezer pagatu behar egin ahal izateko; Hego Euskal Herrian ordea garesti ordaindu behar izaten duzue diruz prekario direnak txertatzera bideratuko direla aurreikusi daiteke errazki.
|
|
|
2019ko datu batzuk baziren, EHUko HGH ikerketa taldearen eskariz Aztikerrek egindako bilketa batekoak. Inkestak ondorioztatzen zuen pandemiaren aurretik
|
Euskal
Herriko herritarren %83k prentsa digitala zutela ohiko hedabide —bederatzi puntu telebistaren aurretik— Mimenzak honela dio: «Digitalak ginen 2019an.
|
|
|
Ostegunean Eskozia ez zen hizpide. Madrilgo bozetan lehiatu diren hautagai guztiak zaizkio ezagun Hego
|
Euskal
Herriko herritar arruntari, hango biltzarrean sartu diren bost alderdietakoak, eta sartzerik lortu ez duenarena ere bai. Eskozian, Nicola Sturgeon edo Alex Salmond, gehien jota.
|
|
|
Baina BERRIAren datuek beste zerbait adierazten dute: Hego
|
Euskal
Herriko herritar guztien %62k hartu dute lehen dosia, eta %46k osatu dute pauta. Ez dago okerrik kalkuluetan:
|
|
|
Bitartean, txertatutako populazioaren ehunekoa gora doa. Hego
|
Euskal
Herriko herritarren %67k dosi bat hartua dute, eta %61ek prozesua bukatu dute.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian 18:00etatik 06:00ak arte izango da etxeratze agindua bihartik aitzina. Gutxienez bi astez bete dute etxeratze agindua Ipar
|
Euskal
Herriko herritarrek, eta salbuespen bakarrak laneko arrazoiak eta osasun larrialdiak izango dira. Hala, denda guztiek hetsirik egon dute ordutegi horretan.
|