|
2000
|
|
|
" Pinpirin eta florian" da bere azken emaitza: CD bat, 30 minutuko bideo zinta eta gidaliburu honen bidez
|
Euskal
Herrian ia atzo arte udazkena bizitzeko zuten era irudikatzen digun ekoizpena. Orokorrean, baserri eta artzain giroa islatzen du, uztaroan baikaude, hots, uzta jasotzeko garaian.
|
|
|
Eguraldiari eta trafikoari buruzko albisteetan, egunkarietan ez bezala, ez duguEspainiaren erreferentziarik aurkitu (apur batzuk soilik, eta Espainiarekin batera EuskalHerriarekin zerikusia duten berriak izaki). Gai honen inguruan
|
Euskal
Herria ia bakar bakarrik aipatzen da (geroago ikusiko dugu Euskal Herriaren zein zati edo mailaagertzen den gehien). Berdin gertatzen da euskararen inguruko gaietan, eta neurri apalago batean gizarte gaietan ere.
|
|
2001
|
|
|
Literatura garaikideak hainbat obratan agerian azaldu du garaihonekiko daukan lilura, berez mitologizatuegia den momentua gehiago eraldatuz.Francisco Navarro Villosladaren Amaia eleberri klasikotik hasita2, Patxi Zabaletakargitaratu berri duen Errolanen Harria arte3 Santuen kondairek edo hagiografiekgarai honetako legendazko irudia areagotzen dute. Europaren Mendebaldekogainerako eskualdeekin alderatuz,
|
Euskal
Herrian ia ez dugu adibide garbirik eta, agian, hori dela eta, ditugunen balioa kontuan izan genuke, eta, aldiberean, haietatik ahalik eta probetxu handiena atera.
|
|
2006
|
|
|
Beste adibidea urarena da. Ipar Euskal Herrian uraren prezioa elektrizitatearen adinakoa da ia eta Hego
|
Euskal
Herrian ia ia «doakoa», nahiz eta dagoeneko Administrazioak iragarri duen ur gastuen kontrolerako politika ezarriko duela.
|
|
2008
|
|
|
Materiala ere oso bestelakoa zen: batez ere fondoko eskia egiten zuten eta
|
Euskal
Herrian ia ez zen ezagutzen. Arotzak, orduan famatu ziren Attenhofer markako espatulak kopiatuz, lizar egurrezko eskiak prestatzen zituen eta sekulako zeremonia izan ohi zen:
|
|
|
Atzerritar hizkuntzalariak, euskara, garaiko ikuspegi zientifikoz ikertzeko saiotan ari ziren bitartean,
|
Euskal
Herria ia ezgai zen ahalegin horri jarraitzeko eta are gutxiago ekarpenik egiteko. Gure inguruan euskara zientifikoki ikertzeko oinarri eta azpiegitura guztiek huts egiten zuten:
|
|
2009
|
|
|
Donezteben aurkitu zuten. Triasiko garaikoa da,
|
Euskal
Herria ia osorik ur azpian zegoelarik, Aiako Harriak Bianditz, Bortziriak eta Aldude Kintoa uharte bat zirenekoa.
|
|
2010
|
|
|
AEB eta Suedia, lekutara joan behar izan dugu datu bila,
|
Euskal
Herrian ia ez baitago gai honi buruzko eztabaidarik. Aldiz, sarean pixka bat nabigatzea aski da konturatzeko zenbait herrialdetan aspalditik daudela kezkatuta hilotzen kudeaketak ingurumenari eragiten dion inpaktuaz.
|
|
2011
|
|
|
Euskal Herria libre eta legala eta Euskal Gazteria libre eta legala lelopean antolatu dituen mobilizazioak horren ispilu izan dira.Tokian tokiko mobilizazio dinamikari ere heldu dio Eleak ek, hitzaldiak, batzar irekiak, elkarretaratzeak edota manifestazioak deituta. Azken sei hilabeteotan Hego
|
Euskal
Herrian ia 60 jendaurreko agerraldi, manifestazio, ekitaldi eta kale ekimen antolatu ditu. Herri dinamikak aktibatzeko, «hizkuntza, irudia eta mezu integratzaileak» erabili dituela nabarmendu du, eta plataforma «ireki» gisa definitu bere burua, non jatorri, ideologia eta talde askotatik bildutako pertsonek tokia izan duten.
|
|
2012
|
|
|
Azeria (Vulpes vulpes) ere oso arrunta da, eta beti izan da. 90eko hamarkadaren bukaeran hazteriaren eraginez populazioak behera egin zuen pixka bat, baina gaur egun populazio onak ditu. Eta otsoa (Canis lupus), XX. mendearen erdialdean
|
Euskal
Herrian ia desagertuta egon bazen ere, gerora agertzen joan da, eta gaur egun, Enkarterrian, eta Arabako mendebaldean daude. Arabako Foru Aldundiak hainba ikerketa egin ditu, eta kusi da talde bat edo bi direla eta asko mugitzen direla, Burgos, Araba eta Bizkaia artean, azaldu du Zabalak.
|
|
|
Lurralde desoreka handi horrek errealitate bihurtzen du Euskal Hiriaren inposaketa, Euskal Herriaren gainean?
|
Euskal
Herria ia utopiko bilakatu baita honezkero?, eta are larriago bilakatzen ari da azpiegitura handien plan berrien eraginez; adibidez: AHT. Hala, Abiadura Handiko Trenak muturrera eramango du lurralde desoreka, eredu zentralizatuago eta polarizatuago baten aldeko apustua egiten baitu.
|
|
|
Ez hori bakarrik, berau adibidetzat hartu eta etorkizuneko Euskal Herriaparametro horietan eraikitzeko gogoa azaltzen du. Horrela, politikan subjektu unitateoinarrizkoena edo txikiena norbanakoa izan beharrean, familia izatearen aldekohautua egiten du;
|
Euskal
Herria ia bere osotasunean nekazari jendartea zenekoohitura.
|
|
|
Ez hori bakarrik, berau adibidetzat hartu eta etorkizuneko Euskal Herriaparametro horietan eraikitzeko gogoa azaltzen du. Horrela, politikan subjektu unitateoinarrizkoena edo txikiena norbanakoa izan beharrean, familia izatearen aldekohautua egiten du;
|
Euskal
Herria ia bere osotasunean nekazari jendartea zenekoohitura.
|
|
|
Horrek lehenengo arazoa mahaigaineratzen digu: jakina denez, 1793tik 1876ra Hego
|
Euskal
Herrian ia etengabea da gerra egoera, besteak beste bost gerra formal ditugularik(,,, eta). Ez da zalantzarik gerra horiek guztiek oinarri zabala zutela herritar xeheen artean, bereziki azken biek (karlistadak), baina gutxitan aipatzen dira horrelako kontuak.
|
|
2013
|
|
|
|
Euskal
Herria ia hiru milioi biztanle dituen herri plurala da, jatorri eta kultura askotako herritarrak biltzen ditu. Hain zuzen, pluraltasun horrek euskal kulturari eta euskal jendarteari ekar diezaiekeen aberastasuna abiapuntu hartuta, Euskal Herria 11 Kolore herri ekimenak argia ikusi zuen joan den abenduaren 17an.
|
|
2016
|
|
|
euskaldunak %80tik gora diren Gipuzkoako herrietan, botoen %88 eskuratzen dituzte alderdi abertzaleek, herri txikiak dira ia denak?. Araban korrelazio txikiagoa ikusi du boto abertzalearen eta euskararen ezagutzaren artean? «boto abertzalearen ehunekoa altuagoa da euskara ezagutzaren ehunekoa baino»?, eta Ipar
|
Euskal
Herrian ia ez du loturarik ikusi: «Boto abertzalearen presentzia Hegoaldeko herrialdeetakoa baino apalagoa da bai udalerri euskaldunetan, bai udalerri ez euskaldunetan».
|
|
2017
|
|
|
Jakina da
|
Euskal
Herrian ia jai guztiak santuen edo ama birjinen inguruan egiten direla: San Fermin, Ama Zuria, Santo Tomas, Karmengo Ama, Santioak… Eliza katolikoak ekarri zituen, bai santuak bai eta gauza sakratuak ere, baina festak lehenagokoak dira.
|
|
2019
|
|
|
Ahaztua zeukaten nonbait edo ez zuten gogoratu nahi gure hizkuntza propioan gertaturikoa: protestantismoa
|
Euskal
Herrian ia desagertu izanak erabat moztu zion bidea Leizarragaren itzultzaile ahaleginari, eta, bide batez, euskararen garai berrietarako egokitzapenari.
|
|
2020
|
|
|
Horietako gehienak Azpeitian, Zumaian eta Azkoitian detektatu zituen, azken asteko joerari eutsiz. Hego
|
Euskal
Herrian ia 2.000 positiboko langa gainditu du positiboen zenbatekoak.
|
|
|
|
Euskal
Herrian ia 7.000 pertsonari diagnostikatu diete koronabirusa, eta, gaitzaren ondorioz, 312 lagun hil dira guztira. Atzo beste 46 heriotzaren berri eman zuten.
|
|
|
|
Euskal
Herrian ia 190.000 pertsonak jasotzen zuten alargun pentsioa 2017aren amaieran: hamarretik bederatzi pasatxo emakumeak ziren, eta hamarretik zortzi pasatxok hilean 1.000 euro baino gutxiago kobratzen zituzten.
|
|
|
12 Pentsioen hileroko faktura asko hazi da azken urteetan. Hego
|
Euskal
Herrian ia hirukoiztu egin da mende hasieratik, hilean 305 milioi eurotik 853 milioi eurora. Era berean, Espainian, 2008tik 2019ra, %44 handitu da pentsioen ordainketaren faktura, baina kotizazioen ekarpena %5, 5 bakarrik hazi da.
|
|
2021
|
|
|
Hego
|
Euskal
Herrian ia 1.500 positibo
|
|
|
Transmisioa lantzen ez bada, jakin mina kamusten da. Isiltasun bortxatu horrek edukiko zuen eragina hurrengo hamarraldietan ere, garai latzak berriro etorri eta talka ideologiko, politiko eta armatuek herriak eta familiak zatitu eta errepresiozko zurrunbilo batek
|
Euskal
Herria ia hirurogei urtez astindu zuenean. Bortizkeriaren ondorioez publikoki hitz egin eta minak elkarri aitortzeko ezintasun eta debeku tazitoa errepikatu zen, eta oraindik pairatzen ari gara ondorioak.
|
|
|
Umeek eskuetan hartzen zituzten eta argi egiten zuten haien esku ahur txikietan.
|
Euskal
Herrian ia ezinezkoa zen hura bizitzea. Ez dira ikusten ipurtargiak.
|
|
|
Espainian oso berandu egin zen ezagun, 2017an.
|
Euskal
Herrian ia ez dago praktikatzeko aukerarik oraindino. Jendeak ezagutzea, dantzatzea eta disfrutatzea dut helburu.
|
|
2022
|
|
|
Bere lurraldean gutxiengo batek bakarrik menderatzen du euskara. Baina, Ipar
|
Euskal
Herrian ia herritar guztiek dakite frantsesez, eta Hegoaldean gaztelaniaz. Gainera, bizitza pertsonalaren nahiz sozialaren funtzio guztiak bete daitezke frantsesez edo gaztelaniaz inolako arazorik gabe.
|
|
|
Liburu bat atera dute Argentinako Chaco eskualdean, haren ibilbide eta ekarpenari buruz. Chacon laurogeita piku urterekin lanean ari zela, herrira egin zuen bisita batean behin harekin afaltzeko aukera izan nuen, eta zerabilen euskara batu dotoreaz harrituta (atxabaltarra izanik, eta gaztetan salbu
|
Euskal
Herrian ia inoiz luze bizi izan gabe), galdetu nion ea nolatan eusten zion horrelako euskara mailari, ez nuela ulertzen.
|
|
2023
|
|
|
Biolurren egin dugun kalkuluen arabera, gaur egungo Euskal Herriko biztanleria eta Espainiako Elikadura eta Nutrizio Segurtasun Agentziako (AESAN) oinarrizko dieta baten datuak kontuan hartuta, 400.000 hektarea inguru genituzke autokontsumoa bermatzen hasteko. INEko eta Laborantza Ganbarako azken nekazaritza datuen arabera,
|
Euskal
Herrian ia 900.000 hektarea nekazaritza lur erabilgarri daude. Baina 400.000 hektareako kopuru hau oso abiapuntuko datua da, izan ere, ekoizpen bakoitzerako beharrezko diren baliabideak, klima eta ekoizpen baldintzak eta lurraren erabilpen egokia ere beharrezkoak dira:
|
|
|
Maite duena esan nahi du horrek. Antzerkia eta musika maite ditu Valenek, eta
|
Euskal
Herrian ia inork ez bezala, biak ezkontzea lortu du. Euskarazko antzerki musikala eratuz eta sustatuz.
|
|
|
|
Euskal
Herrian ia ehun urtez luzatu den guda bortitzak ondorio latzak utzi ditu etxe askotan. Etxe gehiegitan.
|