|
2001
|
|
|
Gauzak horrela, EAJ eta EAren estrategiak sorgin gurpil zoro batean kateatzen du
|
euskal
gatazkaren konponbide balizkoa. Euren autonomismo eta partizionismoan harrapaturik, kontsultaren aukera behin eta berriro atzeratzen dute zorabioa sortzen dien estatuekin edozein enfrentamendu maila saihesteko.
|
|
|
Luhmanen arabera, komunikazio publiko horren jatorrian sistema politikoa bera dagoen arren (izan ere, guztiz funtzionala da sistema politikorako gaien" murrizte" hori, herritarren interesak biltzeaz gainera, haien arreta ere biltzen baitu), tresna pribilejiatuak dira hedabideak publizitaterako duten gaitasunagatik. Zentzu horretan, okerrik gabe esan dezakegu hedabideek arazoen konplexutasuna murrizteko funtzioa bete dutela, bake prozesua eta
|
euskal
gatazkaren konponbidea" nazionalismoa versus demokrazia" gaira bildu eta murriztu dutelako. Espainiako estatuko sistema politikoko indar nagusien mesedetan jokatu dute horrenbestez.
|
|
|
|
Euskal
gatazkaren konponbidea ez dago hedabideen eskuetan. Egia da.
|
|
2002
|
|
|
Atal hau ezin dugu amaitu, duela hamar urte? 1991ko irailean, alegia?
|
euskal
gatazkaren konponbidea bilatze aldera izan zen ekimena aipatu gabe.Gernika Gogoratuz taldearen bitartez gauzatu zen eta Washington go GeorgeMason unibertsitatea izan zen babesle eta antolatzaile. Euskal Herritik 8.000kilometrora, telebistako kameretatik urrun, lehenbiziko aldiz, euskal alderdiguztietako ordezkariak bilduta egon ziren astebetez euskal gatazkaren konponbideaaztertuz.
|
|
|
1 Premia handia izan arren, Euskal Herriko unibertsitateek ezer gutxiegin dute
|
euskal
gatazkaren konponbidea, maila akademikotik, bilatzealdera. Euskal gatazkaren inguruko ikasketek oso isla txikia izan dute, orain arte, behintzat?:
|
|
2004
|
|
|
Azkenik, ezin dut ahantzi,
|
euskal
gatazkaren konponbidea ekarriko duen elkarrizketa alde anitzarekin batera, ezinbestekoa jotzen dudala abertzaleon arteko elkarrizketa eta adostasuna. Luxu handiegia baita abertzaleontzat erabili behar ditugun tresnen inguruan adostasunik ez izatea eta herriari eskaini behar diogun egitasmoaren inguruan gutxiengo adostasunik ez edukitzea.
|
|
2005
|
|
|
Baina ez dago ukatzerik, sintesi modura kontzeptu bat jorratzea egoki balitz, hori" gatazkarena" izango litzatekeela. Aukera historikoa baitaukagu esaldia gastatu ez baldin bada behintzat XIX. mende hasieratik Cadizeko Gorteetatik hain zuzen ere piztu zen
|
euskal
gatazkari konponbidea eskaintzeko. Garai hartan ezarri zen Espainiaren nazio subiranotasun zatiezina, eta gure herriaren ukapen bortitza.
|
|
2008
|
|
|
ekarriko dizkio sistema demokratikoari. Estrategia horren atzean
|
euskal
gatazkaren konponbidea atzeratzeko asmoa ikusten du Egibarrek: –ETAren amaiera politikoa ez da lortuko bide hori jarraituta?.
|
|
|
|
Euskal
gatazkaren konponbideak garrantzi estrategikoa dauka zuen agendan. Irtenbidea nondik etorriko da?
|
|
2009
|
|
|
Hortaz jabetzen ez den bitartean, sekulako kaltea egiten dio bai ezker abertzaleari, bai proposatzen ari garen ezkerreko erreferente indartsu horri. Zorionez, kartzelatik atera berritan bere izenean
|
euskal
gatazkaren konponbide gisan bide zibila eta elkarrizketa aldarrikatzen zuen Arnaldo Otegi, ezker abertzale osoaren izenean mintzo da orain, eta badirudi, ETAk salbu ezker abertzale osoak horrekin bat egiten duela. Hori hala bada, ETAk desagertu edo albo batera geratu behar du, eta bestela ezker abertzaleak aldendu du ETAren estrategietatik.
|
|
|
II HErekin (Iniziatiba Internazionalista Herrien Elkartasuna) aukera erreala dago pertsona bat Estrasburgon izateko, indarrean den eredu sozio-ekonomikoaren kontra aritzeaz gain
|
euskal
gatazkaren konponbidea handik ere zabaltzeko. Bai, Europako laguntza beharrezkoa da konponbide horretan, ezker abertzaleak sarri gogoratu legez, baina laguntza horrek ezinbestean eskatzen du etxe barruko lanak ondo egitea, ez dadin gertatu kanpoko saiakerak behar adinakoa ez topatzea barruan.
|
|
|
Urteotako batasuna hautsi egin da oraingoan; ezker abertzaleak zerrenda propioaren alde egin du eta beste sektore batzuek Estatuko hegoaldeko hautes-barrutian laborari ezaguna buru duen Europe Ecologie zerrendaren alde. Nago ni zerrenda honetakoek, II HEkoek bezala, eta jakinda ez hura ez hau" gureak ez direla", indarrean den eredu sozio-ekonomikoan aldaketa estrukturalen alde egiteaz gain
|
euskal
gatazka konponbidean sartzearen alde ere egingo dutela. Baina tira!
|
|
|
Iñigo Urkulluk Europako erakundeek
|
euskal
gatazkaren konponbideak duten garrantzia azpimarratu du eta gogorarazi du nazioarteko ikuskatzaile guztiek Europaren partaidetza aipatzen dutela, izan ere, Ipar Irlandako bake prozesuan zeresan handia eduki dute.
|
|
|
|
Euskal
gatazkaren konponbidea beste ikuspuntu batetik landu beharra dagoela uste du Juan Jose Ibarretxe Eusko Jaurlaritzako lehendakariak. Iraganeko negoziazio ereduak alboratu, eta alderdi politiko guztiak mahai berean eseriko dituen elkarrizketa ereduari ateak zabaltzeko garaia dela esan du.
|
|
|
Hainbat herritarrek ihes egin behar izanaren arrazoia horretan datza, AAMren erranetan. Errepresioan bat egiteko ordez,
|
euskal
gatazkarako konponbide demokratiko bat lortzen lagun dezan eskatu dio nazioarteko komunitateari.
|
|
|
Ocamporen esanetan, azken bi asteotan erakutsi dute, informazio intoxikazioaren? gainetik posible dela
|
euskal
gatazkaren konponbide sozial eta politikoaren alde lan egitea. II HEk etorkizuna baduela ziur da Ocampo, eta eurodiputatu bat lortuz gero komunistekin, Frantziako ezker antikapitalistarekin eta Irlanda eta Groenlandiako independentistekin Europako Parlamentuan taldea osatzea espero dutela esan du.
|
|
|
Azaroaren 14an plazaratu zuen ezker abertzaleak, Altsasun, aldez aurretik barnean eztabaidatu ondoren,
|
euskal
gatazkaren konponbiderako prozesu berri baten oinarritarako proposatzen duen agiria. Prozesu hori inolako indarkeriarik eta esku sartzerik gabe garatu litzateke, bide eta bitarteko politikoak eta demokratikoak soilik erabiliz, eta herri borondatea izango litzateke prozesu guztiaren subjektu aktiboa eta dinamizatzailea.
|
|
|
EBrentzat egin diren etengabeko erregionalizazio proposamenak dira arazo nazional eta erregionalek europar eremuaren antolakuntza administratibo berri batean izan dezaketen konponbidea. EBren barruko erregioen egitura sendotu ahala, egungo estatuek galdu egingo lukete boterea, eta horrek erraztu egingo luke
|
euskal
gatazkaren konponbidea.
|
|
2010
|
|
|
Berdeak alderdiko Jean Lissarrek, ABk
|
euskal
gatazkaren konponbidean Batasunaren aitzinean amore eman duela dio lauzpabost bozen aldearengatik ez duela Europe Ecologie rekin koalizioa osatu erran digu orriotan. Politika eraginkorra egiteko tenorea dela ere erran digu.
|
|
|
Espainiak daraman jokamoldearekin hainbat hipotesi erabiltzen dute adituek.
|
Euskal
gatazkaren konponbideak eragina duela pentsa dezake batek baino gehiagok.
|
|
|
Orrialde haietan,
|
euskal
gatazkaren konponbiderako metodologia eta akordiorako oinarriak proposatu zituen Egigurenek. Bi hitzetan, proposatutako errezeta hauxe zen:
|
|
|
noski, proposamen biribil eta erabatekorik zehazteko, baina bai, gutxienez, eta kontraesanak kontraesan, esplorazio bideari ekiteko. Esan nahi dugu horrekin,
|
euskal
gatazkaren konponbidean bestelako gako, tresna eta bideak aintzat hartuko ditugula, gatazkaren korapiloa askatzen lagun dezaketelakoan; azken batean, Euskal Herria europar herrialdea da eta.
|
|
|
Ondo dago nazioarteak nolabait esku hartzea
|
euskal
gatazka konponbidean sar dadin. Ez da espero izatekoa, ordea, ETA bere aldetik su etena emango duenik.
|
|
2011
|
|
|
Azken urte honetan bakegintzari eta normalizazio politikoari begira hainbat alorretan egindako urratsen ondorio ere izan liteke babes horren oinarrietako bat, eta
|
euskal
gatazka konponbidera eramateko ekimenen emaitza ere bai, konponbide horretan euskal presoen eskubideak eta haien parte hartzea ere aintzat hartu beharrekoak direla uste dutenak gero eta gehiago diren seinale.
|
|
|
«Are gehiago atxilotutako pertsonak gatazka hau gainditzeko ibili direlako lanean euren jardun politikoan», nabarmendu du.Euskal gehiengo sindikalak uste du egungo testuinguru politikoan beharrezkoa dela «estatuaren jarduerak ardaztu dituzten errepresio eta Justiziaren instrumentalizazio estrategiak gainditzea». Horrekin batera, euskal gizartearen adierazpen eta parte hartze politikorako eskubideak babestuko dituzten «normalizazio politikorako bideak» sendotu behar direla uste du.Oharrean nabarmendu dutenez, euskal gehiengo sindikalak «egoera honetan ez du ezer egin gabe geratu nahi», eta
|
euskal
gatazkaren konponbide demokratikoarekiko konpromisoa adierazteko egingo diren ekimenetan parte hartuko duela nabarmendu du.Horien artean dago Eleak eskubide zibil eta politikoen aldeko mugimenduak Donostiako Zuloaga plazan antolatutako Aske Gunea. Larunbatera arte han izango dira Bateragune auziari buruzko informazioa banatzen eta beste hainbat ekitaldi antolatzen.
|
|
|
Prozesua bultzatuko duen mugimendua dela dio, baina ez modu zuzenean, «zeharka» baizik, diskurtso «independentea eta dinamika eraginkorra» sustatuz.Izan ere, Eleak ek azpimarratu du ETAk borroka armatua utzi izanak, berez, ez duela ekarriko gatazka politikoa gainditzea, ezta eskubideen urraketak amaitzea ere. ...in lanean jarraitzea ezinbestekoa dela deritzo; hala nola pertsona guztien bizitza eta osotasun eskubidea, iritzi, adierazpen eta manifestazio askatasuna, elkartzeko eta politikan libreki aritzeko eskubidea, edota espazio publikoak, kaleak eta herritarren azpiegiturak erabiltzeko eskubidearen defentsa izango dituzte aldarrikapen nagusi aurrerantzean ere.Eleak ek uste du erabakitzeko eskubidea dela
|
euskal
gatazkaren konponbidearen ardatza, eta horren baitan kokatu du herri kontsultarako eskubidea ere. Hori horrela, Eleak ek erabaki du erabakitzeko eskubidearen aldeko herri dinamika sustatuz «buru belarri» arituko dela aurrerantzean, eskubide horren defentsan «ahalegin guztiak» jarriz, tokian tokiko jarduerekin zein ikuspegi orokorretik.Pertsonak dira Eleak mugimenduaren «motorra», eta haiekin etengabeko hartu emanak lantzea du bere xedea.
|
|
|
Egungo egoeraren harira, Paul Riosek gaineratzen du
|
euskal
gatazkaren konponbidea gertuago dagoela, nahiz eta bake prozesuaren oinarriak sendute beharra egon. Horretarako, bi baldintza bete behar dira bere esanetan:
|
|
2012
|
|
|
Urtebete iragan da Mariano Raxoi Espainiako gobernaburu izendatu zenetik, baina haren gobernuak «iraganeko errezetekin» jarraitzen du, Sabino Cuadra Amaiurreko diputatuaren ustez. Iruñean egindako prentsaurreko batean, urteko balorazioa egin du Cuadrak, eta
|
euskal
gatazkaren konponbideari begira ezer nabarmentzekotan, «PPren mugimendurik eza» nabarmendu du. «Beldurra, zalantza eta mesfidantza zilegi dira, jakina, baina hori ez da nahikoa arrazoi iraganari eusteko», argudiatu du.
|
|
|
|
Euskal
gatazkaren konponbideari dagokionez, Urkulluren inbestidura saioa n konpromisoak lotu zirela azpimarratu du. Hala ere, erabakitzeko eskubidea lelo bat baino gehiago dela esan du Arzuagak, helburu argiekin egunerokotasunean eraiki beharreko ibilbidea da.
|
|
2014
|
|
|
Otegik, baina, esan izan du orduko Barne ministroak EAJrekin harremanak izan zituela elkarrizketetako edukiak «mugatzeko».
|
Euskal
gatazkaren konponbideari buruz jarrera gogortzen edo ixten joan den politikari bat da. 2006an adierazi zuen ETAk indarkeria uzteko borondate garbirik azaltzen ez zuen bitartean ez zela prozesurik izango, baina 2011n zioen ETAk armak utzita ere ez zela elkarrizketarik izango? «bakera erraz ohitzen da»?.
|
|
2015
|
|
|
Arzalluzek bateragarri ikusten zituen Madrilgo gobernuarekin tratutan eta indar abertzaleekin harremanetan aritzea. Aurretik aipatu da Estatutuaren konplitzeaz Arzalluzek Aznarrengan jarria zuen konfiantza;
|
euskal
gatazkaren konponbidean ere Aznarrek urrats garrantzitsuak emango zituela uste zuen EBBko presidenteak, batez ere hartarako gakotzat jotzen zen presoen gaian: igerilekuan urik badago, Aznarrek egingo du dzanga, esaten zuen Arzalluzek.
|
|
|
702. Gaztelaniazko testuan" Declaracion" zena euskarazkoan" Akordio" bihurtu zen;" Lizarrako Akordioa" zioen, halaber, ekitaldian zehar sinatzaileek atzean izan zuten panelak; ñabardura ez zen hutsala: momentua handiesteko balio zezakeen deitura, nabarmen gehiegizkoa zen Lizarran bildu zirenek sinatu zuten testuak
|
euskal
gatazkaren konponbideari buruzko irizpide orokorrak baino jasotzen ez zituenean; Irlanda Foroko kideek handik aurrera egingo zuten lanetik etorriko zen, etortzekotan, akordioa.
|
|
|
Aireportuan ustekabean Ander Aperribairekin topo, ezker abertzaleko egituran nazioarteko kontaktuez arduratzen denarekin.
|
Euskal
gatazkaren konponbideari buruzko solasaldia antolatu dute asteon Kiton, Lokarriko Paul Riosen hitzaldia, eta lan horiek bukatuta bueltan dator bera ere. Azpeitiarra, gizon argia eta goxoa.
|
|
2016
|
|
|
Haatik, hori ez dela bete ohartarazi dute, Frantziako eta Espainiako gobernuek baztertu dutelako ETArekin gatazkaren ondorioei buruzko elkarrizketak abiatzea. Europari bezala, Espainiako alderdi politikoei ere mintzatu zaie Basque Friendship,
|
euskal
gatazkaren konponbidea Espainiako Gobernua osatzeko negoziaketetan txerta dezaten galdeginez.
|
|
2017
|
|
|
Tubiana bera ere etorri zen Euskal Herrira, prentsaurreko batean sostengua adierazteko.
|
Euskal
gatazkaren konponbidearen aldeko Frantziako talde bateko kidea ere bada Tubiana; Aieteko konferentziatik gehiago zen engaiatua. Etxeberrik duela hogei urte pasatik ezagutzen du, euskal gaiak direla medio.
|
|
|
Batetik, François Hollande presidenteak abenduaren 1ean jakinarazi zuen ez zela berriro aurkeztuko. Espainiako diplomaziarekiko distantzia bat hartuta, kargua utzi artean
|
euskal
gatazkaren konponbiderako eskuak libreago izango zituela uste zuten Berhokoirigoinek eta. Bestetik, Manuel Valls lehen ministroak abenduaren 5ean postua utzi zuen, PSren primarioetara aurkezteko.
|
|
|
Horregatik, gizarte osoaren ardura da gatazkari irtenbidea ematea". Bide horretan,
|
euskal
gatazkari konponbide integrala emateko" euskal preso politiko eta errefuxiatu guztiek ahalik eta lasterren etxean" izan behar dutela aldarrikatu dute Kalera Martxatik.
|
|
2018
|
|
|
Maiatzaren 3a, Euskal Herriaren historia markatuko duen eguna izanen da, ofizialki egun hortan baitu ETAk bere azken agerraldia egin.
|
Euskal
gatazkaren konponbiderako frantses eta espainol estatuek ere badute beren eginbeharra, ardura horietarik lehena da presoen eta deportatuen kasuaz arduratzea.
|
|
|
Baina arrastatuak izan ziren, gertakari horrek sortu zuen elkartasun handia jendarte eta hautetsienganik. Biharamunean milaka jende hurbildu zen manifestatzeko eta 600 pasa hautetsik eskatu zuten frantses gobernuari
|
euskal
gatazkaren konponbidean engaia zedin. 2017ko apirilaren 8a izpirituak markatu zuen eguna izan zen, jendarte zibilak bere gain hartu baitzuen ETAren armagabetzea, memento berean Baionan 20.000 jende hurbildu ziren.
|
|
|
|
Euskal
gatazkaren konponbidean Ipar Euskal Herriko eragileak egiten ari diren lana goraipatu du Euskal Preso Politikoen Kolektiboak (EPPK), agiri baten bidez." Eskerrak eman nahi dizkizuegu Aietez geroztik presoen eta gure hurkoen alde burututako ekimenengatik, baina batez ere bake prozesua bururaino hel dadin egiten ari zareten ahaleginagatik", adierazi du kolektiboak.... Agirian, abenduaren 7an presoen kolektiboko bi ordezkarik Reauko presondegian Ipar Euskal Herriko ordezkaritzako kideekin izan zuten bilkurari buruzko xehetasunak ematen dituzte.
|
|
|
30 urte dira Kortatuk bere azken kontzertua eman zuenetik; Azken guda dantza izena jarri zioten kontzertuari eta orduan grabatutako diskoari. Atzo, guda dantzaz baino, bake dantzaz aritu zen Paul Rios Lokarriko koordinatzaile ohi eta Agirre Lehendakaria Centerreko kidea; justuki,
|
euskal
gatazkaren konponbide prozesuaz: «Berrikuntza nagusia izan da eredu berri bat osatu dela; bik dantzatu ezinda, batek ez nahirik, dantzari gehiago sartu direla».
|
|
2020
|
|
|
Sinatzaileen artean daude Gerry Adams Irlandako Sinn Feineko buruzagi historikoa eta Aieteko 2011ko adierazpenaren bultzatzaileetakoa, Noam Chomsky, Jean Luc Nancy, Slavoj Zizek eta Jacques Ranciere filosofoak, Brian Currin
|
euskal
gatazkaren konponbide prozesuan Harremanetarako Nazioarteko Taldeko kidea, Veronique Dudouet gatazken konponbiderako Berghof fundazioaren ikerketa zuzendaria, Christiane Taubira Frantziako Justizia ministro ohia Pierre Joxe Frantziako Barne eta Defentsa ministro ohia, Serge Portelli magistratua, Jean Felix Acquaviva Korsikako diputatua, Esther benbassa senataria, Abraham Behar 1985ean eta 2017an ...
|
|
|
Urteak daramatzazu
|
euskal
gatazkaren konponbidea aztertzen. Zein dira haren indargune eta ahulgune nagusiak?
|
|
2023
|
|
|
|
Euskal
gatazkaren konponbiderako bidean, jendarte zibila engaiatu da, duela urte bat xuxen bideak blokatuak izan arte. Abertzale ala ez abertzale, aspaldiko urtetan preso zirenak libratuak izan daitezen, elkarretaratu dira egoera hori salatzeko.
|
|
|
Hain zuzen ere, nekaezin aritu zen lanean
|
euskal
gatazkari konponbideak aurkitzeko. Ausarta zen, bakartia, eta haren pentsamendua ez zegoen inora lotua.
|