|
2000
|
|
|
Ondorioz, bere arrantzaleena berdintsua izango da, okerragoa ere izan litekeelarik. Eragin handia izango luke horrek guztiak
|
euskal
ekonomian, zeharka 25.000 pertsonari ematen baitio ogibidea arrantzak.
|
|
|
Euskal Herriari buruz edozein deskribapen egiten ari garelarik, ez da berdinakonkistapeko egoeratik ikustea ala ez. Adibidez, Euskal Herri konkistatuaren Historia, egoera soziologikoa eta psikologia konkistapean, Euskararen garapen ezina etadiglosia konkistapean, euskal musika eta kirola konkistapean,
|
euskal
ekonomia, sindikalgintza eta politika konkistapean, nazioarteko harremanak Euskal Herriankonkistapean, ertzaintza Euskal Herrian konkistapean, etab. Gure Herria konkistapekoHerria da. Konkista herriarteko harremanen gertakizun politikoa da, baina ondorioakbizitza sozialeko esparru guztietara zabaldu eta kutsatzen ditu.
|
|
|
BAKAIKOA, Baleren Alba/ Eskozia. 2 zk. (1977), 49
|
Euskal
ekonomiaren egoera eta irteera ahalgarriak. 23 zk. (1982), 46 Euskal kultura 1994. 85 zk. (1994), 28 Euskal kultura 1995. 91 zk. (1995), 16 Euroaren ondorioak. 108 zk. (1998), 17
|
|
|
113 zk. (1999), 120 Literatura (Egunen gurpilean). 114 zk. (1999), 205 Azken eskariak eta gehigarri balioen hazketak. 5 zk. (1978), 85 Kontzentrazioa eta osagarritasuna
|
euskal
ekonomian. 6 zk. (1978), 68 Pilota eta espazioa. Gogoeta bat edo beste...
|
|
|
BAKAIKOA, Baleren
|
Euskal
ekonomiaren egoera eta irteera ahalgarriak Euskal kultura 1994. 85 zk. (1994), 28 Euskal kultura 1995. 91 zk. (1995), 16
|
|
|
ekonomia eta kultura. 34 zk. Lurralde antolakizuna (Nota laburrak). 35 zk. (1969), 54 Azken eskariak eta gehigarri balioen hazketak. 5 zk. (1978), 85 Kontzentrazioa eta osagarritasuna
|
euskal
ekonomian. 6 zk. (1978), 68
|
|
2001
|
|
|
ERAGIN PIZGARRIA
|
EUSKAL
EKONOMIAN.
|
|
|
Eraikuntza berri hauen eragina jasan duten biztanleak proiektua zalantzan jartzen ari dira, eta, aldiz, energi proiektu hauen arduradunak, Bizkaiko Badiako lehendakari eta EAEren Gobernuko Energiako sailburuorde Javier Aranburu buru dutelarik, proiektu hauek
|
euskal
ekonomian, orokorrean, eta ekipo ondasunen euskal enpresetan, bereziki, izango duten eragin pizgarria azpimarratzen saiatu dira. Arduradun hauek diotenez, proiektu hauei esker, energia oso prezio lehiakorrean lortzeko aukera izango dute euskal enpresek.
|
|
|
Euskal merkataritza portuetako arduradunek 2000 urteko azken ekitaldiari buruz eskainitako datuek diotenez,
|
euskal
ekonomiak hobera egin zuen eta 2001 urte honetarako itxaropenak ere onak dira, %3, 5aren inguruko batez besteko hazkundea aurreikusten baita. Gure portuetako merkataritza jardueren bilakaera gure ekonomiaren osasun egoera neurtzeko termometroa da.
|
|
|
Itxitako azken ekitaldia, 2000 urtea,
|
euskal
ekonomiaren pixkanakako hobekuntza horren adibide garbia da. Izan ere, 2000 urtean Hego Euskal Herriko merkataritza portuek 32,5 milioi tona mugitu zituzten, eta beraz %3, 4ko hazkundea izan zuten 1999arekin alderatuz.
|
|
|
Baina, aldi berean, egia ere bada aldagarrien arteko ezberdintasunak nabariak direna eta teknologi aurrera kuntzakzein giza ezagutzak erabateko eragileak direna hazkuntza ekonomikoa suspertzeko orduan. Hain zuzen ere, Euskadiko Kutxaren ikerketak dioenez,
|
euskal
ekonomiak bi ard atzhoriek behar omen ditu gogoan izan orain arteko hazkuntza iraunkorrari benetan eutsi nahi baldin bazaio.
|
|
2002
|
|
|
Horixe da Euskadiko Kutxaren Ikerketa sailak egin duen azterketaren ondorioetako bat. Azterlan hori Inmaculada Gallastegik zuzendu du, eta lankide izan du Ikeiko lantaldea;" Kontzertu Ekonomikoa eta
|
Euskal
Ekonomia" du lanak izena, eta hain zuzen ere joan den hilean argitaratu zen, Kontzertu Ekonomikoa eta euskal Kupoa berriz negoziatzen ari ziren une berean. Negoziazio horrek Espainiako Gobernuaren eta Eusko Jaurlaritza eta Foru Aldundien akordiorik gabe bukatu zuen urtea eta ordura arte indarrean zegoen Kontzertu Ekonomikoaren alde bakarreko luzapena ekarri du.
|
|
|
Lau dira, ikerlanaren arabera, bilakaera horretan indarrik handiena izan duten faktore eragileak. Aurrenekoa, 80 hamarraldiaren hasiera aldean
|
euskal
ekonomiaren oinarrizko sektore industrialak pairatzen ari ziren krisi industrial gogorra da. Krisi horren ondorioz, hasieran, itzelak izan ziren industriaren berregituratzeari heltzeko behar izan ziren baliabideak.
|
|
|
Halaber,
|
euskal
ekonomian azken hogei urteetan izan diren aldaketa garrantzitsu batzuei buruzko hainbat ondorio jasotzen ditu azterketak. Kontuan hartzen dugun denboraldi honetan urritu egin du euskal ekonomiak kanporantz egiteko zuen joera:
|
|
|
Halaber, euskal ekonomian azken hogei urteetan izan diren aldaketa garrantzitsu batzuei buruzko hainbat ondorio jasotzen ditu azterketak. Kontuan hartzen dugun denboraldi honetan urritu egin du
|
euskal
ekonomiak kanporantz egiteko zuen joera: hala, inportazioei zegokien 1981 urtean barne eskariaren %89, baina 1999 urtean batez besteko hori 25 portzentaia puntutan jaitsi zen, %64ra iristeraino.
|
|
|
hala, inportazioei zegokien 1981 urtean barne eskariaren %89, baina 1999 urtean batez besteko hori 25 portzentaia puntutan jaitsi zen, %64ra iristeraino. Hortaz, esan daiteke, azterlan honen arabera beti ere,
|
euskal
ekonomia kanpora zabaldutako ekonomia dela, eta, hortaz, kanpoko ekonomien mende dagoela; mendekotasun hori, nolanahi ere, gutxitzen ari da gaur.
|
|
|
Datu horrek, azterlan honen arabera, euskal enpresen merkatu lokal naturala, neurri batean, estatuko merkatua izatetik, Europako Batasunaren merkatua izatera igaro dela adierazten du. Hala eta guztiz ere, 2000 urtean oraindik izugarria zen
|
euskal
ekonomiak kanpokoarekiko zuen mendekotasuna: hain zuzen ere, estatuko ekonomia baino bi bider mendekoago zen.
|
|
|
Zortzigarren kapituluan Xabier Barrutiak Hego Euskal Herriko industria egitura aztertzen du, eraikuntzaren eta energiaren ibilerak ere barnean hartuz.Industria izan delarik
|
euskal
ekonomiaren bizkarrezurra, krisiak izandako eraginaerakusten du Barrutiak, hala nola industria espezializazioa, bere eduki teknologikoa eta kanpoan merkaturatzeko azken joerak. Jarraian, bederatzigarren kapituluan, Mikel Zurbanok zerbitzuen jarduera multzoak Hego Euskal Herrian izandakobilakaera eta jokabidea analizatzen ditu.
|
|
|
Azken gai esparrua kanpo sektorearena da. Nazioarteko testuinguru ekonomikoan
|
euskal
ekonomiak duen kokapena aztertzen du Mikel Zurbanokazken kapitulu horretan. Horretarako, eta beste daturik ezean, kanpo merkataritzada azterketa gunea, horrek eskaintzen baititu euskal ekonomiaren kanpo loturenzenbatekoa eta nolakoa.
|
|
|
Nazioarteko testuinguru ekonomikoan euskal ekonomiak duen kokapena aztertzen du Mikel Zurbanokazken kapitulu horretan. Horretarako, eta beste daturik ezean, kanpo merkataritzada azterketa gunea, horrek eskaintzen baititu
|
euskal
ekonomiaren kanpo loturenzenbatekoa eta nolakoa.
|
|
|
Horren islada, gaur egun gure herriko unibertsitate sarean Euskal Herriko Ekonomia irakasgaiaEkonomia titulazio bakar batean egotea. EHUko Ekonomia lizentziaturan?, etahautazko irakasgai gisa, gainera.
|
Euskal
ekonomiak diziplina moduan duen ezagutza ofiziala hutsaren hurrengoa da, eta errealitate horrek eremu honetan daudengabeziak ulertarazten ditu. Egoeraren premiak eraman gaitu batik bat unibertsitate jardueran gabiltzan egileok elkartu eta unibertsitate eta hezkuntza sistemandihardutenentzat ez ezik gizarte zein ekonomia eragileentzat erabilgarri izan nahiduen testua prestatzera.
|
|
|
Hamalau gai ardatz moduan hartuz jorratu dugu Euskal Herriko ekonomiareninguruko hurbilketa orokor hau. Horiekin ez da
|
euskal
ekonomiari buruzko katalogoa amaitzen, eta badira barneratu ez diren beste hainbat gai, arrazoi desberdinaktarteko. Lehenengo bi kapituluetan, Hego Euskal Herriko ekonomia ulertzeko ibilbide historikoaren ikuspegia eskaintzen du Alex Arizkunek.
|
|
|
Erregimen politiko berriaren joera esku hartzaile eta zentralizatzailearenondorioz,
|
euskal
ekonomiaren bilakaera Estatu zentralaren politika ekonomikoarenjoeren eta joera horien aldaketen mende geratu zen. Hala eta guztiz ere, Madrilgoxedapenen euskal eremuko egokitzapenek berezitasun batzuk izan zituzten; beregaraian aztertuko ditugu horiek.
|
|
|
2.2
|
EUSKAL
EKONOMIARENTZAKO TRABA AUTARKIKOA:
|
|
|
Burdina hori Europako herrialde askotara eta Amerikako kolonietara esportatzen zen, eta bera izan zen
|
euskal
ekonomia nazioarteko truke sarean sartu zuena; sare horrek bidea emanen zigun elikagai eta oinarrizko ondasun nahiko erosteko.Hala eta guztiz ere, XVIII. mendean, eredu horrek agortzeko sintoma batzuk erakusten zituen. Basoetako mozketek aise gainditzen zuten birlandaketaren erritmoa, eta, horren ondorioz, basoak bukatzen hasi ziren, eta egurra lortzeko leku egokiakgeroago eta urrunago zeuden, eta ustiatzen gaitzagoak ziren.
|
|
|
Atal honetan
|
euskal
ekonomiaren emaitza produktiboaren azterketa gauzatzen da.Horretarako analisi ekonomikoaren ohiko jarduerak hartuko dira oinarritzat: lehensektorea, nekazaritza eta arrantza biltzen dituena; bigarren sektorea, zeinak industria gune gisa duen, baina energia eta eraikuntza ere oratzen dituen; eta hirugarrensektorea, beste biek hartzen ez dituzten jarduerez osatzen dena.
|
|
|
Joan den mendearen lehen erdian Fisher eta Clark egileek hezurmamitutako jarduera produktiboaksailkatzeko irizpide horrek, jaso dituen kritikak ahazteke, indarrean dirau oraindik.Izan ere, herrialdeetako informazio ekonomikoak sistematizatzeko eta plazaratzeko, oinarrizkoa da sailkapen hori. Hartara,
|
euskal
ekonomiaren jarduera produktiboazegiten den azterketa sailkapen horretan oinarritzen da.
|
|
|
Honekin bat, testu honen helburua euskal ekonomiarensarrera egitea den arren, errealitate konplexuak sintetizatzeak ekartzen dituen oztopo analitikoez eta informazio galeraz ohartarazi behar dugu. Hasteko, sektoreenarteko doikuntzaren bilakaerari erreparatuko diogu,
|
euskal
ekonomiaren egiturazkoaldaketen gako nagusiak ulertzeko. Ondoko gaietan, sektore ekonomiko bakoitzaren gaur egungo dinamikaren aspektu nagusiak eta eragile behinenak islatuko dira.
|
|
|
Euskal Herrikosektoreen ibilbidea, ezaugarri bereziak dituen arren, ez da sobera aldentzen inguruneko beste herrialde industrializatuek erakusten duten dinamikatik. Sektore nagusibakoitzak herrialdeko enpleguan zein produktuan duen ekarpena irizpidetzatharturik,
|
euskal
ekonomia mendebaldeko beste eremuekin alderatuz ikus daitekehori. Horrela egin da 6.1 eta 6.2 irudietan.
|
|
|
Bigarrenak, 6.2.irudiak, bi esparru horietan enpleguaren sektoreen banaketa islatzen du. Bietan, nabarmen geratzen da
|
euskal
ekonomian ere hirugarren sektorea dela produktugintzan ekarpen nagusia egiten duena eta enplegu gehien sortzen dituena; alde handiz, gainera. Izan ere, Hego Euskal Herrian zerbitzuek %60ko ekarpena egin zieten1998an bertako produktuari eta enpleguari.
|
|
|
Industriari dagokionez, industriak
|
euskal
ekonomian duen presentzia erlatiboa Europako Batasunarena baino handiagoa da, produktuei zein enplegu aldagaieibegira (ikus 6.1 eta 6.2 irudiak). Euskal Herrian, eta batez ere Bizkaian, laurogeiko hamarkadan izandako industria eraispena biziki gogorra izan arren, gaur egunbertako ehun produktiboaren eta enpleguaren ehunekobeste handia (%32 eta %28, hurrenez hurren) industria adarrek osatzen dute.
|
|
|
Hala ere, jarduera produktiboen egituraketa hori nahiko berria da Euskal Herrian. Duela hogei urte,
|
euskal
ekonomiaren jarduera produktiboaren argazkia bestelakoa zen. Orduan, 1970eko hamarkadaren erdialdean alegia, euskal ekonomiaren produktuaren erdia baino gehiago industria jarduerek ekoizten zuten.
|
|
|
Duela hogei urte, euskal ekonomiaren jarduera produktiboaren argazkia bestelakoa zen. Orduan, 1970eko hamarkadaren erdialdean alegia,
|
euskal
ekonomiaren produktuaren erdia baino gehiago industria jarduerek ekoizten zuten. Aurrekohamarkadetako industria bultzadak industriaren nagusitasuna ekarri zuen EuskalHerriko ekonomiara, batik bat industria astunaren hedapenean oinarriturik.
|
|
|
Euskal Herriko industriaren gainbehera, industria jarduerek euskal ekonomianekoitzitako parte hartzea gutxitzean islatzen da. 6.3 irudiak erakusten duen legez,
|
euskal
ekonomiaren produktuaren erdia baino gehiago (%54) industriala zen1975ean. Era berean, erditik gorakoa zen euskal industriak 1985ean ere produktuari egindako ekarpena, arrunt bitxia zena garaiko mendebaldeko ekonomietakoesparruan.
|
|
|
Hamarkada horretako bigarren erdian, aldiz, industriaren susperraldi berria suma daiteke. Beraz, desindustrializazioa fenomeno berantiarra da
|
euskal
ekonomian, eta, garrantzitsuaizan arren, ez da oso sakona izan; gainera, azken joerak egiaztatzekotan, bereakegin duela dirudi.
|
|
|
Franco, H. eta Etxebarria, G. (1995): ?
|
Euskal
ekonomiaren desegituraketa. Industripolitikaren azterketa?, in I. Zaldua eta M. Zurbano (arg), Industrializaziotik desindustrializaziora?
|
|
|
Mondragon Taldea (MT) gorabeherak jasaten hasi zen, Espainiako ekonomia?
|
euskal
ekonomia barne, beheranzko joera bizian murgildu zenean; ondorioz, Mondragon Taldea bera ere krisi horren eragina nozitzen hasi zen.
|
|
|
Laburbilduz,
|
euskal
ekonomian zerbitzuek izandako garapena berantiarra etamotela izan da, bere kapitalizazio urriaren eta tokiko faktoreen eraginez. Azkenhorien artean aipatzekoak dira, enpresentzako zerbitzuen susperraldirako ahalmenabalaztatu zuen industriaren gainbehera sakona, zerbitzuetan atzerriko kapitalenezarpen gorakorra, krisialdian zerbitzu jarduerak industriatik kanporatutako enplegu babesleku gisa erabiliak izatea, etab.
|
|
|
Merkatuko zerbitzu adarren artean
|
euskal
ekonomian indar produktibo handiena higiezinak eta enpresentzako zerbitzuak adarrekoa da, zerbitzuetako BEGarenia %20 bideratzen duelako. Produktuari egindako ekarpenagatik merkataritza etakonponketa adarra gailentzen da ondoren, %16arekin; eta ehuneko hamarretik gorako ekarpena egiten diote ostalaritza eta garraioak eta komunikazioak adarrek ere.
|
|
|
Orain arte, berrikuntza uhina intentsitate handiagoz barreiatu da ondasunetanzerbitzuetan baino, baita
|
euskal
ekonomian ere. Horrela islatzen du 9.4 taulak.Bertan, urtealdi desberdinetarako merkatuko zerbitzuen eta ekonomia orokorrarenlanaren itxurazko produktibitatearen urteko hazkunde tasak alderatzen dira.
|
|
|
Laburbilduz,
|
euskal
ekonomian ere errenta mailaren igoera ahalbidetzen duenhazkunde eutsia dagoen neurrian, zerbitzuak garestitu egiten dira beste jardueraekonomikoekiko. Hala baieztatzen du sektore desberdinetako prezioek euskalekonomian duten bilakaerak (Guenaga eta Zurbano, 1999).
|
|
|
Hego Euskal Herriko zerbitzuetako dinamikaren azterketa honetan hainbatfaktoreren garrantzia azpimarratu dugun arren, paradigma produktibo berriak etaindustriaren eta zerbitzuen arteko integrazioak egiturazko aldaketan duten erantzukizuna kontuan izatekoak dira.
|
Euskal
ekonomiaren egitura sektorialak bereizgarririk baduela ere aipatua izan da, industria sarearen pisu erlatiboa. EuropakoBatasuneko ekonomien artean handienetakoa dena, eta ehun produktiboarenbarnean dituen izaera estrategikoa, erakarpen eragina eta aitzindaritza direla kausa.Egoera horrek badu ondoriorik zerbitzuek euskal ekonomian duten hedapen prozesuan, bai zenbatekoaren ikuspegitik, bai nolakoaren ikuspegitik.
|
|
|
Euskal ekonomiaren egitura sektorialak bereizgarririk baduela ere aipatua izan da, industria sarearen pisu erlatiboa. EuropakoBatasuneko ekonomien artean handienetakoa dena? eta ehun produktiboarenbarnean dituen izaera estrategikoa, erakarpen eragina eta aitzindaritza direla kausa.Egoera horrek badu ondoriorik zerbitzuek
|
euskal
ekonomian duten hedapen prozesuan, bai zenbatekoaren ikuspegitik, bai nolakoaren ikuspegitik. Izan ere, arestianazaldu denez, euskal ekonomiako zerbitzuetako hedapenak lotura estua erakutsi duindustriaren bilakaerarekiko.
|
|
|
eta ehun produktiboarenbarnean dituen izaera estrategikoa, erakarpen eragina eta aitzindaritza direla kausa.Egoera horrek badu ondoriorik zerbitzuek euskal ekonomian duten hedapen prozesuan, bai zenbatekoaren ikuspegitik, bai nolakoaren ikuspegitik. Izan ere, arestianazaldu denez,
|
euskal
ekonomiako zerbitzuetako hedapenak lotura estua erakutsi duindustriaren bilakaerarekiko. Zehazki, urtealdian, zerbitzuetako enpleguaren eta produktuaren hedapena industria eta zerbitzuen arteko erlazioari eskergertatu zen.
|
|
|
Alabaina,
|
euskal
ekonomiako zerbitzuen eta industriaren artekotasuna gehituegin da eta horrek zerbitzuen hedapenerako bidean lagundu du. Baina industria oinarria zabala izanik eta euskal ekonomiaren eraldaketa prozesuan sektoreartekointegrazioaren bidea luzea izan ez dela kontuan hartuta, industriarekiko erlazioarenitzalean sortu eta hedatzen diren produkziorako zerbitzuek potentzialtasun handiaerakusten dute etorkizunera begira.
|
|
|
Alabaina, euskal ekonomiako zerbitzuen eta industriaren artekotasuna gehituegin da eta horrek zerbitzuen hedapenerako bidean lagundu du. Baina industria oinarria zabala izanik eta
|
euskal
ekonomiaren eraldaketa prozesuan sektoreartekointegrazioaren bidea luzea izan ez dela kontuan hartuta, industriarekiko erlazioarenitzalean sortu eta hedatzen diren produkziorako zerbitzuek potentzialtasun handiaerakusten dute etorkizunera begira. Arestian aipatutako industria eta zerbitzuenarteko integrazioaren gaur egungo ahuleziak etorkizun hurbilean garatzeko aukerak indartu egin daitezkeela islatzen du; are gehiago, oinarri industrialaren eraldakuntza amaitzeke dagoen prozesua dela gogoan izanik.
|
|
|
Garrantzi hori, zenbatekoari dagokionez, aurreratua izan da euskal ekonomiareneremuan 9.2.2 azpiatalean.
|
Euskal
ekonomian enpresentzako zerbitzuen hazkunde tasak azkeneko hamabost urteetan ekonomia osoarenak baino handiagoak izandira. Bi faktorek dute hazkunde horretan erantzukizun nagusia.
|
|
|
Dena den, hazkunde tasa garaiak ezagutu dituzten arren, enpresentzako zerbitzuek
|
euskal
ekonomiaren BPGan duten zatia Europako Batasuneko herrialdegehienetakoaren azpitik dago9 Ondorioz, esan daiteke euskal ekonomian dagoenzerbitzuen bitarteko eskariak oso garapen maila apala erakusten duela, kontuanhartzen bada bertako industria sarearen indarra eta inguruko herrietako enpresentzako zerbitzuen garapen erlatiboa. Hala ere, enpresentzako zerbitzuen beharrazela eta, euskal ekonomia zerbitzuen inportatzaile izatetik esportatzaile izateraigaro zen 1990eko hamarkadan, bost urteren buruan.
|
|
|
Dena den, hazkunde tasa garaiak ezagutu dituzten arren, enpresentzako zerbitzuek euskal ekonomiaren BPGan duten zatia Europako Batasuneko herrialdegehienetakoaren azpitik dago9 Ondorioz, esan daiteke
|
euskal
ekonomian dagoenzerbitzuen bitarteko eskariak oso garapen maila apala erakusten duela, kontuanhartzen bada bertako industria sarearen indarra eta inguruko herrietako enpresentzako zerbitzuen garapen erlatiboa. Hala ere, enpresentzako zerbitzuen beharrazela eta, euskal ekonomia zerbitzuen inportatzaile izatetik esportatzaile izateraigaro zen 1990eko hamarkadan, bost urteren buruan.
|
|
|
Dena den, hazkunde tasa garaiak ezagutu dituzten arren, enpresentzako zerbitzuek euskal ekonomiaren BPGan duten zatia Europako Batasuneko herrialdegehienetakoaren azpitik dago9 Ondorioz, esan daiteke euskal ekonomian dagoenzerbitzuen bitarteko eskariak oso garapen maila apala erakusten duela, kontuanhartzen bada bertako industria sarearen indarra eta inguruko herrietako enpresentzako zerbitzuen garapen erlatiboa. Hala ere, enpresentzako zerbitzuen beharrazela eta,
|
euskal
ekonomia zerbitzuen inportatzaile izatetik esportatzaile izateraigaro zen 1990eko hamarkadan, bost urteren buruan. Jokabide aldaketa horretanlotura estua du Bizkaian jarduera horiek izan duten hedapenak.
|
|
|
Laburbilduz, enpresentzako zerbitzuen jarduerek hedakuntza bizkorra izandute azken hamarkadan
|
euskal
ekonomian. Dinamismo hori lotuta dago berrikuntza eta produkzio paradigmaren eraldakuntzekin, baina baita jarduera mota horrekkrisi garaian enpleguaren babesleku izateko duen funtzioarekin ere, bere enpresa atomizazioak erakusten duenez.
|
|
|
Atal honen hasieran aztertu dugu dagoeneko hiru sektore nagusien banaketaHego Euskal Herriko ekonomian. Bertan aurreratzen zen
|
euskal
ekonomian zerbitzu jarduerak gailendu berri direla beste sektoreen aldean, produktuari zein enpleguari egindako ekarpenaren ikuspegitik. Hemen, azpimarratzekoa da produktuaren tertziarizazio maila apalagoa dela pezeta konstantetan egindako neurkerakontuan hartuz eta pezeta korrontetan egindakoarekin alderatuz.
|
|
|
Lehenaren araberako zerbitzuen partizipazioak ozta ozta gainditzen zuen %50ko maila 1997anHego Euskal Herrian (ikus 7.3 irudia); aitzitik, pezeta korrontetan neurtutakoak%60ko mailatik gertu goratzen du zerbitzu jarduerek produktuari eginiko ekarpena (ikus 9.1 irudia). Mendebaldeko ekonomietan zabaldutako tertziarizazio prozesuaantzeko parametrotan gauzatzen ari da
|
euskal
ekonomian ere, beranduago eta beredinamika propioarekin garatzen ari den arren.
|
|
|
zerbitzu jardueren pisu erlatiboaren apaltasuna eta beren hedapenaren berritasuna.Datu iturrien arabera, zenbatekoak eta ehunekoak aldakorrak diren arren, euskalekonomiaren egitura sektoriala aztertzean, gainerako herrialdeetan baino partizipazio ahulagoa dute zerbitzuek; hots, industria sarearen pisu erlatiboa ingurunekohandienetakoa da. Gainera, zerbitzuen hedapena eta industria krisia elkarrekikolotura estu bilakatu dira
|
euskal
ekonomian. Nahiz kausalitateaz ezin den baieztapen
|
|
|
Irudi horiek HegoEuskal Herriko zerbitzuek prezio korronteetan neurtutako produktuan eta enpleguanduten ehunekoa agertzen dute, hurrenez hurren. Hasierako urtean, 1977an, tertziarizazio maila apala zela erakusten dute bi irudiek, zeren, beste herri batzuetan erditik gorako ehunekoa erakutsi arren,
|
euskal
ekonomian zerbitzuen presentzia erlatiboa %40 ingurura baino ez baitzen iristen. Hasierako igoera mugatuaren ostean, geldiune labur bat gertatu zen laurogeiko hamarkadaren hasieran. Nafarroan hamarkada horren erdialdean gauzatu zen geldiunea?.
|
|
|
Bilakaera hori azaltzeko, zerbitzuetako berezko dinamika garrantzitsua denarren, beste sektoreetako bilakaerak eta dinamikak ere hura esplikatzen dute neurrihandi batean. Hots,
|
euskal
ekonomian industriak izandako gorabeherek zerikusiestua dute zerbitzuek euskal ekonomian duten presentziarekin. Zerbitzuek azkenhiru hamarkadetan izandako berezko dinamika gertutik ulertzeko, oso egokia da
|
|
|
Bilakaera hori azaltzeko, zerbitzuetako berezko dinamika garrantzitsua denarren, beste sektoreetako bilakaerak eta dinamikak ere hura esplikatzen dute neurrihandi batean. Hots, euskal ekonomian industriak izandako gorabeherek zerikusiestua dute zerbitzuek
|
euskal
ekonomian duten presentziarekin. Zerbitzuek azkenhiru hamarkadetan izandako berezko dinamika gertutik ulertzeko, oso egokia da
|
|
|
Bertan, Hego Euskal Herriko zerbitzuetako sasoiz sasoiko enpleguaren aldakuntzak agertzen dira. Taula horrek erakusten duenez, zerbitzuetakoenplegu sorrera garrantzitsuenak bi sasoitan gertatu ziren
|
euskal
ekonomian: laurogeiko eta laurogeita hamarreko hamarkadetako bigarren zatietan. Leheneandesindustrializazioaren prozesua bere punturik gorenean zegoen, eta, ondorioz, zerbitzuetako presentzia zabaldu egin zen euskal ekonomian (9.1 eta 9.2 irudietanikusi dugun bezala).
|
|
|
Taula horrek erakusten duenez, zerbitzuetakoenplegu sorrera garrantzitsuenak bi sasoitan gertatu ziren euskal ekonomian: laurogeiko eta laurogeita hamarreko hamarkadetako bigarren zatietan. Leheneandesindustrializazioaren prozesua bere punturik gorenean zegoen, eta, ondorioz, zerbitzuetako presentzia zabaldu egin zen
|
euskal
ekonomian (9.1 eta 9.2 irudietanikusi dugun bezala). Laurogeita hamarreko hamarkadako bigarren erdian, aldiz, berrindustrializaziorako dinamika nagusitu zen, eta testuinguru horretan, euskalekonomian zerbitzuek zuten pisua bere horretan mantendu zen, tertziarizazioerlatiboaren aurrerabidea nolabait geldiaraziz.
|
|
|
Hausnarketa horrek beste batera garamatza, tertziarizazioaren dinamikarenarrazoietara, hain zuzen. Sasoi bakoitzeko zerbitzuen dinamika diferentzialak,
|
euskal
ekonomiaren tertziarizazio bide lasaian faktore eragile desberdinak egon direla pentsarazten digu. Arreta berezia eskatzen du, 70eko eta 90eko hamarkadetakobigarren zatietan zerbitzuen dinamika industriaren dinamikarekin bat etorri izanak, nahiz eta bi sasoi horietako dinamikaren zentzuak kontrajarriak diren.
|
|
|
Urtealdi horietan erabakiorra izan dazerbitzuen dinamika orokorrean produkziora bideratzen diren bitarteko zerbitzuenzeregina. Hartara,
|
euskal
ekonomian industria jarduerek berebiziko erantzukizunaizan dute, garaian garaian, zerbitzuen oinarriaren hedapenean zein murritzaldian.
|
|
|
Amaitzeko, tarteko eraispen industrial gogorreko urtealdian, zerbitzuetako enpleguaren hazkunde bizkorra nagusitu zen
|
euskal
ekonomian. Dinamika horretarako, erabakiorra izan zen euskal lurraldeetako sare instituzional autonomoen eraketak zabaldutako enplegu publikoaren sorkuntza azkarra.
|
|
|
Gastu publikoaren bilakaeran zenbait ezaugarri aurkitzen ditugu: lehendabizi, nabaria da ezen azken bi hamarkadetan sektore publikoak
|
euskal
ekonomian duengarrantzi erlatiboa gorakorra izan dela; bereziki, politika sozialak (hezkuntza etaosasuna, batez ere) eta garraio azpiegiturak izan dira gastu publikoaren lehentasunnagusiak.
|
|
|
Tamalez, oraindik
|
euskal
ekonomiaren jarduerak ez dira berriztatzen lanpostuberriak sortzeko asmoz. Beste aldetik, enpresa lehiakorretan eskasa da parte hartzea, eta ez da demokrazia parte hartzailea lortu.
|
|
|
Gaur egun
|
euskal
ekonomiaren etorkizunari buruz hausnartzean, beharrezkoa daEuropako Batasunak hainbat eremutan jarrai ditzakeen joerak ezagutzea. Estatuakbere eskumenen harribitxia nola ebaki eta leuntzen dioten behatzen du.
|
|
|
Dena den, ezin da ahaztu globalizazioak dakarren ziurgabetasuna eta arriskuaren aurrean erantzun desberdinak ematen ari direla dagoeneko, esaterako, integrazio kontinentalen dinamikak indarrean jarriz eta hedatuz. Nahiz hurrengokapituluan aztertuko den, aurrera dezagun ezen
|
euskal
ekonomiaren kanporakoestrategia oro Europako Batasunarekiko atxikipenak baldintzatzen duela ezinbestez.Ipar Euskal Herriak Europako Batasuna (EB) bere sorkuntzatik atxiki bazuen, Hego Euskal Herriak 1986ra arte itxaron behar izan zuen horretarako, EstatuEspainiarra eta Portugal bertaratu ziren arte, hain zuzen. Horrela, Europako Batasuna da gaur egun euskal ekonomiarentzat integrazio ekonomikorako naziozgaindiko esparrua, eta baita araugintza ekonomikorako gorengo eremua ere.
|
|
|
Nahiz hurrengokapituluan aztertuko den, aurrera dezagun ezen euskal ekonomiaren kanporakoestrategia oro Europako Batasunarekiko atxikipenak baldintzatzen duela ezinbestez.Ipar Euskal Herriak Europako Batasuna (EB) bere sorkuntzatik atxiki bazuen, Hego Euskal Herriak 1986ra arte itxaron behar izan zuen horretarako, EstatuEspainiarra eta Portugal bertaratu ziren arte, hain zuzen. Horrela, Europako Batasuna da gaur egun
|
euskal
ekonomiarentzat integrazio ekonomikorako naziozgaindiko esparrua, eta baita araugintza ekonomikorako gorengo eremua ere. Hots, EBda ekonomiaren globalizazio prozesuaren eskualdeko adierazpena eta euskal ekonomiaren kanpo sarbiderako esparrua.
|
|
|
Horrela, Europako Batasuna da gaur egun euskal ekonomiarentzat integrazio ekonomikorako naziozgaindiko esparrua, eta baita araugintza ekonomikorako gorengo eremua ere. Hots, EBda ekonomiaren globalizazio prozesuaren eskualdeko adierazpena eta
|
euskal
ekonomiaren kanpo sarbiderako esparrua.
|
|
|
Esan daiteke, gaur egungo ekonomia politikaren ardatz nagusiak Bruselatikhartzen direla, politika fiskala eta soziolaboralaren salbuespenekin. Testuinguruhorrek izugarrizko eragina du
|
euskal
ekonomiaren bilakaeran, gutxienez bi alorretan: bertako eragile ekonomikoak eszenatoki berria berenganatu dute eta lankidetza zein lehia harremanak gero eta gehiago gauzatzen dituzte kontinentera begira; gainera, dagoeneko ikusgarria da euskal ekonomiaren kanpo fluxuek EuropakoBatasunerako duten berrorientazio indartsua.
|
|
|
Testuinguruhorrek izugarrizko eragina du euskal ekonomiaren bilakaeran, gutxienez bi alorretan: bertako eragile ekonomikoak eszenatoki berria berenganatu dute eta lankidetza zein lehia harremanak gero eta gehiago gauzatzen dituzte kontinentera begira; gainera, dagoeneko ikusgarria da
|
euskal
ekonomiaren kanpo fluxuek EuropakoBatasunerako duten berrorientazio indartsua.
|
|
|
Espainiako merkataritza politikari dagokionez, 1950eko hamarkadako bukaera arte babesgintza zen merkataritza irizpide nagusia. Gaur egun, Europako Batasuneko merkataritza politikak liberalizazioa du oinarri eta irizpide, eta horretara makurtu behar dira Euskal Herriko merkatuko merkataritza arauak.Horretarako, azken lau hamarkadetan merkataritzaren liberalizazioa eta irekitze prozesu bizkorra suertatu da
|
euskal
ekonomian ere, nazioarteko liberalizazioarekiko homologazioa eskuratuz.
|
|
|
|
Euskal
ekonomiak nazioartean duen kokaera eta sarbidea ulertzeko, bertako eragileekonomikoek kanpokoekin dituzten harremanen eremu zabala aztertu behar da. Laburbilduz, kanpoarekiko ekonomia harremanak arlo jakin hauetan gauzatzen dira: ondasun eta zerbitzuen salerosketen arloan, kapitalen fluxuen arloan, lan eskuarenjoan etorrien arloan eta ekonomia produkzioaren eta erregulazioaren eremuan.Arlo horiek guztiak definitzen dute herri bateko ekonomiak munduan duen tokia, eta, halaber, toki edo kokaera horren ispilu dira arlo horietako bakoitzean herribatek dituen emaitzak.
|
|
|
|
Euskal
ekonomiaren kanpo kokaera aztertzean, estaturik gabeko herria denneurrian, nabarmenak diren mugen aurrean gaude. Lehena, datu ekonomikoenurritasuna eta heterogeneitatea.
|
|
|
HegoEuskal Herriaren kasuan, kanpo ekonomiaren arloko datu iturri nagusia Madril da, eta dauden datuak herrialdeka edota erkidegoka emanda daude, eta horien artekokonparaketa oztopoz beteta dago batzuetan. Bestetik,
|
euskal
ekonomia nazio ekonomia ez den aldetik, kanpo kontzeptuaren esangura ez da horren argia. HegoEuskal Herriko merkatua Estatu Espainiarra izan da azken mendean eta kanpo merkatutzat Estatu horretatik at daudenak hartzen dira, eta ez Hego EuskalHerriko ekonomiatik kanpo geratzen direnak, zuzenago dirudien bezala.
|
|
|
HegoEuskal Herriko merkatua Estatu Espainiarra izan da azken mendean eta kanpo merkatutzat Estatu horretatik at daudenak hartzen dira, eta ez Hego EuskalHerriko ekonomiatik kanpo geratzen direnak, zuzenago dirudien bezala. Hemengoazterketaren irizpidea ohiko bideari eustea da, arrazoi metodologikoak medio, betiere,
|
euskal
ekonomiak gaur egun duen berezko merkatu esparrua EstatuEspainiarrekoa izan ordez Europako Batasuneko merkatu bateratua dela ahazteke.
|
|
|
Horiek horrela,
|
euskal
ekonomiak nazioarteko esparruan duen tokia aztertzeko aldagai nagusia salkarien joan etorriak dira, zeren, ezinbestez, aipatutakomugak direla tarteko, euskal ekonomiaren kanpo arloko datu sistematizatuak iaerabat horietara mugatzen baitira, eta, gainera, han hemenkako kanpo loturenadierazpenerako lehen mailako informazioa eskaintzen baitute. Hego EuskalHerriko esportazioen zein inportazioen bilakaeraren berri 13.1 irudiak eskaintzendu.
|
|
|
Horiek horrela, euskal ekonomiak nazioarteko esparruan duen tokia aztertzeko aldagai nagusia salkarien joan etorriak dira, zeren, ezinbestez, aipatutakomugak direla tarteko,
|
euskal
ekonomiaren kanpo arloko datu sistematizatuak iaerabat horietara mugatzen baitira, eta, gainera, han hemenkako kanpo loturenadierazpenerako lehen mailako informazioa eskaintzen baitute. Hego EuskalHerriko esportazioen zein inportazioen bilakaeraren berri 13.1 irudiak eskaintzendu.
|
|
|
Bi aldagaien, esportazioen zein inportazioen? bilakaerak elkartuz, bi indize eraiki daitezke
|
euskal
ekonomiaren kanpoarekiko lotura adierazteko. Lehena, kanporako irekitasun maila da, zeinak esportazio eta inportazioen baturak BPGarekiko duen ehunekoa azaltzen duen.
|
|
|
lehena 1992 urtera artekoa, zeinean saldoanahikoa orekatua izan zen, superabit eta defizit apaleko urteak elkarrekin izanik; bigarrena 1993tik aurrerakoa da, eta ikus daitekeenez, 90eko aldi horretan superabita egonkortu egin zen, nahiz azken hiru urteetan superabitaren joera beherakorraizan zen. Beraz,
|
euskal
ekonomiaren kanpo saldoaren joera gorakorra izan da, aregehiago 1985 urtearen aurreko saldoak defizitarioak izan ohi zirela kontuanhartuz. Behin eta berriro, Europako Batasuneko merkatu bateratuaren sorrera dataerabakiorra begitantzen zaigu, gertakizun hori euskal ekonomiaren kanpo bilakaera berri eta azkarraren giltzarritzat har baitaiteke.
|
|
|
Beraz, euskal ekonomiaren kanpo saldoaren joera gorakorra izan da, aregehiago 1985 urtearen aurreko saldoak defizitarioak izan ohi zirela kontuanhartuz. Behin eta berriro, Europako Batasuneko merkatu bateratuaren sorrera dataerabakiorra begitantzen zaigu, gertakizun hori
|
euskal
ekonomiaren kanpo bilakaera berri eta azkarraren giltzarritzat har baitaiteke.
|
|
|
Aurreko atalean, 90eko hamarkadako
|
euskal
ekonomiaren kanpo dinamikotasunaeta irekitasun gorakorra egiaztatu dugu batez ere. Orain kanpo susperraldianindustria enpresek izandako erantzukizun desberdinak aztertuko ditugu.
|
|
|
Industria enpresak dira kontuan hartzen direnak, eta zerbitzuetako kanpo merkataritzaalboan utzi dugu berariaz. Izan ere, batetik, zerbitzuetako nazioarteko merkataritzaren bolumenak adierazgarritasun txikia izan du nazioartean zein
|
euskal
ekonomian; eta bestetik, euskal ekonomiari buruzko datu iturrietan ez da erraza zerbitzuen esportazio zein inportazioei buruzko berriak eskuratzea. Dena den, zerbitzu jardueretako joera berriekin, teknologia berriek urrutiko zerbitzu elkartrukeakahalbidetzen dituzten heinean4, zerbitzuen nazioarteko merkataritzaren garrantziakuantitatiboa eta kualitatiboa handiagotuz doaz.
|
|
|
Industria enpresak dira kontuan hartzen direnak, eta zerbitzuetako kanpo merkataritzaalboan utzi dugu berariaz. Izan ere, batetik, zerbitzuetako nazioarteko merkataritzaren bolumenak adierazgarritasun txikia izan du nazioartean zein euskal ekonomian; eta bestetik,
|
euskal
ekonomiari buruzko datu iturrietan ez da erraza zerbitzuen esportazio zein inportazioei buruzko berriak eskuratzea. Dena den, zerbitzu jardueretako joera berriekin, teknologia berriek urrutiko zerbitzu elkartrukeakahalbidetzen dituzten heinean4, zerbitzuen nazioarteko merkataritzaren garrantziakuantitatiboa eta kualitatiboa handiagotuz doaz.
|
|
|
Industria enpresaren tamainak
|
euskal
ekonomiaren kanpo merkataritzarendinamikotasunean duen zerikusia aipatuko dugu, hasteko5 Datuak EAEko esparrura mugatuta egon arren, Hego Euskal Herriko ekonomia guztira zabal daitezkebere esangura gordinean.
|
|
|
Azkenik,
|
euskal
ekonomiako eragileek kanpo merkatuetan duten jokabideaaztertzeko, merkataritza balantzaren eduki teknologikoari hurbilketa egitea komenida. Azterketa xume honetan, EAErako informazioa dugu soilik, eta, hurbilketa denneurrian, baliagarria zaigu Hego Euskal Herriko ekonomiaren jokabide orokorrarenarrastoa ulertzeko.
|
|
|
Azterketa honetan kanpo merkataritza gisa hartu ez badugu ere, aipamen xume bat egitea merezi du Espainiako merkatuak
|
euskal
ekonomiarentzat duen garrantziaz. Esan dugunez, merkatu hori izan da euskal ekonomiaren berezkomerkatu babestua, 1993an Europako merkatu bakarra indarrean ipini arte.
|
|
|
Azterketa honetan kanpo merkataritza gisa hartu ez badugu ere, aipamen xume bat egitea merezi du Espainiako merkatuak euskal ekonomiarentzat duen garrantziaz. Esan dugunez, merkatu hori izan da
|
euskal
ekonomiaren berezkomerkatu babestua, 1993an Europako merkatu bakarra indarrean ipini arte. Horrelaulertzen da ezen 1985ean, hots, Europako Elkarterako atxikimenduaren aurretik, Estatuko merkatuetan eginiko euskal produktuen salmenta BPGaren %60 izatea.Baina, hamar urte beranduago, Estatuko merkatuak euskal produktuen BPGaren%36 erakartzen zuen.
|
|
|
Hain zuzen, euskal produktuen EBrako sarbidea bikoiztu egin zentermino erlatiboetan: 1985ean
|
euskal
ekonomiaren BPGaren %10 bertaratzenbazen, hamar urte beranduago bikoiztu egin zen indize hori.
|
|
|
Ondorioz,
|
euskal
ekonomiaren kanpo merkataritza oso kontzentratuta dagogeografikoki; gainera, Nafarroaren kasua muturrekoa dela esan daiteke. EuropakoBatasuna da euskal ekonomiaren loturagune nagusia, distantzia handiz; eta azkenurteetako joera ikusirik, egoerak ez du aldaketarako zantzurik erakusten.
|
|
|
Ondorioz, euskal ekonomiaren kanpo merkataritza oso kontzentratuta dagogeografikoki; gainera, Nafarroaren kasua muturrekoa dela esan daiteke. EuropakoBatasuna da
|
euskal
ekonomiaren loturagune nagusia, distantzia handiz; eta azkenurteetako joera ikusirik, egoerak ez du aldaketarako zantzurik erakusten. Areago, euskal ekonomiak Europarekin duen harreman hazkor hori indartu egingo dela iragar daiteke, kontuan hartuta moneta bakarrarekin merkatu bateratuak koherentziaeta integrazioa irabaziko dituela.
|
|
|
EuropakoBatasuna da euskal ekonomiaren loturagune nagusia, distantzia handiz; eta azkenurteetako joera ikusirik, egoerak ez du aldaketarako zantzurik erakusten. Areago,
|
euskal
ekonomiak Europarekin duen harreman hazkor hori indartu egingo dela iragar daiteke, kontuan hartuta moneta bakarrarekin merkatu bateratuak koherentziaeta integrazioa irabaziko dituela. Euskal enpresen atzerriko merkataritza ezarpenakEuropako Batasuneko herrialdeetan aurkitzea ez da, hain zuzen, euskal kanpomerka taritzaren dibertsifikazio espazialerako bidea urratuko delako aurreikuspena.
|
|
|
13.6
|
EUSKAL
EKONOMIAREN KANPO LOTURAZ
|
|
|
|
Euskal
ekonomiaren kanpo loturen azterketa osatzeko, interes handiko aldagaia da atzerriko inbertsioarena. Inbertsio horiek merkataritza fluxuak osatu etaakuilatzen dituzte, batetik; eta, gainera, finkatu egiten dute merkataritzak marrazten duen ekonomia baten posizioa lanaren nazioarteko zatiketan.
|
|
|
Aipatu dugun bezala, emaitza horiek gorabeherahandiak dituzte; esaterako, Nafarroan, 1997koarekin konparatuz, 1998ko atzerrikoinbertsioa %14, 5koa izan zen. Egoera hau Nafarroako ekonomiak atzerriarekikoduen menpekotasunaren isla ere bada; izan ere,
|
euskal
ekonomian atzerriko kapitalen etorrerak historikoki oso apalak izanik, inbertsio zehatzen zantzuak oso nabarmenak izaten dira urte horretako emaitzetan. Laburbilduz, 1990eko hamarkadanzehar euskal ekonomiak atzerriko kapitalen sarrera garrantzitsuak izan dituelabaiezta daiteke, horrela merkataritza arloko irekitasun hazkorrak adierazten zuenkanpo loturen trinkotzea egiaztatuz.
|
|
|
Egoera hau Nafarroako ekonomiak atzerriarekikoduen menpekotasunaren isla ere bada; izan ere, euskal ekonomian atzerriko kapitalen etorrerak historikoki oso apalak izanik, inbertsio zehatzen zantzuak oso nabarmenak izaten dira urte horretako emaitzetan. Laburbilduz, 1990eko hamarkadanzehar
|
euskal
ekonomiak atzerriko kapitalen sarrera garrantzitsuak izan dituelabaiezta daiteke, horrela merkataritza arloko irekitasun hazkorrak adierazten zuenkanpo loturen trinkotzea egiaztatuz.
|
|
|
Laburbilduz, Hego Euskal Herriko ekonomiak nazioartean duen sarbideamerkataritza harremanek determinatzen dute batez ere. Kapital fluxuek gero etagarrantzi handiagoa duten arren,
|
euskal
ekonomiaren kanpo posizioa definitzerakoan, oso modu xumean eragiten dute oraindik aipatutako fluxuek. Nolanahi ere, ekonomiaren globalizazioaren testuinguruan lekualdaketa ekinbide estrategiko bihurtu da enpresentzat, eta euskal ekonomiaren hasierako posizio murritza ikusirik, euskal kapitalek atzerriko bidea gero eta irmoago jorratuko dutela aurreikus daiteke.
|
|
|
Kapital fluxuek gero etagarrantzi handiagoa duten arren, euskal ekonomiaren kanpo posizioa definitzerakoan, oso modu xumean eragiten dute oraindik aipatutako fluxuek. Nolanahi ere, ekonomiaren globalizazioaren testuinguruan lekualdaketa ekinbide estrategiko bihurtu da enpresentzat, eta
|
euskal
ekonomiaren hasierako posizio murritza ikusirik, euskal kapitalek atzerriko bidea gero eta irmoago jorratuko dutela aurreikus daiteke.
|
|
|
Horiek horrela, merkataritza harremanek marrazten dituzten
|
euskal
ekonomiaren kanpo loturak sendotzen ari direla esan daiteke, batik bat azken urteetanekonomiaren globalizazioarekin eta horren adierazpen kontinentala den Europakointegrazio ekonomikoaren testuinguruan. Hego Euskal Herriko ekonomiaren kanporaketa indartsuagoaren prozesuan, Espainiako ekonomiarekin izandako ohiko loturak lausotzen ari dira, eta Europako gainerako lurraldeekin sorturikoak tinkotzen.Euskal ekonomiaren nazioartearekiko elkartruke gorakorren dinamika, batez ere90eko hamarkadakoa?
|
|
|
Euskal merkataritza fluxuen kontzentrazio geografikorako joerak erakusten duprozesu hori. Alta bada, ekonomiaren ingurune globalean
|
euskal
ekonomiak duenposizioa Europako produkzio sistemaren baitako lanaren nazioarteko zatiketarekikolotura hazkorrean islatzen da. Kanpo ekonomiako elkartrukeen emaitza ere badeneuskal produkzio sarea, beraz, gero eta lotuago agertzen da Europako Batasunekoprodukzio koherentziarekiko.
|
|
|
Horretan aldaketarik egon ez den arren, merkataritzarenteknologia edukian gorako joera sumatzen da. Ondorioz, Europako sare produktiboan
|
euskal
ekonomiaren espezializazioa ongi finkatuta agertzen da, kapital etateknologia eduki ertaineko produkziogintza izanik horren gakoa, etorkizunerakoelkartruke bidean hobekuntzen izpiak sumatuz. Hurrengo kapituluan agertzen denez, horretarako erabakiorra da Hego Euskal Herriko ekonomiaren gaineko hainbatpolitikaren eskumena euskal eragile eta erakundeen eskuetan egotea, eta, batik bat, ekonomia politiken diseinua taxutzen den gunean bertan, hots, Bruselan?
|