|
2009
|
|
|
Edukien bilakaera itxuran ere islatu zen, 1976an, eta egunkari handi moduko hura magazin bihurtu; aurpegi berriko lehen ale horrek pil pilean zegoen gai polemikoa eraman zuen azalera, Lemoizko zentral nuklearra eraikitzeko lanen koloretako argazkia. Hain zuzen, 1976koa
|
euskal
kazetaritzaren urtea izendatu zuten.
|
|
|
Ez hori bakarrik, 1976ko hastapen egunetan are jauzi esanguratsuagoa eman baitzuen Zeruko Argiak: 1976 hura
|
Euskal
Kazetaritzaren Urtea izendatu zuen. Jose Inazio Basterretxeak dioenez, jauzi kualitatiboa zegoen izendapen horren atzean (Zenbait egile, 2006:
|
|
|
Behin harenak eginda, hortaz, itxaropenerako urtea zen 1976 hura. Itxaropen haize horiek hauspoturik, batetik, eta abiatzear zen arorako euskarazko prentsaren batasuna eta elkarlana aldarrikatuz, bestetik, lehenago esan dugun moduan
|
Euskal
Kazetaritzaren Urtea gisara bataiatu zuen 1976a Zeruko Argiak; Anaitasunak ere lema horri eutsi eta berehala egin zuen bat Zeruko Argiakoek jotako erronkarekin. «Euskal kazetaritza irmo bat sortu behar dugu.
|
|
|
Aztertzeak merezi du, eta aurrez aurre ez ikusi nahia geure buruaren kaltetan da. Erdal eta euskal prentsaren arteko erlazio hau,
|
euskal
kazetaritzaren urtea amaitu orduko argitan jarri behar genukeen arazo bat da.
|
|
2012
|
|
|
Francoren diktaduraren amaierak panorama berria zabaldu zuen hego euskal herrian prentsa askatasuna legez onartu zenean, eta prentsa abertzalea sustatzeko proiektuentzako indarrak biltzen hasi ziren han eta hemen. euskal prentsa, garai hartan, astekariak ziren bate zere: 1976a
|
Euskal
kazetaritzaren urtea izendatu zuten Zeruko Argia, Anaitasuna eta Goiz Argi aldizkariak, gutxi asko. prentsa abertzalean euskarak zer tokia eduki behar zuen eztabaidatzen zen bitartean, euskara hutsean aritzen ziren kazetari batzuek, bereziki Argia-ren inguruan jarraitzea erabaki zutenek, apustu esanguratsua egin zuten euskal prentsaren alde. hots: euskaraz egiten zen prentsaren alde.
|
|
2015
|
|
|
–1976:
|
euskal
kazetaritzaren urtetzat jotzea, beraz, euskal kazeten iniziatiba eta asmoa zen. Hori dela eta, egin ziren proposamenak ere euskal kazetaritzaren alde zihoazen.
|
|
|
Aztertzeak merezi du, eta aurrez aurre ez ikusi nahia geure buruaren kaltetan da. Erdal eta euskal prentsaren arteko erlazio hau,
|
euskal
kazetaritzaren urtea amaitu orduko argitan jarri behar genukeen arazo bat da.?
|
|
|
Horra, bada, zeintzuk izan ziren
|
Euskal
Kazetaritzaren Urtearen gorabeherak eta zein urte horretako eztabaida nagusia: kazetagintza, euskara hutsez ala bi hizkuntzatan?
|
|
|
–Euskal aldizkaritzaren [geurea da letra etzana] aldaketaren lehen errainuak 1970eko hamarkadarekin batera bizkortu ziren, eta lanbide arloaren ikuspegitik begiratuz gero, 1977an gertatu zen Deia eta Egin egunkarien sorreraz bat. Izan ere, zenbait koiuntura eta lege arazogatik 1976a
|
euskal
kazetaritzaren urtea izendatu bazuen ere kazetaritzatik bizi ez zen hainbatek, euskal kazetariaren lanbide profesionala, Segurtasun Soziala, hilaren azkeneko soldata eta, bataz beste, langile statusa, ez ziren 1977ra arte etorri.?
|
|
|
|
EUSKAL
KAZETARITZAREN URTEA ETA EUSKAL PRENTSARI BURUZKO EZTABAIDA
|
|
|
1 1976: Mendea betetzear zen
|
euskal
kazetaritzaren urtea
|
|
|
1976a
|
Euskal
Kazetaritzaren Urtea izendatu zuen Zeruko Argia astekariak, eta Anaitasuna hamaboskariak ere euskara hutsean aritzeko konpromisoa berretsi zuen urte horretan (baziren garai hartan Hego Euskal Herrian euskara hutsezko beste astekari bi, Agur eta Goiz Argi, baina bata. Agur? 1975 amaieran desagertu zen; besteak. Goiz Argik?, bere orrietan gero eta erdara gehiago sartzeari ekin zion, aurrerago ikusiko dugun moduan).
|
|
|
kazetaritza urteak. Ezen 1976a
|
Euskal
Kazetaritzaren Urte izendatu baitzuen Zeruko Argiak. Zer gertatu zen ordea 1976a Euskal Kazetaritzaren Urte izendatzeko?
|
|
|
Ezen 1976a Euskal Kazetaritzaren Urte izendatu baitzuen Zeruko Argiak. Zer gertatu zen ordea 1976a
|
Euskal
Kazetaritzaren Urte izendatzeko. Izan ere, arestian ikusi dugun moduan, euskaraz aritzeko hautua beste aldizkari batzuek ere egina baitzuten lehendik (ia ia mende bat aurretik).
|
|
|
–[Hego Euskal Herriko] Euskarazko prentsak (Zeruko Argia, Anaitasuna, Goiz Argi), 1976,
|
euskal
kazetaritzaren urtea aldarrikatuz hasi zuen epealdi berria (1975 gaur arte). Eta hiru aldizkari horiek, bateratsu, newsmagazine bihurtzea erabaki eta informazio orokorreko gisa aurkeztu zuten beren burua.
|
|
|
Aipu horiek apur bat zehaztu beharrean gaude; izan ere, aurrerago ikusiko dugun moduan, 1976a
|
Euskal
kazetaritzaren urte izendatzearena Zeruko Argiaren burutazioa izan zen, aldizkari honek egin baitzuen proposamena I, aurrerago ikusiko dugun moduan; Anaitasunak begi onez hartu zuen ekimena, eta bestelakoa izan zen Goiz Argikoen harrera. Kontuak kontu, Zalakainek, prentsa elebidunaren ailegaera aipatzeaz gain, harekin batera planteatuko zen dilema ere aipatzen du, prentsa abertzale elebidunaren ailegaerarekin batera prentsa euskaraz/ prentsa elebiduna eztabaida azaleratu zela iritzita (1993:
|
|
|
1976 urteak urte berezi eta aldi berean oso garrantzitsuak izan ziren euskal prentsarentzako, Zeruko Argiak
|
Euskal
Kazetaritzaren Urte izendatu zuen 1976 hartan bertan euskara hutsezko prentsarena ez bezalako beste bide bat ireki baitzen Hego Euskal Herrian: urte horretan, berbarako, Punto y Hora, Garaia eta Berriak aldizkariak sortu ziren; hurrengo urtean, berriz, Deia eta Eginen txanda ailegatu zen, eta 1979an, azkenik, Ere astekariarena (garai hartako kazetarik esanguratsuenak aipatzearren).
|
|
|
IV.
|
Euskal
kazetaritzaren urtea eta euskal prentsari buruzko eztabaida
|
|
|
1 1976: Mendea betetzear zen
|
euskal
kazetaritzaren urtea
|
|
|
Egin kontu: Hegoaldean bertan, urtebete geroago, Zeruko Argiak 1976a
|
Euskal
Kazetaritzaren Urtea izendatu eta euskara hutsezko prentsaren aldeko apustua berretsi zuen bitartean (Anaitasuna hamaboskariak ere apustu horri eusten ziola), beste batzuek kazetagintza elebiduna hobetsi zuten. Horren ondorioz, hurrengo urteetan kazeta elebidun abertzaleen loratze itzela izan zen Hego Euskal Herrian:
|
|
|
–1976:
|
euskal
kazetaritzaren urtea?. Horrek, ordea, aparteko atala merezi du.
|
|
|
Zeruko Argiaren 1976ko estreinako editorialaren (669 zenbakia, I) izenburua? 1976:
|
euskal
kazetaritzaren urtea, zen, eta bertan gisa honetako gauzak irakur zitezkeen:
|
|
|
Mikel Atxaga izan zen editorial horren egilea, eta berari galdetu diogu ea zerk bultzatuta erabaki zuten 1976a
|
euskal
kazetaritzaren urte izendatzea: –Euskal Kazetaritzaren Urtea zerk bultzata?
|
|
|
Mikel Atxaga izan zen editorial horren egilea, eta berari galdetu diogu ea zerk bultzatuta erabaki zuten 1976a euskal kazetaritzaren urte izendatzea: ?
|
Euskal
Kazetaritzaren Urtea zerk bultzata. Giroak, ikastoletan eskolatutako irakurle berrien esperantzak, askatasunaren esperantzak, berritu eta aurrera jo beharrak...?
|
|
|
Etxebarriak dioskunez, aldiz, eurek pozik hartu zuten ekimena: ? 1976an,
|
Euskal
Kazetaritzaren Urtea izendatzean, aurrerapausoak eman nahi genituen, euskarazko prentsa, egunerokoa barne, sortzeko bidean.
|
|
|
Has gaitezen Punto y Horarekin. Punto y Hora. Garaia eta Berriak bezala?, Zeruko Argiak aldarrikaturiko
|
Euskal
Kazetaritzaren Urtean sortu zen, 1976an, Iruñean sortu ere. Mirentxu Purroy zuzendari zela kaleratu zuten estreinako zenbakia (1976ko apirilaren 1etik 15erako datarekin, lehenengo urte hartan hamaboskari modura agertu baitzen).
|
|
|
Kontuak kontu,
|
Euskal
Kazetaritzaren Urtean sorturiko aldizkari abertzale elebidun diglosikoek ez zuten arrakastarik izan: esanikoaren erakusgarri, Garaia eta Berriak denbora gutxiren buruan desagertu izana; Punto y Horak, berriz, nahiz eta jarraitu, arrastaka antzean segitu zuen, harik eta 1990ean behin betiko iraungi zen arte.
|
|
|
Hamar urteko ibilbidearen buruan argi ikusi zuen hori Atxagak, baina hamar urte lehenago ez zeuden hain argi gauzak, ezen jada ikusia dugunez, Hego Euskal Herrian 1976an Zeruko Argiak
|
Euskal
Kazetaritzaren Urtea aldarrikatuta euskara hutsezko prentsaren estrategikotasuna berretsi zuen bitartean, hilabete batzuk geroago Garaia, Berriak eta Punto y Hora sortu ziren, eta Deia eta Egin 1977an, eta Ere 1979an. Horrek guztiak kinka larrian utzi zuen euskara hutsezko prentsa (publizitatea, kazetariak eta irakurleak ebatsi zizkiolako, besteak beste); esanikoaren erakusgarri, Goiz Argi eta Anaitasuna handik urte gutxira desagertu izana, eta baita Zeruko Argiak berak bizi izandako trantze larria ere, harik eta, jabez aldatuta eta kooperatiba egituraren aldeko hautua eginda, Argia bihurtu eta burua altxatzen hasi arte.
|
|
|
Gogora dezagun, bestalde, 1976an Hegoaldean
|
Euskal
Kazetaritzaren Urtea eta prentsa diglosikoa/ prentsa euskalduna eztabaida zituztela hizpide; apur bat geroago, 1980ko hamarkada hasieran, Prentsa Euskaraz kanpaina bultzatu zuten euskarazko aldizkari batzuek (Herria tartean zela). Hala ere, horrek guztiak Ipar Euskal Herrian kasik ez zuela oihartzunik izan adierazi digu Jean Louis Davantek.
|
|
2021
|
|
|
Hortik urtearen haserako garrasia: 1976garren urtea
|
euskal
kazetaritzaren urtea. Itxurazko euskal aldizkariak egiteko hainbat irakurle eta kazetari sorturik da dagoeneko.
|