|
2001
|
|
|
Desberdintasunen artean, berriz, aipagarriena ondorengoa da:
|
Euskal
Herriarentzat azken helburutzat proposaturiko hizkuntz normalizazio eredua eta bi mundu hauen arteko koordinazioareneta elkarlanaren eredua.
|
|
|
" Euskara jakiteaz gainera, erdararen bat ikasia genuenez gero, gu izaten ginen, eta gu izaten gara orain ere, besterekin erdaraz mintzatzen garenak". Eta aurrerago,
|
Euskal
Herriak azken bi mila urtetan izandako balizko euskalduntasunaz ari delarik: "... horko erdaldunek bazuten laguntza bat horko euskaldunek ez zutena eta lehen esan dugun arrazoiagatik, alegia beti ahulagoak amore ematen diolako indartsuagoari, euskaldunok  izan gara beti amore eman diegunak erdaldunei eta ez alderantziz".
|
|
2002
|
|
|
Urte batzuetan gehiago, beste batzuetan gutxiago, baina batez beste 120 pertsonak galtzen dute bizia urtero Euskal Herrian, laneko istripuetan. Nik, lerro hauek idatzi ditudan honek, zehatz mehatz aztertu dut Hego
|
Euskal
Herrian azken 25 urte hauetan lan istripuetan hildakoen zerrenda beltz egunerokoa eta urterokoa, eta ondo asko frogatu dut lan istripuak berak bezain erreala dela hamar urteko batez besteko hori. Azkeneko 25 urteak hartuz gero, berriz, are handiagoa da erdiko kopuru hori.
|
|
|
|
Euskal
Herrian azken bi hamarkadetan egin diren protestaldi ekologistaindartsuenak Lemoizko zentral nuklearraren aurkakoa, Leitzarango Autobidearenaeta Itoitzekoa izan dira, ezbairik gabe. urteen artean, Nafarroan gauzatudira mobilizazio gehien (329 ekintza), gero Bizkaia dator (282) eta ondorenGipuzkoa (195), Araba (56) eta Ipar Euskal Herria (30).
|
|
2003
|
|
|
Bortitza. Euskal nortasunaren muina bera ukitu zuena, asmoa hori izan ala ez. Zalantzarik gabe, eguneko biran hitz nagusietan joan lukeen gaia, hauxe izan baita
|
Euskal
Herria azken bolada honetan gehien astindu duen auzia. Baina eraso are bortitzagoa da herri honetan euskaraz eginiko egunkaria bakarra izatea; telebista ere bakarra, lurralde osoan entzun daitekeen euskarazko irratia ere bakarra, aldizkariak bi edo hiru.
|
|
2004
|
|
|
Ipar
|
Euskal
Herrian azkenean ez da gauzatu martxoko kantonamendu hauteskundeetarako AB, EA eta Batasunaren arteko koalizioa, nahiz eta, eragileen esanetan, gertu ibili diren. Nafarroa Bai hautagaitzan, aldiz, Batzarre ere barrutik bultzaka arituko da, bere batzarraren %82 koalizioan joatearen alde agertu ondoren.
|
|
|
Ezustekoa da Ipar
|
Euskal
Herrian azken hauteskundeen karietara gertatu dena. Nork pentsa zezakeen gauzak aldatzen ahal zirela hain kontserbadorea den herri honetan?
|
|
|
Bitxiena da, hala ere, lagunei ez, etsaiei opa dietela txinatarrek garai interesgarriak bizitzea, halako garaiak zailak izanik ulermen ahalegin bereziak eskatzen baitituzte. Gauzak egoera batetik bertze egoera batera aldatzen ari diren aroak, trantsizio aroak alegia, interesgarrienetako eta, beraz, zailenetakoak izaten dira, eta irudipena dut hori dela hain juxtu
|
Euskal
Herrian azken aldiotan gertatzen ari dena. Zehazte aldera, memento honetan bi trantsizio abian daudela erranen nuke, bata Estatu mailan »eta, hortaz, soilik Hego Euskal Herriari dagokiona» eta bigarrena euskal mundu politikoan.
|
|
2005
|
|
|
Ez da batere berria: gizarteko beste hainbatalorretan ere talka bera gertatu da, talka horren historia dugu, neurri handi batean,
|
Euskal
Herriaren azken berrogeita hamar urteotako historia.
|
|
|
Euskaragiza rteko egitura guztietara hedatu behar dela. Aldaketa kuantitatiboa ez, kualitatiboa gertatu da
|
Euskal
Herrian azken aldi honetan. Geure onerako.
|
|
|
[...] Argitaratzaileei buruzkoa, berriz, idatzia daukat eta argitaratzeko asmoa daukat.
|
Euskal
Herrian azken bi hamarkadetan botere gehiegikeriak gauzatu dira euskal literaturaren inguruan eta argitaratzaile batzuen eskutik, eta hori esan egin behar da. Oso dokumentatutako lana da.
|
|
2006
|
|
|
Eta Maquiaveloren eskolakoa operazioa bera, bake prozesua nahastu edo baldintzatzeko tresna gisa erabili delako eta erabiltzen jarraitzen dutelako.
|
Euskal
Herrian azken zortzi edo bederatzi urteetan gertatu diren operazio politiko judizial askoren tankerakoa izan da ikuspegi politikoari dagokionez. Logikak dio bake prozesuan aurrera egin ahala eta hala gertatzen ari dela dirudi halakoek gure paisaje politikotik kanpo luketela, baina hemen dira, errealitateak sarri erakusten duen moduan, egoera politikoa baldintzatzeko erabilgarri
|
|
|
Asko aldatu da
|
Euskal
Herria azken mende erdi honetan, agian lehenagoko bizpahiru gizaldietan baino gehiago: gizartea, ohiturak, bizimodua, kultura, ekonomia, hiriak eta herriak, euskara bera, aldatu egin dira.
|
|
2008
|
|
|
Guggenheim Bilbon, Artium Gasteizen, Huarte Zentroa Iruñerrian, Tabakalera Donostian... ezaugarri diferentekoak izan arren kultur azpiegitura berri ugari sortu da
|
Euskal
Herrian azken urteetan. Ugaritze horren zioen bila bi kultur gizon, Anton Mendizabal eta Joxean Muñoz, aurrez aurre jarri ditugu hilabete honetako Larrunen.
|
|
|
|
Euskal
Herrian azken urteetan ahozko ondarea batzeko edota toponimia aztertzeko hainbat beka atera dira. Sarasuaren ustez, hainbat arrazoi daude atzean.
|
|
|
Eremu garrantzitsu bezain ezberdinetara zabaltzen da; hala nola, arkeologia, biologia, geologia, bioteknologia, nanoteknologia, elektro magnetika, aeronautika, automozioa, astrofisika edota energiara besteak beste. Eta eremu horiek guztiak dira hain zuen ere,
|
Euskal
Herriak azken urteotan sakonki jorratu dituenak.
|
|
|
Baina jarduera ildo honetan, beste behin ere gehien duena da gehien indartzen dena. Hori garbi ikusten da bankari eman zaion diru publikoarekin, baina gastuaren banaketa desorekatua etengabekoa izan da
|
Euskal
Herrian azken hamabost urteotan. Esate baterako, 1993an EAEko gastu soziala BPGaren %24koa izan zen (Nafarroakoa ere berdintsua izan zen), eta hamabost herrialdez osatutako EBko gastu soziala, berriz, BPGaren %29koa.
|
|
|
Nahikoa komentzigarriak dira Montoia batek ala Zaldua batek egindako literaturtze ahaleginak, aipatu gabe euskal rock radikalak utzi zituen aztarna mitologiko eskergarriak. Halere, Bilbok bezala Gasteizek bere erdalerri izaera kontra dauka eta bestalde beti ikusia izan da, baita geografikoki ere,
|
Euskal
Herriaren azken muga bezala. Alde horretatik, gure susmoa da bere siberiar ospea ez diola klimari bakarrik zor, baizik eta bere euskararekiko giro hotzari baizik.
|
|
|
sekularizazioa, hain zuzen. Santu izenak eta erlijio kutsuko izenak alde batera uztea
|
Euskal
Herrian azken hogeita hamar urteetan bizi izan den sekularizazio prozesu gogorraren eskutik etorri da. Toponimiak hartu du neurri batean, erlijioak betetzen zuen izen harrobiaren papera.
|
|
|
Ehun urte dira
|
Euskal
Herriak azken mendean eman duen artistarik handienetarikoa jaio zela. Urtemuga horrek merezi zuen zerbait berezia.
|
|
|
Arabako egoeraz gain, arte eszenikoetan
|
Euskal
Herrian azken urtebetean ikuskizunetara joan direnen ehunekoa(% 21,9) Europakoa baino apur bat txikiagoa da(% 32). Antzerkia ikusteko ohitura handiagoa igarri dute Iparraldeko eta Nafarroako biztanleen artean.
|
|
2009
|
|
|
Bere lanak Eusko Alkartasuaren politikaren norabidea eta
|
Euskal
Herriaren azken urteotako historiaren noranzkoa zehaztu du, erantsi du.
|
|
|
|
Euskal
Herrian azken urteotan indartu den fenomeno bat jorratuko da beren beregi: etorkinen gaia euskararen perspektibatik, hain zuzen.
|
|
|
Iaz burututako Jardunaldietan euskararen egoera eta bilakaera aztertu ziren kontsumoaren arloan. Aurten, berriz,
|
Euskal
Herrian azken urteotan indartu den fenomeno bat jorratuko da beren beregi: etorkinen gaia euskararen perspektibatik, hain zuzen.
|
|
|
Deigarria da ikustea oroimenaren inguruko kezkak ez duela sortu
|
Euskal
Herrian azken urteanargitalpen esanguratsurik, tokiko omenaldi eta ikus entzunezko batzuk gorabehera. Espainiakoiparraldeko ikuspegi orokorra eman nahi duen lan kolektiboak ere atal bakarra eskaintzen dio EuskalHerriari, apaizei buruzkoa eta ez du datu berririk ematen.
|
|
|
Beste herri batzuen alde hainbat lan egiten dugu. Azken adibidea da Palestinaren aldeko mugimendu handia sortu dela
|
Euskal
Herrian azken hilabeteetan.
|
|
|
Orain arte hainbat adostasun lortzeko gai izan gara, eta eremu edo sektore ezberdinetan indarren metaketan oinarrituriko dinamiketan elkarrekin jarraitzen dugu. Baina
|
Euskal
Herrian azken urteetan sortu ditugun aukerak aintzat harturik, adostasunean eta indarren metaketan jauzi kualitatibo bat eman behar dugu. Herri gisa pentsatu eta aritzera igaroz, herri honetan aldaketaren alde dagoen indar eta dinamika oro norabide berean bilduz.
|
|
|
Baina Athletic bakarra da munduan. Horregatik pozten naiz Kopako finalera heldu direlako, eta primeran ulertzen dut zer gertatzen ari den Bilbon, Bizkaian edo
|
Euskal
Herrian azken bi hilabete hauetan Koparen inguruan. Sekulako meritua daukate.
|
|
|
Behin beren zeregin ekonomikoa galduta, zenbat errota galdu ote dira
|
Euskal
Herrian azken hamarkadatan. Oraindik zutik iraun dutenen balioaz gero eta gehiago jabetzen garela, halako eraikinen zaharberritzeak ugalduz doa.
|
|
|
|
Euskal
Herrian azken astean egindako bira txikia gasteizen itxiko du Lord Bishop Rocks hirukoteak. Sex Rock Hits() diskoa aurkezten ari da New Yorkeko Hard Rock taldea.
|
|
2010
|
|
|
|
Euskal
Herrian azken hilabete hauetan bizitzen ari garen egoerak ez dira salbuespen kultur sorkuntza munduan gabiltzan eragileekiko. Ilusioz eta arduraz ikusten ari gara etorkizunerako normalkuntza egoera bat ahalbideratuko duen herri antolakuntza olatua, Estatuen partetik erasoak aurrera darraien arren, oso modu gogorrean azken aste hauetan.Azaltzera goakizuen kasua MH osatzen dugun hainbat eta hainbat kideetako batek aste honetan pairatu duen gertaera bat da.Ibai Azkona gazte iruindarra kutxazain baten aurkako balizko eraso baten karira epaitua izan da, urtebeteko kartzela zigorra betetzera behartzen duelarik Espainiar sasi justiziak.
|
|
|
|
Euskal
Herrian azkenotan hainbat eztabaida piztu dira Facebooken inguruan, eta hori, eztabaidarik izatea, interesgarria da, orain arte nahiko modu arinean aritu baita gutako anitz Facebooken, batez ere, gazteagoen artean. Sarean, Facebooken edo beste edozein gunetan, den dena esaten eta den dena erakusten ibiltzearen arriskuaz jabetzeko ordua iritsi zaigu.
|
|
|
|
Euskal
Herrian azken urteotan egin diren EDEHV RÀ] LDOHNR HW [HEL] LW] HQ promozio gehienak gainbeheran dauden eskema familiarretan oinarritu tako arautegi bati emandako erantzunak dira. N seme alabak dituen
|
|
|
Delorean taldea 2000 urtean sortu zen Zarautzen (Gipuzkoa), eta musika elektronikoa egiten duten talde ezagunenetariko bat bihurtu da
|
Euskal
Herrian azken urteotan. Tomas Palomo gitarra eta teklatu jotzaileak, Ekhi Lopetegi abeslariak eta baxu jotzaileak, Unai Lazkano gitarra eta teklatu jotzaileak eta Igor Escudero bateria jotzaileak osatzen dute taldea, eta orain hilabete batzuk kaleratu zuten Ayrton senna ep diskoko hainbat abesti entzuteko aukera izango dute bertara biltzen direnek.
|
|
|
Gero, praktikan, 1990etik hona, erlijiotasunaz, oro har, eta Elizaren historiaz askoz lan gehiago egin dut, aurreko 30 edo 40 urteetan baino. Hau da, arazo erlijiosoa eta ez erlijiosoa biziki interesatzen zaizkit, baita
|
Euskal
Herrian azken mila urteetan, gutxienez, errealitate horrek izan duen pisu historikoagatik ere. Ez dut zuzeneko interes bera erlijiotasunak hartu ohi dituen diseinu instituzionalen defentsan, eta ez ditut maite zurruntasun erlijiosoak.
|
|
2011
|
|
|
Hala, datozen ekintzetan parte hartzeko gonbitea egin zieten herritarrei, eta bukatzeko, Ainara Ladron eta Juan Mari Mendizabal presoek idatzitako karta bana irakurri zituzten. Biek ere, Egin dezagun bidea mugimenduari eta
|
Euskal
Herrian azken hilabeteetan zabaldutako egoera politiko berriari euren babes osoa eskaini zieten beraien hitzetan. Hona hemen datozen egunetarako egin dituzten deialdiak:
|
|
|
|
Euskal
Herriaren azken hamarkadetako bilakaera oso baikorra izan da arlo askotan, asko hobetu delako gure bizitza, ez bakarrik materialki, kulturalki ere bai?, baina gure adinekook ardo mindu asko edan behar izan dugu, oso egoera gogorrak bizi behar izan ditugu, oso zailak. Batasunaren, kidetasunaren, solidaritatearen aldeko aldarrikapenak ezagutu nituen nik hogei urte nituela, eta gero beti ikusi izan dut dena dela puskaketa, haustura, krisia.
|
|
2012
|
|
|
Cancer Moonen diskoak, Jugos de Otrosen zuzenekoa Salón Xanadu jotzen, Josetxo Grietaren diskoak, Le Mans eta Akauzazterekin grabatutako kolaborazioak. Disko horietan, eta talde horietatik pasatu diren pertsonen bestelako proiektuetan dago
|
Euskal
Herrian azken 25 urteetan grabatutako musikarik zirraragarrienetarikoa. Duela lau urte hil zen, apiril amaieran.
|
|
|
Lehentasuna krisia gainditzea da Urkullurentzat. Krisi ekonomikoak baina, ezin du bazterrean utzi
|
Euskal
Herrian azken hamarkadotan izan dugun behar nagusiena, bakea eta normalizazioa. Legebiltzarrerako hauteskunde hauek normaltasun handiz egin dira aspaldiko urteetan lehen aldiz.
|
|
|
Datuak aztertzen jarraitzen badugu,
|
Euskal
Herrian azken bost urteetan haurren erabilera ez dela igo ikus daiteke, 2006an %19, 7koa baitzen eta azken neurketakoa, aldiz, %19, 2koa.
|
|
|
Datuak aztertzen jarraitzen badugu,
|
Euskal
Herrian azken bost urteetan haurren erabilera ez dela igo ikus daiteke, 2006an %19, 7koa baitzen eta azken neurketakoa, aldiz, %19, 2koa.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian gertatzen ari dena eredu bat da Hegoalderako? Ez litzateke gehiegikeria bat esatea azken urte honetan gehiago aurreratu dela Ipar
|
Euskal
Herrian azken hamar urteetan baino. Aieteko Konferentziak izugarrizko eragina izan du bertan egin den lan politikoan.
|
|
|
|
Euskal
Herrian azken 30 urteetan euskal erakundeen eta euskal eragileenarteko lankidetza ez da normalizatua izan, aitzitik esan daiteke nahita oztopatu dela.Oztopoak bai eremu instituzionalean30, bai eragileen arteko harremanetan egondira eta susmagarritzat hartu dira euskal abizena zuten harreman guztiak. Oztopoeta susmo guztien adibide larriena Udalbiltzaren aukako jarrera dugu; izan ere, Udalbiltzako eragile batzuk auziperatuak izan ziren «terrorismo» leloaren pean31, zorionez auzia ezerezean geratu bazen ere.
|
|
|
Bestalde, azken aldiotan,
|
Euskal
Herrian azken hamarkadetan gertatutakoaren errelatoa egin behar dela aipatu ohi da. noski, egin behar da.
|
|
|
Zamoran preso egondakoen testigantzetatik eta kartzelarekin edo urte haietako Euskal Herriko egoerarekin lotutako hainbat dokumentutatik abiatuz, kartzela berezi horren historia kontatzea eta garai hartako egoera soziopolitiko eta erlijiosoa islatzea du xede. Artikulu honetan, horren inguruko xehetasun eta gogoeta batzuk nahi nituzke erantsi,
|
Euskal
Herriaren azken hamarkadetako historiaren kapitulu honen memoria osatzeko asmoz.
|
|
|
Nire erantzuna, eztabaida astun konkretu honetan, errelebantzia gutxikoa da. Esan beharra dut, betiere, nire tradizio politiko, kultural eta intelektualean(
|
Euskal
Herrian azken 40 urteetan eratu den Ezkerrarekin bat datorrena) eztabaida hauek, ondo edo gaizki, beti egon direla oso modan eta beti pil pilean.
|
|
2013
|
|
|
Zer litzateke
|
Euskal
Herria azken mende erdian izan den bilakaerarik gabe?
|
|
|
Hala, ez da kasualitatea
|
Euskal
Herrian azken hiru asteetan lan istripuetan zortzi langile hil izana, bestalde, langabezian zegoen pertsona batek bere buruaz beste egin du. Bistan da murrizketen ondorioz gehiago eta segurtasun gutxiagorekin lan egiten dela, jende asko prekarietateak harrapatuta baitago.
|
|
|
eta, deslekutu? hitzak erabili nituela gogoratu nuen, eta garaiz beste eta lekuz beste erabil ote nitzakeen pentsatu nuen), eta utopia bati leial edo leialegi eusteagatik dena eman eta ezer eskuratu gabe joan direnen patua aipatzen nuen eta, paralelismo beharbada merkeegiak eginez,
|
Euskal
Herrian azken bi mendeotan izan diren abentura armatuei buruzko gogoeta batzuekin bukatzen nuen saioa.
|
|
|
Guk gure erabakiak hartuz.BURUNTZALDEKO ELA: " HAUTSA HARROTU ETA MOBILIZAZIO GARAIA DA" Dagoeneko 6 GREBA OROKORRA da
|
Euskal
Herrian azken 4 urteetan egiten duguna. 2009 urtean genioena, bete egin da: EZ BADITUZTE BESTE POLITIKA BATZUK EZARTZEN, LANGILEOK ORDAINDUKO DUGU, GUREA EZ DEN KRISIA ETA BIZI ETA LAN BALDINTZAK OKERRERA JOKO DUTE. Ez dituztenez beste politika batzuek egin, Hego Euskal Herriko gehiengo sindikalak eta mugimendu sozialek, maiatzaren 30erako Greba Orokorra deitu dugu.Galtzaileen itxaropena da mobilizazio eta greba orokorraGure lan eta bizi baldintzak estu hartzea erabaki dute eta horretan dihardute, erabat temati.
|
|
|
Sindikatuko kideek agerraldia burutu dute gaur goizean, Hernaniko Biteri kultur etxean. ...gizartearen zerbitzura jartzeko, pentsioetako murrizketak ekiditeko, soldata jaitsierei aurre egiteko, patronalaren asmoei aurre egiteko, eskubide sozial eta laboral duinak behar ditugulako, maiatzaren 30ean" denok kalera" ateratzeko deia egin diete herritarrei.Hauxe da, gaurko agerraldiaren harira Buruntzaldeko ELA sindikatuak kaleratu duen prentsa oharra: Dagoeneko 6 GREBA OROKORRA da
|
Euskal
Herrian azken 4 urteetan egiten duguna. 2009 urtean genioena, bete egin da: EZ BADITUZTE BESTE POLITIKA BATZUK EZARTZEN, LANGILEOK ORDAINDUKO DUGU, GUREA EZ DEN KRISIA ETA BIZI ETA LAN BALDINTZAK OKERRERA JOKO DUTE. Ez dituztenez beste politika batzuek egin, Hego Euskal Herriko gehiengo sindikalak eta mugimendu sozialek, maiatzaren 30erako Greba Orokorra deitu dugu.Galtzaileen itxaropena da mobilizazio eta greba orokorraGure lan eta bizi baldintzak estu hartzea erabaki dute eta horretan dihardute, erabat temati.
|
|
|
|
Euskal
Herrian azken hamarkadetan gertatu diren aldaketa soziolinguistikoek, bestalde, erraztu ez eze exijitu ere egiten dute ETBren paradigma aldaketa bat. Euskal gizarteak esfortzu handia egin du eskola sistemaren bitartez populazioa euskalduntzeko, eta emaitzei egin ahal zaizkien kritikak kritika, ezin ukatu ahalegin horrek lehen ez bezalako testuinguru batean kokatu gaituenik.
|
|
|
Liburu eta artikulu ugari utzi ditu, eta bada, hortaz, zer gogoratu. Hori gutxi balitz,
|
Euskal
Herriak azken 50 urteetan ezagutu dituen eztabaida eta borroka garrantzitsu guztietan ere zuzenean inplikatu zen, eta bere iritziek beti eman zuten eta ematen dute oraindik zeresana. Gerraosteko belaunaldian bide erakusle, konprometitu aspergaitz, borrokalari nekagaitz.
|
|
2014
|
|
|
Lehena igandean gertatutakoa, giza katea beraren eraketa fisikoari dagokiona da:
|
Euskal
Herrian azken hamarkadetan izan den herritarren mobilizaziorik handi eta berezienaren aurrean gaude; ez da bakarrik helburua, hau da, jendetza biltzea, bidea ere klabea dela alegia. Halako ekimen batek oso maila handiko antolaketa eskatzen du eta bertan parte hartzen duten herritarrek oso ondo ulertzea ideia zer den eta zertarako nahi den.
|
|
|
Politikoki zuzenak diren egitasmo puntualez gain, instituzio handien ohiko programazioetan emakumea bigarren mailan dago artearen munduan, gizarteko beste esparru batzuetan baino gehiago.
|
Euskal
Herrian azken urteotan hainbat mugimendu izan badira ere, aurten Gure Artea saria hiru emakumek jaso dute, kasurako?, ez dago batere argi gauzak hobetuz doazen, nazioartean arte esparruan genero ikuspegitik erreferentzia nagusia zen Gasteizko Montehermoso itxi dute?. Noiz arte jarraituko dute emakumeek argiki baztertuta artearen munduan?
|
|
|
Aldaketa soziodemografiko sakonak ezagutu ditu
|
Euskal
Herriak azken urteotan: Uriak seinalatutako moduan (2014), duela 30 urte ez bezala, euskaldunak etxe elebidunetan sakabanatuta daude nagusiki, euskararik ez dakiten lagun askorekin bizikidetzan, eta, horrez gain, euskaldun guztien erdia baino gehiago Euskal Herriko sei udalerritan bizi dira:
|
|
|
Ondorengo orrialdeetan
|
Euskal
Herriak azken 120 urteetan bizi izandako aldaketa politiko, demografiko, sozial eta kulturalen berri ematen da, era sintetiko batean. Bertan toki berezia eskaintzen zaio euskararen bilakaerari.
|
|
|
Ondorengo orrialdeetan
|
Euskal
Herriak azken 120 urteetan bizi izandako aldaketa politiko, demografiko, sozial eta kulturalen berri ematen da, era sintetiko batean. Bertan toki berezia eskaintzen zaio euskararen bilakaerari.
|
|
2015
|
|
|
Imajinatu 624.800 errefuxiatu dauzkagula
|
Euskal
Herrian azken hiru urteotan iritsiak, zazpi probintziotan bizi garen 3.124.259 lagunetatik bostetik bat. Gipuzkoan sartu 142.000 errefuxiatu kolpetik.
|
|
|
Poliziaren miaketetatik libratu direnak mahai gainera atera, hautsa kendu, eta den dena txukundu eta idazteko aurtengo negua epetzat jarri dio bere buruari. Udaberria ere garai ederra da
|
Euskal
Herriaren azken 70 urteetako historia Kepa Enbeitaren bizipenetatik kontatzeko. Hurrengo lerroetan, 2014ko abenduan berari egindako elkarrizketekin eta berak idatzitakoekin osatutako lagin txiki bat.
|
|
|
110 artikulu, astez asteko aktualitatearen arabera ontuak, gertakarieri buruzko behako zorrotzarekin eta bere barneko sendimendu sarkorrenak (eta zenbait aldiz minberak) zabalduz ezagutzen diogun euskara ederrean. Duela zenbait urte, 2000 urtea aitzineko editorialak'' Aupa batasuna!" liburuan zituen agertu eta hau, gisa hortan, haren segida da,
|
Euskal
Herriak azken hamarkada hautan politika, kultura eta hizkuntzaren alorretan bizi izan duen garai neke bezain itxaropentsuaren lekuko paregabe. " Militante" idazlanak, autoreak berak sar hitzan dion bezala.
|
|
2016
|
|
|
Merezi du, horregatik, aurrera jo baino lehen puntu honetan zentratzea. Zazpi Probintzia eta hiru Lurralde eremu nagusi ditu
|
Euskal
Herriak azken mendeotan, baina euskararen bizi indarra EAEn kontzentraturik dago nabarmen. Euskararen erabilera ez dago Euskal Autonomia Elkartera mugatua, baina euskal hiztun gehienak, askogatik gehienak, EAEn bizi dira.
|
|
|
Dauzkaten gabezia guztiak eta bete gabeko transferentzia guztiak kontuan hartuta ere, Helep ez da helduko erakunde horien heinera, ez boterez, ez eskumenez, ez diruz. Oraingo herri elkargoen aurrekontuak batuko dira; deus gutxi izanen da hori, Hego Euskal Herriko erakundeek dauzkatenekin parekatuz.Espantu anitz egin da azken hilabeteetan erakunde berri horri begira, eta beharbada batzuek pentsatu dute Ipar
|
Euskal
Herriak azkenean lortu duela bere erakundea, azkenean Euskal Herriko «hiru errealitate» administratiboetako bakoitzak izango duela bere botere edo kudeaketa egitura. Desorekak ez dira desagertuko, lehen bezain handiak izanen dira, Ipar Euskal Herria ahula eta botere gutxikoa izanen da aitzina ere.
|
|
|
Hots, orain eta hemen, Frente franco español anti euskalduna gordinki indartzen den memento honetan, eta
|
Euskal
Herriaren azken hatsa itotzekotan ari direlarik, ezkerraren eztabaida teoriko amaigabe eta antzu horiek (eta eskarmentuz mintzo gara) gerorako utzi lirateke. Beste hamaika herritan gerorako utzi ziren bezala323.
|
|
|
Modu irakurgarri eta atseginean, hitzari hitza eta letrari letra era gozagarrian dariola. Jakin min batek bestera zaramatza,
|
Euskal
Herriak azken hamarkadotan izan duen gidaririk handienaren eskutik. Pentsamenduaren emariak ez zaitu gogaituko, irakurle, liburu honetan dagoena irakurri gabe ezin baitugu gure herriaren iraganaren, izaeraren, egoeraren eta etorkizunaren zentzua hauteman.
|
|
|
Erakundeek rol funtsezkoa dute euskara biziberritzeko bidean, eta, beraz, alderdi politikoek nolako ikuspegia duten jakitea bereziki da garrantzitsua. Areago, kontuan izanik aldaketa politiko handiak gertatu direla
|
Euskal
Herrian azken urteetan. Aldaketa hotsak euskararen arlora ere iritsiak dira.
|
|
|
Saio honetan azterketa historikora jo dugu. Zehazkiago,
|
Euskal
Herrian azken mende hauetan antzerkigintza nolakoa izan den aztertu dugu. Bigarrenik, autorea, Piarres Larzabal idazlearen bizia, engaiamenduak eta lanak aztertu ditugu.
|
|
|
Badakit. Hizkuntzen bizitzen larritasunak kezkatzen gaituen guztiontzat, eta oso bereziki
|
Euskal
Herrian azken hamarkadetan sektore euskaltzaleena izan denarentzat, oso gai sentibera da ingelesak munduko beste hizkuntza askori deragien hil ala biziko arazoen aurrean, halako solidaritate puntu bati uko egin behar izatea, ingelesaren kontra.
|
|
|
Elebidun gehien duten eremuetan, berriz, euskararen erabilerak behera egin du Hego
|
Euskal
Herrian azken bost urteetan; eta Ipar Euskal Herriko ezagutzarik altueneko eremuan (Nafarroa Beherea eta Zuberoa) igoera sumatu da.
|
|
|
Agotetaz dakidana kontatuko dizuet, geroan lotura egin dezazuen heldu diren belaunaldiekin. Baita, ahalegin bat egin dezagun ulertzeko zer gertatu zen etxalde horretan, halaber
|
Euskal
Herrian azken mendeetan, orain pairatzen dugun izaerara eraman gaituena. Eñaut Etxamendik 1964ean ederki adierazi duena Bidez bide nabila kantuan:
|
|
2017
|
|
|
Izenburu hori eman die Baionako Gazte Asanbladak urriaren 16tik 20ra antolatu dituen jardunaldiei. Lau hitzaldi izanen dira, Frantzian eta
|
Euskal
Herrian azken urteetan izandako gertakari zenbait gogora ekarriko dituztenak; Medine raplariaren kontzertua ere antolatu dute. " Normalean" gaztetxera joaten ez den publiko bat erakartzen saiatu nahiko lukete.
|
|
|
|
Euskal
Herriaren azken hamarkadak ezin dira ulertu ETAri aipamena egin gabe. Erakundearen lehen urteak aztertu ditu Onintza Odriozola Irizarrek bere doktorego tesian; fenomeno sozial zabal samarra izan zela ondorioztatu du, eta diskurtso hegemonikoak baliatutako kontakizuna" izebergaren punta" besterik ez dela dio.
|
|
|
arerioa zapaldu, zukutu, ondasunak ebatsi...
|
Euskal
Herrian azken urteotan adibide txit mingarriak ditugu, eta urteetan pixka bat atzera eginez gero adibideak bainoago ebaspenean oinarritutako sistema oso bat dugu.
|
|
|
herri dinamikak, parte hartzeko mugimendu zibilak...», zehaztu du Oiarbidek.
|
Euskal
Herrian azken urteetan piztutako dinamikaren garrantzia nabarmendu du: «Ez da kasualitatea, esaterako, AEBetako Columbia Unibertsitateko ikerlari batzuek gure gain fokua jartzea». Gure Esku Dago ri buruzko ikerketa bat egin zuten han, 2015ean?. Baikor da erabakitzeko eskubidearen aldeko dinamikako kidea:
|
|
|
Pertsona horiek badute nahikoa sinesgarritasun eta ospe, eta horregatik lortu zuen inpaktua Luhusokoak. Beste faktore inportante bat, Ipar
|
Euskal
Herrian azken urteetan sortutako sarea da. Adibidez, lurralde kolektibitatearen alde edo Aurore Martinen euroaginduaren kontra urteak egin dituzte alderdiek eta eragileek elkarrekin lanean, eta komunikazio eta harreman sare hori baliatu zen Luhusokoa gertatzean.
|
|
|
Aldatu al da bizimodua
|
Euskal
Herrian azken hamarkadetan?
|
|
|
Aldatu al da bizimodua
|
Euskal
Herrian azken hamarkadetan?
|
|
|
Aldatu al da bizimodua
|
Euskal
Herrian azken hamarkadetan?
|
|
|
Lehenagoko soinujoleengan, gazteengan eta beste kultura batzuetatik iritsi zaizkigunengan.Agerkariak ohikoak dituen atalez gain, azpimarragarriak dira: Miel Elustondoko Josu Zabala soinujoleari eta Hertzainak rock taldeko kide ohiari egiten dion elkarrizketa. Bernardo Atxagak eta Joxan Goikoetxeak, azken honen objektuak aitzakia hartuta, eskaintzen diguten solasaldi interesgarria. Jean Louis Davant euskaltzain emerituak iaz zendu zendu zen Piarres Charritton euskaltzainaren figura ekarriko du orriotara. Charritton Ipar
|
Euskal
Herriaren azken mende osoko historia ezagutzeko ezinbesteko pertsonaia da.Urtean zehar aurkeztu dituen beste lan batzuk ere izango dira saltokian: Piarres Larzabalen antzerkigintza: 1950?
|
|
|
Aldatu al da bizimodua
|
Euskal
Herrian azken hamarkadetan?
|
|
|
Aldatu al da bizimodua
|
Euskal
Herrian azken hamarkadetan?
|
|
|
Aldatu al da bizimodua
|
Euskal
Herrian azken hamarkadetan?
|
|
|
Euskararen kale erabilera apaldu da
|
Euskal
Herrian azken 10 urteotan
|
|
|
Ikerketaren arabera, euskararen kale erabilera apaldu egin da
|
Euskal
Herrian azken hamar urteetan. 2006an %13, 7koa zen eta 2016an, berriz,% 12,6koa.
|
|
2018
|
|
|
Eskusoinuaz bestalde, Jean Louis Davantek 2017ko martxoan zendutako Piarres Charritton hazpandar euskaltzain zenaren figura dauku gogora ekartzen. " Ipar
|
Euskal
Herriaren azken mende osoko historia ezagutzeko ezinbesteko pertsonaia" dugu Piarres. Eta badago bertze kolaboratzailerik ere Erlea 11 honetan, Felix Ibargutxi, Idoia Noble, Imanol Pradells, Amagoia Gurrutxaga, Patziku Perurena, Joxe Ramon Arbe, Manolo Martinez, Ramon Irazu, Kepa Altonaga, Aritz Galarraga, Marti Jose Olaziregi, Joseba Luzuriaga eta gehiago ere (120 orrialde, 12€).
|
|
|
Mobilizazio historikoa izan zen, eta ez bakarrik Martxoaren 8a izateko:
|
Euskal
Herrian azken urteotan eginiko protesta jendetsuenetako bateko protagonista izan dira emakumeak, eta horrek gizarte osoari pentsarazi behar lioke: hor bada behar besteko arreta ipini ez zaion sektore bat.Sumendi bat izan zen ostegunekoa:
|
|
|
Garaikoetxearen ibilbide politiko osoa, bai erakundeetan garatutakoa, eta baita geroztik EAko buruzagi militante gisa egindakoa ere?
|
Euskal
Herriak azken berrogeita hamar urte hauetan bizi izan duen gatazkak zeharkatua dago. ETAren biolentziaren kontrako ekimenak hainbat izan dira, eta haien artean aipatuena, Ajuriaeneko Ituna.
|
|
|
Zarauzko Eusko Alkartasunak berretsi egin du" eskubide guztiak pertsona guztientzat, bizitzarako eskubidetik hasita” printzipioa. Horregatik, eta 32 urteko ibilbidearekin koherente izanda, arrazoi politikoengatik
|
Euskal
Herrian azken hamarkadetan egiten ari den bortxa guztia erabat arbuiatu du berriro ere, eta ez dagoela biolentzia justifikatzen duen inolako ideologia, ideia edo proiektu politikorik azpimarratu. “Biktima guztiek duten justizia, egia eta erreparazio eskubidea” exijitzen jarraitu behar da, “eta, era berean, batzuetan izan ez duten babes soziala agertu behar zaie”.
|
|
|
Jarraian datoz Alemania, Austria, Finlandia, Estonia eta Txekiar Errepublika. Hego
|
Euskal
Herria azken horren gainetik geratuko litzateke, %67 duela (Instituto Nacional de Estadstica, 2017), Europako herrialde gehienen gainetik.1
|
|
|
Prozesu horretan sartzen da irentsi dituzten herrien eta herri horien historiaren ukapena. Hain zuzen, funtsean,
|
Euskal
Herria azken mendeetan batua izan ez bada, erasoak pairatu dituelako da.
|
|
|
Beste datu bat, euskal prentsa nazionalean zentzurik ez daukana: " la 38 000 behiburu galdu ditu Hego
|
Euskal
Herriak azken hamar urteetan". Euskal Herria baldin bada ardatz, Euskal Herriko datuak eman behar dira.
|
|
2019
|
|
|
Zuberotarrek, berriz, berantarekin izentatu zutuen ordezkariak. Gisa horrez, Domingo Garatek berak zuan ozenki salatu 1789ko agorrilaren 4an deliberurik izan zen" pribilegioen galarazteen" artean
|
Euskal
Herriaren azken herri eskubideen ezabatzea eta euskal herritarrak biarnesekila ber Departamentuan biltzea. Pagolako pastoralaren bigerren agerraldia agorrilaren 4 batez agitzeak baduke gogo minberatarzun berezi bat...
|
|
|
Hain zuzen ere, jaietakoa ez den testuinguru batean du jatorria lelo horrek,
|
Euskal
Herrian azken urteotan izan duen erabilerari dagokionez behintzat. Sanferminetako epaiketa hasi baino hilabete lehenago, Foro Sozialak8 izenburu berbereko ekitaldi sorta bat abiatu zuen.
|
|
|
Aipatu duzu iraganak guregan daukan eragina interesatzen zaizula. Kuriosoa da, esan liteke
|
Euskal
Herrian azken urteetan sortu diren antzezlan askok badutela zerbait komunean, atzera begiratzeko behar bat. Francoren bilobari gutuna, Arrastoak, Gure bide galduak, Hau da nire ametsen kolorea, Mami Lebrun, Miss Karaoke...
|
|
2020
|
|
|
Espainiako Osasun Ministerioak eguneratu ditu koronabirusaren inguruko datuak, eta
|
Euskal
Herrian azken egunetako joerak baieztatu ditu. Daturik txarrena, gaur, hildakoena da:
|
|
|
Kasuen igoerak ez du etenik. Hemezortzi koronabirus kasu gehiago hauteman dituzte
|
Euskal
Herrian azken orduetan; hamahiru Araban, eta bost Bizkaian. Aldiz, Lapurdin duela egun batzuk pertsona batek koronabirusa zuela esan zuten arren, ezezkoa eman du orain.
|
|
|
" Ipar
|
Euskal
Herrian azken 20 urteetan izandako greba guztiak –eta kasik urtero egon dira– defentsakoak izan dira: estatuak agintzen du agenda, agintzen du zertaz hitz egingo dugun, noiz, nola eta norekin hitz egingo dugun...
|
|
2021
|
|
|
ETAk armak utzi zitueneko urteurrena izaki, adierazpen guztiek ETA eta haren biktimak izan zituzten ardatz, baina Jauregik bestelako biktimak ere gomutan hartu nahi izan zituen. Esan zuenez,
|
Euskal
Herrian azken hamarkadetan «beste indarkeria batzuk» ere egon dira, «Estatuko Segurtasun Indarrek eskubideak urratu eta biktimak eragin» egin dituzte, eta biktima horiek ez dute «aitortzarik».
|
|
|
BTPk egiten duen diagnostikoak erakusten du zer bilakaera izan duen Ipar
|
Euskal
Herriak azken hamarkadetan: azken urteetan, biztanleria anitz emendatu da, «nagusiki lurraldearen erakargarritasunagatik»; 262.370 biztanle ziren 1999an, eta 302.980 2015ean:
|
|
|
Arkaitz Rodriguez Sortuko idazkari nagusiak agerraldi bat egin zuen Donostian, atxiloketen inguruko iritzia emateko. Haren ustetan, ez da kasualitatea operazio judizial eta poliziala orain iritsi izana, «noiz eta Katalunian lider independentisten aldeko indultuak eman direnean, eta
|
Euskal
Herrian azken hilabete hauetan euskal preso politikoen eskubideak errespetatzeko urratsak egiten ari direnean».
|