|
2000
|
|
|
" Ez duk sinestekoa!
|
Euskal
literatura irakurtzen duen gazte bat!"
|
|
2002
|
|
|
Gotzon Garatek Nafarroan zehar bildu zituen Gero argitaletxearen Noski sailean plazaratu den «Nafarroako Ezkurran» agertzen diren ipuin eta pasadizoak, baina Noski sailaren helburua euskaraz literatura irakurtzen hasi nahi duten ikasleei liburu egokiak eskaintzea denez, traba eta nekerik gabe
|
euskal
literatura irakurtzen has daitezen, idazleak bere erara prestatu ditu irribarrea sortarazteko aproposak diren kontakizun hauek, euskara erraz baina bizian azalduz haien mamia. Horrez gain, liburuaren azken orrialdeetan, Gotzon Garate eta bere obra kokatu eta dakien euskara lantzeko aukera ematen zaio irakurleari.
|
|
|
idazle horien bizitzek ez ziruditen oso kitzikagarriak (Lauaxetaren fusilamenduaren pasadizoa kenduta, agian), eta are gutxiago idatzi zituzten lanek. Batxilergoan gauzak pixka bat aldatu ziren, orduan hasi baikinen, institutuan,
|
euskal
literatura irakurtzen. Zorte txarra izan nuen baina, zeren eta:
|
|
|
liluratuta utzi ninduen. Eta horri esker hasi nintzen, parentesi luze horren ondoren,
|
euskal
literatura irakurtzen: Narrazioak, Azukrea belazeetan, Akaso, Hamaseigarrenean aidanez, Babilonia, Saturno...
|
|
2008
|
|
|
Batxilergora iritsi aurretik ikasleek
|
euskal
literatura irakurtzen dute. Zein idazle ezagutzen dituzte normalean?
|
|
|
Asko argitaratzen baldin bada, horrek bermea ematen dizu esateko hor gauza on batzuk egongo direla, eta zabor asko, literatura guztietan bezala. Ni euskal idazle bihurtu baldin banaiz,
|
euskal
literatura irakurri dudalako izan da. Idazten hasi nintzenean, ez nuen dudarik gaztelaniaz idatzi behar nuela, euskal literatura nahiko txarra iruditzen zitzaidalako.
|
|
|
Oso lotuta joan da irakurle bihurtzea eta euskaraz idazten hastea. Eta jarraitzen dut
|
euskal
literatura irakurtzen, ezinbesteko erregaia da. Irakurri gabe, agortuko nintzateke idazle gisa.
|
|
|
Euskal idazle bihurtu baldin banaiz,
|
euskal
literatura irakurri dudalako izan da»
|
|
2011
|
|
|
«Baiña batasuna behar dugu berealatik. Gure ikastoletan zai ditugu hurrak (sic), ehunka; gure ikasguetan zai ditugu euskaldun ikasleak, ehunka ere,
|
euskal
literatura irakurtzeko hirrikan; gure irakasleak zai daude. Literaturazko euskeraren batasunaren zai daude, hain zuzen» (Txillardegi, 1968:
|
|
2012
|
|
|
Azken nobela hau, Bilbon, XX. mendearen bigarren zatiarenhasieran girotua izanagatik, «Zeruaren», «Jainkoaren» eta apaizen presentzia ezda XIX. mendean eta Zuberoako herrixketako nekazari giroan giroturiko JoanakJoanen baino murritzagoa; amaitu ere apaiz baten predikuarekin amaitzen da. Liburuhorregatik esana du Anjel Lertxundik bera
|
euskal
literatura irakurtzen hasi zenean, eleberri ereduzkotzat hartzen zena horixe zela.
|
|
2013
|
|
|
Kopuruaz gain,
|
euskal
literatura irakurtzen dutenen ezaugarri nagusiak ezagutzea ere interesgarria da. Olaziregik (1998) euskal gazteen irakurzaletasuna aztertzean ondorioztatu zuen, besteak beste, adinean gora egin ahala gutxiago irakurtzen zela, emakumezkoak zirela irakurzaleenak, etxekoen eragina nabarmena zela, eta gainerakoek baino gehiago irakurtzen zutela euskaraz, eta, halaber, EUSTATen 1989 eta 1994 urteetako Bizi kondizioen inkestak oinarri hartuta, Olaziregik nabarmendu zuen, oro har, emakumezkoek eta 35 urtetik beherakoek joera handiagoa zutela literatura irakurtzeko, baina egunean aisialdirako ordubete baino gutxiago zutela gizonezkoen% 36k eta emakumezkoen% 64k.
|
|
|
irakurtzeko hainbat irizpide azaldu eta erabiliko ditut, batik bat egoera soziolinguistikoari eta kultur kontsumo ohiturei lotutakoak, eta horien bitartez datuak elkarren artean alderatu eta gurutzatuko ditut, horrela balizko emaitza batzuetara iritsi ahal izateko. Azkenik, hurbilketa osatzearren, zeharkako iturrietan oinarrituz,
|
euskal
literatura irakurtzen dutenen ezaugarri nagusiak azaleratzen ere ahaleginduko naiz.
|
|
2018
|
|
|
Badirudi, hezkuntza prozesu osoa euskaraz egin duen euskalduna ez dagoela prest euskaraz irakurtzen ahalegintzeko. Egungo
|
euskal
literatura irakurtzen saiatzen dena atoan jabetuko da ez dela batere gaitza gure gaurko autoreen lanak ulertzea. Ez irakurtzen dituzten erdaretakoak baino gaitzago.
|
|
2019
|
|
|
Baiña batasuna behar dugu berealatik. Gure ikastoletan zai ditugu haurrak, ehunka; gure ikasguetan zai ditugu euskaldun ikasleak, ehunka ere,
|
euskal
literatura irakurtzeko hirrikan; gure irakasleak zai daude, Literaturazko euskeraren batasunaren zai daude, hain zuzen.
|
|
2021
|
|
|
Dena den, kontrako literatur kontsumo ohiturak dituzten gazteak ere badaude, eta
|
euskal
literatura irakurtzen dutela, baita gustura irakurri ere, aitortzen dute. Haien argumentarioan, halere, osagai afektiboak eta konpromisozkoak antzeman daitezke, IIR1 ek arrazoitzen duenez, euskara eta euskal kulturarekiko atxikimendua daukatenek, oro har, literaturarekin ere harreman handiagoa daukatelako, eta euskal literaturarekin lotura estuagoa, noski.
|
|
|
2005ean irakurtzen zutenentzat nabaria zena, hau da euskal idazle anitzen kezka kritikoa, oraindik ez dute ikusi
|
euskal
literatura irakurtzeko gai ez diren ikerle batzuek, ezagutzen ez dutena mespretxuz.
|