|
2000
|
|
|
Landareen aldetik, mundu osoan soilik
|
euskal
kostaldean bizi den Armeria euskadiensis landare endemikoa ez ezik, gure itsaslabarretan nahiko arraroak diren Limonium binervosum, Cochlearia danica eta Spergularia rupicola landareak ere deskribatu dira hemen.
|
|
|
Limo irla hauen agerpena eta desagerpena itsasadarretan ohiko fenomenoa da. Hala ere, Euskal Herriko zenbait itsasadar eta estuariotan, kasu gehienetan gizakiaren jardueraz lagunduta, denboran zehar iraun duten hainbat limo irla egonkorragoak daude eta horregatik,
|
euskal
kostaldeko irlen errepaso honetan sartzea interesgarria iruditu zaigu.
|
|
2001
|
|
|
Begoña Bilbaok euskaratu du 1922an Paul Henri Capdeviellek frantsesez argitaratu zuen «Bermeo la sauvage» eleberria. 1912ko abuztuaren 12an
|
euskal
kostaldea gogor astindu eta Bermeon 116 arrantzale ito zituen galernari buruzko eleberria da Paul Henri Capdeviellerena. Baina ekaitz izugarri hark eragin zituen hondamenak agertzeaz gain, sasoi hartan euskal kostaldeko herri batean ematen zen eguneroko bizimodua bere nobelan azaltzen ere saiatu zen egilea, hau da, amodia, klaseen arteko ezberdintasunak eta itsasoari lotuta bizi den jendearen pentsamolde berezia agertzen.
|
|
|
1912ko abuztuaren 12an euskal kostaldea gogor astindu eta Bermeon 116 arrantzale ito zituen galernari buruzko eleberria da Paul Henri Capdeviellerena. Baina ekaitz izugarri hark eragin zituen hondamenak agertzeaz gain, sasoi hartan
|
euskal
kostaldeko herri batean ematen zen eguneroko bizimodua bere nobelan azaltzen ere saiatu zen egilea, hau da, amodia, klaseen arteko ezberdintasunak eta itsasoari lotuta bizi den jendearen pentsamolde berezia agertzen. «Bermeo la sauvage»z gain, «Fils de la Terre» (1908), «François eta Guadalupe.
|
|
2002
|
|
|
Erdigunetik
|
Euskal
Kostaldera
|
|
|
Autorearen azken eleberria, Baleen berbaroa (Txalaparta, 1998) [itz.: Voces de ballena, Txalaparta, 1999] thriller historikoa da, XVI. mendean kokatua
|
euskal
kostaldeko herri batean. Behin batean, balea bat agertzen da Mundakako itsasertz aurrean, eta bertako bizitza baketsua aztoratzen du.
|
|
|
Agian ezagunenak aipatzearren:
|
Euskal
Kostalde Ez nuklearraren aldeko Batzordea eta Zentral Nuklearren aurkako Komiteak (Lemoizko zentralnuklearraren aurka), Leitzarango autobidearen arazoaren inguruan sortutako Lurraldea taldea, eta Itoitzeko aferaren magaletik erne diren Solidarioak eta Koordinakundea.
|
|
2004
|
|
|
Libro del Buen Amoren bertan ere Bermeoko bisigu eta sardinak aipatzen dira. Berant Erdi Aroan, berriz, legatza eta beste espezie batzuk azaltzen dira, lehenengo arrantza kofradien ordenantzetan eta
|
euskal
kostaldeko herrietako hainbat eskuizkributan.
|
|
|
Gracia Carcamo historialariak nabarmentzen du gauza ugari dakizkigula euskal arrantzaleen Ternuako kanpainez baina oso gutxi XVI. eta XVII. mendeetako
|
euskal
kostaldeko arrantza jardueraz. Jakina da XVI. mende bukaeran krisialdi latza izan zela eta susmoa da hurrengo mendean buelta eman zitzaiola egoera hari.
|
|
|
XIX. mende bukaerarako asko aldatu zen
|
euskal
kostaldeko arrantza jarduera. Lurruna sartu zen, batez ere 1912an itsasontzi bat hondoratu eta arrantzale ugari hil zirenetik aurrera.
|
|
|
Ez frantsesek, ez britainiarrek, ezta portugaldarrek ere, ez dute horren antzeko mugaketarik egin. Meteorologian frantsesek Golfe de Gascogne deitzen dioten zatia eta britainiarrek Bay of Biscay deitzen dutena antzekoak dira eta
|
euskal
kostalde osoa eta gehiago hartzen dute, baina ez dira berdinak, eta espainolek Golfo de Vizcaya Bizkaiko kostaldetik urrun, Mar Cantábricotik iparraldera kokatzen dute.
|
|
2005
|
|
|
Mundu osoko surflariak, alde batetik.
|
Euskal
kostalde osokoak biltzen ziren han, baita Espainia eta Frantziako asko ere; Australiatik eta guzti etortzen ziren entrenatzera. Eta hori, ia egunero.
|
|
|
|
Euskal
kostaldea: Gipuzkoa:
|
|
2006
|
|
|
Azti Tecnaliak
|
euskal
kostaldeko itsaspeari buruz argitaratu berri duen liburuaz ariko gara gaurko albistegian. â?. Itsaspeko ibilaldia euskal kostaldean zeharâ?
|
|
|
Azti Tecnaliak euskal kostaldeko itsaspeari buruz argitaratu berri duen liburuaz ariko gara gaurko albistegian. â?. Itsaspeko ibilaldia
|
euskal
kostaldean zeharâ, izenburuaren pean, 120 espezie ematen ditu ezagutzera.
|
|
|
Aztik Alex Iturrate urpekariaren lankidetzarekin argitaratu duen liburu honek,
|
euskal
kostaldean murgilaldiak egiteko lekurik onenak jasotzen ditu eta segurtasun osoz urpean igeri egiteko hainbat gomendio ematen ditu. â?. Itsaspeko ibilaldia euskal kostaldean zeharâ?
|
|
|
Aztik Alex Iturrate urpekariaren lankidetzarekin argitaratu duen liburu honek, euskal kostaldean murgilaldiak egiteko lekurik onenak jasotzen ditu eta segurtasun osoz urpean igeri egiteko hainbat gomendio ematen ditu. â?. Itsaspeko ibilaldia
|
euskal
kostaldean zeharâ, izeneko liburuan, ezagutza zientifikoa eta inguruetako urpekarien eta naturalisten behaketak bildu dira.
|
|
|
Albistegian, â?. Itsaspeko ibilaldia
|
euskal
kostaldean zeharâ, izeneko liburua aurkeztuko dizuegu.
|
|
|
|
euskal
kostaldeko
|
|
2007
|
|
|
|
Euskal
kostaldeko hondartzarik luzeena da Hendaiakoa; Bidasoa ibaiaren bokalea eta Abadiako labarren artean, hiru kilometro luze area finez estalita, horixe da Ondarraitz. Txingudi badiak mugatzen du mendebaldean, labarren aurrealdeko harkaitz izugarri bik, tonbarriek, ekialdean.
|
|
|
Lehen aldiz urpean sartu zirenetik, ordu asko igaro dituzte Izagirre, Benito eta Mazpulek olatu artean. Urte hauetan guztietan hamaika aurkikuntza eta ikerketa egin dituzte
|
euskal
kostaldean, eta oraindik ere urpean zain daudenak erreskatatzen jarraitzeko asmo irmoekin dabiltza. Arkeologia historikoan aditu, urpeko historialariak dei dakieke, alga artetik gure historiako pasarteak ur azalera ateratzeaz arduratzen baitira.
|
|
|
Irailaren 14tik 17ra jokatu zen iaz Sopelana Movistar Pro txapelketa. Hamar urte ziren
|
euskal
kostaldean horrelako probarik ez zela egiten eta, horrek, ikusmin handia sortu zuen bodyboard zaleen artean. Horretaz gain, Australia, Hawai, Mexico, Venezuela, Txile, Brasil, Ingalaterra, Frantzia edota Portugaletik etorritako profesional handioak bildu ziren bertan.
|
|
|
2002ko abenduan zehar Eusko Jaurlaritzako eta Arrantzaleen kofradietako agintarien eta AZTIko teknikarien artean bilerak burutu zituzten lana koordinatzen hasteko, azken horiek fuela jasotzeko sistema bereziak eta bilketa sareak arrantza ontzietan probatzen zituzten bitartean. Hilabetean zehar fuela itsasotik jasotzeko prestaturik zeuden ontzien kopurua handituz joan zen (25etik 70era), eta jada ontzi batzuk (10 inguru)
|
euskal
kostaldera ailegatzen ziren fuel orbanen bila irteten hasi ziren.
|
|
|
Baina Asturias aldean jasotako fuel kantitate handiak ez zuen ekidin otsailean marea beltza
|
euskal
kostaldera hurbiltzea, eta arrantzaleek horri aurre egiteko benetako lan gogorra burutu zuten. Hilaren lehenengo bost egunetan 120 ontzi aritu ziren batez beste fuela biltzen, 1.230 tona bilduz; eta otsailaren 6an 210 ontzi aritu ziren euskal kostaldean, egun batean 2.000 tona fuel jasotzea lortuz.
|
|
|
Baina Asturias aldean jasotako fuel kantitate handiak ez zuen ekidin otsailean marea beltza euskal kostaldera hurbiltzea, eta arrantzaleek horri aurre egiteko benetako lan gogorra burutu zuten. Hilaren lehenengo bost egunetan 120 ontzi aritu ziren batez beste fuela biltzen, 1.230 tona bilduz; eta otsailaren 6an 210 ontzi aritu ziren
|
euskal
kostaldean, egun batean 2.000 tona fuel jasotzea lortuz. Hilaren 9tik 13ra bitartean egunero 130 ontzi, batez beste, irten ziren fuela biltzera, guztira 3.330 tona fuel jasoz.
|
|
|
Otsailaren 14an, euskal administrazioen arduradunen eta arrantzaleen arteko zenbait bileraren ostean, Eusko Jaurlaritzak
|
euskal
kostaldean arrantzatzea eta itsaskiak harrapatzea galarazi zuen, eta berdelaren arrantza aldia itxi zen. Azken erabaki horren eraginez, 2.000 arrantzale eta arrantza sektoreko beste 1.000 langile kaltetu zirenez, Eusko Jaurlaritzak sei milioi euro zuzendu zituen kaltetuen diru-laguntzetarako.
|
|
|
Datu horiek argi adierazten dute krisi ekologikoaren hasieratik arrantzaleek buruturiko bilketa lana guztiz beharrezkoa izan zela benetako marea beltza
|
euskal
kostaldean saihesteko.
|
|
|
Galiziako kostaldearen egoera tamalgarria telebistako irudi eta egunkarietako argazkien bitartez ikusteak pertsona askorengan horren aurrean zerbait egin beharra zegoelako sentsazioa sortu zuen, aspaldian gertatu ez bezala. Hala, azaroaren bukaeran eta abenduan zehar EAEko 1.500 pertsona inguru prest azaldu ziren bai Galizian bai
|
euskal
kostaldean era boluntario batean garbiketa lanak burutzeko7.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren aldetik, lehen momentutik azpimarratu zen
|
euskal
kostaldean
|
|
|
Fuela
|
euskal
kostaldera kantitate handitan iritsi zenean, 2003ko otsailean, Euskal Udalen Elkartearen (Eudel) eta Euskal Herriko Unibertsitatearen artean akordioa sinatu zen ikasleak boluntario gisa garbiketa lanetan aritzeko. Otsailean ere ezagutu zen kostaldeko udaletako boluntario erregistroetan 1.500 pertsona zirela izena emandakoak, eta beste horrenbeste ekologista eta surf elkarteetan.
|
|
|
Lehenengo gaiari dagokionez, Izate (Barakaldoko ingurumen taldea) eta Gernikako Ekologi Lan Taldea izan ziren lehenak salatzen asteburuetan oso langile gutxi aritzen zirela
|
euskal
kostaldea garbitzen, eta gutxi horiek soilik areazko hondartzetan aritzen zirela, itsaslabarrak eta harri koskorreko hondartzak baztertuz. Arrantzaleek ere jaieguna asteburuan hartzen zutenez, fuel orbanak kostaldeko haitzetan itsasten ziren, eta egoera horren aurrean euskal instituzioek boluntarioak beharrezkoak ez zirela esaten zutenez, horiek baliabide nahikorik gabe aritu behar izaten zuten fuela kentzen.
|
|
|
Otsailaren hasieran, fuela
|
euskal
kostaldera kantitate handitan ailegatu zenean, Ekologistak Martxan taldeak bilketa lanetan eraginkortasun handiagoa, instituzioen aldetik koordinazio hobea eta gardentasun handiagoa eskatu zuen. Izan ere, Toki Agenda 21 zuten eta fuelez kaltetuak izan ziren udalek ez zituzten ez Ingurumen Kontseiluko aholkulariak ez Ingurumen Foroak konbokatu, eta talde ekologistaren iritziz, bere kabuz ari ziren boluntarioekin eta oro har herritarrekin bilerak burutu behar ziren informazioa emateko eta zalantzak argitzeko.
|
|
|
Arrantza krisi larria jasaten ari da Hego Euskal Herrian, sektore ekonomiko legez eta bizimodu eta kultura bezala ere. Krisi ekonomikoa pairatzen dute euren batzeko ahalmena izugarri mugatu delako Atlantikoko arrantza guneen agortzearekin batera, eta krisi kulturala sufritzen dute jendea ez dutelako topatzen ofizio horretan segitzeko,
|
euskal
kostaldeko kaiak bere arrantza izaera galtzen ari direlako industriaren eta, batez ere, kirolaren faboretan9 Itsas Geroa elkarteko10 partaide eta kofradien abokatu izaniko gure elkarrizketatuak esaten digun moduan, lehenengo erreakzioa horixe izan zen, pentsatzea berriro ere Europako Batasuna arrantzaleen kaltetan ari zela petrolio ontzien trafikoarentzat daukan erregulazioa dela eta....
|
|
|
Distantziatik ikusita, Itsas Geroa taldeko gure elkarrizketatuak argi uzten digu arrantzaleak azken finean euren momentuan momentuko interesen alde ari zirela, eta nolabait interes horiek ordain txikia jaso dutenean orria pasatu dutela afera honetan, eta Jaurlaritzaren eraginkortasun irudia ez dela horrenbeste goraipatu behar:
|
euskal
kostaldean, egun, Galizian orain bost urte bezala, ez dago dispositibo eraginkorrik Prestige rena bezalako hondamendirik gertatuz gero.
|
|
|
Prestige ren hondamendia jasan eta EAEko surflariek zer nolako erantzuna eman zuten jakin ahal izateko, gaitza gertatu eta su eta ke ibili ziren euskal surf taldeen artean Sopelako Peña Txuri Surf Taldeko kide bati elkarrizketa egin genion surflarien ekintzen balorazioak jasotzeko helburuarekin. Peña Txuri Surf Taldeko surf irakaslea da bera; Prestigeren krisialdian,
|
euskal
kostaldea eta Galiziako kostaldea garbitzen ibili ziren surf taldeen koordinazio lanetan aritu zen.
|
|
|
Peña Txuri Surf Taldeko kideak aipatu digunez, zenbait udalek materiala ez uzteko Eusko Jaurlaritzaren gomendioari uko egin eta material minimoa eman zieten fuela garbitzera zihoazenei. Enpresek ez zieten inongo beherapenik egin materiala erosteko orduan, nahiz eta bazekiten Prestige k
|
euskal
kostaldean sorturiko hondamendia garbitzeko zela.
|
|
|
Eta ondorio horiek denbora luzez irauten dute gure ondoan. Egun ere, Prestige ren hondorapenaren arrastoak atzeman daitezke
|
euskal
kostaldeetan: " gaur egun ere, noizean behin, fuelez zikinduriko materialak eta orbanak heltzen zaizkigu kostaldera".
|
|
|
Bata Hego Euskal Herrian aritzen den Ekologistak Martxan taldeko kidea dugu, eta bestea Urdaibaiko Biosfera Erreserba inguruan aritzen den toki mailako elkarte ekologistakoa; biak ere Prestige ren krisi garaian lanean aritu ziren
|
euskal
kostaldearen defentsan, eta garai hartako errealitatea zuzenki ezagutu zuten.
|
|
|
Ez dago neurketa zehatzik, baina beldurrik gabe esan dezakegu
|
euskal
kostaldeko herri eta eskualdeak kapital sozial altuko lekuak direla, daukaten elkarte kopuru, parte hartze politiko eta gizarte zibilaren hedapen mailari erreparatzen baldin badiogu. Gainera, leialtasun sare informal horiek bereziki indartsuak dira arrantza eta kaien inguruan sortzen den giroan:
|
|
|
Prestige ko fuelaren etorrera
|
euskal
kostaldera eta EAEko administrazioen jokabidea
|
|
|
Prestige petrolio ontzia Ozeano Atlantikoaren uretan hondoratu eta astebetera, isuritako fuelak Galiziako kostaldea zelan belzten zuen ikusita, Eusko Jaurlaritzak balizko marea beltz bat
|
euskal
kostaldera hurbilduko balitz zelan aurre egin ziezaiokeen aztertzeko eta egin beharreko lanak koordinatzeko batzorde bi antolatzea erabaki zuen. Erakunde arteko Batzordean Eusko Jaurlaritzak berak, Gipuzkoako eta Bizkaiko Foru Aldundiek eta Donostiako Udalak hartu zuten parte.
|
|
|
Sailen arteko Batzordearen lehen bileran, azaroaren 27an, balizko marea beltza
|
euskal
kostaldera hurbiltzekotan Eusko Jaurlaritzak eskura zein baliabide zituen ezagutzeko Batzorde Tekniko bat osatzea erabaki zen. Horrez gain lantalde bi osatzearen beharra ikusi zen:
|
|
|
Bitartean, Eusko Jaurlaritzaren Sailen arteko Batzordeak sorturiko Batzorde zientifiko teknikoa abenduaren 19an bildu zen lehen aldiz, bertan euskal administrazioetako, erakunde publiko zein pribatu eta talde ekologistetako ordezkariak egonik5 Marea beltzari aurre egiteko, haitz, kala eta estuario guneetan aritzeko jardunbide protokoloa lantzen hasi ziren, garrantzi handia emanez
|
euskal
kostaldeko ekosistema baliotsuenak fueletik babesteari (Urdaibai, Txingudi edota Gaztelugatxe, besteak beste).
|
|
|
Baina egoera ez zen hobetu; guztiz kontrakoa, otsaila dugu hilabeterik beltzena
|
euskal
kostaldean.
|
|
|
Urpekariak itsas hondoa aztertzen hasi ziren balizko fuelaren arrastoen bila, baina zorionez ez zuten topatu, eta 2003ko maiatzaren hasieran haitzetan itsatsitako fuelaren ur bero bidezko garbiketari ekin zitzaion. Maiatzean zehar
|
euskal
kostaldeak berriro ere fuelaren" bisita" jasan zuen, Zarauzko hondartza itxi behar izan zen, eta Prestige ren hondoratzetik sei hilabetera euskal kostaldean jada fuelez zikinduriko 2.100 tona inguru material bildu ziren, horietariko 1.300 Bizkaian.
|
|
|
Urpekariak itsas hondoa aztertzen hasi ziren balizko fuelaren arrastoen bila, baina zorionez ez zuten topatu, eta 2003ko maiatzaren hasieran haitzetan itsatsitako fuelaren ur bero bidezko garbiketari ekin zitzaion. Maiatzean zehar euskal kostaldeak berriro ere fuelaren" bisita" jasan zuen, Zarauzko hondartza itxi behar izan zen, eta Prestige ren hondoratzetik sei hilabetera
|
euskal
kostaldean jada fuelez zikinduriko 2.100 tona inguru material bildu ziren, horietariko 1.300 Bizkaian.
|
|
|
Mota ezberdinetako ontziek fuel kopuru oso handia itsasoan jasotzea lortu bazuten ere (euskal arrantzaleen lana benetan handia izan zen), petrolio ontziaren hondoratzetik urtebetera
|
euskal
kostaldean, hondartzetan batik bat, 3.000 tona fuel jasota zeuden (1.900 Bizkaia eta 1.100 Gipuzkoan). Hala ere, 2003ko azaroan euskal kostaldeko itsaslabarretan eta haitz guneetan oraindik 20 eta 30 tona fuel inguru geratzen zirela suposatzen zen.
|
|
|
Mota ezberdinetako ontziek fuel kopuru oso handia itsasoan jasotzea lortu bazuten ere (euskal arrantzaleen lana benetan handia izan zen), petrolio ontziaren hondoratzetik urtebetera euskal kostaldean, hondartzetan batik bat, 3.000 tona fuel jasota zeuden (1.900 Bizkaia eta 1.100 Gipuzkoan). Hala ere, 2003ko azaroan
|
euskal
kostaldeko itsaslabarretan eta haitz guneetan oraindik 20 eta 30 tona fuel inguru geratzen zirela suposatzen zen.
|
|
|
Iturri ofizialeko informazio horiek argi uzten dute hondartzak ez bezala kostaldeko haitz guneak ez zirela behar bezain ondo babestu. Oraindik ere 2004ko apirilean, petrolio ontziaren hondoratzetik 17 hilabetera, 20 tona fuel bildu ziren
|
euskal
kostaldean.
|
|
|
2003ko hondartza sasoia justu hasi baino lehen kostaldeko uren 4.000 analisi burutu ziren, eta iturri ofizialen arabera ohikoa zen baino kalitate hobea eskaintzen zuten
|
euskal
kostaldeko urek. Horrela, ekainean hondartzak zabaltzea deliberatu zuen Eusko Jaurlaritzak.
|
|
|
Lehenengoari dagokionez, Bizkaiko eta Gipuzkoako Foru Aldundiek eta Eusko Jaurlaritzak
|
euskal
kostaldera heldutako fuelari aurre egiteko harturiko neurri guztien kostua 56 milioi eurotan baloratu zuten hondoratzetik urtebetera zein bi urtera eskainitako datuen arabera. Kontu horietan ez zen aintzat hartu arrantzaleek antxoa eta berdelean galdutako (edo irabazteari utzitako?) dirua, fuelaren eta beste kontzeptuen eraginez arrantzaturiko kantitate txikiagatik.
|
|
|
Turismoari dagokionez, 2003ko otsailean, fuelaren etorrera masiboarekin batera,
|
euskal
kostaldeko hotel eta talasoterapia guneak jada kezkati agertu ziren epe erdira bezero gutxiago izan zezaketelako, eta badirudi behintzat zer edo zer igarri zutela: ekainaren bukaeran Bizkaiko kostaldeko herrietan uda sasoian alokatzen ziren pisuen betetzea erdira jaitsi zen aurreko urteekin konparaturik.
|
|
|
Kontuan hartzekoa da
|
euskal
kostaldeko herri eta eskualdeak kapital sozial altuko lekuak direla. Asoziazionismo maila altua izateak ere protestaren eraikuntza sozialean (Casquete 1998) eragin handia izan zuen, agente sozialen mobilizazio azkarrean.
|
|
|
Fuela
|
euskal
kostaldean agertzearekin batera Eusko Jaurlaritzako arduradunak laster konturatu ziren baliabide nahikorik ez zutela fuela itsasoan jasotzeko, eta, arrantzaleen neguko geldialdia zela aprobetxatuz, horiengana jo zuten fuel bilketa lanetan ari zitezen.
|
|
2008
|
|
|
Donostiako Zinemaldiko sari nagusia eman zioten 1976an eta berriz ikusi nahi zituen gaztetan ibilitako bazterrok. Ekaineko egun batean,
|
euskal
kostaldea ezagutu nahi zuela eta, Ondarroa erakutsi genion, beste herri batzuen artean. Ondarroan, han goian dagoen Antiguako ermitara joan ginen, ederra baita parajea eta handik goitik argi ikusten baita euskal kostaldearen zati handi bat, Bizkaia, Gipuzkoa eta Lapurdi, denak batera.
|
|
|
Ekaineko egun batean, euskal kostaldea ezagutu nahi zuela eta, Ondarroa erakutsi genion, beste herri batzuen artean. Ondarroan, han goian dagoen Antiguako ermitara joan ginen, ederra baita parajea eta handik goitik argi ikusten baita
|
euskal
kostaldearen zati handi bat, Bizkaia, Gipuzkoa eta Lapurdi, denak batera.
|
|
|
Babestutako espeziea da.
|
Euskal
kostaldean hirurogeita hamarren bat bikote baino ez dira biziko, asko jota. Bikote bera izaten dute, gainera, bizitza osoan.
|
|
|
Eta haren arreba zaharrena hantxe jaio zela, biltegian bertan eta sareen artean, sirena txiki bat balitz bezala, arrain usain eta guzti. Urte batzuk
|
euskal
kostaldean lanean egin eta Andaluziara bueltatu ziren gero denak. Denak ez, arreba Euskal Herrian geratu zen.
|
|
|
Bilbon, Paueko merkatari batek Bastillaren hartzea islatzen zuten irudiak zeuzkaten abanikoak saltzen zituen; beste batzuetan, Lafayette jenerala, askatasunaren berrezartzaile? legez agertzen zen; eta ez ziren falta kultu askatasuna aldarrikatzen zuten olerkiak146 Itsasoa, muga baino gehiago, lurralde ezberdinen arteko zubia izaten da sarri, eta
|
euskal
kostaldea ideia berrien lehorreratze leku bihurtu zen.
|
|
|
Ekologistak Martxanek egun batzuk daramatza Diosa Maat ontziarekin
|
euskal
kostaldea zeharkatzen, eta urteroko txostenean jasotzen dituen puntu beltzetan bandera beltzak jartzen. Gipuzkoako kostaldean egoera «oso larria» dela kontuan hartuta, Donostia aukeratu zuten atzo kanpainaren aurkezpena egiteko.
|
|
|
Kezka agertu dute
|
euskal
kostaldearen etorkizunaz.«Kontuan izan behar da Kantauri itsasoan hondartzen desagertzea %30 ingurukoa izango dela, eta Gipuzkoako eta Bizkaiko kostaldeak hortik gora daudela», dio Pablo Cotarelok, kanpainako arduradunak.
|
|
|
Klima aldaketak
|
euskal
kostaldean eragingo duen beste ondorioetako bat zera izango da: martxoaren 11n izandako enbata bezalako fenomenoak «ohikoagoak eta indartsuagoak» izatea.
|
|
|
Ibilbideak mendi eta itsaso inguruko bideetatik egiten dira:
|
euskal
kostaldea, Urdaibaiko inguruak eta Zugarramurdiko kobazuloak bisitatuz besteak beste. Horrez gain, hamaika egunetan abenturazko kirolak, tailerrak eta dibertsioa nagusi izan dadin hainbat ekintza egiten dituzte.
|
|
|
Espainiako erregeak espediziorako bost itsasontzi atontzeko konpromisoa hartu zuen. 1518ko udazkenean eta neguan, esaterako, Kontratazio Etxeko ordezkariak
|
euskal
kostaldeko portuetan ibili ziren bidaia handirako behar zituztenak biltzen eta erosten, batez ere Bilbon eta Hondarribian.
|
|
|
Hegaluzearen jatorria bermatuko du, besteak beste, marka berriak, iparreko hegaluzea «balizko izendapenarekin» saldutako guztiak ez direlako Kantauri Itsasoan harrapatutakoak, Jose Antonio Agirreoa
|
Euskal
Kostaldeko Artisau Kontserba Egileen elkarte berriko presidenteak esan zuenez.
|
|
2009
|
|
|
|
Euskal
kostaldean, Zumaia eta Deba artean, liburu bihurtu da itsaslabarra.
|
|
|
Klima aldaketak
|
euskal
kostaldean duen eragina aztertu du EHUko Zientzia eta Teknologia Fakultateko ikertzaile talde batek, Alejandro Cearreta buru duela, eta ikusi du XX. mendean zehar itsas maila 1,9 milimetro igo zela urtero.
|
|
|
Horregatik, ekosistemak berreskuratzearen alde egiten dute, beste neurri batzuen artean, itsasoaren aurrerakadaren aurrean hesi naturalak sortze aldera.
|
Euskal
kostaldearen eboluzioa eta kosta atlantikoko gertaera katastrofikoak argitara eman dira duela gutxi, Fakultate honetako Estratigrafia eta Paleontologia Sailak antolatutako konferentzia ziklo batean.
|
|
|
|
Euskal
kostaldea batez ere labarrez osatuta dagoela egia bada ere, euskal biztanle gehienak estuarioen inguruan bizi direla ere egia da (Muskiz, Metropoliko Bilbo, Plentzia, Gernika. Donostialdea, Irun, Hondarribia).
|
|
|
Azken urteotan zehar badira ekosistema horien birsorkuntzaren adibide nabarmen batzuk
|
euskal
kostaldean, bide honetan ekarpen onak egingo dituztenak guztiak ere: Laidako dunen birsorkuntza Urdaibaiko estuarioaren ahoan (Biosferako Erreserbaren Patronatuak sustatua) edo Txakurzuloko paduraren birsorkuntza Butroeko Ibaiadarrean (Ingurumen Sailak bultzatua).
|
|
|
Greenpeaceren ustez, Pasaiako badian portu bat eraikitzeko proiektua
|
euskal
kostalderako mehatxu handienetakoa da.
|
|
|
Euskal Herriari dagokionez, erakundearen ustez, Pasaiako badian portu bat eraikitzeko proiektua
|
euskal
kostalderako mehatxu handienetako bat da. Kontuan izan behar da Jaizkibel Natura Sare barnean dagoela eta ondorioz, babestutako eremua dela.
|
|
|
Zirkuitu mundialeko 7 proba Europan ospatuko dira eta hauetako bi,
|
euskal
kostaldean garatuko dira; Horrela, Donostiako proba amaitu bezain laster, Sopelanako txapelketa iritsiko da. Bietan, 7.500$eko saria banatuko da.
|
|
|
Bietan, 7.500$eko saria banatuko da. Mundaka, Zarautz eta datorren hilabetean Sopelanan ospatuko den bodyboard mundu mailako txapelketarekin batera,
|
euskal
kostaldeak, nazioarteko surf onenaren hiriburuan bilakatuko da aurten ere.
|
|
|
Haizearen norabidea bat batean aldatu eta indarra hartzen du, tenperatura 12º jaitsi daiteke oso minutu gutxitan eta itsasoa zakartzen da. Askotan astindu dute galernek
|
euskal
kostaldea, batzuetan ondorio larriekin (1878an 300 lagun hil ziren).
|
|
|
|
Euskal
kostaldean maiz jo du galernak; askotan ondorio larriekin. 1987ko ekainaren 7an, esaterako, bi lagun hil (Gorlizen eta Zumaian), 13 zauritu eta bi ume desagertu ziren.
|
|
|
The New York Times egunkaria
|
euskal
kostaldean zehar ibili da
|
|
|
Nazioartearen esker ona irabazi du beste behin ere Euskal Herriak, oraingoan, The New York Times egunkari estatubatuarrak argitaratutako artikuluan. Irailaren 27ko zenbakian, Sarah Wildman kazetariak, bere senarrarekin batera,
|
euskal
kostaldean zehar igarotako oporrak gogorarazten ditu.
|
|
|
Junior mailako zirkuituetan bi txapelketa ageri dira
|
euskal
kostaldean: Donostian eta Sopelanan egingo dira, gizonezko zein emakumezkoetan.
|
|
|
Erromatar inperioak lurralde oso zabala bereganatu zuen eta luzaz iraun zuen gainera. Baita
|
euskal
kostaldean ere, lehengo mito zaharren kaltetan. Ez ginen izan uste bezain menderaezinak.
|
|
|
Mielek zekien neurrian, ez zen
|
euskal
kostalde osoko hondarretan sekula horrelako txanponik aurkitu. Baina hori ere ez zen harritzekoa.
|
|
|
Arrain Azoka halatsu joan zen, eta aldi berean, arrantza sektoreak
|
euskal
kostalde osoan egiten dituen ahaleginen eta lan garrantzitsuaren lekukotasuna eman zigun.
|
|
|
Urtarrilaren 24ko zikloiak 193 kilometro orduko haizeak eta 21,5 metroko olatuak ekarri zituen
|
euskal
kostaldera
|
|
|
Uholdeak eta elurteak ez, urtarrilaren 24ko goizaldean
|
euskal
kostaldea astindu zuen zikloi edo ziklogenesi lehergarria izan da neguko meteorologia fenomeno esanguratsuena. Haizeak 193 kilometro orduko abiadura ere hartu zuen egun hartan Matxitxakon, ordura arteko marka guztiak gaindituta.
|
|
|
Itsasoko uraren tenperatura: Neguko tenperatura hotzen ondorioz, gradu bat jaitsi da
|
euskal
kostaldeko uraren tenperatura. Egun 11,5 gradu inguruan dago.
|
|
|
Galiziatik
|
euskal
kostaldera bitarteko muskuiluen biomarkagailuak aztertuz ikertu ditu Garmendiak petrolio isurketaren eragin biologikoak. Zergatik muskuiluak?
|
|
|
Mytilus galloprovincialis muskuiluak aukeratu zituen, eta Bizkaiko Golkoko 22 tokitako laginak hartu zituen, 2003 urtetik 2006 urtera bitartean.
|
Euskal
kostaldeko tokiak hautatu zituzten, jada Prestige ren aurretik datuak bazituztelako, eta Bizkaiko Golkoko beste lagin tokiak Galiziako unibertsitatetik gomendatutakoak izan ziren.
|
|
|
Hori batez ere Galizian izan zen, eta ez hainbeste, ekialderago. Kutsaduraren eragina beranduago iritsi zen
|
euskal
kostaldera, eta errekuperazio edo leheneratze zantzuak ere bai, 2005 urtetik aurrera.
|
|
|
Galizian, laginketak 2006an amaitu ziren, ordea.
|
Euskal
kostaldean, Jaurlaritzak diruz lagunduta egiten jarraitu dira 2007an eta 2008an. «2008ko markagailuak prozesatzeko daude oraindik, baina 2007ko markagailu batzuek, esaterako, agertzen dituzte mintz jakin batzuen egonkortasunak, petrolio isurketaren seinaleak, eta ez dira leheneratu.
|
|
|
|
Euskal
kostaldeko ikurra eta hobekien kontserbatu den itsasadarra da Urdaibai. Horregatik izendatu zuten biosferaren natur erreserba 1984an.
|
|
|
Esan izan duzu
|
euskal
kostaldea kutsaduratik oneratu dela, baina inbasio biologikoak agertu dira. Kutsaduratik biokutsadurara igaro gara?
|
|
|
Denera, 360 arrantzale omendu zituzten.
|
Euskal
kostaldeko beste hainbat herritan ere, euren eguna aprobetxatu zuten arrantzaleei omenaldia egiteko.
|
|
|
Konpetentzia eta erresumin ere bazen
|
euskal
kostaldeko itsasontzien artean. Baita haratagokoekin ere,, arrantzalea beti izan baita inbidioso samarra?.
|
|
|
Atzo prentsaurrekoan agertu ziren lagunek argi utzi nahi izan zuten arraunaren inguruan mugitzen diren herritarrak direla: . Euskal Herrian tradizio ikaragarria duen kirol hau maite dugu, eta kirol horri loturik hara eta hona eman ditugu azken hilabeteak,
|
euskal
kostaldeko hamaika herritan izaten diren estropadetan parte hartuz?. Arraunaren mundukoak izanagatik ere,, herriari loturik?
|
|
|
Angelun (Lapurdi),
|
Euskal
Kostaldeko Astronomia Elkarteak antolatutako ekitaldian, konstelazioei begiratuko diete eta horien izenak ikasiko dituzte. 19:00etatik 23:00etara bitartean dute hitzordua, barran.
|
|
|
Eta ibili munduan. Haize zakarrak jo zuen
|
euskal
kostaldean eta ufada horiek Bilboko Olabarri kaleraino iritsi ziren itxuraz. Aldakortasuna da nagusi akzio azokan:
|
|
|
Hainbat azoka ere egiten dira hilabete honetan eguberritara begira, eta horietako bat da urtero Irunen (Gipuzkoa) antolatzen dutena. Izan ere, larunbatetik asteartera bitartean, Gabonetako
|
Euskal
Kostaldeko Azoka egingo dute Ficoba erakustazokan.
|
|
|
|
Euskal
kostaldean kokatutako ondare horri buruz egin duten lehenengo ekoizpen handia da Flysch, haitzen hitza. Hilario geologoak eta Gorritiberea zinemagileak euren ezagutzak uztartu dituzte, Tuntuxa ekoiztetxearen lana aurrera ateratzeko.
|
|
2010
|
|
|
|
Euskal
kostaldea, gainera, apenas dago babestuta gaur egun. Oceanaren arabera, une honetan Kantauri itsasoko itsas azalaren %1a baino gutxiago dago babestuta, Aniztasun Biologikoaren Hitzarmenak ezarritako %10etik oso urrun, hain zuzen ere. Gainera, Europako legediak estatu kide guztiei behartzen die babestutako itsas eremu sare bat sortzera, Natura Sarearen barruan.
|
|
|
Baina eraso horiek guztiak marrazo jakinek egiten dituzte, batez ere zezen marrazoak (Carcharhinus leucas), tigre marrazoak (Galeocerdo cuvieri) eta marrazo zuriak (Carcharodon carcharias).
|
Euskal
kostaldetik urrun bizi dira hirurak. Izan ere, 300 espezie baino gehiago daude munduko itsasoetan, eta soilik %10 jotzen dira arriskutsutzat.
|