|
2001
|
|
|
Emakumeak eskopetero gisa desfilatzearen aldekoek udalak antolatutako Alardean partehartzeari uko egin zioten, honek arazoari irtenbiderik ematen ez ziolakoan; eta berriz ohiko Alardean saiatu direnean, Irundik kanpoko ulerkortasuna eta elkartasuna lortu bide dute, baina irundarren gehiengoa, epai judiziala eta ertzaintza aurrez aurre izan dituzte. Konparazioak egiteko inongo asmo barik, halako arazo bati irtenbiderik ematen ez zaionean,
|
euskal
gizarteak bizi duen gatazkari irtenbidea nola emango zaion pentsatu liteke.
|
|
|
erorketa hauekin ETA su etenaren aurreko egoera ahulean omen legoke berriz. Batek daki, halakoen egiatasuna norainokoa den, jakin dakiguna da katua eta saguaren arteko joko latz honetan behin eta berriro errepikatzen direla antzerako argudio eta egoerak, eta
|
euskal
gizartean bizi den gatazkak, gorabeherak gorabehera, bere horretan dirauela azken 40 urteetan. Aurkariak, izan hauek armatuak ala ez, polizialki garaitu daitezke, munduan horren adibide ugari dago; gatazka politikoa gainditzea, ordea, beste kontu bat da, eta konponbide baten aldeko benetako urratsak norabide horretara bideratu lirateke, horretarako elkarrizketa balore garrantzitsuena bihurtuz.
|
|
2002
|
|
|
EAEko gotzainen azterketa ez da aldendu orain arte euskal elizaren zati handienak egin ohi duen azterketetatik. Ohikoak esateaz gain, analisi ausart eta zorrotza egin du egun
|
euskal
gizarteak bizi duen egoeraz. Eta gizarteko beste eragile askok bezala, beldur agertu da, Alderdi Poliltikoen Legeak ekar dezakeenaz.
|
|
2003
|
|
|
Espainiako Auzitegi Gorenak ez du argitu Sozialista Abertzaleen taldeekin zer egin behar den, askoren ustez
|
euskal
gizartean bizi den egoera gehiago nahaspilatzeko; korapiloak, beraz, askatu gabe jarraitzen du. Era askotako interpretazioak egon daitezke instituzio desberdinetan, baina, aurretikoak kontuan hartuz, hiruko gobernua eta Espainiako Gobernuaren arteko enfrentamendu gune nagusiena Eusko Legebiltzarrean aurreikusten da.
|
|
|
kokatzenda, baina era berean Amorebieta Etxano herrian agertzen den adierazpen lokal batda, bertako biztanleen osasun eta bizi kalitaterako arriskugarritzat jotzen den proiektu zehatz baten kontra jaioa. Parametro horiek aztertuko ditugu gure ikerketan etasaiatuko gara erakusten nola
|
euskal
gizartean bizi kalitatearen inguruan hedatzenari den irakurketa berri batek eragin handia daukan gizartearen mobilizazio etaaldarrikapenetan.
|
|
2004
|
|
|
Gizartean dagoen urraketarik handiena hori izanda, horixe da gainditu beharreko lehen eragozpena. Beste eskubideen urraketak ere badaude, baina
|
euskal
gizartean bizitzeko eskubidea urratzen duena ETA da.
|
|
|
Euskaltzaindiko Txomin Agirre nobela saria 1972an irabazi zuen Haurgintza minetan eleberri honek eta, 1970eko hamarkadaren hasieran
|
euskal
gizarteak bizi zuen politika, kultura eta hizkuntza alorretako aldaketa edo krisialdi egoerak egileari sortzen zizkion kezkak biltzen ditu. Aldaketa trantzean erdiminetan zegoen Euskal Herria, nobelan zehar atoan antzeman daitekeenez.
|
|
|
Ekin, honela ekin diote: . Ez dago, beraz, euskararen normalkuntza
|
euskal
gizarteak bizi dituen arazoetatik at aztertu eta bideratzerik?. Berehala, halere, orotariko adierazpen hori, ñabarduraz janzten hasiko dira.
|
|
|
Esandako arrazoi hauengatik guztiengatik,
|
euskal
gizarteak bizi duen ustel keriaren ondorioz, euskal arrazaren garbitasuna arriskuan dagoela iruditzen bai tzaio, haren defentsarako, neurri jakin batzuk hartzea proposatzen du, inmigratu entzat murriztaile izango direnak, horien artean bat, beti ere Euskadi independente hipotetiko batean, atzerritarrei sarrera debekatzea (27), eta bi, bertan kokatuak daudenak atzerritar gisa hartuak izatea,... Maketoen inbasioari gain hartzeko aterabide bakarra, erabateko isolamen duarena da (29).
|
|
2005
|
|
|
|
Euskal
gizarteak bizi duen gatazka bortitzarekin amaitu nahi du, beste gauza asko agian ez daude horren argi baina hori behintzat bai; horrek, gainera, hauteskundeetarako geratzen diren bost hilabeteak baino askoz denbora gehiago eskatuko du.Osagai giltzarri ugari dago, baina lehenbizi edukiak baino joko arauak jarri dira argi eta izango da lanik horretan: biolentzia eta indarraren erabilera baztertzea, giza eskubideen begirunea, eta herri borondatearen nagusitasuna.
|
|
|
Era berean, zinegotzi sozialistak bere etxearen kontrako erasoa
|
euskal
gizartean bizi den egoeran kokatu nahi izan zuen: " ez dakit zeren inguruan elkarrizketatzeko eta negoziatzeko orduan indar egoeran egon behar dela pentsatzen duena egon daiteke, ala gerta liteke beste batzuek taldeko aginduak ez onartzea eta bere kabuz jardutea, mendekuagatik, amorruagatik edo beste edozerengatik".
|
|
2006
|
|
|
Umetatik ikastolara joan naiz, ordutik dakit euskaraz; aldi berean nire familiaren kultura erdaldun hori ere neurea dela sentitu izan dut.
|
Euskal
gizartean bizi den banaketa hori ez dut inoiz bizi izan. Eta uste dut historiaren pasarte horri begirada berri bat eman behar zaiola.
|
|
2007
|
|
|
\ Polarizatutako aniztasuna duen
|
euskal
gizartean bizi gara. Gure artean diharduten indar politikoen arteko erradikalismoa, gogortasuna eta ezin eramana ulertzea ez da erraza.
|
|
2008
|
|
|
Izan ere, bilera gehiago egiteko asmoa du, haren ustetan, «garrantzitsua baita AEBetako ordezkari politikoek Euskadiren inguruan duten informazioan sakontzea». Pozik agertu da horietako batzuek
|
euskal
gizarteak bizi dituen arazoak konpontzeko laguntza eskaini dutelako.
|
|
|
• Ondorioz,
|
euskal
gizartean bizi diren etorkin gehienek dute bertan geratzeko asmoa, baldintza egokiak aurkitzen badituzte (%59, 2). Dena den, etorkin askoren asmoa da hemen denboraldi batean egotea eta ondoren itzultzea:
|
|
2010
|
|
|
Interes eta arrazoi asko nahastu ziren gatazka ideologiko hartan. Baina, funtsean, ikastolek garaiko
|
euskal
gizartean bizi zen gatazka ideologikoa bera nozitu zuten, ikastolak gizartetik sortu eta gizartean sustraituta zeuden neurrian. Horrela, gizarteko beste arloetan bezala, euskal abertzaletasunean zeuden joera eta ikuspuntu ezberdinak ikastoletan emandako eztabaidetan islatu ziren.
|
|
|
Ezin dut aipatu gabe utzi Ardanza Dokumentuaren 1997ko martxoaren 17ko Eranskina, bikain laburbiltzen baitu zer zioen eta zer zekarren Ajuria Eneako Itunak, eta nolako garapena izan zuen. Eranskin horrek argi eta garbi erakusten du Ajuria Eneako Itunak eta Ardanza Dokumentuak berak biltzen zituztela bi gatazkei, gatazka politikoari eta
|
euskal
gizarteak bizi duen indarkeriatik datorren gatazkari, irtenbidea aurkitzeko oinarriak.
|
|
2011
|
|
|
Ezkerra Fernandez bikoteak, aldiz, Euskal Herrian Euskaraz organizazioaren izenean, oro har, esaldi honen inguruan garatzen du bere ikusmoldea: " ez dago euskararen normalkuntza,
|
euskal
gizarteak bizi dituen arazoetatik at aztertu eta bideratzerik". Honetan gogaide ikusi ditugu orrialde hauetan, besteak beste, bai Iztueta eta bai Odriozola.
|
|
2013
|
|
|
«Mina ezin da mendeku bihurtu». Hortaz, «iragana ahaztu gabe» ere, aurrera egin behar dela esan du, «bortxakeriarik gabeko
|
euskal
gizartea bizitzeko dugun ilusio berrian» murgiltzeko. «Hogei urte geroago berriz elkartuta egoteagatik» poztu da Rodero.
|
|
|
Horrez gainera, martitzenean atxilotutako bi arrasatearrak inkomunikazio egoeran daudela salatu eta kezka azaldu dute egoeragatik. Bestalde,
|
euskal
gizarteak bizi duen egoera hobetzeko oraindik asko dagoela egiteko azaldu dute, eta besteen artean, elkarrizketa bideak irekitzea aldarrikatu.
|
|
2015
|
|
|
|
Euskal
gizarteak bizitako aldaketak gorabehera, euskal hiztunak gutxiengo izaten jarraitzen zuten. 1970eko datuak dira hauek:
|
|
2016
|
|
|
Haatik, sailkapen honetan dauden antzerkiak heriotzarekin bukatzen dira, sakrifizioaren irudia eskainia izaten da, destino berezia duten pertsonaiak izaten dira. Gorago jarraitu dugun sailkapen bera hartuko dugu, alegia historiarekin harremanak dauzkaten antzerkiak eta bestalde garaiko
|
euskal
gizartean bizi ziren grinak edo kezken lekukotasunak diren antzerkiak.
|
|
|
Mattin Irigoienek publikoak jasaten duen egoera azaltzen du, baina idazle gisa berdin idaztea edo sentitzen duen bezala idaztea baino beste aterabiderik ez du ikusten.
|
Euskal
gizartean bizitzeko manera bat desagertuz doa, gizarte honek tradizioa eskertzen du, maite du baina bere barruan ez du euskara babesten, edo ez du aurrera joaten lagundu. Ondorioz, idazle garaikide baten obra baten aitzinean dagoelarik, problematika garaikidea aipatzen duen obra baten aitzinean galdua da.
|
|
2020
|
|
|
Arrazoi horiengatik, askoz ere erabilgarriagoa da euskal gizarteak diktadura frankistaren amaieratik bizi izan duen eraldaketa sozio ekonomiko7 osoari erreparatzea, langabezia handia, gizarte desberdintasuna, industriaren desegitea eta biolentziak markatutako nazioarteko irudi bat, gaur egun ditugun erronkei modu positiboan erantzuten ikasi ahal8 izateko esperientzia gisa. Urte haietan
|
euskal
gizarteak bizi izan zuen krisia ere sistemikoa izan zen, eta ohiz kanpoko erantzuna lortu genuen9.
|
|
|
Eskain al dezakegu
|
euskal
gizarteak bizi izan duen berrindustrializazio esperientzia, COVID ondorioz manufaktura aurreratuko prozesuak berreskuratzearen aldeko apustua egingo duten herrialdeei laguntzeko. Gure ekosistemak, banatua izateaz gain, gizarte ekonomiari lotutako kudeaketa ereduak ditu, bidezkoagoak diren ereduak berma ditzaketenak.
|
|
2021
|
|
|
|
Euskal
gizarteak bizi izandako industrializazio, tertziarizazio eta informazionalizazio prozesuen ondotik baserri giroa kasik ezerezean gelditu da, ordea; Zubirik (2016: 8) eskaintzen ditu datuak:
|
|
|
" Bahiketa sindikatuen arteko lankidetzarako oztopotzat jotzea huts egite bat da eta
|
euskal
gizarteak bizi duen errealitateari aurre egiteko konpromezurik ez izatea. Euskal Herrian lan harremanetarako eremu propioa ez osatzeko benetako oztopoa gaur egungo sistema juridikoa da:
|
|
2023
|
|
|
Sare sozialetan hedatutako agiri baten bidez, Ertzainak Borrokan mugimenduak salatu du Jaurlaritzak «erasoak, mehatxuak eta irainak» erabiltzen dituela mugimenduko kideen kontra: «Nostalgiaz gogoratzen dugu duela urte asko egon zela Segurtasun sailburu bat [Juan Maria Atutxa] bere indar guztiekin ertzainak defendatzen zituena, eta ertzainen eta
|
euskal
gizartearen alde bizia arriskatu ere egin zuena». Mugimenduak dei egin dio Jaurlaritzari «mehatxuen eta irainen bidea albo batera utzi eta elkarrizketari ekin diezaion».
|