|
2000
|
|
|
|
Euskal
Herritik kanpokoa
|
|
|
Alde honetatik, Bordeleko Sud Ouest ek menderatzendu Estatuko hego mendebaldeko merkatua.
|
Euskal
Herritik kanpokoa izanik ere, Euskal Herrirako edizio berezituak egiten ditu, bere erregio geografikoaren baitakoeremu garrantzitsua baita.
|
|
|
|
Euskal
Herriz kanpoko izenen bidezko haize izendapenak direnean zein haize mota den edo nongoa den jakiteko ez daukagu arazorik. Horrela, gallegu aize nondikheldu den zehaztea ez da batere zaila:
|
|
|
Irratilari telebistalariek exotoponimoak ebakitzeko orduan hartu behar dute kontseilu hori gogoan.
|
Euskal
Herritik kanpoko izenak ahoskatu baino lehen, aldez aurretik aurki ditzakegun problemen jakitun egotea eta traba horiek uxatzeko ariketak burutzea, ez da batere desegokia.
|
|
2001
|
|
|
Dena den, diru sarrera berrien bila, denborarekin Ahaide Nagusiek gero eta joera handiagoa izan zuten
|
Euskal
Herriaz kanpoko aristokraziarekin eta Gaztelako gortearekin harremanak estutzeko. Inazio Loiolakoa, adibidez, gero santu izango zena (izan, ez dakigu oso santu izango zen lehenago banderizo zital izandakoa, baina santu egin zuten behintzat) Gaztelako gortera bidali zuten hezitzera eta harremanak egitera, familiaren egoera «kaskarra» hobetzeko modua baitzen.
|
|
|
Besoen exodoaren ondotik burumuinak ihes zebiltzala, salbazioekonomikoaren utopiak zabaldu ziren, hala nola kooperatiben edo Japoniakoenpresen antolaketak Ramuntxo Kanblongen ahotik eta Israelgo Kibutzen ereduaBenat Laxague aldudarraren eskutik. Hainbat jende
|
Euskal
Herritik kanpoko berenpromozio pertsonalari uko eginez,. Herrian Lan, egiteko itzultzen ziren.
|
|
|
Trantsizioaren hasieratik beretik, EAE eta Nafarroako hedabideen informazio politikoko leku gorena bete du euskal gatazkak. Eta gai honek oso garrantzi handia hartu du, halaber, beren hedatze esparrua estatu osoa edo, bestela, soil soilik
|
Euskal
Herritik kanpoko Autonomia Erkidegoak hartzen dituzten hedabideetan ere.
|
|
|
Ez da berez eta zuzenean jo duen efektua, baizik eta gizarte praktiken araberako harremanek, gizarte zibileko instantziek (hedabideak barne) eta Estatukoek iritzi giro nagusi hori etengabe elikatu duten eragina. Eta, jakina,
|
Euskal
Herritik kanpoko jendearen gizarte praktikan eta zuzeneko esperientzian kokatu behar dira, era berean, ETAren atentatuak. Ez bedi ahantzi, adibidez, Hipercorren aurkako atentatua baino aste bete lehenago, Herri Batasunak 40.000 boto erdietsi zituela Katalunian Europako Parlamenturako Hauteskundeetan.
|
|
2002
|
|
|
Azken urteetan, bai Hego Euskal Herriko barruko lurraldeen arteko mugikortasunaren erritmoa, bai Hego
|
Euskal
Herritik kanpokoaren erritmoa, biak nahikoegonkorrak dira eta migrazio saldoa zero baliotik hurbil dago.
|
|
2003
|
|
|
Kontatuko zion zelan eman zitzaien denborarekin itxura aldatzeko ahalmena, hainbeste mendetan arnasa hartzea bezain erraz bilakatu zitzaiena; edota zelan eman zituzten urte batzuk Tibeten,
|
Euskal
Herritik kanpoko euren egonaldi bakarrean, eta zelan han euren garunen ezagutza azken muturretara eraman zuten, denboraren mugarik ez egonik, azken txokoetara iristeko aukera irekitzen zitzaiela. Eta, zergatik ez, zelan egin zuen beretzako lekua ikastolan, irakasle inozo hura bidalirik.
|
|
|
1976 urteetan bizi zen euforia giroan ulergarriak dira egindako hainbat baieztapen biribil: hala nola hizkuntzabitasunaren (elebitasunaren) aurkako hitzak edota sortu berria zen Kazetaritza Fakul tatean euskara derrigorrezko ikasgaia izango zela defendatzen zutenak,
|
Euskal
herritik kanpokoentzat izan ezik74 Ez zen falta hankak lurrean zituenik. Jakin en bigarren zenbakian, Mikel Zalbidek ondo zehaztu zituen egin beharreko lanak:
|
|
|
Baina ez zeukaten ezer abertzaletik. Besteak beste, gehienak
|
Euskal
Herritik kanpokoak zirelako.
|
|
2005
|
|
|
Bilbo eta Donostiako hotel banarenak, Bizkaiko hiriburuko Las Arenas bainuetxearena, hiri berbereko denda batena, Manterolaren Cancionero Vasco liburuarena, Iruñeko piano denda batena, nafar hiriburutik Parisera antolatuko zen artea ikasteko bidaiarena, Gasteizko moldiztegi batena, e. a. Baina jada hasierako ale horietan Bartzelonako Estarriol botikan egindako pilulen iragarkia aurkitzen dugu. Pilula horien alboan, 1878ko zazpigarren aletik
|
Euskal
Herritik kanpoko iragarkiak izango ziren gailen.
|
|
2006
|
|
|
Horrela bakarrik ulertzen da Lasarte Orian gertatutako hizkuntzaren berreskurapen prozesua: batzuek euskararen galerak zeraman inertzia ahaztu eta euskara euren ingurunean berriz txertatzeko apustua egin zuten; beste batzuek,
|
Euskal
Herritik kanpoko erroak alboratu gabe, oroimen berriak sortzeko ahaleginak egin zituzten euskarari eta euskal kulturari sormen prozesu horretan tokia utziz. Transmisioak guztien ekarpenak behar izan ditu azken urteotan, ekarpen eraldatzaileak, transgresoreak…
|
|
|
Herrien izenak euskaraz ematen dira normalean, nahiz eta ez jarraitu Euskaltzaindiaren azken izendegiari159 Edo
|
Euskal
Herriaz kanpoko batzuk ere euskaratu egin dira legendan, baina mapan ez160 Hala ere, datetan dauden oharrak ez ziren itzuli lehen argitalpenean (Uharte Arakil edo Etxarri Aranatzen, s., dator, siglo?
|
|
2007
|
|
|
Horrez gain AEK k harreman jarraikiak atxiki eta elkarlan iraunkorra eramaten du
|
Euskal
Herritik kanpoko herri batzuetan euskara klaseak ematen dituzten elkarteekin, hala nola, Sustraiak Erroak Parisen, Lagun eta Maita Pauen, Bordaleko Euskal Etxea eta Toulouseko ikasleekin. Orotara urtez urte, 120/ 150 ikasle biltzen dira zentro horietan.
|
|
|
1956an eta Egan en, fronte askotara batera begira idatzi behar:
|
Euskal
Herri kanpoko eta barruko abertzaleak, ez beti kointzidenteak, baina aldizkari barruko ez batere abertzaleak ere bai, eta not last zentsura, oso kontuan eduki behar. Mitxelenak euskal arrazarik ez du ezertarako aipatzen, eta ez aipatze motibatu bat suposa geniezaioke.
|
|
2008
|
|
|
|
Euskal
Herritik kanpoko aditu bat ere izan zen hizlari, Kataluniako Xarxa Cruscat zentroko zuzendari den Xavier Vila i Moreno. Katalanaren berreskurapenean eskolak jokatu duen eta jokatzeko duen papera izan zuen aztergai.
|
|
|
Bere ohiko trikitixa doinuak beste esparru zabalago batean aurkeztuko ditu. Horretarako,
|
Euskal
Herritik kanpoko hainbat artistek hartu dute parte grabazioetan, euskal abesti tradizionalei euren ukitu berezia emanez.
|
|
|
Bere ohiko trikitixa doinuak beste esparru zabalago batean aurkeztuko ditu. Horretarako,
|
Euskal
Herritik kanpoko hainbat artistek hartu dute parte grabazioetan, euskal abesti tradizionalei euren ukitu berezia emanez.
|
|
|
|
Euskal
Herritik kanpoko hainbat artistek hartu dute parte grabazioetan, euskal abesti tradizionalei euren ukitu berezia emanez.
|
|
|
Bere ohiko trikiti doinuak beste esparru zabalago batean aurkeztuko ditu.
|
Euskal
Herritik kanpoko hainbat artistek hartu dute parte grabazioetan, euskal abesti tradizionalei euren ukitu berezia emanez.
|
|
|
Borrowrena, ondorioz, memento bateko irudia da, kanpotik egina, baldintza historiko eta pertsonalen arabera, aurreko irudi batzuen eragina jasoa, geroko irudi batzuetan eragina izanen duena. Baina,
|
Euskal
Herritik kanpoko irudi horretan, barneko osagaiak ere badira (Humboldten bitartez iritsiak, adibidez). Izan ere, kanpoan ez ezik, Euskal Herrian ere idazten zen, eta ez gutxi, Euskal Herriari buruz.
|
|
|
Zalantzarik gabe Azkuek enpatizatu egiten zuen pertsonaia honen ikuspegiarekin. Bazekien
|
Euskal
Herritik kanpoko parajeak estimatzen. Baina Azkue, bere eleberriko indianoa bezala, munduan zehar ibili ostean, han ikasitakoa lagun, Euskal Herrira itzultzen zen azkenean.
|
|
|
Adibidez Unamuno edo Pío Baroja, obrengatik baino gehiago haien ospeagatik ezagutzen zituela dirudi, izenburutik aipaturiko eleberri bakarrak Campion eta Villosladarenak baitziren.
|
Euskal
Herritik kanpoko autoreen artean, aurkitu dizkiodan aipu sakabanatuetan, klasiko latindarrak205, Espainiako urrezko aroko autoreak (kenkretuki Quevedo eta Cervantes206), Zorrilla birritan207, Peredaren Sotileza obraren aiputxo bat208, eta Theophile Gautier-en beste bat209 agertu zaizkit. Ikusten denez, Azkueren erreferentziak gaztetan institutuan eta seminarioan ikasi bide zituen autore kanonikoei eta agian bere kabuz irakurritako idazle erromantiko eta erregionalistei dagozkie.
|
|
|
Hego Euskal Herriko kasuan, nabarmentzekoa da 1876an Foruak galduz geroztik maisu maistrak izendatzeko eskumena, ordura arte euskal Diputazioek kontrolatu zutena, estatuaren eskuetara igaro zela. Ondorioz
|
Euskal
Herritik kanpoko maisu nazionalak iristen hasi ziren. Eta gauzak ez ziren hola gertatu «kasualitatez», espainiar estatua eskolako hizkuntzaz ezaxola balitz bezala.
|
|
|
Abeslariak
|
Euskal
Herriaz kanpokoak izan arren, euskararekin arazo barik moldatu direla ziurtatu du Junkerak. «Maila ona erakutsi dute», esan du.
|
|
|
Euskal musikak, gainerako diziplinetako sormen lan orok bezala, behar beharrezkoa du Euskal Herrian zein
|
Euskal
Herritik kanpoko bere sustapena, zabalkundea eta promozioa, eta lan hori ezagunak diren artistekin ez ezik, ezezagunak eta hasi berriak direnekin ere egin beharra dago.
|
|
2009
|
|
|
|
Euskal
Herritik kanpoko leku eta pertsona izenei buruz irizpideak emateko lanari arreta berezia eskaini zion 1990eko hamarkadan Onomastika batzordeak, 1992ko urriaren 23an sortutako Exonomastika azpibatzordearen bidez. Lehenengo bilkuran arlo horretan zeresana zuten hainbat erakundetako ordezkariek hartu zuten parte, hala nola Klasikoak SA, Lur eta Eusenor entziklopediak, UZEI, Itzultzaileen Elkartea, E... Exonomastikaren urtea izan zen izan 1992, azpibatzordea sortzeaz gain bi jardunaldi antolatu baitzituzten urte berean:
|
|
|
Exonomastika batzordea
|
Euskal
Herritik kanpoko leku eta pertsona izenei buruz irizpideak finkatzen ditu.
|
|
|
|
Euskal
Herritik kanpoko izenak, bereziki toponimoan, ikertzea, aztertzea eta normalizatzea da Exonomastika batzordearen egitekoa. Alde batetik, historian zehar, batez ere inguruko, baina, baita ere urruneko herrialde, hiri eta portuekin izandako harremanengatik, euskaraz erabili diren izenak eta, bestetik, alboko hizkuntzak eta nazioarteko usadioak ezagutuz.
|
|
|
Bai? Kontua da
|
Euskal
Herritik kanpoko enpresa bat ezagutzen dudala. Portzentaje txiki bat daukat bertan, ehuneko 5.
|
|
|
Argitaletxeen industria, bestalde, atomizatuta dago, argitaletxe txiki ugarirekin. Administrazio publikoen presentzia argitaratzaile gisa oso txikia da(% 12), obrak euskaraz argitaratzen dituzten
|
Euskal
Herritik kanpoko argitaletxeen azpitik (tituluen% 21). Horrek dakar, euskaraz argitaratzeko dauden laguntza publikoak gorabehera, merkatuaren mende egotea neurri handian, 800.000 euskal hiztun baino gutxiagoko merkatu potentzialaren mende.
|
|
|
% 37, 6». Kontzentraziorako joera, beraz, indartzen ari da sektore honetan ere, eta deigarria da, halaber,
|
Euskal
Herritik kanpoko (edo etxe nagusia Euskal Herritik at daukaten) enpresen presentzia: produkzio totalaren% 20,5 (betiere Jakineko zuzendariaren kalkuluen arabera).
|
|
|
Halaber,
|
Euskal
Herriaz kanpoko musikariek parte hartuko dute Nomadak Tx zuzenean ikuskizunean: Saruultugs Myagmarjav mongoliarrak, Aziza Brahim sahararrak eta Saida Ounacer eta Yamma Ounacer amazigh ek.
|
|
|
Eta hori pozgarria da guretzat eta euskal musikarentzat. Txalaparta ardatz duen Oreka Tx en diskoa
|
Euskal
Herriaz kanpoko hainbat tokitan jarriko dute salgai aurki.
|
|
|
Ferroforman parte hartzen ari diren enpresen %65
|
Euskal
Herritik kanpokoak dira. Horrek, batez ere, inguruko hotelei egin die mesede.
|
|
|
Iniziatiba Internazionalista Herrien Elkartasuna hautagaitzari ez diola Europako Parlamenturako hauteskundeetan aurkezten utziko. Alfonso Sastre dramaturgoa buru duen eta zerrendakide zein abal emaile gehienak
|
Euskal
Herritik kanpoko militante ezkertiarrak dituen hautagaitza. Batasunaren segida, dela dio.
|
|
|
Ez da pentsatzen den bezain urrutiko kontua. Homofobia, lesbofobia eta transfobia kasuez pentsatzerakoan
|
Euskal
Herritik kanpoko hirietan pentsa liteke, hedabide batzuetan ager daitezkeen indarkeria kasuak gogora ekarriz. Ordea, gure gizartean bereizkeria kasuak gertatzen direla salatzen dute elkarteek, horien berri ematen ez den arren.
|
|
|
Amezketakoa historiara anekdota xelebre moduan pasatzeko modukoa zen, iruzurra izateko nabarmenegia eta lotsagabeegia baitzen II HEren boto guztiak POSIri ematea, are gehiago Fernandez de la Vegaren herrian ere antzekoa gertatu zenean PSOEren botoekin. Baina hanka hainbeste herritan sartzeak eta gehienetan leku berean sartzeak, horrek ezin du letra txikiko anekdota izan eta hala izan da hedabide nagusietan, are gutxiago
|
Euskal
Herritik kanpoko boto zurien eta baliogabeen kopuru bereziki handiak ere susmoa txarra piztu duenean, eskandalu politikoa baizik.
|
|
|
|
Euskal
Herritik kanpoko kazetariek ere izan zuten lekua Bilbon. Berlindik, esaterako, espresuki etorri ziren Alemaniako egunkari bateko ordezkariak, pankarta eta guzti.
|
|
2010
|
|
|
Alde horretatik, beraz, nahikoa prebisiblea litzateke jakitea darwinismoak arrakasta askoz handiagoa eduki izan zuela
|
Euskal
Herritik kanpoko euskaldunen artean Euskal Herriko giro itogarri eta obskurantistan bizi zirenen artean baino. Horrela planteatuta azalpenak eskematikoegia dela badirudien arren, era horretara uler ditzakegu, kasurako, Armand David bat, edota, Jose Aretxabaleta bat.
|
|
|
Alabaina, «erbeste» ez da «diaspora» hitzaren sinonimo, ez eta «migrazio»hitzarena ere ez. Esan bezala, diaspora
|
Euskal
Herritik kanpoko Euskal Herria da, hots, zortzigarren herrialdea. Eta ikuspegi honetatik, bai erbestea bai migrazioadiasporaren parte integralak dira.
|
|
|
ISBNko datu basea ere arakatzen dut, eta Internet bidez argitaratzaileen webguneak informazio bila. Azken iturri horiek ere behar beharrezkoak dira daturik bidaltzen ez didaten (bai baitaude!) euskal argitaldarien informazioa jasotzeko eta bereziki
|
Euskal
Herritik kanpoko editorialetan agertu diren euskal liburuen berri izateko.
|
|
|
Lehenik eta bat, kanpokoen (euskararen kanpokoak eta
|
Euskal
herriko kanpoko) aldeko kanpaina deitoragarri hori bertan behera utzi, dugun eta ez dugun indarra uzten eta utziko baitugu lan ilaun horretan; harropuzkeria sorta baten truke hondarrean, euskal kultura zer den erakustea. Eta euskal kultura zer den guhaurrek ere ez dakigu euskaratik kanpo zer den.
|
|
|
783. Kazetaren hogeita zortzi zenbaki errekuperatu dira Eusko Jaurlaritzak babesturiko Urazandi
|
Euskal
Herritik kanpoko euskal aldizkari zaharren bilduma digitalean.
|
|
2011
|
|
|
Horrela bere kaudimena murriztu du, oinarrizko kapitala %16, 8tik Espainiako altuena %10, 35 izatera igaro baita. CANek esplikatu du zergatik alboratu duen EAEko kutxekin fusionatzeko aukera,
|
Euskal
Herritik kanpoko kutxen alde eginez. Lau aurrezki kutxek argitu dute zer gertatuko den Gizarte Ekintzekin:
|
|
|
EITBk eta Euskaltzaindiak 2003an sinatutako akordioaren ondorioz, exonimiaz emandako aholkularitza oparoa nabarmendu zuten Lizundia eta Larrinaga jaunek. Telebistaren Euskara arduradun honek, jarraian, gure komunikabide publikoaren kazetari eta profesional ororentzat, munduan zehar,
|
Euskal
Herritik kanpoko exonimo edo leku izenez emandako aholkularitza kasuistika zehatza eman zuen. Elkarrizketa unean, nazio desberdinetako biltzarkide zenbaitek euskal exonimiaz eta erakunde bion lanez interesa erakutsi zuten.
|
|
|
|
Euskal
Herritik kanpoko kritikariek zelan hartu zuten. Askok aitortu didate, lehenengo aldiz, bertsolaritza beste begi batzuekin ikusi dutela.
|
|
2012
|
|
|
Ehun haur inguruk parte hartuko dute. Proba entzutetsua da Getaria Zarautz zeharkaldia, eta
|
Euskal
Herritik kanpoko jendeak ere parte hartzen du; Kataluniako igerilariek, gehienbat. Iazko irabazlea ere han izango da aurten, Adnan Mustafic.
|
|
|
Euskaraz 12:00etan.
|
Euskal
Herritik kanpoko herrialdeak euskaraz izendatzea. Euskaltzaindian egiten den lanaren aurkezpena.
|
|
|
Jakina den moduan, euskal herritarrek historian zehar emigratu behar izandute, euskal diaspora deitutakoa horren erakusgarri izanik. Hausnarketa bereziabehar luke
|
Euskal
Herri kanpoko euskal jatorrikoek estatu berrian izan beharrekopaperak. Izan ere, estatuen artean desberdintasunak handiak dira atzerrian jaiotakoherritar nazionalen ondorengoen herritartasunari dagokionez.
|
|
|
Tokiko hedabideek, ordea, bertako informazioa baino ez dute plazaratzen. Horrenbestez, euskarazko hedabideetan,
|
Euskal
Herritik kanpoko informazio kopururik altuena AEBko albisteek osatzen dute. Nazioarteko albiste agentzia erraldoien bitartez, AEBko informazioa mundu osoan zabaltzen da.
|
|
|
Gainera,
|
Euskal
Herritik kanpoko albisteak Gizarte eta Kultura sailetara ere hedatu dira. Gizarte atalak jendartea antolatzeko eredua islatzen du, eta Kulturak gizarte horretako erreferentziak biltzen ditu.
|
|
|
Kazetaritza ekimena erakundeetako komunikazio arduradunen eta
|
Euskal
Herritik kanpoko albiste agintzen esku geratzean, euskarazko hedabideen jarduera profesionala ere baldintzatuta atera da. Izan ere, hedabideok agentziek bidalitako informazioaren gatibu bihurtu dira.
|
|
|
Horrela, euskarazko hedabideek gero eta azken azken orduko albiste gehiago plazaratzen dituzte. Gainera,
|
Euskal
Herritik kanpoko albisteek oraingotasun handiagoa erakusten dute, bertakoek baino. Ondorioz, informazio horren lanketan ere eragina du, agentzien berriek kalitatearen hiru adierazle mugatzen dituztelako:
|
|
|
Horrenbestez, Berriak berezko irakurketa plazaratzea badu. Gainera, euskarazko hedabide publikoak
|
Euskal
Herritik kanpoko edukiekin kritikoen azaltzen diren legez, albiste agentziek haututako berriak izaten dira, batik bat. Hortaz, Euskadi Irratiak eta ETB1ek beste hizkuntza erkidegoetako albisteen berezko ikuskera zabaltzen dute; ez, ordea, bertan sortutako berriena.
|
|
|
Horregatik, aurrera begirako estrategiak bi jomuga izan behar ditu: bertako albisteak ugaritzea eta
|
Euskal
Herritik kanpoko berrien lanketa prozesuan hedabideon autonomia handitzea.
|
|
|
titularretako eta lehen orriko albisteen gaia, agertzen duten protagonista mota (politikariak edo gizarte eragileak), eta informazioaren sorlekua. Izan ere, hiru adierazleok elkarrekin lotuta daude,
|
Euskal
Herritik kanpoko albiste agentzien berriei lehentasuna ematean, haien agenda mediatikoa zabaltzen dutelako euskarazko hedabideek. Azter ditzagun titularretan eta lehen orrian aurkitzen diren albisteen nolakotasuna dagokien sailaren arabera (Politika, Gizartea, Kultura eta Kirolak).
|
|
|
Atal horretan hiru albiste mota agertzen ziren, bakoitzak titularren herena hartzen zuen: Jaurlaritzaren jarduera, euskal gatazka eta
|
Euskal
Herritik kanpoko berriak (Frantzia eta Espainia, Europar Batasuna eta Nazioartea).
|
|
|
|
Euskal
Herritik kanpoko herrialdeek egiaztatu bezala, hizkuntza nagusitu batek nazio hizkuntzako komunikazioaren merkatuan eragiten duenean, kanpoko hizkuntzaren esku hartzea mugatzen dute gobernuek. Horretarako, legezko zenbait xedapen ezartzen dute:
|
|
|
Eta gero gaztelaniaz. Alegia, euskarari lehentasuna emanez, nahiz eta entzuleen artean
|
Euskal
Herritik kanpoko jendea egon. Txalo!
|
|
|
titularretako eta lehen orriko albisteen gaia, agertzen duten protagonista mota (administrazioa edo gizarte eragileak) eta informazioaren sorlekua. Izan ere, hiru adierazleok elkarrekin lotuta daude,
|
Euskal
Herritik kanpoko albiste agentzien berriei lehentasuna ematean, haien agenda mediatikoa zabaltzen dutelako euskarazko hedabideek. Azter ditzagun titularretan eta lehen orrian aurkitzen diren albisteen nolakotasuna dagokien sailaren arabera (Politika, Gizartea, Kultura eta Kirolak).
|
|
|
Atal horretan hiru albiste mota agertzen ziren, bakoitzak titularren herena hartzen zuen: Jaurlaritzaren jarduera, euskal gatazka eta
|
Euskal
Herritik kanpoko berriak (Frantzia eta Espainia, Europar Batasuna eta Nazioartea).
|
|
|
Horrenbestez, Berriak berezko irakurketa plazaratzea badu. Gainera, euskarazko hedabide publikoak
|
Euskal
Herritik kanpoko edukiekin kritikoen azaltzen diren legez, albiste agentziek hautatutako berriak izaten dira batik bat. Hortaz, Euskadi Irratiak eta ETB1ek beste hizkuntza erkidegoetako albisteen berezko ikuskera zabaltzen dute; ez, ordea, bertan sortutako berriena.
|
|
|
Horregatik, aurrera begirako estrategiak bi jomuga izan behar ditu: bertako albisteak ugaritzea eta
|
Euskal
Herritik kanpoko berrien lanketa prozesuan hedabideon autonomia handitzea.
|
|
|
Kazetaritza ekimena erakundeetako komunikazio arduradunen eta
|
Euskal
Herritik kanpoko albiste agentzien esku geratzean, euskarazko hedabideen jarduera profesionala ere baldintzatuta atera da. Izan ere, hedabideok agentziek bidalitako informazioaren gatibu bihurtu dira.
|
|
|
Horrela, euskarazko hedabideek gero eta azken azken orduko albiste gehiago plazaratzen dituzte. Gainera,
|
Euskal
Herritik kanpoko albisteek oraingotasun handiagoa erakusten dute, bertakoek baino. Ondorioz, informazio horren lanketan ere eragina du, agentzien berriek kalitatearen hiru adierazle mugatzen dituztelako:
|
|
|
Parisko boteredunek eta euren ordezkoek ez zuketen politika ukatzaile hoberik asmatzen ahal, nahiz eta jokabide hori, gizakia gizaki denetik, erabili den, hots, erosoenik agintzeko, parean daudenak zatitu behar direla. Ez nuke erranen
|
Euskal
Herriaz kanpoko instituzioen kargudun eta horien menpeko erakunde arduradun horiek nahitara sartuta daudenik euskararen benetako egoeraren ukatze batean. Uste dut, ordea, sinisten dietela ardura duten politika horren emaitza baikorrei... horietatik egongo baita hala ere!
|
|
|
3
|
Euskal
Herritik kanpokoen kasuan, jatorrizkoa atxiki dugu: Bartolome de Las Casas, Leonardo da Vinci, etab., salbu tradizioz euskaraz egokituak direlarik (Katalina Medici, Luis XIV.a, etab.).
|
|
2013
|
|
|
Belarretan abiada handiagoan ibiltzen gara eta eroriz gero kolpea ere handiagoa da.
|
Euskal
Herritik kanpoko probatara joaten al zara. Valladolid eta Bartzelonara joan izan naiz bizpahiru aldiz, baina ez daukat gogo handirik. Hemengo probetan ibiltzen naiz gustura.
|
|
|
Diskoko abestiak euskaraz idatziak dira, eta zati batzuk frantsesez eta katalanez.
|
Euskal
Herritik kanpoko errealitatea ere kontuan hartzea baita beren asmoa, euskal kultura ez ezik mundu zabalean milaka eta milaka kultura badirela islatzea. Horretarako, ezinbestekotzat jo dute hainbat kolaboratzaileren lana.
|
|
|
Makala Jazz Funk Banda, Azkaiter Pelox, Urko Menaia, Soul Kitchen eta Bluestock arituko dira, besteak beste. Formatu bera edukiko du Zarauztik Mundura ekimenak, maiatzaren 24an, 25ean eta 26an, baina orduan
|
Euskal
Herritik kanpoko taldeak arituko dira. El Octavo Arbol (Italia), Yemamah (Brasil) eta Wha Wha Buga Band (Argentina) taldeek joko dute, esaterako.
|
|
|
«Joan den urtean baino bisitari gehiago jaso ditugu». Lasagak nabarmendu du
|
Euskal
Herritik kanpoko jendearen artean izan dela gorakada, «inoiz baino atzerritar gehiago» joan baitira akuarioa ikustera. Bilboko Guggenheim museoak, aldiz, jaitsiera izan du uztailean, joan den urtekoarekin alderatuz gero.
|
|
|
Baina egituraketa egokituz eta finduz joan zen urteak iragan ahala, eta 1894ko azaroan «Asteko berriak» saila sortu zuten.
|
Euskal
Herritik kanpoko berriak (Frantziakoak eta munduko beste herrialdeetakoak) aipatzen zituzten, franko gainetik eta laburki, bata bestearen ondotik. Beste garai batzuetan, eta gerla garaian bereziki, «Berriak egunka» saila sortu zen, edo berri horiek gaika sailkatzeko ordez, egunka sailkatzen zituzten.
|
|
2014
|
|
|
Ondorioz, talde barik dago Mikel Bizkarra mañariarra. Profesionelatara itzultzeko aukera baten zain dagoen bitartean,
|
Euskal
Herritik kanpoko talde amateur batean arituko dela aurreratu du.
|
|
|
Sasoiari eutsi gura dio eta lasterketa ofizialetan lehiatu gura du, amateur mailan bada ere. Jakinarazi duenez,
|
Euskal
Herritik kanpoko talde amateur batean arituko da aurten. Datorren astean jakinaraziko du zer talde den, dena erabat lotuta duenean:
|
|
|
deitura edo abizenak (Agirre, Etxebarria,...); ponte izenak (Eneko, Leire, Miren,...); leku izenak, eta honetan era askotakoak: probintziak, eskualdeak, herriak, mendiak, ibaiak; eta exonimia, hots,
|
Euskal
Herritik kanpoko leku izenak, eta honetan kontinenteak, estatuak, munduko hiriburuak, hiriak, herriak...
|
|
|
Ondoren Euskal Herriko egoera linguistikoaren hainbat testigantza biltzen ditu: okzitanieraren presentzia Euskal Herrian aurkezten du eta euskaldunen hizkuntzari buruzko testigantzak jasotzen ditu,
|
Euskal
Herritik kanpoko bidaiarien ikuspuntutik bereziki. Bere lana bukatzeko, hizkuntzaren ezagutzan eta erabileran eragina zuten aldagaiak zehazten ditu, euskararen bilakaeran eragina izan zituzten faktoreak zerrendatuz (faktore sozialak, politiko estrukturalak, ekonomikoak etab.). Hori guztia kontuan izanik euskaldunen ehunekoak eta kopuruak zeintzuk izan zitezkeen proposatzen du.
|
|
|
Nafarroako euskarari dagokionez, ederki deskribatu zuen 70eko hamarkadako egoera Sánchez Carriónek (1972).
|
Euskal
Herritik kanpoko galera prozesuen erakusgarri, ik. Peyró (2005). Ohiko desagerpen joerari aurre eginik hainbat hizkuntzak haien egoera lehengoratzeko egindako ahaleginei buruz, ik. Fishman, 1991 eta 2000.
|
|
|
Koadrila baten erara batzen dira, eta horrek ere euskal kulturako beste berezitasun batekin familiarizatzeko balio die
|
Euskal
Herritik kanpoko auzokideei. Egañaren esanetan," euskal kultura eta, horren barruan, euskara lantzeko aukera da Auzoko.
|
|
2015
|
|
|
Horiez gain, Euskal Herrian dauden beste ikerketa zentro batzuek ere hartu dute parte: NU Cima, NEIKER Tecnalia, DIPC, CIC bioGUNE, CEIT, Biocruces eta BCAM.
|
Euskal
Herritik kanpoko erakundeei dagokienez, hauek dira aipatzen diren unibertsitateak: Granadako Unibertsitatea, UAB (Bartzelona).
|
|
|
Erreferentziazko nazioa, hortaz, euskal etniak osatzen du, baina, mugimendua hazi ahala, gero eta oztopo gutxiago ipiniko da kanpotik etorri eta Euskal Herrian urteak bizitzen daramatzana nazio horretan integra dadin, erreferentziazko nazioaren ezaugarriak onartu eta gero. Ikuskera honen ondorio modura, nazionalismoak besteetatik desberdintzeko duen beharrak zentzu espaziala hartzen du, eta
|
Euskal
Herritik kanpoko lurraldeetara mugitzen da: euskal lurraldea erdal lurraldeari kontrajartzen zaio (aurreko motan, berriz, zentzu pertsonala dauka:
|
|
|
Aplikazio eremua Euskadiko Autonomia Erkidegora mugatuta duen arren, legeak beste hau ere planteatzen du: beharrezkoa dela Euskal Herriko eta
|
Euskal
Herritik kanpoko beste instituzio eta erakunde batzuekin elkarlana eta lankidetza sustatzea, gizonen eta emakumeen berdintasuna euskal herritar guztiei bermatu ahal izateko. genero ikuspegiaren
|
|
|
Dena den batzorde Akademikoan eremu juridiko hau aztertzen ari ginela, juridikoaz haratagoere jo behar genuela iruditu zitzaigun, eta hor batetik soziolinguistika, diskurtsoa, jarrera... hitzakgenituen, elementu horiek alde batetik, eta gero bestetik
|
Euskal
Herritik kanpoko adituren bat genuen. Bi horiek uztartuz ba Xavi Vilaren izena etorri zitzaigun jarraian.
|
|
|
Astrabuduan dagoen Extremadurako Etxeak antolatuta, jaioterriko ohiturak eta kultura zabalduko dute Erandioko auzo horretan
|
Euskal
Herritik kanpoko lur horietan jaiotako etorkinek. Izan ere, barikutik hilaren 18ra arte 33 Aste Kulturala egingo dute, adin guztientzako ekimenak egongo direla.
|
|
|
622. Konpromiso horren adierazle dira, besteak beste, senitartekoak
|
Euskal
Herritik kanpoko espetxetan zituzten bi militanteekin Landeian egindako elkarrizketak (1997ko abendua); ELA Ertzaintzak sakabanaketaren aurka eta presoen eskubideen alde egindako adierazpena (Landeia, 1998ko apirila); osasun egoera txarra zela eta, Jon Idigoras HB mahaikidearen askapena eskatuz ELAren espetxetako sektorialak egindako gestioak; eta presoen osasun eskubideen alde, LAB eta ESKko osa... Ekainean Nafarroako ELAko hiru arduradunek Jose Mari Otaegi, Juanjo Larraza eta Oskar Rodriguezek, beste sindikatuetako ordezkariekin batera, astebeteko gose greba burutu zuten presoen eskubideen alde.
|
|
|
...zen zuen" indar politiko, sozial eta sindikalak batzea Madrilen borondate politikoa aldarazi eta Gernikako Estatutua osorik betearazteko"; helburu horren inguruko abertzaleen elkarlanetik" ez daukate zertan kanpo geratu HB eta LAB", 580 gehitu zuen, auzoko indar espainolen haserrerako581 eta etxeko nor edo noren aztoramenerako.582 EBBko idazkariaren esaldi hori nahikoa izan zen
|
Euskal
Herritik kanpoko hainbat hedabidek ekitaldiari buruzko arreta osoa EAJk HBri fronte abertzalea osatzeko egindako eskaintzan eta haren inguruko erreakzioetan jarri zezaten; 583 hauentzat, ELA EAJ Ezker Abertzalearekin nahasteko artekari hutsa litzateke, juxtu Gernikako ekitaldiaren egunean polizia espainolak filtratutako ETAren agiri batek erakutsiko lukeenez.584
|
|
2016
|
|
|
a) Oso nabarmen hazi da immigrazioa azken hamar hamabost urteetan; eta b) Etxebizitza askoz gehiago eraiki da azken hamarkadan aurrekoetan baino, eta horrek bi eragin argi utzi ditu: herriko gazteak bertan gehiago ari dira geratzen — kanpokoekin ezkonduta, askotan—, eta, bestetik, inguruko herrietako eta are
|
Euskal
Herriaz kanpoko biztanleria hazi egin da, etxebizitzen — inguruan baino merkeago— eskaintza ere hazi den neurrian.
|
|
|
Hamabost atalak euskaraz emango ditu Greziako telebista publikoak hemendik hilabete batzuetara, grezierazko azpidatziekin. Aurreneko aldia da euskarazko telesail bat
|
Euskal
Herritik kanpoko telebista batek erosi eta ematen duena. Hala baieztatu du Euskal Telebistak.Negoziazioak iaz hasi bazituzten ere, Pausoka ekoizpen etxeak eta Greziako telebista publikoak Cannesko (Okzitania) MipTV nazioarteko azokan, atzo amaitu zen?
|
|
|
|
Euskal
Herritik kanpoko euskarazko ekoizpena garatuko denik uste al duzu. Beharbada, izango dira idazle gehiago Euskal Herritik kanpo euskaraz idatziko dutenak.
|
|
|
Euskal Herriko antzerkiak interesa sortzen zuen gazteen artean, ez zitzaion antzerkiaz orokorrean galdetzen, baina euskal antzerkiaren ondasunaz jabetua zela jakinik, horretaz aritzeko deitzen zuten.
|
Euskal
Herritik kanpoko antzerkiaz aipatu zuen gauza bakarra izan zen Parisen soldadu gelditu zelarik izan zuen antzerkiaren esperientzia, soldaduen artean talde bat osatu baitzuten eta Parisen inguruetan behatzaile gisa ikusi zituen antzerkiak, ikusgarriak eta han ere antolatuak ziren antzerki talde xumeak. Horren berri bazuen eta funtsean bere proiektuaren oinarrietan horretaz ere zerbait zitekeen, antzerki herritarrarengatik bereziki.
|
|
|
Bestalde, nazioarteko %9 horri so eginez, badirudi euskal diasporako webguneei buruz ari garela, baina Josu Waliño Fundazioko Zuzendari Nagusiaren esanetan (k.p.),, diasporak oso domeinu gutxi ditu[?]. Kanpoko domeinu gehienak
|
Euskal
Herritik kanpoko enpresenak dira, adibidez Google, Twitter, Mercadona, eta antzeko marka handiak.?
|
|
|
Euskaraz argitaratutako corpusa erabiltzen dute hizkuntzaren erabilerari buruzko erabakiak hartzeko, eta BERRIAk eskaintzen du daukaten corpus aren erdia (2003an sortu zenetik, 20,5 milioi hitz). Horrez gain, BERRIAko hizkuntza arloko arduradunak parte hartzen du Euskaltzaindiko exotoponimia batzordean, erabakitzeko nola izendatu eta idatzi euskaraz,
|
Euskal
Herritik kanpoko tokien izenak.
|
|
|
Euskal dantza talde tradizionaletara ohituta baitzeuden). Bestalde, beti saiatzen gara talde ezberdinak mugitzen adinaren eta jaialdiaren arabera, oso motibagarria izaten baita dantzarientzako herritik kanpora beren dantzan erakusteko aukera izatea. Nabarmentzekoak dira ere
|
Euskal
Herritik kanpoko irteerak. Bai Chorima talde galiziarrak antolatutako" Carballeira do Aidon" n o Festival Folklore Jaialdian, baita, Vilafranca del Penedés en Falcosnek luzatutako gonbidapena" Vijazz" jaialdiaren baitan.Aurten Loiolako Nazioarteko XXVIII Folklore Jaialdian parte hartzeko gonbidapen berezi bat jaso dugu, uztailaren 31n ospatuko dena.
|
|
|
Harrigarri samar gerta dakioke bati baino gehiagori euskaraz izkiriaturiko XVII. mendeko zenbait lanen egileak
|
Euskal
Herritik kanpokoak izatea, baina egon bazeuden, eta haien berri zertzeladaren bat ematera gatoz oraingoan. Estebe Materrek frantxikotarrak 1617.ean Bordeleko Petri de la Court delakoaren moldeetan inprimarazi zuen Doctrina christiana bat, 1623.ean," bigarren impresionean debocinozco othoitz eta oracino batçuez berreturic hirur partetan eguina", ber hiriko Iacques Millanges" erregueren imprimatzailerenean" berriz ere ilki zena, lehendabizikotik bigarrenera orrialde kopurua bikoiztu zela.
|
|
2017
|
|
|
|
Euskal
Herritik kanpoko taldeei dagokienez, Herrialde Katalanek presentzia handia hartuko dute. 11 konpainia iritsi dira bertatik.
|
|
|
Zer xuxen? Luhuso eta apirilaren 8tik piztutako dinamika jarraitzea, desarmearen inguruan lortutako adostasun zabala atxikitzea eta garatzea, armak itzultzea baino sektore batzuentzat konplikatuagoa den gatazka armatuaren beste ondorio baten inguruan, presoen gaiaren sozializazioa Frantzian barna,
|
Euskal
Herritik kanpoko sostenguen zerrenda emendatzea kuantitatiboki eta kualitatiboki eta ondorioz indar erakustaldi ederra, frantses gobernuari interpelazio zuzena azkartzen duena.
|
|
|
Barakaldon 500 edo 600 pta eukazan irabazleak, baina buelta bakotxean sari berezia emoten eben, eta ondo ibili ezkero, diru dezente pilatu zeinkean. Horregaitik etorten ziran
|
Euskal
Herritik kanpoko hainbat txirrindulari, Kantabriatik, Madriletik eta Kataluniatik batez be. Dana dala, egun bateko lasterketen artean, Getxoko Sari Nagusia izaten zan dirurik gehien emoten ebana:
|
|
|
Bi mende eta laurdenen ostean, Hexagonoan Euskal Herria ofizialki marraztu da.
|
Euskal
Herritik kanpoko eremu hurbilenean, independentzia erreferenduma iragarri dute Katalunian 2017 honetan; Madrilekin adostuta aukeran, baina aldebakarrez besterik ezinean. Erreferenduma, eta herritarrek bozkatzen dutena betetzeko konpromisoa aipatu ditu Carles Puigdemont-ek.
|