|
2000
|
|
|
PRESOEKIKO Solidarioak taldeetako kide batek Espainiako Tele5 telebista kateko" Anaia Nagusia" saioan sartzea lortu zuen eta euskal presoen aldeko aldarrikapenak egin zituen bertan. Espainiako telebista kateek eta komunikabide gehienek albistea isilarazi bazuten ere,
|
Euskal
Herrikoen artean eta bereziki Interneten izan zuen oihartzuna.
|
|
|
Balizko Euskal Herriko komunikazio eremua enpresa aldetik aztertzean, industriaezberdinen dinamika espazial berezituak hartu behar dira aintzat, baina baita, berriroere, Ipar eta Hego
|
Euskal
Herrien arteko banaketa Frantziar eta Espainiar Estatuenartean. Prentsan, merkatuaren zatiketa territoriala handia izan da, bai Frantziar Estatuan zein, bereziki, Espainiarrean.
|
|
2002
|
|
|
«Idazle» gasteiztarraren iritziz, azkenaldian nahiz eta ulertu ez, jendeak beste era batera ikusten ditu graffitiak. Boni M eta bere kideek, adibidez, Gasteizen laster aurkeztuko den Artium
|
Euskal
Herriko Arte Garaikidearen Museoan margotuko dute. Egingo dituzten graffitiak, gainera, aurrerantzean ere bertan mantenduko dira.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko, Nafarroa Garaiko eta Ipar Euskal Herrikoerakunde publikoek bi arazo nagusi izaten dituzte elkarrekin harreman juridikoakformalizatzeko orduan. Arazoetako bat bi estatuen arteko mugak dakar, hots, Hegoeta Ipar
|
Euskal
Herrien arteko lankidetza hitzarmen guztiak, estatuen arteko mugagainditzen dutenez gero, Nazioarteko Zuzenbide Publikoak arautzen ditu. Bigarrenarazoa, bestalde, parte hartzen duten subjektuetan datza:
|
|
|
Lan honetan ikusi denez, XVI eta XVII. mendeetan, batez ere Hego Euskal Herriko itsas enpresek jasaten zuten krisia eta desfasea nolabait konpondu nahian, foru erakundeen eta legeriaren babesa eta Ipar eta Hego
|
Euskal
Herrien arteko harremanak sendotzen zituen ekonomia sistema bat garatu zen. Sistema hori baliagarria izan zedin, nahitaezkoa zen bi lurraldeen artean hitzarmen batzuek sinatzea, eta horiexek dira Conversa izenez ezagutzen direnak.
|
|
|
Aro Berriaridagokionez, lehendabiziko hitzarmena 1536an sinatu zen, 1537an erantsi zitzaizkion beste artikulu batzuekin. 1653an sinatu zen hitzarmenak XVIII. mendearenhasiera arte iraun zuen, eta, 1675 eta 1695ean hitzarmen berbera izanzen Hego eta Ipar
|
Euskal
Herrietakoen artean berriz sinatu zena.
|
|
2003
|
|
|
Bildutakoen artean, ohiko moduan bizkaitarrak nagusitu ziren, 342 lagunek Bizkaian bertan baitzuen bizitokia, 216 Gipuzkoan bizi ziren, 69 Araban, Nafarroan 44, 4 Ipar Euskal Herrian eta beste 4 Euskal Herritik kanpo, 29 izan ziren hemendik kanpo jaiotakoak. Gipuzkoarren eta Ipar
|
Euskal
Herrikoen artean izan ezik, euskaldun berriak ziren nagusi beste lurraldeetan. Bildutako gehienek unibertsitate ikasketak zituzten edota egiten ari ziren (536), 90 lagunek UBI zuten, beste 39k Lanbide Heziketa.
|
|
2004
|
|
|
Kalitate handiko erakusketa prestatu du aurten Nafarroa Oinez antolatzeko ardura duen Lizarra ikastolak.
|
Euskal
Herriko arte garaikidearen bilduma osatu dute. Bilduma aberatsa, eskultura, pintura, grabatu, argazki eta bideo lanez osatua baitago.
|
|
|
Oraingo honetan, 55 artistek parte hartuko dute, epaimahaiak 141 eskaeretatik hautatuak. Bere izenak adierazten duenez, ekimen honek
|
Euskal
Herriko arte sormen berria sustatzea du helburu nagusia. Berria, egilea gaztea delako, edo molde berriz eginda dagoelako, eta horregatik publikoak oro har ezagutzen ez duelako.
|
|
2005
|
|
|
Aldizkariak eta 70eko hamarkada baino lehen idatzitako argitalpen urriak dira genero honen aitzindariak. Bizkaiko idazleen artean,
|
Euskal
Herrikoen artean ere, Gabriel Arestik Egan aldizkarian 50eko hamarkadaren amaieran eta 60koaren hasieran argitaratu zituen ipuinak ipuin modernoen aitzindarietako batzuk ditugu. Artean, genero berri honen hastapenen sasoian herri eta ohiturazko ipuingintzak zirauen.
|
|
|
Hamarkada horren gailurra Atxagaren Obabakoak narrazio bildumak ezarri zuen. Bizkaiko idazleen artean,
|
Euskal
Herrikoen artean ere, bat zalantzarik gabe nabarmentzekotan, Joseba Sarrionandia iurretarra dugu.
|
|
|
Kilometroetako kirol egitarauaren barruan dago bihar arratsaldean (17:00etan), Arizmendik eta Xiba elkarteak antolatu dituzten
|
Euskal
Herri Arteko Jokoen II. Topaketak. Donostia aldetik hainbat talde etorriko dira, eta Arizmendik bi ordezkari izango ditu.
|
|
|
Besteak beste, webgune horrek euskal kulturaren agenda bat argitaratzen du,
|
Euskal
Herriko arteari, hizkuntzari eta ondareari buruzko informazio trinkoak, bai eta tokiko elkarteen eta artisten aurkezpen xehea (datu basea) ere. Bestalde, atariak extranet intranet dimentsio bat badauka, beren egoitza edozein lurraldetan izanik ere, Euskal Herriko kultura elkarteek barne komunikazio eraginkorragoa ukan dezaten.
|
|
|
|
Euskal
Herriko artea. (i).
|
|
2006
|
|
|
Mekarteak.
|
Euskal
Herriko artearen meta kartografiak/ Meta cartografias del arte en el Pais Vasco. (e).
|
|
2008
|
|
|
Halakoetan erraza da hutsuneak izatea.
|
Euskal
Herriko artearen mundua osatzen dutenentzat Arte Eder museoa dena izan da denbora luzez, garai batean obrak erakusteko eta ikusteko museo edo aretorik ez zegoelako kasik. Gaur egungo egoera bestelakoa da.
|
|
|
Larunbatean Ikastolen Elkarteak antolatutako
|
Euskal
Herrien Arteko X. XIBA Joko Jaialdien Nafarroa Garaiko kanporaketa jokatu zen Leitzan. Bost talde lehiatu ziren:
|
|
2009
|
|
|
IbilArte,
|
Euskal
Herriko arte garaikidearen erakusketa
|
|
|
|
Euskal
Herriko arte plastiko eta bisualen sorkuntza berria bultzatzeko eta sustatzeko asmoa du ekimenak eta Euskal Herriko Unibertsitateko Arte Ederren Fakultatean ikasten dute gehienek.
|
|
|
60 artista gaztek parte hartuko dute Getxoarte 2009an,
|
Euskal
Herriko arte plastiko eta bisualen sorkuntza berria bultzatzeko eta sustatzeko asmoa duen ekimena, hain zuzen ere. Erakusketa datorren astean izango da, abenduaren 4tik 6ra, Areetako Geltokia plazako karpan.
|
|
|
Euskal Herriko ondare zibila eta erlijiosoa gai oparoa bezain eztabaidagarria da.
|
Euskal
Herriko arte ondarea ez da oso zabala, baina bai aski aberatsa eta adierazgarria, artikulu honetan ikusiko dugun bezala: ibilbide primitiboak, antzinakoak eta Erdi Arokoak, Errenazimentutik gaur egun arte.
|
|
|
|
Euskal
Herrirako arte eszena zentro nagusia Bilbon kokatuko den ala ez pil pilean dagoela esatea ez da gauza berria. Azkenean, Alhondigan izango dela ziurtatu digute udaleko agintariek.
|
|
|
Bestea, artista bera laranja antzeko pintura gorputzean eta bere burua margotzen erakusten duena, askoz pertsonalago eta hurbilago diren irudietan. Etorkizuna bada
|
Euskal
Herriko artean, hots, baina aurrekari espezifikoak ere bai.
|
|
|
Arteak ere askotan gogoratu digu aurrekoek egindakoa gainditu behar dela zerbait berria egin nahi badugu. Txomin Badiola, Juan Luis Moraza eta Angel Badosen belaunaldiak ondo erakutsi zigun Oteiza hil behar zela
|
Euskal
Herriko arteak aurrera egin nahi bazuen.
|
|
|
Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioak antolatutako VI. Xiba,
|
Euskal
Herrien arteko euskal joko eta jolasen Nafarroako kanporaketa, jokatu zen larunbatean Goizuetan, Goizuetako Txano auzoko festetan hain zuzen. Sakanako bi talde aritu ziren lanean, aurten estreinatu den Etxarri Aranatz eta orain arte parte hartu izan duen Uharte Arakil.
|
|
2010
|
|
|
Udako bilduma hau diseinatzeko, Japoniara bidaiaren bat edo beste egin dute Skunkfunkeko diseinatzaileek, bertako ehundura loretsuak
|
Euskal
Herrira arte ekartzeko asmoz. Gainera, bestelako ehundurak ere erabili dituzte; ginghama, vichy tela, banbua eta kotoi organikoa, adibidez.
|
|
|
Abenduaren 3tik 5era Getxoarte Arte Sortu Berrien Aretoaren 10 ekitaldia izango da. Aurten 62 artista gaztek parte hartuko dute ekimen horretan eta
|
Euskal
Herriko arte plastiko eta bisualen sorkuntza berria bultzatzeko eta sustatzeko asmoa du. Ohi bezala, erakusketa Areetako Geltokia plazako karpan izango da eta bertan, bisitariek hainbat lan mota izango dituzte ikusgai:
|
|
2011
|
|
|
|
Euskal
Herriko artea ere erori da arte lapurren atzaparretan; dena den, ia obra denak berreskuratu dituzte
|
|
|
|
Euskal
Herriko arte plastiko eta bisualen sorkuntza berria bultzatzeko eta sustatzeko asmoa du Getxoartek. Ohi bezala, Areetako Geltokia plazako karpan egingo da erakusketa.
|
|
|
Han bereko jendearekin gurutzatzetik, apez zuri eta kristau fedearen berriemaile zenak bestelako sineste bat ezagutu zuen, sorginkeria, bataio, ezkontza, amwen edo kuttun, beldur eta, oroz gain, ehorzketen karietara. «Afrikako bestarik handiena ez zen haur baten sortzea, ez eta ezteiak, baina ehorzketak.» Eta behin eta berriz eta askotan konparazioak eginen ditu Afrikako jendeen eta
|
Euskal
Herrikoen artean, batzuk besteak bezain salbai garela adierazi nahiz bezala?
|
|
|
arte garaikidea eta euskal artea. Ezin da ahaztu, 1945ean Arte Ederretako eta Arte Modernoko Museoak gaur ezagutzen dugun instituzioa sortzeko elkartu zirenetik, horren eginkizuna dela
|
Euskal
Herriko arte bilduma publikoa osatzea. Azkeneko urteetan bere politikak nahiko tradizionalistak izan diren arren, arte garaikidea beti egon da presente Bilboko museoan.
|
|
2013
|
|
|
Hain zuzen ere, neke horri eskaini zion Nos sentamos a hablar (Hitz egiteko eseri gara) dokumentala.
|
Euskal
Herriko arte eszenikoen egoerari. Aktore sentitzea Dokumentalgile, zinemagile, antzerkigile, idazle...
|
|
|
Darío de Regoyos Ribadesellan (Asturias) jaio zen 1857an eta Bartzelonan hil 1913an. Jatorriz asturiarra izan arren, eragin handia izan zuen
|
Euskal
Herriko artearen berrikuntzan.
|
|
2014
|
|
|
Ezezagunak.
|
Euskal
Herriko arte garaikidearen kartografiak izendatu zuen sortzaileak erakusketa hura; baina Urrestarazu Zubizarretak dioenez, guztiz bestelakoa da beraiek sortu nahi duten mapa. «Ehun artista elkarrizketatu, eta bakoitzari garrantzitsuen zitzaizkion bost artista izendatzeko eskatu zien Morazak.
|
|
|
" Arte dramatikoko goi ikasketa ofizialik Euskal Herrian ez egoteak, ikasketak kanpoan egitera edo bestelako karrera ofizial bat ikastera bultzatuko ditu gazteak", Jon Urrazak dioenez. Ikasleek beraiek sortutako antzezlanak Pabellon 6en taularatuz, Deustuibarrako aretoak bere ekarpen txikia gehitu nahi dio
|
Euskal
Herriko Arte Dramatikoko Goi Eskola proiektuaren bultzadari: " Ikasle, aktore eta sortzaile potentzialak egon badaudela erakutsiz, aktore eta sortzaile bezala euren formakuntza garatu nahi dutenak, Arte Dramatikoa hemen ikasi nahiko luketenak eta ikasketa horiek gradukoak, ofizialak eta euskaraz burutzeko aukerarekin izatea eskatzen ari direnak".
|
|
|
Azala kreazio espazioa Lasierran (Araba) eta Puerta, Bulegoa z/ b, La Taller, Karpinteria eta Consonni Bilbon. Jakina, idazlearen subjektibotasunak mugatzen du hautaketa; baina, edozein kasutan, aipatzekoa da
|
Euskal
Herriko arte sorkuntzaren esparruari ematen dion garrantzia, Bilboko inguruneari bereziki.
|
|
2015
|
|
|
Cro!, Dawans of human eta Lorelle meets the obsolete taldeak nabarmendu dituzte. Eta,
|
Euskal
Herrikoen artean, Joseba Irazoki ariko da beste behin, oraingoan formatu berriarekin. Amsia azkoitiarra eta Gaitze azpeitiarra ere izango dira taula gainean.
|
|
|
2014ko urrian, Ipar Euskal Herriko eragile politikoen artean Hego
|
Euskal
Herrikoen artean baino adostasun handiagoetara iritsi zirela erakutsi zuen Baionako Adierazpenaren aurkezpenak. Alderdi esanguratsu guztietako kideek sinatutako adierazpenean, Frantziako Gobernuari ETArekiko elkarrizketan engaia zedila eskatu zioten, presoen eta desarmatze auziak bideratzen esku har zezan.
|
|
|
Izan ere, egoera ekonomikoak hauspotuta seguru asko, presio horiek dezente handitu dira azken urteotan. Era berean, profesionalek pentsatzen dute teknologia berriek areagotu egin dutela sentsazionalismorako joera komunikabideetan (nabarmenagoa da aburu hori
|
Euskal
Herrikoen artean), kode etiko eta deontologikoen ahultzea gertatu dela, baita watch dog funtzioaren gainbehera ere. Bereziki azpimarragarria da Euskal Herriko profesionalek kazetarien lanbaldintzei ematen dieten garrantzia.
|
|
|
10 grafikoan bi elementu dira gogoangarriak: adostasuna alde batetik (Europakoen eta
|
Euskal
Herrikoen artean) eta zatiketa, bestetik (baiezko eta ezezkoen artean).
|
|
2016
|
|
|
1 Okela Sormen Lantegia artistek sortutako eta kudeatutako irabazi asmorik gabeko espazio bat da.
|
Euskal
Herriko arte garaikidean oinarrituta, kontestu lokala aktibatu eta artista plastiko eta bisualen arteko harremanak sortzeko premiaz sortu zen. Testuinguru hurbilean identifikaturiko hutsuneei aurre egiteko asmoz abiarazi zuen bere ibilbidea 2014an.
|
|
2017
|
|
|
Emakumea delako, bere garaiko korronte nagusiari bizkar eman ziolako, beti oso libre ibili delako, auskalo zergatik,
|
Euskal
Herriko artearen historiak bazterrera utzitako artista horietarik da Maria Purificacion Herrero Martinez de Nanclares (Bilbo, 1942ko abenduaren 10a), artista izenez Mari Puri Herrero. 75 urte beteko ditu aurten.
|
|
|
Lotsatuta ezetz esan nionean, ez larritzeko ihardetsi eta hiztegiaz hornituta, ordu mordoa galduz ziur asko, testuak irakurtzea lortu zuen.Ikasleei eskuratzen diedan bibliografian, irakasgai guztietan, anekdotikoak dira euskarazko lanak, eta bat ere ez da derrigorrezko irakurketa. Nire irakasgaiek ez dute
|
Euskal
Herriko artearekin loturarik; esparru horretan aukera pare bat gehiago daude, baina gutxi samar, hala ere. Ontzat eman izan dut beti artearen historia ikasteko derrigorrezkoa dela gazteleraz irakurtzea, euskarazko baliabideen eskasiaren ondorioz.
|
|
|
Maite ditut maite. Transmisioa XX. mendeko
|
Euskal
Herriko artean, Edo!, 2017
|
|
|
Ez da zehazki Euskal Herriko XX. mendeko artearen historia, «historia bat baizik: idazleari lanbroak ikusarazi dizkion artearen bazterrena» (11 or.). Azpititulua baitu Transmisioa XX. mendeko
|
Euskal
Herriko artean, aztertuko dizu zer balio transmititu izan diren, egilearen esanetan balio batzuk behin eta berriz errepikatzen dira eta: modernitatea, tradizioa eta erroak, lehenbizi; etikaren eta estetikaren arteko harremana, ondoren; eta azpiegituren beharra, mezenasaren figura eta arte heziketa, azkenik.
|
|
|
Hala, tarteka irakurketa gerta daiteke errepikakorra («Lehen ere esan dut, baina ez digu kalterik egingo gogora ekartzea» [sic], 260 or.). Eta Oteiza deunak har dezake protagonismo gehiegizkoa («liburu honetan behin eta berriz agertzen den artista bat», 278 or.). Baina, zer nahi duzue esatea, niri irakurri, atxiki eta behin eta berriro kontsultatzeko modukoa iruditu zait liburua, hedaduraz artea, baina oro har kultura ikuskizun eta aisialdirako tresna soil bilakatu den garaiotan. Halaber, antidoto egokia bilaka daiteke
|
Euskal
Herriko artearen tradizio historikoaren falta dagoela diotenentzat. Euskal Herria ez zen arte produzitzaile izan XIX. mendearen bukaerara arte, ados, baina, Manterolak erakusten digu, «modu batera edo bestera kultura guztiek erantzun omen diote galdera horiei artearen edo jarrera estetikoen bidez» (80 or.). Hartara, partekatzen ditut Xabier Gantzarainek hitzostean idatzitako hitzok:
|
|
|
Maite ditut maite. Transmisioa XX. mendeko
|
Euskal
Herriko artean, Edo!, 2017
|
|
|
Maite ditut maite. Transmisioa XX. mendeko
|
Euskal
Herriko artean titulupean kaleratu du Edo! argitaletxeak.
|
|
|
Ildo honetan nahi nuke azpimarratu ere nola euskara batua kohesio eragilea den Ipar eta Hego
|
Euskal
Herrien artean, euskaldunen denen artean. Euskal hizkuntza komunitatea egituratzen du, Euskal Herria eta euskal hizkuntza komunitatea beren osotasunean kontuan hartzen baititu.
|
|
|
Maite ditut maite. Transmisioa XX. mendeko
|
Euskal
Herriko artean, Edo! Manterola, I. (2012):
|
|
|
Atera berri dago Ismael Manterolak egindako euskal artearen irakurketa, Maite ditut maite. Transmisioa XX. mendeko
|
Euskal
Herriko artean izenpean eta Edo! argitaletxearen esku.
|
|
|
Hala ere, eta nahiz eta urte honen buruan garatutako programa eta ekintzek
|
Euskal
Herriko arte esferara haize berriak ekarri, pausoak banan banan eta bi aldeetara ongi begiratuz eman beharrekoak dira. Izan ere, Tabakalerak, instituzio publikoa izanik, politikarien nahi eta komenentzien uretan nabigatzen du, eta, horretan, bere norabidea brast batean alda daiteke.
|
|
|
Kronika baten idazketa hasieraUrtebetean artearen esparruan gertatutakoari buruzko kronika labur hau osatzen hasita, urtean zehar
|
Euskal
Herriko arte proiektuetan lan egin duten pertsonen izenekin soilik bete nezake artikulua, eta agian ez litzateke aukerarik txarrena izango. Arte proiektuen izenekin ere bete nezake, erakusketen tituluekin; eta horrela, agian, emango nukeen ikuspegia zabalagoa izango zatekeen.
|
|
2018
|
|
|
Denak ez dira autobusez edo trenez joango, ordea, L' Hermione ontzian bertan porturatuko delako euskal espedizio bat. Herenegun ontziratu ziren, Portimaon, Portugalen, eta itsasoz egiten ari dira
|
Euskal
Herrira arteko bidea.
|
|
|
Zuloa saiakeran, hogeita hiru obra artistikoren geografian barneraturik,
|
Euskal
Herriko arte garaikidearen ibilbide pertsonala osatu du Xabier Gantzarainek. Bada ibilbide historikoa ere, azken hogeita hamar urte luzeetako artearen ikuspegi soziokulturala osatu duelako, 1983 urtetik 2016 urtera arteko arte-lanen interpretazioak josirik.
|
|
|
Ez dut sobera maite Ipar eta Hego
|
Euskal
Herrien arteko aldeak nabarmentzea, baina urte berriarekin batera etorri diren prezio igoera madarikatuek eta horiei buruzko datuek zenbait kontu ezin saihestera naramate.Soldatarekin lotutako aldeak, adibidez. Mariano Rajoy Espainiako presidenteak pozik iragarri zuen langileen gutxieneko soldata igo eginen zuela urte berriarekin batera; zer eta 736 eurora!
|
|
|
«Programaren egitura islatu dugu espazioan, eta artista bakoitzak bere espazio propioa hartu du». Komisarioak nabarmendu du kalitate oneko proposamenak direla oro har, eta, bidenabar,
|
Euskal
Herriko artean «Artista Berrien Programa bezalako ekimenek» zer nolako garrantzia duten azpimarratu du bidea egiten hasiak diren sortzaileei aukerak zabaltze aldera. «Gazteen talentua» sustatzeko beharra defendatu du, halaber, Maria Jose Telleria Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura zuzendariak.Ugaria da artistek eremuari eman dioten forma, espazio beteagoetatik soilagoetara.
|
|
|
Arte garaikidea ardatz hartuta, Xabier Gantzarainek solasaldia eskainiko du' Artea zertarako?' izenburupean.
|
Euskal
Herriko arte garaikideaz liburu bat idatzi berri du Gantzarainek, eta hura aurkeztuko badu ere, solasaldiak beste bide bat hartuko du. Izan ere, arte garaikideak gizartean betetzen duen funtzioaz, horrek duen erabilgarritasunaz eta artea egiteko moduaz solastuko dute Gaztetxera bertaratzen diren lagunek.
|
|
|
Dena dela, abenduan jakin dugu Arte Ederren Museoa handitzeko proiektua onartu egin dela, eta ikusi egin da horrek zer ekartzen dion
|
Euskal
Herriko arteari eta gizarteari.
|
|
|
Horiekin batera, askoz gehiago dira iazko estreinaldien zerrendan euskara hutsaren bidea hartu dutenak. Errespetagarria iruditzen zait erdarazko bertsioak egitea, euskarazkoaren kalitateari eusten zaion heinean, baina oso kontuan hartzeko errealitatea iruditzen zait euskara hutsaren bidea aukeratu duten proiektuen kasua, erdararen neurrira egituraturik dagoen
|
Euskal
Herriko arte eszenikoen zirkuituaren testuinguruan ikusgarri egin eta aldarrikatu beharrekoa. Nire uste apalean, arte eszenikoen egituratze publikoan aintzat hartu litzatekeen aldagaia da euskara hutsez lan egitea aukeratu duten taldeei babesa.
|
|
2019
|
|
|
240 itsasontzik osatzen dute, Galiziatik
|
Euskal
Herrira arte, Kantauriko flota eta kanpaina horretan 160 ontzi inguru ibili direla aipatu du getariarrak. Uste baino lehenago eman diote amaitutzat antxoa harrapatzeari, nahiz eta maiatza hasieratik neurriak hartu zituzten.
|
|
|
Gerraostetik aurrera diziplina artistikoen artean eskultura nagusi izan zela nabarmendu izan du
|
Euskal
Herriko arte historiaofizialak, nahizeta, oraindikere, pinturaizangaraiko teknikaerabiliena.Alabaina, ChillidaetaOteizaknazioarte mailanlortuzutenarrakastarengatik, baitaartistahorien iruditegiak garaiko mugimendu sozialetan izan zuen harrera onarengatik, historiografiaketaindarinstituzionalek eskultura babestu izan dute euskal arte garaikidearen ikur modura.
|
|
|
Ezkondua ote zegoen, esate batera, argi ikusi bainion hatz nagian zeraman eraztuna (guztiarekin, autoan ez zeukan haurrentzako eserleku berezirik). Gaineratuko nion ez nuela espero Ipar eta Hego
|
Euskal
Herrien arteko mugak hain paisaia desberdinak bereiztea, hain industriala Irun artekoa, hain balneariotsua autoz zeharkatu genuen Hendaiatik harakoa. Baina bere autoan isilean joan ginen, musika lagun, eta isiltasuna ez zitzaidan batere deserosoa gertatu.
|
|
2020
|
|
|
Zalantza aitortu du Ipiñak: «Ez dakit gauza bera den euskal artea edo
|
Euskal
Herriko artea. Euskal literatura argiago dugu, adibidez.
|
|
|
|
Euskal
Herriko arte garaikidearen paisaian gero eta ingeles gehiago ikustera ohitu da bisitaria, obren izenburuetatik hasita; euskarazkoak, aldiz, urriak dira oso. Hizkuntza eta artea elkartzen dituen errealitate baten islatzat har daiteke.
|
|
|
nituzke guztiak aipatu.
|
Euskal
Herrikoen artean, Balerdi oso garrantzitsua izan da niretzat. Baina eragin hori ez da zuzena, hau da, ez da pintorea kopiatzea, hori kaltegarria izaten da.
|
|
2021
|
|
|
|
Euskal
Herriko arte garaikidearen testuingurua aktibatu eta artista plastiko eta bisualen arteko harremanak sortzeko asmoz eratu zen Okela proiektua. Hala ere, hasiera hasieratik «zehar lerro batzuk» finkatzea erabaki zuten.
|
|
|
Eta hor ere sortu dira gorabeherak. Batetik, toki askotan, hasi AEBetatik eta
|
Euskal
Herrira arte, osasun zerbitzuak ez dira behar adina indartu, eta ez dago nahikoa erizain, aurreikusitako epeetan txertatzeko jendea. Bestetik, zenbait lekutan, planak aldatu dituzte, esaterako Erresuma Batuan.
|
|
|
Jakin 2 maiatza ekaina eta
|
Euskal
Herriko artearen historiaren finkatzearen artean dagoen erlazioa ere kontsideratuko dut. Ikuspegi feminista batetik fenomeno horrek ekarri dituen ondorioen hausnarketarekin amaituko dut.
|
|
|
Lengoaia plastikoa, ondorioz, euskal nortasunarekin eta aro politiko berriarekin identifikatzen zen iruditegi artistiko gisa barneratu zen. Kontu garrantzitsua dela deritzot; izan ere, frankismoaren amaierarekin euskal iruditegi artistikoak bizi izan zuen plazaratze fenomenoa hertsiki lotua dago, alde batetik, kulturaren inguruan agintari politikoek bideratu zuten diskurtsoarekin eta, beste aldetik, legitimatuko zen
|
Euskal
Herriko artearen historiarekin, baita ere legitimazio prozesuarekin berarekin ere. Eta, genero ikuspegitik, uste baino ondorio garrantzitsuagoak ekarri ditu prozesu horrek.
|
|
|
|
Euskal
Herriko artearen historiako liburuetan edo artista ezagunenen ibilaldiak landu dituzten obretan, oro har, galdera horri honela erantzun zaio: 1970eko hamarkadatik aurrera euskal gizarteak iruditegi hori berezkotzat hartzea, artistek behar kolektibo hori entzuteko izan zuten gaitasun eta egokitasunari dagokio.
|
|
|
Arte historialariaren begiradatik, ezinbestekoa deritzot galdetzeari zein lotura dagoen Gaur taldeko artisten iruditegi artistikoak bizi izan zuen hedatze fenomenoaren eta
|
Euskal
Herriko artearen historiaren artean. Izan ere, Espainiako gerratik aurreragoko Euskal Herriko artearen historia ere, oro har, demokraziaren etorrerarekin hasi zen idazten; alegia, orain arte erreparatu diogun testuinguru soziopolitiko berean.
|
|
|
Arte historialariaren begiradatik, ezinbestekoa deritzot galdetzeari zein lotura dagoen Gaur taldeko artisten iruditegi artistikoak bizi izan zuen hedatze fenomenoaren eta Euskal Herriko artearen historiaren artean. Izan ere, Espainiako gerratik aurreragoko
|
Euskal
Herriko artearen historia ere, oro har, demokraziaren etorrerarekin hasi zen idazten; alegia, orain arte erreparatu diogun testuinguru soziopolitiko berean. Horregatik, finkatzen zihoan lurraldeko artearen kontaketa historikoa ere gizarte mailan gertatu ziren pultsio eta desira horien fruitua eta isla izan zen, baita ere orduko genero egiturena.
|
|
|
Hori dela eta, Arantzazuko basilikaren proiektua, Bizkaiko Estampa Popular taldea edo Euskal Eskola mugimendua kontaketaren ardatz garrantzitsuak bihurtu ziren, eta protagonistak Oteiza, Txillida, Basterretxea edo Ibarrola artistak izan ziren, besteak beste. Hau da, ustez berezkoa zitzaion esentzia antifrankista eta borrokalaria zuen
|
Euskal
Herriko artearen historia bat joan zen errotzen, data, protagonista eta gertakizun mugarriak zituen kontaketa bat.
|
|
|
Elementu guztiak diskurtso zehatz baten ezartze eta bermatzearen lekuko eta partaide izan ziren. Esan dezakegu, ondorioz, hamarkada gutxitan xx. mendeko
|
Euskal
Herriko artearen historiak legitimazio prozesu garbia bizi izan zuela eta kontaketa objektibo eta bakarraren irudia irabazi zuela (Lekuona 2021).
|
|
|
Aitzitik, feminismoen ekarpen garrantzitsuenetako bat objektiboak diruditen diskurtsoak zalantzan jartzea da. Kasu honetan, ikusi dugu Gaur taldeko kideen iruditegi artistikoak bizi izan zuen hedatze prozesuak garaiko agintari politikoen diskurtsoarekin harremana baduela eta, aldi berean, eskutik doala
|
Euskal
Herriko artearen historiaren errotzearekin. Hala, begirada feministek ahalbidetzen duten posizio kritikoaz baliatuta, uste dut fenomeno beraren aurrean beste galdera batzuk plazaratu behar ditugula.
|
|
|
Proposatutako bigarren galderaren erantzunak erabateko lotura du azken ideia horrekin. Izan ere,
|
Euskal
Herriko artearen historiaren ardatza ere gizona izan da. Esan bezala, trantsizioko urteetatik aurrera Euskal Herriko arteaz mintzatzen zen literaturak gora egin zuen, eta bertan gehien baloratu ziren arte eta artistak disidentzia politikoarekin nolabaiteko lotura zuten horiek izan ziren.
|
|
|
Izan ere, Euskal Herriko artearen historiaren ardatza ere gizona izan da. Esan bezala, trantsizioko urteetatik aurrera
|
Euskal
Herriko arteaz mintzatzen zen literaturak gora egin zuen, eta bertan gehien baloratu ziren arte eta artistak disidentzia politikoarekin nolabaiteko lotura zuten horiek izan ziren. Borroka antifrankista eta euskal kultura berrindartzeko interesa, ustez, euskal artistek berezkoa zuten izaera politikoarekin lotu zen, eta hura balioztatu zen oroimen kolektiboa josteko orduan.
|
|
|
ausardiaren, gogortasunaren, konpromiso politikoaren eta akzioaren balioak berezkoak zituen gizasemearena. Beraz, esan daiteke Espainiako gerratik aurreragoko
|
Euskal
Herriko artearen historia gizontasunaren irudiaren baitan eta haren balioetan oinarritu zela, eta historiaren forma horrek erabateko eragina izan duela gure iragan kulturaleko oroimenean emakume artisten ezagutzarik ez izatean.
|
|
2022
|
|
|
atzean utzi du hainbeste urtean zama bilakatu zaion zentro hori, eta iparrorratza etxera begira jarri du:
|
Euskal
Herriko Arte Garaikidearen Museoa du abizena orain, eta «erreferentziazko» gune izan nahi du, zuzendariaren hitzetan.
|
|
|
Gaur egun dagoen eliza, santutegi bilakatu dena, XII. mendekoa da, hala ere.
|
Euskal
Herriko arte erromanikoaren harribitxietako bat da eraikina, elementu bakan bezain bitxiak dituena. Erdi Arotik gaur arteko tartean erabilera eta funtzio ugari izan ditu, edonola ere:
|
|
|
Artium Museoak,
|
Euskal
Herriko Arte Garaikidearen Museoak, 2002ko apirilaren 26an zabaldu zituen ateak. Ordutik hogei urte beteko dira bihar, apirilaren 26an, eta hori ospatzeko arratsalde osoko egitaraua prestatu dute.
|
|
|
Horien balioa aintzat hartuta, kontsumi daitezen sustatzen du, gizateriaren ondasun eta herentzia gisa iraun dezaten.
|
Euskal
Herrikoen artean, Zaporeen Kutxan hauek dautza, gutxienez: Añanako gatza Araba mendialdeko moxala Arabako boilur beltza Arabako indaba pikarta Arabako txakolina Arabar Errioxako mahastiko melokotoia Arabar mendialdeko sagar madaria Aretxabaletako" Moskorra" tomatea Arroizko oliba olioa " Artzai gazta" Artziniegako behi esne gordinezko gazta " Azpigorri" ... otsein, sehi, menpeko, ogipeko, morroi, mirabe, nerabe, neskame, mainita (zub); es:
|
|
2023
|
|
|
Ibon Aranberri, Asier Mendizabal eta Itziar Okariz sortzaileek egingo dituzte gazteen tutoretza lanak, eta, Edurne Ormazabal Tabakalerako zuzendariak aurreratu duenez, formakuntza saioen «muina» ere izango dira. Mendizabalek berak uste du instituzio guztien artean garatutako elkarlanak funtsezko garrantzia izan duela
|
Euskal
Herriko artearen arloan: «Uste dugu baietz, bete dugula beharrezkoa zen hutsune bat».
|
|
|
|
Euskal
Herrikoen artean, mendiko lasterketak ez ezik, oinezko martxa pare bat ere batu dira Etiketa Berdera (Ibarrurikoa eta Ereñokoa), baita mendiko eskiko lehen proba ere: Bandres Karolo Memoriala.
|
|
|
Telmo Museoan garatu zen Baginen bagara erakusketan kokatzen badut nire burua, hark
|
Euskal
Herriko arteen kontakizunetan izan zitzakeen eragin hipotetikoetan murgiltzen naiz. Mostrak emakume artisten ikusgarritasunen logikak planteatzen zituen; hala, horiek baztertzen zituzten mekanismoak agerian utzi eta beroriek aurkezteko bide berriak geratzen ziren agerian.
|