|
2001
|
|
|
Errealismoa iristea ez legoke
|
euskal
idazlearen esku euskararen baliotasunsoziala segurtaturik ez dagoen bitartean, alegia, euskara bera erreala ez deno.Lasagabasterren tesi bakhtiniarrari jarraikitzen bagatzaizkio, eleberriaren ezaugarrinagusia, bere berezitasuna egiten duena, errealitatearen aniztasun sozial, linguistiko nahiz ideologikoa islatzeko gaitasun polifonikoan datza. Horrexegatik esandaiteke ohiturazko eleberria, zeinen arketipoa Txomin Agirreri zor baitiogu, errealitatean aurkitzen diren osagaiez harilkatuta egonagatik ez dela errealista.Kresalaren egileak hauxe diosku hitzaurrean:
|
|
|
Ez dut uste alde horretatik behintzat inolako eztabaidarik izango denik; guztiok ontzat hartuko dugu, agian,
|
euskal
idazle euskaraz idazten duen idazlea dela eta euskal literatura euskaraz agertu eta mintzatu den literatura; nolanahi ere norbaitek kontrako arrazoirik baldin balu, ni gertu nago arrazoi horiek entzuteko, bai hitzalditxo honen bukaeran bai, nahiago badu, hitzaldi honen tartean bertan, gerorako utzi gabe.
|
|
2003
|
|
|
Bide horrek nahiz eta ez jarraitu erabat beste idazle batzuen purismoa, kritika gogorrak jaso zi tuen 1959an Joseba Intxaustiren eskutik. Horren ustez, zenbait
|
euskal
idazle euskara hilobira bultzatzen ari zen, hain jauregi ederra egin nahian, euskaldun arruntak uxatzen zituztelako. Euskara erraz erraza eta garaiko gaiak proposatzen zituen orduko frantziskotar gazteak10 Kritika horren zuzentasuna gorabehera, ezin da ahaztu eta aitortu gabe utzi Zaitegiren lanaren oinarria:
|
|
2004
|
|
|
Luze mintzo zaigu hemen, luze eta adierazgarri, gure nahierara: ?
|
Euskal
idazle euskaraz idazten duen idazlea da; beraz, euskal idazle ez dagokio Pio Baroja bezalako idazle bati. Blas de Otero eta Gabriel Celaya, poeta handiak dira biak, baina ez dira euskal poetak, poeta kastillanoak dira azken ondoriotaraino.
|
|
2005
|
|
|
Euskara hiztun komunitate txikia eta gutxitua ere bada. Baina
|
euskal
idazleok euskara hautatu egin dugu.
|
|
2007
|
|
|
Onela euskera batasuna zakurraren ip.ra joango da.
|
Euskal
idazleak euskeraren jabe gerala uste degu, ta ez, jauna!, ez gera euskeraren jaun ta jabe. Ez, orixe!!
|
|
2009
|
|
|
Judithekin batera, Kirmen Uribek garai hartako euskal idazleen poema lanak irakurriko ditu. Horien artean euskaraz idatzi zuten egileak nabarmenduko dira, garai horretan hainbat
|
euskal
idazlek euskarazko literatura idatzia ordu arte miatu gabe zeuden eremuetara eraman baitzuten, Gerra Zibilak zorrozki eten zuen kultura berpiztuz. Jose Mari Agirre Lizardi eta Nicolás Ormaetxe Orixe idazleek protagonismo berezia edukiko dute kontzertuan, garai hartako beste hainbat idazle handirekin batera; marina Tsvietaeva, bertolt Brecht eta Langston Hughes poemak ere entzun ahal izango dira.
|
|
2014
|
|
|
Aldi berean, garai hartan nagusi zen euskara eredu estua baztertuz, kultur hizkera moderno irekia erabili eta lantzeko hautua egin zuen aldizkariak (‘Euskaltzaindiari’, 1959), eta, euskalkiak gaindituz, euskara batuaren bidea aukeratu zuen zuzendaritzak. Jakin izan zen aldizkarietan aurrena, 1964an,
|
euskal
idazleek euskara baturako Baionan harturiko erabakiak berehala bere egiten eta bertako idazleei betearazten.
|
|
2021
|
|
|
euskal literatura modernoari eskainitako atalak hartzen du bai espazio handiena, bai historiografia egiteko berrikuntzarako joera; izan ere, lehenagoko historiografietan agertu ez diren kapituluak txertatu ziren historiografia honetan: bat euskarara itzulitako literaturari eskainia, eta beste bat" Beste Euskal Literatura batzuk" deritzenei, hots,
|
euskal
idazleek euskararen lurraldeko beste hizkuntzetan idatzitako literaturari eskainia eta diasporan idatzitakoari eskainia (ikuspegi postkolonialak laguntzen dio Estibaliz Ezkerrari, gaztelaniaz eta frantsesez idazten duten euskal idazleez gainera, diasporan ingelesez ari izan direnez jarduteko).
|