|
2000
|
|
|
2 Bestetik, bere erreferentzia eremua modu erabakigarrian zehazten duena egunkariaren hedadura izango balitz, logikoa litzateke izaera probintziala duten hedabideek lehentasuna probintziari edo tamaina txikiagoko mailei ematea. Hala gertatzen da Hego
|
Euskal
Herriko egunkari probintzialekin. Baina harantzago ere badoaz, eta bidaia horretan ez dute islatzen Euskal Herri osoa, zati bat baizik:
|
|
|
Oro har, gure artean saltzen diren egunkari elebidunek2 ez dute kontuan hartuegoera hori.
|
Euskal
Herriko egunkari elebidun askok, zein bere tokian, jakina, trufa etairri egiten diote euskarari.
|
|
|
Poliformismoa ataka zaila da. Ikus daitekeenez,
|
Euskal
Herriko egunkarietan, nork bere lurraldea plazaratzen du, bere interes sozio-politikoen arabera eraikia.
|
|
|
El Correo Español ek 1997an sareratu zuen bere webgunea, Euskaldunon Egun karia k 1998an eta Deia izan zen azkena, 1999ko udazkenean. Egun,
|
Euskal
Herriko egunkari guztiek (El Diario Vasco, El Correo Español, Euskaldunon Egunkaria, Gara, Deia, Diario de Navarra, Diario de Noticias, El Periodico de Alava eta baita Iparraldean banatzen denSu dOuestere) euren orrialdeak Interneten eskaintzen dituzte.
|
|
|
|
Euskal
Herriko egunkariei dagokienez, OJDk, oraingoz, El Correo Español, El Diario Vascoeta Diario deNavarra ren datuak soilik eskaintzen ditu. Bilboko egunkariak egunero jasotzen dituen batez besteko bisitak 4.322 dira; Donostiakoak, 2.955 eta Iruñeakoak, 2.292.
|
|
2002
|
|
|
4.4.2.2 Parekotasun egoera linguistikorik ba ote dago
|
Euskal
Herriko egunkarietan?
|
|
2005
|
|
|
Estatu bateko egunkari nazionala bazara agian bai, baina bestela nekez. Gu
|
Euskal
Herriko egunkari nazionala gara, baina arazoa da ez dugula estaturik, beraz haientzat erregionalak gara. Beraz, batzuetan, baten batekin kontaktatzeko beste erremediorik ez badago, ez dut arazorik beste bat naizela esateko, jakina, gero beraiei benetan nor naizen esaten diet, eta batzuetan pikutara bidaltzen naute.
|
|
|
Gero argitu zion: " Begira,
|
Euskal
Herriko egunkari batetik deitzen dizut" azkar batean doinua aldatu eta" no, no, no soy Juan". Esango didate niri, Juan Guzmanen etxean eta goizeko zazpiak eta erdietan, ez bada Juan Guzmanen andrearen amorantea nor izango den.
|
|
|
Izan gaitean guztiok bat eta daukagun ezkero geure izatea, geure legeak, geure gobernua geure berbetarañokoa, geure usadioa ta senitartea, ezagutu daigun ez gaituzala inok obeto gobernauko geure geurok baino". 1860ko hamarkadan
|
Euskal
Herriko egunkaririk irakurriena bihurtu zen.
|
|
|
|
Euskal
Herriko egunkarien irudi berria Armentia, J. I., Uztaro 11, 37
|
|
|
E rrektoreari eta, esaten nien, beste filologien aurka ezer ez nuen arren, bidegabekeria iruditzen zitzaidala geure etxean euskal filologiarik ez izatea. Denbora aurrera eta ezer gertatzen ez zenez gero, 1977ko maiatzean edo, artikulu bat idatzi nuen eta
|
Euskal
Herriko egunkari guztietara bidali: " El proximo curso comienza la filologa vasca en la Universidad de Deusto".
|
|
2008
|
|
|
Beranduago Egin eta Deia kontsultatzen hasi ziren Interneten. Egun,
|
Euskal
Herriko egunkari guztiek euren orrialdeak Interneten eskaintzen dituzte.
|
|
|
|
Euskal
Herriko egunkari digital horien artean elcorreodigital.com da bisita gehien jasotzen duena; bigarren postuan, eta alde handiarekin, diariovasco.com dago eta hirugarrenean, marca.es kirol egunkari elektronikoa. Aipatzekoa da nola segidan agertzen diren beste komunikabide elektronikoan nazional mailakoak diren:
|
|
2009
|
|
|
Elkarrizketa asmatu hori nire lehengusu Bernardok
|
Euskal
Herriko egunkari bateko zutabean eman zuen argitara, gure iragan denbora komunaren bila Bizkaian barrena egindako bidaien ondoren. Pasadizo horren bukaera bereziaren kontakizuna hau da:
|
|
|
Emigrantearen «infernua» ez zen ontzitik jaistean bukatzen prentsaren ustez, behin Amerikako lurraldeetara jaitsita areagotu egiten zen. Penintsularrek Amerikan jasaten zuten esplotazioari buruzko aipamenak etengabeak dira
|
Euskal
Herriko egunkarietan. Haiek, agindu zitzaien bezala, segituan «kolokatuak» izateko esperantzarekin lurreratzen ziren, baina baporetik jaitsi orduko, agindutakoa ez zela beteko ohartzen ziren.
|
|
|
El sentimiento de hospitalidad no es, no puede ser privativo de éstas repúblicas amasadas de emigración, donde se está, se cree estar de un modo adventicio y solo para lograr una base de fortuna que permita el retorno a aquellos lugares que nunca se olvida?». Pasarte honek garbi erakusten du emigrantearen irudiaren bilakaerak nola egiten duen aurrera, bere sorterrian jatorra eta atsegina zen emigrantea Amerikan maltzurtuz joango da,
|
Euskal
Herriko egunkarietan azaltzen ziren berriek izaera aldaketa baten argazkia erakusten dute horrelako pasarteekin, bakartasuna eta berekoitasuna nagusitzen dira emigrantearen nortasunean. Egunkari horien ustez, Amerikako herrialdeak oro har zibilizaziotik oso urrun zebiltzan, gaiztakeria eta delinkuentzia bera eguneroko ogia ziren herrialde haietan; esate baterako Argentinan, oinarrizko eskubideak eta legeak behin eta berriro urratzen ziren; nola ez ziren giro horretan Europatik joandako gizaseme ongi hazitakoak eta zibilizatuak bertan galduko?
|
|
|
Prozesu guztian ez zuen emigranteak inolako deskantsurik izango, gauzak okerrera joango zitzaizkion eta askotan ezin izango zuen itzuli ere egin, are gehiago emigranteak, basakeria horren guztiaren aurrean bizirauteko ahaleginak egingo ditu eta, behar izanez gero, maltzurkeriaz jokatuko du lurralde haietan; hori da behintzat garai haietako prentsaren gehiengoak orokorrean markatzen zuen lerroa. Joan etorriko tamalgarri bat idazten digute
|
Euskal
Herriko egunkarietako artikulugile eta erredaktoreek.
|
|
|
Orain arte azaldutako tesi orokorrari zenbait ñabardura egin behar zaizkio; izan ere, degradazio edo narriatze prozesuaren ikusmoldea oso orokorra den arren
|
Euskal
Herriko egunkarietan, badira zenbait alderdi hobeki zehaztu behar direnak, dena ez baita eskema horretara moldatzen.
|
|
|
Hauen ustez, eta lehenago ikusi ahal izan dugun bezala, emigranteak Amerikan esplotatu egiten omen zituzten, miserian bizi ziren, asko kale gorrian eta beste asko eskaleak besterik ez ziren, osasun eta itxura aldetik, beraz, guztiz narriatuak eta gainera, berekoi bihurtzen ziren, ez zegoen elkartasunerako abagunerik bertan. Horri guztiari egunkari berberetan azaltzen den beste kontraesan garbi bat ikusten zaio;
|
Euskal
Herriko egunkariez ari garenez, eta euskal nortasunaren aldarrikapenak, abertzaletasunak eta abar gorakada nabarmena izan zuen garai batez ari garenez, ez da harritzekoa orrialde asko euskal kolektibitateen ingurumarian jorratu izana.
|
|
|
Liburu honetan interesatzen zaigun atalak «La reacción de la autoridades vascas ante la emigración» izena du eta bertan emigrazioaren aurrean autoritateek izan zuten jarreraz gain, prentsak nolako tratamendua eman zion azaltzen da. Horretarako
|
Euskal
Herriko egunkari asko ikuskatu dituela dio Azconak4, baina bere ikerketa batez ere bospasei aldizkaritan oinarritzen da: 1880ko hamarkada arte Irurac Bat, Villa de Bilbao eta Euscalduna, 1880tik 1900 bitartera, berriz, La Unión Vasco Navarra eta El Nerviónegunkariak.
|
|
|
XX. mendean aurrera egin ahala, ugaritzen den beste notizia mota bat Amerikako gobernuek immigrazioari jarritako trabak dira, bertan gauzatzen diren krisiak eta lan falta aitzakiatzat harturik, immigrazioari murrizketak egingo dizkiote eta kasu askotan immigrante osasuntsu eta egokienak hartu nahi izango dituzte, bakarrik hori da behintzat
|
Euskal
Herriko egunkariek bertaratzen dutena: «Se limita la entrada de extranjeros en la Argentina» zihoen Excelsior egunkariak bere notizia batean75, gobernu batzuek ideologiaren araberako bereizketa bat ere egitea erabaki omen zuten, ideia erradikalak zituztenak baztertuz76, politikarekin zerikusia zuenik ere ez zuten onartzen eta funtsean «extranjeros indeseables que albergan propósitos de hacer propaganda sediciosa», Diario de Navarrak 1935ean Peruko Gobernuak kaleratutako dekretu bati buruz esaten zuen bezala.77 Emigrantearen irudiari baldintzak jartzen hasiak omen ziren beraz; aipagarria da, zenbait artikulutan penintsulako «iparraldeko» emigrantearen eta «hegoaldeko» emigrantearen arteko konparaketa bat nola egiten zen, lehenak langileak eta sufrituak ziren bitartean, bigarrenek bizi zalekeria eta arazoak ekartzen omen zituzten, El Pueblo Vasco k zioen bezala, «hidalgo espainiarraren» izaera alferra omen zuten haietako askok78. Beste pasarte honetan, berriz, euskaldunaren eta Espainiako iparraldean bizi direnen bertuteak bereziki azpimarratzen dira:
|
|
2010
|
|
|
zituen
|
Euskal
Herriko egunkari baterako,
|
|
2011
|
|
|
Idazleek onartutako bilera agiriak (Ermua' ko Euskal Idazleen Jardunaldien erabakiak izenekoa), eduki desberdineko 9 puntu zituen: arestian aipatutako 3 txostenen (Letamendia, Garmendia eta Laspiurrek prestatutakoak) onarpena; euskal idazleen elkarte bat sortzeko proposamena84; Jakin eta Anaitasuna aldizkariak, modu diferentean bada ere, euskara literarioaren alde jartzea; aditzaren batasuna abiatzeko Euskaltzaindiari batzorde bat eratzeko proposamena, baita hartarako izenak eman ere?;
|
Euskal
Herriko egunkariei euskarazko sail bat sortzeko eskaera; H-aren inguruan Baionan hartutako erabakiak ontzat ematea; Euskaltzaindiaren Oñatiko biltzarraren erabakiak «al danik eta azkarren. EUSKERA, bere aldizkariaren separata batean ateratzeko, herriaren eta idazleen jakinbiderako» (ZZEE, 1968:
|
|
|
Fergusonen eta Fishmanen definizioak kontuan hartuta (Fergusonen ondoren garrantzia izan zuten Gumperz edota Fasolden definizioek ere, baina artikulu honen eremutik kanpora gelditzen dira eta gure argumentaziorako ez dute ezer funtsezkorik aldatzen), nekez uler daiteke
|
Euskal
Herriko egunkarietan eta diskurtsoan diglosia kontzeptuaz egiten den erabilera. Gure testuinguruan, diskurtso horietan, egoera diglosiko bat justiziarik gabeko egoera da sarri:
|
|
2012
|
|
|
BERRIA
|
Euskal
herriko egunkari euskaldun bakarra da. Zein errotzemaila du arnasguneetan?
|
|
|
Gainera, erdarazko merkatuekin alderatuta, euskarazko hedabideek merkatu sarbide handiagoa azaltzen dute. Horrela, Hego
|
Euskal
Herriko egunkaririk zabalduena Vocento taldeko bi dira: El Correo eta Diario Vasco.
|
|
|
lana bilatu… Hurrengo urtean ikusiko dut zer egin”. Hego Ameriketan egonagatik, hein handi batean harremanetan jarraitzen du hemengo bizimoduarekin, “egunero irakurtzen ditut
|
Euskal
Herriko egunkariak, baita Aiurri aldizkariaren edizio digitala ere eta hemengo gertaeren inguruan informatuta mantentzen naiz. Azken boladan berri pozgarri asko iritsi da eta lagunartean Errioxako ardoa edanez ospatu dugu horietakoren bat”, azaldu du.
|
|
|
Ez dugu irratirik; ezta telebistarik ere, noski.
|
Euskal
Herriko egunkariak ia astebeteko atzerapenez jasotzen ditugu moduluan; hemen?
|
|
2013
|
|
|
Aldaketa sakonagoak ere gertatu ziren gerlarekin batera, beharbada ez zirenak lehen kolpetik ikusten, baina ondorio handiagoak zituztenak. Frantziako eta Ipar
|
Euskal
Herriko egunkariek eskaintzen zituzten eduki politikoak antzekoak ziren denetan. Lehen aipatu dugu nola gerlaren hasieran Frantziako eztabaida politikoak izoztu ziren eta batasun sakratua egin zuten.
|
|
|
Zehaztapen hau egitea beharrezkoa zen, Espainiako eta Hego
|
Euskal
Herriko egunkariek idazten zutena edo idazten ez zutena behin baino gehiagotan aipagai baitzen Ipar Euskal Herrian, Eskualduna astekarian bereziki. Astekari horrek bazuen kezka Nafarroan edo Gipuzkoan idazten zenari buruz, hango solasen berriak zabaltzen baitziren Ipar Euskal Herrira ere.
|
|
2014
|
|
|
Beste batzuek lizentzia digitalen aldeko hautua egin dute.
|
Euskal
Herriko egunkari gehienek, krisia saihestu nahian, bide hori jorratzea erabaki dute. Ondorioz, egunkarietako artikulu gehienak giltzapeturik geratu dira, albisteak kontsultatu ahal izateko ordaindu egin behar da.
|
|
2015
|
|
|
1976an hutsaren hurrengoa zen euskararen presentzia garai hartako egunerokoetan. Aranbururen arabera (1977), berbarako, orduko Hego
|
Euskal
Herriko egunkarietan ez zegoen euskaraz zekien zuzendari bakar bat ere. Kazetarien artean kontua ez zegoen askoz hobeto:
|
|
|
Lan honen oinarrian dagoen ikerketaren helburu nagusia aski zehatza izan da: euskarak
|
Euskal
Herriko egunkari eta astekari elebidun abertzale esanguratsuenetan daukan presentzia aztertzea. Azterketa horren bidez zera ikertu gura izan dugu:
|
|
|
Edozelan ere, kontzeptu nahastea sortu zen garai hartan: Eginek
|
Euskal
Herriko egunkaritzat zeukan bere burua, Deiak bere lehen editorialaren euskarazko atalean, euskal egunkaria, zela zioen, batean zein bestean euskal prentsan ibilitako sinadura dezente ikus zitekeen...
|
|
2016
|
|
|
10 Musak lagun ez baditu garai batez, eta komunikabide batean baino gehiagotan idazten badu, esaterako, Deian eta Garan, edo Berrian eta El Correon, edo Argian eta udal edo eskualde mailako aldizkariren batean?, zutabegileak ez du zertan arduratu: aste batzuk pasatzen utzita, egunkarietako batean argitaratutako zutabe berbera koloka dezake, beldur handirik gabe, bestean;
|
Euskal
Herriko egunkariak konpartimentu estankoak izan ohi direnez, inor gutxi konturatuko da errepikapenaz, are gutxiago kontuan hartuta zutabea euskaraz dela?. Zutabegilea saiatuko da, dena dela, zutabe berbera egunkari berberean ez argitaratzen bigarren aldi batez, eta, beste erremediorik ez badauka, hilabete batzuk pasatzen utziz aurreneko argitarapenetik, edo urte batzuk, testu honekin berarekin egin dudan bezalaxe, hain zuzen:
|
|
|
Zeruko Argia z aparte,
|
Euskal
Herriko egunkari eta aldizkari askotan kolaboratu du: Anaitasuna, Punto y Hora de Euskal Herria, Ere, Euskadi Sioux, Egin, El Diario Vasco, Egunkaria, Berria, Kalegats…
|
|
|
Esan izan da, ez arrazoirik gabe, Bidadorrek maisuki uztartu zituela ikerketa zorrotza eta zabalkundea, hau da, ikertzaile izateaz gainera zabaldu egiten zuela ikertutakoa. Guztira laurehun artikulu baino gehiago argitaratu zituen
|
Euskal
Herriko egunkari eta aldizkarietan. KBAK saila prentsa jeneralistan ateratzen zenez (eta jarri nahi adina komatxo jeneralista horri, euskarazko egunkari bakarreko Nafarroarako gehigarriaz ari baikara), noski, zabalkundeari dagokio, dibulgazioari bidenabar, ikerketa zorrotzaren emaitza den dibulgazioari.
|
|
2018
|
|
|
|
Euskal
Herriko egunkari eta aldizkariek bidalketa gastu handiagoak dituzte, beren aldizkaria" bestaldeko" harpidedunei helarazteko. Batzuen politika izan da harpidetza prezioak ez aldatzea horren arabera; ez denena.
|
|
2019
|
|
|
Eta errepresio itsuak itsutzen gaituen aldietan, Frantziako edo Espainiako artista edota politikari ezkertiar aurrerakoi batzuek independentismoa kritikatzen dute, aldarrikatuz berek ez dutela banderarik nahi eta ez daukatela banderarik. Erraza da hori erratea, hizkuntza hegemonikoan kantatzen dutenean, hizkuntza eta kultura hegemoniko horren sostengu osoa daukatenean beren buruen eta lanaren ezagutarazteko, eta ez direnean ohartzen hizkuntza gutxitu batean kantatuko balute oztopo ugariri egin lioketela aurre, babes gutxiago izango luketela, eta
|
Euskal
Herriko egunkari probintzial hegemoniko espainol eta espainolista bateko kritikariek aspergarritzat eta ezdeustzat joko lituzketela. Erraza da goraipatzea ez dutela banderarik, bandera zapaltzailearen babesean ari direnean.Bandera horiek sekula baino baliabide gehiago dute menpean daukaten herriaren kultura eta hizkuntza baztertzeko, eta berena jartzeko denen nagusi.
|
|
2020
|
|
|
Lehenengoa ez da albiste. Bigarrena
|
Euskal
Herriko egunkari guztietako portadan ageri da. Nire kasuan, berdin.
|
|
|
Baita prentsarenak ere. Atzo bertan, elkarrizketa bat egiten zioten Pedro Oleari
|
Euskal
Herriko egunkari salduenean. Oleak Woody Allenen pelikulak goraipatzen zituen.
|
|
2021
|
|
|
15). Aranburuk" 24 orduak euskaraz" eko emanaldian
|
Euskal
Herriko egunkarien inguruan eman zituen datuen arabera, bazen kazetari hauen beharra: " Ez dugu zuzendari bat bakarrik ere euskaraz dakienik.
|
|
|
Eta, gurean ohikoa den legez, bai batzuk eta bai besteak, elkarren aurka aritzen dira gupida gabe, askotan irainka bukatuz. Sare sozialetakoa hona ekartzea ezinezkoa litzatekeen arren,
|
Euskal
Herriko egunkariek gaia lantzeko zenbait adibide eskaintzen dizkigute. Horietan ikusi dugu, esaterako, Steilas ek, Euskal Eskola Publikoaren Aldeko Plataformak edo bestelako partikular batzuek Ikastolen kontra jaurtitakoak, zein horiei guztiei Ikastolen Elkartearen izenean Koldo Tellituk nagusiki erantzundakoak.
|
|
2022
|
|
|
Biharamunean, euskaltzain izendatu berriaren eskela agertu zen
|
Euskal
Herriko egunkari euskaltzale guztietan. Hiletara azaldu ziren guztiek harridura erakutsi zioten elkarri:
|
|
|
Gizonek sinatzen dute albiste gehien. Sinatzekotan, urtealdian sinatzen du emakumeak,
|
Euskal
Herriko egunkarien eta besteen arteko aldea esanguratsua izanik. Protagonista motari begira ez dagoela desberdintasun esanguratsurik onetsi da.
|
|
|
Herrialde bakoitzeko prentsak bere leinuko protagonistak lehenesten ditu, baina hiru herrialdeen artean desberdintasun batzuk daude eta bloke bi agertzen dira: batetik
|
Euskal
Herriko egunkariak daude; eta bestetik, portzentaje doblearekin gutxi gorabehera, frantses eta espainiar egunkariak daude.
|
|
2023
|
|
|
Solasaldiak ziztatuta, aspaldi batean egin zidaten elkarrizketa batez oroitu naiz.
|
Euskal
Herriko egunkari salduenerako zen. Kazetaria ez zegoen txorakeriatarako:
|