|
2003
|
|
|
Prentsa diglosikoak inbutua sortu du gure artean. Inbutuaren aho txikia utzi zaie euskarari eta
|
euskal
komunitate linguistikoari; eta euskaldunak ez du lekurik aurkitu hortik igarotzeko. Oro har, sinesgarritasuna kendu dio euskarari prentsa diglosikoak:
|
|
|
Konplot polizial judizialak euskal kultur industria eta erakunde horiez eta
|
euskal
komunitate linguistikoaz gain, pertsonak zigortu ditu, indibiduoak zigortu ditu, guardia zibilak bakarrik egiten dakien modura: " nahi dutena eginez eta arratoiak bezala tratatuz pertsonak" Otamendik salatu zuenez, kartzelatik irten bezain laster.
|
|
2007
|
|
|
" Hizkuntza bat ez da inoiz gizabanako batena bakarrik, baizik eta beti eta aldi berean hizkuntza nazional bat. [...] Nazioaren baitan bakarrik da posible gizakiaren izatea eta formazioa" 215 Horrela, bada, eta euskararen perspektibatik, euskal hezkuntzaz aritzeak ezinbestean garamatza" euskal hezkuntza nazional" bat aldarrikatzera, zeinak egiaz
|
euskal
komunitate linguistikoa —bai talde mailan bai banako mailan— zaindu, sendotu eta hobetu lukeen. Euskal hezkuntza horrek, egiaz, mesede ederra edukiko luke" eskola sare nazional" baten laguntza edukiko balu, baina —Erriondok azpimarratu bezala— horrelakorik ez daukagu:
|
|
|
Azken batean" euskal hezkuntza nazionalaz" edota" euskal curriculum propioaz" jarduteak, besteak beste, zera esan nahi du: gure hezkuntzak, nahitaez,
|
euskal
komunitate linguistikoa —eta berorren dimentsio sozio-kulturala eta historikoa— hartu behar duela erreferentzia nagusitzat.
|
|
|
Euskal hezkuntzaren inguruko gure saiakerak, bigarren pauso batean, nahitaez hartu behar du ere kontuan egun euskal hizkuntz komunitateak —guretzat erreferente nagusia denak— bizi duen egoera soziolinguistikoa. Euskal hiztunak, jakina den bezala, espainol eta frantses hiztunekin batera bizi dira eta, egiaz, unitate instituzional ezberdinetan daude banatuta, hala nola, Espainiako" Euskadi" n eta" Nafarroa" n, baita Frantziako" Pays Basque" n —Pyrenees Atlantiques en barruan— Kontua da nahasketa hark eta sakabanaketa horrek ez dutela batere errazten"
|
euskal
komunitate linguistikoa" identifikatzen —ez barrutik ez kanpotik— eta, are gutxiago, berori osotasun nazional bezala garatzen. Horren lekuko da, adibidez," euskal" izenlagunaren beraren ohiko desitxuratze bat, non berori askotan eta bakarrik —aipamen linguistiko oro bazter utziz— Euskal Autonomia Erkidegoa den errealitate juridiko politikoari eta bertako edozeri —baina kanpoko ezeri— atxikitzen zaion.
|
|
|
baldin eta euskal pertsona bada euskal hezkuntzaren erreferente nagusia —eta ez gizaki abstraktua edota gizabanako isolatua—, orduan hezkuntza horrek ezinbestean egin behar du lan ere euskal komunitatea bera osatzearen eta berorren talde nortasuna garatzearen alde. " Gizakiak", honela Ferrero," subsistentzia ‘indibidualaren’ beharrarekin batera, subsistentzia ‘kolektiboaren’ edo konpartituaren beharra sentitzen du ere" 228 Subsistentzia kolektiboaren behar hori, gure kasuan,
|
euskal
komunitate linguistikoak gutxieneko duintasun batekin bizirik irauteko ahaleginarekin du zerikusia, edo, bestela esanda, balizko euskal hezkuntza nazional batekin. Euskal hezkuntzak, bestela, ez du ahaztu behar euskal hizkuntz komunitatearen oinarrizko batasuna historian zehar ahuldu den bezala, egiaz, historian zehar indartu ahal izango dela ere:
|
|
|
Horrenbestez esan dezakegu, aurrera eginez," euskal hizkuntz komunitatea" hartzen dugula —gure atal honetako hausnarketa guztietan bezalaxe—" euskal hezkuntzaren dimentsio etikoaz" esango dugunaren marko orokor edo erreferentzia nagusi bezala.
|
Euskal
komunitate linguistikoa, finean, errealitate natural bat da —inork ez du" euskaltasuna" asmatu—, eta horregatik hitz egin dezakegu ere euskal hizkuntz eta kultur eskubide etikoez: kontua da" problematika honetan", honela Setien," balio etiko batzuk daudela inplikatuta, hain zuzen, herrien kultura eta —bereziki— horien hizkuntza estuki lotuta daudelako pertsonen eta herri horien errealizazio osoarekin" 256 Gizakiaren izaera eta garapena, ikusi bezala, ezinezkoak dira gizabanakoen eta gizataldeen hizkuntzak kontsideratu gabe, eta, zentzu honetan, euskal hizkuntz eskubideak —beste hizkuntza guztiei dagozkienak bezalaxe— gizakiari berari loturiko eskubideak dira.
|
|
|
Euskal hezkuntzak, bada, egiaztapen horretan kokatu behar du bere abiapuntua —bestela bere oinarrizko zentzua galduko luke" euskal" izenlagunak— eta, horrekin, kontuan hartu behar du ere zeregin eta erantzukizun berezia duela bere erreferentziazko hizkuntz komunitatearekiko. Horrek berak, baina, euskal hezkuntza nazional eta euskal curriculum propioaz hitz egitera garamatza, non euskararen sakoneko funtzio humanizatzailea eta
|
euskal
komunitate linguistikoaren dimentsio sozio-kulturala eta historikoa serioski kontsideratzen diren. Jarraian, bigarrenik," euskal lurralde eleanitza eta hezkuntza" izenburuko puntura pasatu gara:
|
|
2015
|
|
|
Aldi batzuetatik, ordea, produkzioa urria izan delako edo testuak galdu egin direlako, aztarna gutxi batzuk besterik ez zaizkigu iritsi. Aldi horiek lantzerakoan, onartu egiten da paraliteratura, literatur esparruaren alboko inguruetan kokatzen diren idazlanak,
|
euskal
komunitate linguistiko literarioak garai jakinetan linguistikoki, literarioki, estimuan izan dituenak.
|
|
|
|
Euskal
komunitate linguistikoa interneten ordezkatzen duen. EUS domeinua indartzeko #markatupuntueus kanpaina abian da. “Zer marka nahi duzu. EUS izatea? ” galdetzen du kanpainak.
|
|
2017
|
|
|
Atal honen muinari atxikirik, eta datorrenaren atariko gisa, diogun, euskararentzat nazio politiko baten egitasmoa ordezkatuko lukeela euskalduntasun nazionalak; euskalduntasun etnikoak, aldiz,
|
euskal
komunitate linguistikoaren hala moduzko autonomia bat hobetsiko luke.
|
|
|
hala, euskal hiztunen bizkar uzten du euskararen erabileraren zoria Eusko Jaurlaritzak, erabileraren mekanismoak pertsonen arteko harreman hutsetan oinarrituko balira bezala198 Harreman soziolinguistikoetan jokoan dagoena, ordea, hiztunez haratago dagoen kontua da, eta hizkuntza bakoitzaren atzean eta oinarrian dagoen nazioaren erabakimenak dauka azken hitza. Euskararen biziberritzea, Txepetxek esango lukeen moduan,, hierarkia politikoa
|
euskal
komunitate linguistikoaren zerbitzuan jartzean datza; Euskal Herriko politikak euskaldunen zerbitzuan? 199 ipintzea, alegia.
|
|
|
euskara eta boto abertzalearen arteko lotura ulertu nahi bada, ezinbestean, bi plano bereizi behar dira. Bi plano horiek,
|
euskal
komunitate linguistikoa eta euskal gizartea dira. Alde horretatik, euskal komunitate linguistikoa hegemonikoa den udalerrietan, gizarteak abertzale bozkatzeko joera daukala frogatu da, eta portaera elektorala determinatzerakoan, ezker/ eskuin ardatza bigarren mailako aldagaia da.
|
|
|
Bi plano horiek, euskal komunitate linguistikoa eta euskal gizartea dira. Alde horretatik,
|
euskal
komunitate linguistikoa hegemonikoa den udalerrietan, gizarteak abertzale bozkatzeko joera daukala frogatu da, eta portaera elektorala determinatzerakoan, ezker/ eskuin ardatza bigarren mailako aldagaia da. Euskal komunitateak gizartean hegemoniko izateari uzten dion momentuan, ordea, euskara eta boto abertzalearen arteko erlazio lineala ere lausotu egiten da eta errealitate anitz sortzen dira.
|
|
|
Autore batzuek,
|
euskal
komunitate linguistikoak bere formulazio politikoa behar duela aldarrikatzen dute (Odriozola, 2015). Beste batzuek, berriz, politikoki potentzialtasun baxua ikusten diote formulazio horri, eta ikuspegi estrategiko batetik, indar korrelazio ezberdinak sortuko diren marko berri bat eraiki beharra aldarrikatzen dute, horretarako, erdal munduari erakargarriago egingo zaion euskaltasun bat formulatuz (Apaolaza, 2015; Goikoetxea, 2015).
|
|
|
Kristau elkartea da, eta batzar liturgikoan batua. Eta, zehazki, euskal kasuan,
|
euskal
komunitate linguistikoan partaide den kristau elkartea, komunitate txikia, beraz.
|