|
2001
|
|
|
Demokraziaren azken aldian ere klase arazo bat dago, baina politikoki ez da horrela definitzen. Gaur egun
|
Euskal
Herriko gatazkaren ezaugarri nagusiena demokrazia defizit handi bat dagoela da eta Estatuak bere garaian lapurtu egin ziola Euskal Herriari autodeterminazio eskubidea gauzatzea. Autodeterminazioaren ukapen hori gatazkaren oinarrian dago.
|
|
2002
|
|
|
Dokumentua lantzerakoan zein egoeratan aurkitzen zen ELA
|
Euskal
Herriko gatazkaren aurrean?
|
|
|
Etiketak alde batera utzita, eta denak ere Euskal Herrikoak zaretenez, askotan kritikatu izan zaizue bertako arazo politikoa ez tratatu izanagatik. Kritikak ere alde batera utziz, egingo al da inoiz
|
Euskal
Herriko gatazka politikoaren inguruko filmik?
|
|
|
|
Euskal
Herriko gatazka sinplea da kausetan azaltzea, baina konplexua konponbide iraunkorretan gauzatzea. Lizarra Garaziko prozesua abiatu zenean tuneletik behingoz aterako ginela zirudien, baina batek baino gehiagok zapuztu ondoren, berriro ere sentitzen gara tunelean.
|
|
|
Komunikazio honen xedea garbia daoso:
|
Euskal
Herriko gatazka politikoaren konponbidean gure unibertsitateek jorratu duten ibilbidea autokritikoki aztertzea. Hartara, bihelburu nagusi izan ditugu:
|
|
|
Komunikazio honen xedea garbia daoso:
|
Euskal
Herriko gatazka politikoaren konponbidean gure unibertsitateek jorratu duten ibilbidea autokritikoki aztertzea. Hartara, bihelburu nagusi izan ditugu:
|
|
|
baina mundu osoko gizartea baldintzatzen duena, behintzat Europa; eta alderantziz. Nahitaezkoa da errepikatzea, ez dela ez zuzena ez egokia
|
Euskal
Herriko gatazka XIX. mendekoa dela eta gaindituta dagoela esatea, eta hori eboluzio naturalaren ondorioz gertatu dela argudiatzea. Irakurketa erratua delako, eta zuzena balitz ere bai.
|
|
2003
|
|
|
Mugimendu hauek zer nolako rola joka dezakete
|
Euskal
Herriko gatazkan?
|
|
|
Ikuspegi askatzaile batetik egina den aldetik, edozein pertsonari eskainia da. Elkartea, halaber,
|
Euskal
Herriko gatazka politikoa konpontzeko bideak bilatzen konprometitua da.
|
|
2004
|
|
|
Egungo Konstituzioarekin estatu eredu berri bat eraiki al daiteke? Eta
|
Euskal
Herriko gatazka gainditu halaber?
|
|
2005
|
|
|
Irakasle multzo hau
|
Euskal
Herriko gatazka politikoari lotua agertu da. Nola baloratzen duzu gatazkaren inguruan Unibertsitateak egiten duen lana?
|
|
|
Unibertsitateko hainbat irakaslek lan egiten dute, baina Unibertsitateak instituzio modura ez du parte zuzena hartu
|
Euskal
Herriko gatazkaren konponbidean. Aitzitik, batzutan gehiago egin du gatazka areagotzearen alde konpontzearen alde baino.
|
|
2008
|
|
|
Hamar urte geroago,
|
Euskal
Herriko gatazka politikoa gainditzeko bi oinarri horiek ere behar beharrezkoak dira: Euskal Herriko gizarteari bere etorkizuna erabakitzeko eskubidea aitortzea, eta bortizkeria oro alde batera uztea, ETArena barne.
|
|
|
Geroztik egin dugun txostena Euskal Herriaren egoeraren berri emateko tresna izanen da, baina argi daukagu oso lan zaila izanen dela, atzerrian onartuta baitago ezker abertzalea ETAren zati bat dela. Ni neu nire alderdi barnean hasi naiz ikusi dudana azaltzen, eta bertze begiraleekin batera Europako Batasunean
|
Euskal
Herriko gatazkari buruzko batzordea osatzea proposatuko dugu. Irtenbiderik egokiena hori da.
|
|
|
Espetxean pasatutako 15 hilabeteak gorabehera,
|
Euskal
Herriko gatazka politikoak bere horretan jarraitzen duela nabarmendu zuen Otegik espetxe aurrean zain zituen komunikabideei egindako adierazpenetan. Txistu eta danbolinarekin lagunduta, Internazionala eta Eusko Gudariak abesten zituzten bitartean mintzo zitzaien Otegi komunikabideei.
|
|
|
salatzeko asmoz, bestelako proposamen bat aurkeztuko du ezker abertzaleak, Donostiako Kursaalean, 12:00etan. Hiru argazki, hiru aldarrikapen,
|
Euskal
Herriko gatazka politikoa agerian uzten dutenak.
|
|
|
Dokumentala. 105 min.
|
Euskal
Herriko gatazka politikoaren ondorio batzuk aztertzen ditu dokumental honetan Iñaki Artetak. Gasteiz (Guridi), Bilbo (Multi), Iruñea (Olite).
|
|
|
Ba al zenuen lehenagotik
|
Euskal
Herriko gatazkaren berri?
|
|
|
Eta bukatzeko, Joxe Etxeberria Aralarko ordezkariak azpimarratu du"
|
Euskal
Herriko gatazka eta indarkeria egoeran giza eskubideen urraketak" ez direla" alde bakarrekoak eta gatazka gainditzea lortuko dela urraketa horiekin behin betirako amaitzen dutenean ETAk zein Frantzia eta Espainiako Estatuek". Eta gaineratu du" giza eskubide guztiak onartzen ez dituen udal ordezkarien jarrera txartzat hartzen" dutela.
|
|
|
" eta urterokoa, ay, si nuestros respectivos se llevasen tan bien como nosotros, kaka zaharra, gezurra, dena antzerkia, dena asaskapen alkoholiko sabel, Jon..." (152 or.). Politika gaiez hitz egiterakoan ere, horixe baita nobela honetan zabaltzen den mezuetariko bat, nork bere esperientzia eta sufrimenduaren berri besteei ematea zein zaila den, eta zein zaila politikaz hitz egitea, arazo kolektiboez hitz egitea, gai horiek erabat pertsonalizatzeko ohitura zabaldu denean: ...arria, mezu emailearengan eta mezu hartzailearengan, baina nekeztu egiten dik ondorengo komunikazioa, ez al zaik iruditzen" (145 or.), edota" Sufrimendua, berez, norberarena eta besterenganaezina baituk, ditxosozko kreditu txartelak bezalatsu" (145 or.). Berriro ere partikularraren (norbanakoaren) eta unibertsalaren (kolektiboaren) arteko harremanaren inguruko hausnarketa, oraingoan
|
Euskal
Herriko gatazka politikoaren auzi mauzietara joz. Aurretik aipatu bezala, batez ere diskurtso ofizialak isilduriko eta lurperaturiko ahotsak dira biltzen dituenak, hona hemen horietariko zenbait:
|
|
2009
|
|
|
|
Euskal
Herriko gatazkaren harira, planteamendu sinplistetara mugatu beharrean, hausnarketa sakonagoak egiteko deia luzatu dute. Irtenbiderik gabe hamarkadak daramatzan arazoa ezin daiteke gaitzespen batekin edo gaitzespen ezarekin konpondu, azaldu du.
|
|
|
Ez dakit Zapateroren ahalak zeintzuk diren.
|
Euskal
Herriko gatazka bideratzen ahalegindu bazen ere, ez du ematen mota honetako demokrazia garatuz lortu duen, ezta lortuko duenik ere. Korolarioa erraza da.
|
|
|
EAko lehendakarigaiak argi dauka
|
Euskal
Herriko gatazka politikoaren konponbidea ez dela EAJ, PSOE edota PPren eskutik etorriko. Alderdi horiek konponbideak bilatu beharrean botere handiagoa lortzen saiatzen ari direla uste du Ziarretak.
|
|
|
|
Euskal
Herriko gatazka politikoaz eta bertatik irteteko moduez hitz egin zuten tarterik zabalenean. Egungo esparru politikoa gainditzearen alde agertu ziren guztiak, baina bakoitzak formula desberdina jarri zuen mahai gainean.
|
|
|
Bakearen beharra aldarrikatu du gotzainak, eta hori lortzeko ETA desagertzea eta elkarrizketa egitea beharrezkoa dela. Liburuan,
|
Euskal
Herriko gatazka politikoan kaltetu diren guztiak kontuan hartzen saiatu da.
|
|
|
Nola eragiten dio euskarari
|
Euskal
Herriko gatazka politikoak eta hizkuntzaren politizazioak?
|
|
|
|
Euskal
Herriko gatazkaren egoerari buruzko ezintasun sentipena gaindituz eta borroka armatuarekiko sentitzen duen kontraesanetik idatzi du idazle alemaniarrak Lagun armatua eleberria.
|
|
|
|
Euskal
Herriko gatazka politikoa
|
|
2010
|
|
|
5) Nobela: nahiz eta literatura irabazi gutxiko aktibitatea izan, ofizioko idazle baten esku jartzen bada, eta egiazkoak ez izanagatik morboa eta publikoaren interesa sor lezaketen elementu berriak erantsiz (sexua, biolentzia,
|
Euskal
Herriko gatazka...), aprobetxamendu ona atera daiteke, alderdi kuantitatibotik baino kualitatibotik, literaturara pasatzeak, frantsesez esaten den bezala, caché eman liezaiokeelako.
|
|
|
Abentura berri horretan onena opa diot noski. Baina
|
Euskal
Herriko gatazkaren behin betiko amaiera eta adiskidetzezko etorkizuna bultzatzeko, beharrezkoak izango dira bera plaza politikora eraman zuten adorea, sena, elokuentzia eta seduzitzeko gaitasuna.
|
|
|
Edota nazio emantzipazioaren ibilbidean zehar, Europar Batasunak Euskal Herriari bere lurraldetasuna aitortuko liokeen formula trantsitoriorik bidera diezaioke? Europar Batasunak ipar berririk eskain diezaioke
|
Euskal
Herriko gatazkari?
|
|
|
Halere, politikaren indar harremanen esparruan ikusi behar dugu. Baikor naiz horretan, ez soilik behingoz justizia egin delako eta sententzia oso gogor batekin, gainera baizik eta, agian, erakusten duelako aukerak irekitzen ari direla
|
Euskal
Herriko gatazkari konponbide politikoa emateko.
|
|
|
Hezkuntza prozesua estatu ideologia eta logika ezartzeko baliatzen dute, hezkuntzaren berezko funtzio hezitzaile eta askatzaileak alboratuz. Gatazka ezberdinek hezkuntzan lekua izan behar dutenaren uste berekoa da Sortzen Ikasbatuaz, eta
|
Euskal
Herriko gatazka eskoletan irakatsi behar dela. Gatazka sufritu izan dutenen eta egun ere pairatzen ari diren seme alabak ditugu gure ikasgeletan.
|
|
|
Akusazioek esan gisara, 2002an nazioarteko konferentzia bat ere antolatu zutela aitortu zuen Odriozolak. Norbanakoen eskubideak eta eskubide kolektiboak zituzten kezka, baita
|
Euskal
Herriko gatazka politikoa ere. Beste herrien esperientziak elkartrukatu nahi zituzten.
|
|
|
Bilboko jaietan ere parte hartu du Itsasoruntz Sareak.
|
Euskal
Herriko gatazkari konponbide emateko prozesuaren alde, Bilboko itsasadarrean ekitaldiak egin dituzte. Herenegun, ikurrinaren omenaldian parte hartu zuten, ontziekin eta musikariekin Bilboko ibaian sartuta.
|
|
2011
|
|
|
«Epaiketa politikoak» amaitzeko eta
|
Euskal
Herriko gatazkari irtenbidea emateko eskatu diote Espainiako Estatuari Kataluniako hainbat pertsona ezagunek. Agiriaren sinatzaileen artean dira. Josep Luis Carod Rovira Kataluniako Generalitateko presidenteorde ohia, Joan Puigcercos ERCko presidentea, Dolors Camats ICVko kidea, Toni Strubell SIkoa, Feliu Ventura kantautorek, Josep Maria Terricabras filosofoa, Antoni Segura historialaria, Oleguer Presas futbolariak, Vicent Partal Vilaweb agerkari digitaleko zuzendaria eta August Gil Matamala jurista, besteak beste.
|
|
|
Eva Brit Svensson Suediako eurodiputatua ere antzera mintzatu da, eta bake prozesuaren aldeko urratsak eskatu ditu.Ingrid Baltzersen Norvegiako diputatu eta Gernika sareko kideak salatu du Bateragune auziko epaiketa «politikoa» dela, eta auzipetu guztien askatasuna eskatu du. Elisabeth Naucler Finlandiako diputatuak ere
|
Euskal
Herriko gatazka konpontzeko «giroa» sortzen laguntzeko eskatu dio Espainiako Gobernuari. Hala, Bilduri hauteskundeetara aurkezten uztea Espainiaren «demokratizazioan» urratsa izan dela esan du.Europako Aliantza Libreko presidente Eric Defoortek, berriz, adierazi du epaiketa «demokraziaren aurkakoa» dela eta horrek erakusten duela oraindik «aintzinako erregimeneko praktikak» existitzen direla.
|
|
|
Egunotan Bateragune auzia salatu dute Friendship taldeko eurodiputatu Bairbre de Brun irlandarrak eta Frieda Brepoels flandriarrak, Irlandako Parlamentuko diputatu Padraig MacLochlainn errepublikanoak eta Suitzako legebiltzarkide eta
|
Euskal
Herriko Gatazkaren Irtenbide Elkarrizketatuaren Aldeko Suitzako Parlamentuko taldeko kide Joseph Zisyadisek, eta auzipetuen absoluzioa eskatu dute haiei sostengua adierazteaz gain.Nazioartetik babes mezuak etenik gabe ari zaizkie iristen auzipetuei. Autodeterminaziorako Gernika Sareak ere kezka azaldu du auziarengatik; munduko hainbat herrialdetako hautetsiek osatzen dute.
|
|
|
Horren arabera, PPk eta PSOEk biktimak politikoki erabiltzen dituzte,
|
Euskal
Herriko gatazka politikoari irtenbide demokratikoa emateko pausoak egiterakoan ekimen politikoen falta ezkutatzeko.
|
|
|
Batasuna zenaren ustez, PSOEk eta PPk biktimak erabiltzen dituzte euren ekimen politiko falta ezkutatzeko,
|
Euskal
Herriko gatazka politikoari irtenbide demokratikoa emateko pausoak egiterakoan.
|
|
|
2001ean du abiapuntua
|
Euskal
Herriko gatazkari buruzko proiektu zinematografiko txukunak. Zehazki, urte hartako EAEko hauteskundeetan Espainiako Gobernuak euskal nazionalismoaren aurka sustatu zuen, kanpaina mediatiko lotsagarria?
|
|
|
|
Euskal
Herriko gatazka politikoak badu islarik liburuko poemetan. Isla mingotsa, mingarria.
|
|
2012
|
|
|
Eta PPk faltan sumatu du «autokritikarako tarte bat» haren hitzaldian. Urtezahar gauean EITBn emandako mezuan,
|
Euskal
Herriko gatazka politikoa eta krisialdi ekonomikoa izan zituen mintzagai Lopezek. Gatazka politikoari dagokionez, esan zuen euskal gizarteak duen egitekorik garrantzitsuena elkarbizitza sendotzea dela.
|
|
|
Orokorrean, Espainia eta Frantziako gobernuei erranen nieke ardura politikoa duen oro negoziazioan engaiatu behar dela. Esperientziak erakusten digu
|
Euskal
Herriko gatazka politikoak, Irlandakoak, Hegoafrikakoak... konponbide bakarra dutela: elkarrizketa politikoa.
|
|
|
Lacroix ahizpak berehala askatzeko exijitu zuten gauean Senpereko herriko etxe aitzinean bilduriko 300 bat lagunek. Frantziaren «ukazio keinuak» Batasunak salatu du Frantziako Estatuak «jazarpenarekin» eta «ukazio keinuekin» segitzen duela
|
Euskal
Herriko gatazka politikoa konpontzearen alde urratsak egin beharrean. Parisi bake prozesuaren alde engaiatzeko eskatzeko Baionan abenduaren 10ean egin zen manifestazioaz geroztik, laugarren polizia operazioa da.
|
|
|
Irakaskuntzaren irizpide eta ikasleen profilaren aldaketaz ohartzen gara. Urteetan
|
Euskal
Herriko gatazkari begiratzeko modua nola mudatu den ageri da. Galdera bat egiten da:
|
|
|
Martti Ahtisaari Finlandiako presidente ohi (urteetan) eta Bakearen Nobel saridunak (2008 urtean) asteazkenean Europako Legebiltzarrean esandakoaren arabera,
|
Euskal
Herriko gatazka luzea da, eta konponbidea ez da etorriko egun batetik bestera; horregatik, haren ustez, pazientziaz jokatu behar da konponbideari begira, eta negoziatzeko prestasunari eta prestasunaren mezuari eutsi behar zaie. Ahtisaarik ongietorria eman dio ETAren jardun armatuaren behin betiko amaieraren iragarpenari, eta ezker abertzaleari esan dio jarrai dezala haren mezua igortzen:
|
|
|
Annan eta Powell Pazientzia eskatu zuen, eta ezker abertzaleari aholkua eman zion haren mezuari eusteko, «nahiz eta, itxura batean, ezer ez mugitu» haien herrian eta Europako Batasunean. Finlandiako presidente ohiak gogorarazi zuen nazioarteko hainbat eragile
|
Euskal
Herriko gatazkaren konponbideari begira engaiaturik daudela, eta haiekiko konfiantza erakutsi zuen: «Kofi Annan, Jonathan Powell eta halako jendea daukazue zuen herrian lanean; horiek badituzte beharrezko kontaktuak lagungarri izan daitezkeenak, eta ziur naiz iritsiko dela negoziazio arrazionalak hasiko diren garaia», adierazi zuen.
|
|
|
«EAEko errealitatearen ispilu desitxuratua da legebiltzarra». Ugartebururen ustez, «Lopezen gobernua ez da gai izan
|
Euskal
Herriko gatazka politikoaren konponbide prozesuak eskatzen duen tamainako parte hartzea izateko». Era berean, krisi ekonomikoak eskatzen duen eraldaketari benetan ekiteko «borondaterik gabe» ikusten du gobernua.
|
|
|
batetik, krisi ekonomiko egoeran Sarkozyk sostengatzen duen kudeaketa neoliberalaren desegokitasuna, eta bestetik, Ipar Euskal Herriko berezko instituzioaren hizkuntzaren auzia barne eskakizunaren aurrean gobernuaren axolagabekeria. Mobilizazioetan
|
Euskal
Herriko gatazkaren konponbide demokratikoa bideratzeko bake prozesua presoen auzia barne ez direla aintzat hartzen islatu ere da.
|
|
|
Raquel Modubar Ezker Batua Berdeak eko Bizkaiko zerrendaburuaren iritziz,, indarkeriaren arazoa bideratu ondoren?,
|
Euskal
Herriko gatazka politikoa, erabakitzeko eskubidearekin konpondu behar dugu, PPk eta PSOEk hala nahi ez badute ere?.
|
|
|
[...] alde batetik demokrazian eta kontsumo gizartean oinarrituriko postmodernitate bat, kontsumo gizarte horrekin gustura; eta bestetik, egoera politiko gaizto bat, demokraziaren kontrako mugimenduekin edo demokrazia liberalaren aurkakoekin behintzat,
|
Euskal
Herriko gatazkari irtenbide totalitario bat eman nahirik (Kortazar 2007a: 24).
|
|
|
Nolanahiere, ildo horiek ez dute ikuspegi zientifikoa galarazten. Funtsean, hogeita bost urteeta gero, XXI. mende honetan,
|
Euskal
Herriko gatazka ulertzeko balio du harendiagnostikoak. Linz-ek (1986:
|
|
|
Bistan dena, eta ez da perspektiba hori galdu behar. Batzuek nahi lukete
|
Euskal
Herriko gatazka laburtu, alde batetik zuzenbideko estatua eta beste aldetik terrorismoa dituzula esanez; gatazka sailkapen hori ETAk bere lehendabiziko hilotza utzi zuenetik hasten omen da, 1968an Pardines Guardia Zibila hil zuenean. Baina ikuspegi hori anakronikoa iruditzen zait, ETA sortu zenean diktadura gorrian ginen, ez zen zuzenbideko estaturik, eta borroka armatuari buruz zeuden ikusmoldeak bai Espainiako Estatuan, bai Euskal Herrian, eta bai munduan, ez ziren batere gaurkoak.
|
|
2013
|
|
|
Ideologikoki desberdinak izan arren, artelan baten aurrean eta isiltasunean pertsonek elkargunea topatu dezaketela uste dut. Pentsatzen dut
|
Euskal
Herriko gatazkari lotuta ere, erabilgarri izan genezakeela hori.
|
|
|
Egun, Nazioarteko Auzitegi Penala dago, justizia trantsizionala, eta ezin liteke diktadura batetik demokrazia batera pasa gutxienez gertatu denaren inguruko epairik gabe. Horregatik diot euskal gatazka ez dela soilik
|
Euskal
Herriko gatazka. Gatazka horrek Espainiarentzat oinarrizkoak diren bi gai ukitzen ditu, bere egitura eta bere iragana, eta jakina, zenbat eta afera oinarrizkoagoak zipriztindu orduan eta zailagoa da horiei heltzea.
|
|
|
Gutxi gorabehera berdin gertatu zen. Gaur esaten dutena esaten zuten batzuek garai hartan,
|
Euskal
Herriko gatazka espainiarren afera zela. Espainiako prozesua zela zioten, eta horrela eskuak garbitzen zituzten, begiak itxiz.
|
|
|
Itayan herriko adin ezberdinetako gazteak elkartu, aktibatu eta ekimen ezberdinak burutuz kalera atera ginen. Helburu nagusia elkarrizketetan ateratako gizarte arloko problemak lantzea izan zen (errauskailua, langabezia, euskararen egoera, identitate eta nazio zapalkuntza,
|
Euskal
Herriko gatazkaren egoera, etxebizitza, aisialdi alternatiboa...) eta bide batez herriko gazteon sakabanaketari amaiera ematea, elkar ezagutuz eta harreman naturalak sortuz.2012ko abuztuaren 25ean Arkartasuna kooperatibaren eraikin hutsa okupatzea, Itaya gazte asanbladaren ekimena izan zen. Herriko norbanako zein eragile ezberdinen ekimenen erabilpenerako eta sormenerako, gune autogestionatu, ireki eta aske baten behar handia ikusi baikenuen.
|
|
|
Tarte horretan, Autunen (Frantzia) konfinatua egon da, bere sorterritik 850 kilometrotara. Aginagarraren aurkako estradizio eskaerok,
|
Euskal
Herriko gatazka konpontzea oztopatu nahi dutela salatu zen batzarrean.
|
|
|
Egoera horretan, nazioartean handitu egin da
|
Euskal
Herriko gatazkarekiko interesa; baina, benetako esku hartzea gertatzeko, borroka armaturik gabeko egoera batera heldu behar zen. ETAri gogoetarako gaia aurkeztu zitzaion:
|
|
2014
|
|
|
Partekatzen ditugun mobilizazioen helburuak eztabaidatu eta adosteko eta bake prozesua gizarte zibilean bultzatzeko. Borondate komun batek hurbiltzen gaitu eta gero eta jende gehiago mobilizatzen ditu Pirinioetako bi aldeetan, hots
|
Euskal
Herriko gatazkaren konponbidea.
|
|
2015
|
|
|
Frantziako, Euskal Herriko eta nazioarteko ehun lagunetik gora agertu ziren Parisen
|
Euskal
Herriko gatazka konpontzearen alde: abokatu, mediku, apez, epaile, diputatu, senatari, psikologo, idazle, aktore...
|
|
|
Nazioarteko aditu ezagunek hartu zuten hitza, adibidez, Brian Currin Harremanetarako Nazioarteko Taldeko kideak eta Pierre Joxe Frantziako Barne eta Defentsa ministro ohiak.
|
Euskal
Herriko gatazka hurbiletik ezagutu izan dutenek ere eman zuten testigantza. Bizi izandakoa kontatu zuten, erraterako, Roberto Manriquek eta Axun Lasak.
|
|
|
Bakoitzak hautatu dezala libreki (beraz, kontzienteki) zein hizkuntzetan mintzo den.
|
Euskal
Herriko gatazka linguistikoen historia ezagututa, euskararen egoera ezagututa, norberak egin dezala hautu kontzientea, politikoa, zer hizkuntzetan hitz egin.
|
|
|
|
Euskal
Herriko gatazkaren amaieran horrelakorik posible ikusten al duzu?
|
|
|
Gertutik jarraitu du betidanik Juaco Escasok (Madril, 1979)
|
Euskal
Herriko gatazka politikoa, eta hari buruzko ikerketa egiten ari zela ezagutu zituen Martxoaren 3ko gertakariak; bi belaunaldiren bitartez, 1976 hartan bizitakoak eta borroka hark utzitako arrastoa batu ditu haren nobela berrian,' Todo que ganar' liburuan (liburuaren aurkezpena egingo du egileak otsailaren 27an eta martxoaren 1ean Gasteizen).
|
|
|
Horixe aztertzen hasi ginen Be.arr proiektua abiarazi genuenean.
|
Euskal
Herriko gatazka politikoaren iruditegian sakondu nahi genuen. Horretarako lurralde paisaia abiapuntutzat hartu genuen, eta konkretuki mugarri eta totem bihurtutako zuloak, pentsatzen genuelako beroriek izan zitezkeela ‘errealitatearen’ diskurtso hegemonikoa kolokan jar zezaketenak.
|
|
|
|
Euskal
Herriko gatazka ez da iraganeko kontua. Urtetan izandako jazarpen etengabeak euskal subjektuengan eragin zuzena izan du, bai identitateen eraikuntzan, bai mundu ikuskeran, eta baita sorturiko iruditerian ere.
|
|
|
Herentzia ideologikoaren ordez, bidaia, aisialdia, ihesa, Atlantikoaz bestaldera. Nobela berean, Pilar eta Abaituaren seme Loiola AEBetara eta Harriren alaba Ingalaterrara eraman dituzte gurasoek ikastera,
|
Euskal
Herriko gatazkatik urruntzeko asmoz. AEBek eta Ingalaterrak ordezkatzen duten mundu globala aurkezten da, beraz, nazioaren alternatiba gisa.
|
|
|
Baina,
|
Euskal
Herriko gatazkan akaso bizitza guztiak berdinak izan al dira. Hobe esanda, heriotza guztiak berdinak al dira?
|
|
|
|
Euskal
Herriko gatazkan hiru bizitza/ heriotza mota aurkitu ditugu. Batetik, negarra merezi duten bizitzak daude.
|
|
|
Batetik, euskal feminismoa, orain arte subjektu politikoa izan bada, egun
|
Euskal
Herriko gatazkaren irakurketa egiteko autoritate ukaezina duen aktore politiko bilakatu da.
|
|
|
Rodriguez, Z. (2015):
|
Euskal
Herriko gatazkari berrirakurketa feministak. UEUren ‘Euskal Herriko gatazkaren irakurketa, etorkizuneko bake feministaren bidean’ udako ikastaroan emandako hitzaldia (Iruñea,).
|
|
|
|
Euskal
Herriko gatazkak izozmendi baten antza du: ikusten den atal bat du (publikoa), eta ur azpian dagoen beste bat (pribatua).
|
|
|
|
Euskal
Herriko gatazkaren irakurketa feministaz hitz egitea, zaintzaz, gorputzaz, botere harremanez, esparru publiko eta pribatuaz, identitateaz, pribilegioaz, hegemoniaz eta subalternitateaz hitz egitea da. Euskal Herriko gatazken irakurketa feminista bat egitea ez da soilik emakumeek zein gizonek gatazkan izan duten paperaz aritzea (eta aldi berean bada).
|
|
|
Euskal Herriko gatazkaren irakurketa feministaz hitz egitea, zaintzaz, gorputzaz, botere harremanez, esparru publiko eta pribatuaz, identitateaz, pribilegioaz, hegemoniaz eta subalternitateaz hitz egitea da.
|
Euskal
Herriko gatazken irakurketa feminista bat egitea ez da soilik emakumeek zein gizonek gatazkan izan duten paperaz aritzea (eta aldi berean bada). Irakurketa feminista egiten dugunean, gatazken teoria egiten ari gara, euskal gatazka bera osotasunean irakurtzeko saiakera.
|
|
|
Hori dela eta,
|
Euskal
Herriko gatazken irakurketa feministetan ez dago irakurketa feminista bakar eta homogeneo bat; ezta gatazka bakar eta homogeneo bat, ETAz, biolentziaz, errepresioaz, kartzelaz, estatuaz, Espainiaz, bakeaz, eta abarrez hitz egin dugu. Hori lortze aldera, kontzeptu bakoitza birdefinitu dugu, errealitatea eta gatazkak ulertzeko beste marko interpretagarriago eta lagungarriago bat proposatuz.
|
|
|
Oraingoan, atxiloketa bati ordez, jaietan eman daitezkeen eraso sexistei emango zaie erantzuna. Baina, suak, zeharka,
|
Euskal
Herriko gatazka armatuaren oroitzapen gogorrenetakoetara proiektatzen gaitu.
|
|
|
Azkenik, identifikatutako laugarren elementu berria lelo feministen berriztapenekin erlazionatuta dago. Hau da, feministek
|
Euskal
Herriko gatazka armatuaren urte gordinetan erabili izan diren leloak berreskuratu dituzte eta, berrizendatze prozesu baten ostean, esanahi politiko berria eman diete. " Lesbiana da bide bakarra"," Feminismoa ala hil"," Ante el agresor coctel molotov" edota" Denok eman behar dugu zerbait etxekoandreek dena eman behar ez dezaten" leloen bitartez, egungo errealitatea bera berrinterpretatzen dute; hori bai, betiko errealitatean errealitate gatazkatsuanohikoa izan den diskurtsoa baliatuz, marko propioa sortu dute.
|
|
|
Baina, zergatik egiten diete etengabeko erreferentzia euskal mugimendu feministaren mobilizazio forma berriek urteetan zehar gatazka armatuaren baitan garatu diren logika, ekintza eta mobilizazio markoei? Eta, batez ere, zertan laguntzen edo oztopatzen du horrek
|
Euskal
Herriko gatazkaren irakurketa feminista?
|
|
|
Testuinguru hori guztia ikusita, ukaezina da euskal feminismoak egun lortu duen autoritate eta analisirako gaitasuna, Euskal Herriko aktore garrantzitsuenetariko bat bihurtuz. Kritikak eta ekarpenak feminismoaren esparru guztietatik gauzatzen ari dira eta begirada/ errebisio propio feministak jadanik gizarteratzen hasi dira.3 Baina, zein dira feministok
|
Euskal
Herriko gatazkari egiten dizkiogun ekarpenak?
|
|
|
" Berradiskidetzea sustatzeko eta biktima guzien entzutea, kalte ordaina eta asistentzia eskuratzeko pisuzko neurriak" hartzeko deia egin diete horren ardura duteneri. Espainiako eta Frantziako gobernueri," bakea sustatzeko behar handia" dagoela onartuz, bi estatuei"
|
Euskal
Herriko gatazkaren konponbidean zinez inplikatzeko" eskatu diete.
|
|
2016
|
|
|
Ez dakit noizbait saiatu izan zareten
|
Euskal
Herriko gatazka politikoa guretik at esplikatzen. Eta nolako emaitzak lortu izan dituzuen.
|
|
|
Herri ezberdinetan sortu litezkeen taldeetan parte hartzea ere ez dute baztertu bileran. Jon Urrosolo, Ireki ekimenaren sustatzaileetako bat, bileran bertan izan da, publikoki urrian aurkeztu zen mugimendu horren nondik norakoez hitz egiten.LABen iritziz,
|
Euskal
Herriko gatazkaren konponbidean, preso eta iheslarien etxeratzea, lehentasuna duen gai bat da eta bere esku dagoen guztia egingo du eremu horretan, lantokietan zein kalean.LABeko delegatuek, bileraren ostean elkarretaratzea egin dute Bergara-ko frontoi kanpoaldean, Urtarrilaren 14an Sare k deituriko manifestaldiarekin bat eginez eta, delegatu, afiliatu eta langileei, oro har, euskal preso eta ihe...
|
|
|
|
Euskal
Herriko gatazka ere aipatu duzu. Azken aldian emandako urratsak aurrera pausoak direla uste al duzu?
|
|
|
Basque Friendship Group bake prozesua babesteko europarlamentarien taldeak Europako erakundeei galdegin die" eragile aktibo" izan daitezela
|
Euskal
Herriko gatazkaren konponbidean. Duela bost urte jakinarazi zuen ETA erakundeak jardun armatua gelditzeko erabakia, hiru egun lehenago Aieteko Nazioarteko Konferentzian ezarri zen bide orriaren lehen galdeari ihardetsiz.
|
|
2017
|
|
|
Bide horretatik, Josebaren dolu aroa beste dolu egoera batzuekin solasean jartzen da: LGTB komunitatearen dolu errituak eta dolu oinazeak HIESAren gatazkaren aroan;
|
Euskal
Herriko gatazka armatuko biktimen dolu errituak eta dolu irakaspenak; eta abar.
|
|
|
jo zuen PPren gobernuaren jokabidea, indarkeria berriro ez dadin buelta, ezin delako garaileak eta garaituak egon direla aldarrikatu?.
|
Euskal
Herriko gatazkaren konponbide prozesuan bada nor Powell, gutxienez duela hamar urtetik.
|
|
|
Espainiar estatuan egiten den demokraziaren definizioak ez du tortura ezaren praktika bermatzen. Horrek Euskal Herrira ekarriko gaitu berriro,
|
Euskal
Herriko gatazkan agertu kasuak estuki lotuak baitira; bereziki,« inkomunikazioak» eta lege« antiterroristen» baitako kasu horiek tratatuak dira. Hemen, Euskal Herriaren irakurketa judizial eta politiko bat eginen da.
|
|
|
2015 urtean izendatu zuten komiki hoberenaren saria jasotzeko. Ez zuen lortu baina nahikoa izan zen Europako zale askok
|
Euskal
Herriko gatazkan arreta jartzeko.
|
|
|
UEU Udako Euskal Unibertsitatean, 2015 eta 2016 urteetan antolaturiko uda ikastaroak ere azpimarragarriak dira: Oihana Etxebarrietak, Zuriñe Rodriguezek eta Arantza Santesteban ek koordinatu zuten
|
Euskal
Herriko gatazkaren irakurketa etorkizuneko bake feministaren bidean{ 43}, eta Oihana Barrios ek eta Oier Azkarragak koordinaturiko Kartzela eta Euskal Gatazka birpentsatzen. Subjektu feminista baten norabidean{ 44}, hurrenez hurren.
|
|
|
Lehendakariaren hauteskundeak hurbilduak izaki, kezkatua dela salatu du, batez ere ikusiz aitzinetik ikusiak diren emaitzak nolakoak diren, bai eta Ameriketako hauteskundeak berrikitan nola iragan diren... Bururatu du Euskal Herriko bake egileei berriz sustengua emanez, pentsatuz fermuki behin betiko konponbidea atzeman zaiola
|
Euskal
Herriko gatazkari eta presoen egoerari. 2017 urteari buruz, berexketa pertsonalak gaindituz, elkarrekin lan egitearen alde dei egin du, herriaren ongizaitea helburu.
|
|
|
Den bezala erraiteko, bortz urte hauetan ETAk indarkeriari uko egina dio bainan nori eman behar ditu armak? Alta, bi Estatuentzat urruneko gerla batzu geldiaraztea baino errexago litaike
|
Euskal
Herriko gatazka konpontzen hastea, Irlandan eta Kolonbian bezala.
|
|
2018
|
|
|
Horrez gain, hamabi labur metraia ekoiztuko dituzte," Gure Oroitzapena" deitu dutena. Azken denbora hauetan aipu den
|
Euskal
Herriko gatazkari buruz, eragile desberdin batzuekin harremanetan dira. Belaunaldi desberdinetako pertsonaia batzuen istorioa dute kondatuko.
|
|
|
Goizarekin Baionatik pasatu dira, agerpen publiko bat egiten zutela Jean Rene Etchegaray, auzapezarekin, Euskal Elkargoko presidente dena. Kanpoko ordezkariek ez dute hitza hartu, arratsaldean Aieteko agerraldian adierazpenak eginen zituztela eta, gauza bakarra Brian Currin-ek eskertu du Baionako auzapeza inplikatu delakoz
|
Euskal
Herriko gatazkaren konponbiderako izan diren urrats desberdinetan. Baionako auzapezak du hitza hartu, oroituz duela 7 urte Donostian iragan zen Aieteko ekitaldian parte hartu zuela, esperantza handiak sortuz euskal jendartean.
|
|
|
Arteak gizarte kodeak azalerazteko, auzitan jartzeko edo berritzeko gaitasuna du, eta Gantzarainek arte kodeak zein gizarte kodeak harremanetan jartzen ditu. Arte-lanek sorturiko susmoak, ezinegonak eta galderak abiapuntu izanda,
|
Euskal
Herriko gatazka soziokultural edota soziopolitikoen inguruko zentzuetan eta sinbologian arakatzen du (euskalduntasunaren inguruko mitoak, Lemoizko zentral nuklearraren auzia, kontsumo gizartea, gatazka armatua ETAren indarkeria, polizia jazarpenak, torturak…, globalizazioa eta abar). Hartara, nolabaiteko memoria artistikoa eratu du Zuloa n, baina, ez du sortu memoria narratibo gotorrik, puskaka, jauzika eta printzaka osaturiko memoria baizik, gure memoria kolektiboaren zulo hori osatze aldera:
|
|
|
Gerra hura ankerra eta gupidarik gabea izan zen, ez alde batean, eta ez bestean, ulertzeko eta barkatzeko ahalmenik ez baitzegoen. Beraiekin boluntario joandako asko gorpu gelditu ziren
|
Euskal
Herriko gatazka lekuetan. Herriak eta mendiak hilerri bilakatu ziren.
|
|
|
Euskara soilik jakitetik frantsesa soilik jakitera pasatu zen Maite Andiazabal (Senpere, Lapurdi, 1952),
|
Euskal
Herriko gatazkak eta 1968ko mugimenduak begiak ireki zizkioten arte. Seaskan topatu zuen politikoki egingo zuen bidea.
|
|
|
Txomin Badiola bada, beste batzuk ere badauden arren,
|
Euskal
Herriko gatazka politiko armatu sozialak sorturiko iruditeria bere lanetara eraman duen artista. Alde horretatik askori harrigarria egin zitzaion Malas Formas erakusketa:
|
|
|
Txata, Ezker Abertzaleko militantea, preso ohia eta Gotzon Aranburu euskal preso politikoaren aita izanik, egun hau bere gertukoenei eta familiari babesa ematen soilik uler dezakegu. Ezin aipatu gabe utzi, mendekuan oinarritutako kartzela politika baten orrialde ilun bat gehiago ere badela; izan ere, Txatak
|
Euskal
Herriko gatazka politikoaren ondorioak jasaten igaro du bizitza, eta azkenean, semea aske ikusi gabe joan zaigu.
|