|
2000
|
|
|
nazioarteko esparruan txertatzeko nahia sendo errotuta dago euskal nazionalismoaren ideologian. Europa eta nazioarteko testuingurua
|
euskal
esparruaren erreferentziatzat hartu zuten nazionalismoaren doktrinak, printzipioek, xedeek eta programek. Hasiera batean politika, gizarte, antolakuntza eta hauteskunde mailan indartu behar izan zuen Euskadin nazionalismoak; bigarren plano batean, berriz, Madrilgo gobernuari aurkeztu behar izan zizkion bere eskaerak, baita Espainiako dinamika politikoan parte hartu ere; horrez gain, hirugarrenik, nazioarteko mailara bideratu behar izan zuen bere politika, nazionalitateen mugimenduak markatutako bideari jarraituz.
|
|
2001
|
|
|
Euskal Herrian sindikatu abertzaleek iritzi ezberdinak azaldudituzte. ELAk nolabaiteko atxikimendua eman zion UGTk egindako greba orokorrerako deialdiari eta, aldiz, LAB sindikatuak, erreforma honen aurka egonik, nahiago du erreformaren aurkako mugimendua Euskal Herritik bertatik planteatzea, helburu nagusi gisa lan harremanetarako
|
euskal
esparrua aldarrikatuz.
|
|
|
LABek ere, bestalde, beharrezkotzat jotzen du greba orokorrerako deialdia egitea lan erreformaren aurka, baina uko egin zion lan harremanetarako
|
euskal
esparrua kontuan hartzen ez duen estatu mailako deialdiarekin bat egiteari. CCOO eta UGT sindikatuek kudeatu eta hondatu izan dituzten antzeko beste greba orokor batzuen esperientzia ekarri zuten gogora.
|
|
|
CCOO eta UGT sindikatuek kudeatu eta hondatu izan dituzten antzeko beste greba orokor batzuen esperientzia ekarri zuten gogora. Sindikatu abertzale honetako arduradunek azpimarratu dutenez," ezin dugu honelako erantzunen dinamikan sartu, nahitaezko ezarpenen katea hausteko eta lan harremanetarako
|
euskal
esparrurako bidean aurrera egiteko proposamenik gabe". LABek esandakoaren arabera, erantzun mota, haren neurria eta edukia Euskal Herriaren eremuan taxutu behar dira.
|
|
|
Aurtengo maiatzaren 1eko aldarrikapenerako eta ospakizunerako egunean 35 orduko, lan harremanetarako
|
euskal
esparruaren onarpena, PPren Gobernuak langileen interesen aurka dekretuz ezarri nahi duen lan erreformaren aurkakotasuna eta pentsioen erreforma nagusitu dira Euskal Herrian. Frantzia eta Espainiako estatuetako gainerako herrialdeetan eta mundu guztian zehar, sindikatuek beren ohiko manifestazioak egin dituzte, bakoitzak bere aldarrikapen zehatzak azpimarratuz.
|
|
|
Sindikalgintza abertzaleak lan harremanetarako
|
euskal
esparrua planteatzen du nazio eraikuntzarako zutabe garrantzitsutzat, eta bere aldeko borroka estrategikotzat hartzen du burujabetzaren bidean egin dezakeen funtsezko aportazioaren heinean. Eta, esparru horren barnean, negoziazio kolektiborako esparru propioa da, hain zuzen ere, osagarri nagusietariko bat.
|
|
|
Eta, euskal enpresariak? Ez zaie lan harremanetarako
|
euskal
esparrurik interesatzen, agian. Ba, ez daitezela gero gure herriaren etorkizunaren eraikitzaile gisan hitz egiten etorri.
|
|
|
nazionalismo desenkantatua. Eta etiketahorrek 90eko hamarkadako
|
euskal
esparruko idazle errealista guztien eleberriak, ia salbuespenik gabe, besarkatuko lituzke:
|
|
|
nagusi baziren, Obabakoak liburuaz geroztikako autonomizatze prozesu honekin batera, apaizak desagertu egin dira, artista pertsonaiei bide eginez. Esparruaren anbizio literario aratz etadesnazionalizatzaileen bozeramaile diren artista pertsonaien ondoan, militante pertsonaiek hor diraute,
|
euskal
esparruaren periferikotasuna salatuz; baina militantedesilusionatuak bilakatu dira.
|
|
|
Errealismoaren auzia J. M. Lasagabasterrek egin zuen euskal kritika literarioarengogoetagai. Aurretik ere hurbilketa batzuk egin ziren arren. Lasagabaster berareneskutik, batik bat?, 1987ko II. Euskal Biltzarrean emandako La novela vasca alborde de la realidad hitzaldiak finkatu zituen
|
euskal
esparru literarioari aplikaturiko errealismoaren problematizazioaren lehen mugarri sendoak. Bertan, geroztikklasiko bihurtu diren azterketa batzuk proposatu ziren, hurrenez hurren Txillardegi, Saizarbitoria zein Joxe Auxtin Arrietaren lanak oinarritzat hartuz.
|
|
|
Euskaraz ekoizten denean, edo munduko beste hizkuntzaperiferiko batean?, literatura euskal literatura da. Garbi dago, Bernardo Atxagaren pixkanakako unibertsalizatzeak8
|
euskal
esparru literarioak duen bere buruarenpertzepzioa aldatu duela.
|
|
|
kontatzean datza, alegia XIX. mendeko eleberrigintzara itzultzean.
|
Euskal
esparruan ere antzekobilakaera eman dela baiezta daiteke, eta, zentzu horretan, oso esanguratsua da1994rako, martxoaren 6ko Argia aldizkarian, argitaratu zen artikuluaren izenburua:
|
|
|
Beste adar batetik ere hel diezaiokegu geure zuhaitz problematikoari. Zergatik izan da hain berantiarra eleberri errealistaren loratzea
|
euskal
esparru literarioan. Lasagabasterrek euskararen pisu soziolinguistikoa aipatzen zuen, eta ildo beretikbaina urrunago joanez, esan dezakegu gure hizkuntzaren pisu sinbolikoarenemendatzeak argitu dezakeela bat bateko eta ezusteko errealismoaren normalizatzea. Gaurko euskal idazleek ez diote beldurrik errealitateari.
|
|
|
Honela, hamarkada luze batezautonomiaren belaunkideek19 euskal arazoa isilpean atxiki badute ere, errealismoa berragertu bezain laster, gai erabiliena bihurtu da berriro, baita horien lanetanere. Joera honek baduke harremanik
|
euskal
esparru literarioaren historiarekin. Izanere, Pascale Casanova-k dioen bezala:
|
|
|
Azkoitia ezdela Arranondo, eta militante edo artista izan nahi ez dutenentzat ez dagoelatokirik, ez dagoela etorkizunik (no future). Munduaren errepresentazio folkloriko zoriontsuko figuranteak langabezian daude XX. mende bukaera honetan (deskolonizatzearen fase herderianoa gainditu duelako azkenean
|
euskal
esparruak), eta beste ezerk bere bizitzari zentzurik eman ez diezaiokeenez, bere buruaz besteegitea besterik ez zaio gelditzen Xeperi. Eta hala egingo du, berarekin bateraeleberri ohiturazalea betiko lurperatuz.
|
|
|
|
Euskal
esparru audiobisuala, aldiz, bete betean sartuta dakusagu bere fase folklorikoan, ETBren ekoizpenak aintzat hartzen baditugu (pilota, trikitia, fandagoa, bertsoak...). Beraz, ez dakexatzekoa literaturak erdietsi duen egoera.
|
|
2002
|
|
|
Azken urteetako ibilbidean une garrantzitsua izan zen lan harremanen
|
euskal
esparruaren alde 1994ko otsailaren 19an egin zen manifestazioa. Deialdi harekin Euskal Herriko lan munduan gehiengoa duten sindikatuek aldarrikapen politikoen artean gizarte eta lanari buruzko burujabetzari lehentasuna eman zioten.
|
|
|
Hain zuzen ere, PP alderdiaren Espainiako gobernuak ezarri duen prestazio sozialen eta langabeziako laguntzaren erreformaren" dekretukada" ri kontra egitea da deialdiaren helburu nagusia. Euskal sindikatuek, ordea, lan harremanetarako
|
euskal
esparruaren aldarria erantsi diote oinarrizko arrazoi horri, zein baztertu egiten baitute, hala Espainiako Gobernuak, nola Espainiako sindikatuek. Ondorioz, eskakizun horrexek bereizi ditu sindikatuak Hego Euskal Herrian, greba orokorrera deitzeko garaian.
|
|
|
Haien iritziz," Aznarren gobernuari mesede egitea" besterik ez da greba orokorra bi egunetan egitea. Bestalde, EA, EAJ eta Batasuna alderdi politiko abertzaleek ontzat jo dute sindikatu abertzaleen greba orokorrerako deia, irizten baitiote oso bidezkoa dela lan harremanetarako
|
euskal
esparruaren eskakizuna ere kontuan hartuta egitea. Nolanahi ere, lerro hauek idazten ari ginenean, Batasunak soilik zuen ofizialki adierazia sindikatu abertzaleek ekainaren 19rako deitutako greba orokorrarekiko atxikimendua.
|
|
|
LAN HARREMANETARAKO
|
EUSKAL
ESPARRU ERRESPETATU GABEA
|
|
|
. Sindikatu abertzaleek funtsezko bi arrazoi dituzte greba orokorra beren parametro eta planteamendu ideologiko propiotik egiteko legezkotasuna aldarrikatzeko: lan harremanetarako
|
euskal
esparru propioa da bata eta Hego Euskal Herriko ordezkaritza sindikalean duten gehiengoa da bestea. Euskal esparru propio horixe da, bestalde, ez orain, ez lehen, Espainiako sindikatuek eta gobernuek errespetatu ez dutena; jakina, oraingo PPren Gobernuak ere ez, eta euskal esparru propio horren eskakizun horixe dela kausa dabiltza aurrez aurre aspalditik hona sindikatu abertzaleak eta espainolak.
|
|
|
lan harremanetarako euskal esparru propioa da bata eta Hego Euskal Herriko ordezkaritza sindikalean duten gehiengoa da bestea.
|
Euskal
esparru propio horixe da, bestalde, ez orain, ez lehen, Espainiako sindikatuek eta gobernuek errespetatu ez dutena; jakina, oraingo PPren Gobernuak ere ez, eta euskal esparru propio horren eskakizun horixe dela kausa dabiltza aurrez aurre aspalditik hona sindikatu abertzaleak eta espainolak.
|
|
|
lan harremanetarako euskal esparru propioa da bata eta Hego Euskal Herriko ordezkaritza sindikalean duten gehiengoa da bestea. Euskal esparru propio horixe da, bestalde, ez orain, ez lehen, Espainiako sindikatuek eta gobernuek errespetatu ez dutena; jakina, oraingo PPren Gobernuak ere ez, eta
|
euskal
esparru propio horren eskakizun horixe dela kausa dabiltza aurrez aurre aspalditik hona sindikatu abertzaleak eta espainolak.
|
|
|
Lan harremanetarako
|
euskal
esparrua ez da huskeria, ez horixe. Funtsezko egitura da Euskal Herriko langileen eskaerei behar bezala erantzuteko.
|
|
|
Funtsezko egitura da Euskal Herriko langileen eskaerei behar bezala erantzuteko. Negoziazio kolektiboak, langileen formazio etengabeak, sindikatuentzako diru laguntzak berak... horiek guztiek ikuskizun handia dute lan harremanetarako
|
euskal
esparruarekin, hala Espainiako Gobernuak, nola Espainiako sindikatuek, errespetatzen ez duten eta errespetatu nahi ez duten esparruarekin. Adibidez, milioika euro dago jokoan langileen etengabeko prestakuntzan.
|
|
|
lanari etagizarte segurantzari buruzko gaietan legegintza eskumenak lortzea; lan heziketaneta enplegu politikan eskumen osoak lortzea; eta negoziazio kolektiboa EuskalHerrian eratzea. Bestetik, bigarren oinarria
|
euskal
esparru sozioekonomikoarengarapena da, alegia, lan harremanetarako eremu propioa lortu ondoren, langileklasearen aldeko diren neurri ekonomiko eta sozialak garatzea.
|
|
|
Euskal Herrian eta Europan edo Ameriketan,
|
euskal
esparruko jendeak daude.Ondorioz aurkitu beharreko subjektuetaz, protagonistetaz, hitz egin behar da, jendeek ez baitute izan identitate dimentsio bakarra, ezta gutxiago ere. Gurean ezindugu Euskal Herriko historiaren nondik norakoa mugatu,, exogenisten?
|
|
|
Hori zela eta,
|
euskal
esparru komunikatiboa sortzea izan zen emisora batzuen kezka. Horretarako, oso beharrezkoa zen emisora bakoitzaren tokikotasuna gainditzea eta, beraz, herrialde desberdinetako emisoren parte hartzea, horrela Euskal Herri osora heldu ahal izateko.
|
|
|
Hau argi ikusten ez duena, lehenago esan dudan gisa, ez da mundu honetan bizi. Euskaldunon hizkuntza eskubideek inoiz baino errespetu handiagoa dute; orduan eskubiderik ez zen, eta sekula ere argia ikusi ez duten
|
euskal
esparru batzuk, esparru berriak, ditugu orain eskura. Horien artean daude, esaterako, zuk edo zure adiskideren batek egunero esku artean erabiltzen dituen eskola liburuak.
|
|
2003
|
|
|
Oraingo testua indarrean jartzen bada, are erkinagoa izango da portuen autonomia, negoziazio kolektiboa Madrilen zentralizatuko da. Jakina, lan harremanetako
|
euskal
esparruaren kontrako eraso bete betekoa da hori. Eta pribatizatu egingo dira portuetako zama lanak.
|
|
|
ELA eta LAB sindikatu abertzaleek, berriz, behin eta berriro adierazi dute lege egitasmoak" lan harremanetarako
|
euskal
esparrua" suntsitu nahi duela, zeren Madrilen zentralizatu nahi baitute erabat negoziazio kolektiboa. Horrez gainera, portuetako zama lana pribatizatzeko asmoa kritikatu dute, langileen interesen kontrakoa delako.
|
|
|
Arduradun horren hitzetan, horregatik," indarra metatu eta aktibatu nahi dute ELA, LAB eta ESK sindikatuek, enpresaburuen jarrera arduragabeari erantzuteko". Lan harremanetako
|
euskal
esparruari dagokionez, Diezek azaldu zuen hiru sindikatuentzat dela ezinbesteko erreferente estrategikoa, zeren nahitaezko baita" harreman laboralak egituratzeko eta langileen beharrei hobeto erantzuteko tresnak izateko". Diezek dioenez, horregatik, mobilizazioen eremura ere eraman behar da konpromiso hori, eta dinamiketan konpartitzera ere iritsi behar dute sindikatuek.
|
|
|
Hiru sindikatu abertzaleek izenpetutako akordioa dela eta, erreakzio gogorra izan dute aipatu bi sindikatu horiek. CCOO eta UGT sindikatuek Espainiako CEOE patronalarekin izenpetu zuten akordioarekin baldintzatu dute gainerakoekiko zeinahi aliantza, eta, jakina denez, hitzarmen horrek ez du errespetatzen lan harremanetako
|
euskal
esparrua, ezta Euskal Herriko gehiengo sindikala ere. Kontuak kontu, kasu konkretu zehatz eta lokaletan behinik behin, litekeena da bi talde sindikal horien arteko aliantzaren bat gertatzea
|
|
|
Gero eta eraso bortitzagoak eta azkarragoak ematen ari dira. Gertakari hauek
|
euskal
esparru komunikatiboan ari garen komunikabideen ahuldadea agertu dute. Ahulak gara, defentsa gutxi daukagu, eta nahiz eta euskal instituzioek arrazoia ematen diguten arrazoia ematearekin konformatzen gara, nolabait, herri honetan ez daukagu eraso etengabe hauei aurre egiteko mekanismorik.
|
|
|
Lurraldeka aztertuta, herrialderik konprometituena
|
euskal
esparruarekin Gipuzkoa da, bertan daude ehunetik gora euskarazko argitalpen. Horren erdia ekoizten du Bizkaiak berak.
|
|
|
Gauzak horrela, euskal prentsaren gune traktorea Gipuzkoan dagoela esan daiteke beldurrik gabe, traktore horrek gurdi onak ditu bere inguruan, batez ere Bizkaian; beste modu apalagoan gainerako herrialdeetan. Euskal prentsa horretan, batez ere, herri edo eskualde zabalkundekoak dira gehienak, baina ez ahaztu
|
euskal
esparru honetan bokazio nazionaleko argitalpenak ere badaudela, euretako batzuk oso estrategikoak gainera (informazio orokorreko egunkaria, astekariak, uniber  tsitate prentsa, prentsa zientifiko teknikoa, prentsa kulturala, esparru txikiko aldizkarien federazioa âTopaguneaâ eta abar).
|
|
|
Era berean, irratien
|
euskal
esparruan, ezin ahaztu irrati ofizialek eurek ere lan handia egin dutela euskararen normalizazioan; beste guztiekin batera, euskaraz bizi nahi dutenei euskarri garrantzitsua eskaini izan diete: Euskadi Irratia eta Irrati Gaztea biek.
|
|
|
Kostuak gora joan ahala,
|
euskal
esparruaren giharrak ahulago agertzen dira. Bihotzak ponpatzen duen arren, zainek odola garraiatzen ez eta giharrak indartu ezin.
|
|
|
Gerora ahuldu zena partaide batzuen gehiegikeriak tarteko. Haren ondotik eta haren ondorioz zerrenda desberdinak sortu dira
|
euskal
esparru zibernetikoan. Zerrenda baten bizi eta heriotzaren arteko muga lausoa da; jendeak idazten baldin badu, bizirik egoteko proportzioak daude, bestela hil egiten da, interesik sortzen ez baitu.
|
|
|
" Ez da panorama liluragarria, baina ez da multzo  hutsa. Kontuan izan beharrekoa da zer nolako aldizkariak diren horiek guztiak, baina izan hor daude eta
|
euskal
esparrua lantzen laguntzen dutela ezin ukatu. Esparru zibernetiko horrek badu ezaugarri garrantzitsua, kultur industrien gainerako sektoreetan ere susmatu duguna:
|
|
2004
|
|
|
Lehenik kontuan har dezagun etxe honetan zer erabakitzen dugun, eta gero etxe handiago baten parte izan nahi baduzu, izan zaitez. Hori
|
euskal
esparru juridiko politikoa onartzea da. Horretan oinarritzen da etxearen kontzeptua.
|
|
|
Azkenotan, ELAri elkarrizketarako deia egin diola argitu du LABek komunikatu batean, eta ELAk biltzeari uko egin diola. ELA eta LAB dira
|
euskal
esparru sindikaleko bi indar nagusiak, eta azken urteetan abertzaleen arteko elkarlanaren ikur nagusi bilakatu badira ere, beren tentsio uneak ere igarotzen dituzte, batez ere eremu sindikalean bizi duten lehiagatik. Nazio eraikuntza eta gatazkaren irtenbidea dela eta, elkarlan maila batera iritsi dira, baina baita zapai batera ere.
|
|
|
|
Euskal
esparru komunikatiboaren premia azpimarratu zaigu. Ez dakit ordea esparru komunikatiboaz ari garenean, gure artean gauza berbera ulertzen dugun, ala irizpideak bestelakoak ditugun esparru hori definitzeko garaian.
|
|
|
Zein da, esaterako, Ramon Zalloren definizio irizpide nagusia
|
euskal
esparru komunikatiboaz mintzo garenean. Hitz hauetan adieraziko digu berea:
|
|
|
Hitz hauetan adieraziko digu berea: . Bigarren zehaztasunaren arabera,
|
euskal
esparru komunikatiboa, gure kasuan, ez du hizkuntzak soilik definituko. Hau da, baditugu faktore linguistiko eta soziolinguistikoak funtsezko elementuak direnak euskal esparru kultural eta komunikatibo horren konfigurazioan, baina ezin dira horren inguruan egituraturiko erreferentzia bakartzat hartu?. 382 Jakina, euskararen bazter izaerak ez du biderik ematen euskal herritar guztien komunikazio esparrutzat hartua izateko.
|
|
|
–Bigarren zehaztasunaren arabera, euskal esparru komunikatiboa, gure kasuan, ez du hizkuntzak soilik definituko. Hau da, baditugu faktore linguistiko eta soziolinguistikoak funtsezko elementuak direnak
|
euskal
esparru kultural eta komunikatibo horren konfigurazioan, baina ezin dira horren inguruan egituraturiko erreferentzia bakartzat hartu?. 382 Jakina, euskararen bazter izaerak ez du biderik ematen euskal herritar guztien komunikazio esparrutzat hartua izateko. Hizkuntza normalduetan ez da sortzen horrelako zalantzarik, baina euskaldungoak ez du nonbait komunitate autonomo baten kategoriarik erdietsi oraindik.
|
|
|
Zalloren irizpide sortan, hori eta horrenbestez, euskaltasunak ez du
|
euskal
esparru komunikatiboaren gune izaerarik bereganatuko. Funtsezko osagarri dela aitortu bai, aitortuko du; ez, haatik, gainerako osagarrien ardatza denik berretsi.
|
|
|
Argia, oso argia, gainera, eta da bere definizioarena. Esan nahi dut, nola ulertzen dugun, nola ulertzen dudan,
|
euskal
esparru komunikatiboa, eta nik oso modu zehatzean ulertzen dut euskal esparru komunikatiboa: Euskararen inguruan.
|
|
|
Argia, oso argia, gainera, eta da bere definizioarena. Esan nahi dut, nola ulertzen dugun, nola ulertzen dudan, euskal esparru komunikatiboa, eta nik oso modu zehatzean ulertzen dut
|
euskal
esparru komunikatiboa: Euskararen inguruan.
|
|
|
Euskararen inguruan. Niretzat
|
euskal
esparru komunikatiboa euskaraz bizi dena da. Alegia, hizkuntzarekin erlazionaturik ikusten dut euskal esparru komunikatiboa, eta ez lurraldetasunarekin.
|
|
|
Niretzat euskal esparru komunikatiboa euskaraz bizi dena da. Alegia, hizkuntzarekin erlazionaturik ikusten dut
|
euskal
esparru komunikatiboa, eta ez lurraldetasunarekin. Eta diot euskaraz bizi dena eta ez euskaraz biziko litzatekeena baldin eta ez dakit ze baldintza emango balira eta abar.
|
|
|
Eta diot euskaraz bizi dena eta ez euskaraz biziko litzatekeena baldin eta ez dakit ze baldintza emango balira eta abar. Niretzat
|
euskal
esparrukoa da euskaraz diharduen hedabidea. (...) Nik ulertzen dudan moduan esparrua, ez da lurraldetasunarekin erlazionatu edo parekatu behar.
|
|
|
Zalloren esanetan hizkuntzaren eta gainerako definizio aldagaien arteko mugarri garbirik ezartzea ezinezkoa baldin bazen, Basterretxeak ez du halako zailtasun berezirik hautematen. Hain zuzen, hizkuntzaren ardatzean ontzen baitu osoki eta erabat
|
euskal
esparru komunikatiboaren zehaztapen guztia. Eta, hori gutxi balitz, hizkuntzaren eta lurraldearen arteko marra bereizgarri garbia zirriborratu digu, gainera.
|
|
|
Hala ere, gai honekikoak egin aurretik, Mikel Bujandaren gogoeta bat aldatu nahi nuke hona. Esanak esan,
|
euskal
esparruaren barren barrenean zein osagarri da muin muinekoena. Euskal izatearen funtsa zertatik datorkigu oroz gain:
|
|
|
herri honen mamia ez cromlechetan, ez dolmenetan, baizik euskara gurean dagoela, eta beraz, hain zuzen, euskal komunikabide izatearena hizkuntzan dagoela hein handiagoan esparruan baino. Esan nahi dut, izan daitekeela
|
euskal
esparruko medio erdalduna ere?. 384
|
|
|
Elebitasunaren kontraesanak gordin gordin lehertu dira
|
euskal
esparru komunikatiboa sortzeko eta finkatzeko hainbat egitasmotan. Zalakainek argiro dioen moduan, inoizko elebitasun ametsen eremutik lurrera jaitsi behar izan du euskaltzaleak, baldin eta euskal mundutik euskal mundurako erreferentzialtasuna duen informazio eta iritzi sailari oinarririk ezarriko bazaio.
|
|
|
Euskara hutsezko hedabideak behar ditugu
|
euskal
esparru komunikatiboaren izena eta izana bat etorriko badira, eta, berebat, erreferentzialtasunaren388 auzian hizkuntza ez da esparru izaera berezi horren kanpotik dabilen osagarria, barren barrenetik taxutzen duen muina baizik. Komunikazioaren eremuan ere, bestetan bezalatsu, hizkuntza ez da informazioaren erreferentzialtasunetik landa dabilen lanabes mekaniko soil soila, horren barren barreneko elementu eratzailea baino.
|
|
|
382 Ramon Zallo: Zer da
|
euskal
esparru komunikatiboa. Nola eratzen da?
|
|
|
Nola eratzen da? ?
|
Euskal
esparru komunikatiboa: I. jardunaldiak?, 2002, EKHE, 5.
|
|
|
383 Jose I. Basterretxea: Ba al da
|
Euskal
Esparru Komunikatiborik ala sortu egin behar da. Zertarako?
|
|
|
Zertarako? ?
|
Euskal
esparru komunikatiboa: I. jardunaldiak?, 2002, EKHE, 50.
|
|
|
esparru edota bokazio espainiar eta frantsesaren hegemoniaren zergatia. Joerak,?
|
Euskal
esparru komunikatiboa: I. jardunaldiak?, 2002, EKHE, 15.
|
|
|
Eta hori, uneotan, larria da.
|
Euskal
esparru komunikatiboak, ezer behar badu, apustu sendoak eta iraunkorrak behar ditu. Epe luzerako estrategikoak izango diren komunikabideak.
|
|
|
Ho rregatik,
|
euskal
esparru komunikatiboa sendo eraikitzea dagokigu. Elkar ulertuz, elkar eraginez, elkar konponduz.
|
|
|
Kontu tekniko konplexu samarra denez, ardatz nagusi bezala,
|
euskal
esparrukoa ez den aditu baten obra erabiliko dut motibo horiek agertzeko.
|
|
|
Telebista lokalen sektorea, komunikazioaren
|
euskal
esparruan, finkatuta dagoen eta hazten ari den errealitate bat da. Hala ere, ez dauka izaera oso egituratua; izan ere, seinaleak gehituz joan dira baina marko alegal batean, egoera horri dagozkion zehazgabetasun eta arriskuekin.
|
|
|
Nire iritziz, telebista lokalen merkatuan komunikazio talde handiak sartu izanaren ondorioz, hedabide horien berezko nortasuna desitxuratu egiten da. Egia da programazio eta publizitate lokalari lekua eginez parrilla generalista baten baitan diharduten telebista lokalak beren berezko nortasuna sustatzen eta azpimarratzen saiatzen direla
|
euskal
esparruan, euskarazko edukiak emitituz eta tokian tokiko ikus entzuleen premiei erantzuten dieten esparru lokaleko edukiak eskaintzeari garrantzi berezia emanez. Beraz, komunikazio talde handietara lotutako euskal telebista lokalek berezko euskal nortasuna galtzen dute, espazio gutxiago daukate nortasun hori proiektatzeko, eta, aldiz, autonomoki eta independentziaz diharduten euskal telebistek sortu zirenetik daukaten euskal nortasunari eusten diote.
|
|
2005
|
|
|
Erakunde sindikal legez hartutako konpromiso hori hainbat eratan islatzen da: lan harremanen eta gizarte babeseko
|
euskal
esparrua sortzearen alde dihardugu lanean (eskubide laboral eta sozialei buruz legegintza ahalmena izate aldera); negoziazio eta itun politikoak amaitutzat eman ez daitezen saiatzen gara, baldin eta euskal gizarteak gehien aldarrikatu dituen alor soziolaboralak aintzat hartzen ez badituzte. Gainera, aliantza sindikal eta sozialak egungo egoera konplexuan posible egiteko lanean jarraitzen dugu.
|
|
|
Manu Robles Arangiz Institutuak euskaraz eta gaztelaniaz plazaratu duen Mikel Gomez Urangaren, Garikoitz Otazuaren eta Mª Luz de la Calen Bertako pentsio sistema nola eratu: hausnarketak lanak Gizarte Segurantzako sistemaren eginkizuna Ongizatearen Estatuan, etengabeko doiketak pentsio sistemetan eta Toledoko Itunak pentsioen sistemarekiko erakarri zuena aztertzeaz batera, pentsioen sistemak porrot egingo duela lehenago edo beranduago, edota
|
euskal
esparruko gizarte segurantzako sistema batek ez lukeela inongo bideragarritasunik diotenei aurre egiten die, etorkizunerako proposamenak plazaratuz: finantziazio iturriak bereizteak lekartzakeen aukerak eta hainbat aztergai trantsiziorako, adibidez.
|
|
|
Bestelako arloak sakabanatuagoki agertu ziren. Arlo desberdin hauetako artikulu gehienak
|
euskal
esparruetara atxikitzen ziren. Alta euskal gaiei loturiko sail egonkorrak sortzeko ahalegina (euskal kroniken saila adibidez) ez zen guztiz gauzatu.
|
|
|
Orain arte ikusi dugunarekin nahiko ageria da euskaldunei buruzko gaiak edo
|
euskal
esparru geografikoan kokaturikoak nagusi zirela Revista de las Provincias Euskaras en. Baina Iruñeko Revista Euskara k edo Donostiako Euskal Erria k soil soilik euskal gaiak lantzen bazituzten, Herranan aldizkarian bestelakoek ere bazuten lekurik.
|
|
2006
|
|
|
hainbat bitarteko politikoren menpe gaude, sindikalgintza abertzalea ez da gai politika alorrean bide berriak irekitzeko. Otsail honen 19an lan harremanetarako
|
euskal
esparruaren aldeko ELA eta LABen arteko akordioaren 12 urtemuga beteko da. Aldarrikapenaren kontzeptua ondo oinarritu genuen, baina ez genuen asmatu beharrezkoa den kontzientzia soziala sustatzen.
|
|
|
Harrezkero bide berriak ireki tzen saiatu gara, baina ez dugu sortu presio modu berririk bideak urratzeko. Madriletik datozen lan erreformei greba bidez erantzuteaz gain, guk
|
euskal
esparru sozio-ekonomikoaren aldeko dinamika ofentsiboagoa lantzea proposatzen dugu. Euskal sindikalgintzak historikoki erabili dituen hainbat eskemarekin apurtu behar du.
|
|
2007
|
|
|
Gernikako Estatutuaren heriotza iragartzeaz gain, Gernikako ekitaldi hartan ELAk ekonomi
|
euskal
esparrua aldarrikatu zuen, eta bide horretan ezinbestekoa zen Madrilek hainbat eskumen Eusko Jaurlaritzaren esku uztea: gizarte segurantza, lan arautegia, etengabeko formakuntza...
|
|
|
Euskal Herriko egungo testuinguruari erreparatzen badiogu, herriak burujabetza nazionalik ez duela, administrazioa banatuta dagoela eta eskumenak mugatuta eta usurpatuta daudela ikusiko dugu. Hori dela-eta, ez da batere erraza
|
euskal
esparru sozioekonomikoa (EESE) egituratzearen alde serio lan egitea. Esparru horrek, era berean, lan harremanetarako eta babes sozialerako (LHEE) euskal esparrua garatu behar du.Euskal esparru sozioekonomikoa egituratzeko, Euskal Herriko erakundeek eta gizarte eragileek legegintza ahalmen eta eskumen ekonomiko, sozial eta laboral guztiak izan behar dituzte.
|
|
|
Hori dela-eta, ez da batere erraza euskal esparru sozioekonomikoa (EESE) egituratzearen alde serio lan egitea. Esparru horrek, era berean, lan harremanetarako eta babes sozialerako (LHEE)
|
euskal
esparrua garatu behar du.Euskal esparru sozioekonomikoa egituratzeko, Euskal Herriko erakundeek eta gizarte eragileek legegintza ahalmen eta eskumen ekonomiko, sozial eta laboral guztiak izan behar dituzte. Beraz, argi dago lan araudi propio bat egin behar dela, azken urte hauetan Espainiako eta Frantziako legediek langileen eskubideei eragindako kalteei heldu ahal izateko.
|
|
|
Euskal Herriko eragile politiko, sindikal eta sozialek definitu behar dute araudi hori, sektore publikoan nahiz pribatuan. Lan harremanen eredu horrek
|
euskal
esparruko negoziazio kolektiboak behar ditu; euskal patronalek eta sindikatuek erabaki behar dute lan harremanen eredua. Horrenbestez, esparru propio bat behar da negoziazio kolektibo sektorialak, sektore artekoak, publikoak eta pribatuak egituratu ahal izateko.
|
|
|
gizarte eragile, enpresa eragile eta eragile sindikal, ekonomiko, politiko eta instituzionalek. Hau da,
|
euskal
esparru sozioekonomikoa eratu, sustatu eta eskatu nahi bada, borondate politikoa, instituzionala eta soziala nahiz sindikala behar dira.
|
|
|
Hobetuz Fundazioa EAEko langileen etengabeko lanbide heziketaz arduratzen da. Erakundeek beraiek kasu honetan EAren esku dauden erakundeek
|
euskal
esparru sozioekonomikoa traizionatzen dutela erakusten duen adibide paradigmatikoa da fundazioa.
|
|
|
Euskal instituzioek badakite Michelinen ez dagoela krisirik, instituzioek ez lukete neutralak izan behar, ezta behatoki bat balira bezala jokatu ere. Jarrera pasibo eta neutro hau langileen aurka doa, ez da
|
euskal
esparru sozioekonomikoa defendatzearen aldekoa. Uneon, deslokalizazioa saihestu eta aurre jubilazioarekin konpondu nahi dute arazoa.
|
|
2008
|
|
|
Enpresa batek bezala funtzionatzen du. Jende asko dauka bere inguruan, interes ekonomiko eta politiko asko mugitzen dira bere" izenaren" inguruan (baita
|
euskal
esparruarekin zerikusirik ez dutenak ere). Atxaga produktu politikokultural bat da, eta, horregatik, beste inork eskura ez dezakeen presentzia lortzen du hedabideetan, literatur irizpideekin zerikusirik gabeko arrazoiengatik". d) Aipatu da idazle horiek ibilbide luzea egin dutela gaur arte, eta agian egun idazten dutenak ez duela zerikusi handirik Potten ereduarekin.
|
|
|
LABek kutxa berriaren helburu sozialei eta?
|
euskal
esparruari, buruz egin dituen proposamen eta galderek erantzunik ez dutela izan deitoratu zuen.
|
|
|
Hala ere,
|
euskal
esparrutik harago doan proposamena da Getxokoa: «Erasmus bekak dituzten ikasleak aurkeztu dira, eta horrek katalogo erakargarria osatzen lagundu digu», komisarioak azaldu duenez.
|
|
|
Eta zurrunbilo horretatik ateratzeko, EUEko unibertsitate guztiak baliokide direla sinistearen mitoa ez legoke gaizki, baina posible ote? Horren argitan, non geratuko ote lirateke
|
euskal
esparruko unibertsitateak. Norberak erantzun dezala.
|
|
2009
|
|
|
Kazetaritzaren funtzioaz, euskararen balioaz, diseinuaz, banaketa sistemaz, egunkari ereduaz erabat desberdinak dira biak. Esaera bakarrean laburbiltzeko ESek egunkari arrunt, oso eta
|
euskal
esparru kulturalean homologatua nahi zuen bitartean Belokiren taldeak egunkari nagusi baten egunkari osagarria nahi zuen. Belokik, zeukan aukerari heldu zion:
|
|
|
Konponbidea, LABen arabera, esparru juridikoa aldatzea da. . Lan munduan ditugun arazoak konpondu nahi baditugu, Euskal Herriko erakundeek eta eragileek eskumen guzti guztiak behar dituzte lan kontuetan edo ekonomikoetan; Lan Harremanen eta Babes Sozialaren
|
Euskal
Esparrua behar dugu?.
|
|
|
10.
|
Euskal
esparrua
|
|
|
Lan Harremanetarako eta Babes Sozialerako
|
euskal
esparrua bultzatzea, Hego Euskal Herriak lege propioak izan ditzan, besteak beste, enplegu politikak egiteko.
|
|
|
Sindikatuaren ustez, ez parte hartzea Lan Harremanen
|
Euskal
Esparruaren aurka egitea litzateke
|
|
|
LABek eta CCOOk legitimatu egin dute UGTren parte hartzea. Gipuzkoako langileei iruzur egin zaie, eta atzera pausoa izan da Lan Harremanen
|
Euskal
Esparruaren eraketan, esan zuen ELAk bilera haren amaieran. Guretzat, ELAk duen ordezkaritzarekin negoziazioetatik ateratzea litzateke LHEEaren aurka joatea, erantzun dio LABek.
|
|
2010
|
|
|
Alde batetik, epaiketa ondo amaitzea nahiko genuke, bai pertsonalki bai
|
euskal
esparruari dagokionez. Egunkaria auzia herri kausa bat bihurtu da, jendearen babes, laguntza eta mobilizazioengatik.
|
|
|
Jarrera hori da gizartean nagusi.
|
Euskal
esparru politiko, sindikal eta sozialean eragile nagusiak eta gehiengoak bide hori egiteko prestasuna du. Hortik sortzen den indarrak eta presioak eramango gaitu elkarrizketaren eta negoziazioaren bidez akordio politiko batekin gatazkaren irtenbidera.
|
|
|
Baterak
|
euskal
esparru baten aldeko galdeketa babestu du
|
|
2011
|
|
|
«Madrilen hartzen diren erabakiek gure eskubideak urratzen dituztela», Ainhoa Etxaide LABeko idazkari nagusiaren esanetan.Eskubideak urratu, eta negoziatzeko eta erabakitzeko eskubideak indargabetu. Horregatik, gehiengo sindikalak mobilizazioen bidea aukeratu du, lan harremanetarako eta babes sozialerako
|
euskal
esparruari «dimentsio politikoa» emateko. Erabakitzeko eskubidea mahai gainean jartzeko:
|
|
|
Pentsioen erreformaren eta negoziazio kolektiboaren erreformen kontra bozkatzeko. «Ezinezkoa baita erabakitzeko
|
euskal
esparruaren alde zaudela esatea, ondoren Madrilen hori ukatzen duten erreformak babesten badituzu», Etxaideren hitzetan.Ohi bezala, gehiengo sindikaleko ordezkariek gogor kritikatu zuten CCOOren eta UGTren jarrera, Espainiako Gobernuarekin eta patronalarekin erreformak hitzartzeagatik. Egunotan negoziazio kolektiboaren erreforma negoziatzen ari dira, Madrilen.
|
|
|
Ondorio zuzenak. «Euskal langileen gizarte eskubideei eta lan baldintzei zuzenean eragiten dizkieten erabakiak
|
euskal
esparrutik at hartzen dira, euren borondatea eta euren zilegizko ordezkariena aintzat hartu gabe».
|
|
|
Borrokatzeko prest. «Lan Harremanetarako eta Gizarte Babeserako
|
Euskal
Esparruaren aldarrikapenari dimentsio politikoa emateko mobilizatzea eta borrokatzea erabaki du gehiengo sindikalak».
|
|
|
Bide horretan, «bakea eta normalizazioa» aldarrikatuko dituzte, eta Gernikako Akordioa izango dute bide orri.Bakegintzaz gain, beste helburu batzuk ere izango dituzte. Krisi ekonomikoa gainditzeko, «euskal erakunde eta eragile ekonomiko eta sozialek enplegu eta gizarte babeserako politika subiranoak ezartzeko tresna eta eskumen juridikoa izan dezaten», Lan Harremanen
|
Euskal
Esparrua exijituko dute. «Enplegu duin eta kalitatezkoaren alde» arituko dira.Hezkuntzan, osasunean eta gizarte politiketan eredu publikoen alde egingo dutela jakinarazi dute, «pertsona guztien arteko berdintasun eraginkor eta benetakoa» lortzeko xedearekin.
|
|
|
Euskal gizartearen aurrean gizarte eredu berri bat da Amaiurren laugarren konpromisoa. Bertan, besteak beste, Lan Harremanen eta Babes Sozialen
|
Euskal
Esparruaren aldarrikapena egiten dute, hizkuntz eta kultur eskubideen alde defentsa eta pertsona guztien arteko berdintasun erreala bilatzeko nahia.
|
|
|
Horrez gain, Lan Harremanetarako Euskal Markoaren kontrako eraso eta bortxaketa ere izan da. Hau da, Erabakitzeko
|
Euskal
Esparruaren kontrako eraso eta bortxaketa. Ondorioz, gure langileek eta sindikatuek euren lan baldintzak nola eta non negoziatu erabakitzeko eskubidearen kontrako erasoa da.
|