|
2000
|
|
|
Lizarra ez da porrota izan, ideia bat baizik: hor joan da
|
Euskal
Herriaren kontzeptua definitzen, ente politiko bezala. Orain, kontzeptu horiek nola instrumentalizatzen dituzun, nola bihurtzen dituzun errealitate, ETAk alde egin duela...
|
|
2001
|
|
|
Hainbat eta hainbat poemek galdera ironikoa dute bukaeratzat. Eta, hori, azkenean,
|
Euskal
Herriaren kontzeptua bera kolokan jartzeko asmoz:
|
|
2003
|
|
|
Gainera eskakizun horiek askotan alderdi abertzaleen eskakizunekin bat egiten dute, eta alderdi horien pisu politikoa txikia da. Ez dugu ahaztu behar lehia politikoan alderdi nagusiek ez dutela
|
Euskal
Herria kontzeptu politiko ezta kultural gisaere onartzen, eta euskararen aldeko gizarte erakundeen eragina mundu ofizialean hutsaren hurrena da.
|
|
|
Aldi berean, ideia gidariak berrikusi, landu eta sakondu behar dira. Honela, argitu eta delimitatu euskalgintzaren esparrua, lurraldea, hizkuntza eta hiztunen komunitatean oinarriturik;
|
Euskal
Herria kontzeptu linguistikotik ikusi. Egitekoek hizkuntzari lotuak izan behar dute, ahalik eta eranskin gutxienekin.
|
|
2004
|
|
|
Mende amaieran, Mendebaldeko lurraldeek osatuko duten egitura politikoak. EAEk? egin duen Euskadi kontzeptuaren patrimonializazioaren ondorioz,
|
Euskal
Herria kontzeptuari eman nahi izan zaio esanahi politikoa, nahiz eta jakin, badakigun, gure nortasun kultural eta linguistikoa adierazteko terminoa baizik ez dela?. 706
|
|
|
Zentzu horretan, subjektu historiko hori, subjektu historiko oro bezala, egundik definituriko konbentzio bat dela argitu ondoren, abiapuntua, euskal? hitzari dagozkion euskara, euskaldun eta
|
Euskal
Herria kontzeptuetan jar daitekeela proposatzen da, bestelako aukerak ere posible direla ukatu gabe.
|
|
2007
|
|
|
Gauza bertsua gertatzen da lurraldearekin. Euskadi edo
|
Euskal
Herria kontzeptuak abesti askotan aurkituko ditugu; ez ordea Herrialde Katalanak. Eraiki al daiteke identitatea lurralde eremu garbirik gabe?
|
|
|
Hizkuntzaren egitekoa tresna funtzio hutsera murriztuta, euskararen funtsezkotasuna lausotzen ari zaizkigu hemengo espainolistak eta abertzaletasun erdalduna. Euskararen ikuspegi hori,
|
Euskal
Herriaren kontzeptu hori, ordea, gure herriaren hondamendia da, Euskal Herria euskararen herria delako eta bere izaera etaizatea hizkuntza horri zor diolako. Hizkuntzaren eta kulturaren arteko lehentasunkontuak garbitzen hasiko bagina, bestalde, bateren bat bestearen aurretik jartzekotan, hizkuntza jarriko nuke nik neuk.
|
|
|
Hizkuntzaren egitekoa tresna funtzio hutsera murriztuta, euskararen funtsezkotasuna lausotzen ari zaizkigu hemengo espainolistak eta abertzaletasun erdalduna. Euskararen ikuspegi hori,
|
Euskal
Herriaren kontzeptu hori, ordea, gure herriaren hondamendia da, Euskal Herria euskararen herria delako eta bere izaera etaizatea hizkuntza horri zor diolako. Hizkuntzaren eta kulturaren arteko lehentasunkontuak garbitzen hasiko bagina, bestalde, bateren bat bestearen aurretik jartzekotan, hizkuntza jarriko nuke nik neuk.
|
|
2008
|
|
|
Bi osagarri horien itzala eta oihartzuna zergatik ote da den bezalakoa ideologia abertzaleen jardunean?
|
Euskal
Herria kontzeptuari dagokionez, zergatik dauka kontzeptu horretan lurralde nazionalismoak hizkuntza nazionalismoak ez daukan indarra eta atxikimendua. Ideologia eta praxi abertzaleen mundua mundu erdalduna delako ote da agian euskalduntasuna lurralde abertzaletasunaren mendeko eta mirabe?
|
|
|
oihukatzea gaur egungo. Gora Euskadi? deiadarraren parekoa zela, eta Iztuetak berak, euskara goratu bai, baina
|
Euskal
Herriaren kontzeptu orokorra falta zitzaiola. Iztuetak anaiatzat zituen Gipuzkoaz gainerako euskaldunak, baina erakunde politiko desberdinekotzat (San Martin, 1987:
|
|
2009
|
|
|
Isabel Celaa Hezkuntza sailburuak atzo azaldu zuenez, euskara eta gaztelera maila berean izango dira doktrinamendu nazionalista ekiditeko eta
|
Euskal
Herria kontzeptua ez da erabiliko esparru politiko administratiboari aipu egiteko.
|
|
|
Horrez gain, Jaurlaritzak iragarri dituen aldaketen arabera,
|
Euskal
Herria kontzeptua liburuetatik kenduko dute bere zentzu politikoan.
|
|
|
Gainera, testu liburuetan Euskal Herria hitzaren erabilera zuzendu nahi du Hezkuntza Sailak.
|
Euskal
Herria kontzeptua kultura eta hizkuntza eremuetarako erabiliko da. Errealitate politiko administratiboaz aritzean, Euskadi erabili da.
|
|
|
|
Euskal
Herria kontzeptua curriculumetik kendu nahi dute PP PSOEk, historia desitxuratzeko. Euskal Herria nazio bat dela eta Nafarroako Estatua izan garela ezkutatzeko; indarkeriaz konkistatu zutela ez dute irakatsi nahi, Euskal Herriak duen eskubidea denboraren oroimenean gal dadin.
|
|
|
Hori dena kontuan hartuta, ondorio hau atera dugu:
|
Euskal
Herria kontzeptua eta kontzepzioa esparru kultural hutsaren mugak gainditzen hasia zela, elementu politikoz beteriko edukitzaile bihurtzeko. Bien bitartean, Herrialde Katalanak terminoak jarraitu zuen ameskeria lauso bat besterik ez izaten, asko jota, identifikazio linguistiko eta kulturalaren funtzioak betetzen, eta bakanetan baino ez zen gorpuztu espazio politiko imajinagarri gisa.
|
|
|
Garbi gera dadila, diogunaren adibide argigarri bat aipatzearren, ETA akronimoaren E hori Euskadi hitzetik hartua dagoela, eta ez Euskal Herritik. Baina 1990eko hamarraldiaren hasieran ezker abertzalea, orain bai, eduki politikoz betetzen hasi zen berriro
|
Euskal
Herria kontzeptua. Oraindik ere oso ezagunak diren kanta hitz askotan geratzen da agerian bi ideia horiek banaezinak direla.
|
|
|
Gero eta gehiago eta egunero erabiltzearen poderioz, organizazio politiko, sozial eta kultural askok darabilte?,
|
Euskal
Herria kontzeptua gero eta normaltasun handiagoz hartzen da egun, eta harrigarrizko eragin sozial mobilizatzailea du. Biztanleriaren zati handi baten espazio psikikoaren barruan egoteaz gainera, Euskal Herriak lurraldetasunaren eta euskal kulturaren edukitzaile fisikoaren absolutua sinbolizatzen du, hainbesteraino non, sinbologia nazionalaren espazioan, gero eta pisu handiagoa hartuko baitu, banderaren eta beste sinbolo klasiko batzuen kaltean.
|
|
|
Ikusi dugunez, beraz, 60 eta 70eko urteetako kantagintzak hizkuntzari kantatu zion, eta horrekin, hizkuntza normalizatzen lagundu zuen, nazio nortasunaren egituraketaren funtsezko osagai bihurtuta. Bestalde,
|
Euskal
Herria kontzeptua, ordu arte ez oso erabilia, birkokatzen ere lagundu zuen:
|
|
2010
|
|
|
Nafarroan ere, testu liburuen harira izan da nahikoa zalaparta. Nafarroako Gobernuak
|
Euskal
Herria kontzeptua baliatzen zuten testu liburuei diru laguntza kendu die. Hezkuntza Departamenduaren hitzetan, Nafarroaren izaera ezberdindua urratzen ez duten testu liburuek ez dute laguntzarik jasoko.
|
|
|
Ixabel Celaa-k garbituko al du inoiz erabat
|
Euskal
Herria kontzeptua?
|
|
|
Neurri horiekin ere irizpide ideologiko jakin batzuk ezarri nahi dituztela salatu du Jauregik.
|
Euskal
Herria kontzeptuaren izaera murriztu nahi dute, eta gure ustez, erabat kaltegarria da herritarren gehiengoak duen pertzepzioa eta bizi dituen errealitateak hezkuntzatik ezabatzea. Indarkeriaren biktimen erabilera murriztailea eta alderdikoia egin nahi izatea ere gaitzetsi du.
|
|
2011
|
|
|
«Administrazioen aldetik, herri honen iraupen eta garapena arriskuan jartzen duten ereduen aplikazioek ez du etenik izan», salatu du taldeko kide Ainhoa Larrabek. Alberto Catalan maiatzeko hauteskundeak arte Nafarroako Gobernuko Hezkuntza sailburu izandakoa eta Isabel Zelaa Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburua «erlojupekoan» aritu direla diote.Nafarroako ikastetxeetan ezarritako TIL eredua, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako eskoletan bultzatzen hasi diren hiru eleko eredua, Eusko Jaurlaritzaren Bakerako Hezkuntza Plana,
|
Euskal
Herria kontzeptua ikasliburuetatik kendu izana eta Bolognako prozesua. EHBEren esanetan, horiek dira hezkuntza alorrean hartu diren neurrietan larrienak.
|
|
|
Gai asko ukitzen dituzte elkarrizketaturiko politikari, soziologo, irakasle, kazetari, kultur eragile eta herritarrek: Espainiako konstituzioa, foruak, tortura, presoak eta haien familiak, biktimak eta senitartekoak, ETA,
|
Euskal
Herriaren kontzeptua, historia ulertzeko modua, mehatxuak, GAL, talde politikoen ilegalizazioa, frankismoa eta trantsizioa, Eliza, Gernikako bonbardaketa, abertzaletasuna, euskara. Pieza ugariz eta aberasgarriz hornituriko puzzlea.
|
|
|
Ohikoa den bezala, eztabaida piztu zuen galdera probokatzaileak eginez, eta ondokoa berehala bota zidan: zergatik erabiltzen nuen
|
Euskal
Herria kontzeptua horrelakorik historian sekula ez bazen izan eta" Euskal Herria" delakoa asmakizun eta mito hutsa bazen, nazionalista txoropito batzuen ameskeria, alegia. Horrelakoetan jakin behar da probokazio zuzena mintegi antzerkiaren zatia dela; baina, bestalde, ikerlariaren trebakuntza horrelako erasoetan ageri da.
|
|
2012
|
|
|
Curriculumean eskua sartu zuen.
|
Euskal
Herria kontzeptua nola erabili agindu zien irakasleei: soilik kulturaz edo hizkuntzaz aritzean.
|
|
|
Hau da, nola eratu dezakeguneuskaldunok edo euskal jendeok guretzat hartzen dugun eta Euskal Herria deritzagunlurraldean gizarte eredu demokratiko, zuzen eta azkena, eta nola artikulatu dezakegun hemen dauden beste espezieekin eta lurrarekin berarekin harreman harmoniatsueta jasangarria. Gutxi gorabeherak ezinbestekoak dira, noski, eta euskaldunok edoeuskal jendeok eta
|
Euskal
Herria kontzeptuak kontingenteak eta arbitrarioak dira, beste edozein identitate etniko edo herri, nazio edo estaturen izena bezain arbitrario
|
|
|
Hau da, nola eratu dezakeguneuskaldunok edo euskal jendeok guretzat hartzen dugun eta Euskal Herria deritzagunlurraldean gizarte eredu demokratiko, zuzen eta azkena, eta nola artikulatu dezakegun hemen dauden beste espezieekin eta lurrarekin berarekin harreman harmoniatsueta jasangarria. Gutxi gorabeherak ezinbestekoak dira, noski, eta euskaldunok edoeuskal jendeok eta
|
Euskal
Herria kontzeptuak kontingenteak eta arbitrarioak dira, beste edozein identitate etniko edo herri, nazio edo estaturen izena bezain arbitrario
|
|
2013
|
|
|
2010ean, Eusko Autonomia Erkidegoa edo Euskadi kontzeptua gailentzen da, kasuen %86tan. Lopezen aroan, hitzez ere ez zuten erabiltzen hedabide publikoko esatariek
|
Euskal
Herria kontzeptua, ez bazen ohitura zaharrei buruz edo hitz egiteko (%6), sekula ez testuinguru politikoan. Aniztasun ideologikoari dagokionez, nabarmena zen 2010ean ezker abertzaleari jarritako beto informatiboa.
|
|
|
gaztelaniaz gero eta gehiago berba egiten zuten arren. Etxekoek, hala eta guztiz ere, ez zuten
|
Euskal
Herria kontzeptu politiko gisa bizi, edo axal axaletik bizi zuten, era folkloriko batean gehienik ere: esan ere esan daiteke, ikuspegi horretatik, Euskal Herritik kanpo bizi zirela, baina hain zen handia Burgosko prozesuari lotutako lurrikara politiko hura, non, Euskal Herritik kanpo egonda ere, sentitu behar baitzuten maila batean edo bestean haren eragina:
|
|
|
Bestelakoan, Pedro Osaren etxean euskara zen lehen hizkuntza, azken belaunaldikoek –Pedrok eta Paulak– gaztelaniaz gero eta gehiago berba egiten zuten arren. Etxekoek, hala eta guztiz ere, ez zuten
|
Euskal
Herria kontzeptu politiko gisa bizi, edo axal axaletik bizi zuten, era folkloriko batean gehienik ere: esan ere esan daiteke, ikuspegi horretatik, Euskal Herritik kanpo bizi zirela, baina hain zen handia Burgosko prozesuari lotutako lurrikara politiko hura, non, Euskal Herritik kanpo egonda ere, sentitu behar baitzuten maila batean edo bestean haren eragina:
|
|
|
Ezin da esan beti beti eta kasu guztietan ikuspegi berbera zabaltzen denik, Euskal Herriko mapa bat edo beste ere aurki daiteke, baina ez da ohikoa eta hedatua. Kasurik hoberenean,
|
Euskal
Herria kontzeptua, adibidez, erabiltzen denean, alderdi kulturalak agertzeko orduan erabiltzen da, hizkuntza, folklorea, baina ez ekonomia, geografia edo antolamendu politikorako, are eta gutxiago egungo errealitatea islatzeko. Horretan Espainiako Estatuaren eredua jarraitzen da.
|
|
2014
|
|
|
Lurraldetasunaren arloan beste kontu bat ere badago.
|
Euskal
Herriaren kontzeptua bera nola islatzen den eguneroko errealitate informatiboari heltzeko sortzen diren azpiegituretan. Andoni Ortuzar EiTBko zuzendari nagusia aukeratu zutenean? 1999an izan zen?
|
|
|
–2008an Gaur Egun albistegiko lurraldetasunaren ahozko aipamenen kasuen% 62
|
Euskal
Herria kontzeptuari dagokio. 2010ean, aldiz,% 8 baino ez.
|
|
|
Ikerketa burutzeko, Juan Jose Ibarretxe jeltzalea eta Patxi Lopez sozialista EAEko lehendakariak izan ziren garaietako Gaur Egun albistegiak hartu dira oinarri.
|
Euskal
Herriaren kontzeptua, lurraldetasunari buruzko ahozko aipamena eta haren iruditeria infografia eta mapetan ikertu dira, hedabide publikoak bi agintaldi horietan aireratu dituen albistegien ezaugarriak eta haien arteko diferentziak nabarmentze aldera. Lan honen ondorio nagusia hauxe dugu:
|
|
2015
|
|
|
Ezin da zalantzan ipini euskarak euskal nazionalismoan jokatzen duen berebiziko papera, hainbesterainokoa, non,
|
Euskal
Herria kontzeptuak Euskararen Herria ideia adierazten duela zabalduz, euskal nazioa euskararen nazioa ere badela ziurtatzen baita askotan eta, ondorioz, euskara desagertuz gero, euskal nazioa ere desagertuko litzatekeela, funtsik gabe geratuko bailitzateke hura. Hala ere, hain hedaturik dagoen uste horrek topo egiten du inkesta soziologikoek behin eta berriro aurkezten duten beste baieztapen klasiko batekin; hots, euskal naziokidetzat jotzeko, euskara ez dela beharrezko.
|
|
|
Euskal Herrian lokarri bikoiztasun horretaz ez ohartzeaz arranguratzen da, hain zuzen ere, Tomas Urzainki. Nafarroa kontzeptu politikoa eta
|
Euskal
Herria kontzeptu etniko kulturala binomiotik guztiz bazterturik geratu da lehena, eta arreta guztia eskaini zaio bigarrenari, baina, bere ustez, biei ekin behar zaie (Urzainqui, 1999: 19).
|
|
2017
|
|
|
dena da Espainia.
|
Euskal
Herriaren kontzeptua asmatua dela argudiatzen dute gure kontra, baina kontua da ez direla konturatzen Espainia ez dela Euskal Herria baino askoz zaharragoa kontzeptu gisa. Gure amak oraindik Castilla la Vieja eta Castilla la Nueva kantatzen ditu umetako lezioa gogoratzerakoan, eta haiek sinetsarazi nahi digute Leon beti izan dela.
|
|
2019
|
|
|
Ezagutzen ditugun lehen euskal testuetatik gaur egunera arte mantendu den izena, singularrean nahiz pluralean erabili dena. Hiztun guztiak bat etorri dira historian zehar, eta bat datoz gaur egun ere, euskararen erabilera eremu historikoa osatzen duten lurraldeak
|
Euskal
Herria kontzeptuarekin izendatzerakoan, diren ideologiakoak direla.
|
|
2021
|
|
|
Zenbaitetan
|
Euskal
Herria kontzeptua zazpi probintzien lurraldea definitzeko erabiltzen badute ere, ohikoagoa dute argitaletxeek Euskal lurraldea baliatzea. Adibidez, termino hori erabiltzen dute Ibaizabalen Geografia eta Historia 1 liburuan.
|
|
2022
|
|
|
Ikasleen artean ikusi dute
|
Euskal
Herria kontzeptua desagertu egin dela haien hizkeratik, eta hedabideetan ere «lausotzen» ari dela. Larrañagak ohartarazi du arazoaren funtsa politikoa dela, eta eragile politiko gehienek erabaki dutela Espainiak eta Frantziak ezarritako banaketa administratiboak.
|
|
|
«Euskal Herriaren aipamena falta zaio». Ikastolen aburuz,
|
Euskal
Herria kontzeptua «euskararen herria baino askoz gehiago» ere bada: «Izaera, kultura, hizkuntza, balio eta nortasunarekin lotzen da, eta, nahiz eta agerikoa izan EAErako lantzen den lege baten inguruan ari garela, oihartzun bat izan luke legean».
|
|
|
hori da haren diskurtsoetan gehien agertzen den hitza. Urtero, gehien erabili dituen hiruzpalau terminoetako bat da Euskadi, eta hamar urtean apenas erabili duen
|
Euskal
Herria kontzeptua, estatutuak hala jasoa badu ere; apenas darabilen Euskal Autonomia Erkidegoa edo haren akronimoa ere. Euskadi hori zerk osatzen duen, zenbakiek erakusten dute:
|
|
2023
|
|
|
Izugarri. Ez bakarrik
|
Euskal
Herria kontzeptu bezala aipatzea, baizik eta euskal curriculuma, euskal kulturaren transmisioaren ingurukoak... Euskal dimentsioa duen horrek oso toki txikia du lege honetan.
|