2001
|
|
Euskal Herriko egitura morfologikoa bi isurialdetan dago banatuta; bien arteko muga Pirinioek eta Aralar, Aizkorri eta Gorbeia mendizerrek osatutako lerroa da.
|
Euskal
Herria lurralde nahiko menditsua da, Pirinioetako mendiak bertaraino iristen baitira. Ipar ekialdean daude garaienak.
|
|
1) Euskara
|
Euskal
Herria lurralde osoan egituratzen duen elementua da. Euskarak lurraldea markatzen du, eta lurralde osoan gizartearen aldekotasuna dago bertan euskaraz bizitzeko aukera izan dadin.
|
2002
|
|
Konplexutasun eta zailtasun horiek, gainera, arrasareagotzen dira Euskal Herriaren kasuan, jakina denez, Euskal Herriko herrialdeekez baitute denak batera biltzen dituen agintaritza subirano komunik. Hori horrelaizanda, ezinezkoa da
|
Euskal
Herrian lurraldearen antolaketa global eta sistemikobat burutzea. Are gehiago, Euskal Herriari dagokionez, lurraldearen antolaketaaztertzea bera ere zeharo zaila da.
|
|
Lurraldearen kohesioa garrantzi handiko gaia da, baita eztabaidagarria ere.Azpiegitura proiektuen garapenerako sektore desberdinen arteko akordioak lordaitezke,
|
Euskal
Herrian lurralde eta gizarte kohesioa eratzeko asmoz. Berebat, ingurumenaren gaineko kalteak murriztu egin lirateke.
|
2003
|
|
Tomas Urzainki, Joseba Agirreazkuenaga, Manex Gohienetxe eta Jose Luis Orella Unzue historialariak bildu ziren. Azken hirurek, historiak ez duela alferrik aurrera egin eta
|
Euskal
Herria lurralde ezberdinetan dagoela kontuan hartu gabe ezin dela funtzionatu esan zuten. Lehena ezberdindu zen besteengandik.
|
|
El Paisen, 2001eko uztailaren 4an) mundu osoko tokiantokiko kulturen iratzartzeaz egindako oharra zen, ohartarazten zuena berrezarpenhorrek fundamentalismo mota berri eta gogor bat ekar lezakeela, dibertsitatearenberpizkundea ekar lezakeen erraztasun berberarekin. Eta horri beste hau eranstenzion esandakoari. Espainian, Katalunia eta
|
Euskal
Herriak lurralderik gabekoEuropan beren kultura ondareari eusteko ahaleginetan dabiltza. Bigarrenen kasuan, kultura nortasuna galtzeak sortutako zapuzketak biolentzia eta hilketa politikoakareagotzea eta ikara nagusitzea ekarri ditu?.
|
2004
|
|
–Batez ere bi arrazoi nagusi daude, nire iritziz, euskararen kontrako dinamika bortitz honen atzean: 1) Euskara
|
Euskal
Herria lurralde osoan egituratzen duen elementua da. Euskarak lurraldea markatzen du, eta lurralde osoan gizartearen aldekotasuna dago bertan euskaraz bizitzeko aukera izan dadin?. 341
|
|
Kontrakoa esateak inplikatuko luke gure jendartean, normaltzat? hartu litzatekeela euskara ez estimatzea (eta hartaz ideiarik ez izatea),
|
Euskal
Herria lurralde gisa arrotz moduan hartzea, etab. Eta hori, gutxienez hizkuntzari dagokionean absurdua da, kontuan izanik euskara jendarteak estimatzen duen ondarea izateaz gain legalki ere hala dela, Hego Euskal Herrian behintzat koofiziala baita, hezkuntzan irakasten baita, eta Espainiako Konstituzioak berak balio gisa aitortzen baitu (3 3 art.. La riqueza de las distintas modalidades lingüís...
|
2005
|
|
Idazleak:
|
Euskal
Herria lurralde emankorra da literatura sortzaileei dagokionez, molde, adin eta estilo guztietakoak daude. Horietatik 285 Euskal Idazleen Elkartearen babespean bildu dira.
|
2007
|
|
–
|
Euskal
Herriak lurralde administratibo bakarra osa zezan.
|
2008
|
|
Hor zeuden Eusko Jaurlaritzako eta Nafarroako ordezkariak bai eta ere Paueko Prefeta. Kontseilu Nagusiko buruzagiaren aitzinean diagnosia hau egin zen, Ipar
|
Euskal
Herria lurralde euskaldunena zela (%30), baina euskara galtzen ari zela gazteetan. Hegoaldean hiztunak gazteago eta euskaldunago izanki euskal irakaskuntzari esker, Iparraldean hiztunak gazteago eta erdaldunago, euskararen aldeko egitarau baten faltaz.
|
|
Horren erakusgarri gisa aipa liteke 1928an idatzi zuen testu bat, Bähr ek itzulita aleman obra batean argitaratzekoa zena. Los Vascos izenburuko testu hartan, Azkuek honela definitzen zuen
|
Euskal
Herriaren lurralde eremua:
|
|
Ipar Euskal Herria 2020 lurralde kontratuaren karietara, Batasunak gutun bana igorri zien Nafarroa Behereko, Zuberoako eta Lapurdiko eragile eta arduradun politikoei. Gutunez ihardetsi dio Batasunari Michelle Alliot Marie Frantziako Barne ministroak, erranez lurralde kontratuak Ipar
|
Euskal
Herriaren lurralde antolaketa asetzen duela.
|
2009
|
|
Larrialdi egoerak aspaldiko indar politikoak mugiarazi ditu eta berriak sorrarazi. Hamabost urteko borrokaren ondoren, Sarkozy buru duen Estatuak erantzun bateratua jaso behar luke.Ipar
|
Euskal
Herria lurralde ezezagun samarra da oraindik ere Hegoaldeko herritarrentzat, eta are ezezagunagoa bertako politikagintza. Euskal Herriaren nazio eraikuntzaren aldeko askorentzat ezezaguna ere badela esan liteke.
|
|
Kontua ez zen hizkuntza politika egitea, hori erakundeei baitagokie, baizik eta, gogoetaren bidez
|
Euskal
Herriaren lurralde desberdinetan euskararen egoera aztertu eta, horren ondorioz, proposamenak egin, Euskal Herri osoan euskarak izan dezakeen estatusa hobe dadin?. Eginkizun zehatzei dagokionez, lehentasuna euskararen ofizialtasunaren alde egitea zela adierazi zuen Urrutiak, baina beste lanik ere bazela, hala nola lurraldez lurraldeko hizkuntza politiken artean zubi lana egitea eta hizkuntza eskubideen defentsa egitea, beti ere Euskal Herriaren osotasuna aintzat hartuta eta erakundeekin elkarlanean jokatuta.
|
|
Ezin liteke Britainiarekin alderatu ikusgarritasuna aintzat hartuz gero, baina, Jose Antonio Mujika EHUko historiaurreko irakasle eta Aranzadiko kidearen hitzetan,
|
Euskal
Herria lurralde aberatsa da megalito guneei dagokienez. Guk gurea baloratzen jakin behar dugu.
|
|
Egiaztatu ahal izan dugunez, nazio kulturalaren normalizazioaren desberdintasunak zuzenki proportzionalak izan ziren diskurtso nazionalizatzaileak nazio horren lurralde politiko administratiboen artean zabaltzea bultzatzen zuten sinergia politikoekiko. Hau da, Herrialde Katalanetan baino askoz indar eta iraunkortasun handiagoz,
|
Euskal
Herrian lurraldeen arteko kontzientzia kultural komuna sustatu zen kantagintzaren bidez, besteak beste. Handik gutxira, bai hizkuntzan bai gehien erabiltzen ziren taxonomien artean antzematen hasia zen perimetrazioaren barruan, autonomia esparru berriaren arau juridikoa indarrean sartu ondoren nagusitu ziren elementu politikoen etorrerarekin bat?, dimentsio politikoa gainjarri zitzaion ezinbestean dimentsio kultural horri.
|
|
Dena dela ikurraren jatorria, esan beharra dago gaur egun esanahi nazionalista garbia duela? 70eko urteetan Telesforo Monzonek berreskuratu zuenetik, abertzaletasunaren ikur erabilienetako bat da. Esan dezagun ezen,
|
Euskal
Herriaren lurralde batasuna adierazteko, Arrano Beltza ikurrina bera baino erabilgarriago dela. Izan ere, Nafarroak ere badu bandera instituzional bat, ikurrina ez dena.
|
|
Hiru aktoreren arteko lurralde borroka da, bi frontetan banatua: euskal nazionalismoak elikatutako euskal ikuspegi baten arabera,
|
Euskal
Herriak lurralde egitura independentea osatu luke; nazionalismo frantsesak elikatutako ikuspegi frantses baten arabera, egun Frantziako Estatuarena den Euskal Herriaren zatiak Frantziarena izaten segitu luke; azkenik, nazionalismo espainiarrak elikatutako ikuspegi espainiarraren arabera, egun Espainiarena den Euskal Herriaren zatiak Espainiarena izaten segitu luke....
|
2010
|
|
Oro har, Ipar
|
Euskal
Herria lurralde erakargarria da, 1968tik 2006 arte 61.407 biztanle gehiago zenbatzen baititu, kopuru orokorra 280.044 pertsonetan kokatuz. Proiekzioen arabera, 2020an 317.000 biztanle izan lituzke.
|
|
–Tarteko ibilbide guztia egiteko ustezko borondatea agertu arren, argi geratu zen prozesuaren azken emaitza politikoarekiko konpromisorik ez zuela sinatu nahi?. ETAren arabera, PSOEren ordezkaritzak?
|
Euskal
Herriaren lurralde zatiketa eta etorkizuna erabakitzeko ezintasuna mantentzen zuten formulak, besterik ez zituen proposatu eta, oro har, bestelako proposamen guztiak baztertu zituen:
|
|
–Batasuna eta PSOEren artean, batetik, eta Erakundea eta Espainiako Gobernuaren artean, bestetik, buruturiko azken bilkura horiek, negoziazio prozesuaren etena zein gairen inguruan gertatzen zen agerian utzi zuten, baita nazioarteko behatzaileen artean ere:
|
Euskal
Herriaren lurralde zatiketa eta Espainiako legalitatearen mugen inposizioa. Espainiako Gobernuaren jokabidea eta prozesu guztian zehar mantendutako jarrera biluztu egin zen bilkura haietan?.
|
|
eta, egitura militarrak desegin? egingo zituela agintzen zuen erakunde armatuak bere proposamenean, baina akordio horrek Hego
|
Euskal
Herriaren lurralde batasuna bermatzea eskatzen zuenez, onartezina zen PSOErentzat.
|
|
Horrek, baliabideedo baldintzagileen (ingurunea eta errekurtsoak) eta hautatutako garapen ereduaren (hazkunde ekonomikoan oinarrituta) arteko bateraezintasuna azpimarratzen du.Horregatik, lurraldea antolatzeko ereduaren aldaketa beharrezkoa suertatzen da, produkzio, kontsumo eta garraio dinamikak ingurumenaren jasotze ahalmenarekinlotu eta baliabideak modu egokian erabiliz. Horrela, iraunkortasun edo jasangarritasunaren paradigman oinarritzen dira, oro har,
|
Euskal
Herriak lurralde antolamenduaren inguruan aurkezten dituen etorkizuneko erronka nagusiak.
|
2011
|
|
Sarrera.
|
Euskal
Herriaren lurraldean nagusiki erabiltzen diren hiru hizkuntzen eta haien arteko diglosia harremana aipatu ondoren, eta hizkuntzaren normalizazio prozesuari buruz interpretazio desberdinak daudela aitortu ondoren, adierazten du esamolde horren atzean Kontseiluarentzat" eguneroko jardunean, normaltasun osoz eta lehentasunez euskara erabiltzen duen gizartea dagoela, interes pertsonalen arabera,...
|
2012
|
|
Martxoaren 8ko bilkuran, Garapen Kontseiluko eta Hautetsien Kontseiluko hautetsi eta gizarte eragileek Ipar
|
Euskal
Herriarendako lurralde kolektibitate edo elkargo bat sortzeko prozedura abiatzea adostu zuten. Orain, instituzio horrek izan behar dituen ezaugarriak definitzen hasteko garaia da.
|
2013
|
|
Pasa den otsailaren 18an prentsan ikusi izan dugun argazkia apartekoa zen. Alabaina, Hautetsien Kontseiluak, Garapen Kontseiluak, Baionako Merkataritza Ganbarak, Iparraldeko Auzapezen Biltzarrak eta Batera plataformak
|
Euskal
Herriarendako Lurralde Kolektibitatearen proiektua elkarrekin eramateko koordinazio bat osatzen zutela adierazi zuten. Ondoan bazuten instituzionalizazio proiektu hori Marylise Lebranchu ministroari aurkeztu zion delegazioa ere.
|
|
Baina seinale ona da hori ere, pultsua hartu zioten bere garaian gaiari, erakutsiz, adibidez, nola hainbat euskal hautetsi legearen kontra zen?, eta orain beste kontu batzuk dira gurean gaur gaurko gai. Adibidez, Ipar
|
Euskal
Herrian lurralde elkargo berezia sortzeko desmartxa. Franck Dolosorren arabera, «egun hauetan ez da besterik aipatzen», eta lurralde elkargoaren proiektua ulertzeko, zenbait giltza eskaini zizkigun Iparraldearen orena ren astekarian.
|
|
Alderdi berriak ez du onartzen Euzko Alderdi Jeltzalearen euskal lurraldeak konfederazio batean biltzeko guraria, eta Bilbon hiriburua izango zuen euskal estatu batu eta unitarioa proposatu zuen.
|
Euskal
Herriaren lurralde zatiketari leporatzen zioten bizi zen egoera txarraren zio nagusietakoa. Lurraldeen arteko barne kohesioa indartzea jotzen zuten etorkizuneko lan esparru beharrezkoenetako bat euskal estatuaren osatze bidean.
|
2014
|
|
Alta, ez dira bakarrik auzokoak, gurean bizi diren lagunak baizik.
|
Euskal
Herria lurralde konplexu bezain aberatsa da, eta aberastasuna aniztasunak ematen dio. Gurean badira gaskoia maite dutenak, euskara maite dugun bezala, eta geroari buruz ez litzateke gauza txarra batzuk eta bertzeak eskuz esku aritzea.
|
|
Euskal Herria osoan hartuz gero erran daiteke herri hirueleduna dela, bi zati elebidun dituena. Izan ere, badira hiru hizkuntza franko erabiltzen direnak
|
Euskal
Herriaren lurraldeko zazpi probintzietan: Pirinioen iparraldean euskara eta frantsesa baliatzen dira, eta mendi horien hegoaldean, berriz, euskara eta gaztelania.
|
|
|
Euskal
Herriaren lurralde nortasunari buruz nagusi diren bi kontzeptuak, ikuspegi abertzalea edo euskal nazionalista, eta ikuspegi konstituzionalista edo espainolista?. aztertu dira lan honetan. Ikuspegi abertzalea halaxe definituko genuke:
|
|
|
Euskal
Herrian lurraldeen arteko zubiak eraikitzeaz hitz egiten da, hemendik harako eta handik honako bideak gehiago zabaltzeko beharraz. Baina horrelako lurrikara bat behar genuke Iparraldeko kultur sorkuntzaz gehiago jakiteko.
|
2015
|
|
|
Euskal
Herria lurralde okupatua zen nire pertzepzioan, militarki okupatua, ni gaztea nintzela. Eta ez diot zentzu historiko abstraktuan, Nafarroako konkistaz eta Gernikako bonbardaketaz hitz egiten den bezala.
|
|
Programa arrunt horietarik bat zen, noiz eta ere aktualitateko gaien inguruko tertuliak pasatzen baitituzte. Egun hartan Ipar
|
Euskal
Herriarentzako lurralde ezagupenaren gaia jorratzen zuten luze eta zabal, n garren kapitulua, proiektu edulkoratu zenbaiten haritik.
|
|
Berri frango egia erran bainan ez beti argi ezagun zer ondorio ukanen duten... Konparazione, Ipar
|
Euskal
Herriarentzat lurralde egitura berezi bat ardiesteari buruz, iduri du argiño bat nunbait piztu dela bainan funtsezko aitzinamendu baten abiadura ote da ala bakarrik gure egundainokotan ilusitzeko joko bat. Gisa berean, euskal presoen hurbiltzeaz ere entzuten dugu balitakeela naski, azkenean, zerbaiten mentura bainan hor ere ezin deusik erran garbitasun gehixago ez duguno...
|
2016
|
|
Horrenbestez, Euskal Herriari dagokionez, Hegoaldeko industria ustiapen bortitzaren eta Iparraldeko gabeziaren arteko aldeak eragin bikoitza eduki zuen. Batetik, futbolaren eta errugbiaren mugaz bi aldeetako ezarpen ezberdinduak sinbolikoki
|
Euskal
Herriaren lurraldeen arteko zatiketa handiagotu zuen. Bestetik, Hegoaldean Industria Iraultzak euskal nazionalismoaren hedapena lagundu bazuen ere, Iparraldean ez zen horrelako bultzadarik izan, eta euskal mugimendua ez zen bertan sustraitu.
|
2017
|
|
|
Euskal
Herria Lurralde Kontratua indarrean dago. Estatu eredua krisian dago.
|
|
hartara, hizkuntza biziberritzeko ahaleginean legearen agindua hezurmamitzeko baldintza politiko eta zilegitasun sozialik egon ezean, lege babesaren ustezko eragin indarra engainagarria dela diosku247 Aginte publikoak hezkuntza sistemari helburu batzuk esleitu badizkio, helburu horiek bete egin behar dira. Eta betetzen ez badira, bistan da EAEko botere autonomikoak
|
Euskal
Herriaren lurralde zati hau bederen euskalduntze bidean jartzeko helburuari muzin egin diola eta, ondorioz, euskararen transmisio akademiko formalera mugatu duela bere hizkuntza politika. Legeak eskolaldiaren amaieran ikasleek euskaraz, ezagutza praktikoa?
|
|
Erran gabe doa, beste eskualdeetako eredu horiek lagungarriak izan dakizki guke, dudarik gabe, euskararen estatusa definitzeko momentuan. Momentu aproposa orain da noski, Ipar
|
Euskal
Herriak lurralde osorako hizkuntza politika baten defini tzeko parada duelako.
|
|
Azken hamarkadetan iritsi da lehen aldaketa ideologikoa, globalizazio prozesuak berak eta honekin batera etorritako azpi prozesuen azkartzeak behartuta. Kontraesankorrak dira abian dauden ildoak eta
|
Euskal
Herriaren lurralde garapena ere, abagune liskartsu horretan kokatu da: lehiakortasunarekin lotutako erabaki nagusiak urrundu egin dira herritarron eremuarengandik, eta, aldi berean, erreakzio gisa, herritarrak erabakitzeko bere ahalmena errebindikatzen du, demokratizazio prozesuak bultzatuz.
|
|
Elkarlan datuak testuinguru geografiko batean kokatzeko orduan, «R» analisi estatistikorako erreminta (R Core Team, 2016) erabili dugu, zeinaren bitartez Google ren mapa zerbitzutik Akitania eta
|
Euskal
Herria lurraldeen satelite ikuspegia deskargatu eta erakunde bakoitzaren koordenatu geografikoak erabili baititugu, haien ekoizpen zientifikoaren bolumena eta elkarrekin garatu duten elkarlanaren intentsitatea grafikoki irudikatzeko.
|
|
3 irudia. Akitania eta
|
Euskal
Herria lurraldeen ekoizpen zientifikoaren eboluzio historikoa.
|
2018
|
|
Azpimarratu nahi izan dut gure herriaren
|
Euskal
Herriaren lurraldea zatitua dela, gaur egun. Zatiketa hori ulertzeko, esplikatu behar da nola gertatu den. Baina zatiketa hori ez dela berezkoa eta naturala ohartzeko ere, inportantea da lurralde batasunaren kontzientzia harraraztea.
|
|
Zure liburuan
|
Euskal
Herriaren lurralde antolaketari buruz egiten duzu gogoeta bat. Gaurko egoeraz ezkor zira?
|
|
Ipar
|
Euskal
Herria lurralde aldaketa berri batzuri buruz
|
|
Eta eman dit, baita ere, euskaldun izateko eta euskara bizitzeko modu desberdinak ezagutzeko aukera. Azpimarratu nahiko nuke hori, euskarari buruz hitz egiten dugunean oso zaila izaten delako erretratu orokor bat egitea, egoera soziolinguistikoari dagokionean
|
Euskal
Herrian lurralde, zonalde, auzo, eta hiri desberdin asko dauzkagulako. Familia euskaldunekoa naiz ni, herri nahiko euskaldun batekoa, baina ezagutu ditut euskaldun izateko beste modu batzuk, beharbada ez hain tradiziotik edo etxetik datozenak.
|
|
Euskara batua zen
|
Euskal
Herriari lurralde ikuspegi bat ematea. Proiektu politiko baten parte zen, ororen buru.
|
|
Eta lurralde batasunarekin, nazio izaeraren aldarrikapena. Alabaina, euskal lurraldea,
|
Euskal
Herriaren lurralde nazional gisa ulertu behar genuke.
|
|
Nor atzerrian Gasteizen, eta etxean Bordelen? Euskal identitatea indartsuago duten jendeen artean, gehienetan,
|
Euskal
Herriaren lurralde batasun sentimendua nabaritzen da. Bidasoatik" bestaldera" leku arrotzean sentitzen diren asko ez dira hain gaizki sentitzen Frantzian edo Espainian.
|
2019
|
|
[Pirinio Atlantikoak] departamendua, [Akitania] erregioa eta estatuaren gaineko presioa, baina hori egia erran, nekeza izaten da. Ikusi besterik ez dago zer den Ipar
|
Euskal
Herria lurraldea Frantziako lurraldearen aldean. Bistan da, presio handiago egingo bagenu, horrek ondorio hobeagoak ekarriko lituzke.
|
2020
|
|
Batetik, lurralde oreka:
|
Euskal
Herriak lurralde oreka sustatu behar du era aktiboan. Bilatu behar dira lurraldea hustea eragozten duten bitartekoak.
|
2021
|
|
Hala, Nafarroan eta EAEn autogobernuaren inboluzioa salatu du ELAk. 1979an Gernikako Estatutua babestearen aldeko apustua egin zuen, gizarte eta lan arloan muga larriak zein Hego
|
Euskal
Herriaren lurralde zatiketa suposatu arren. Handik gutxira, Nafarroako Foruaren Hobekuntzaren aurka egin zuen ELAk, zatiketa hori betikotzen zuelako, eta, gainera, inolako berrespen demokratikorik gabe.
|
2022
|
|
Euskal Elkargoak"
|
Euskal
Herria lurralde industriala" hitzarmena izenpetu dute.
|
|
|
Euskal
Herria lurralde estrategikoan kokatu izana —itsasoa eta mendiak, atlantiko isurian eta meditearreneokoan— garrantzizko faktorea izan da lehengai ugari eta bereziz hornitua izateko. Eta lehengaiak elikagai bilakatzeko bidean, funtsezkoa izan da denboran zehar arrantzaleek, nekazariek eta artzainek egindako lana; baita hortik eratorritako lanbide eta industria familiarrak ere.
|
2023
|
|
Iraupen luzeko ibilaldien zirkuitu honetan finalista izateko, gutxienez zortzi ibilaldi egin behar dira, eta zortzi horien artean gutxienez bat probintzia bakoitzean. «Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan martxa gutxiago izaten da, eta, horregatik, Ipar
|
Euskal
Herria lurralde bakar bat bezala hartzen dugu», jakinarazi du Larreak.
|
|
Ekonomikoki
|
Euskal
Herria lurralde «aurreratua, modernoa eta ahalmen ekonomiko handikoa» zela azpimarratu zuen federazioak. «Euskadiko Federazioa nazioartekoaren kide izanez gero, pilota nazioartean zabaltzeko aukera bat egongo litzateke, eta horren onurak Nazioarteko Federazioaren kide guztiek jasoko lituzkete:
|
|
Aurrerabide bat. Hizkuntza minorizatua eta debekatua aldarrikatzen da, euskara, emantzipazio proiektu dekolonial, berdinzale baten estakuru eta komunitate baten berregite bokazio kooperatibo modura
|
Euskal
Herriaren lurraldean. Hiltzen ari den hizkuntza, kultura eta gizatasun baten alde engaiatuta, batetik, eta, bestetik, europar modernitate baten bukaera oihartzunez inguratuta eta europar postmodernitatearen ateetan, Alaitz Aizpuru pentsalariak esan bezala (2019).
|