|
2001
|
|
|
Foro de Ermuak beste gauza askoren artean zera esan du, euskal nortasunaren berreskurapenerako erabili ohi dela eskola, euskal kultura esklusiboki hobesten dela, gaztelania ordezkatzera datorrela euskara, eta lan diskriminazioa dakarrela horrek. Jaime Ignacio del Burgok (zeinek eta del Burgotar batek) aipatzen du
|
euskal
hezkuntza sisteman" espiritu nazionala" edo nazionalismoa irakasten dela, Francoren garaian baino areago.
|
|
2002
|
|
|
Oztopo legalak gaindituz, sarri definitu gabeko egoera alegaletan aritzera behartuta egonik herritarrenekimen pribatutik abiatuz, finantzamendurako herritarren diru-laguntzan oinarrituz, eta lan militantean oinarrituriko kalitatezko lanean fmkatuz, hasieran bederen?, ikastola mugimenduak praktikan lortu du herritarren eta erakunde ofizialen onespena, unibertsitatera iritsi arteko egitura sendoa gauzatuz. Nolanahi den, eta gauregun benetako errealitatea izan arren, ez ditugu ahantzi behar tartean egitura horideusezteko eginiko saioak,
|
beti ere
euskal hezkuntza sistema propioa eratzearenaurka azaldutako alderdi politikoen eskutik eginikoak, saio horien puntu gorenaikastolak banan banan, eskola publiko/ pribatu, aukera bikoitz faltsuaren inguruanerabakia hartzera behartu zituztenean azaldu zelarik, 1993 urtean hain zuzen.
|
|
|
Urteak igaro ondoren denok onartuko dugu gure umeek aukera osoak dituztela oinarrizko ikasketak euskaraz burutzeko, euskara institutuetan ere ikas daitekeela, eta unibertsitatean ere hainbeste arlotan, hori ez dizut esan beharrik zuri. Hori hala gertatu da hainbeste jenderen lanari esker, eta hainbeste lagun buru belarri sartu zirelako, bere sakeletan diruaren ordez ilusioa zutela,
|
euskal
hezkuntza sistema berriak sortzen, zegoen hezkuntza ofizialari ia ia baliabiderik gabe lehia egin nahian. Hola sortu ziren ikastolak, adibidez, aitzindari nekaezinak ziren batzuen ahaleginen fruitu oparoa.
|
|
|
|
Euskal
Hezkuntza Sistema honen alboan, akademi aholkulari gisa, Zientzien Euskal Akademiak egon behar du. Berau, batik bat, euskal irakasle emerituek osatuko dute, eta zientziaren jarraipena egiteaz gain, testuliburu eta erakusteko material egokiak prestatu, arlo bakoitzeko kongresuak antolatu eta edozein motatako akademi lanak egiten lagunduko lukete.
|
|
|
Duela hogei urte egoera guztiz desberdina zen, baina orain unibertsitateen arteko lehia oso handia da, ikasle kopurua nabarmenki murrizten den bitartean. Egoera horretan, kalitatezko unibertsitatea ren apustua (ikerketa barne) egiten ez baldin bada, unibertsitatearen sorrerak kontrako efektua eduki dezake,
|
euskal
hezkuntza sistema kaltetuz.
|
|
|
Nik ez dut inoiz bat egin ikastola unibertsitarioak eratu beharraren ideiarekin. Ikastolek ekarpen garrantzitsua egin diote
|
euskal
hezkuntza sistemari, baina egindako prozesuaz guztiok ikasi behar dugu: alde onak aprobetxatu, bai, baina ezin ditugu akats berdinak errepikatu.
|
|
2003
|
|
|
Euskal Autonomia Estatutua onartzeko prozesuan, zera azpimarratu zuen alderdi honek argitaratzen zuen Arnasa aldizkariaren 2 zenbakiak: Estatutua ez zela ez Euskal Unibertsitatea, ezta Euskal Eskola Publikoa lortzeko tresna miragarria, baina bai
|
euskal
hezkuntza sistema hemendik antolatzeko baliabidea16 Hurrengo hausnarketetan, ordea, ez zen Euskal Unibertsitateari buruzko aipamen zuzenik. Espainiako gobernua prestatzen ari zen Unibertsitate Autonomiaren Legea (LAU) aztertzean, Arnasa ren 4 zenbakiak Nafarroaren urruntzea kritikatu zuen, baina ez zen euskararen inguruko inongo aipamenik egiten17 Urtebete geroagoko Hitz Irakaskuntza aldizkarian LAUren zirriborro berriari buruzko analisiak hizkuntza eskubideen desagertzea salatu zuen18 1982an kaleratutako Arnasa 10 dugu Euskadi-ko Ezkerraren unibertsitateari buruzko azterketarik sakonena19 Berriro LAU legea kritikatu ondoren, EHUren egoera azaltzen zuen, eta unibertsitateak bizi zuen krisia salatzen zuen.
|
|
2004
|
|
|
|
Euskal
hezkuntza sistemaren aipamena egin digu Uriak, arlo horretan onetsitako eredua baliagarria izan daitekeelakoan edo. Heziketa euskaldunaren eta euskal prentsaren arteko zubia dago tartean, bigarrenaren harrobia lehenengoak izan lukeelako.
|
|
|
Eta orain zer? Zertan gara
|
euskal
hezkuntza sistemaren oinarriak zehazteko orduan. Nola dabil euskal abertzaletasunaren gogo egarria hezkuntzaren borroka eremu latz horretan?
|
|
2005
|
|
|
• Irakasle orok du titulazioa eta Hizkuntz Eskakizunen baldintzak betetzeko beharra, langileen gabeziek ezin baitute baldintzatu
|
euskal
hezkuntza sistemaren garapena. Kasu honetan, kolektibo honek bere interes pertsonalak interes kolektiboen aurretik jarri ditu.
|
|
2006
|
|
|
Hasierara bueltatuko gara. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak testuliburuen doakotasuna
|
euskal
hezkuntza sistema publikoan errealitate bihur dadin beharrezko neurri eta baliabideak ezartzeko erantzukizuna du. Guk urteak daramatzagu doakotasun hori ekonomikoki jasangarriagoa eta hezitzaileagoa izan dadin alternatibak lantzen:
|
|
|
Laguntza horren helburua bikoitza da: alde batetik, euskara ez dakiten ikasle etorkinei berariazko laguntza eskaintzea, hizkuntza eta komunikazio trebetasunak lehenbailehen eskura ditzaten; eta, bestetik, ikasle horiek
|
Euskal
Hezkuntza Sisteman sartzen laguntzea, eskolan eta gizartean lehenbailehen eta ahalik eta baldintza onenetan integra daitezen lortzeko.
|
|
|
|
Euskal
hezkuntza sistemaren oinarrizko printzipioetako bat eskola integrazioa da, hezkuntzako berdintasun eskubidearekin eta gizarte kohesioari laguntzeko xedearekin bat etorriz. Printzipio hori aplikatzeko eta helburu hori kultura desberdinetako ikasleekin betetzeko biderik koherenteena kultura arteko hezkuntza da, hau da, berdintasunean eta dibertsitatearekiko errespetuan oinarritutako hezkuntza.
|
|
|
Dosier honetako artikuluetan, azken urteotako immigrazioa
|
euskal
hezkuntza sisteman izaten ari den eraginari eta ikasle etorkinek euskararekin duten harremanari buruzko datuak, azterketak eta gogoetak bildu ditugu. Era horretan, gaiari hainbat ikuspuntutatik begiratu diote adituek:
|
|
|
Era horretan, gaiari hainbat ikuspuntutatik begiratu diote adituek: Europan ikasle etorkinei eskaintzen zaien hezkuntza politika; azken bost urteetan hazten ari den ikasle etorkinen multzoa
|
euskal
hezkuntza sisteman integratzeko antolatutako zenbait programa eta egitasmoren helburu eta balioak; ikasle etorkinen eskolatzean eragiten duten baldintzapenak eta sortzen diren desberdintasunak; ikasle etorkinak, euskararen ikaskuntza eta ama hizkuntzak; ikasle etorkinak eta hezkuntza sistemako hizkuntz ereduak... Ezbairik gabe, hainbat ertz ditu gaiak, ikusi dugunez.
|
|
|
Dosierraren azken atal honetan, eta orain arteko azterketak osatzeko asmoz, hezkuntzaren eta hizkuntz irakaskuntzaren esparruko hiru esperientzia konkretu ekarriko ditugu. Izan ere, ekarpen hauen bidez argiago ikusi ahal izango ditugu immigrazioaren fenomenoak
|
euskal
hezkuntza sisteman eta euskararen irakaskuntzan eragiten dituen aldaketak. Hauexek dira, hain zuzen ere, aipatutako hiru esperientziak:
|
|
|
|
Euskal
hezkuntza sistema nazionalaren inguruan. Euskarazko irakuntzaren aldia.
|
|
2007
|
|
|
Horrek guztiak, aurrera eginez, euskal hezkuntzak berak oinarri eta erreferentziatzat hartu lukeen irizpide nagusia aztertzera garamatza, edo, zehazkiago, bertan euskal hizkuntzak eta euskal kulturak bete luketen lekua berraztertzera. Zentzu honetan, eta hasteko, interesgarria dirudi Iztuetak —besteren artean— egungo"
|
euskal
hezkuntza sistema elebidunari" egindako kritika aipatzea. Honela dio 1979az geroztiko hizkuntz ereduei buruz:
|
|
2008
|
|
|
Zuzendaritzak eskolako funtzionamenduaren (zerbitzuak, egutegia, ordutegia), hezkuntza sistemaren oinarrien eta eraikuntzaren berri ematen dien bitartean(
|
euskal
hezkuntza sistemari buruzko gida dago hizkuntza desberdinetan), orientatzaileak aurretik aipatutako bizi egoera, beldurrak eta itxaropenak landuko ditu. Administrazioak, bestalde, zenbait diru-laguntza lortzeko informazioa helaraziko die.
|
|
|
Hezkuntza ikuskera propio horren gauzatzean,
|
Euskal
Hezkuntza Sistemak, euskal herritar guztiei, nazioarteko oinarrizko eskubideen hitzarmenetan jasotako eskubide unibertsalak aitortzeaz eta bermatzeaz gain, honako eskubide hauek bere egin lituzke, gure ustez:.
|
|
|
Hori dela eta, ez da gai sortzen diren behar berriei erantzuteko, eta beraz, ezinbestekoa da irakaskuntzaren helburuak berriz erabakitzea eta metodoak berritzea. Horri lotuta, garrantzitsua da gogora ekartzea Hego Euskal Herriko hezkuntza legeek Espainiakoa dutela oinarri; hori horrela izanik, pentsatzekoa da
|
euskal
hezkuntza sistemek ere (Nafarroakoak zein EAEkoak) izango dituztela Espainiakoak dituen hutsuneak.
|
|
|
euskaraz herri euskaldunetan (erdara bigarren hizkuntza gisa ikasiz), erdaraz erdaldunetan (euskara bigarren hizkuntza gisa ikasiz).
|
Euskal
hezkuntza sistema, gainera, Alemaniako eredu prestigiotsuan inspiratuko zen. Euskaraz egunkari eta aldizkariak egongo ziren, nobelak eta eskola liburuak orobat.
|
|
|
Gaztelaniarekin lotuta, ume nagusien eskolatzeaz ere hitz egin behar da. Alegia, zein hizkuntzatan eskolatu
|
euskal
hezkuntza sisteman 12 urte baino gehiagorekin sartzen diren ikasleak, kontuan hartuta ikasle horien ezaugarriak, haien nahiak eta proiektuak, eskolan egoteko geratzen zaizkien urteak... Izan ere, nola eskolatu gazte senegaldar bat —demagun—, Bilbora hamahiru urterekin heldu berria, eskolan hiru urte baino ez bazaizkio geratzen, epe argi eta garbi ez nahikoa bi hizkuntza ofizialetan konpetentzia lortzeko?
|
|
|
Bestalde, 3 artikuluak honako hau zehazten du:
|
euskal
hezkuntza sistemari lotutako ikuspegi integralaren baitan, euskal unibertsitate sistemak goi mailako unibertsitate hezkuntza publikoari dagokion zerbitzua eman behar du, irakaskuntzaren, azterlanen, etengabeko prestakuntzaren, ikerkuntzaren eta ezagutza eta teknologia hedapenaren bidez.
|
|
2009
|
|
|
Eskolak ateak ireki behar dizkio gizartearen globaltasunari, eta kulturen eta hizkuntzen arteko bizikidetzarako prest dauden ikasleak prestatzea dagokio.
|
Euskal
Hezkuntza Sistemaren helburu nagusia, hizkuntza eremuan, komunikazio gaitasun ona lortzea da euskaraz nahiz gaztelaniaz. Horrekin batera, beste helburua ikasleak gutxienez atzerriko beste hizkuntza batean trebatzea da, betiere lehenbiziko hizkuntza errespetatuz, jatorrizko beste hizkuntza batzuk dituzten ikasleen kasuan.
|
|
|
Oro har,
|
euskal
hezkuntza sistemari aitortu egin zaio elebidun irakaskuntzan izan duen eginkizun garrantzitsua. Bada, ordea, arrisku bat:
|
|
|
Oinarriak, hala ere, XIX. mendekoak baino sendoagoak dira: hedabideen ekosistema txiki bat daukagu, euskara batu estandarra egina eta gizarteratua dago,
|
euskal
hezkuntza sistema ere badugu eta nola halako ofizialtasuna lurraldearen zati batean. Horiek guztiak eta arestian aipaturiko elkarlan esperientzia aberasgarriak gogoan, beraz, bada arrazoirik euskarazko komunikazioaren garairik onenak etorkizun direla pentsatzeko.
|
|
|
–
|
Euskal
hezkuntza sistemaren lagungarri izatea.
|
|
|
Bigarren erronka nagusia,
|
Euskal
Hezkuntza Sistemaren lege berria onartzea izango du EAk, alderdiko presidentearen hitzetan. Eta, lan hori ere, hezkuntza alorreko eragileekin elkarlanean egingo duela.
|
|
|
Eskoletako ikasleek aniztasunean eta berdintasunean bizitzeko aukera izan dezaten, hainbat neurri eskatu ditu Gehituk. Sexu nortasun askatasunaren kontrako jazarpen kasu bereziei aurre egiteko prestatutako arduradunak lirateke
|
euskal
hezkuntza sisteman, Gehituren ustez. Horrelako jarreren aurka lan egiteko materiala sortzearen beharra ere ikusi du, irakasleek tresna egokiak izan ditzaten.
|
|
|
Erronka garrantzitsua dute ikastolek, Imanol Igeregi Ikastolen Elkarteko zuzendari berriaren esanetan: . Euskal Curriculuma da, segur aski, XXI. mendean ikastolek
|
euskal
hezkuntza sistemari egin diezaioketen ekarpen garrantzitsuena?. Euskal Curriculumaz gainera, Eleanitz proiektua, ikastolen finantzaketa eta, giza eskubideak osotasunean?
|
|
|
|
Euskal
hezkuntza sistema elebiduna, praktikan, murgiltze sisteman oinarritzen da nagusiki, nahiz eta, tokian tokiko errealitateen arabera, beste zenbait erkidegotakoa baino mugatuagoa izan murgiltze neurria. Izan ere, B ikastereduko ikasleen proportziorik altuena etxeko hizkuntza gaztelania dutenena da, eta jadanik D ikasteredukoen artean ere, lehen hezkuntzako lehen urteetan, gehiago dira etxeko hizkuntza gaztelania dutenak euskara dutenak baino.
|
|
|
Eleaniztuna izango da, nahitaez, etorkizuneko
|
euskal
hezkuntza sistema; elebitasunetik harantzagoko eleaniztuna, esan nahi dugu. Gutxienez hiru eletakoa izango da, eta, neurri apalagoan izango bada ere, lau eletakoa izango den perspektiba hartu behar da kontuan.
|
|
|
Hobera egiteko baino ez dira egin behar aldaketak, eta, hain korapilatsua eta garrantzitsua den auzian, ziurtasun handiz eta adostasun zabala makulu hartuta urratu behar dira bide berriak. Esperimentazio fasearen beharra hainbatek defendatu izan du urteotan, besteak beste Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak, hainbat alderdi politikok eta baita Euskararen Aholku Batzordeak eta
|
euskal
hezkuntza sistemaren etorkizuneko bide berriei buruzko proposamenak lantzeko 2006an osaturiko soziolinguistikako lan-taldeak ere.
|
|
|
Arrakasta baten kronika da, gure irudiko, euskarak hezkuntza sisteman azken hogeita bost urtean egin duen bidearen kronika. Halere, azken urteetan, bai esparru politiko instituzionalean, bai hezkuntza elkartean, bai gizartean oro har, indar handia hartu dute
|
euskal
hezkuntza sisteman hizkuntza ofizialak eta atzerriko hizkuntzak, baina bereziki euskara, irakatsi eta ikasteko prozesua nabarmen hobetu beharraren aldeko aldarrikapenek. Bistan da onarpen zabala duela aipatutako hobekuntzaren beharrak.
|
|
2010
|
|
|
|
Euskal
Hezkuntza Sisteman Euskara oinarrizko hizkuntza izan luke. Euskara indartu behar dugu edozein ereduetatik abiatzen garela ere, guztiz argi egonik eredua dela abiapunturik hoberena.
|
|
|
Hirugarren kapitulu honetan
|
euskal
hezkuntza sisteman gauzatu den gutxiengoaren hizkuntzaren bitarteko irakaskuntza aztertzen da, gehienbat, EAEn gertatzen diren fenomenoak kontuan hartuta. Honako gaiak bereizi dira:
|
|
|
Euskal Herriko hezkuntza sistemak erakusten du ez dela komeni hezkuntza elebidunaren eta eleanitzaren artean mugak jartzea. Alderantziz,
|
euskal
hezkuntza sistemak eroso konbinatzen ditu bertako ondare hizkuntza, 2H eta atzerriko hizkuntza ikastea, hezkuntza elebiduna eta eleaniztuna, eliteko eleaniztasuna eta folklorikoa, hizkuntza eta edukien integrazioa, eta abar. Horrela, ‘Continua of Multilingual Education’ proposamenak ikuspegi holistikoa erabiltzea dakar, mugarik gabekoa eta dikotomiak gainditzen dituena, eta erakargarria modu malguan erabil daitekeelako munduko beste edozein testuingurutan.
|
|
|
3)
|
Euskal
hezkuntza sistemak informazio interesgarria eskaintzen du, ez bakarrik euskara irakaskuntza hizkuntza gaiaren inguruan, baizik eta hezkuntza elebiduna eta eleaniztunaren bestelako zenbait alderdiren inguruan ere, izan ere, euskararen kasuak hezkuntza elebidunetan gerta ohi den dikotomia desegiten du, elitekoa edo folklorikoa izatearena, alegia, eta, baita, hezkuntza elebidunean erabili diren bali...
|
|
|
Baita saritu nahi dira ere,
|
euskal
hezkuntza sistema abian ipintzen eta Euskararen erabilpena arauzkotzeko Legea ateratzen hark izandako partaidetzak, adierazi dute.Datorren urtarrilaren 30ean Saria jasoko duten erakundeetako bat Iberdrola energia konpainia da; zeren, 100 urtetik gorako ibilbidea duelarik, Iberdrola Euskadiren, bere sorterriaren, garapen ekonomikoarekiko eta ongizatearekiko konpromisoaren eredu bikain bat baita.... Sari horren bidez, Sabino Arana Fundazioak, konpainiak Bilboren eta Euskal Herriaren alde egindako apustu ezbairik gabea eta, mundu osoan zehar harrotasunez transmititzen duen sustrai horiekiko konpromisoa saritzen ditu.
|
|
|
Oinarrizko hezkuntza edo Enseñanza Primaria delakoa ematen zen EIBren eskoletan. Baina sustatzaileek
|
euskal
hezkuntza sistema oso bat eraikitzea zuten helburu, eta horretarako oinarriak jarri zituzten.
|
|
|
Euzko Ikastola Batzarekin, beraz, eskola sare paraleloa sortu zen Euskal Herrian,
|
euskal
hezkuntza sistema eraikitzeko estreinako saiorik antolatuena eta eraginkorrena bihurtuz.
|
|
|
Jaurlaritzak berak 1980ko irailaren 26an jaso zituen hezkuntza transferentziak edo eskuduntzak, dekretu bidez, eta ordura arteko eskola publikoak edo estatuaren eskolak transferitutako eskola bihurtu ziren. Eta, Pedro Miguel Etxenike Hezkuntza sailburua zela,
|
euskal
hezkuntza sistema berria antolatzeari ekin zion.
|
|
|
1975az geroztik Errenteriako Orereta Ikastolako lehendakaria eta Gipuzkoako Ikastolen Elkarteko partaidea izan zen, eta 1979an GIEko lehendakari izendatu zuten; kargu horretan urtebetez jardun zuen, hain zuzen ere 1980an Jaurlaritzan lanean hasi zen arte. ?
|
Euskal
hezkuntza sistema antolatu behar izan genuen. Eskola publikoak pasatu zizkigutelako, baina besterik ez.
|
|
|
|
Euskal
hezkuntza sistema berri baten diseinua
|
|
|
Ezbairik gabe, ikastolen eta ikastolen mugimenduaren historian giltzarri saihestezina izan zen I. Batzar Nazionalean onarturiko Euskal Eskola proiektua eta Gutun Programatikoa. Euskal Eskola Publikoaz gain,
|
euskal
hezkuntza sistema berri eta osoa marraztu zuen Euskal Eskola proiektuak, eta Gutun haren sintesi modukoa zen. Euskal Herriko hezkuntza erakundeen historian, lehen aldiz, testu bat zegoen, Euskal Herriaren balizko hezkuntza sistemaren ezaugarriak zehazten eta jasotzen zituena.
|
|
|
Euskal Herriaren eskola izan nahi baina planteamendu zehatzik eduki gabe eta noraeza estrategikoa izatetik, ikastolen kolektiboa norabide ideologiko eta estrategiko bat edukitzera eta alternatiba juridiko legal batez hornitzera pasatu zen 1990eko hastapenetan.
|
Euskal
hezkuntza sistemari buruz egindako planteamendua ikastolen oso ekarpen garrantzitsua izan zen, ordura arte alderdien nahiz sindikatuen artean inork ez zuelako hainbeste jorratu.
|
|
|
–Esango nuke gure planteamendua eremu abertzaleko alderdiei deserosoa zitzaiela. Alderdi abertzale guztiak ustez batzen zituen ideia,
|
euskal
hezkuntza sistema propioa eraikitzea, alegia, 1980ko hamarkadaren hasieran garatzen hasi bazen ere, 90eko hamarkadaren hasieran noraeza estrategikorik gabe zegoen. Tamalez, estatuaren hezkuntza sistemaren ereduari ez zioten eredu alternatibo bat kontrajartzen?.
|
|
|
Eta bestetik, edukiei dagokienez, euskal hezkuntzaren etorkizunaz giltzarri zen Euskal Eskola Publikoaren eztabaidan ikastolek, bi Batzar nazional haien bitartez, ekarpen bikoitza egin zuten: eztabidari ikuspegi osoa, integrala, erantsi zioten, Euskal Eskola
|
euskal
hezkuntza sistema berria eta propioa planteatuz, eta horren barruan Euskal Eskola Publikoaren eredu berria eta propioa arautzen zuen lege proiektua zehaztuz. Ikastolek, alegia, Euskal Eskola Publiko berri hori euskal hezkuntza sistema berri baten baitako ideia eta proiektu aldarrikatu zuten.
|
|
|
eztabidari ikuspegi osoa, integrala, erantsi zioten, Euskal Eskola euskal hezkuntza sistema berria eta propioa planteatuz, eta horren barruan Euskal Eskola Publikoaren eredu berria eta propioa arautzen zuen lege proiektua zehaztuz. Ikastolek, alegia, Euskal Eskola Publiko berri hori
|
euskal
hezkuntza sistema berri baten baitako ideia eta proiektu aldarrikatu zuten.
|
|
|
|
Euskal
hezkuntza sistema propioa eta, horren barruan, euskal eskola publiko berriaren proiektuei buruzko eztabaida bere mugarrietara heldua zegoen 1991 urteko hondarrean. Zirt edo zart egin behar zuen Eusko Jaurlaritzak.
|
|
|
Gaur egungo EAEko Hezkuntza sailburuaren esanetan,, prozesu hartatik hobeto antolatuta atera zen
|
euskal
hezkuntza sistema, oso konplexua baitzen: hiru hezkuntza sare eta hiru hizkuntza eredu.
|
|
|
Ikastolek hasieratik bertatik publikoa/ pribatua dikotomia hori auzitan jarri izana da haien grina berritzailearen funtsa, eredu berri bat eraikitzeko bidean: ...een artera ekartzea eta kudeatzea; ingurune hurbileko gizartearekin batera elkar eragitea; ikastolen arteko sarea eratzea; ezagutza berriak eraikitzea eta ezagutza horien euskarri diren hornigaiak, produktuak eta zerbitzuak ekoiztea eta eskaintzea (I+G, ikas materialak, prestakuntza, ebaluazioa?); ordezkari publikoa eta era guztietako gizarte eragileen aurrean ikastolen nortasun propioa kudeatzea;
|
euskal
hezkuntza sistema propioa aldarrikatzea?
|
|
|
Xede horrekin, XXI. mendeko hezkuntza erronka nagusiei helduko dien
|
euskal
hezkuntza sistemaren legea onartzea proposatuko dugu. Hezkuntza sektorea eta Legebiltzarreko gehiengoa horren alde dago, gainera.
|
|
|
Eta bukatzeko, zera diogu: " immertsioa" kontzeptu zabala da —programa ezberdinak biltzen dituena, alegia, goiztiarrak edo berantiarrak eta totalak edo partzialak297—, eta, zentzu horretan, berori egungo
|
euskal
hezkuntza sistema elebidunaren oinarrian aurkitzen da nola edo hala298.
|
|
2011
|
|
|
Euskalduntzea da erreformarik edo iraultzarik handiena
|
euskal
hezkuntza sistemarentzat (Idiazabal, 2003: 344).
|
|
2012
|
|
|
Asko hitz egiten dut zentroekin, zuzendaritzekin, guraso elkarteekin, patronalekin...
|
Euskal
hezkuntza sistema oso baikor erantzuten ari da. Azken ikerketak erakutsi du ingelesean alde nabaria dagoela eskola partikularretara joaten direnen eta ez direnen artean.
|
|
|
eta morala. Azkenari dagokionez, giza komunitateko kidesentitzen den herritarra bultzatu luke
|
euskal
hezkuntza sistemak, hau da, desberdintasunen ondorioen kontra jotzeko eta diskriminazioa saihesteko prestudena, eskolari baitagokio gizartean dauden era askotako desberdintasunei aurreegiteko bideak eta balioak argitzea eta transmititzea. Gizarte modernoetan eraasko garatu dira herritarren arteko desberdintasunen ondorioak gutxitzeko eta motaaskotako diskriminazioa saihesteko.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian Frantziako Gobernuak arautzen du bere osotasunean. Horregatik, hezkuntza sare guztietan eta erakunde sozial eta politikoetan guraso, irakasle eta herritar asko
|
Euskal
Hezkuntza Sistema propio baten alde lanean ari dira. Euskal Herrian sustraitzen den Euskal Eskola dute helburu, Frantziak eta Espainiak eurena duten gisara.
|
|
|
Bigarrenik, EiTBk" euskal herritarrek informazioa jasotzeko eta parte hartze politikorako" daukaten eskubidea bermatzeko eskatu zuen 1982ko Legeak. Hirugarrenik, EiTBri"
|
euskal
hezkuntza sistemaren lagungarri" izateko eginkizuna egotzi zion (Alkorta eta Zuberogoitia, 2009: 135; Gutierrez Paz, 2002:
|
|
2013
|
|
|
Zuk eleaniztasunaz hitz egin duzu, alderdi sozialistak hiru eleaniztasunaz, PPk gaztelaniaz, UPyDk dio euskarak ez duela lehentasuna sistema honetan. Eta guk
|
Euskal
Hezkuntza Sistemak euskaldun eleanitzak egin behar dituela diogu.
|
|
|
Guk zuzenketa partzialak aurkeztuko ditugu, ahal den neurrian negoziatu ahal izateko. Izapidea amaitu ostean ikusiko bagenu, Euskadik dituen hezkuntza eskumenak urratzen direla eta
|
Euskal
Hezkuntza Sistemarentzat kaltegarria den lege proiektu hori onartzen dela zeren eta baliteke Wertek aurkeztu duena ez onartzea, beste talderen batek proposatutako zuzenketak sartuta baizik, une horretan EAJk autogobernuaren defentsarako tresna guztiak abian jarriko ditu, bai politikoak baita, adibidez, besteak beste, Auzitegi Konstituzionalean helegiteak jarri ere....
|
|
|
Orain ikus dugu zer egin dezakegun, eta noski, ahalik eta adostasun zabalenarekin egin ere. Jaurlaritzaren neurriek autogobernuaren eta
|
Euskal
Hezkuntza Sistemaren defentsan joan dute, ahalik eta babesik zabalena jasoz hezkuntza eragileen aldetik. Hori da landu behar dugun bidea.
|
|
|
|
Euskal
Hezkuntza Sistemaren gabezietako bat lege propio eza omen da.
|
|
|
Guk subiranotasuna nahi dugu, bertatik erabakitzeko bertakoentzat, hori da gure eredua.
|
Euskal
Hezkuntza Sistemak norantz goazen argitzeko definizio bat behar du, eta EH Bilduk egina du: demokratikoa eta euskalduna.
|
|
|
Prest baldin bazaudete, gu bidean aurkituko gaituzue. Adostasun puntua edo heldulekua izan daiteke
|
euskal
hezkuntza sistema gauzatzen hasteko. Juanma, baldin egia bada Celaa andereak dioena," euskara dela sistemaren zentraltasuna", ados.
|
|
|
Norantz jo litzateke? 3
|
Euskal
hezkuntza sistema zertan da indartsu. Zertan ahul?
|
|
|
Haserrea adierazteko eguna behar zuen, baina alai erantzun zioten herritarrek; hezkuntza sistemaren hileta behar zuena
|
euskal
hezkuntza sistemaren aldeko jai bihurtu zen. 10.000 lagunek baino gehiagok egin zuten dantza atzo Bilbon, Arriaga antzokiaren aurrean, Espainiako Hezkuntza ministro Jose Ignacio Wertek sustatuta asteon Madrilgo Kongresuak onartutako legearen aurka Bilboko kaleak ibili ostean.
|
|
|
–Kulturan, ziurtatu egiten zuen heziketa doako eta derrigorrezkoa lehenengo hezkuntzan.
|
Euskal
hezkuntza sistema berezkoa ezartzen zuen, eta euskal unibertsitatea eratzeko bidea jarri. Beheko klaseek goi mailako irakaskuntzarako sarbidea izatea zuen lehentasunen artean.
|
|
|
Learning about the Basque Educational systembooklet eko saioa baino lehenago, ikasleei «» a aurkeztu zaie (lanaren argibideak biltzen dituen liburuxka), eta gaian kokatzeko azken xedera bideratutako jarduera aurkeztu zaie: 500 bat hitzeko testua ekoiztea
|
euskal
hezkuntza sistema deskribatuz. Saio honen baitan aztertu diren interakzioen lau faseak, aurkezpen honekin batera doan hasierako irakurmen jardueraren baitan egin dira, irakasleak aurretiazko moduluetan ikasitakoa gogora ekartzea eskatzen die eta, era berean, aurreko saioan adostutako taldeetan Structural organization and Features of the Basque Educational System izenburupean aurkezten zaien testua irakurrarazi egingo zaie.
|
|
2014
|
|
|
Azkoitiko Udalak Lomce ren aurkako mozio bat onartu du, eta"
|
euskal
hezkuntza sistema osoa" defendatzeko konpromisoa hartu du," eskumenei esker Europako batez bestekoko kalitate indizearen gainetik" dagoelako. Espainiako Gobernua ezartzekoa den hezkuntza erreforma arbuiatu du udalbatzak, eta aldaketak" hezkuntza komunitatearen akordio zabalarekin" eta" gizarteko eta politikako eremuetako adostasunarekin" hartu behar direla azpimarratu dute.
|
|
|
Bestalde,
|
euskal
hezkuntza sisteman, oraindik guztiz euskalduna izateko falta baldin bazaio ere, euskal eredu markatua dago, eredua. Eredu horren barruan, euskaraz irakasteko hautua eginda dago; beraz, urteetan ikasleek euskaraz ikasteko aukera izan dute eta izango dute.
|
|
|
tokian tokiko berezitasunak baztertzea, hezkuntza eragileen autonomia gutxitzea, ikasleen aukera berdintasuna apurtzea, euskara gutxiestea... Finean, helburu politiko argiak dituela egotzi diote, baita
|
euskal
hezkuntza sistemaren aurkakoa izatea ere. Zein da zure iritzia?
|
|
|
LOMCE lege organikoa Orioko herrian aplikatzeari buruz, Orioko Udalak Eusko jaurlaritzari LOMCEk
|
euskal
hezkuntza sisteman izan dezaken eragin negatiboa txikitzeko eskura dituen neurri guztiak har ditzala eskatzea ere aho batez onartu zen.
|
|
2015
|
|
|
Alderantziz, dekretuak bermatzen ditu ekitatea mantentzeko eta areagotzeko orain indarrean dauden neurriak. Ekitatearen printzipioa
|
euskal
hezkuntza sistemaren ezaugarri sendoenetakoa da eta ez dugu inolaz ere zalantzan jartzeko asmorik.
|
|
2016
|
|
|
__, (2008?) Hirueletasuna eskolan: ingelesaren lekua
|
euskal
hezkuntza sisteman (http://www.kultura.ejgv.euskadi.net/r46/ eu/ contenidos/ informacion/ artik20_ 1_ trilinguismoa_ 07_ 06/ eu_ trilingu/ adjuntos/ Hiruelekotasunaeskolan.pdf).
|
|
|
Lanik ez zaio falta. Besteak beste, LOMCE legea eta Heziberri plana ditu mahai gainean, eta kezkatuta dago batak zein besteak
|
euskal
hezkuntza sisteman izan ditzakeen ondorioak direla eta. Ikastetxeetako erabakietan gurasoen esku hartzea sustatu behar dela dio.
|
|
2017
|
|
|
Horiek eskuratu ahal izateko, enpresek gobernuaren xehetasun bereziak edo ezarpen baldintzak, helburuak eta epeak sartu behar zituzten beren planetan. Bestalde, euskal administrazioak aipatutako finantza baliabide horien birbanaketa epe luzerako suspertze geoekonomikoko estrategia batean txertatu zuen, eta funts galdurako inbertsio asko zeuden haien artean, azpiegituretan eta kapital kulturalaren produkzioan eta banaketan batik bat(
|
euskal
hezkuntza sistema publikoa, lanbide heziketako zentroak, etab.). Horrez gain, ekonomia eta gizartea suspertzeko agentzia publiko ugari eratu zituen (hala nola Industriaren Sustapenerako eta Birmoldaketarako Sozietatea. SPRI).
|
|
|
Ikertuta daukagu Frantziak zein Espainiak beren hezkuntza sistema nazionalak estatu botereari esker lortu zutela, eta lortu beren menpeko nazioen hizkuntza asimilazioaren bizkar lortu ere (Iztueta, 2016). Aldiak aldi, Euskal Herriak ere alderantzizko bidea egin du, bere
|
euskal
hezkuntza sistema nazionala eraiki nahi badu.
|
|
|
Egun, eztabaida baten ondorioz, «euskal curriculum»aren erabilera teorikoa zabalduta dagoen arren,
|
euskal
hezkuntza sistema nazionala zein euskal curriculuma maila teorikoan planteatzen diren aldarrikapenak baino ez dira, oraingoz eginkizun baino ez direnak. Berreskurapen saioan emandako urratsak oro kontuan hartzekoak ditugu; hizkuntza minorizatu baten egoera normalizatzeko, ordea, ezinbestekoa iruditzen zaigu estatu boterearen babesa izatea (Iztueta, 2000).
|
|
|
Ahalegin neketsu horretan, euskarazko hezkuntza eredu gisa, bide luzea egina duten Ikastolak eta UEU dauzkagu. Horien ereduen gainean eraikiko da, inoiz eraikitzekotan,
|
euskal
hezkuntza sistema nazionala, non, euskal testuinguru partikularretik abiatuta, helmuga unibertsalera iristeko bokazioa erakutsiko baitu, zientzien ekarpenari aurrera eraginez. Eta euskaraz.
|
|
|
EAEko Hezkuntza Publikoan martxoaren 22an greba egitera deitu dute ELA, LAB eta STEILAS sindikatuek. Mobilizatze horren bidez, hezkuntzako langileen lan baldintzak hobetzea eta
|
euskal
hezkuntza sistema berri baten eraikitzea aldarrikatu nahi dute. Greba deialdi hau PISA txostenaren emaitzak aztertzeko Cristina Uriarte Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak egin duen agerralditik landa etorri da.
|
|
2018
|
|
|
Horretarako, HUHEZIk egindako ikerketarako ibilbidearen berri eman du ondoren. HUHEZI 1976 urtean sortu zen
|
euskal
hezkuntza sisteman arituko ziren profesionalak (irakasleak) euskaraz prestatzeko helburuarekin. Kontuan izan behar da 1977an euskal hezkuntza sisteman euskaraz irakasteko gai ziren irakasleen kopurua ez zela %5era iristen.
|
|
|
HUHEZI 1976 urtean sortu zen euskal hezkuntza sisteman arituko ziren profesionalak (irakasleak) euskaraz prestatzeko helburuarekin. Kontuan izan behar da 1977an
|
euskal
hezkuntza sisteman euskaraz irakasteko gai ziren irakasleen kopurua ez zela %5era iristen. Gaur egun, ordea, ia %90ekoa da.
|
|
|
Hik Hasiren ustez,
|
euskal
hezkuntza sistema berria publiko, bateratzaile, sozial edo inklusiboa izan litzateke. Denontzat eta denona izan nahian, familiak, eskolak, herriak (herritarrek, eragileek) eta administrazioek (agintariek) parte hartu lukete.
|
|
|
EH Bilduko legebiltzarkideak adierazi duenez, prozesu horrek balio behar du
|
euskal
hezkuntza sistemari bestelako oinarriak, sendoak, jartzeko, indarrean dugun sistemak porrot egin duelako. “Ikasle guztien eskola arrakasta, aukera berdintasuna eta kohesio soziala lortu behar dugu eta, norabide horretan, prozesuak jo behar du eskuduntza esklusiboak garatuko dituen Euskal Hezkuntza Lege berria onartu eta egikaritzera”.
|
|
2019
|
|
|
Hezkuntza Saila (2019).
|
Euskal
hezkuntza sistemaren diagnostikoa. Hezkuntza Saila.
|
|
|
Azken hauek %78, 5 ziren A ereduan, %37 ereduan eta %22, 5 ereduan. 2019ko ekaineko?
|
Euskal
Hezkuntza Sistemaren Diagnostikoa, txostenaren arabera, berriz, euskarazko hizkuntza komunikaziorako konpetentziaren hasierako mailan dauden DBH2ko ikasleak %45 dira, %36 erdiko mailan daude eta maila aurreratuan daudenak %19 dira.
|
|
|
Hezkuntza sistemaren ekarpenak, oso nabaria bada ere, ezin du berez bermatu ikasleen elebitasuna. Izan ere,
|
euskal
hezkuntza sistemak milaka hiztun berri hartzen ditu urtero maila guztietan, bai Lehen Hezkuntzan, bai DBHn. Baina, Euskal Autonomia Erkidegoko hainbat zona soziolinguistikotan elebitasuna egoera minoritarioan eta minorizatuan dagoenez, ikastetxeetan gutxi erabiltzen denez eta, era berean, lehen hizkuntzak eta familia hizkuntzak eragina duenez seme alaben elebitasun mailan, hezkuntza sistemak ezin du berez bermatu ikasle guztiek elebitasunarekin bat egitea.
|
|
|
Hezkuntza Saila (2019).
|
Euskal
hezkuntza sistemaren diagnostikoa. Hezkuntza Saila.
|
|
2020
|
|
|
Bide batez, Alkarteak jakitera emon dau Tanta zozketearen eguna be atzeratu egin dabela, urriaren 21era, parte hartzeko txartelak eskuratu nahi dituen guztiakana heltzeko. Euskal Herriko ikastolen eta
|
euskal
hezkuntza sistema propio baten alde egingo dabe zozketea. Txartelak bost euroan dagoz salgai, eta irabazleari 60.000 euro emongo deutsiez.
|
|
|
Eta burujabetza teknologikoa? Zein da
|
euskal
hezkuntza sistemen oinarri teknologikoa. Euskal ikasleek zein konpetentzia digital garatzen dituzte?
|
|
|
Krisi honek une honetan ingurune digitala kontrolatzen duten multinazional teknologiko eta plataforma gutxi batzuen indartzea ekarri du, zeinak gure datuak euren balio propioa handitzeko erabiltzen dituzten. Esnaola Arribillagak datuen jabetzaren eta burujabetzaren gaineko kontzientzia garatzeko beharraz hausnartu du,
|
euskal
hezkuntza sistemen digitalizazioa multinazional estatubatuarren eskutik egitea salatu du eta, oro har, estrategia digital oso baten beharra azpimarratu du, datuen eta teknologiaren burujabetza oinarri izango dituena.
|
|
|
Helburu hauek ditu: 1
|
Euskal
hezkuntza sistemara iritsi berriak diren ikasleen integrazioa erraztea, eskola ingurunean ahalik eta azkarren integra daitezen eta ahalik eta baldintza onenetan. 2 Ikasle horiei berariazko arreta ematea beren ikas irakaste prozesuan baliatu behar dituzten hizkuntzen gaitasun linguistiko eta komunikatiboak eskuratu ditzaten, curriculumean egin beharreko doiketak eginez. soek ez d (it) u (z) telako ondo ezagutzen haien eskola hizkuntza (k) (euskara eta, kasu batzuetan, gaztelania) edota, ezagutzen bad (it) u (z) te, zailtasunak dituztelako hizkera akademikoarekin eta ondorioz ezin dietelako lagundu.
|
|
|
|
Euskal
hezkuntza sisteman eskolatutako marokoar jatorriko gazteak eta euskara
|
|
2021
|
|
|
testu iruzkina ardatz izan duen irakaskuntza eredu historizista, alegia. Autoreak (op.) zehazten duen moduan, literaturaren didaktikaren gaineko irakaskuntza eredu horren inguruko hausnarketa kritikoa aspalditik dator, XX. mendeko 60ko hamarkadan kokatzen baitu Colomerrek (1996 in Regueiro, 2014) XIX. mendean ezarritako hezkuntza sistema gainditutzat jotzearekin batera, baina, literaturaren irakaskuntzaren kasuan praktika horiek oraindik indarrean daude, halere,
|
euskal
hezkuntza sistemetan, esaterako. Colomer bera aipatuz, literaturaren didaktikaren aldatu, egokitu eta berrizteko gaitasuna gizarteak arloari eskaintzen dion rolaren araberakoa izango dela baieztatzen du Regueirok (op.).
|
|
|
Azaltzen duenez, ez da
|
euskal
hezkuntza sistemaren huts egite bat soilik, eta inguruko sistemetan ere ikusten duen zerbait da hau, baina horien kasuetan, berriz, eragina eta ondorioak ez dira berdinak gaitasunen lorpenari dagokionez. Edonola ere, irakurmenarekin arazo orokor bat dagoela ulertzen du elkarrizketatu honek, eta digitalizazioan eta horri lotutako gaur egungo ikasle kontsumo ohituretan kokatzen du arazoaren jatorriaren hipotesia:
|
|
|
baga, masterra azken urteotako eskaintza dela eta, beraz, lanean dabiltzan irakasle askok garai bateko CAPa egin zutela eta ez masterra; eta, biga, irakaslegai askok Euskal Herritik kanpoko unibertsitateetara jo izan dutela bertan eta euskaraz egin ahal izateko leku faltaren ondorioz. Hori horrela, irakasleen formazioan ez ezik, arloaren didaktikari buruzko ikuspegian ere eragiten duela eta hura baldintzatzen duela uste du IE6 k, bere esanetan, ezin baitzaio Euskara eta literaturaren irakaskuntzari eta
|
euskal
hezkuntza sistemek dituzten erronkei modu berean heldu horretarako bokazioa duten ikasketak eginda edo beste nonbaiten eginda. Eta, IE7 ren esanetan, badago beste problematika bat erantsia, hain justu ere, zatiketa administratiboak sortzen duena:
|
|
|
Eta, IE7 ren esanetan, badago beste problematika bat erantsia, hain justu ere, zatiketa administratiboak sortzen duena: irakaskuntzan aritzeko masterrak hego zein Ipar Euskal Herrian egin daitezke Ipar Euskal Herrikoa ez da beren beregi BHn lan egiteko gaitzen duen masterra, ikerketarakoa baizik baina ofizialak izanik ere baliokidetzen ez direnez, horrek irakaslegaien joan etorria zailtzen du, iparraldetik hegoaldera batik bat, eta hortaz,
|
euskal
hezkuntza sistema bakarraren artikulaziorako oztopo garrantzitsua da (IE7).
|
|
|
Bide horretan, baina, harriak baino ez ditu aurkitu irakasleak. Oraindik oraindaino, literaturaren eta kulturaren lanketa periferikoa da
|
euskal
hezkuntza sisteman, hain zuzen ere, hizkuntzaren auziari ez zaiolako errotik heldu, eta hizkuntza irakasleari egozten zaiolako horren ardura.
|