|
2001
|
|
|
Gauza ohargarria: gaur egungo
|
euskal
sistema literarioaren gunea pertsonifikatzen duten idazleen pertsonaiak (hots, Atxagaren Carloseta Saizarbitoriaren Iñaki Abaitua) hibridoak dira, artista/ militantea bikotea berenbaitan sintetizatzen dute. Izan ere, Carlosek bere alde artista dauka okingintzanartisau den aldetik, eta Iñaki Abaitua idazlearen fikziozko doblea den DanielZabalegi etakidea da.
|
|
|
gaina hartu die beste genero guztiei. Geure gogoetarenazken urrats laburra errealismo eraberritu horren aniztasuna eta ñabardurak deskribatzeko erabiliko dugu, eta baita
|
euskal
sistema literarioan betetzen d (it) uen tokieta funtzioa (k) ulertzen hasten saiatzeko ere.
|
|
|
Ohiturazko eleberritik errealismo sozialera eta errealismo sozialetik fantasiara, eleberria, euskal eleberria, literaturtasunerantz hurbilduz doa aurrerapenaren bidean sartuta. Etapa hauekguztiak ez dira bere garaiko
|
euskal
sistema literarioaren beharren arabera epaitzen, literaturaunibertsalaren ideologia eternoaren arabera baizik. Literaturatik bizi garen idazle nahiz kritikarieihori onartzeak min egiten badigu ere, Literatura bera ere ideologia bat da.
|
|
2002
|
|
|
|
Euskal
sistema literarioaren eskema laburregi hau nolabait osatzeko, bitartekariez ere hitz egin genuke. Gauza jakina da azken hamarkada hauetan bitartekarien garrantzi eta eraginkortasun komertziala izugarri eraldatu eta merkatuaren legeetara makurtu dela.
|
|
|
Esandakoari jarraituz,
|
euskal
sistema literarioaz mintzo garenean, teoria enpirikoaren jarraitzaileek zehaztutakoaren ildotik (ik. Schmidt, S. J.:
|
|
|
Edonola ere, esan beharrik ez dago atal honetan egungo literatur sistema soilik izango dugula hizpide eta, hori horrela izanik, denboran hurbilekoak zaizkigun testuak ulertzeko bakarrik suertatuko zaigula argigarri. Has gaitezen, beraz, oso gainetik bada ere,
|
euskal
sistema literarioa zehazten eta kritikak bertan lukeen garrantziaz gogoeta egiten.
|
|
|
Zorionez, badaude luma ausartak han hemenka sakabanaturik, izen potoloei beldurrik ez dietenak iritzi egiazki pertsonalak kaleratzeko orduan. Garai batean baino libreago ari dira azken hauek, autozentsura gutxiagorekin,
|
euskal
sistema literarioa sendotu den heinean ez delako defendatu beharrekoa argitaratzen den oro.
|
|
2005
|
|
|
80ko hamarkadako ipuingintza, euskal literaturaren generorik berritzaileena dugu eta bestelako generoei eragiteko gai izateraino heltzen da. Ipuingintzaren eragin hau
|
euskal
sistema literarioa sendotzearen arrazoietako bat da.
|
|
|
90eko hamarkadan, berriz,
|
euskal
sistema literarioa bera sendotzean, narratiba, eleberria kasu honetan, bestelako generoen gainetik gailendu da. Eleberri honek, gainera, joera berria ekarri du, errealismoarekiko joera alegia, 80ko hamarkadan nagusi izan den fantasiari kontrajarri zaiona.
|
|
|
Gaurko
|
euskal
sistema literarioak kanonizazio eta hierarkizazio prozesua ere azkartu du. Prozesu horretan hemen azaldutako idazleen artean kanonizazioan gutxi sartu dira, horretan traiektoriek, irakurleen igurikimenek eta hizkuntza ereduek badute zerikusirik.
|
|
|
Horri esker euskal literatura joera berriak bereganatuz joan zen. Horrek guztiak, artean ahul,
|
euskal
sistema literarioaren oinarriak ipini zituen.
|
|
2008
|
|
|
Euskal eleberrigintza errealista bihurtu da, ironikoa, heldutasunera iritsi den seinale agian.
|
Euskal
sistema literarioa osatua dago: irakurlego alfabetatu eta ikasia existitzen da, kritika literarioa profesionaldu da idazleekin batera eta industria kultural txiki baten aurrean gaude.
|
|
2009
|
|
|
Liburuak, Uribek eskatu bezala, etxeko ateak zabaltzen dizkio irakurleari eta ustezko txirotasun edota desordenu horren zioez hausnartzen. Hala dio idazle galdu hori izateko jaioa zatekeen Jean Etxeparez, «Alta, Aldudeko medikuak ere ezin izan zituen osoki saihestu testuinguruak ezarritako mugak eta
|
euskal
sistema literarioaren ahuleziak» (55 or.).
|
|
2010
|
|
|
Herri mugimendu zabal bati esker, baina Gasteizko gobernu autonomoari esker ere bai, hizkuntza instituzionalizatzeko pausuak eman dira, eta literatura ere bai.
|
Euskal
sistema literarioa deitzen dena sortu da. Euskaraz egundo baino hobeto idazten da.
|
|
|
Normalizazioarekin,
|
euskal
sistema literarioak Alter gutxiago izango zituela pentsa zitekeen. Horixe zen literaturaren autonomia, botere gutxiago izatea zer idatzi eta zer ez agintzen, edo nola, edo non, edo noiz.
|
|
2011
|
|
|
Abbadiak 1851tik 1897 arte antolatu zituen jaien inguruan, izate literarioa sortu zen.
|
Euskal
sistema literarioa antolatze bidean zegoen. Jakin minez zeuden hainbat bertsolari eta poeta, noiz deialdia egingo, sariak ere bazirelako.
|
|
2012
|
|
|
|
Euskal
sistema literariora etorrita, badirudi zubi hizkuntzak erabiltzeko joerak arrazoi praktikoei erantzuten diela batez ere. 1970eko eta 1990eko hamarkaden artean haur eta gazte literaturaren alorreko itzulpenen zubi hizkuntza nagusia gaztelania izatearen arrazoi nagusia, segur aski, irisgarritasuna zen:
|
|
|
(Marín 2008). Badirudi gaur egun, ahal izanez gero (kontuan izan behar baita oraindik ez dagoela aski euskal itzultzaile hainbat hizkuntzatarako), zuzeneko itzulpenak lehenesteko joera nagusitzen ari dela
|
euskal
sistema literarioan, eta, zeharkako itzulpenak egiten diren kasuetan, hori behar bezala adieraztekoa.
|
|
2013
|
|
|
Eta gehienetan produkzio horren bilakaeraren berri ematea beste asmorik aldarrikatzen ez badute ere, norabide bateranzko bilakaera erakustea izaten dute gogoan. Ez da garrantzi gutxiagokoa, antologietan ikuspuntu horiek hobestean,
|
euskal
sistema literarioak islatu dituen kezka eta obsesioen lekuko bilakatzen direla ohartzea. Beraz, ildo horretatik zerbait sakontzeko asmoa dakarte lerro hauek.
|
|
|
Hiru antologien sarreren arteko alderaketa eginez gero, berriz, zenbait ondorio atera genitzake. Hala, Ibon Sarasolarenak ezagun du gudaosteko garai zailekiko hurbiltasuna, izan ere, antologia egin izateko arrazoitzat argiro azaltzen baitu
|
euskal
sistema literarioaren prekarietatea. Bere hitzen arabera, arteko zentsura frankistak atzerrian edo atzeratuta atera behar izan duen poesia berreskuratu du bere antologian, aldizkari suntsituetatik eta bazterrekoetatik batera bilduz.
|
|
|
Euskal poesiaren antologia orokorrak ez dira ugariak, eta hezkuntzaren testuingurutik at, pare bat soilik.
|
Euskal
sistema literarioaren egoeraren zehaztasunei dagokienez, Santi Onaindiaren Mila euskal olerki eder (1954) instituzio akademikoetan euskal literaturaren ikasketak ezarri aurreko egoerari dagokion egitasmo editoriala izan zen, eta helburu jakin bat betetzeko proiektu nazionalari erantzuten zion. Onaindiaren antologiak euskal literaturaren corpusa batera aurkeztu, eta, haren balioa eta kalitatea erakutsiz, euskarari berari prestigioa ematea bilatzen zuen.
|
|
|
egiteagatik zigortutako hizkuntza komunitate baten literatura produkzioa baitzen. Ez da dudarik, guda aurretik garaturiko
|
euskal
sistema literarioaren osagai guztiak suntsituak ikusteak berebiziko inpaktua eragin zuela gudaosteko kultur eragileen animoan. Haien jarrera erresistenteen ereduak eta iturriak gudaurreko Pizkundeko belaunaldiak garaturiko poetikan eta diskurtso kulturaletan babesten ziren, haietan hartzen zuten arnasa, baita hogei urte joanda gero ere.
|
|
|
Antologia literarioei buruzko hausnarketa saio honek bistaratu dituen bizpahiru giltzadura historiografikoren inguruko hausnarketaz amaituko dut nire azterketa, haien inguruko arazoak birformulatzeko proposamenak eginez. Batetik, XX. mendeko lehen hereneko Pizkundeko poesiak euskal antologia modernoetan errepresentatua izateko ezagutu dituen zailtasunak, eta bestetik, Trantsizioaren aldakuntza sakonek nola eragin zioten euskal poesiaren bilakaerari eta
|
euskal
sistema literarioan zeukan egoitzari. Funtsean bi gaiek baitute poesia modernoaren mugen inguruko gaiarekin zerikusia.
|
|
|
Batetik, hedatze akademikoak irakurle berriak eta gazteak ekarri zizkion, baina bestetik, hizkuntza estandarra eta literatura produkzio homologagarriaren premia jarri zuen mahai gainean. Hala, geure literaturaren ezarpena errazteko,
|
euskal
sistema literarioak ere, egonkortze, eta, finkatze?
|
|
|
Bi norabide historiografiko ezberdin horien aurrean, seinalatu behar genuke, beharbada genero poetikoaren kanonikotasunaren inguruko hausnarketak azterketa astitsuagoak eskatzen dituela. Barne eta kanpo eragileak integratuko dituen azterketa eredu baten premia erakusten du gure iritziz,
|
euskal
sistema literarioaren autonomiak esplika ditzakeen fenomenoen azterketa xeheagoak eginez, eta arlo soziopolitikoen eraginaren dinamika doituz.
|
|
|
Euskal Herrian, 4.000 inguru helduk erosten dituztela euskarazko liburuak (Olaizola, 2007). Alegia, 4000 pertsona direla, sostengua ematen diotenak 30 argitaletxe inguru dituen
|
euskal
sistema literarioari?.
|
|
|
Harrezkero, hautariko batzuk zarratu eta beste batzuk zabaldu egin dira1; baina, egun,
|
euskal
sistema literarioak badauka bere inprimatzaile sarea. Zehatzago esanda, tamaina, izaera eta historia desberdineko 37 bat argitaletxe ari dira euskal liburugintza mantentzen2.
|
|
2014
|
|
|
Armiarmaren erabilera akademikoa egiten du irabazi berri duen Santi Onaindia bekarako ikerketa osatzeko. Literatur aldizkarien eragina
|
euskal
sistema literarioaren osaeran lana osatzen ari da, eta, horretarako, ezinbesteko tresna dauka Ibinagabeitia proiektua, hau da, Armiarmaren barruko Literatur aldizkarien gordailua. Baina irakurle soil gisa ere erabili du webgunea, batez ere Kritiken hemeroteka.. Begiratzeko liburuek zer kritika izan dituzten, bai oraingoek eta bai zaharrek ere?. Hain zuzen ere, azkeneko hau da Sarasolaren kuttuna:
|
|
|
Harrezkero, hautariko batzuk zarratu eta beste batzuk zabaldu egin dira1; baina, egun,
|
euskal
sistema literarioak badauka bere inprimatzaile sarea. Zehatzago esanda, tamaina, izaera eta historia desberdineko 37 bat argitaletxe ari dira euskal liburugintza mantentzen2.
|
|
2015
|
|
|
Poema liburuak argitaratzeko medio eskasez eta marjinaltasunaz mintzatzeko baliatzen zuten egokiera bidenabar.
|
Euskal
sistema literarioaren prekarietateak zein argitaletxe urrien kriterio kaskarrek liburu ugari sistematik kanpo uzten zituztela salatzen zuten. Landa Donostiako EUTGko fakultatean sortutako talde bateko kide zela eta talde horrek aldizkari berri baten lehen alea kaleratu zuela aditzera ematen zuten gainera.
|
|
|
Hau da, esan daiteke
|
euskal
sistema literarioko zutabe nagusiak lan honetan aztertutako denbora tartean, urte tartean, sortu zirela, eta honenbestez, urte horietatik aurrera hitz egin daitekeela, zehaztasunez, euskal literatur sistemaz. Jon Kortazarrek ere periodizazio antzekoa erabiltzen du.
|
|
|
Ikuspegi sistemiko batetik ere ohartzen ahal gara erdigunearen eta periferiaren arteko harremanean Bainaren belaunaldiak arrasto onak ematen dizkigula
|
euskal
sistema literarioa aztertzeko. Bere erdigunean Donostia koka dezakegu, abiapuntua hor izan zuelako Panpina Ustelarekin eta ondorengo Ustelak eta Oh!
|
|
|
Giro artistiko eta estetikoari dagokionez, gerraurreko loralditxoaren ostean, non, ikusi bezala, artearen autonomiaren lehen aldarriak (Lizardi eta Lauaxeta) gorpuztu ziren, bultzada aurrerazale hori eten egin zen. Ekoizpen literarioak aurrera egin zuen nola hala, baina ezin esan daiteke
|
euskal
sistema literario autonomorik zegoenik. Erbestean hainbat lan eman ziren argitara (Martin Ugalde, Jokin Zaitegi, Andima Ibiñagabeitia...) eta Parisen Jon Mirandek eta Txomin Peillenek sortutako Igela aldizkaria ere hortxe zegoen, Arestik sortutako Kriselu argitaletxea bezala.
|
|
|
Alde batetik, idazle profesional moduan bizi izan da, literatura idaztetik baino gehiago literaturaren inguruko langintzetatik. Horrek, neurri batean, Atxagarantz gerturatuko luke, nahiz eta, hark ez bezala
|
euskal
sistema literariotik kanpo arrakasta eduki ez izateagatik gauzak aski ezberdinak izan zaizkion. Atxagak nazioarteko literatur sistema eta merkatu handi samarraren kontraesanei egin behar izan die aurre, inplikazio ekonomiko eta boterezko aski handiagoekin.
|
|
|
Harrezkero, hautariko batzuk zarratu eta beste batzuk zabaldu egin dira1; baina, egun,
|
euskal
sistema literarioak badauka bere inprimatzaile sarea. Zehatzago esanda, tamaina, izaera eta historia desberdineko 37 bat argitaletxe ari dira euskal liburugintza mantentzen2.
|
|
2018
|
|
|
Batetik, euskal literatura sistemaren deskripzio soziologikoan egindako lanak izango lirateke publiko zabalarentzat ezagunenak, hau da, Euskal Idazleak gaur eta Euskal Kultura Gaur lanak. Esango genuke bi liburu horietan oinarritzen dela
|
euskal
sistema literarioari buruz gure artean ezaguna den deskripzio aipagarriena, horien osagarri delarik 90ean zehar egindako XX. mendeko Euskal Liburuen Katalogoa, lan guztiz beharrezkoa arlo honetan modu sistematiko eta serioan jarduteko.
|
|
2019
|
|
|
Kortazarren hastapeneko lan hartatik hona ez dira gutxi izan
|
euskal
sistema literarioaren eta hartan irakurlegoak nahiz akademiak sagaratzen duen kanonaren inguruko ikerketen harira eginiko lanak, ez eta Ramon Saizarbitoriaren kanonikotasunaren inguruko aipamenak ere. Beraz, gure lanaren atal honetan sisteman hartzen duen tokiari erreparatzeari garrantzitsu deritzogu, idazlanaren irakurketa baldintzatzen duen neurrian.
|
|
|
"[
|
Euskal
sistema literarioan] badirudi zubi hizkuntzak erabiltzeko joerak arrazoi praktikoei erantzuten diela batez ere. 1970eko eta 1990eko hamarkaden artean haur eta gazte literaturaren alorreko itzulpenen zubi hizkuntza nagusia gaztelania izatearen arrazoi nagusia, segur aski, irisgarritasuna zen:
|
|
|
" Zeharkako itzulpen kamuflatuak", izan ere, gizarte eta garai batean zeharkako itzulpenen inguruan nagusi den gaitzespen edo gutxiespenaren isla izan daitezke. [...] Badirudi gaur egun, ahal izanez gero (kontuan izan behar baita oraindik ez dagoela aski euskal itzultzaile hainbat hizkuntzarako), zuzeneko itzul  penak lehenesteko joera nagusitzen ari dela
|
euskal
sistema literarioan, eta, zeharkako itzulpenak egiten diren kasuetan, hori behar bezala adieraztekoa".
|
|
|
Eskuetan duzun liburua ez da itzulpenari buruzko tratatu teoriko bat, itzulpenak sistema literarioan duen garran  tzia markatzea du helburu. Azken hogeita hamar bat urtean euskaratu diren obra nagusiak eta ez hain nagusiak izan ditut bidelagun, haiek
|
euskal
sistema literarioari dakarzkioten onuraz ari naiz liburuan barrena. Ez dut exhaustibo, zurrun, preskribatzaile jarduteko asmorik izan:
|
|
|
Beste hizkuntza batetik jasotzen ditugu, halaber, munduak munduaz eta gutaz esandakoak, beste hizkuntza batean asetzen dugu bereziki gure egarri kultural noranahikoa. Horrek guztiak ondorio latzak dakartza
|
euskal
sistema literariora eta euskarara.
|
|
|
Buruan izan dudan irakurlea literaturzalea da, ez bereziki literaturan aditua. Irakurtzeaz aparte, literaturaren joan etorriak eta aroztegia interesatzen zaizkiona,
|
euskal
sistema literario sendoagoa estimatuko lukeena, jatorrizko prosa ona bezala gozatzen duena prosa itzuli ona ere. Liburu bat itzulpena edo originala den galdetu ere egin gabe irakurtzen dugu gaztelaniaz edo frantsesez.
|
|
2020
|
|
|
Bigarren Mundu Gerratik hona euskal literaturan egon diren beste idazle garaikideekin alderatuz, Eñaut Etxamendik geografia, une historiko, posizionamendu etiko nahiz estetiko eta ibilbide literario bereziak izan dituena da, dudarik gabe. Orokorrean,
|
euskal
sistema literarioak haren idazletza aitortu badu ere, gorabehera frankoko onarpena eman izan dio. Erran daiteke Etxamendiren obra narratiboa euskal sistema literarioarekiko marginalitate erlatiboan dagoela, egon.
|
|
|
Orokorrean, euskal sistema literarioak haren idazletza aitortu badu ere, gorabehera frankoko onarpena eman izan dio. Erran daiteke Etxamendiren obra narratiboa
|
euskal
sistema literarioarekiko marginalitate erlatiboan dagoela, egon. 2009 eta 2011 urteen artean, Maiatz argitaletxe eta aldizkari literarioak haren obra narratibo osoa plazaratu zuen.
|
|
|
loturarik ba ote dago euskal literatura dialektala lantzearen eta euskal esparru literariotik bazter gelditzearen artean?
|
Euskal
sistema literarioak sortzen ote du azpikotasunik. Bestela erranik, zein da euskal literatura sistemaren" inkonziente kritikoa" 337?
|
|
|
Funtsean,
|
euskal
sistema literariotik euskal literaturaren historiara joanez, Etxamendiren obrak baserriaren euskal imajinario literarioaren arraberritzea eskaintzen baitu, ikuspegi konparatibistatik ikertzea pentsa daiteke Euskal Herriko zein Euskal Herritik kanpoko baserriaren tematika jorratu izan duten zenbait idazlerekin. Adibidez, Euskal Herrian, XX. mende hasierako idazle kostunbristekin egin ondoren, Bernardo Atxagaren Obabako obrarekin egin daiteke.
|
|
|
3 ETXAMENDIREN NARRATIBA NOLA KOKATU
|
EUSKAL
SISTEMA LITERARIOAN
|
|
|
273 Eñaut Etxamendi bi aldiz izan da
|
euskal
sistema literarioak sariztaturik. 1968an, Irunberriko Literatur Saria irabazi zuen Elurra zikindurik eleberri laburrarekin.
|
|
|
Bestalde,
|
euskal
sistema literarioa" merkatuaren legeetara makurtu" 277 eta 1990eko urteen inguruan" izugarri eraldatu dela" oroitu behar da:
|
|
|
Bukatzeko, bere traiektoria literarioan Eñaut Etxamendik lehenetsi izan dituen hautu adierazgarriak erakutsi eta ikertu behar dira. Horrela agertzen baita, idazleak egindako aukeren eta Etxamendiren narratibak
|
euskal
sistema literarioaren baitan duen kokatzearen artean harremanik badagoela, izan.
|
|
|
3 ETXAMENDIREN NARRATIBA NOLA KOKATU
|
EUSKAL
SISTEMA LITERARIOAN 79
|
|
|
Halere, Etxamendiren ibilbide literarioak
|
euskal
sistema literarioa gurutzatu izan du eta horren barnean sartu izan da. Hiru aldi kronologiko ezagut
|
|
|
Jakin behar da
|
euskal
sistema literarioak bi aldiz sariztatu zuela Eñaut Etxamendi. Lehenik, 1968an, Irunberriko Literatura saria14 irabazi zuen Elurra zikindurik eleberri laburrarekin.
|
|
|
Horrela, Etxamendiren obra narratiboaren azterketa kritikoak erakutsiko digu Ipar Euskal Herriko euskal literatura garaikidearen ekoizpen baten ezaugarri multzoa eta horiek eskuan, hausnarketarako bidea zabaltzen dugu: Etxamendiren narratibak zer miraila eskaintzen ote dio
|
euskal
sistema literarioari?
|
|
|
Baina euskararen diasistemaz harago, Aita Villasantek egiten zuen bezala,
|
euskal
sistema literarioen aniztasuna ere begiztatzen ahal dugu.25 Ondorioz, Etxamendiren narratiba diatopikoak 1968ko Arantzazuko Biltzarraren aurreko egoerara garamatza, hau da, hizkuntza eta sistematizazio literario anitza zen egoerara. Bestalde, Eñaut Etxamendiren ekai literarioa osatzen duen hizkuntza literarioaren aberastasuna hiru alorretan nabari da, nagusiki, hots, paisaiaren deskribapenean, landare izendegian eta nekazaritzako hiztegian.
|
|
|
argitaratzera iristen diren ipuin liburuak, produkzio osoaren gaineko ehuneko horren txikia izaki, eta bahe estuagoa pasatu ohi dutenez, kalitatezko literaturaren eremuan sartu ohi dira ia salbuespenik gabe, nobelagintzan gertatzen den ez bezala. Ipuingintzak
|
euskal
sistema literarioan okupatzen jarraitzen duen anomaliaren isla izan daiteke, ondorioz, fenomeno hori. Nahiz eta Elenak pentsatzen duen badaudela beste faktore batzuk, garai bateko hezkuntza ertaineko eta euskaltegietako" publiko gatibua" adibidez.
|
|
2021
|
|
|
«Orain arte gutxi aztertuak izan diren poeten lanak hautatzeko bidea eman digu horrek»; hala iruditzen zaio Kortazarri. «Aukera eman digu, baita ere, 2001etik aurrerako poesiaren bideak
|
euskal
sistema literarioan behatzeko».
|
|
|
suizidioarena; jakina, ez zegoen esplizituki adierazia poemetan, baina liburu osoa buruaz beste egiteko modu bat zen, eta eskerrak heriotza sinboliko batean geratu zen guztia. Bide horretatik jarraitu izan balu, Storni bat edo Plath bat izango zuen
|
euskal
sistema literarioak. Hara zer galdu dugun.
|
|
|
Nik, zintzoarena eginez, denak irakurri eta goitik behera aztertzen nizkien, alde ahulak seinalatuz, baina idatzia beheratu gabe inoiz, hobetzeko aukerak erakutsiz baizik. Estimazio ederra lortu nuen
|
euskal
sistema literarioa deritzan ez dakit zer horretan. Egia esateko, neure barruan destaina zegoen guztiekiko eta guztiarekiko, baina inor ez ohartzen.
|
|
2022
|
|
|
argitaratzera iristen diren ipuin liburuak, produkzio osoaren gaineko ehuneko horren txikia izaki, eta bahe estuagoa pasatu ohi dutenez, kalitatezko literaturaren eremuan sartu ohi dira ia salbuespenik gabe, nobelagintzan ez bezala. Ipuingintzak
|
euskal
sistema literarioan okupatzen jarraitzen duen anomaliaren isla izan daiteke, ondorioz, fenomeno hori. Nahiz eta Elenak pentsatzen duen badaudela beste faktore batzuk, garai bateko hezkuntza ertaineko eta euskaltegietako" publiko gatibua" adibidez.
|
|
2023
|
|
|
Annie Ernaux ala Nanni Balestrini ez zirelako EHn jaio.
|
Euskal
sistema literarioaren gauza esplikaezinetako bat da jatorrizkoen eta itzulpenen arteko desfasea, irakurri Babelia ala Le Monde des livres, alderatu munduak Paris eta Madrilen duen tokia eta gurean duena (lau hedabide salbuespen ez da notizia ere izaten), DBHn Siddhartha irakurtzen dute Lenguan, Ostegunak Euskaran.
|
|
|
Harritzen da Graziosa Oroz, Los Angeleseko Unibertsitateko irakaslea, Markosek
|
euskal
sistema literarioan jaso duen errekonozimendu eta ezagutze faltagatik:
|