|
2002
|
|
|
Horrela1975etik aurrera idazkaritza iraunkorra sortu zen, eta, hitzaldiez gain, espezializatutako mintegiak antolatu ziren arratsaldeetan. Era berean,
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapenak toki garrantzitsua hartu zuen UEUren zereginetan. 1977tikaurrera UEUren gune nagusia Iruñean kokatu zen uztailaren bukaeran, eta garaiberean hasi zen argitaratzen lehen liburuak.
|
|
|
Hegoaldeko lau eskualdeak bilduko zituen barrutia ez onartzeak ondoriozuzenak eduki zituen
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapenean, ikusi dugunmoduan. Ez zen, ordea, arrazoi bakarra, garaiko eztabaida politikoek (amnistia, konstituzioa, estatutua, bortxakeria eta abar) isilarazi baitzuten hain garrantzihandia zuen eskaera.
|
|
|
Masa horrek, irakasle eta ikasleek, prest egon luke unibertsitatebe rri horretan parte hartzeko, eta ezezko asko egongo litzatekeelakoan nago.
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapena, nagusiki, joera politiko jakin batekin lotu izan denez, irakasle asko beldur da erakunde berria joera horren lan esparru bilakatuko ez ote den. Guraso askok, beren aldetik, ez lukete onartuko seme alabak istilu ugari eduki lezakeenun ibertsitate batera bidaltzea, ezta lan merkatuan bigarrenmailan geratzeko arriskua eduki lezakeen erakundera.
|
|
|
Zalantzak ditut. Euskaldun guztiok ez dugu euskararekiko jarrera bera, ezta ere ez dugu bat egiten
|
Euskal
Unibertsitatearen aldeko aldarrikapenarekin. Orduan, nortzuk osatuko genuke Euskal Unibertsitatea?
|
|
2003
|
|
|
Aukeratutako ereduak eta lurralde banaketak eragin nabarmena izan zuten euskara eta euskal kulturak unibertsitatean biziko zuten bilakaerarekin. Beraz, ez da harritzekoa, askatasun egarria zabaldu zenean, Frankoren diktaduraren azkeneko garaian,
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapenak oihartzun zabala izatea, askatasun politikoaren eta sozialen eskariak Euskal Herriari atxikitako unibertsitatearen eskariarekin lotuta egon baitira historikoki. Izan ere, 1920an Domingo Miral katedradunak idatzitakoak indarrean jarraitzen zuen oraindik, berrogeita hamar urte geroago:
|
|
|
UEUren historia azaltzeko, bi elementu hartu behar dira kontuan: UEUren izaera ideologikoa,
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapena delako bere izatearen arrazoia; eta erakunde izaera, zenbait zerbitzu (ikastaroak eta liburuak) eskaintzen dituen erakundea izatea, hain zuzen. Liburu honetan aztertutako epean, 1973tik 1984ra bitartean, UEUren erakundetzea nahiko ahula izan zen, eta kide askoren borondatezko lanean oinarritu zen.
|
|
|
Beste toki batzuetan, oroitzapen liburuek eta autobiografiek betetzen duten eremua gurean ia hutsik dago.
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapenak kezka bat zuen, beste batzuen artean, gure hurbileko errealitatea era zientifikoan aztertu beharra, aurrera jarraitu ahal izateko. Baina, iraganaren berririk izan ezean, ez dugu jakingo nondik gatozen, ez dugu ezagutuko zein den dagoeneko egin dugun bidea eta nekez asmatuko dugu nora joan.
|
|
|
Txillidaren logotipoa izan zen
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapenaren ikurra. Helburu hori aldarrikatzeko makina bat hitzaldi eta Zeruko Argia ren editorala unibertsitatea kultura aste antolatu ziren toki askotan.
|
|
|
Aurreko atalean azaldu dugunez, Francoren heriotzak
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapena lehen lerrora ekarri zuen 1976 eta 1977 urteetan. Bi izan ziren eztabaidatutako gai nagusiak, Euskal Barrutia eta Euskal Unibertsitatea.
|
|
|
Barruti berria onartzeak eta garaiko giro politikoak ondorio zuzenak eragin zituzten
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapenean eta Euskal Kultur Taldeetan. 1977/ 78 ikasturtetik aurrera, EKTak krisian murgildu ziren, trantsizio demokratikoak gizartearen parte hartzeari bide berriak ireki zizkiolako eta EKTek ez zutelako jakin egokitzen egoera berrira.
|
|
|
Hiztegia, gainera, elkarlanaren ondorioa zen, Arantzadin, Elhuyarren eta UEUn ari ziren itzultzaile eta testugileen uztarketaren fruitua. Liburuaren aurkezpen ekitaldian
|
Euskal
Unibertsitatearen aldeko aldarrikapena egin zen, baita UEUrena ere, «urte osoko euskal Unibertsitatea ukatzen zaigulako»40.
|
|
|
Unibertsitatearen esparruan, aurrerago ikusiko dugunez,
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapenak bat egiten zuen, kasu gehienetan, euskarari eman beharreko bultzadarekin. Horren adibide ditugu euskaraz irakurritako lehen tesina eta tesiak:
|
|
2004
|
|
|
Ikus dezagun, bada, zertarainokoa den zabarkeriaren neurria: . Lehenik eta behin, dio Lore Erriondok?, Euskal Herriak ez du hezkuntza sistema propiorik, nahiz eta saioak izan diren euskal hezkuntza eraiki nahi izate horretan (ikastolen mugimendua,
|
euskal
unibertsitatearen aldarrikapena, esate baterako); eta ondorioz, euskal haurrek eskolaren bitartez jaso dituzten kultur eduki eta identifikazioa, Frantziako eta Espainiako estatuei dagokiena da?. 453
|
|
2008
|
|
|
Euskara hutsezko unibertsitatearen oinarria, ordea, 2001ean ezarri zen. EHEU herri ekimenak 2001 urtearen hasieran ekin zion bere ibilbideari,
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapen historikoari bide eman eta horren aldeko bilgune zabala bilakatzeko asmoz. Bi urte beranduago, 2003an, UEUk II. Kongresuan Euskal Unibertsitatearen egitasmoa diseinatu eta martxan jartzeko lan-taldea osatu zuen, eta, urte berean, Nazio Eztabaidaguneak Euskal Herriaren egoeraren azterketa egin zuen.
|
|
2011
|
|
|
Biak ala biak, lelo argikoak izan arren, bataren eta bestearen gaineko definizio eta proiektuen inguruan ez zegoen ideia bateraturik. Hala, batzuek, Euskal Barruti Bakarra,
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapenaren parte gisa ikusten zuten, eta beste batzuek, berriz, bi eskari diferente gisa. Halaber, Euskal Unibertsitatearen definizioen inguruan ez zegoen bateratasunik, are gutxiago euskarak Euskal Unibertsitate horretan eduki behar zuen presentziaren gainean233.
|
|
|
aldizkari intelektual gisa, Euskal Herriari buruzko lanak argitaratu nahi zituena, «gure izaera nazionalean murgilduz, kultura unibertsalaren korronte berrietara bultzatuko duten emaitzetaz»478 aritzeko. Aldizkaria
|
Euskal
Unibertsitatearen inguruko aldarrikapenera eransten zen, eta Euskal Herrian bertan zein atzerrian barreiatutako herritarren topagunea izan nahi zuen:
|
|
|
Euskal elkarte eta erakundeei dagokienez, atal honetan bi motakoak berezi ditugu: alde batetik, hizkuntzarekin lotutakoak, eta bestetik,
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapenarekin zerikusia dutenak edota euskarazko irakaskuntza unibertsitarioaren prestaketa lanen ardura hartu zutenak (UEU, Elhuyar eta UZEI). Planteatutako banaketa ez da guztiz biribila, Euskaltzaindiak, esate baterako, euskal unibertsitate barruti bakarraren alde ekimen bat aurrera eraman zuelako 1977an.
|
|
|
Francoren heriotzarekin 70eko hamarkadan gordetako hainbat aldarrikapen, ozenki entzuten hasi ziren, besteak beste, Euskal Unibertsitatearena.
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapena Euskal Herrian gerraurretik bazegoen ere, 70eko hamarkadan indarra hartu zuen. Horren erakusgarri da 1973an Euskal Unibertsitatea helburu zuen elkarte bat sortu zela:
|
|
2014
|
|
|
|
Euskal
Unibertsitatearen aldarrikapena ozenki plazaratu eta gero eta unibertsitate horren ereduaren lerro nagusiak sailkatu ondoren, lanean jartzea zen erronka, azpiegitura sortuz joan zedin; langintza horretan, ezin ukatu, jarduera akademikoa bideratzea dela zutabe nagusia eta horretan murgildu zen, apalki baina buru belarri, UEU. Alor honetan azpiatal hauek azpimarratu beharrekoak:
|