|
2012
|
|
|
Ideia hauek guztiak Euskal Herrian ere izan zuten oihartzuna. Berrogeitahamargarren urteen bukaeran
|
euskal
kulturako esparru desberdinetan (bai euskaran, bai literaturan, bai pentsamenduan, bai eta politikan eta erlijioan ere) hausketa batgertatu zen, mugarri bat jarri zen. Hausketa horren adibide ezagunenetariko bateleberri bat da, Txillardegiren lehenengo nobela Leturiaren egunkari ezkutua.
|
|
2021
|
|
|
Baita Larrinagak ere: "[...] esparru politiko autonomikoaren kudeatzaileek gogor jokatu zuten
|
euskal
kultura esparrua —ordura arte mugimendu politiko kultural gisa antolatua— mugimendua indarrez hustu eta mendean hartu arte. Erabilitako estrategiak —bikoizketak, finantzaketa publikoak eta instituzionalizazioak berez dakarren desmobilizazioa— helburu horretara zuzenduta egon ziren[...]" (2007b:
|
|
|
142). ertain urbanoetan zeukanez oinarri soziala, arrotz egiten zitzaion lehenagotik nagusi zen literatura eredua, haren molde soilak eta gai bukolikoak[...] literatura berriak gaien aldaketa ekarri zuen lehenik —gizaki urbanoen eguneroko errealitateari loturik zeuden gaiak jorratu ziren, auzi sozialak besteak beste—; bigarrenik, XX. mende aurretiko literatura tradizioari lotzean, garbizaletasun/ arrunkeria binomioa saihestuz, herri literaturaren oinarriak ezarri zituen; hirugarrenik, edukietan ez ezik estiloan ere eguneratu zen literatura, horrela, literatura korronte garaikideekin bat eginez; azkenik, literatura laikoa nagusitu zen; hala, ‘euskaldun fededun’ betiereko identifikazioa eta ondorengo aurreritzi itogarriak baztertu zituen[...]. Eraldaketa horiek ordura arteko
|
euskal
kultura esparruaren ohiko ikusmolde nagusia eta barne homogeneotasuna hautsi eta itzulezinezko pitzadurak ireki zituzten pentsamendu tradizionalean. Iztuetak dioenez, aski izan ziren hamabost urte() euskal kulturak homogeneo izateari utz ziezaion.
|
|
2023
|
|
|
Alde batetik, gero eta gehiagotan aipatzen ziren urtez urte sukaldaritza eta arkitektura euskal kulturaren adierazpide positibotzat, eta, hortaz,
|
euskal
kultura esparrua arte sorkuntzaz harago kokatzen zuten batzuek (nahiz eta ikasgaian kultura sorkuntza landu behar genuela adierazi, nahiz eta Arte Ederren fakultateko testuinguruan jardun). Zehazki, turismo politiketan sustaturiko bi jardunekin lotzen zuten esparru hori, eta agerian uzten du horrek turismo politiketatik sustaturiko diskurtsoak hitzarmen sozialetan eragiteko zer nolako indarra izaten ari diren.
|
|
|
Aldaketa politikoaren aroak, bada, hitzarmen soziokulturalak ere birpentsatzea ekarri zuen. Nolanahi ere, garai hartan hedatu ziren hitzarmen soziokultural haietan eragin handia izan zuten, bai Euskal Filologia ikasketen garapenak(
|
euskal
kultura esparruak zedarritzeko funtsezko izan zenak, batik bat euskal literaturaren eremuan), bai euskarazko irakaskuntzaren zabalkundeak eta adarkatzeak. Ikastolen sareak Euskal Herriko eremu batzuetan legeztatzeaz gain, Hego Euskal Herriko hezkuntza sare publikoaren euskarazko irakaskuntza eratzeari ekin zitzaion, eta garai hartako murgiltze ereduan jardun zuten irakasle talde gehienek bazuten euskal kulturaren sozializazioan eragile nagusi izatearen kontzientzia, testuinguru politikoak eta sozialak giro zein kokapen horretara lerratzen zituelako.
|