|
2001
|
|
|
Hori gertatuz gero, gai estrategikoetan sar gintezke. Ezker Batuan uste dugu jarrera bazter tzaileen aurrean, abertzaleen eta abertzale ez direnen arteko gu txieneko bilatu behar dugula, eta horretarako formularik aproposena eta
|
euskal
herritar gehienen adostasuna bildu eta nahikundea aseko duena Euskal Herriaren autodeterminazio eskubidean oinarritutako atxikimendu libreko federalismoa dela, EAE batetik eta Nafarroa bestetik erabaki subjetuak liratekela
|
|
|
Zein da, baina, gehien mugitu dena kontsentsuzko jarrera haietatik, gaurko anabasa sortzeraino? Nire ustez, gu geu, euskaltzaleok alegia, aldendu gara gehien, edo, zehatzago esanda, hizkuntz politika bestelako helburuz erabili duen euskaltzale andana izan da
|
euskal
herritar gehienon arteko adostasuna trabatzat edo gisa bizi duena.
|
|
2003
|
|
|
Ziur gaude
|
euskal
herritarren gehienak bide honekin ados daudela. Gero, alderdi politikoek eta defendatu lukete bide hori.
|
|
|
Izan ere, ez zen ilustratuen lagunarte murritza eta goi mailakoa izan jende  saldoarekin bat egiten jakin zuena, kontrailustratu andana baizik. Tradiziozaleen diskurtsoa izan zen
|
euskal
herritar gehienentzat identitate narrazio eraginkorra ehuntzen jakin zuena; frantsesen eta liberalen politika antierlijioso bortitzak ere lagundu zien horretarako, baita Erregearen eta foruen jarraipena kolokan egoteak ere. Hamarkada gutxi haietan jendea bizitzen ari zen aldaketa politiko, ekonomiko, sozialek galbidean jartzen zituen antzina antzinakoak, jatorrizkoak, Jainkoak emanak omen ziren ohiturak eta bertuteak.
|
|
2004
|
|
|
Jasanezina diozu, euskara eta berari dagokion nazionalismoaren arteko lotura.
|
Euskal
herritar gehien gehienentzat eramanezina bihurtuko zaigu beraz euskararen auzia. Hori horrela izatekotan, zer egingo ote du euskal herritarren multzorik handienak elebitasunaren aurrean?
|
|
2007
|
|
|
bilakatu ziren.Luze joko luke erantzunak, baina ekarri dudan argudioari jarraituz, erantzun labureta azalekoa emango dut: espainiar eta frantziar estatu politikek bihurtu zituzteneuskara, euskal kultura tradizionala eta
|
euskal
herritar gehienak, periferiko?,, bazterreko, eta, berba batean,, bestea?.
|
|
2008
|
|
|
Nola senti dezakete, izan ere, halako helburu politiko baterako gogorik, halako helburu batek oinarritzat eskatzen duen nazio euskaldunaren beharrik sentitzen ez badute hemengo
|
euskal
herritar gehien gehienek. Errealitatearen analisiak huts egiten digunean, errealitatea eta geure interpretazioa nahasten ditugu, eta hura izan uste dugunaren arabera jokatzen dugu, egiazki denaren argitan jokatu ordez.
|
|
|
Era horretan ikastolen konfederazioa, AEK, EHE, Euskaldunon Egunkaria… eta bestelako hamaika izen eta erakunde nabarmendu ziren, bakoitzak bere sasoiko kultur abangoardia izanik unean uneko beharrei erantzuten saiatu zirenak. Erakunde eta izen horiek
|
euskal
herritar gehienon atxikimendua izan dutela aski frogaturik geratu da, baina ez ordea botere publikoen atxikimendua, aukera izan dutenean mugimendu horien satanizazio eta kriminalizazioari ekin baitiote. Argazkian, Xabier Mendiguren Kontseiluaren idazkari nagusia eta Juan Mari Larrarte Euskarazko Komunikazio Taldearen (EKT) kontseilari ordezkaria/ luistxo eta marije.
|
|
|
Eta garrantzitsuena da leku askotan ez dela erabiltzen; begi bistakoa da etorkinentzat autoktonoek ez dutela erabiltzen. Izan ere, gaztelaniaz dakiten etorkinek Hegoalde guztian hitz egiten den hizkuntza badakite eta
|
euskal
herritar gehienek beste dakite (berezitasun dialektalez aparte), alegia, euskaraz ez dakiten guztiek beste.
|
|
2009
|
|
|
Nik ez dut Jesús Eguigurenekin hauteskunde gauean hitz egin, ez eta ezker abertzaleko buruzagirik ere ez. Hala ere,
|
euskal
herritar gehienek negoziazio prozesu bat nahi dutela nabarmen du.
|
|
|
Joseba Egibar EAJren legebiltzarkideak gogoratu duenez,
|
euskal
herritar gehienek EAJ bozkatu zuten eta Ibarretxe izan zen hauteskundeen irabazlea. Ildo horretan, sozialistak epai baten ondorioz heldu direla Gobernura ziurtatu du Egibarrek:
|
|
|
2005eko apirilean egin ziren Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeetan
|
euskal
herritar gehienek ezagutzen ez zuten alderdi batek izugarrizko indarra hartu zuen: Euskal Herrialdeetako Alderdi Komunista (EHAK).
|
|
|
Baina horri ere ez dio funtsik ikusten: . Aurkeztu diren elkarteen artean,
|
euskal
herritarrengana gehien iristen diren elkarteetako bat da gurea?. Beraz, hirugarren aukera bakarrik geratzen da, Riosen ustetan:
|
|
|
eredu berri baten arabera eraiki beharra dago aro berri honetako hizkuntza politika, eta erakargarritasuna da eredu berri horren osagai nagusia. Bestela esanda, ezagutzatik erabilerarako jauzia ematea baldin bada gure erronka nagusia, euskararentzako bizi giro nahikoa eta erosoa bermatu nahi baldin badugu,
|
euskal
herritar gehienak gogatzeko gauza den hizkuntza eguneratu, malgu eta adierazkorraren irudia eskaini behar du euskarak. Eta, jakina, irudia ez ezik egitatea.
|
|
|
Integrazioarena da
|
euskal
herritar gehienek, ez guztiek, euskararen auziari begiratzerakoan darabilten perspektiba. Gaur desoreka nagusi bada ere, oreka baita helburu nagusia:
|
|
|
Norbanakoarentzat eta gizartearentzat onuragarri ez den ezer ez luke inork balio sozial positibotzat babestu behar. Hain zaila ote da ulertzea, elebakartasuna, eta batez ere elebakarrak,
|
euskal
herritarretatik gehienak, oraindik ere, infernuko deabrutzat ez hartzeak ez duela esan nahi elebakartasuna aukera egokitzat defendatu behar dugunik?
|
|
2010
|
|
|
Herritar kontzientziatuak gara, erasoen aitzinean beste inork baino erantzun irmoagoa ematen dakigunak. Ez, konparaziora, frantziar aberats eta burgestuak bezala. Horregatik, Hego Euskal Herrian(
|
euskal
herritar gehien bizi garen eremuan) bi huelga orokor erdipurdiko egin ditugu nahikoa etsita, eta Frantzian (eta Ipar Euskal Herrian) dagoeneko bederatzi greba orokor egin dituzte irabazteko grina handiz. Bi:
|
|
|
Proposamen politikoa: datorren urtean indar abertzale denek Jacan ospa dezatela Aberri Egun bateratua, han izaten baitira bestela ere
|
euskal
herritar gehienak. Mendia Mahomrengana ez badoa… Bidenabar, ospakizunaren izena ere aldatu, gaurkotu liteke.
|
|
|
Ajuria Eneako Itunak esparru juridikoa egokitzeko, hau da,
|
euskal
herritar gehienen borondatean oinarrituko zen aldaketarako aukera aurreikusten zuen. Gehiengoaren borondate hori adierazteko bakezko bideak erabiliko ziren, bide demokratikoak.
|
|
|
Euskal herriak legozkiokeen eskubideak baliarazteko bide bakezkoak eta demokratikoak aurki ditzakeela onartzea, prozesu demokratiko batean
|
euskal
herritar gehienen borondatea, legitimoki adierazita, aplikatu egin behar da eta aldian aldiko ordenamendu politikoan, alderdi politikook inoiz esan izan dugun bezalaxe.
|
|
|
Martxoaren 1eko hauteskundeetan
|
euskal
herritar gehienek bermatu duten bide demokratikoa da.
|
|
|
|
Euskal
herritar gehienek eman diote beste behin konfiantza EAJk herrialde honek aurrera egiten jarrai dezan eta aitzindari izan dadin aurkeztutako proiektuan.
|
|
2011
|
|
|
Mattin Troitiñok euskaraz irakurri zuen agiria, eta Giza Eskubideen Euskal Herriko Behatokiko Iratxe Urizarrek gaztelaniaz. Haien alboan ziren, besteak beste, Txentxo Jimenez Aralarreko Nafarroako koordinatzailea, Maiorga Ramirez EAko Nafarroako koordinatzailea, Koldo Amezketa EAko presidente ohia, ezker abertzaleko Miren Legorburu eta Txelui Moreno, Alternatibako Asier Vega, Amnistiaren Aldeko Mugimenduko kide Fran Balda eta Ezker Soberanista Eraikitzen mugimenduko Nekane Garmendia.Agirian azpimarratu dutenez,
|
euskal
herritar gehienek konponbidea nahi dute. «Bakea nahi dugulako, normalizazio politikoa behar dugulako eta giza eskubide guztiekiko begirunea nahi dugulako», arrazoitu dute agirian.
|
|
|
Lehendakariarenhitzen ostean, Euskal Herriko ibilbideei buruzko dokumental bat, ordu erdiko marrazkibizidunak eta euskarara bikoiztutako telefilm bat (gaztelaniazko azpitituluekin) ikusiahal izan ziren.
|
Euskal
herritar gehienek ezin izan zuten 1982/ 83ko Urtezaharrekoprogramazio hori ikusi, etxeen% 70ean ez zituztelako komunitateko antenakseinale berrirantz berrorientatu, anplifikadoreak instalatu eta hargailuak sintonizatu.Hasierako garai haietan, astean 20 orduz ematen zen programazioa (1985ekoudan, astean 49 orduz ematen zen, eta horietatik 26 etxearen ekoizpenak ziren). Programazio osoa euskaraz em...
|
|
|
9 Interneteko kontsumoa eta sare sozialen gorakada nabarmena izanda ere, telebista da
|
euskal
herritarrek gehien erabiltzen duten komunikabidea, oraindik benetako hezkuntza agente ez formala dela. Zabaltzen dituen mezuen bidez ideia, ohitura eta jarrerak iristen zaizkigu, horien artean haur eta gaztetxoentzat ezegokiak izan daitezkeenak.
|
|
|
Hortzetako eskuilari pilak jartzeaz harago, aurrerapen zientifiko teknologikoak izan du bestelako ekarpenik.
|
Euskal
herritar gehienontzat sekula ez bezalako segurtasun materiala ziurtatu da, obesitatea animalien arazo bihurtzeraino.
|
|
2012
|
|
|
«Presoen eskubideak dira
|
euskal
herritar gehien batzen duen aldarrikapena»
|
|
|
Euskal gizarteak mobilizatzeko duen gaitasuna nabarmendu du Ainhoa Etxaide LAB sindikatuko idazkari nagusiak. «Gaur [atzo] ikusi dugu presoen eskubideen errespetua dela momentu honetan
|
euskal
herritar gehien batzen dituen aldarrikapena». Beraz, atzo Bilboko kaleetan gertatutakoa «herri eskakizun» izendatu du, eta han adierazitakoa «alferrik ez galtzeko» itxaropena agertu du.
|
|
|
Mariano Rajoy Espainiako presidenteak Basagoitirekin Bilbon egin duen ekitaldian adierazi duenez,?
|
euskal
herritar gehienek ez diote munduari bizkarra eman nahi?.
|
|
|
Espainiatik eta EBtik kanpo ez dago eze r?.
|
Euskal
herritar gehienak aukera horren aurka daudela esan du Madrilgo gobernuburuak,, ez diotelako munduari bizkarra eman nahi?.
|
|
|
Euskal enpresek Espainia dute saltoki nagusia.
|
Euskal
herritar gehienak Espainiara joan ohi dira oporretan eta ez dira gutxi bigarren etxebizitza han erosten dutenak. Madrilgo Gobernuak eskubide sozialak kentzen dizkigunean, ordea, euskal gehiengo sindikalak eta sindikatu espainolen euskal ordezkaritzek ezin borrokan bat egin.
|
|
2014
|
|
|
Jarraian, proposatzen da etorkizunean ezarriko diren joko arauek aukera politiko guztiei zabaldu behar dizkietela ateak. «Akordioak bermatuko du, proiektu politiko guztiak defendatzea ez ezik, aukera berdintasunez eta edozein koakzio eta esku hartzerik gabe, proiektu politiko guztiak gauzatu ahal izatea ere,
|
euskal
herritar gehienen nahia hori bada, eta legezko prozeduren bitartez». Era berean, eta eskubide historiko kontzeptua erabiltzen ez badu ere, aipatu egiten dira nazio izaeratik eratorri daitezkeen eskubideak.
|
|
|
Garai hartan gertatzen hasi ziren prozesuen artean, oso garrantzitsua izan zen erlijioaren tokiaren bilakaera.
|
Euskal
herritar gehienek fede katoliko sutsua erakutsi zuten aurreko mendean, baina eraberritze sozioekonomikoak eta kulturalak higatu egin zuten fede hori, eta, bereziki, auzitan jarri zuten Elizak gizarte bizitzan eta hezkuntzan izan beharreko tokia. Beste kasu batzuetan ez bezala, Euskal Herri osoa hartu zuen fenomenoak.
|
|
|
Gaur egun,
|
euskal
herritar gehienak(% 58,9) biztanletik gorako udalerrietan bizi dira.
|
|
2015
|
|
|
Mota honetan hizkuntza euskal nazioaren ezaugarri nagusia da, goikoan bezala, baina hemen ez da determinatzailea (askotan horrelaxe iragarri arren), Euskal Herriko errealitate soziologikoak oso zaila egiten baitu jarrera horri oratzea, eta, orduan, ñabardurak ipintzen zaizkio,
|
euskal
herritar gehienek euskaraz ez egitea ulergarri eta justifikagarri egin dadin. Euskararen eta Euskal Herriaren subiranotasunaren aldeko jarrera erakustea bihurtzen da euskal nazionalistaren ezaugarri nagusia, eta euskaraz ez egitea aitzakia desberdinez saihestea lortzen da:
|
|
|
Izan ere, itxarotekoa zen euskarak paper determinatzailea jokatzea euskal herritartasuna ebazteko orduan,
|
euskal
herritar gehienek, hobespen nazionalistetatik at, aitortzen baitute euskararen garrantzia.
|
|
|
Haiek izan dira ekimenaren sustatzaileak, ELAk baliabideak erraztu dizkie, baina' #1200eurotikGORA' manifestua eta ikurra prekarietatea sufritzen duten pertsonena eta manifestua sinatu duten eta sinatuko duten guztiena dela diote. Aldarrikapen hau ahalik eta
|
euskal
herritar gehienek bere egitea lortutzea dute helburu.
|
|
|
|
Euskal
herritar gehienek autogobernuan bere bizimodu eta lan kondizioak hobetzeko aukera ikusten duten heinean izango du autogobernuak aurrera egiteko indarra. Autogobernuaren dimentsio sozialak izan behar du euskal jendartearen gehiengoa proiektu konpartituan integratzeko faktore garrantzitsua.
|
|
|
Hala ere,
|
euskal
herritar gehienek, baita Espainiako sektore zabalek ere, uste zuten ETAk emandako distentsio urratsari tamainan erantzun behar liokeela gobernuak espetxe politikan; areago, erantzungo ziola espero zuten, nahi adinako tartea baitzuen gobernuak presoen bizi baldintzak hobetzeko haien egoera juridikoa fitsik aldatu gabe ere. Laster esperantzok etsipen bilakatu ziren, ordea, laburrak eta berantak baino ez baitziren izan Aznarrek eman zituen urrats apurrak.
|
|
2016
|
|
|
Polemika ere sortu zuten Arnaldo Otegi kartzelatik atera ondorengo ekitaldiek, euskarak toki txikia izan zuela eta. «Errealismoa» aipatu zuten,
|
euskal
herritar gehienek ez dakitela euskaraz. «Argudio pobreegia» izan zen hura, Isasiren esanetan.
|
|
|
Euskararen alde daude
|
euskal
herritar gehienak. Hori diote inkestetan behintzat.
|
|
|
Euskararen egoera bera hartu behar da kontuan:
|
euskal
herritar gehienek ez dakite euskaraz. Hortaz, kanpotik etorritakoek ere ez dute horren premiarik sumatzen.
|
|
|
«Euskaldun askok eta erdaldun gehienek ereduarekin lotzen dute euskararen normalizazioa. Euskara ikastea eta euskara normalizatzea gauza bera dira,
|
euskal
herritar gehienen ustez». Eta ez du hori aldatzeko neurririk ikusten.
|
|
|
1991n, Bilbon egin ziren EAEko Ingurugiro Hezkuntzari buruzko II. Jardunaldiak, eta ingurumen hezkuntza sustatzen duten hainbat erakundek bat egin zuten bertan:
|
euskal
herritar gehienak inguru urbanoan bizi direnez, inguru urbanoaren eta landa ingurunearen arteko interrelazioaz hausnartu zuten, izan daitezkeen aukerez eta etorkizuneko erronkez. Aldarri hau egin zen jardunaldi haietan:
|
|
|
– Ba zu
|
euskal
herritar gehienak baino euskaldunagoa zara!
|
|
2017
|
|
|
Athletic eta Manchesterren arteko partidarako sarrerak erosteko ilara luzea egon zela, esate baterako. Hori da, antza, hiru milioi
|
euskal
herritarrak gehien arduratzen dituena.
|
|
|
Norberak nahi eta ahal duen bezala bizi du familia, talde txikian edo komunitate handi bateko partaide modura. Baina zalantzarik ez dago
|
euskal
herritar gehienentzat ardatz garrantzitsu bat dela familia esaten zaion hori gizarteratzeko, sentitzeko eta zailtasunei aurre egiteko. Ulertezina da, horregatik, nolako trabak dituzten bizimodu hobe baten bila etorri diren migratzaileek euren senideak ekartzeko; askotan auzo direnak ohartu ere egin gabe.Europako Giza Eskubideen Auzitegiak ez du oinarrizko eskubidetzat hartzen familia batzeko beharra.
|
|
|
Eta, bestetik, zalantza politikoak, alegia, eraginkortasunari dagozkionak. Izan ere,
|
euskal
herritar gehienek erabiltzen ez duten hizkuntza bat naziotasunaren oinarrian jartzeak kontraesanak sortzen dizkio nazio egitasmoa demokrazia kontzeptuan oinarritu nahi duen sektoreari.
|
|
|
1964an, Iriondo rocka eta twist haiekin puntuka hasi zitzaionean,
|
euskal
herritar gehienek Uztapideren antza zuten zerbaitetan: inork gutxik zekien ingelesez.
|
|
2018
|
|
|
Arrazakeria ere salatu zuen. «Lana kentzera etortzen garela esaten dute askok, baina
|
euskal
herritar gehienek egin nahi izaten ez dituzten lanak egiten ditugu guk. Emakume migratuen kargu geratzen da zaintza».El Salvadorkoa da sortzez Cony Carranza Castro ere, eta hamalau urte daramatza Euskal Herrian.
|
|
|
Mingainetan, pantailetan, uhinetan bizi bizi. Zernahitarako prest.Etxean bizi bizi, kalean bezala; bizi bizi eskolako jolastokian, ikasgelan bezala; lantokian bizi bizi, lagunarteko solasaldietan bezala; bizi bizi osagilearenean, saltokian bezala; zuzeneko harremanetan bizi bizi, birtualetan bezala; bizi bizi kirolean, liburuetan edo zineman bezala.Prest gaudelako gu,
|
euskal
herritar gehien gehienok, hori horrela izan dadin. Prest gaudelako euskarari gure hitzen hegoak eskaintzeko, ahotik belarrira, bihotzetik bihotzera, burutik burura hegalda dadin, samur bezain indartsu.
|
|
2019
|
|
|
Edo, beste era batera esanda: lehen aldiz gure historian, lehen lana lortzen edo lehen haurra izaten ari diren
|
euskal
herritar gehienak ereduan eskolatutakoak dira. Eta hona berriz bidegurutzea!
|
|
|
Norenean?
|
Euskal
herritar gehienek horregaz bat egiten dute?
|
|
2020
|
|
|
Politika publiko horiek beste interes batzuei erantzun behar diete.
|
Euskal
Herritar gehienek argi dute hori. COVID19ak gure bizitzetan lurrikara sortu badu, gure bizitzetan eragin zuzena badu, izaten ari bada eta izango badu...
|
|
2021
|
|
|
Alderdi jeltzale eta alderdi sozialistaren arteko gatazka ziklikoak, bi alderdien arteko itunaren izaera antinaturalaren ondorio dira, bai eta
|
euskal
herritar gehienen nahiak asetzen ez dituen esparru politiko bati dagokion estigmaren ondorio ere. Krisi politiko berriak izango dira harik eta Estatuko botere errealek beren planen ezintasun nabaria aitortzeko errealismorik ez duten arte, hots, euskal herria logaletzeko eta asimilatzeko gauza ez direla ezagutu arte".
|
|
|
" Gure konfiantza adierazi nahi dugu, zeren eta tragedia ziklo honen errepikapen zentzugabea laster amaituko baita,
|
euskal
herritar gehienen bake borondatearen ondorioz".
|
|
|
"
|
Euskal
herritar gehienek lotsa sentitzen dugu gure izena pertsonak hiltzeko erabiltzen dutenean. Hemendik aurrera ez dute nire isiltasuna izango, nire erabateko gaitzespena baizik". 32
|
|
2022
|
|
|
Herriari hitza emaiteko garaia dela uste du,
|
euskal
herritar gehienek ez dutela marko juridiko politikoa berresteko edo aldatzeko paradarik ukan. " Guk ez dugu aukeratu hiru eremu administratibotan eta bi estatutan banatuta bizitzea.
|
|
|
“Tira Araba holakoxea da eta “han” horrela egin ziren gauzak”. Izan ere, euskaldun paisaia mendi berdeekin lotzean, ahaztu egiten zaigu
|
euskal
herritar gehienak ez direla euskal hiztun naturalak. Horra zergatik den garrantzitsua Gasteizko bertso ibilbidea ezagutzea.
|
|
|
Zentzu horretan, uste dut merezi izan zuela 1990ean Kuban abiatu genuen horrek, merezi izan duela orain artekoak, azken bi agerraldiak barne eta duela datozen urteetan aldarrikatzen jarraitzeak. Konbentzituta nagoelako bide horretatik bakarrik lor daitekeela egun
|
euskal
herritar gehienen ametsa errealitate bihurtzea.
|
|
2023
|
|
|
Ziur nago? Segurtasuna da benetan
|
euskal
herritarrok gehien kezkatzen gaituena. Segurtasunaz ari direnean, zergatik ez dira gauez etxera lasai itzultzeaz, lan baldintza duinak izateaz ala etxe-bizitzaren eskuragarritasunaz mintzo?
|