|
2001
|
|
|
Euskal Herriko Erdi Aroko hilarri eta inskripzioak (VI XI. mendeak). I.
|
Euskal
Herriko Mendebaldea, EHU eta Eusko Jaurlaritza, Bilbo.
|
|
|
Euskal Herriko Erdi Aroko hilarri eta inskripzioak (VI XI. mendeak). I.
|
Euskal
Herriko Mendebaldea, EHU eta Eusko Jaurlaritza, Bilbo.
|
|
|
Euskal Herriko Erdi Aroko hilarri eta inskripzioak (VI XI. mendeak). I.
|
Euskal
Herriko Mendebaldea, EHU eta Eusko Jaurlaritza, Bilbo.
|
|
|
Euskal Herriko Erdi Aroko hilarri eta inskripzioak (VI XI. Mendeak). I
|
Euskal
Herriko Mendebaldea, Bilbo.
|
|
|
Euskal Herriko Erdi Aroko hilarri eta inskripzioak (VI XI. Mendeak). I
|
Euskal
Herriko Mendebaldea, Bilbo, 1996, 333 orr.).
|
|
|
2 Gizarte ikuspegitik, bestalde, maiatzaren 13an
|
Euskal
Herriko Mendebaldeko Erkidego Autonomoko hauteskundeak dirateke segurutik joan badoan urteko gertakaririk garrantzitsuena. Eta hala izan dira arrazoi nagusi birengatik.
|
|
|
Hasieran esan dugun bezalaxe, gertuenak eta hurbilenak izan zaizkigu berbagai eta iradokizun. Hasian hasi, ezinbaztertu, Jakinhonetan,
|
Euskal
Herriko Mendebaldean euskalgintzaren haizeek ekarri dizkigutenak.
|
|
2005
|
|
|
Bizkaiko sistema literarioan, jakina, Euskal Herrikoaren abstrakzioa Bizkaira mugatuz gero, gertaera esanguratsua agertzen zaigu. Bestalde,
|
Euskal
Herriko mendebaldean ez ezik, ekialdean ere susma dezakegu antzeko egoera. Euskara estandarraren ondoan euskalkian garatzen den literaturaz ari gara.
|
|
|
Ez da, ez, lan histoirografiko soila. Bestalde,
|
Euskal
Herri mendebaldea Cantabriaren nortasunez jabeturik agertzen zen, nolabait ikuspegi vaskonikoari kontrajarririk.Errenazimientu garaian, euskaldunak, frantziar eta espainiar inperio nagusien baitan ageri ziren. Nafarroa, indarraren poderioz sarturik Espainiako erresuman eta Louis XIII.a, Frantziako eta Nafarroako errege iza nik, bere borondatez eta Donapaleun bildu ziren jaunek aurkako iritzia ager tu arren, Nafarroa Beherea Frantziako koroako parte bihurtu zuen.
|
|
2009
|
|
|
Hedabide pribatu eta publikoen erabilpen propagandistikoarena oso auzi xahutua da, inork zalantzan jartzen ez duena. Beraz, ez dut ezer berririk ekarriko, adierazten badut gaur egun EITB
|
Euskal
Herriko mendebaldeko Autonomia Elkartean agintean dagoen PSOE PP koalizioaren legitimazio tresna bilakatu dela. Legitimazio tresna baino gehiago, ordezkatu ezin duten euskal errealitate abertzalea deslegitimatzen saiatzeko tresna estrategikoa.
|
|
2010
|
|
|
ko auzitik bereziki 1980tik 1993ko bitarte luze hartakoa etorri izan zaion, galtzea?, eta ikastola kopuruari dagokionez azken hamabost urteotan bizi izan duen hazkundea batuko bagenitu, ikastola mugimenduak eskola mapan zenbat eragin duen agerian genuke. Gaur egun, ez
|
Euskal
Herriko mendebaldean, ez ekialdean, ez iparraldean, ezta hegoaldean ere, ezin da ukatu ikastola mugimenduaren eragina sekulakoa izan dela euskal lurraldeetan dagoen eskola maparen ezaugarriei dagokienez.
|
|
2011
|
|
|
izan ginenetik beste zerbait edo ezberdinak izaten hasiak ginen". 70 Diskoaren kaieran luze jotzen bada indio amerikar cherokeen historia kontatzen eta euren Oinatz tinkoen dantza esplikatzen, piezak irauten duen zortzi minutuetatik erdiko bi minutu eskas hartzen ditu indioen dantzak. Aurretik eta ondoren datorrena
|
euskal
herriko mendebalde eta ekialde muturretako mintzoekin dago girotua, Bizkaia eta Zuberoako hizkera bizien grabaketekin. Mikelen ahotsa," Itsasoa eta lehorra" ren kasuen antzera, gora eta behera dabil, oraingoan beste kontsonante batzuk erabiliz(" N" soil batek eman dezakeen jokoa!).
|
|
2014
|
|
|
Mendebaldeko EH/ Euskadi, Western Basque Country, EH/ Euskadi Oeste/ Occidental, e.a. Egungo erakundeari eusten dio, ez dakar aldaketa sakonik, baina marka geografiko argia du berekin. Gaurko errealitate bat da EAE,
|
Euskal
Herriko mendebaldea hartzen duen erakunde juridiko politiko bat. Euskadi izenaren eta euskal ikurren patrimonializazioak onura gutxi (legitimazioa?
|
|
|
Harreman horri ikuspegi diakronikotik erreparatu zaio lehenbizi, industrializazioarekin batera euskal hirietan ernaturiko euskararen aldeko diskurtso eta jardunei arreta jarrita. Hizkuntzaren aldeko unean uneko indar gidaria identifikatuta eta azken urteotako aldaketa soziodemografikoen berri emanda,
|
Euskal
Herriko mendebaldeko hiru hiritako (Bilbo, Getxo eta Gasteiz) zenbait ekimen eta esperientzia garaikide deskribatu dira hurrena. Aurrera begira jarrita, amaitzeko, hurrengo hamarkadan ekosistema hiritartu berrian euskararen indar gidari izan daitezkeenak aktibatzeko norabide posible batzuk irudikatu dira.
|
|
|
Ñabardurak ñabardura, joera nagusia euskaldunen hiritartzearena izanik, artikulu honen helburua da, batetik, identifikatzea zeintzuk izan diren euskararen indar gidariak euskal hirietan, eta, bestetik, iraganean euskarari bizi indarra transmititu zioten bulkada horiek moteldu antzean sumatzen ditugun honetan, deskribatzea
|
Euskal
Herriko mendebaldeko hiru hiritan (Bilbo, Getxo eta Gasteiz) ernaturiko dinamika interesgarri batzuk. Behin hori eginda, iraganeko esperientziak eta hiru hiri horietan antzemandako mugimenduak gogoan, euskarari ekosistema hiritar berrian leku erosoa bermatzeko norako posible batzuk aipatuko dira erremate modura.
|
|
|
hiriek hartu duten pisu demografikoak zein lurraldearen antolaketan eta bizimodu ereduen zabalkundean duten garrantziak hala pentsatzera garamatzate, ezinbestean. Hori horrela,
|
Euskal
Herriko mendebaldeko hiru hiritako esperientzia batzuen apunteak bilduko ditugu segidan, hausnarketarako material modura.
|
|
|
Bizkaian nota (d) u esaten dena gainerako euskalkietan koplatu esaten da. Bizkaian esan badugu ere, hobeki legoke
|
Euskal
Herriko mendebaldean esatea, Gipuzkoako zenbait lekutan ere. Gipuzkoa mendebaldean, Altzolan eta abar, halaxe izendatzen baitira.
|
|
|
–Bitarikoak dira: alde batetik,
|
Euskal
Herriko mendebaldeko euskarak, bizkaiera izenaz ezagutzen denak, euskara batuari eskain diezaiokeen ondarea ikertzea eta indartzea, horrela euskara bera ikertu eta indartuz; bestetik, mendebaldeko euskararen corpusa eta estatusa jagotea, jorratzea eta bultzatzea?.
|
|
2018
|
|
|
Laminak emazteak dira gehien bat, batez ere
|
Euskal
Herriko mendebaldeko tradizioan. Nafarroan eta Zuberoan gizonak ere izaten dira, Gillen izenekoak eta tiki tikiak, zubi eta jauregien eraikitzaileak.
|
|
|
Espainiaren menpeko lau probintzien arteko proiektu bakarra sortzearen ideia maiz itzuli zen, XIX. mendean. Nafarroako Diputazioak berak ere egin zituen proposamenak, adibidez unibertsitate baskonabarro bat sortzekoa,
|
Euskal
Herri mendebaldean salduko ziren nafar arnoei zerga kentzekoa edota mendebaldeko eremua Iruñeko auzitegiarekin lotzekoa.227 Unibertsitate batu bat sortzeari buruzko gogoeta hasi zuten, baina ez zen deus obratu.
|
|
|
Morazaren ustez, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa Espainiako nazioaren parte ziren eta espainiar Aberria eraikitzen parte hartu zuten; foruak berak ere Espainiako zuzenbidearen osagaiak zirela zioen. Diputatu haren iritziz,
|
Euskal
Herri mendebaldeak Espainiarekiko atxikimendua izaten jarraitzeko, ezinbestekoa zen foruei eustea eta 1876ko uztaileko 21eko legea indargabetzea.249
|
|
|
Francisco Javier Arbizuk salatu zuen Nafarroa Garaian guztiz baztertu zela" gure historia" ezagutzeko eginbidea, eta horrek eragin zuela orduko egoera jasatea. Egoki iruditzen zitzaien
|
Euskal
Herri mendebaldearekin bat egitea, autonomiaren eta eskubideen defentsa gisa.286
|
|
|
" Nabarristek" lortu zuten Nafarroa Garaiak jarraitzea 1841eko legeen menpe. Sozialistak ere urrundu ziren
|
Euskal
Herriko mendebaldearekin batzearen aldeko jarreratik. Gisa hartan, 1979ko irailean ez zen aurrera atera Laugarren Xedapen Iragankorra aplikatzeko aukera, eta Nafarroa Garaia mendebaldearekin batzeko bidea bide itsu bihurtu zen.329
|
|
|
" Periferia" dira Nafarroa Garaia, Euskal Herri kontinentala eta baita Araba ere. " Periferia" deitzen dituzte
|
Euskal
Herri mendebaldekoek. Edo" anaia txikia".
|
|
|
El Diario Vasco k Lapurdiko zinema geletako egitaraua ere agertzen zuen, 80ko hamarkadan. Pixkanaka hasi ziren eremua murrizten eta
|
Euskal
Herri mendebaldera mugatzen.
|
|
|
Frankismo denboran debekatua zen haren antolatzea; 1969an hasi ziren berriz antolatzen. Haatik, 1980tik landa, ibilbidea gero eta gehiago mugatzen zuten
|
Euskal
Herri mendebaldera.
|
|
|
Foru Aldundiek zergak bildu ondoren, kupoa ordaintzen diote Espainiari, transferitu gabeko eskumenengatik. Gainerakoaren %70 ematen diote EAEri,% 15 banatzen diete udalei eta beste% 15 atxikitzen duten berentzat.354 Antolaketa eredu horren oinarria Bigarren gerra karlistaren bukaeran dago,
|
Euskal
Herri mendebaldeak foruak galdu ondoko hondarra izan baitzen Kontzertu Ekonomikoa.
|
|
|
Sortuk 2026rako aurreikusten du independentzia; Juan Joxe Ibarretxek 2030erako. Bistan da, independentzia hori, bi kasuetan,
|
Euskal
Herri mendebaldearentzat soilik ikusten dute. Lehen aldia da Ezker Abertzaleak onartzen duena herriaren zatiketa administratiboaren araberako independentzia eskema bat, baita ere zilegitasuna ematen diona EAEren eta Nafarroa Garaiaren arteko zatiketa administratiboari.
|
|
|
Zuberoak eta Erriberak zer probetxu aterako lukete
|
Euskal
Herri mendebaldearen balizko independentziatik. Lurraldearen zatiketa onartzen duen diskurtso independentista batek, hasteko, ez luke eraginik eremu horietan," hobeki bizitze" solas ari bagara.
|
|
|
Beti dago" aukera historikoa" independentzia epe motzean eskuragarri ikusteko (eta independentzia ez bada, autonomia). Gutxitan Euskal Herri osoarentzat, batzuetan Euskal Herri penintsular osoarentzat eta, maiz,
|
Euskal
Herri mendebaldearentzat. Europako egoeran edo Espainiakoan ikusten da beti zerbait erdiesteko itxaropena.
|
|
2020
|
|
|
|
Euskal
Herriko mendebaldean ere erabiltzen zen hitza, Diego Lorenzo Urkizu Durangoko alkate eta artxibozainak baliatu zuen 1740an egin zituen zortzikoetan:
|
|
2021
|
|
|
Liburuan baliatutako iturrietan, askotariko ahotsek maiz erdaraz egiten zuten, eta zein hizkera ukiturekin adierazi, orduan, haien hitzak? Nafar ukitua hartu dute testuko aipuek hizlariak Euskal Herrikoak ez direnean;
|
Euskal
Herri mendebaldekoen ahotsak, berriz, lurralde horietako lexiko eta esamoldeetara lerratu dira, eta Bortuez iparraldekoek Bortuz haranzko ukitua izan dute, inoiz edo behin agertzean.
|
|
|
|
Euskal
Herriko mendebaldetik hasi eta ekialdera egingo du aurten ere Urmuga egitasmoak, 19 etapako ibilbide batean; mendia eta musika batuko ditu bidean. Besteak beste, Gorka eta Nerea Urbizu, Olatz Salvador, Dupla, Anari, Niko Etxart eta Chill Mafia taldeek parte hartuko dute kontzertuetan.
|
|
|
Dirudienez, omen, antza denez. partikulen parekoa dugu.
|
Euskal
Herriko mendebaldean Bai, itxura! Ez, itxura!
|
|
2023
|
|
|
" guk osmiña esaten xu, baina iñor gitxik ebalten xok", hau da, hotz handi handia; beste batek esan dio odeixa sartu aurretik ostaizia ibiltzen dela, ekaitzaren aurretiko haizea, hain zuzen ere; gaztetxo batek ostadarra hitza esan dio aro bidaiariari, baina segituan beste herritar batzuek agiraka egin diote herrian betidanik ostarkua erabili izan dutela esanda. Ostarku berba eta aldaerak ondo zabalduta daude oraindik ere
|
Euskal
Herriko mendebaldean, antza.
|