|
2000
|
|
|
Horrenbestez, santutegia
|
euskal
arte modernoaren agerpen oso nabarmena kontsidera dezakegu, kokatzen den haizpitarte miragarri eta gogorrari ederki moldatzen zaiona, arrokaren jarraipena bailitzan.
|
|
|
Ez da hori.
|
Euskal
arte eta kulturan dirua behar da. Guk ere behar dugu halakoa.
|
|
|
ARANBURU, Mari Jose
|
Euskal
artearen historiari buruzko bibliografia. 80 zk. (1994), 55
|
|
|
URZELAI, Pello Euskal komunikabideetako genero informatiboaren gainbehera. 96 zk. (1996), 81
|
Euskal
arteaz. 25 zk. (1967), 21 Eskola drogaren aurrean. 31 zk. (1984), 62 (Itz.: Gotzon Nazabal).
|
|
|
ARANBURU, Mari Jose
|
Euskal
artearen historiari buruzko bibliografia. 80 zk. (1994), 55 Euskal arteaz. 25 zk. (1967), 21
|
|
|
ARANBURU, Mari Jose Euskal artearen historiari buruzko bibliografia. 80 zk. (1994), 55
|
Euskal
arteaz. 25 zk. (1967), 21
|
|
|
Erredakziora itzuli eta bere lan guztietan etsipenetik abiatzen zen artista plastiko arranditsuaren esaldi labirintikoak transkribatzeari berrekin nion. Itzuli ere egin behar nituen, erdalduna baitzen
|
euskal
artearen printze gaindiezin hura. Banekien zentzugabea zela, erridikulua guztiz, baina Lauaxetarekin egoteko gogoa sentitu nuen.
|
|
2002
|
|
|
Baina hemengoak al dira? Erakusketako 22 artistak Euskal Herrian jaioak dira, baina
|
euskal
artea egiten al dute. Ukaezina da nazioarteko eraginek euren sormenean eragin handia duela.
|
|
|
Interpretación estética del alma vasca liburuak eragin handia izan zuen garaiko mugimendu artistikoetan. Tradizioa eta modernotasuna uztartzen ahalegindu zen Oteiza, historiaurrean sortzen den
|
euskal
artea hutsaren estetika berritzailearekin uztartuz.
|
|
2003
|
|
|
|
Euskal
artearen bilduma osatuz
|
|
|
Obra batzuk erosi egin ditu Bilboko Arte Eder Museoak, beste batzuk oparitu egin dizkiote eta beste zenbait Foru Aldundiak utzi dizkio gorde ditzan. Modu honetan,
|
euskal
arteari eskainitako bilduma indartuko du Museoak. Marcial Aguirreren «Elena Kochen bustoa», Eduardo Zamacoisen «Bufoiak boloetan jostatzen» eta «Agurra» eta Enrique Nietoren «Mañaria» erosi ditu.
|
|
|
Azkenik, arte ederrei eskainitako espazioak bisitatuko ditugu: goiko klaustroaren albo batean dagoen aretoan, bildumaren zati bat, eta azkeneko solairuan
|
euskal
arteari eskainitakoa.
|
|
|
Museoaren azken solairuan, XIX. eta XX. mendeetako
|
euskal
arteari eskainitakoan, bereziki XX. mendeko margolari handien lanak aurkituko ditugu.
|
|
|
Kultur eragileak ziren, oro har. Izen oso ezagunak
|
euskal
artearen munduan. Altzuzan politikariak gelditu ziren.
|
|
2004
|
|
|
Emakumeak
|
euskal
artean
|
|
|
Nabarmena da garaiak aldatzen ari direla. Duela zenbait urte ia pentsaezina izango litzateke emakumea eta
|
euskal
artea izenburu berean uztartzea. Beharbada horixe da liburu honek eskaintzen digun berrikuntzarik aipagarriena.
|
|
|
40 margoz eta ehun bat zirriborro eta marrazkiz osaturiko erakusketak euskal kultura tradizionala biltzen du iruditan. Picasso eta Modigliani artisten eraginarekin margotzen hasita lehenik, eta Arteta eta Arrueren bidez
|
euskal
artea ezagututa ondoren, Pierrek egindako lanek duten berezitasunik nabarmenena aho eta begi gabeko pertsonaiak lantzen dituela da. Euskal Herriaz ematen duen irudiak arrakasta nabarmena izan du, Atlantica argitaletxeak artistaren obraz osaturiko liburu bat argitaratu baitu.
|
|
|
du ekoizpena erabilitako hizkuntzak baino? Ba al da, ordea, euskalestiloren bat, nolabaiteko estetika berezia egileaz edo hizkuntzaz gain
|
euskal
artea, filosofia edo dantza definitzeko funtsezkoa dena. Artea, gogamena, literatura edota zinema euskaldun gisa mugatzeko eta xedatzeko, nork eta noia egiten duen baino garrantzitsuagoa oteda non ekoizten den kontuan hartzea?
|
|
|
Getxoarten modu guztietako aukerak biltzen dira, proiekturik pertsonaletatik proiektu kolektiboetaraino. Gaur egungo
|
euskal
arte produkzioaren oraina eta etorkizuna da. Artearen kronika bizia den aldetik, erakusketak parte hartzaile guztien ilusioa eta energia transmititzeko ahalegina egiten du.
|
|
2005
|
|
|
Haren lana Euskal Herrian sortu zen, iragan mendeko 30eko hamarkadan, Aitzolen pentsamendua jaun eta jabe zen garaian. Oteizak, ordea, pentsamendu horri aurre egin zion, Lekuona, Balenciaga eta ezeri uko egingo ez zion
|
euskal
arte modernoan sinesten zuten beste abanguardiako gazte batzuek bezala. Euskal arteak Oteizaren ustez arte unibertsalera irekia egon behar zuen, baina bere sustraiak herrian eta inguruan zituela sekula ahaztu gabe.
|
|
|
Oteizak, ordea, pentsamendu horri aurre egin zion, Lekuona, Balenciaga eta ezeri uko egingo ez zion euskal arte modernoan sinesten zuten beste abanguardiako gazte batzuek bezala.
|
Euskal
arteak Oteizaren ustez arte unibertsalera irekia egon behar zuen, baina bere sustraiak herrian eta inguruan zituela sekula ahaztu gabe. Eta herritarren zerbitzuan egon behar zuen beti, deuseri uko egin gabe, are gutxiago herriaren pentsamenduari.
|
|
|
Eusko Lurra:
|
Euskal
artearen historia 3: Barrokotik, XIX mendera.
|
|
2006
|
|
|
bitarteko
|
euskal
artearen berrikusketa goiburupean, Euskal Arteari Buruzko V. Jardunaldiak egingo ditu Eusko IkaskuntzakDonostian, martxoaren 9tik 11ra. Besteak beste, Pedro Manterola, Francisco Javier Muñoz eta Jose Julian Bakedano mintzatuko dira Frankismo garaiko euskal arteaz Miramar jauregian.
|
|
|
bitarteko euskal artearen berrikusketa goiburupean, Euskal Arteari Buruzko V. Jardunaldiak egingo ditu Eusko IkaskuntzakDonostian, martxoaren 9tik 11ra. Besteak beste, Pedro Manterola, Francisco Javier Muñoz eta Jose Julian Bakedano mintzatuko dira Frankismo garaiko
|
euskal
arteaz Miramar jauregian. Hitzaldiez gain, garai hartako artearekin lotutako hainbat film eskainiko dituzte Lugaritz kultur etxean eta Kutxa Arrasate aretoan:
|
|
|
Hirugarren pentsamendua: Getxoko Antzerki eskolak
|
euskal
arte eszenikoen botere gunetan, hau da, diru laguntza batzordeetan, antzoki sarean, jaialdietan... gizon eta emakumeen arteko presentziari buruz kaleratutako ikerketari buruzkoa. Eskutan ditut emaitzak.
|
|
|
|
Euskal
artearen historia. Gerra Zibiletik, gaur egunera() II. (i).
|
|
|
|
Euskal
artearen historia. Gerra Zibiletik, gaur egunera() I. (i).
|
|
2007
|
|
|
Egokitu zaiguhonakoa entzutea ere: «benetako
|
euskal
arteak euskara gehiago eta garbiagoa du berebaitan euskaldun gehienen jardunak baino». Bertsolariei ere lezioak ematerainokokopeta erakutsi izan dute.
|
|
2008
|
|
|
Hala ere, oraindik izango dute zer egina, ukituak eman baitizkiote han eta hemen. Helburua, urriaren 5ean, Ikastola berria ordaintzen laguntzeko diru kopuru polita lortzea da.Eraikitzen lelopean, logotipoa, euskal ikono bat ekartzen digu gogora,
|
euskal
artearen iturriekin bat datorren ikonoa, hain zuzen ere. Euskal ikonoa ez bezala, logotipo hau hiru atalez osatua dago.
|
|
|
1 Museoak
|
euskal
artea babesten duela argi dago, baina euskal artista gehiagoren lanak erosi lituzkeela uste dut. Artista garaikideenak, batez ere.
|
|
|
Balio handiko bilduma du. Eta
|
euskal
arteari dagokionez, XX. mende hasierako margolan garrantzitsuak ditu. Mende hasieratik 60ko hamarkadara bitarteko euskal artea bildu eta aztertu du museoak.
|
|
|
Eta euskal arteari dagokionez, XX. mende hasierako margolan garrantzitsuak ditu. Mende hasieratik 60ko hamarkadara bitarteko
|
euskal
artea bildu eta aztertu du museoak. Ildo horretan egin dio ekarpena euskal arteari.
|
|
|
Mende hasieratik 60ko hamarkadara bitarteko euskal artea bildu eta aztertu du museoak. Ildo horretan egin dio ekarpena
|
euskal
arteari. Baina badu huts bat:
|
|
|
Nire ustez, ez.
|
Euskal
artea aztertzeko ekimen gutxi egiten ditu. Egungo zuzendaritzak Rekalde aretoaren esku utzi du nolabait euskal egile gazteen artea.
|
|
|
Egungo zuzendaritzak Rekalde aretoaren esku utzi du nolabait euskal egile gazteen artea. Ez zait iruditzen museoak gaur egungo
|
euskal
artea behar bezala sustatzen duenik. Ondorioz, artea ez die herritarrei helarazten.
|
|
|
1 Arte Eder museoak
|
euskal
artea babesten duela iruditzen zait. Horri beste zerbait gehituko nioke:
|
|
|
Beti egin daiteke zerbait gehiago, kultura eta arteari dagokionez. Baina zorionez, Arte Eder museoak
|
euskal
artearen esparruan lan handia egin du historikoki, eta egiten ari da, gaur egun.
|
|
|
1
|
Euskal
artea sustatu, bildu eta ikertu du museoak. Zalantzarik ez dago horren inguruan.
|
|
|
Zalantzarik ez dago horren inguruan. Lan handia egin du Arte Eder museoak
|
euskal
arteari dagokionez. Museoaren sorreratik izan da horrela, gainera.
|
|
|
Museoaren sorreratik izan da horrela, gainera.
|
Euskal
artearen museo izan da hasieratik. Baina ez hori bakarrik:
|
|
|
Baina ez hori bakarrik:
|
euskal
artea testuinguruan kokatzen jakin du, euskal artistekin lotura izandako kanpoko egile eta korronteetako obrak eskuratu ditu. Euskal artea artearen historian kokatu du.
|
|
|
euskal artea testuinguruan kokatzen jakin du, euskal artistekin lotura izandako kanpoko egile eta korronteetako obrak eskuratu ditu.
|
Euskal
artea artearen historian kokatu du. Euskal artea ezin uler daiteke Bilboko museoa ezagutu barik.
|
|
|
Euskal artea artearen historian kokatu du.
|
Euskal
artea ezin uler daiteke Bilboko museoa ezagutu barik.
|
|
|
Artista bakoitzaren obrarik onena aukeratzen dute, edo onenetakoa.
|
Euskal
arteari dagokionez, museoak dituen koadroak artista bakoitzaren onenak dira. Esanguratsuenak, berezienak.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ez dakit halakorik egin lukeen. Ildo horri segituz, museoak babestu duen
|
euskal
artea beste batzuek onetsi dute aurretik. Hau da, ez da artistarik deskubritu, ez du arriskurik hartzen ekimenak sustatzeko unean.
|
|
|
«Museoak babestu duen
|
euskal
artea beste batzuek onetsi dute aurretik»
|
|
|
Ez, lehenagotik bazuen. 1934an, Lekuona, Balentziaga eta Sarriegirekin taldea osatu nahi izan zuen, EAJ bultzatzen ari zen
|
euskal
artearen berpizkundearen aurrean. Oteizarentzat, hura oso kontserbadorea zen, eta zeramikari buruz ikertzen hasi zen, baina ikusi zuen ez zegoela zer eginik.
|
|
|
Manoako University of Hawaiitik hurrengo bi seihilekoetarako heldu zaidan eskolak emateko eskaintza haztatu eta, azkenik, onartzea erabaki dut. Han, historiaz, filologiaz eta literaturaz gain,
|
euskal
arte plastikoen bilakaerari buruz hitz egin diet, agidanez. Berehala enteratu naiz, pozez, Hawaiin ez dagoela ez euskal etxerik, ez jai alairik edo antzeko ezeren arrastorik.
|
|
|
Nahikoa da idazle bat edukitzea, musikari bat, eskultore bat.
|
Euskal
artea badenik esateko. Bat eta bakarra, euskal idazleA, musikariA, eskultoreA, besterik ez balego bezala.
|
|
2009
|
|
|
Gaia plazaratu zuen lehenetarikoa EHU ko estetika irakaslea den Mikel Iriondo izan zen. 2003ko urte bukaeran Bitarte aldizkarian argitaratutako Arte y violencia en el Pais Vasco izeneko artikulu batean," bortizkeria terrorista"
|
euskal
artean eta tartean euskal literaturan nola landu den aztertzen zuen. Artikuluaren ideia nagusia honakoa zen:
|
|
|
Artikuluaren ideia nagusia honakoa zen:
|
euskal
arteak bizkarra eman dio" biolentzia terrorista" azaldu eta lantzeari. " Ia ez dira existitzen duela ia 40 urtetatik lotzen gaituen bortizkeria terrorista lantzen duten adierazpen artistikoak".
|
|
|
Ez dut uste hemen egiten den arte guztia
|
euskal
artea denik, erreferenteak mundialak baitira. Baina garai batean haustura handia eman zuen hemen sortzen zen arteak, batez ere eskulturan, eta guk hortik edan dugu.
|
|
|
Horrela jadetsi zuen bertsolaritzak beste duintasun bat: taberna zulotik irten eta plaza zabaleko
|
euskal
arte herrikoi bihurturik.
|
|
|
Antzinako artearen bildumaren barruan, halaber, Blasco de Grañen artistaren tailerreko Ama Birjinaren iragaitza zaharberrituko da.
|
Euskal
artearen bildumaren barruan, José Arrúe pintorearen Erromeria plazan lana aukeratu dute, hark landutako estiloaren eta gaien adibide garbia da. Paper gaineko obrari dagokionez, aurten Goyaren Burugabekeriak edo Atsotitzak deritzon sorta osatzen duten grabatuak zaharberrituko dira, museok iaz eskuratutakoak.
|
|
|
Oraingo unea eta Oteiza, Saenz de Oiza, Chillida, Peña Ganchegi bezalako izenen eskutik 50 hamarkadan bizi izan zena alderatzen ditu Gurtubayk.
|
Euskal
arteari eta arkitekturari sekulako bultzada eman zioten, Arantzazuko Santutegia edo Haizearen Orrazia moduko lanekin. 70ko eta 80ko hamarkadetan pixka bat moteldu zen eta egun, horrelako pertsonaiarik ez badago ere, lan interesgarri asko sortu dira.
|
|
|
Ederra txandrioa, baina txandrio hori soilik euskal zinemagintzan ote ala
|
euskal
arte guztietan orokorrean. Jarraitu dugu begiratzen nola dagoen egun euskal kulturaren panorama.
|
|
|
Etxepare, Axular, Oihenart, Gazteluzar, Larramendi, Etxeberri, XVIII. mendeko antzerkia, Juan Amendux, Mendiburu, Peru Abarka, Lhande? Horrez gain,
|
euskal
arteaz eta pilotaz ere mintzatzen ziren.
|
|
|
hor ditugu, besteak beste, emigrazioaren eta politikaren arteko harremanak (esaterako, euskal lurraldeetako agintari eta gobernu erakundeen migrazio politikak, edo Amerikan zehar Euskal Herriko ideologia politikoen zabalkundea, besteak beste karlismoa edo abertzaletasuna, edo erbestearen partaidetza diktadura garaiko ideologia galarazien sostenguan); emigrazioa eta kultura (adibidez: euskarazko literatura emigrazioan edo erbestean, emigrazioa bertsolaritzan,
|
euskal
artearen eta artegileen presentzia Amerikan), eta abar4.
|
|
|
Ibiltaria, karrikako artea izenak berak dioen bezala. Fabrikaren bigarren irizpidea
|
euskal
arteari leku berezia atxikitzea dute. Aldiz, ez dira bakarrik euskarazko antzerkiak landuko, ez eta soilik euskal dantzak.
|
|
|
Novecentismoak
|
euskal
artean izan zuen eragina nabarmendu du Bilboko Arte Eder museoko obrekin atondutako erakusketak
|
|
|
Joera horiek arreta handiagoz aztertzeko parada izan dute, horrenbestez.
|
Euskal
arteaz gehiago jakiteko aukera. XX. mendearen lehen urteetan, modernotasuna adierazpide batez baino gehiagoz landu baitzuten euskal artistek.
|
|
|
Are gehiago, Carmonaren esanetan, iragan den mendearen hasierako
|
euskal
artea ezinbestekoa izan zen Espainiako orduko artearen garapenean. Euskal Herrian, arte modernoaren indarraren erakusle diren zenbait gertaera jazo ziren:
|
|
|
Hori kontuan harturik, XX. mende hasierako
|
euskal
arteari buruzko ikuspegi berritzailea ematen ahalegindu da Carmona. Artista batzuek hizkera inpresionista eta sinbolista iraunarazi zuten beren lanetan, era horretara, diskurtso historiografikoa garatuz.
|
|
|
|
Euskal
arteak 1910etik 1936ra izan zuen bilakaera aztertu du Carmonak, novecentismotik abangoardiara, bestelako ildo eta korronteak aintzat hartuta. Erakusketan, orobat, museoak berriki eskuratutako margolan bi daude:
|
|
|
|
Euskal
arte garaikidean, Remigio Mendiburu (Hondarribia, Gipuzkoa, 1931 Bartzelona, 1990) funtsezko artista dela dio Edurne Mendiburuk, eta jendea jabetu dadin obra ezagutarazi behar dela sinetsita dago. Horregatik erabaki du Arte Eder museoari lagatzea aitarengandik herentzian jasotako hamabost piezak.
|
|
|
Poetak, historialariak, filosofoak, argazkilariak, marrazkilariak, intelektualak, artistak... ez zen talentu faltarik Sinaia ontzian: Pedro Garfias, Tomas Segovia, Ramon Xirau, Jose Gaos, Eduardo Nicol, Adolfo Sanchez Vazquez, Julio Mayo, Manuel Andujar, Benjamin Jarnes... Eta, haiekin batera, inoizko euskal artista entzutetsuenetako bat, Aurelio Arteta,
|
euskal
artea irauli eta modernotu zuen margolaria. Abangoardiako figura eztabaidaezina, 1937an Parisko Erakusketa Unibertsalean Espainiako Errepublikaren pabiloiko freskoak egin behar zituen bera.
|
|
|
Gallen jaio zen 1975ean, Suitzan, baina Asturiasko Navia herrian eman zuen umezaroa. Haatik, EHUko Arte Ederretako fakultatean egin zituen ikasketak, eta ibilbidearen gehiena
|
euskal
artearen esparruan garatu du, horrenbestez.
|
|
|
|
Euskal
arteari diziplina guztietan laguntzeko plataforma gisa eratu zuten iaz, Amarika aretoaren laguntzaz
|
|
|
Inmersiones iaz eratu zen,
|
euskal
arteari adierazpen guztietan laguntzeko plataforma gisa, Amarika aretoaren eta Arabako Foru Aldundiaren laguntzarekin. Lehengo aldi hartan ezarri zen lan ildo berari eutsiz, aurtengo egitarauaren lehen urratsa deialdi publikoa egitea izan zen.
|
|
|
Azaleko portaera elektoralak, izan, baduelako konexiorik mundu sinboliko, kultural eta identitarioan gertatu ohi denarekin. Ez Dok Amairutik gatoz, ikastola mugimenduaren loratzetik, gau eskoletatik,
|
euskal
arte plastikoen erakustaldi historikotik, euskal antzerkigintzaren esnatzetik. 60ko hamarkadako eta trantsizio garaiko euskal kulturaren eztandatik gatoz, finean.
|
|
|
Izenburu batzuk nabarmentzekotan hauek aukeratu ditugu: " bitarteko
|
euskal
artearen berrikusketa" (2007)," bitarteko euskal artearen berrikusketa" (2006)," Arte neoklasiko eta erromantikoaren berrikuspena" (2002)...
|
|
|
Izenburu batzuk nabarmentzekotan hauek aukeratu ditugu: " bitarteko euskal artearen berrikusketa" (2007)," bitarteko
|
euskal
artearen berrikusketa" (2006)," Arte neoklasiko eta erromantikoaren berrikuspena" (2002)...
|
|
2010
|
|
|
|
Euskal
artea Txinan sortzeko aukera, Goazen Txinara programarekin
|
|
|
Edukiz beteriko saioa eskainiko du aste honetan EITB Kulturak. Bi bidaia ezberdin, bata denboran barrena Artium Museoak antolatutako 70ko hamarkadako
|
euskal
artearen erakusketaren esku eta bestea, kulturaren hainbat esparrutan barrena. Horrela, EITB Kultura saioa Vitoria Gasteizen ospatuko diren Sinkro musika Jaialdian eta Zinemastea v jaialdian izango da.
|
|
|
Getxoarten aukera artistiko guztiak sartzen dira, proiekturik pertsonalenetatik hasita eta taldeko proiektuetaraino. Gainera,
|
euskal
arte produkzio garaikidearen orainaren eta etorkizunaren irudi bizia da. Aurtengo partaide gehienek Euskal Herriko Unibertsitateko Arte Ederren Fakultatean ikasten dute.
|
|
|
1 Euskal Herrian sortua izan2 Euskaraz hitz egin3 Arbaso euskaldunak ukan4 Euskal Herrian bizia eta lana5 Euskal herritar izan nahia6 Euskal Herria defendatu7 Deitura euskalduna ukan8
|
Euskal
arte bat praktika9 Euskal kiroltzale izan
|
|
|
Artea garestiegi ote den. Horrek alde batera uzten ditu lehen mailakoagoak izan luketen eztabaidak, esaterako, zein den etorkizunerako idazten ari garen
|
euskal
artearen historia. Ahantzi baitugu arte bilduma publiko batek, azken finean, artista eta estilo batzuk hobesten dituela, hierarkiak ezarriz.
|
|
|
Orriztatzera behartuta sentitu nintzen, opariarekiko errespetuz. Chillidaren izena aipatu nion,
|
euskal
arteaz zer edo zer banekiela erakuste aldera, baina" Oteizaren dizipulu traidorea" ebaki zuen, ezpainak okertuz. " Chillidaren moduan sistemaren arauak errespetatu izan balitu, Oteizaren izena Brancusi batenaren parean legoke gaur egun. Baina ETAkoen alde paratzea, Franco artean bizirik zegoela, Sartre bati onartzen baldin bazaio, euskal artistari aldiz...
|
|
2011
|
|
|
Euskal Herrian ere izan dira arte lapurretak;
|
euskal
artearekin edo historiarekin zerikusia duten lanak dira ostutakoak. Gernikaren kasuan, lapurreta bainoago, bidegabekeria esatea zuzenagoa izan daiteke, lapurreta baten ondorio berberak dituen arren:
|
|
|
Jarrera horrek batzen ditu bi artistak, baita garaiak ere. 60ko hamarkadan
|
euskal
artea berritu zuten artisten zerrendan pisuzko izenak dira biak. Gaur izeneko taldean aritu zen Zumeta, eta Gaur izenekoan Ortiz de Elgea orduan, eta elkarrekin jarri dituzte orain bien lanak Gasteizko Artium museoan.
|
|
|
Horrela, era natural eta profesionalean, parte hartzaileek, inolako oztoporik gabe, beren lanak gustuko dituzten ikusleekin hitz egin dezakete zuzenean.Antolatzaileek jakinarazi dutenez, aukera artistiko guztiek dute lekua Getxoarten, «proiekturik pertsonalenetatik hasita talde proiektuetaraino». «Gainera,
|
euskal
arte produkzio garaikidearen orainaren eta etorkizunaren irudi bizia da», antolatzaileen hitzetan. Aurtengo partaide gehienek Euskal Herriko Unibertsitateko Arte Ederren Fakultatean ikasten dute.
|
|
|
Euskararekin eta euskal gizartearekin zerikusia duten gaiek hornitu zuten Ikuska, honako hurrenkeran: ...ubliko bati buruzko eztabaida (Euskal Telebista, Xabier Elorriaga); euskararen egoera gaztelaniaren aldean (Elebitasuna, Koldo Izagirre); euskararen erabilerak Nafarroan jasandako beherakada (Euskara galdutako Nafarroa, Juanba Berasategi); Jose Migel Barandiarani elkarrizketa omenaldia (Barandiaran, hainbaten artean); Arabako nekazari munduko despopulazioa eta bakardadea (Araba, Koldo Larrañaga);
|
euskal
artea (Artistak, Jose Julian Bakedano); landa mundua vs. mundu urbanoa (Kontrasteak, Iñaki Eizmendi); Erriberako errealitatearen argazkia (Herribehera, Montxo Armendariz); emakumearen situazioa Euskal Herrian (Emakumeak, Mirentxu Loyarte); euskal kantagintza berria (Abeslariak, Imanol Uribe); artzaintza Zuberoan (Artzainak, Antxon Ezeiza); helduak euskalduntzeko arazoak(, Juan Miguel Gutierrez);...
|
|
|
269 dira guztira, garai ezberdinetakoak, nahiz eta bi ildotan zentratzen diren nagusiki: arte garaikidea eta
|
euskal
artea. Ezin da ahaztu, 1945ean Arte Ederretako eta Arte Modernoko Museoak gaur ezagutzen dugun instituzioa sortzeko elkartu zirenetik, horren eginkizuna dela Euskal Herriko arte bilduma publikoa osatzea.
|
|
2012
|
|
|
Sancristovalek, Cayetano Ezkerrarekin batera, Felix Alfarok 1940ko hamarkadan hasitako bidea zabaldu zuten. Hain zuzen ere, hiru pertsona horiei omenaldia egingo die Artiumek,
|
euskal
arteari buruzko bilduma garrantzitsuenetako bat egiten hasteagatik. «Sistematikoki erosten genuen, hutsunerik utzi gabe; bilduma entziklopedikoa egitea kritikatu digute, baina arteak une oro izan duen egoera islatzen du».
|
|
|
" Txillidari, Oteizari edo iniziatiba plastiko esanguratsuenei buruzko hemengo lan akademiko gehienek ez dute aintzat hartzen euskaraz idatzitakoa". " Balirudike euskarak ez dakiela deus
|
euskal
arteaz". Erdarazko saiakerez ari da, mingots eta arrazoiz.
|
|
|
Mikel Lertxundi, katalogoaren idazleak dioenez, Anselmo Guinearen obra oso garrantzitsua da
|
euskal
artearen modernitatea ezagutzeko. Anselmo Guinea marrazkilari bikaina izan zen.
|
|
|
|
Euskal
artea eraberritu zuten artisten artean ditugu, besteak beste, aurreko aipuaren egilea den Oteiza (modernitatea eta tradizioa batzen dituela esaten diguna, testuan defendatzen duen bezala, betiere garaiko arazoak ahaztu gabe), Chillida, Ibarrola, Basterretxea, Amable Arias, Balerdi, Zumeta eta Ortiz de Elgea.
|
|
|
Amnistiaren aldeko eta eskubide demokratikoen aldeko aldarrikapenekin batera, langileen aldarrikapen garrantzitsuak ditugu,
|
euskal
artean asko jorratu den gaia izanik. Errepresioaren sozializazioa ere euskal trantsizioan sentitu egin zen, Gasteizko «martxoaren 3a»n adibidez ikusi ahal izan den bezala (beste gertakizun askoren artean, noski).
|
|
|
Horrelako gertaerak egon badaude, eta horrekin lotuta arte garaikidearen beraren gaineko gogoeta bat egitea komenigarria litzateke. Arte garaikidea deitzen dugun horretan, bai
|
euskal
arteari dagokionez bai mundu mailan ere, eztabaida bati irekia dago. Abangoardiako arteak tradizioaren herentziarekin talka egiten du, norabide guztietan eztanda egitea ez delarik hain harrigarria.
|
|
|
Carmelo Ortiz de Elguea da, margolari autodidakta, eta bere lehenengo lanetatik du paisaia gustuko. 60ko hamarkadako azken urteetatik figurazio berezia sortu zuen
|
euskal
artean, eta funtsean esan daiteke gaur egun arte leialtasunez eutsi diola.
|
|
|
Bere hasierako lanetan Madrileko Eskolako artisten eraginez sortutako paisaia espresionistak ikus daitezke, Van Gogh erreferentziatzat hartuz sortu zituenak. Geroago, ore lodiko paisajismoak materiaren abstrakzio informalistara eraman zuen(
|
euskal
arteko orokortasunean salbuespena dena), Tápiesen itzalpean, pop artearekin lotura zuen ziklo labur batekin jarraitzeko. Bertatik irten zen hain zuzen bere figurazio bereizgarria, eta pertsonaiek zein paisaiek irudimenez eta erreferentzia autobiografikoz betetako garapen narratiboak sortu zituzten, destokitutako perspektiben, konfigurazio zakarren eta kromatismo biziaren bitartez.
|
|
|
Horrela, era natural eta profesionalean, parte hartzaileek, inolako oztoporik gabe, haien lanak gustuko dituzten ikusleekin hitz egin dezakete zuzenean. Getxoarten aukera artistiko guztiak sartzen dira, proiekturik pertsonalenetatik hasi eta talde proiektuetaraino, eta egungo
|
euskal
arte ekoizpenaren orainaren eta etorkizunaren isla da.
|
|
|
2004an Donostiako Untzi Museoak Isidoro Ginearen lanen erakusketa paratu zuen ‘Euskal Kostaldea’ izenburupean. Hor ere Ibaizabaleko itsasadarrean margotutako lanak azaldu ziren.Zerrenda luza daiteke, XX. mendearen hasieran
|
euskal
arteak ezagutu zuen bor bor egoerak hamaika lan eder eman zuelako, horietako batzuk gure herriarekin lotutakoak. Antonio Gezala, Arruetarrak… artea, paisaia eta herria elkartu ziren garaiaren emaitzak.Testua:
|
|
2013
|
|
|
Pekingo MA Studiok antolatuta, eta Etxepare Institutuak eta Eusko Jaurlaritzak diruz lagunduta, Goazen Txinara programaren helburua da
|
euskal
artea Txinan sustatzea. Egitasmoaren bosgarren aldia aurkeztu zuten atzo Donostian, eta deialdia urtarrilaren 30era bitartean egongo da zabalik.
|
|
|
munduak jada erremediorik ez balu bezala, inolako autokritikarik egin gabe eta nostalgia ukatu batetik hitz egitea. Aste berean, 90eko
|
euskal
artearen protagonista nagusi izandako bati antzeko zer edo zer entzun diot. Ez hain erretxinduta, baina bai nostalgia ezkorretik solasean.
|
|
|
Une batean eztabaida izugarria izan zen Bilboko Guggenheim Museoa eraiki zenean. Askok uste zuten horrek, lokomotora baten indarrarekin, izugarrizko bultzada suposatuko zuela
|
euskal
artearentzat, balioko zuelako bertako artea berpizteko, edo bizkortzeko, eta kanpoan, munduan, euskal artea ezagutarazteko. Jende askok uste du helburu hori ez dela inolaz ere bete.
|
|
|
Une batean eztabaida izugarria izan zen Bilboko Guggenheim Museoa eraiki zenean. Askok uste zuten horrek, lokomotora baten indarrarekin, izugarrizko bultzada suposatuko zuela euskal artearentzat, balioko zuelako bertako artea berpizteko, edo bizkortzeko, eta kanpoan, munduan,
|
euskal
artea ezagutarazteko. Jende askok uste du helburu hori ez dela inolaz ere bete.
|
|
|
Darío de Regoyos Espainiako inpresionismoaren ordezkaririk ezagunenetakoa dugu. Regoyosek, Vazquez Diaz andaluziarrak, eta Sert kataluniarrak, tradizio etniko eta politikoaren mugak gaindituz, beraien pintura
|
euskal
artearekin txertatzen jakin zuten. Euskal Herriko zenbait artista Aurelio Arteta, Adolfo Guiard, Zuloaga, Carlos Uranga?
|
|
2014
|
|
|
Denbora pasa da, eta irudimena eta ilusioa gurekin dira oraindik, eskolaren arrastorik ez ordea. Hamar urtetik gora dira
|
euskal
arte eszenikoetako kideak goi mailako eskola baten premia aldarrikatzen hasi zirela. Hain luze jotzen duten aldarrikapenak hoztu eta hutsean geratzeko arriskua izaten da.
|
|
|
Oso interesgarria izan zen, baina aldi berean, esan daiteke kolonizatzaile kulturalaren ideiarekin etorri zirela.
|
Euskal
artearentzat ez zuten leku propiorik aurreikusi. Azken unean Nafarroako Museoaren txoko batean sartu gintuzten.
|