|
2000
|
|
|
Gau eskolez gain,
|
Euskal
Herriak hizkuntzaren berreskurapenean nabarmendu duen beste tresna baten sorreran eta garapenean ere partehartze zuzena izan zuen eibartar honek. Gipuzkoako Ikastolen Federazioko talde bateragileko partaidea izan zen 1971 urtean.
|
|
|
Izan ere, hizkuntzak komunitatea osatzen du, hiztunen komunitatea hain zuzen. Bestalde,
|
Euskal
Herrian hizkuntza komunitatea eta komunitate politikoak bat ez datozela kontuan hartuta, noraino eraikitzen dira erreferentzia eremuak hizkuntzaren errealitatearengainean, edo honek hura baldintzaturik?
|
|
2003
|
|
|
hizkuntza hau erakutsi eutsela ta, berau erabili dabe euren hartuemonetan; baina beronen aberastasun, arau (lege), bizi, gramatika, elerti ta beste jakingarri asko ezagutu barik. Gogoan izan daigun, euskerea ez dala izan egungo
|
Euskal
Herrian hizkuntza ofizial bat, ez eskoletan, ez eleizan, ez legeetan, ez inon (ezta Naparroako Erregeen aldi haretan be!) Gaur bizirik badirau, herri herriari zor deutso; herriko seme alaba apalok ekarri deuskue, gizaldiz gizaldi. Geure egunotan be, ez ete doguz herri herrian aurkituten euskerearen maisurik onenak?
|
|
2004
|
|
|
Honela ikusten zuen abertzale handi hark euskaren eta Euskal Herriaren arteko harreman hertsia: . Biharko Euskal Herria euskalduntzen ez badugu,
|
Euskal
Herriaren hizkuntza, mintzaira, hizkera, bene benetan, beheko mailetatik hasi eta goiko mailetaraino egiten ez baldin badugu, esan dezakegu hori ez dela Euskal Herria. Horretarako lokarri bat behar dugu.
|
|
|
Kontuak kontu, beste ezertara baino lehen, bidezkoa izango da Mitxelenaren mezu labur eta zehatz hori testuinguru zabalagoan kokatzea. Nola ikusten zuen, bada, hori eta horrenbestez,
|
Euskal
Herriaren hizkuntzazko jatorria edo. Zertan zetzan bere aburuz gure jatorrizko elebitasuna edo eleaniztasuna?
|
|
|
Zabal ditzagun ateak eta leihoak, beraz, Gotzon Egiak behiala egin zuen moduan, gure mundu txikia mundu handiaren taupadetan aditzeko: ?
|
Euskal
Herriaren hizkuntza arazoa ez da munduan bakarra noski, eta mundu zabalean gertatutakoari behatu beharrean gaude, han eta hemen konstante berdinak gertatu baitira, aldeak alde?. 146
|
|
|
Espainiera eta frantsesa
|
Euskal
Herrian hizkuntza naturalak bihurtu izana ez da historiaren oinarri zientifikoetan aurkitutako egia. Jakintzaren argiak ez du horrelako legitimazio gaitasunik erakusten, ez du horretarako dohainik.
|
|
|
|
Euskal
Herriaren hizkuntza euskara dela esan eta espainiera erantsi dio Atxagak. Motz gelditu da ordea asteasuarra beste batzuen ondoan, alajainkoa!
|
|
|
Auzi honetan, nahita edo nahi gabe, Koldo Mitxelenaren esanak ez dira bate re zuhurrak eta egokiak izan
|
Euskal
Herriaren hizkuntza legitimitate hori sendotzeko. Gainera, gero ikusiko dugun bezala, egiaren izenean hartuak izan diren esanak, erdi egiak baizik ez dira izan.
|
|
|
Norbaitek euskaraz badaki esateak esan lezake edo hizkuntza badakiela edo hizkuntzaz badakiela. Eta belarriek esanik, iruditzen zait
|
Euskal
Herrian hizkuntzaz dakien jende gehiegi eta hizkuntza dakien jende gutxiegi dagoela. (...) Nola konpondu (erabileraren auzia)?
|
|
|
Aurten haren heriotzaren mendeurrena betetzen da, eta, beraz, bidezkoa da euskaldun guztiok harekin dugun zorra kitatzeko, beraren omenez oroitzapen ekitaldi batzuk antolatzea. Gaurkoan, beraz, Eus kaltzaindiak Sabino Arana Kultur Elkartearekin hatera, Abandoko seme argi ak
|
Euskal
Herriaren hizkuntza nazionalean eta gure kulturan izandako eragi na eta ondoko belaunaldiei utziriko emaitzak gogoratu eta haren testuinguruan balioetsi nahi ditu.
|
|
|
2 Komunitate Autonomoko Erakunde komunek Euskal Herriko egoera sozio-linguistikoaren ñabardurak kontuan izanik, bi hiz1 Euskara,
|
Euskal
Herriaren hizkuntza propioa, hizkuntza ofiziala izango da Euskadin, gaztelania bezala, eta bertako biztanle guztiek dute hizkuntza biok jakiteko eta erabiltzeko eskubidea.
|
|
2005
|
|
|
Hiru helburu bete nahi ditu atzerrian Behatokiak:
|
Euskal
Herrian hizkuntza eskubideak zertan diren azaltzea, Behatokia nazioartean erreferente bihurtzea eta nazioarteko aditu eta erakundeekin hizkuntza komunitate gutxituen sarea edo kontseilua sortzea.
|
|
|
Horra bere original tasuna eta ondorioz bere horno vasconicus en sorrera asmatu zuen, kanpora begira bereziki.
|
Euskal
Herriaren hizkuntz nortasuna eta berezitasuna azpi marratuz, kategoria politiko berria sortarazteko eta indartzeko argudio sen doak burutzen ditu.38EUSKAL HISTORIAN BARRENA, ETORKIZUNARI BEGIRAILUSTRAZIO GARAIKO HERRI ADISKIDEAKXVIII. mendeko Euskal Herriko historialari eta pentsalari ilustratuetan hain pentsamolde arrazionalistaren jabe zen Oihenartek, badirudi ez zuela izan eragin zuzenik.... Dena dela, Xabier Munibek sortu zuen erakunde sozial berria eta bertako kide ziren Euskal Herrialdeetakoek gehi Ameriketan edo Europako beste erresumetan bizi zirenek bascongado izatearen harrotasuna eta nortasuna erakusten dute.
|
|
|
3.4 irudia. ikasturtean eskolatzea
|
Euskal
Herrian hizkuntza ereduenarabera, ehunekotan: Eusko Jaurlaritza (1998); Nafarroako Gobernua (1998);
|
|
2007
|
|
|
Bururatzean aldarrikapen bat egin zen" Lehentasuna duten norabide hauei esker, euskararen aldeko hizkuntza politikarako zutabeak eraik daitezke, ofizialki onartuz nortasun hizkuntzak hartze duen oinarrizko estatutua: "
|
Euskal
Herriaren hizkuntza euskara da". zorigaitzez ez zen diru laguntza berririk bozkatu eta gauzak geldirik egon ziren. herritarrak ziren mugitu 10.000 manifestariko Deiadar batean.
|
|
|
Biharko Euskal Herria euskalduntzen ez badugu,
|
Euskal
Herriaren hizkuntza, mintzaira, hizkera, bene benetan, beheko mailetatik hasi eta goiko mailetaraino egiten ez baldin badugu, esan dezakegu hori ez dela Euskal Herria(?). Beraz, benetako Herri bat sortu nahi baldin badugu eta bere buruaren jabe izan nahi baldin badu, oinarri nagusi bat behar dugu, eta oinarri hau Euskara da (Odriozola, 2004:
|
|
2008
|
|
|
Ipar
|
Euskal
Herrian hizkuntza lege baten behar gorria ikusten dugu eta ofizialtasunaren falta pairatzen dugu. Alor juridikoan ere borrokatzen gara.
|
|
|
Azkenean, Frantziak, bere legeria propioa frantsesari osoki eman eta, nazioarteko testu batzuk izenpetzen eta berresten ditu, eragozgarriak ez direnak20 Bestela bere erreserba eskubidea baliarazten du edo, Europako Gutunarekin ikusi dugun bezala, testua ez du berresten. Hor argi eta garbi da oztopo handi bat badugula Ipar
|
Euskal
Herrian hizkuntza politika eraginkor bat indarrean jarteko, nahitaez.
|
|
|
lehenbizikoan tragedia moduan eta bigarrenean fartsa gisa.
|
Euskal
Herrian hizkuntzaren batasunaren planteamenduak oraingoarekin, hiru aldiz errepikatu dira. Beharbada buru gogorreko komediante txarrak garelako, edo agian noizik behinkako ziklo itsuetan galdurik gabiltzan ero hutsak.
|
|
|
Azken 30 urteotan, iparraldean bereziki, euskara tradizionala deitzen dugun hori, harremanetan sartu dela bai frantsesarekin bai euskara estandarrarekin, eskolaren eta komunikabideen bidez. Horrek hainbat aldaketa ekarri ditu, eta euskal hizkuntza paisaia zertan aldatu den aztertu nahi dugu; hau da, horrek zertan ukitu duen egiten den euskara, gizartearen hainbat ataletan. Inor gutxi arduratzen da
|
Euskal
Herrian hizkuntza ukimenak ekarritako hizkera berriez, eta hori ez da horrela beste tokietan.
|
|
|
Azpeitiko Euskal Herrian Euskaraz ekoek urratsez urrats," Euskal Herri euskalduna eraikitzeko" dei egin dute. Bosgarren Hizkuntza Eskubideen Egunaren atarian,"
|
Euskal
Herrian hizkuntza eskubideak urratzen direla salatu beharrean gaude" azaldu dute.
|
|
2009
|
|
|
Soziolinguistika Klusterra, sortu zenetik, buru belarri aritu da dinamika berriak eragiten eta sustatzen, ezagutza soziolinguistikoa ikertzeko, zabaltzeko eta aplikatzeko ditugun beharrei erantzuteko. Bere egitekoa da
|
Euskal
Herrian hizkuntza normalizazio prozesuan inplikaturik dauden erakunde eta taldeentzat datuak, metodologiak eta bestelako materialak eskaintzeko egitasmoak lantzea, beti ere, ezagutza eta normalizazio emaitzak hobetzeko helburuarekin.
|
|
|
Esperientzia oso egiazkoa eta emozionala da. Nire ustez, euskara ez da
|
Euskal
Herriaren hizkuntza bakarrik. Nazioartearen ondarea da.
|
|
|
Ipar
|
Euskal
Herrian hizkuntza eskubideen urraketa sistematikoa izanez, jendeak salaketa jartzeko ohiturarik ez duela azaldu du Bilbaok. Hala ere, kasu nabarmenetan urrats hori egitea garrantzitsua dela azpimarratu du.
|
|
2010
|
|
|
Koldo Mitxelenak esan zuen bezala, erdara ere gurea da. Euskara da herri honen nortasunaren adierazgarri nagusietakoa,
|
Euskal
Herriaren hizkuntza, geure hizkuntza propioa. Ez daukagun bakarra izateagatik, euskara geuk bakarrik dugulako baizik.
|
|
2011
|
|
|
Baina ez dirudi hala denik.
|
Euskal
Herrian hizkuntza eta kultura normalizaturik baleude, halako egoera bat salatzeko modukoa ez ezik, guztiz tamalgarria ere litzateke. Baina euskal kazeta, irrati, telebista eta aldizkari batzuetan genero literatura dramatikoa, poesia, kritika bera, biografia, zientzi fikzioa... batzuen gaineko iruzkinik (edo aiputxorik, sikiera) ere agertzen ez den bitartean, egile eta itzultzaile saiatu batzuk sancta santorum, olinpotxo eta parnasotxo guztietatik at dauden artean, hainbat argitalpen ikusezin direla, literatur kritika hutsezko aldizkari espezializatu barik edukitzeke, alegia, egile, itzultzaile eta argitaratzaile guztiak berdintasun egoeran ez dauden arteraino, kritika negatiboez berba egitea baikorregi izatea da.
|
|
|
Horregatik, ingelesa Galesen eta espainiera Hego
|
Euskal
Herrian hizkuntza normalak eta naturalak dira. Alderantziz, galesera ez da hizkuntza naturala bere jatorrizko herrian, euskara ere ez gurean.
|
|
|
Izan ere, txostena bidali zuen Euskaltzaindiak Eibarren antolatutako III. biltzarrera, elkarteak euskararen inguruan zituen asmoak agertzeko. Bertan,
|
Euskal
Herriaren hizkuntza eta kultura zaindu eta indartzeko irakaskuntza oinarrizkoa zela aipatzen zen. Euskal irakaskuntza antolatzeko eta eskoletako irakasleak trebatzeko EKAk zenbait proposamen egin zituen:
|
|
|
— Errealitatea hor duzu. Gerra denborako leaderren seme alaba gehienek ez dakite
|
Euskal
Herriaren hizkuntza. Bai... euskara oso ederra zela zioten.
|
|
2012
|
|
|
Espainiar eta frantses hizkuntz komunitateek euskal hizkuntz komunitatea barneratzen, zatikatzen eta irensten dute. Irtenbidea da
|
Euskal
Herria hizkuntz komunitate osoa eta burujabea izatea lortzea. Espantsionismo franko espainiarrak euskara desagerrarazten du bere erabilerazko jardun gune sozialetatik.
|
|
|
Proiektuak epe luzera eragin nahi du eta bi fasetan banatu dute. Lehenengoan, euskaraz egiten duten taldeetan sakonduko dute, eta bigarrenean,
|
Euskal
Herrian hizkuntza ezberdinetan jarduten dutenei helduko diete. Orain arteko lana eta etortzeko dagoena kudeatzeko Emarock kultur elkartea eratu zuten 2011ko maiatzean, eta proiektuan lanean jende andana aritu bada ere, nagusiki neskak izan dira, ikuspegia neskena izateari garrantzia eman baitiote.
|
|
|
Euskaldunok
|
Euskal
Herrian hizkuntza komunitate gutxitua osatzen dugu. Horrenbestez, gure nortasunaren ezaugarriak euskalduntasunetik eta txikitasunetik eratortzen dira.
|
|
2013
|
|
|
Kolonbiako Nasa herriko kideak Durangoko hainbat ikastetxe bisitatzen ibili dira.
|
Euskal
Herrian Hizkuntzak biziberritzeko estrategiak aditu titulua lortzeko ikasten dabiltza Zenaida Isco, Jose Yu’kwe Pe’te eta Viviana Gonzalez
|
|
|
Kolonbiako Nasa herriko kideak Durangoko hainbat ikastetxe bisitatzen ibili dira.
|
Euskal
Herrian Hizkuntzak biziberritzeko estrategiak aditu titulua lortzeko ikasten dabiltza Zenaida Isco, Jose Yu’kwe Pe’te eta Viviana Gonzalez.
|
|
|
Français sans réserve» edo «plus vous serez Basques, mieux vous serez Français» gisako esaldiak ez ziren eskas. Frantziarenganako atxikimendua ez zen ukatzekoa, baina, hala ere, Ipar
|
Euskal
Herrian hizkuntzak, euskarak, karga handia zuen oraino.
|
|
|
Aldaketa gertakari normala da.
|
Euskal
Herrian hizkuntzen inguruan dauden diskurtsoak, iritziak, aurreiritziak eta abar aldatzea ere normala. Normala izateaz gain, arrazoi sozialengatik, politikoengatik, ekonomikoengatik... momentu batzuk giltzarriak izaten dira.
|
|
2014
|
|
|
Seigarren kapitulua hizkuntza bitartekariei eskainita dago.
|
Euskal
Herriaren hizkuntza egoera diglosikoa zen: hainbat esparru geografikotan nagusiki euskaldun zen gizartea alde batetik, baina administrazioak eta gainontzeko instituzioek erdaraz egiten zuten lan.
|
|
|
Baina egun batzuk pasa dira eta argazkien balioari buruz pentsatzeko ordua heldu da. Bilboko udalak inoizko aukerarik onena du hizkuntza politika berritu baterako oinarriak adostasun zabalarekin aurkezteko, aitzindari agertzeko,
|
Euskal
Herrian hizkuntza politikaren inguruan gutxitan eman den oinarrizko adostasunarekin: EAJ, PSE eta Bildu.
|
|
|
|
Euskal
Herriaren hizkuntz eta kultur berreskurapena, berriz, euskal herritar guztien, euskaldunen eta erdaldunen, ahaleginean datza, denon arteko herri komunitate osotu eta bakezkoa lortzeko. Herritar bakoitzak du bere eginkizuna prozesu horretan.
|
|
2015
|
|
|
Modus operandia: euskaraz ez dakiten itzultzaileek hiru hilabeteko egonaldia egingo dute
|
Euskal
Herrian hizkuntza ikasteko, eta zer edo zer badakitenek, aldiz, hilabetekoa. Azkenik, ez da zubi hizkuntzen erabilera baztertzen.
|
|
|
Baina hori gauza naturaltzat har dezakegun bitartean, erdalduna euskal naziotik at uztea, arriskutsua ez ezik, ilogikoa da.1 Hori egiteak beste arazo bi ekar litzake: bata,
|
Euskal
Herriari hizkuntz zentzua berrematea eta euskaraz mintzatzen den eremura mugatzea; eta bestea, harago joatea eta, lurralde zentzu guztia galduta, euskal nazioa euskal hiztunek osatzea, non nahi daudela eta espazio fisikoa aintzakotzat hartu gabe. Beherago aztertuko dugun pertsona nazionalismoarekin batu liteke aukera hori, baina prozesu horretan euskarak publikotasuna edo arazo soziala izatearen kategoria galduko luke, eta, horrekin batera, defentsarako kemena ere bai, nire ustez:
|
|
|
113): ?
|
Euskal
Herrian hizkuntza komunitatea eta komunitate politikoak bat ez datozela kontuan hartuta, noraino eraikitzen dira erreferentzia eremuak hizkuntzaren errealitatearen gainean, edo honek hura baldintzaturik??. Galdera horren erantzun bila eginiko ikerketan islatzen denez, hizkuntza komunitatea erreferentzia nagusitzat duen komunikazio esparru propioaren eraikuntza lanak hasi baino ez dira egin oraindik.
|
|
|
Oinarri hau denek adosturik, Euskal Herriko Hautetsien Kontseiluak ekarpen hau finkatu zuen: " Ipar
|
Euskal
Herrian hizkuntza politikari bultzada berria eman" izenburupean, Hautetsien Kontseiluak Kontratuko partaide desberdinei eztabaidarako ondoko elementuak proposatu zizkien:
|
|
2016
|
|
|
" Ezagutza soziolinguistikoaren ikerketan, zabalpenean, eta aplikazioan ditugun gabeziei eta beharrei dinamika berri batekin erantzuteko (sortua da SK).
|
Euskal
Herrian hizkuntza normalizazio prozesuan inplikaturik dauden erakunde eta taldeentzat –pribatu, publiko, zein gizarte mailakoarlo zientifikoaplikatutik datuak, metodologiak, eta bestelako materialak eskaintzeko egitasmoak lantzen ditu, jarduteko moduaren gaineko ezagutza eta, ondorioz, normalizazio ahaleginen emaitzak hobetzeko". (...) Quebec-etik bueltan, Erramun Baxok doktoreak proposatu zuen ideia baten inguruko hausnarketatik abiatu ziren (egungo SKren lehen urratsak):
|
|
|
Oharturik dago garai hartako abertzale askoren euskal kontzientziak ez ziola euskarari hizkuntza nazionalaren estatusik eta erabilerarik opa. Euskara ez zela
|
Euskal
Herriaren hizkuntza nazionala euskal mentalitate harentzat. Larreko hizkuntza zela batez ere, euskalduntasun etnokultural bati zegokiona, ez zinezko nazio hizkuntza bati.
|
|
|
Paris aldetik deus ez bada mugitzen, aldaketa hemendik bultzatu da. Euskal Herri Elkargoak emandako koadro berri hori baliatu behar da Ipar
|
Euskal
Herria hizkuntza politika arloan esperimentazio lurralde bilakatzeko, euskarak behar duen aldaketa hori martxan jartzeko».
|
|
|
Hegoaldekoak, telebistari esker, beste bide bat hartu du, nahiz eta antzokietakoa berriz pizten ari Xabier Mendigurenek erraten zuen bezala. Bi aldeetan beharrak eta eskaerak desberdinak dira, Hegoaldean hizkuntzari hats berri baten eskaintzeko nahikeria dago, Ipar
|
Euskal
Herrian hizkuntzaren egoera okerrera doa, ahalegin guzien gainetik. Anitz gauza ezberdin nahasten dira ez gurutzatze horretan.
|
|
|
Hizkuntz lege orokor baten onartzea beharrezkoa da egungo trabak gainditzeko (irakaskuntzan, formakuntza profesionalean, hedabideetan,...). Bainan lege koadroaren eboluzio positibo hori goaitatu gabe, Ipar
|
Euskal
Herria hizkuntza berreskurapenerako esperimentazio lurralde izendatu behar da (Hautetsien Kontseiluak 2014an galdetu bezala).
|
|
|
|
Euskal
Herrian hizkuntza politikaren ardura duten hiru instituzioek, 25 urte betetzen dituen Inkesta Soziolinguistikoari dagozkion lanak aurkeztuz, euskarak 1991tik aitzina dituen bilakaeraren gaineko datuak eman zituzten. Gogora ekarri dute 25 urte bete dituen inkestak 16 urtetik gorako biztanleen hizkuntza gaitasuna, euskararen, gaztelaniaren edo frantsesaren ezagutza azken 25 urteetako emaitza adierazgarri batzuk aipatu zituzten; hala nola denbora tarte horretan euskaldunen kopuruak gora egin duela, eta hazkundea 4,7 puntukoa izan dela, batez beste ia 0,5 puntu urteko.
|
|
2017
|
|
|
Aski ezaguna da Carme Junyent (Masquefa, 1955),
|
Euskal
Herrian hizkuntza munduan. Vilaweb agerkari digitalak elkarrizketa mardula egin dio, eta orriotara hainbat pasarte ekarri dugu euskaratuta.
|
|
|
Legezkotasuna lortzeko asmoan, Euskal Hirigune Elkargoak, hautetsi gehiengo ahal bezain zabal batean bermatuz, luke Parisekin argi eta ozen mintzatu eta itzulingururik gabe erran euskarak eskubide osoa daukala Ipar
|
Euskal
Herrian hizkuntza ofiziala izateko eta halaber gaskoiak, doazkion eskualdeetan. Hautetsien nahikunde argi hori ez dela nahikoa izango badakigu, baina.
|
|
|
Halaber, ikusita bi aldeek proposatzen duten etengabeko talka hori, eta kontuan hartuz
|
Euskal
Herrian hizkuntzaren norgehiagokan dauden bi muturrek antzeko filosofia dutela jatorrian (Martínez de Luna, 2013: 61; Goirigolzarri, 2015: 474), gurean hizkuntzek duten izaera gatazkatsua azpimarratzen da. Ruíz ek zioen (1984) hizkuntzak hiru modutan ikus zitezkeela:
|
|
|
Egungo hizkuntza praktikak aztertzeko eta ulertzeko testuinguru sozio historikoari begiratzea interesgarria izaten da.Hori dela eta, ikerketa hau euskararen sozializazioan emakumearen rola zein izan den aztertuz hasi naiz. Azkeneko bi mendeetan
|
Euskal
Herrian hizkuntza ordezkapen prozesua eta emakumeen bazterketa era paraleloan gertatu dira. Biak arlo publikotik kanpo geratu ziren, eta azken hamarkadetan, etxetik ateratzeko?
|
|
2018
|
|
|
Angela Davisek Emakumeak, arraza eta klasea liburuan AEBetako emakumeen aurkako azpiratzea aletzen du, beltzak eta langile klasekoak izateagatik areagotua. Liburuak badakar Lorea Agirrek Davisi eginiko elkarrizketa, non" beltzak" eta" euskaldunak" alderatzen dituen; hango azpiraketan arrazakeriak eta
|
Euskal
Herriarenean hizkuntza zapalkuntzak duen zentraltasunagatik. Davisek ohartarazten du, dena den, ezin dela herri bateko errealitatea zuzenki bestera pasa, tokian tokiko berezitasunak aintzat hartu behar direla.
|
|
|
Euskal Herriko Iparraldeko ikuspegia ere eman nahi izan zaio euskararen lurraldeetako berezitasunen araberako ekarpenak osatuz. Horretarako, Eneko Gorrik, Batzorde Zientifikoko kide den aldetik," Euskararen erronkak" artikulua idatzi du, azpimarratzeko, urte erdia dela soilik Ipar
|
Euskal
Herrian hizkuntza politika publikoaren berregituraketa gertatu dela. Hasi berria den politika publikoaren zereginen banaketa teknikoa baino gehiago, badirudi garrantzia handiagoa duela egilearen iritziz, hizkuntza politikaren lidergo politikoa nork hartuko duen erabakitzea.
|
|
|
Mundu mailan soziolinguistika feminista lehen urratsak ematen ari zenean (Serrano 2008)
|
Euskal
Herrian hizkuntzaren gaineko ikerkuntza zientifikoaren hastapenak suertatzen ari ziren. Horrela, Robin Lakoffek (1975) Language and Women s Place argitaratu zuen urtean, gurean, Iñaki Larrañaga soziologoak azaltzen zuen moduan (Esnaola eta Odriozola 2000), euskal soziolinguistika martxan jartzen ari zen.
|
|
|
Mundu mailan soziolinguistika feminista lehen urratsak ematen ari zenean (Serrano 2008)
|
Euskal
Herrian hizkuntzaren gaineko ikerkuntza zientifikoaren hastapenak suertatzen ari ziren.
|
|
|
2001etik
|
Euskal
Herrian hizkuntzaren beste hiru Kale Neurketa egin dira, eta, alde handia ez bada ere, joera finkatu eta orokortu da egungo egoerara iristeko: emakumezkoen euskararen erabilera gizonezkoena baino handiagoa da lurralde guztietan, herri gehienetan eta, nagusiak izan ezik, adin tarte guztietan.
|
|
|
" Horregatik, euskara babestu eta normalizatzeko lana,
|
Euskal
Herriaren hizkuntza berezkoa eta komuna denez, lehenik, euskal botere publiko guztiei dagokie, baina euskal udalak bide erakusle izan behar dira eginkizun horretan. Ondorioz, lege honen asmoa da aitzindari izatea prozesu batean non botere publiko guztiek apustu irmoa egin behar baitute euskararen alde, haren normalizazio desiratua eta erabateko garapena galarazten edo oztopatzen duten trabak erauziz.
|
|
|
Arabako Foru Aldundiak, 2018ko Arabako Domina eman die Euskaltzaindiari eta Eusko Ikaskuntzari, bi erakunde horiek sortu zireneko 100 urteurrenean. Larunbat honetan, Artium museoan ospatu den ekitaldian, bi erakundeek Arabaren eta
|
Euskal
Herriaren hizkuntza, gizarte eta kultur ondarearen sustatzaile eta eragile moduan egindako lan itzel eta goresgarria goraipatu izan du Ramiro González Arabako diputatu nagusiak. –Eskerrik asko Eusko Ikaskuntza eta eskerrik asko Euskaltzaindia.
|
|
|
Seigarren kapitulua hizkuntza bitartekariei eskainita dago.
|
Euskal
Herriaren hizkuntza egoera diglosikoa zen: hainbat esparru geografikotan nagusiki euskaldun zen gizartea alde batetik, baina administrazioak eta gainontzeko instituzioek erdaraz egiten zuten lan.
|
|
2020
|
|
|
|
Euskal
Herrian hizkuntza aztertzen duten pertsonen artean bada oso onartutako egitate bat: haurtzarotik nerabezarora pasatzerakoan euskararen erabileran jaitsiera nabarmena ematen da.
|
|
|
Bai, Jose Luis, zuk ez zenigun alferrik azaldu, xehetasun askorekin, Errioxan, Biarnon, Bureban edo Hueska inguruan nola mintzatu izan zen euskara, eta hura galdurik espainol bilakatu diren errotik, baina gero eta gutxiago kezkatzen gaitu horrek, eta gero eta inpotentzia gehiago sentitzen dugu geurea euskara bakarrik sentitzen dugunok, eta
|
Euskal
Herrian hizkuntza derrigorrezko bakar bihurtu nahi dugunok, gure auzoek beren hizkuntzarekin egiten duten bezala beren esparruan eta beren esparrutik kanpo. Ezin indarrak batu eta egituratu!.
|
|
|
alde batetik, klase soziala edo baliabideetara iristeko dugun gaitasuna; bestetik, sexu genero sistema eta, azkenik, jatorria". Ildo horretan,
|
Euskal
Herrian hizkuntzaren faktorea ere erabakigarria dela uste dute Eskisabelek eta Agirrek.
|
|
2021
|
|
|
" Jatorri ezberdinetako taldeen artean harremanik ez dagoela ikusi dugu; ez Arrasaten eta ez beste edonon". Horretarako,
|
Euskal
Herrian hizkuntzak berebiziko garrantzia duela jakitun, euskarara hurbiltzeko saiakera bat ere egin nahi dute, eta hainbat ikastaro jarriko dituzte martxan. Kultur aniztasunean heztearen garrantzia ere azpimarratu dute elkarteko kideek, ikastetxeetan jatorriarengatik izandako bazterkeria kasuak badaudela baitiote.
|
|
|
Hain zuzen ere, 1979ko Gernikako Estatutuaren 6 artikuluak honakoa dio: " Euskara
|
Euskal
Herriaren hizkuntza propioa da, eta, gaztelania bezala, hizkuntza ofiziala izango da Euskadin" (BOE, 1979). Era berean, 1982ko Nafarroako Estatutuaren 9 artikuluak zera dio:
|
|
|
–
|
Euskal
Herrian hizkuntzaren zein kulturaren biziberritzean egin den eta egiten ari den lana ezagutaraztea, horretan ikastolen mugimenduak duen garrantzia azpimarratuz.
|
|
|
1 Garabide Elkartea,
|
Euskal
Herrian hizkuntza lankidetzan aitzindari izan den Gobernuz Kanpoko Erakundea da (https://www.garabide.eus/euskara).
|
|
2022
|
|
|
Biharko Euskal Herria euskalduntzen ez badugu,
|
Euskal
Herriaren hizkuntza, mintzaira, hizkera, bene benetan, beheko mailetatik hasi eta goiko mailetaraino egiten ez baldin badugu, esan dezakegu hori ez dela Euskal Herria(...) Beraz, benetako Herri bat sortu nahi baldin badugu eta bere buruaren jabe izan nahi baldin badu oinarri nagusi bat behar dugu eta oinarri hau Euskara da.
|
|
|
|
Euskal
Herria hizkuntza berezi baten jabe da. Mirakuluz, edo ez dakigu nola, baina gaur artio bizirik iraun duen hizkuntza propio baten jabe.
|
|
|
Muhandengana hurbildu nahi nuen bereziki, eta jardunaldiaren zurrunbiloan ez zen erraza. Interes bizia agertu diot kontatu duenarekiko,
|
Euskal
Herrian hizkuntzaren arlo teknologikoan jende jantzia badagoela diotsat, eta elkarrengandik zer ikasi handia leukaketela. Bideak jarriko ditugula haiek Argeliara hurbiltzeko, edo berauek Euskal Herrira gonbidatzeko.
|
|
2023
|
|
|
|
Euskal
Herrian hizkuntza gatazkaren profilak aldagarriak izan dira garai historiko bakoitzean. Hizkuntza gatazka akzio eta erreakzio dinamiketan oinarritu da, konfigurazio ezberdinak agertuz historikoki; baina, konfiguratze horretan, berebiziko garrantzia izan du bertako (euskal) botereen ahalHizkuntza politika bidegurutze berri baten aurrean aurkitzen da.
|