|
2002
|
|
|
Kontzesioa 1925eko urtarrilaren 24an lortu zuen irrati klubak. Aurreko abenduan laugarren mailako transmisorea eskatu eta gero, Radio Club de Vizcaya izeneko irratiak
|
Euskal
Herriko lehenengo emanaldiak eskaini zituen, EAJ adierazleaz. Hala ere, 1925eko martxoaren 4an hasi ziren emanaldi erregularrak, aurretik froga moduan seinalea aireratu eta gero.
|
|
|
Uhinetan, lizentziarik gabe eta, aske? moduan emititzen hasi zen
|
Euskal
Herriko lehenengo emisora JMC Radio izen zen. Estazio horren emanaldiak 1978ko abenduan aireratu ziren Getxoko Areeta auzoan.
|
|
|
Donostialdeko eta
|
Euskal
Herriko lehenengo irrati askea, aurretik egindako definizioa kontuan hartuta. Osina IrratiaDía de las Fuerzas Arma izan zen.
|
|
|
Bizkaiko eta seguru aski
|
Euskal
Herriko lehenengo udal irratia Zornotzako Udal Irratia izan zen. 1982an sortu zen Zornotzako Kultur Etxean, aste buruetako emanaldiaz eta inguruko ikasleei zuzenduta, irrati tailer moduan.
|
|
|
Gure Irratia: Ipar
|
Euskal
Herriko lehenengo irrati euskalduna.
|
|
|
Udal honen zilegitasunean oinarrituz,
|
Euskal
Herriko lehenengo Nazio Erakunde eta bakarra den Udalbiltzaren eskariz, eta 1985eko Europar Gutunak aitortutako Tokiko Autonomia egikarituz, udal honek
|
|
2003
|
|
|
Bilboko San Nikolas Elizako lokal batzuetan zabaldu zen 1957an
|
Euskal
Herriko lehenengo ikastola, Xabier Peñaren ekimenez.
|
|
2007
|
|
|
30 urteko algortarra (Bizkaia),
|
Euskal
Herriko lehenengo surflari profesionala bilakatu zen eta orain kanpoan
|
|
|
Le> il> Basque> Ipar
|
Euskal
Herriko lehenengo astekari iraunkorra izan zen114 Euskarazko eta frantsesezko artikuluak argitaratzen zituen, bereziki Nafarroa Behere eta Zuberoari zuzenduz. Astekari horren azpititulua Jainkoa, Familia, > Hontasuna> zen, bilatzen baitzuen Respect de la réligion.
|
|
2008
|
|
|
" Orduan ondo joan zitzaigun, baina 50eko hamarkada hasierako uholdeek motorra, teleskia eta dena eraman zuten!". Hori bai,
|
Euskal
Herriko lehenengo teleskia beraiena izan zela esan daiteke, ezbairik gabe. Urte haietako beste abentura handia Aralarko Basozaintza Etxeranzko Baraibarko errepidea irekitzea izan zen ikus argazkia, kamioitzar bati Norvegiatik ekarritako kuña formako pala akoplatuz.
|
|
|
|
Euskal
Herriko lehenengo euskara elkartea izan zen Arrasatekoa, eta, zalantza izpirik gabe, atzetik etorri ziren beste askorentzat bide erakuslea. «Bergarako Jardun, Aretxabaletako Loramendi... segidan etorri ziren, eta AEDren babesa eta laguntza izan zuten», gogora ekarri du Masipek.
|
|
|
Biek ala biek arrakasta handia dutela onartu du Agirresarobek. Hain zuzen ere, arrakasta horrexek bultzatuta antolatu zuten
|
Euskal
Herriko lehenengo Hitz Gurutzatuen Txapelketa. Denera 24 lagunek hartu zuten parte, eta oso esperientzia politzat du Agirresarobek iazkoa.
|
|
|
|
Euskal
Herriko lehenengo bizikleta zuria jarri du Kalapie elkarteak Donostian, herriak lotzen dituzten bideetan txirrindulariek duten arriskuaz ohartarazteko.
|
|
|
Bihar, asteartea, abiatuko dira Leioan Uribe Kostan zehar garatuko diren" proiektu txikitzaileen" aurkako
|
Euskal
Herriko lehenengo jardunaldiak. Ekimena urtarrilean sortu zen Ur Korronte Uribe Kostako talde ekologista berriak jarriko du martxan eta larunbatera arte luzatu da.
|
|
2009
|
|
|
Baldintza horren pean pasatu zen, bada, 1949 urtean Nafarroako Aldundiaren eskuetara. 1984 urtean Parke Natural izendatu zuten,
|
Euskal
Herriko lehenengoa, eta, harrezkero, kudeaketa planen bidez zehazten dute zer ekintza egin bertan, zer neurri hartu eta zer ildori jarraitu, Bertizko basoak ez dezan galdu duen balioa.
|
|
|
Bertsolaritza txapelketak antolatzen ere orduan hasi zen Euskaltzaindia: 1958tik aurrera antolatu zituen herrialdeetako hainbat txapelketa, eta
|
Euskal
Herriko lehenengo txapelketa nagusia (1960) eta bigarrena (1962) ere Etxaide euskaltzainburu zenekoak dira. Eta Euskaltzaindiak gaur egun ere antolatzen dituen literatura sariketek Etxaideren garaian dute gerra osteko hasiera:
|
|
|
Bilboko Iralabarri auzunean sortu zen 1923an
|
Euskal
Herriko lehenengo zinema etxea, Academía Cinematográfica Hispania Film izenaren pean. Bertan sortua da, Gil del Espinar jaunaren eskutik, Edurne, modista bilbaína filma, Euskal Herrian eginiko lehen film luzea.
|
|
2010
|
|
|
Sistemaren arrakasta dela-eta, aurtengo urtarrilaren 1etik aurrera, Anboto Worl Wide Web Consortiumeko (W3C) kide da; W3Cek Internet etorkizunean garatzeko estandarrak ezartzen ditu.
|
Euskal
Herriko lehenengo enpresa da W3Cen kide izaten, eta bakarra; lantaldea osatzen dutenen 335 bat enpresen artean Google, Yahoo, Adobe, IBM, CERN... daude.
|
|
|
5 Gaztelania hutsa ez zenean latina edo beste hizkuntza handi bat (frantsesa, ingelesa, alemana) izaten zen, normalean, idazten eta idazten ikasitako bigarren (Ipar
|
Euskal
herrian lehenengo) hizkuntza.
|
|
|
Industria Iraultza honek eragindako modernizaziorako funtsezkoak izan ziren trenbidea eta lurrun makina.
|
Euskal
Herriko lehenengo trena Madriletik Irunerakoa izan zen, 1868 urtean. Ordu arte ia ia Erdi Aroko komunikabideak mantentzen zirenez (erromatarren galtzadak eta Done Jakueren bidekoak, batik bat), trenaren agerpenak merkataritza erabat bultzatu zuen, mandazainen lana edo diligentzietan garraiatzea baino askoz errazagoa eta azkarragoa zelako.
|
|
|
Batik bat eskubide zibil eta politikoak zapalduta daudela, Udalbiltzaren kasuan eta orokorrean. Eskubide horien alde eta Udalbiltza
|
Euskal
Herriko lehenengo instituzio nazionala denez, epaiketa salatzeko oso garrantzitsua da manifestazio horietan parte hartzea. Egunkaria ren epaiketa irabazi genuenez, hau ere irabazi beharra dago.
|
|
2012
|
|
|
Lagun asko egin ditut.
|
Euskal
Herrira lehenengo aldiz etortzean zer sentsazio izan zenituzten. Manuel:
|
|
2013
|
|
|
GKok 2008an hasi zuen bere lana. Proiektua Hiri Arte galeria bat irekitzearekin batera abiatu zen,
|
Euskal
Herriko lehenengotakoa, eta bost urtetan zehar formatu askotako hainbat proiektu egin ditu eta artearen eta kulturaren hedapena sustatu du.
|
|
2015
|
|
|
Arratsaldean iritsi zen kirolarienek espero zuten zita. 2014ko Argia Egunean nortasun agiri arrotzen
|
Euskal
Herriko lehenengo jaurtiketa txapelketa antolatu bazen, bigarrena izan zen Oñatikoa, ohiturarekin jarraituz. Katalunian eta Asturiasen ezaguna den praktika gurean ere zaleak pilatzen ari da apurka eta izan zen eguerdi partetik probak egiten aritu zenik ere.
|
|
|
Urtearen hasieratik pilotari talde batzuk entrenatzen ari dira, Lapurdin, Nafarroa Baztanen eta Oiartzunen? 2 talde?. Euskadiko Federazioak eta Ipar Euskal Herriko Euskal Ligak lau talde haiekin
|
Euskal
Herriko lehenengo txapelketa antolatu nahi du hurrengo urterako, eta egitarau ofizialean sartu. Horrez gain, Valentziarekin ere (Herrialde Katalanak) norgehiagokaren bat antolatu nahi dute.Patxi Jauregi Euskadiko Pilota Federazioko presidenteak azaldu du Europa osoan jokatzen dela bote luzea, eta hainbat txapelketa ere egiten direla.
|
|
|
Nikolas Lekuonaz ari naiz. Lekuona, ezagutzen ez duenarentzat,
|
Euskal
Herriko lehenengo artista plastiko surrealista izan zen, koadro oniriko, argazki futurista eta collage harrigarrien egilea. Ordizian jaio zen 1913an, eta Fruizen hil, 1937an, Bilboren setioa hautsi nahian ziharduen armada frankistan kamillero zebilela.
|
|
|
20 Nazioarteko zientzialari arrakastak ere ez zuen lortu haur garaian
|
Euskal
Herriko lehenengo ikastoletako batean jasotako heziketa estaltzerik. (G.)
|
|
2016
|
|
|
1989 urtean Euskal Kultur Batzordeak (EKBk) Euskal Herriko udalerri handienetan (10.000 biztanletik gorako udalerrietan) erabileraren neurketa burutzea erabaki zuen,
|
Euskal
Herriko Lehenengo Kale Neurketa bideratzea ahalbidetuz. Geroztik, Euskal Herri mailan beste sei aldiz errepikatu du Soziolinguistika Klusterrak (aurrez SEI Elkarteak), azken urteetan zentsu eta errolda urtearekin bat eginez (aurrerantzean ere hala egingo da):
|
|
|
70 presuna ziren Necochean parte hartzen, euskaraz. Besta ongi pasatu da eta
|
Euskal
Herritik lehenengoz joanak loriatzen ziren Argentinako euskal giroa eta sentimendua biziz eta sendituz. " Esplikazioneek ez dute balio, hau bizi egin behar da", zioten.
|
|
2017
|
|
|
Euskal sukaldaritza tradizionaleko platerak oinarri hartuta, Frantziako Nouvelle cuisineko teknikak, osagaiak eta aurkezteko era berriak erabiltzen hasi ziren. Eta garai hartan, Luis Irizar donostiarrak
|
Euskal
Herriko lehenengo sukaldaritza eskola sortu zuen.
|
|
2018
|
|
|
Arrangoletan sortu zen, 1982an, Zumaiako Bertso Eskola,
|
Euskal
Herriko lehenengoetako bat, hasieran Ikastolari estu lotua, gero kanpora begira bestelako ekimenak jarri zituena abian: Anade elkarteko txapelketak, bertso-paperen lehiaketak, bertso jaialdiak...
|
|
|
Arrangoletan sortu zen 1982an Zumaiako Bertso Eskola,
|
Euskal
Herriko lehenengoetako bat, hasieran Ikastolari estu lotua, gero kanpora begira bestelako ekimenak jarri zituena abian: Anade elkarteko txapelketak, bertso-paperen lehiaketak, bertsojaialdiak...
|
|
2019
|
|
|
Eskualde osoa arnasgune garrantzitsua izanda, UEMAk ateak zabalik ditu, noski, eta arnasguneen defentsan elkarrekin aritzeko borondatea eta konpromisoa duenak, urte askoan egindako bidearen esperientzia izango du lagun UEMAn. Bi herri horiek gehituta, udal guztiak UEMAn dituen
|
Euskal
Herriko lehenengo eskualdea izango litzateke Urola Kosta. Ederra litzateke, egia esan.
|
|
2020
|
|
|
Juan Bautista Busca Pretto() 1859an etorri zen Gipuzkoako Goierri eskualdera Italiako Piemontetik, trenbidearen eraikuntzan lan egitera, eta akordeoi bat ekarri zuen soinean. Gaur arte bederen, bere izenez ezagutzen dugun
|
Euskal
Herriko lehenengo akordeoilaria da. Artikulu honetan hobeto ezagutuko dugu gizon handi hau, zeina ez zen soilik nabarmendu akordeoiaren aitzindari izateagatik, baizik eta baita bere bizitzako beste hainbat alderdi esanguratsurengatik ere.
|
|
|
Baina zer egiten da bidaia horietako batean ezagututako lagun bat datorrenean
|
Euskal
Herrira lehenengoz. Bost egunetan erakutsi behar diot «gutaz», «honetaz», «besteez» esan nion guztia.
|
|
2022
|
|
|
Eskoriatzara ezkondu zen 1959an, eta bost seme alaba izan zituen. Bertan sortu zuen
|
Euskal
Herriko lehenengo bertso eskola, Patxi Goikolea eta Juanito Akixorekin batera.
|
|
2023
|
|
|
Jauntxoen aurrean ere beste eragile sozial bat jaio zen: matxinoak,
|
Euskal
Herriko lehenengo langile klasean koka daitekeen taldea. Leku guztietan bezala, herri xumeak hornitu du klase gorenen aberastasuna eta geurea ez da salbuespena izan.
|
|
|
|
Euskal
Herriko lehenengo greba feminista orokorrak oihartzun handia izan du hainbat sektoretan, antolatzaileek adierazi dutenez. Euria ez da oztopo izan, eta aterkipean ehunka mobilizazio egin dituzte egun osoan, greba batzordeek antolatuta.
|
|
|
Eskola guztiak bisitatu ditzake.
|
Euskal
Herriko lehenengo sorkuntza eskola berak sortu zuen Elorrion, orain dela hirurogeita hamar urte! Eta Espainiak saritzen duenean, orduan bai, gonbidatuko dugu.
|