|
2000
|
|
|
Azken herrialde hauetan pareanagertzen dira nortasuna eta jatorria: oso antzekoak dira
|
euskal
herritar sentitzen ez direnen eta etorkinen kopuruak. Antzeko zerbait gertatzen zaigu hizkuntzarekin:
|
|
|
Adibidez, gerra zibilean erailzituzten hainbeste nafarren heriotzaren ondorioz, gaur egun indar korrelazioa aldatu egin da Nafarroan; Bizkaiko Ezkerraldean, emigrazioaren ondorioz, indar korrelazio berria sortu da; Ipar Euskal Herrian Paristik bizitzera etorri diren pertsoneneragina ere hor dago... Baina
|
euskal
herritar sentitzen garenon eskubide politikoakaitortzeko eskubidea ukaezina da. Inori ez zaio euskaraz aritzeko eskubidea ukatzen, nahiz eta Erriberakoa izan eta gaur egun eskubide hori han legez ukatuta egon.Edonori ea pertsona horrek eskubide linguistiko batzuk dituen eta, beraz, euskarazaritzeko eskubidea daukan galdetzen badiogu, inork ez luke hori ukatuko.
|
|
|
Batzar horren helburuak hauexek izan lirateke: prozesu hori bururainoeramatea eta Euskal Herriarentzat zein
|
euskal
herritar sentitzen diren guztientzatmarko berri bat diseinatzea, kontuan hartuz bai Udalbiltza, bai HerrialdeenGanbera, baita egon daitezkeen eta gaur egun dauden beste erakundeak, hauek erezeregin bat bete dutelako?, eta baita eragile politiko, sozial eta sindikalakere, denen artean eta ahalik eta parte hartze zabalenarekin marko berri hori eraikitzeko.
|
|
2002
|
|
|
|
Euskal
herritarrak sentitu eta globalizazio madarikatuaren garaian gure herri nortasuna oraingo mugartea gaindituz gauzatu gura dugunok haria utzi eta brodatzeari eutsi behar diogu, orain arteko zenbait molde bazter utzi eta berri batzuk hartuta. Haize berria, eta freskoa, azken batez.
|
|
2007
|
|
|
Antzeko zerbait ikusi ahal dugu EKEk plazaratutako Praktika kulturalak etanortasun kolektiboak Euskal Herrian ikerketan (EKE,) 5 Norbaitekbere burua
|
euskal
herritartzat sentitzeko baldintzetan EAEn lehendabizikoa «izannahia» da(% 28), Nafarroan berdin(% 24, baina portzentajea bera dute bi hauek: «Euskal Herrian sortua izatea» eta «Euskal Herrian lan egitea»). Gauzak apur bataldatzen dira Iparraldean, non lehendabiziko faktorea «Euskal Herrian sortua izatea» den eta bigarrena «euskaraz hitz egitea».
|
|
|
Uste osoa dut mugimendu euskaltzale batek euskal eta espainiar nortasunak bateragarri egin izan balitu, borroka politikoa Parlamentuan bakarrik eraman izan balu aurrera eta bortizkeriaren edozein tentaldiri uko egin izan balio, delako mugimendu hori arrakasta  tsuagoa izanen zela Nafarroan edo, behintzat, elite navarristei buru-hauste gehiago eraginen zizkiela. Izan ere, nafar gehienak espainiar sentitzen diren arren, bortizkeriak eta abertzaletasunak berak sorturiko nahaste borrastea izanik ere, asko ere asko (abertzale bozkatzen dutenak baino askoz gehiago, zalantzarik gabe) kulturaz
|
euskal
herritar sentitzen direlako, oraindik ere.
|
|
|
Gaur egun, Euskal Herriaren sei zazpi herrialde historikoetan badira hainbat herritar
|
Euskal
Herritar sentitzen direnak eta herri gisa, nazio berezitu gisa alegia, iraun nahi dutenak. Beste euskal herritar batzuek, ordea, beste asmo batzuk dituzte (Espainiari edo Frantziari lotuta jarraitzea federalismoaren ereduari jarraituz edota autonomismoaren ereduaz baliaturik, Europan zuzenean txertatzea, kosubiranotasunaren eredua aztertzea...).
|
|
2008
|
|
|
Nafar gehienak espainiar sentitu arren, kulturaz
|
euskal
herritar sentitzen direla diozu.
|
|
|
–Norberaren identitate atxikimendua eta hizkuntza gaitasuna oso lotuta daude. (?) Aldiz, gehienbat
|
euskal
herritar sentitzen direnen artean erdiek (%50) badakite euskaraz, eta euskal herritar eta nafar sentitzen direnen artean %32k. Tartean daude euskal herritar eta espainiar edo euskal herritar eta frantses sentitzen direnak, horien artean gehienek ez dakite euskaraz (%59) eta %20 euskaldunak dira?
|
|
2009
|
|
|
Datuek baieztatzen dute denok inoiz kalean, komunikabideetan, politikarien ahoan ikusi, irakurri, entzun duguna: kulturaren eta nortasunaren adiera oso ezberdinak daudela gure gizartean,
|
euskal
herritar sentitzeko eta euskal kultura ulertzeko moduan ez gatozela bat zazpi herrialdeetako bizilagunak, eta bakoitzak nahierara moldatzen duela ispilua bere burua euskal kulturan islaturik ikusteko. Hortik paradoxara:
|
|
|
Haren arabera,. Nafarroako biztanleria, nortasunari dagokionez, bitan zatituta dago: batetik, nafarrak eta espainiarrak sentitzen direnak daude, eta bestetik, nafarrak eta
|
euskal
herritarrak sentitzen direnak?. Irakasleak plazaratutako datuen arabera, nafarren %69, 7 nafarra eta espainiarra sentitzen da.
|
|
|
Izan ere, euskaraz hitz egiteagatik eta euskaraz, ez luke inork kolokan edo kuestionaturik ikusi behar bere identitate sentimendua, zeinahi delarik ere. Euskararen aldeko adostasuna areagotuko bada, lortu egin behar da euskaraz hitz egin eta neurri batean euskaraz bizitzea guztiz bateragarria izatea espainiar sentitzearekin, edo ekuadortar, kolonbiar, errumaniar edo marokoar sentitzearekin (gaztelaniaz hitz egin eta bizitzea euskaldun edo
|
euskal
herritar sentitzearekin bateragarri zaien bezala milaka eta milaka euskal herritarri).
|
|
2010
|
|
|
Norberak modu ezberdinean bizi du bere nortasuna, eta zuek, AEBetako euskaldunak, zarete horren adibide onena. Amerikarrak eta
|
euskal
herritarrak sentitzeko gai zarete, zuen kulturak uztartzeko eta berdin maiatzeko gai, beste kultura eta beste gizartea errefusatu barik, esan du.
|
|
|
Galdea hau zen: « Zure iritziz, zein dira bi baldintza garrantzitsuenak norbaitek bere burua
|
euskal
herritartzat sentitzeko? »
|
|
|
Tokikoentzat euskararen aldeko motibazioak herritasunari lotuak dira: hemengo hizkuntza, erroak aurkitzeko,
|
euskal
herritar sentitzen naizelako. Etorkinek ere hemengo hizkuntza errespetatzen dute, baina gero griña nagusia da, herri honetan integratzea?.
|
|
|
Hori zen, 2005ean egin den ikerketa baten galdera nagusia. « Zein dira baldintza, garrantzitsuenak norbaitek bere burua
|
euskal
herritartzat sentitzeko? ».
|
|
|
|
Euskal
herritar sentitzen naizelako
|
|
|
Ez naiz
|
euskal
herritar sentitzen
|
|
2011
|
|
|
Gaur egun, gehiago estimatzen da euren kultura, nortasuna eta hizkuntza?. Xila Pihlstrom,. Euskaraz hitz egiten dudanean
|
euskal
herritarra sentitzen naiz?, Berria,.
|
|
2012
|
|
|
Euskararen kasua EAEn dartzat edo zentrokotzat jotzen duten EAEko erdaldun gehienek (%58k inguru) uste du euskara euskal herritarren hizkuntzetako bat dela; eta gauza bera pentsatzen dute euskal abertzale ez diren gehienek (%66, 1ek), ez abertzale eta ez ez abertzale diren gehienek (%52, 2k), soilik edo batez ere espainiar sentitzen direnek (%64, 7k), eta euskal herritar bezain espainiar sentitzen diren gehienek ere (%61, 3k). Beren burua ideologikoki ezkertiartzat jotzen duten erdaldun gehienek, aldiz, (%58, 8k) uste dute euskal herritarren hizkuntza nagusia dela euskara; eta gauza bera pentsatzen du euskal abertzaleen artean gehiengo zabal batek (%75k), eta soilik edo batez ere
|
euskal
herritar sentitzen diren gehienek ere (%70, 2k).
|
|
|
Kasuhorretan, naziotasuna motorra da herritartasuna lortzeko. Erran nahi baita, EuskalEstatuaz hitz egin ahal bada, hori izango da pertsona multzo esanguratsu batek,
|
euskal
herritar sentiturik, helburu hori aldarrikatzen duelako. Euskal herritar, eta soilik euskal herritar, nor sentitzen den, euskal nazioko kide nor den jakiteafuntsezko bihurtzen da, horrek indarra emango baitu estatua aldarrikatzeko, etainoiz autodeterminazio erreferenduma ere bultzatzeko.
|
|
|
Klasikoakdira, adibidez, 1970eko hamarkadaren amaieran eginiko ikerketa batetik Linz ekeskaintzen dituen datuak. Horien arabera, Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiari dagokienez, jende gehiena(% 39,7) soilik
|
euskal
herritar sentitzen zen, eta euskal herritarragoespainiarra baino baturik,% 52,3ra iristen zen. Ikerketak bereizi egiten zituen HegoEuskal Herrian jaiotakoen eta hortik kanpo jaiotakoen artean.
|
|
|
Ikerketak bereizi egiten zituen HegoEuskal Herrian jaiotakoen eta hortik kanpo jaiotakoen artean. Horri erreparatuta, Hego Euskal Herrian jaiotakoen% 56,2 soilik
|
euskal
herritar sentitzen zen, etahemendik kanpo jaiotakoen artean% 9,3 bakarrik sentitzen zen soilik euskalherritar. Azken horien artean, lehenengo aukera espainiar bezain euskal herritarzen(% 35,3), eta ondoren soilik espainiar(% 34,7) (Linz, 1986:
|
|
|
Euskal identitateaz eta kulturaz Eusko Ikaskuntzak eginikoikerketa zabal batean (Baxok et al., 2006), datuek antzekoak izaten jarraitzen dutelaikusiko dugu. Horrela, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoari dagokienez, jende gehiena(% 40) soilik
|
euskal
herritar sentitzen da, eta euskal herritarrago espainiarra bainobaturik,% 55era heltzen da3 Ipar Euskal Herriari dagokionez, soilik frantziar aukerada nagusia(% 36), eta frantziarrago euskal herritarra baino batuz gero, erdia bainogehiagora heltzen da(% 52). Hala ere, soilik euskal herritar sentitzen direnenkopurua hazi egin da(% 11) (datu guztiak in Baxok et al., 2006:
|
|
|
Horrela, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoari dagokienez, jende gehiena(% 40) soilik euskal herritar sentitzen da, eta euskal herritarrago espainiarra bainobaturik,% 55era heltzen da3 Ipar Euskal Herriari dagokionez, soilik frantziar aukerada nagusia(% 36), eta frantziarrago euskal herritarra baino batuz gero, erdia bainogehiagora heltzen da(% 52). Hala ere, soilik
|
euskal
herritar sentitzen direnenkopurua hazi egin da(% 11) (datu guztiak in Baxok et al., 2006: 48).
|
|
|
Erreferendum horretan, jendearen nazio sentimenduei, edo bestelako interesei, bide emango litzaieke, eta administratiboki zer aukera hobesten duten erabakikolitzateke, baina paradoxa bada ere, erreferendum horretan ezin izango lukete partehartu sentimenduz
|
euskal
herritar sentitzen diren guztiek, eta estatua gauzatutaere, ikusteko dago naziokide sentitzen diren guztiek aukera edukiko luketen EuskalHerriko herritar bihurtzeko, herritartasuna, berriro ere esango dugunez, ez baitakontzeptu subjektiboa, eta bai, aldiz, guztiz objektiboa.
|
|
2016
|
|
|
Azken 35 urteetan, erregimen deritzonak euskaldunen aurkako ikuspegia bultzatu du, eta horrekiko kontrajarria da. Haren gogoa da
|
euskal
herritar sentitzen direnen hizkuntz eskubideen eta eskubide politikoen errespetua bilatzea eta azken hamarkadetako ghettotik ateratzea?. Halaxe azaldu du Gregorio Monreal Zabaltzeneko kideak Geroa Bairen proiektua.
|
|
2017
|
|
|
Zailagoa testuinguru politikoan mintzo garenean gertatzen da, politikaren munduan erreferentzia oso diferenteak erabil bailitezke. Eman dezagun
|
Euskal
Herritar sentitzeak, edo inor Euskal Herritartzat edukitzeak, osagai edo konnotazio linguistikoak, kulturalak, historikoak, folklorikoak, etab., dituela (ez euskaraz mintzatzea bakarrik), edo Alderdien arabera ideologiko politikoak. Jimeno Juriok folklorearen azterketetan erreparazten zuen Erriberaren baskoitasuna.
|
|
2018
|
|
|
Integratuak eta gatazkatsuak. Gero harrituko gara hirugarren edo laugarren belaunaldiko etorkin gazteak ez badira
|
euskal
herritarrak sentitzen. Eusko Jaurlaritzak marratik harago jarri ditu, nahita.
|
|
|
Badirudi gizarte honek ez duela ixteko modurik aurkitzen. Zergatik? 1978ko gatazkaren osagai nagusietako bat Euskadiko beste herrialdeekiko harremana zen, nafar batzuk
|
euskal
herritar sentitzen garelako eta beste batzuk ez. Hori normaltasun handiagoz kudeatu genuke, baina, orduan bezala, gaur ere tentsio handia sortzen du.
|
|
2019
|
|
|
Euskaldun askori galdetzen badiozu euskal herritarra edo espainola den, bata edo bestea erantzungo dizute. Niri galdetzen badidazu,
|
euskal
herritarra sentitzen naiz, eta frantziarra ere banaiz. Euskal Herria ez den beste leku batean ez nintzateke biziko.
|
|
|
"
|
Euskal
herritarra sentitzen naiz, eta frantziarra ere banaiz"
|
|
|
"
|
Euskal
herritarra sentitzen naiz, eta frantziarra ere banaiz"
|
|
2021
|
|
|
Datuak ondotik aztertu dira, lurraldeen araberako biztanleriaren banaketa errealaren arabera. Egina izan den inkestan, Euskal Herrian bizi diren 18 urtetik Ondotik, hurbil, %24a soilik
|
euskal
herritar sentitzen direnak dira. Beste erantzunetan lau aukeren arteko nahasketak denetarikoak izan dira.
|
|
2023
|
|
|
«1995ean, %31k esaten zuten euskal herritarrak zirela soilik; 2023an, %21ek esaten dute. Espaniarrak baino gehiago
|
euskal
herritarrak sentitzen direnen kopurua hamar puntu igo da; eta lau puntu igo da euskal herritar bezain espainiar sentitzen direnen kopurua». Hori aintzat hartuta, Novok dio alderdien arteko lehian dagoela egiten diren «eskaintzetan» bilatu behar dela egungo egoeraren arrazoi nagusia.
|
|
|
Estrategia horren ondorio bat azpimarratu du Novok: «Egungo bere boto emaileen artean, %63 baizik ez dira soilik
|
euskal
herritar sentitzen direnak. Gainontzekoak espainiar baino gehiago euskal herritar sentitzen dira, baina espainiartasunari uko egin gabe».
|
|
|
«Egungo bere boto emaileen artean, %63 baizik ez dira soilik euskal herritar sentitzen direnak. Gainontzekoak espainiar baino gehiago
|
euskal
herritar sentitzen dira, baina espainiartasunari uko egin gabe». Soziologoaren ondorioa argia da:
|
|
|
«Nahasketaren taldea ari da indarra hartzen». Soilik espainiar edo soilik
|
euskal
herritar sentitzen direnen artean dauden aldeei buruzko xehetasunak ere eman ditu Aztikerreko ikertzaileak. Euskal herritar soilik sentitzen direnen artean, altuagoak dira ikasketa mailak, eta euskara gaitasuna handiagoa da.
|