2000
|
|
Arrazoia aski da:
|
gure
itsasoak jada birrinduta ditugu, askotan agortuta, arrantza teknika erasokorren eraginez. Horrez gain, azken urteotan bai populazioak eta bai norbanako arrain kontsumoak gora egin dute.
|
|
Gauzak horrela, nahiz eta XX. mendea arte itsaso, ozeano edo ibaietako baliabideak amaiezinak zirelako ustea izan, egunez egun haztegietatiko arrain gehiago jaten dugu, askotan konturatu ere egin gabe,
|
gure
etxe eta jatetxeetan. Gai honen gaineko euskal estatistikarik ez dugu, baina Espainiako haztegi arrain produktoreen elkartearen (Apromar) datuen arabera, Espainiako etxe eta jatetxeetan jandako urraburu eta lupinen% 78 haztegietatikoa zen, 1990ean kopuru hori% 4koa baino ez zelarik.
|
|
Birziklapena asmo izatetik errealitate bihurtzen ari da pixkanaka pixkanaka. Gero eta edukiontzi gehiago ditugu
|
gure
herrietan. Bide bazterrean dauden perretxiko erraldoi hauek espaloi grisak alaitu eta aparkalekuen eremua txikitzeaz gain, badute bere funtzioa:
|
|
Azken hilabeteotan
|
gure
herrietako kaleetan perretxiko mota berri bat agertu da. Ohiko edukiontzi berde eta urdinaren ondoan edukiontzi horia ugaldu da, etxean erabiltzen diren ontziak biltzeko jarri dena.
|
|
Garai hartan eta
|
gure
mailan, Ordizikoan gazteen arteko txapelketa irabaztea. Hasi berria nintzen eta zenbat eta gazteagoa izan ilusio handiagoa egiten du txapela jazteak.
|
|
Pixkanaka pixkanaka herritara joan eta bertsolariak entzuten nituen, eta haiekin lagunartean tabernan kantatu. Hori izan da
|
gure
eskola.
|
|
Plazatan eta festetan gaia jartze hori ere berria da,
|
gure
garaian hasi zen. Eta hori txapelketak ekarri zuen.
|
|
Ez naiz euskara batuaren kontrakoa, baina gaurko euskara batu askoren kontrakoa bai. Gaurko euskara batua erdaraz jantzita ikusten dut askotan eta euskarak nahiko aberastasun badu berekin, hitz bera esan liteke lau edo bost modutara eta askotan
|
gure
herriko hitzak baztertu eta erdarazkoak sartzen dituzte. Nik herri hizkuntza dut gogoko eta badakit, ez da harrokeria, irakurle batzuk baditudala.
|
|
Garai batean ez genituen nortasunak ere gurekin ditugu: hor dago Ertzaintza,
|
gure
diruak ere neurri batean guk gobernatzen ditugu eta horrela abantaila asko eta asko ditugu. Garai batean zeinek pentsatuko zuen Gasteizen lehendakari bat ere izango genuenik!
|
|
Beraz, Jaurerri bezala ezagutzen dugun garaia istorio itzel horren ano biziki laburra besterik ez dela esan dezakegu. Urte horietan, ordea, bertako pagadi eta hariztiak harlauzazko hesi batez inguraturik geratu ziren, Bertizko Jaurerria mugatzen duena eta aste honetako mendi ibilaldian jarraituko duguna, hain zuzen ere.Bertizko ondare ere diren megalitoak topatuko ditugu
|
gure
bidean, denbora galdua eta gure garaiaren arteko zubia izango bailiran.
|
|
Beraz, Jaurerri bezala ezagutzen dugun garaia istorio itzel horren ano biziki laburra besterik ez dela esan dezakegu. Urte horietan, ordea, bertako pagadi eta hariztiak harlauzazko hesi batez inguraturik geratu ziren, Bertizko Jaurerria mugatzen duena eta aste honetako mendi ibilaldian jarraituko duguna, hain zuzen ere.Bertizko ondare ere diren megalitoak topatuko ditugu gure bidean, denbora galdua eta
|
gure
garaiaren arteko zubia izango bailiran.
|
|
Guk izenak berriz,
|
gure
izaitearen funtsa erakusten du. Taula gainera iragaiten ginen, baina herriarekin batera kantatzeko asmoz eta gogoz.
|
|
Taula gainera iragaiten ginen, baina herriarekin batera kantatzeko asmoz eta gogoz. Erran nahi baita, herritarren artean abestu izan dugula, eta
|
gure
kantuak hortik beretik sortuak izan direla. Guk taldearen xedea kantariak eta entzuleak biltzea izan da funtsean.
|
|
Bai. Gure kantutegia eta ibilbidea landu ahala sentitzen hasi ginen
|
gure
lana pixka bat gehiago aberastu behar genuela, eta gu baino trebeagoa zen norbait ongi zitekeela gurekin biltzea. Pierpol Berzaitzekin topo egin genuen, suertez, ostatu batean kantuz ari ginela.
|
|
Bi disko tipi eta album doble handi bat grabatu genituen. Orduan aldatu genituen
|
gure
kantuen gaiak eta moldeak hein batean. Gai politiko soilak aipatzetik kezka sozialak aipatzera iragan ginen.
|
|
Dena den, ez dut uste gurea utopia izan zenik. Soizu,
|
gure
historian eboluzio bat bizi izan dugu, normala denez. Herri honen geroari begira, eta bere historiari so jartzen bagara, une batean komunistak progresistak zirela ohartzen zara.
|
|
Horiek denak isildu egin dira, eta abertzaleek hartu izan dute haien segida. Iparraldean behintzat,
|
gure
herri honen historiaz eta geroaz proposamen duin bat egin duen proiektu bakarra abertzalea da. Herrialde batean,% 10ak herri proiektu batean sinesten badu, herri horrek bide eginen du.
|
|
Guk taldea bukatua ere, guk gihaurek hazia erein genuen antzina, eta gero han hemenka landatu ditugu landareak. Hazi haiek loratzen ari dira
|
gure
ustez. Beste batzuk gure fruituak biltzen eta lantzen ari dira jada.
|
|
Hazi haiek loratzen ari dira gure ustez. Beste batzuk
|
gure
fruituak biltzen eta lantzen ari dira jada. Funtsean, gure nahia hori izan zen, eta hori da egun ere bai.
|
|
Beste batzuk gure fruituak biltzen eta lantzen ari dira jada. Funtsean,
|
gure
nahia hori izan zen, eta hori da egun ere bai. Beraz, zentzu horretan, ez nuke Guk taldea bukatutzat emanen.
|
|
Bai. Arrazoiak geure izaera,
|
gure
herria eta gure bizitza bera ikusteko moldean atzemanen dituzu. «Guk» horrela gara.
|
|
Bai. Arrazoiak geure izaera, gure herria eta
|
gure
bizitza bera ikusteko moldean atzemanen dituzu. «Guk» horrela gara.
|
|
Hori erraitea gehiegi dela pentsatzen dut. Guk taldetik kanpo ikusita, nik erranen nuke, bai kulturan bai politikan bai ekonomia mailan, Guk taldekook
|
gure
problematika herriko jendeari hurbildu geniola.
|
|
Euskaldunak han zeuden, baina ez zuten euskaldun izatearen kontzientzia. Orduan kontzientzia eramatea izan zen
|
gure
xedea. Abertzaletasuna ez zela euskaltzaletasunaz aparte egiten ahal pentsatzen genuen.
|
|
Ekonomia eremuan oraindik ere abertzale gazte hauek ez dute politikan edo kulturan duten eragina. Alta, 15 urte barne, gazte horiek
|
gure
herriko auzapezak eta hainbat esparruen kudeatzaileak izanen dira.
|
|
Berdin Txomin zena eta Mamarru kantaraziz. Aspaldiko denbora horietan pentsatzen nian egiazko kantari iraultzaile bat hintzela,
|
gure
herriak behar zituen bezalakoa.
|
|
«Muzin egin diegu filmak eta kanpotik egindako saioak sartzeko eskaintzei, hori ez baita
|
gure
betebeharra»
|
|
Filosofo katedradun zegamarrarentzat ez dago zalantzarik krisi batean gaudela. Historiaren arabera eraikitzen ditugu
|
gure
uste eta sinisteak, baina Jainko baten beharra du gaur egungo gizakiak ere, Jainko horri beste izen batzuk ematen dizkiogun arren: Ilustrazioa, demokrazia...
|
|
Hala ere krisialdietatik beti sortzen ei da zerbait berria. Azurmendik
|
gure
errealitateaz egiten duen gogoeta da, gizarte honetako arazo eta kontraesanak agerian jartzen dituena. Ez du irtenbide majikorik eskaintzeko asmorik, bai ordea ohituren poderioz egiatzat dauzkagun hainbat topiko zalantzan jartzekoa.
|
|
«Esaterako:
|
gure
taldeko kazetaria erakusketa batean ibili da zelatari, eta honako hau jakin du...»
|
|
Egunerokotasun arrunterako buelta patxadaz hartu eta izeia dela eta kopetik ez ilundu. Tira, tira, okerragoa litzateke lorategian edo basoan, nonahi landatzea, urte gutxi barru Eguberri kondarrak kolonizatua luke
|
gure
lurra
|
|
Nik zazpi edo zortzi urte nituela, gurpil aulkian egoten zen agure bat soinua jotzen aritzen zen
|
gure
auzoan. Eta hura ikusita piztu zitzaidan zaletasuna.
|
|
Nik soldadu joan aurretik armonika eta trikitixa ere jotzen nituen familian eta lagunartean. Eta orduan bazkalondotan eta abar kantatzen genituen abestiak dira, garai hartan
|
gure
gustukoak zirenak. Oroitzapen asko ekartzen dizkidate gogora, eta hain zuzen horregatik aukeratu ditut.
|
|
Sagarraren azala iragazkaitza da eta horregatik, iraupen luzea du fruta honek. Bestalde,
|
gure
azala osasuntsua eta elastikoa mantentzeko, oso ona da sagarra. Ezagunak dira baita ere gaitasun diuretikoak; pixa gehiago eginarazteko, alegia.
|
|
Beraz, alkoholik ez du eta ondo iruditzen zait" txikiteroek" edatea, osasun arazoagatik, ardoa edo alkoholdun edariak hartzerik ez dutenek kale giroan lagunekin ibiltzea utzi nahi ez badute. Sagardoa,
|
gure
kostaldeko lurraldeetan, alkoholdun edarien artean aitzindaria da. Alkoholdunen eta freskagarrien artean koka dezakegu.
|
|
gazteentzat zaharrentzat baino gehiago. Arabako
|
gure
ardoek duten alkoholaren erdia du eta 14 urte baino gutxiagoko gaztetxoek ez lukete edan behar, beren gibela oraindik bere heldutasunera iritsi ez delako. Elikagai bezala, litroko 400 kaloria ditu, hau da, mokadu batez jaten diren lau pasteltxoek adina.
|
|
|
gure
kolejiyuak
|
|
|
gure
almazenetan,
|
|
|
gure
kolejiyuak
|
|
Horrez gain, etxean ikusten dudanaren arabera,
|
gure
kasuan adibidez, badago etxeko eredua, batzuetan Donostia ingurukoa dena eta besteetan bizkaierazkoa, baina gazteek beren euskara eskatzen dute: kalean beren artean erabiltzen dutena, telebistako ez dakit zer saiokoa, komiki batekoa... eta euskaraz inon lortzen ez dutena.
|
|
Mirenekin ados nago. ETBko Sorginen Laratza saioan noizean behin agertzen da gazte talde bat eta aparteko kontsiderazioez gain oso aproposa izan daiteke
|
gure
gazteek ikusteko. Beharbada guretzako merkeak, txarrak edo ez dakit zer diren, baina gure gazteak horrelako gauzekin engantxatu egiten dira.
|
|
ETBko Sorginen Laratza saioan noizean behin agertzen da gazte talde bat eta aparteko kontsiderazioez gain oso aproposa izan daiteke gure gazteek ikusteko. Beharbada guretzako merkeak, txarrak edo ez dakit zer diren, baina
|
gure
gazteak horrelako gauzekin engantxatu egiten dira. Holako gauzak ere behar dira eta euskalkiek mendeetako hizkuntz herrikoia gorde dutelako, ikertu eta aztertzeko modukoak dira.
|
|
Hori normala da, ezta? Hizkuntza batean dialektoak sortzen dira,
|
gure
kasuan esate baterako, euskara ofiziala izan ez delako, euskaldunok administrazio aldetik zatituak egon garelako... horrela joan dira sortu eta handituaz. Mitxelenak berak esaten du, XVII. mendean Bizkaiko euskara eta Lapurdikoa XX. mendean baino gertuago zirela.
|
|
Gure helburua hori da, eta ez dugu egiten, akatsak egiten ditugulako. Hurbileko batua, baina ona, hori da
|
gure
lehentasuna.
|
|
Horrez gain, ondo bereiztu behar dira ahozko hizkuntza eta idatzizkoa, eta idatzizkoan ezin gara fonetismoan jausi. Hor gehiegikeria bat egon da eta ez dugu jakin izan topatzen
|
gure
ahozko tradizioak idatzizko tradizioa ere izan duela. Hori da bilatu behar dena.
|
|
«Normaltasunaren esparruaren» barruan ere, zeharo urruti gaude kultura batek behar beharrezkoak dituen gutxieneko jarduera batzuetatik. Lau hari mehek eusten diote
|
gure
eguneroko jardunari askotan, eta ez da boutade bat, sarritan bi lagunek aparato burokratiko oso batek baino lan gehiago egin izan dutela erakusten den herri batean bizi gara.
|
|
Ehun gertaera(...), ehun tolesdura historiaren ibilian non geure burua identifikatu, non arrotz ez sentitu behingoz» diozu liburuaren sarreran. Duela gutxi irakurri dugu halaber «Bazka» aldizkarian euskal kulturaz egiten zenuen hausnarketa; euskal kultura ez dela existitzen erdal medioetan, eta Israelgo herriarekin parekatzen zenuen, beti egon behar baitugu
|
gure
izaera bilatzen: «Badakigu ia existitzen ez den herri bati itxura eman nahian gabiltzala.
|
|
«Badakigu ia existitzen ez den herri bati itxura eman nahian gabiltzala. Hemendik eta handik, zatika eta presaka ari gara
|
gure
existentziaren frogak biltzen, jantzi dotore bat eman gura diogu gure egunerokotasun ahulari. Ez dakit oraindik nola ez diguten bekokira bota Israel artifizial bat sortu nahian gabiltzanarena».
|
|
«Badakigu ia existitzen ez den herri bati itxura eman nahian gabiltzala. Hemendik eta handik, zatika eta presaka ari gara gure existentziaren frogak biltzen, jantzi dotore bat eman gura diogu
|
gure
egunerokotasun ahulari. Ez dakit oraindik nola ez diguten bekokira bota Israel artifizial bat sortu nahian gabiltzanarena».
|
|
Kultur komunitate garen neurrian, behartuta gaude azaltzera nola heldu garen gauden egoerara, mitoen eta oskurantismoaren aurreko jarrera bat, eta ez inoren aurrean ezer justifikatu beharrik dagoelako, oraina hobeto ulertzeko baizik. Zor diogu hainbeste
|
gure
memoriari.
|
|
Mendearen laburpena egitean, kronika gazi gozoa dela diozu, garaipen txikiak eta miseria handiak izan dituela
|
gure
kulturak mende honetan zehar. Zergatik?
|
|
Dena izan da deskubrimendu bat... baina ez dut pentsatu ere egin nahi nolakoa izango zen herri hau ez balitz abertzaletasuna ezkerreko baloreekin uztartzen ahalegindu zen belaunaldi hura egon. Aresti, Zeruko Argiako «Gazte gara»ko artikuluak, euskalduntzearen konzientziazio kanpainak... garai horretan
|
gure
historiak hartzen duen birak egiten gaitu desberdin seguruenik beste herri askorengandik. Ozta ozta libratu garela esan liteke
|
|
Axola zitzaidana arazo demografikoa zen, izenburuan agertzen diren faktoreek jendearengan zuten eragina. Apokalipsisen oinarritu naiz eta laugarren zaldia, heriotzaren aulkian, zergak jarri ditut,
|
gure
historiaren balizko alde idilikoa baztertuz.
|
|
Euren folklorea ekonomikoki errentagarri bihurtu eta bizirik iraungo dute. Baina ezin gara eurekin solidario izan, garapenak eta pragmatismoak
|
gure
elkartasuna zentzugabe bihurtu dutelako. Eurek elkartasunez beren begiak uzten dizkigute etorkizunari aurre egiteko izan behar duten beldurra sentitzeko.
|
|
Behin eta berriz Ekuadorreko Gobernua estualditan jartzen dute ustelkeriaren, esplotazioaren, ingurunearen deuseztapenaren, erosahalmenaren murriztearen eta miseriaren aurkako mobilizazio baketsuekin. Huts egiten dute, baina ez gaitasun faltagatik ez eta
|
gure
elkartasuna eta jakituria falta zaizkielako. Ez dute lortzen betebeharrak betetzen dituen gobernurik, geure eguneroko kontsumo eta lanarekin garapen totalitarioaren eredua mantentzen dugulako eta esplotazioaren apur odoltsuekin elikatzen gaituen eskua defendatzen dugulako
|
|
Irlandar zinemarekin bezalaxe gertatzea nahi nuen, hau da, esertzen zaren unetik, musikak herrialde horretan kokatzen zaitu. Ba, hori bera nahi nuen
|
gure
filmarekin: Euskal Herrian gaudela nabarmentzea, baina ez modu bigun eta folklorikoan, ausarki baizik.
|
|
Hura prestatutakoan xehe mehe ikusi ahal izan genuen benetan zenbat eta nolako astakeriak esan dizkioten espainiar hedabideetan. Maltzurkeriaren lege nagusi hau
|
gure
gotzainarekin bete zela sentitu genuen: esan duenaren kontra ezer esaterik ez badago, esan ez duena esan duela esaten da.
|
|
Juan Martin Elexpuruk berak zera dio «Euskal lizunkeriaren antologia»ren hitzaurrean: «Gauza jakina da erotika ez dela sekula
|
gure
literaturaren alderdirik aberatsena izan».
|
|
Samaniego, Gamiz, Mirande eta Lete datoz ondoren. Emakumerik ez da falta
|
gure
poesia erotikoan, Amaia Lasaren olerkiek erakusten duten moduan. Ezta apaizik ere «Salda berotan burni harrotua/ aguro berotu ninan», Nemesio Etxaniz.
|
|
Apaizak gu bezalako pertsonak dira, ezta? Bada,
|
gure
grina eta desio berberak dituzte orduan
|
|
Azken 18 hilabete hauetan baino askoz hildako, kale eraso, mehatxu eta istilu gehiago bizi izan ditugu
|
gure
herri sufritu honetan. Baina, espainiar inperioaren harrotasunetik abiatuta, demokraziaren karetaz mozorrotuta dabiltzan hainbat esatari, iritzi emale, kazetari, intelektual eta politikok ez dituzte abertzaletasunaren kontra hain gauza gogorrak esan.
|
|
ETAk berriro armak hartzea atzerapauso ikaragarria da, presoen egoera, den larria jakinda, jarduera politikoaren ardatz bihurtzea ez da jokamolderik egokiena, greba orokorrak deitzea, alde bakarreko lehengo kontuak dira. Hauteskunde espainiarretara ez aurkeztea, nahiz eta guk errespetatu, ez da
|
gure
herriaren interesak defenditzeko modurik eraginkorrena, herriaren zati garrantzitsu bat ez dagoelako ordezkatua, eta ordezkapen hori besteek ezin dutelako eraman. Eta jarrera boluntaristagoa gehiago delako, praktikan errealista baino.
|
|
Edozein kasutan, arazo guztien gainetik, itxaropentsu egoteko motiboak badauzkagu. Urte t' erdiko su etena ez da alferrikakoa izan, herriarengan ilusio eta esperantza sortu dira, gatazka gainditu dezakegu, mahai baten ondoan negoziatzeko eseritzea nahi ez duten horiek, eseri araziko ditugu, guk,
|
gure
egia esplikatzeko ahaleginak biderkatu behar ditugu, gure hitza eta ahotsa isiltzen saiatuko dira, gure bidea luzea da, ezin dugu amore eman, eta are gutxiago herriari bizkarra eman. Martxoaren 12an beste urrats bat eman behar dugu, abertzaleok, Madrilen gure eskubideen aldeko lan itzela dugu aurrean, eta egun hori eta gero, gauza bera, etengabe Euskal Herriaren askatasunaren bila
|
|
Edozein kasutan, arazo guztien gainetik, itxaropentsu egoteko motiboak badauzkagu. Urte t' erdiko su etena ez da alferrikakoa izan, herriarengan ilusio eta esperantza sortu dira, gatazka gainditu dezakegu, mahai baten ondoan negoziatzeko eseritzea nahi ez duten horiek, eseri araziko ditugu, guk, gure egia esplikatzeko ahaleginak biderkatu behar ditugu,
|
gure
hitza eta ahotsa isiltzen saiatuko dira, gure bidea luzea da, ezin dugu amore eman, eta are gutxiago herriari bizkarra eman. Martxoaren 12an beste urrats bat eman behar dugu, abertzaleok, Madrilen gure eskubideen aldeko lan itzela dugu aurrean, eta egun hori eta gero, gauza bera, etengabe Euskal Herriaren askatasunaren bila
|
|
Edozein kasutan, arazo guztien gainetik, itxaropentsu egoteko motiboak badauzkagu. Urte t' erdiko su etena ez da alferrikakoa izan, herriarengan ilusio eta esperantza sortu dira, gatazka gainditu dezakegu, mahai baten ondoan negoziatzeko eseritzea nahi ez duten horiek, eseri araziko ditugu, guk, gure egia esplikatzeko ahaleginak biderkatu behar ditugu, gure hitza eta ahotsa isiltzen saiatuko dira,
|
gure
bidea luzea da, ezin dugu amore eman, eta are gutxiago herriari bizkarra eman. Martxoaren 12an beste urrats bat eman behar dugu, abertzaleok, Madrilen gure eskubideen aldeko lan itzela dugu aurrean, eta egun hori eta gero, gauza bera, etengabe Euskal Herriaren askatasunaren bila
|
|
Urte t' erdiko su etena ez da alferrikakoa izan, herriarengan ilusio eta esperantza sortu dira, gatazka gainditu dezakegu, mahai baten ondoan negoziatzeko eseritzea nahi ez duten horiek, eseri araziko ditugu, guk, gure egia esplikatzeko ahaleginak biderkatu behar ditugu, gure hitza eta ahotsa isiltzen saiatuko dira, gure bidea luzea da, ezin dugu amore eman, eta are gutxiago herriari bizkarra eman. Martxoaren 12an beste urrats bat eman behar dugu, abertzaleok, Madrilen
|
gure
eskubideen aldeko lan itzela dugu aurrean, eta egun hori eta gero, gauza bera, etengabe Euskal Herriaren askatasunaren bila
|
|
Azkenean literatur zaleak eta igande arratsalde batean gustuen liburu bat irakurtzen igaroko dutenak beste inorekin kalera joan gabe, edo mendira joan gabe, gutxi gara, sekta bat zentzu batean. Gutxi gara eta gainera
|
gure
zaletasuna guztiz zaharkitua da, aurreko mendeko zaletasun baten atzetik gabiltza, baina jendearen bizitzan lehen, sortu arte, literaturak zeukan gaur ez duen garrantzia. Orduan, pertsona batek bere bizitzaren atal bat kontatzerakoan erreferentzia bat behar bazuen, ba liburua izango zen, antzerki obra bat agian.
|
|
Baina niri gertatu izan zait, hurbildu gazte batengana eta ikusi testu-liburu bat daukala, ikasten ari delako, eta liburu horretan nire argazki bat, eta ez diot proportziorik ikusten, nik ez ditut 400 folio argitaratu urte guzti hauetan. Ulertzen dut behar ditugula
|
gure
erreferentziak, eta literatura baten historia batean zure halako argazki bat sartu behar dutela, itxusi askoa gainera, ez argazkia: ni argazki horretan.
|
|
Hau da: estatua, komunikabide batzuk,
|
gure
famosoak, gure kirolariak, gure politikoak, gure abeslariak, eta besteek duten guztia. Orduan gure idazleak ere behar ditugu, eta zuri tokatzen zaizu paper hori egitea, beraz egin egiten duzu, ahal duzun hobetoen.
|
|
Hau da: estatua, komunikabide batzuk, gure famosoak,
|
gure
kirolariak, gure politikoak, gure abeslariak, eta besteek duten guztia. Orduan gure idazleak ere behar ditugu, eta zuri tokatzen zaizu paper hori egitea, beraz egin egiten duzu, ahal duzun hobetoen.
|
|
Hau da: estatua, komunikabide batzuk, gure famosoak, gure kirolariak,
|
gure
politikoak, gure abeslariak, eta besteek duten guztia. Orduan gure idazleak ere behar ditugu, eta zuri tokatzen zaizu paper hori egitea, beraz egin egiten duzu, ahal duzun hobetoen.
|
|
Hau da: estatua, komunikabide batzuk, gure famosoak, gure kirolariak, gure politikoak,
|
gure
abeslariak, eta besteek duten guztia. Orduan gure idazleak ere behar ditugu, eta zuri tokatzen zaizu paper hori egitea, beraz egin egiten duzu, ahal duzun hobetoen.
|
|
estatua, komunikabide batzuk, gure famosoak, gure kirolariak, gure politikoak, gure abeslariak, eta besteek duten guztia. Orduan
|
gure
idazleak ere behar ditugu, eta zuri tokatzen zaizu paper hori egitea, beraz egin egiten duzu, ahal duzun hobetoen. Baina garrantzia gehiegi ematen zaigula sentitzen dut, niri behintzat.
|
|
Gure soslaia nabariki soziala da. Askotan Madrilen botoa eman dugu Izquierda Unidarekin eta ez dugu galdu
|
gure
leinua. Soldaten gaian ere aitzindariak izan gara.
|
|
EAJ politika egiten duen alderdia da, eta politika egiten duenak amore eman behar du, osterantzean, inposatzea litzateke. Madrilen politika egitean
|
gure
printzipioak urratuak izaten dira sarritan. Oraingo diskurtsoarekin askozaz erosoago sentitzen naiz.
|
|
Sakabanaketaren ostean preso askok libre behar zuten, baina ez zen gauzatu oposizioan zegoen Mayor Orejak hura eragotzi eta zikin jokatu zuelako. Irtenbide orokor bat lortzen ez zela ikusirik,
|
gure
asmoa presoen askapena lortzen joatea izan zen.
|
|
Guk ez genituen tresna guztiak arazoa ondo bideratzeko. Nolanahi ere,
|
gure
asmoa ETA desagertzea da, eta euskal nazionalismoa modu demokratiko batez espresa dadin gizarte libre batean.
|
|
Hala ere, etorkinak geroz eta beharrezkoak izango dira Europan, eta beraz Euskal Herrian, egungo ongizate estatua mantendu nahi bada. Eta biztanleriaren sektore batek hainbeste gorrotatzen, hain gaizki tratatzen dituen eta gehiengo handi batek guztiz ahazturik dituen horiek dira
|
gure
pentsioak eta ongizate estatua ziurtatu eta bermatzeko lan egingo dutenak, eta, gainera, gaizki ordainduta eta baldintza oso kaskarretan.
|
|
urte sasoi zehatzetan mahatsa, patata, zainzuria eta beste produktuen uztan lan egitera Araba eta Nafarroara etortzen diren etorkinak. Milaka dira
|
gure
herrietara datozenak. Euren lan eta bizi baldintzak orokorrean etsigarri eta ezegonkorrak dira.
|
|
zuzen zuzenean oratu genion gaiari eta euskalgintza osoaren aldaba jo nahi izan genuen presoen aldeko ekitaldietan eta plataformetan esku har dezan eta bereziki Kontseiluari horren gidaritzaren ardura proposatuz. Ondoren, euskaldunon hizkuntz eskubideen hausnarketari ekin genion eta eskubideon aldeko beste proposamen bat luzatu genuen, non argi ikusten den prozesu politiko berriak aurrera egiteak sekulako garrantzia izan dezakeela
|
gure
hizkuntz eskubideei dagokienean.
|
|
«Itzulpenetan jauzi nabarmena egin da eta, orain,
|
gure
eginkizuna irizpide bat finkatzea da hiru enpresek antzeratsu itzul dezaten. Bikoizketa egin ostean, azken orraztua ETBn ematen dugu, entonazioa eta ahoskera egokiak ote diren egiaztatzeko»
|
|
Gai anitz dago kanpoan saltzeko, `Euskal sortzaileen' dokumentalak adibidez, ez dira atzerrian saldu, nahiz eta egundoko maila eduki, bai itxuran, bai mamian. Hori dela eta, euskal gaiei heltzen diegun ekoiztetxeak batzen saiatuko gara
|
gure
lanak munduan barrena sal ditzagun. Gai unibertsalak izanik, Japonia eta Korean alegia, erraz saldu ditugu».
|
|
Sarritan,
|
gure
eguneroko bizitzan euskara erabilita ere, berotu, haserretu edo, besterik gabe, norbait zirikatu nahi dugunean, erdarazko irainak datozkigu ahora. Gazteenengan gertatzen da hori bereziki.
|
|
Gainera, askok betiko aitzakia aipatzen du horretarako:
|
gure
hizkuntzak ez du irainerako balio. Baina irain mordoa dago euskaraz eta erabili ere erabiltzen dira hainbat tokitan.
|
|
(...) Aurreko hamar urte horiek lotsagarriak izan baitira, Euskal Herriaren eskari nazionalekin zerikusirik izan duten arazoak elkarrizketa bidez ebazteko inolako ahaleginik egin ez delako unibertsitatean egin behar litzatekeen modura. Hemendik aurrera UPV EHU gobernatu nahi duen taldeak, ez luke ahantzi behar unibertsitate hau Euskal Herrian kokaturik dagoela, eta
|
gure
herriaren zerbitzurako izan behar lukeela(...)».
|
|
Egia da, emakumeon errealitatea aldatuz joan dela, bilakaera honetan instituzioek mugimendu feministaren eskaerak bereganatu dituztelarik eta zentzu honetan ere
|
gure
zapalkuntza desitxuratu dutelarik. Egia da beraz, emakumeon egoera batzuk hobetu egin direla, baina beste batzuk, aldiz, ezkutatu egiten dira.
|
|
Ondorioz, geroz eta gehiago
|
gure
zapalkuntza egituratua ezkutatu eta desitxuratu egiten dute instituzio eta alderdi politiko ezberdinek. Honen adibide gisa hainbat politika instituzional ditugu, zeintzuk eraginkortasun eskasa izaten bukatzen duten, emakumeon arazoa kulturala balitz bezala tratatzen duten, arazoa sektorializatzen duten eta honela sistemaren mantenimendurako izaten bukatzen duten eta ez emakumeok behar dugun iraulipenerako.
|
|
Ikusi dut jendea mobilizatzen dela,
|
gure
eskualdeari hats berri baten emaiteko, borrokatzeko prest dela. Elkarlanean aritzeko prest dira berdin hautetsiak eta lantegietako nagusiak, nola sindikatetako edota elkarteetako partaideak
|
|
Aitona zena, plazan eta jendaurrean ibili gabea izango zen, baina nik uste bertsotan egingo zuela: artalde koxkor bat bazen
|
gure
etxean, eta oso negu txar batek ardi gehienak akabatu zituen. Negu hari bederatzi puntuan hamabi bertso jarri omen zizkion, eta bertso onak omen ziren gainera.
|
|
«Beno, joan egingo nauk» esan, eta gero agian egun polita tokatzen zitzaidan, eta lehengoa horrekin ahazten nuen. Eta
|
gure
burua honelaxe engainatzen pasatu dugu denbora osoa.
|
|
Etxerako bidean batekin aritzen ginen bertsotan, edo tabernan, edo neskalaguntzatik etxerakoan ere bai (hau egin banio, edo beste hori... geure buruarekin bertsotan). Hori zen
|
gure
eskola, baina gaur egungoena oso ezberdina da.
|
|
udan etxean eta neguan basoan... Dirurik ez zen,
|
gure
etxean behintzat, eta nonbaitetik pezeta batzuk irabazi nahi izaten ziren... Orain sinistu ere ez luke egingo askok, guk zer bizimodu eraman genuen!
|
|
Eta han egiten nuen aizkoran, lanak eraginda. Apustua jarri genuenean, berriz, bi aldiz etorri zen Urrestilako Keixeta aizkolaria
|
gure
etxera, ni entrenatzera.
|
|
Beste behin Azpeitiko zezen plaza osoa bete zen: apustu bat egin zen elbarri zeuden
|
gure
osaba eta bere alabaren alde. Eta nik eta beste lagun batek Iurrebaso ezagunari jokatu genion apustua, eta bion artean irabazi.
|
|
Baina orduan finak ginen horretan. Niri orduan norbaitek aginduko balit hamar mila duro emango zizkidala,
|
gure
etxean zentimorik ere ez zen izaten, eta nik ez nuen galduko apustu hura! Tranpak, eta horiek uste dut geroztikoak direla.
|
|
Gogoratzen dut Uztapidek 91 herritan kantatu homen zuela urte batean, eta hura ikaragarria zen ordurako. Eta guk,
|
gure
arlotean, izan genituen 120 saiora inguratzen ziren urteak ere! Orain, berriz, Egañak eta Sebastianek ehun saiotik gorako urteak asko izan dituzte.
|
|
hautatzailea ere aldatu egin da. Hain zuzen ere,
|
gure
gizartetan beste hiritar mota bat daukagu, (populazio osoak irakurtzen badaki eta mende hasieran gutxiengoak, BPGaren zati handi bat gehiengotik dator eta mende hasieran oso gutxiengo bakanetik, osasun politiken ondorioz bizitza itxaropen altua dago gizartean eta baxua mende haseran, etab). Gainera hauteskundez aparte, beste partaidetza politiko mota batzuk ere erabiltzen ditu (zenbaitetan boto portaera baino eraginkorragoak):
|
|
Bestetik, zenbait natur parkeren benetako helburua ez da oso garbia, kasu batzutan turismoa edo basogintzari ematen zaio lehentasuna. Esate baterako, Aralargo natur parkean zeresan asko eman duen urbanismo plan bat dago Lareon, eta
|
gure
ustez, hau ez da bateragarria parkearen benetako helburuekin.
|
|
Edozein modutan, egiazko planak egin behar dira. Adibidez,
|
gure
ustez, gaur egun ingurune babestuetan planak egiteko metodologia ez da gure gustukoa. Lehendabizi, Foru Aldundiek planak aurkezten dituzte eta ondoren alegazioen txanda irekitzen da, eta gure ustez honi buelta eman litzaioke.
|
|
Edozein modutan, egiazko planak egin behar dira. Adibidez, gure ustez, gaur egun ingurune babestuetan planak egiteko metodologia ez da
|
gure
gustukoa. Lehendabizi, Foru Aldundiek planak aurkezten dituzte eta ondoren alegazioen txanda irekitzen da, eta gure ustez honi buelta eman litzaioke.
|