|
2000
|
|
|
Atzerritarra izanda ere Mark Kurlanskyk bertakook erabiliko genituzkeen erreferentziak erabiliz idatzi du gure iraganaz eta orainaz. Erbestekoa izanagatik,
|
gure
begiez idatzi du, handikeriarik gabe. Hainbeste zabor botatzen diguten garaian estimatzekoa da Kurlanskyk digun maitasuna.
|
|
|
Donegaletik behera, Sligo pasatu (Yeats idazlearen jarraitzaileentzat interes berezia izan dezake inguru honek) eta, denboraz ondo gabiltzala ikusten badugu, Achill uhartera hurbil gaitezke. Bertako mendi eta zohikaztegiak entrenamendu ona izan daitezke
|
gure
begientzat, apur bat beherago zain dugun lurralde miresgarriaz erabat gozatzeko. Zertaz ari naizen?
|
|
|
Ukitzeko aquariumean jendeak eta bereziki umeek kaltegabeko itsas espezieak uki ditzakete (itsas izarrak, bertoko marrazotxoak, katu-arrainak...). Mikromundu aquariumean, berriz, bi bideokamerek eta monitoreak lagunduta,
|
gure
begiz ikusteko txikiegiak diren espezieak beha ditzakegu. Gaikako aquariumean, itsasuge tropikalak, arrain arriskutsu eta pozoitsuak, arrezifeetako arrainak, bertokoak eta beste hainbat espezieez goza dezakegu.
|
|
|
Aingeru Epaltzak, esate baterako, Sarrionandiak" Itzalarekin solasean" ipuinean dakarren izen zerrendak jasotzen ditu: " Sapho, Li Po, Jonathan Swift, Cesare Pavese, T.S. Eliot eta liburuan zehar, narrazio bakoitzeko sarrera aipuetan bereziki, agertzen direnekin batean ziklo arturikoa, Herman Melville, gure ahozko tradizioa (Atarrabio, kantutegi zaharra) egilearen erreferentzien konstelazioa
|
gure
begi aitzinera dakar, eta horrekin batean, idazle handiek beren ondokoetan uzten dituen eraginez harantzago, literatura literaturgai izan daitekeela erakutsi ere. Liburu hau plazaratu zenez geroztik gure artean hainbertzetan aipatu den zorioneko metaliteraturaren deskubrimendua dugu.
|
|
|
|
Gure
begietan gelditzen dena, hala ere, zenbakien isla baino gehiago irudiarenaizan ohi da. Irudikapen faltsua da aurreko mapa horrek erakusten duena:
|
|
|
Munduarenisla oso desberdina ematen du bakoitzak. Eskuinekoa da gehien ezagutzen duguna, ezkerrekoak esperientzia berri bat dakar
|
gure
begietara.
|
|
|
Eta
|
gu
begi batekin haiei beha geunden, eta belarriak ere erne eta zut genituen... eta Avilako santaren aipu haietarik batek, oharkabean, Italiarat eraman ninduen, non Pedro Huizirekin eta osaba Joanikotekin solas hura izan bainuen, erlikiei buruz mintzatzen ginela, orain san Jenaroren odol xortez, eta orain santa Teresaren ileaz... edo san Frantziskoren galtzoinez. Eta Pedro Huiziren hitzak oroitu nituen, noiz eta erran baitzuen, Avilako santaren erlikiaz ari zela:
|
|
|
Eta osabak, beraz, bazekien zer etor zekiokeen eta nik ere banekien, eta biok genekien, halatan, ezen
|
gure
begiek urrunerat ikusten zutena egia egiazkoa zela, zaldiz zetozèn itzal haiek Ofizio Sainduko guardiak zirenez gero... Eta bazetozen, bazetozen...!
|
|
|
—Kristoren kalapita genuen, zu zinela kausa, eta autoa
|
gure
begietara agertu delarik, are ozenago egin dut oihu, ezagutuko ez zuen esperantzan. Alderantziz izan balitz, zu ez zinatekeen ohartuko, baina Ximurra bai.
|
|
|
Giza irudi tiki betaurreko lodi bat plastikozko poltsa bat kulunkatzen ari zen
|
gure
begien parean, ipurdia ibilgailuaren motorraren gainean jarria. Ximurrak burua atera zuen leihatilatik.
|
|
|
Orobat, doi doi erantzun zion Kristinaren agur herabeari. Hura, maletategian beti, bere gorputza
|
gure
begietatik gerizatzeko ahaleginetan zebilen berriz.
|
|
|
Zortzi gonbidatu zenbatu nituen denera, ni tarteko, zein baino zein dotereago jantzita, urduri eta irribarretsu, jada patrikak edo poltsak berotzen zizkigun dirutzak bizi berri bat, beste bizitza bat hasteko parada edota bidea ekarriko zigun esperantzan. Haietako bat, itsua, belus moketa ikusgarriarekin estropezu eginda, han joan zitzaigun eskailera pikoan behera,
|
gure
begien aurrean, beldurrezko filmetan gertatu ohi den baino kalapita handiagoa eginez, zer diren gauzak; gu iristerako, baina azafatak minutu bat lehenago joanak baitziren beren zerbitzu publikoak beste norbaiti eskaintzera, Borge jauna zen, odol borbor itxuragaiztoan, bragetako botoiak lotsagabe irekita zituela. Badaezpada ere, prestu hurbildu gin  tzaizkion lau gizasemeok, eta hil aginean zen gizajoak hala eskatuta, esan liteke, bada buruan lau kolpe latz lehor eman genizkion zoruaren kontra, adeitsu asko, eta, aireari (eta bizitzari) azken ostikada haserretua joz, Borge jaunak herio betikoa besarkatu zuen azkenik eta sofrikario erantsirik gabe.
|
|
|
Gonbidatuetako batek esan zuen orduan: " Aurrerantzean,
|
gure
begiak ipurtargi izango ditu, artizar, itsas faro eternitatearen bidezidor terraltsuetan". Guk, gorputzari bere horri begira, amen erantzun genuen, eta, diru kontaketarekin hasi aurretik, otoitz labur baina sentibera bat errezatu genion negar malkotan.
|
|
|
Eskerrik asko, poeta lagunok. Zuen malkoari esker daukagu gure maluren eta pozen berri;
|
gure
begian ikusten jakin izan duzuen zuen malkoari esker gure samin pertsonalak gozatu dizkiguzue; negar egiteko beldur ez zaretelako ikasi dugu kantatzen gure saudade kolektiboa, gure fado nazionala: " Nesta vida desvairada, ser felizecoisa pouca." j
|
|
|
(Egia esan, zientzialari ergelaren aurrean erraza da kontraesanaren espirituan erortzea.) Baina arazorik gabe gerta daiteke erabat depilatutako gorputzak geure buruarekiko begirunea galtzera eramatea. (Karamazov anaiak.) Dudarik gabe,
|
gure
begien aurrean duintasunik gabe eta lotsagarri uzten gaituen gorputz ebaketak geure burua defendatzeko gogoa ken diezaguke erabat. Zein harrituta uzten gaituen batzuetan —gizon batzuk (ni neu) bederen— gure gutxiagotasun fisiko eta estetikoak.
|
|
|
Hain aspaldian ez dute
|
gure
begiek elkar ukitu
|
|
2001
|
|
|
Ikusleok pantaila handian bilatzen duguna gure errealitatea ahazten lagunduko digun ametsa da. Dokumentalek, berriz, errealitate hori
|
gure
begi aurrean jartzen dutenez, zokoratzeko tentaldian erortzen gara etengabe. Gainera, askotan, eta materiala nahikoa egon arren, gertatutakoaz lan egin beharrean, errealitatea fikzio bilakatzen da, ikusleak filmaren pertsonaiekin bat etor gaitezen, istorioaren tentsioan murgilduz.
|
|
|
Txindoki (ez Aralar), Aizkorri, Gorbeia eta Urbasa (ez Handi Mendi). Baina Hiru Errege Mahaia, San Donato, Salbada Mendi-zerra eta horiek beren historia, esaera, istorio eta bizipenekin, ezkutuan/ isilean geratzen dira
|
gure
begi belarrientzat.
|
|
|
Milioika urtetan zehar, Zaraitzu ibaia Irunberri inguruko mendiak zulatzen joan da, eta prozesu luze honen ondorio
|
gure
begiek gozatuko duten ikuskizun natural hau dugu.
|
|
|
Hala ere, zalantzarik gabeko garrantzi historiko artistiko horrek utzitako ondarearekin batera, lurralde honek naturaren laguntza handia ere izan duela argi eta garbi geratzen zaigu. Horrenbestez,
|
gure
begien eta zentzu guztien gozamenerako, indar naturalek Kodeseko eta San Gregorioko monolito harrigarriak bezalako altxorrak zizelkatu dituzte.
|
|
|
Heriotzaren tratamendu hunkigarriak, nobela honetan ikusi izan diren mezu ideologiko politikoez gain, gertakizun dramatiko honen ikuspegi berria eskaintzen digu. Etengabeki aurrera doazkion segundoak poliki poliki
|
gure
begien aurrean pasatzen ikusten ditugu eta heriotzaren alderdi fisiologikoa gureganatuz, gertakizun honen lekuko harritu bihurtzen gara. Eta harridura hori ezinezkoa litzateke baldin eta nobela honek bertan aurkezten diren gertakizunen interpretazio biribila eskainiko baligu.
|
|
|
Egunero ikusten ditugun paisaiak paperetaraekarriko dizkiguna. Edo paisaia arrotzak
|
gure
begiz ikusiko dituena. Gure historiaeta gure pertsonaiak erabiliko dituena lehengai.
|
|
|
Zeharka, burua egunkariaren orrietatik ia altxatu gabe. Lepoa okertzen nuen orduan eta
|
gure
begiak gurutzatu egiten ziren une batez. Segundo pare batez mantentzen zuen bere begirada nirean, lotsagabe, irribarrea ezpainetan marrazten hasia, harrapatua izatearekin gozatuz edo.
|
|
|
Une horiek nire bizitzako txarrenak izan dira. Nik sufritutako edozer baino okerragoa mutil hura
|
gure
begi aurrean nola hiltzen ari zitzaigun konturatzea, guk ezer gutxi egin genezakeelarik. BAT, BI, HIRU, LAU, BOST, kolpe bihotzean eta arnasaldi artifizial bat rugbiko baloi baten tankerako eskuko bonba txikiaz.
|
|
|
Sofia Loren, Claudia Cardinale eta enparauei begira handitu zitzaizkigun
|
guri
begiak. Baina ezin ginen denetara sartu gure galtza laburrekin.
|
|
|
M (neskaren galtzetako botoiekin ezin asmaturik; arduratsu): Goiz da
|
gure
begietan, laztana; itxi ditzagun atzera, joan daitezela ihesi zure ezpainen mazeletara...
|
|
|
Zer aldatu da geroztik hona? Irudiak berak ala
|
gure
begiak?
|
|
|
American way of life: Hollywoodeko filmak
|
gure
begietan eta Nike kirol oinetakoak gure oinetan. Baina, prest gaude Usamerikako egia osoa ezagutu eta onartzeko?
|
|
|
ez hemen, alta denetan
|
gure
begien aurrean.
|
|
|
Huraxe bera. Agertu eta desagertu zitzaigun bizpahiru aldiz
|
gure
begiekin jostetan. Gero, zutik, ispilu luzeko bere irudiari begira gelditu zen.
|
|
|
eta
|
gure
begientzat desagertu den kea
|
|
|
Guri laguntzeko kontratatu hindudan eta ez bazterrak nahasteko, aditu? Segi oraintxe bertan etxe honetatik urde mozkor arraioa, eta ez azaldu sekula santan
|
gure
begien aurrean!
|
|
|
Ez dugu Maitasunik eta kontu faltsurik nahi, baina maitasunaren keinurik gabe ezinezkoa litzateke aurrera egitea, gure bizitzaren bukaera (egia bakarra) iritsi bitartean heldu eskutik, hori da zintzoki eska dezakegun gauza bakarra. Eta bat batean bitartean hitz xumea eta ezdeusa hitz potolo horiek guztiak baino mila aldiz esanguratsuago egiten da
|
gure
begien aurrean, gauza gehiago esaten die bitartean hitz ustez errazak gure buru bihotzei diskurtso ustez bukatu eta ustez koherente horiek guztiek baino. Bukaera iritsi bitartean heldu eskutik, idatzi poema berriak, etorri afaltzera, lagundu hondartzara, irakurri egunkaria eta izutu, irakurri beste gauza batzuk (batez ere) eta gozatu, barre eta negar eta dantza egin, bizi, esan.
|
|
2002
|
|
|
" Ni ez naiz sekula hemen izan eta igual igual bizi naiz"). Pasaia bluesen deskribatzen den itsasoaren antzera (cinemascope itsasoa), eleberri hau
|
gure
begien aurrean pasatzen den erritmo arineko film baten antzekoa da, ustekabeko arriskuez beteriko filma (ik. Elurretako Yetiari egindako erreferentziak). d) Eleberri historikoaz
|
|
|
On igeskorrak ez dagiezala
|
gure
begiak lausotu. Ori esan gura ete eban" El Alcázar" eko idazleak?
|
|
|
Agerian geratu da dagoeneko ez dela aski hondakinak pilatu eta
|
gure
begien aurretik kentzea eta, beraz, hiri hondakin solidoak gizakientzat ahalik eta kalte gutxien eraginda eta ingurumenarekiko errespetuz desagerrarazteko formulak aurkitzearen inguruan sortu da eztabaida.
|
|
|
–Zuk, zuk al daukazu
|
gure
begia! Eta nor zara zu?
|
|
|
Hirurak iluntasun osoan gaude! Aizu, ezezagun adeitsua!, emaguzu
|
gure
begi eder, bakar, zoragarri, preziatua! Zuk izango dituzu-eta zeure biak zeuretzat bakarrik!
|
|
|
Hedabideek, gaur egungo hedabideek, euren gustuko errealitatearen irudiak marrazten dituzte gure buruetan. Hedabideek, irudiak marrazteaz gain, eguneko gairik ustez garrantzitsuenak jartzen dituzte
|
gure
begien aurrean, eta gure interesak horretara makurrarazten dituzte, hein handi batean.
|
|
|
Dudarik ez da, esangurek edo adieraziek gure pentsamendua eratzen dutela, adierazi horiek gure portaerak baldintzatzen dituztela; zeren zertaz pentsatu, begien aurrean dugunaz ez bada? Begien aurrean dugun horretan oinarritzen da gure ezagutza; gure kasuan, hedabideek
|
gure
begien aurrean jartzen dituzten albiste horietan. Baldin eta ezagutzak portaera eratzen eta gidatzen badu, ezagutzaren edukiak zuzenduta portaerak gida daitezkeela pentsa dezakegu.
|
|
|
Estereotipoak errealaren konplexutasuna estali eta errealitate sinplifikatua eraikitzen du. Estereotipoak
|
gure
begien aurrean azalpenik ez duena azaltzen laguntzen digu; besteak ulertezin ditugunean, «badakizu zelakoak diren eta» esanda konpontzen dugu kontua behin baino gehiagotan. Beste kulturetakoez, gainorokortzea dakar estereotipoak.
|
|
|
Gizarte komunikazioak
|
gure
begien aurrean jartzen dituen ekoizpen mediatikoen kontsumidore handiak gara gizarte aurreratuetako biztanleak. Ekoizpen mediatikoak (prentsa, irratia, telebista, publizitatea, sareartea...) gero eta leku garrantzitsuagoa ari dira hartzen bizimodu arruntean.
|
|
|
Horrela, hedabideek lubaki psikologiko gaindiezinak sor ditzakete talde gutxituen eta gizarteko gainerako biztanleriaren artean. Baldin eta hedabideek gizartearen beraren garapen orokorrean minorien ekarpenak kontuan hartzen ez badituzte, baldin eta beti arazo sozialekin asoziatzen badira, baldin eta arazoen barneko arrazoia analizatzen ez bada?, hedabideek ilusio publiko monokoloredun bat eraikitzen dute
|
gure
begien aurrean.
|
|
|
Ildo horretatik, hiru urrats proposatzen dira: bat, albiste idatziaren irakurketa kritikoa egitea; bi, diskurtso askotarikoaren adibide moduan, telebistaren jardun erraldoiaren analisia egitea, non komunikazioaren funtzioek gidatuko baitituzte
|
gure
begiak; eta, hiru, publizitatearen oinarrizko analisia egitea, non iragarkigintzaren filosofiak eta helburuak igurikatzen baitira.
|
|
|
Albistearen analisian, testua bera bezain garrantzitsua da testuingurua, testuaren inguruko hori, hain zuzen ere. Eskuartean dugun albistearen analisi ereduan, albistearen egitura hirukoitzak arduratzen gaitu, tematikoa, formala eta egitura estilistikoa?, beti ere albistearen irakurketa politikoa izanik
|
gure
begiak gidatzen dituena.
|
|
|
Gizartea gero eta teknokratagoa bilakatzen ari da abiaduran oinarritutako zientzia eta teknologia berriak direla eta; hedabideek lagunduta, elite intelektual berria sortzen ikusten ari gara teknokrazia horien baitan. Elite berriak bere lekua aurkitu du medioei esker, eta elite kultural edo intelektual klasikoak baino indartsuago ari da bilakatzen
|
gure
begien aurrean.
|
|
|
Informazioaren multinazionalek sumisio kultura bilatzen dute. Panorama benetan beltza
|
gure
begien aurrekoa, konpromiso handiak exijitzen dituena.
|
|
|
Hegemoniaz jardutean, elite politikoak, ekonomikoak, sozialak eta kulturalak dauzkagu gogoan; hegemoniaz jardutean, elite horien gaineraginaz dihardugu. Hegemoniaren ideiak kolore bakartasuna, irizpide bakartasuna, zentzu bakartasuna eta etorkizun bakartasuna pizten ditu
|
gure
begien aurrean. Hegemonia da disidentzia azpiratzen duen olagarro kupidagabea.
|
|
|
Produktu kulturalen bitartez, agintari klaseek boterearen neutraltasunaren mitoa ezarri dute
|
gure
begien aurrean: diotenez, bere lana ondo egin ohi duenak lortu ohi du boterea, eta, hartara, elite ekonomikoa eta politikoa osatzen dutenak dira lan horretan jarduteko egokienak, eta guztion onbeharrean egiten ohi dute egiten dutena.
|
|
|
Eta norbait izu  tzea du helburu". Isildu egin zen berriro, eta
|
gure
begiak bilatu zituen. " Igual pen  tsatuko duzue ez zaio ezer pasatuko.
|
|
|
Hortaz, bat nator ni neurri batean Zuazok dioenarekin, baina ez noa bera bezain urrun: aski litzateke, nire ustetan,
|
gure
begiak erne izatea euskalkietan dugun altxor horren aurrean, eta eredu batu horren herritartzeko ahaleginak egitea. Eta horretarako, beharbada, ikastaro batzuk antolatu lirateke irakasleei begira, euskalki jakin baten xehetasunak erakusteko baino gehiago horrek ere, jakina, ez du inolako kalderik egiten, euskalki horren berezitasunak nola ibili genituzkeen eredu estandarrean irakasteko.
|
|
|
Hori dela ta, zalantzak, errakuntzak eta atzerapausoak, aurrerakada harrigarriekin batera mamiturik,
|
gure
begien aurrean daude.
|
|
|
Kontua da zerrenda horietan nora begiratu nahi dugun. Eta
|
gure
begiek lehenbiziko zerrendara begiratu nahi badute, hoberenen zerrendara —ez dut esango hoberenen artean sartzeko baizik hoberenei begiratzeko bakarrik, hori aski baitzait—, orduan ez dut uste hain erraza den euskal unibertsitatea egitea. Garantia akademiko minimoak betetzekotan zerbait oso txikia eta berezia egin litzateke, oso gai eta titulazio aukeratuak emango lituzkeena eta ez, normalean gure joerak erakutsiko ligukeen gisa, zerbait oso orokorra.
|
|
|
Baina nola ez du izango, bada, Eusko Jaurlaritza bezalako administrazio gazte batean, orain dela gutxi sortua, guk nahi izan genuen moduan egokitua, han ere gaztelania baldin bada nabarmentzen dena? Hortaz, egia da oraingoz gauza asko falta direla, baina ez ditzagun
|
gure
begiak itxi: euskal gizartea den bezalakoa da, eta unibertsitatea antzekoa.
|
|
2003
|
|
|
Orriotara ekarri dugun hirugarren grafikoak ez dauka indar gutxiago
|
gure
begientzat. Herrialde bakoitzaren delako Nazio Produktu Gordina Biztanleko hori oinarritzat hartuta, mapa normal bat distortsionatu egin du «Le Monde Diplomatique»eko atlas honek.
|
|
|
Gerraren alde edo kontra egon, Mendebaldekook gauzak
|
gure
begietatik ikusten ditugu beti. Eta bitartean Bagdaden ere jendea bizi da, gure telebistetan agertu ez arren.
|
|
|
Aurrean doguzan jaun handiok,
|
gure
begiak ikusten dituenez, berbaz be danok batera aurkeztu nahi neukez; baina gizona bera lez, gure berbea be mugatua ta neurtua da ta, banan banan aurkeztu ditut:
|
|
|
Neurri handi baten bai, behintzat. Eta horren frutu ederrak hor dagoz,
|
gure
begien aurrean.
|
|
|
Harrezkero, Mikel, zure kantok entzun zein kantau orduan,
|
gure
begiok lausotzen badira, ez daukagu zetan lotsatu, maitasunnegarranpuluak dira ta. Hako Orixek Lizardi adiskide kutunari esandakoa izan daigula gogoan:
|
|
|
Loreak eta hostoak bereziki erabiltzen dira arnas gaixotasunetan eta
|
gure
begietako nekea arintzeko. Europa eta Asiako zuhaixka bat da, eta loreak eta hostoak erabiltzen dira, lurzoru hezeetan eta eremu ilunetan hazten dena.
|
|
|
Hala ere, bertako dozenaka espezie galdu ditu Europako animaliak, laboreak eta intsektuak sartu ondoren, Erresuma Batuak 1788an bere lehen espetxe kolonia ezarri ondoren. John Connor ek, Australiako Kontserbaziorako Fundazioaren kanpaina zuzendariak, dioenez, “iraganeko belaunaldiak galdu egin dira, adibidez, Tasmaniako tigrea,
|
gure
begiekin ikusteko zorian baikaude”. Australiako zientzialariek 1986an desagertutzat jo zen espezie horren klonazioa prestatzen ari dira.
|
|
|
Hiztegia hartu zuen orduan eta l letratik ireki (leve líquido). Baina hiztegien ezaugarririk politenetakoa da orrialde bakoitzak hitz ugari izaten dituela; eta, horrezaz gainera, hiztegi bat zabaltzen denean, mekanismo berezi bati esker,
|
gure
begien aurrean ez da orrialde bakarra geratzen: orrialde bi geratzen dira.
|
|
|
Iragarkien tartea zen.
|
Gure
begien aurrean kale luzea geneukan. Eskaparatez betetako kalea.
|
|
|
Atena trahitu, zepoan sartu, Spartara ihes egin eta, Dariusen mezularia zen Tizafernarekin juntatuz, Atenako demokrazia ezabatu zuen. Itzuli zen bai gero buztana besapean
|
gure
begi  urdinekiko huntzaren salbatzera urteen haritik, baina beti faltsu! Alkibiadarengatik izan zinen zu ere zigearen hurrupa  tzera kondenatua.
|
|
|
Argi dago, beraz: euskara da kulturaren ardatz nagusia eta talde nortasuna hobekien gida eta defini lezakeena; hala ere, ez dute
|
gure arteko
begi zoli guztiek horrela ikusten. Talde nortasuna definitzerakoan, askorentzat maila berekoak dira hizkuntzaz aparteko bestelako faktu sozio-kulturalak, historikoak, ohitura arlokoak eta folklorikoak... etxea, gizarte antolaketa, giza harremanak garatzeko irizpideak, kirol zaletasunak...; eta arrazoia badute, baina parte batean bakarrik.
|
|
|
Hiri bakoitza, pentsamendu, arte obra bakoitza, paisaia bakoitza, lehen lehenengo, bera dena da eta bera denagatik hartzen dugu aintzat, huraxe gurtzeko edo, esango nuke, ez gure" probetxuren" baterako. Batzuetan metafora platonikoak lagungarri dira eta, esan genezake, Kristellerrekin, haietako bakoitzak ideia edo esentzia espezifiko eta bakar bat aurkezten duela
|
gure
begien aurrean, kontenplatua eta geure baitan asimilatua izatea merezi duena —eukaristia modu batean—, beste gabe. Hor dago bera, agerpen bat; hor egon dadila, nahi dugu, bakarra, ukiezina, bera den bezalakoxea, hara eta ez beste inora guk pelegrinatzeko behin, edo behin eta berriro, berarengana, doakotasun hutsa den askatasun eta. Utilitate izpiritualena ere bilatzeke, ikustea hemen zaigun oparia baino soil soil; hiri batek, pintura edo paisaia batek ikustea bat batean bihurtzen duen miraria bizitzea alegia.
|
|
|
Abiatu ere, Císcar bera abiatu zen hiru ontzien buru, eta halaxe igaro zen
|
gure
begien aurrean Billanoko muturra gaindituz. Bouak haren atzetik zihoazen eta, hala bada, dena normal begitandu zitzaigun.
|
|
|
|
Gure
begien atsedenleku hori aurkitzea ez da
|
|
2004
|
|
|
Baso barnean otsalizarrarekin egin dugu topo, garaiera ertaineko zuhaitza bera, antzinatik txoriak harrapatzeko erabili izan dena, dituen fruitu erakargarriak direla eta. Gorantz jarraituz, hara baserramua,
|
gure
begi bistan. Sei metro arteko zuhaixka da eta gure lurraldean nonahi topa daiteke.
|
|
|
Loreak ez baitira gure gozamenerako, loretik fruitua emango duen landare amaren antzeko berriak sortuz, bere espeziearen iraupena bermatzeko baizik.
|
Gure
begiak eta sudurra tartean izatea kasualitate huts jo behar dugu.
|
|
|
Argazkia segundo zati batean gauzatzen da, lipar edo une hori ikusteko
|
gure
begia gauza ez denez, kamerak harrapatu behar.
|
|
|
|
Gure
begiak atxikita geratu ziren.
|
|
|
Fosilak eta hondeaketen hondarrak, baina baita hezurren eta hortzen analisiak ere, antzinako gizarteetan jaten zutela jakin dezakegu. Yamanen kasuan, dieta berezia zuten Europako
|
gure
begietarako. Hala ere, osasuna dela eta, haren elikadurak ongi ase behar zituen haren energia eta nutrizio beharrak.
|
|
|
Gauza hauek esatea ez da
|
gure artean
begi onez hartu ohi. Gure herria oso arlotea da oraindik, eta kulturaren gauzek ez dute batere izen onik. Karlismoaren esperientziak uste dugun baino sakonkiago ikutu gaitu; eta Madrillen zai gaude behin eta berriz, gure aukera KANPO ALDEKO ALDAKUNTZETAN balego bezela.
|
|
|
Baina, esan bezala, gertatzen dena ahalik eta gertuen ezagutzeko beharra dugu.
|
Gure
begia izan behar duzu.
|
|
2005
|
|
|
Olatuek etengabe jotzen dute gure itsasertza. Inoiz zakar, inoiz maitekiroago, baina beti haren itxura eraldatuz,
|
gure
begiak soma ezin dezakeen pazientziaz. Batzutan ika mika iturri ere badira, noiz eta, Mundakako" ezkerra" bezala, dagoeneko existitzen ez direnean.
|
|
|
Ordaintzerakoan bestela erosiko ez genituzkeen produktuak jartzen dira
|
gure
begien aurrean: gozokiak, bonboiak, globoak, txikleak... hau da, batere beharrezkoak ez diren produktuak.
|
|
|
Erradiazioari erradiazio infragorria deritzo eta argiaren parekoa da, baina ikus daitekeen argia baino uhin luzera handiagoa du eta espektro elektromagnetikoaren barnean gertatzen da. Nahiz eta uhin luzera horrekiko
|
gure
begiak sentikorrak ez izan, erradiazioz garraiatzen den beroa, adibidez Eguzkiak edo suak igorritakoa, azalaren bidez suma dezakegu. Zenbat eta gorputzaren tenperatura altuagoa izan, erradiazio bihur daitekeen barne energiaren kopurua ere handiagoa izango da.
|
|
|
Arotz lanen zalea bada, irtenbide erraz bat izan daiteke mahai txiki batzuk egitea, eta, horien gainean, alerik ederrenak jartzea; edo, bestela, irakurtzeko txokoren bat jartzea haien gainean lanpara bat jarriz. Lanpara hori telebistaren albo batean ere jar daiteke,
|
gure
begi niniak etengabe egokitu behar ez izateko, gela ilunpean dagoen programaren argiztapen aldaketetara. Mahai horiek egiteko, kare zerra bat, DMzko taulak (oso material merkea, baina, bere trebetasunari esker eta akabera ikusgarriagoak lortu nahi baditu, kalitate handiagoko zurak erabil ditzake), arotz buztana, punta galduko iltzeak, mahaiaren zatiak lotzeko, eta mailua.
|
|
|
|
Gure
begiak zureetan iltzatu ziren azalpen eske. Zuri aurpegia mudatu zitzaizun.
|
|
|
Ahaztu dezakegulako guk elikatu behar dugula azken urteotan gorpuztu den euskal kulturaren mundu ajeak jota nahi bada, endogamikoa akaso, txikia, bai, txikia, baina mikromundu bizkor, plural eta kritiko hau, inola ere ez birtuala. Ahaztu dezakegulako, horregatik arriskua, hori dela modu bakarra mundua
|
gure
begiekin ikusteko eta interpretatzeko. Hori dela modu bakarra mugak gainditzeko.
|
|
|
|
Gure
begientzat, antzekoak dira austriarrak eta alemania rrak.
|
|
|
Aldiz, kale berberean, maldan behera jaisten naizenean topatzen dut beti okindegia. Esango didazue kaleak berdinak direla joaneran eta etorreran,
|
gure
begiari zerbaitek ihes egiten diola akaso, baina kalea ez dela aldatzen. Bada nik diotsuet ezetz.
|
|
|
Arrebak eta bere morroiak salatuak ginen ausaz, mezetara joaten ez, harkaitzen kontra fusilatuko gintuzten, epaituak geunden,
|
gure
begiak dastatuko zituzten guk eskainitako beitari muzin egiten zioten durdoek.
|
|
|
Asko falta da hurrengo urte zaharrerako eta aspaldi du despeditu genuela azkena, entzuten diren tiro hots horiek ez dituzu ziririkuak, Nemesio Arozenaren ilobaren atelierretik datoz, pistola neumatikoz josten dituzte orain arrain kaxak, eskatu handiren bat edukiko dute biharko. Hala ere, sinets iezadazu, arrantzako kabotajeko zamako trasatlantiko guztien tutuak ozentzen dira behin eta berriz neure gogoan, haraindian gorde den baforearen uberak
|
gure
begietan irakiten jarraitzen duen bezain luzaz...
|
|
2006
|
|
|
Asfalto eta bihurgunez jositako kilometro batzuk egin ostean,
|
gure
begien aurrean izango ditugu, berriz ere, Madeira berdea, kostaldeko herrixkak, itsasoa... eta bizitza.
|
|
|
|
Gure
begiak norbaitengan pausatzean erakartze estimuluari erantzuten ari gatzaizkio.
|
|
|
CECUk gogorarazi du nahitaezkoa dela lente horiek jendeari zuzenean saltzen zaizkion lekuetan beharrezko ekipamendua izatea produktua, hau da, optika bati dagokion materiala, banan banan egokitzeko, eta profesional sanitario bat izatea, funtzio horietarako gaituta dagoela egiaztatzen duena. “Lente kosmetikoa osasunarekin parekatutako produktua da, eta banan banako egokitzapena behar du,
|
gure
begiekin harreman zuzena izango baitu eta haien forma eta tamaina aldatu egingo baita”, azaldu du erakunde horrek. Optiko Optometristen Elkargo Nazionalaren arabera, banakako egokitze horretan, osasun orokorra eta begikoa (alergiak, begi arazoen historia, lesioak, kontsumitzen diren eta lentillen erabilera zaildu edo eragotz dezaketen sendagaiak), begiaren egoera (malkoaren kantitatea eta kalitatea, betazalen egoera eta kliskaren kalitatea, kornearen egoera) eta dilistaren neurria (kornearen egoera) ezagutu behar dira.
|
|
|
Ber begi ilun eta basati haiek. Baina
|
gure
begiak gurutzatu zirenean beste mundu bateko sentsazioa ukan nuen; eta bera gabe ordu arte nola bizi izan nintzen galdetu nion neure buruari. Mendeetan elkartu ezin ziren bi jende bezalakoak ginen... eta sua ni baitan sentitu nuen, ene beste ni a pizten.
|
|
|
Bere begi lainotuei
|
gure
begien lanbroarekin baizik ezin genien erantzun.
|
|
|
Umbertoren adin bertsuko emakume bat zegoen bertan, zorrotz begira.
|
Gure
begiak elkartu zirenean, jiratu eta goiko pisuan galdu zen.
|
|
|
Argitaletxe eta banatzaileek dagoeneko talde argitaldari handien lehia pairatzen duten herri honetan, gure argitaletxeak ixtera behartuko ditu neurri horrek. Gure gizartean eta kulturan egoera horrek izan ditzakeen ondorioek etorkizun kezkagarria marrazten dute
|
gure
begien aurrean.
|
|
|
Ezagunak edo uste izatekoak diren zirkunstantzietatik eta erlazioetatik abiatuz, arrazoimenak estalia eta ezezaguna dena aurkitzera eramaten gaitu. Zirkunstantzia eta erlazio guztiak
|
gure
begi aurrean daudela, gustuak, osotasun horretatik abiatuz, gaitzespen edo onespen sentimendu berri bat sentiarazten digu. Baten araua —gauzen zerizanean oinarri duena— betierekoa eta irmoa da, baita Izaki Gorenaren borondatearentzat ere.20 Bestearen araua animalien barne egituratik eta osaeratik sortzen da, 21 eta Borondate Gorenarengandik eratortzen da azken buruan, azken horrek izaki bakoitzari berezko zerizana egokitu baitzion eta existentziaren kategoriak eta ordenak antolatu baitzituen.
|
|
|
Zirkunstantzia eta erlazio guztiak
|
gure
begi aurrean daudela, gustuak, osotasun horretatik abiatuz, gaitzespen edo onespen sentimendu berri bat sentiarazten digu. (SM 21)
|
|
|
Badira bihotza esku artera aterata mintzatzen diren pertsonak, eskuak guregana luzatu eta bihotza
|
gure
begien aurre aurrean jartzen digutenak, sentimenduen bilgune likatsu eta labain horretako ñabardurarik ñimiñoenetan ere zehaztasun osoz erreparatzeko aukera izan dezagun. " Ez, ez, bihotza ez atera", esaten diegu, aztoratuta, larrituta, inguruetara begira, inork ikusiko ote gaituen lotsaz," bihotzaren lekua hor barruan dago, barruan dago seguru, kanpoa arriskutsua da bihotzarentzat.
|
|
|
Ez zen unibertsoa aldatzen zena, beraz, pertsona baizik; ezta hori ere, ez zen pertsona aldatzen zena, pertsonaren begiratzeko modua baizik. Baina, unibertsoa errepikakorra, zirkularra, aldaezina bada, eta
|
gure
begiak baizik ez badira aldatzen, eta gure begirada huskeria baten arabera –kandela ala errota izan, traktorea ala transatlantikoa izan– aldatzen bada, orduan... B k begiratu zuen berriz milioi bat aldiz milioi bat modutara begiratutako hodei mutaezin hura, eta hasperen egin zuen, arrazonamendua burutzeko ezindurik; une batez damua sentitu zuen, berak ez zeukalako lagun bat hari esateko, aizan, aizak, hiltzen ari nauk, naun, topa dezagun azkenekoz, ez zuelako ezer berezirik egiteko beharrik sentitzen, ez zeukalako alaba bat, zeinari azken gutun luze eta hunkigarria idatzi (Alaba maitea, bihotz bihotzekoa:
|
|
2007
|
|
|
|
Gure
begien aurrean gertatzen ari den genozidio berriaren geopolitikaren hariak esplikatuta, honela bukatu du Gerard Prunierrek: " Azkenean, petrolioaren etekinak babesten dira sistema hiltzaile baten ordainez.
|
|
|
Errenteria gainetik pasa eta berriz kosta ingurura. Eta berriz nagusitu da Jaizkibel
|
gure
begien aurrean. Bertako itsasargia dotore irekitzen zaio itsaso zabalari, porturatu nahi duten barku galduen zaindari.
|
|
|
Honela laburtu du ideia ikerketa koordinatu duen Andrew Simms ek: " Alde batera, ez da txarra behar ditugun ondasunak eta zerbitzuak inportatzea; baina
|
gure
begiak luzeagoak dira daukagun planeta baino. Mundu guztiak kopiatu nahiko balu gure kontsumo maila, orduan Lurra bezalako hiru planeta baino gehiago genituzke.
|
|
|
Gurasoek ez gintuzten engainatu, Juaristik dioen moduan.
|
Guk
begiak ireki ditugu, hori da kontua.
|