|
2000
|
|
|
«Beno, joan egingo nauk» esan, eta gero agian egun polita tokatzen zitzaidan, eta lehengoa horrekin ahazten nuen. Eta
|
gure
burua honelaxe engainatzen pasatu dugu denbora osoa.
|
|
|
Idaztera bultzatzen gaituen arrazoi berak bultzatzen gaitu irakurtzera. Iritzi bakanak utzita
|
gure
burua irakurleagotzat jotzen dugu idazle baino. Gazte garen heinean ikasteko sasoian gaude.
|
|
|
Datu hauek ezagutu ondoren galdera bat egin behar diogu
|
gure
buruari. Errealitatea izanik Nafarroako populazioaren bi herenek elebitasunaren aldeko apustua egiten duela, zergatik aurkitzen dugu euskararen kontrako jarrera bortitza?
|
|
|
bikoteen arteko adar-jotzeak, gaizki ulertuak, jelosiak, gorrotoa, maitasuna, adiskidetasuna Askotan harreman horiek pertsonaien ilusio iturri bakarra izango dira. Honela, ilusioaren beharra dela-eta, askotan gizakiek
|
gure
buruari iruzur egiteko dugun gaitasuna islatuko da, eta batzuetan ilusio horien bilaketan pertsonaiak erotu ere egingo dira. Haatik, harremanak joko modura irudikatzen ditu, eta hainbat huskeria besterik ez diruditenak pertsonaia batzuentzat hil ala bizikoak bihurtuko dira.
|
|
|
AZURMENDI, Joxe, (2000): ?
|
Gure
buruaren jabe izanez, abantaila besterik ez dugu?, in AitzinaGara,, (4 orr.).
|
|
|
AZURMENDI, Joxe, (2000): ?
|
Gure
buruaren jabe izanez, abantaila besterik ez dugu, in AitzinaGara,, (4 orr.).
|
|
|
1 AZURMENDI, Joxe, (2000): ?
|
Gure
buruaren jabe izanez, abantaila besterik ez dugu, in Aitzina Gara,, (4 orr.).
|
|
|
Batzuetan gure objektu kulturalei buruzko halako galdera ezkorrak egiten dizkigutenean,
|
gure
burua ukatuta izatearen sentimena dugu. Ez dugu ondo ulertzen inoriegiten ez dizkioten galderak guri egitea, eta nahastuta sumatzen dugu geure burua, zeresan jakin gabe.
|
|
|
Biharamunean estazioan ginen, trena noiz azalduko zain. Urrunean kea ikusi genuenean kili kiliak sortu zitzaizkigun tripetan, eta
|
gure
buruak trenaren bila lehiatu ziren arratsero egiten genuena ez bezalako borrokan.
|
|
|
Eta zaldi eta astoen kontu horretan, seme, alde batetik arrazoin emaiten badiat ere, zalduna, deus ere bada, zaldi duna delako, eta bistan delako ezen zaldia astoa baino abere ederragoa eta airosagoa dela, eta, halatan, jende printzipalarendako egokiagoa, jakin ezak, bertzalde, zaldiak irrintzi egiten duela, eta astoak arrantza, eta ez dagoela alde handirik irrintzitik arrantzarat. Dena den, baldin
|
gure
buruko minik handiena hori bada, zaldi bat eskain geniezaiokek apezari, eta kito... —ihardetsi zion aitona Nikolasek, jakin gabe artean don Frantziskok uko eginen ziola eskaintza hari.
|
|
|
Eta bere tokian ez dagoenak faltatzen du, eta bere faltaz lohitzen du bere burua, eta lohitzen ditu ondokoak ere. Eta hori ere aitortu beharra dago, eta bertze guztia
|
gure
burua engainatu nahi izaitea da, nola engainatu nahi izaiten baitzuen gure aita hil berriak, Jainkoak zeruan izan dezala. Eta Gaztela handi da eta Gaztelak handi egin gaitu; ez ote da, bada, Villagrandeko dukearekin egin tratua handitasun horren seinale eta aieru ere?
|
|
|
Ez nuen burua sobera higatu behar izaten, eta bertzeen txaloak segurtatuta zeuden aitzinetik. Sotanadun nahiz galtzadun,
|
gure
buru eskuarki hutsetan jakituria pixka bat sartzera ahalegintzen zirenen zerrenda agortuta, ikaskideak gertatu ziren nire abilezia nolabaitekoaren jomuga. " Atzelari"," Pito luze"," Martintzar"," Zinkoduros" dira orduko nire" aurkikuntza" batzuk, orain, urteak urteei, soslai jadaneko lanbrotsuetan agertzen zaizkidan aurpegiei uztarturik gelditu zaizkidanak.
|
|
|
Guztietatik, errekonozimendu kulturalak (hau da, bestearen kultura norberarena bezain baliotsua dela onartzea, jarrera horrek ekar ditzakeen ondorioekin) egundoko garrantzia hartzen du gure egunetan. Nortasun indibiduala prozesu elkarrizketatua bada, Taylorrek defendatzen duen bezala, orduan gainerako gizartekideen aldetik errekonozimendua jasotzen dugunean harreman igualitarioagoak izango ditugu eta, ondorioz,
|
gure
buruarekiko autokonfiantza, autoerrespetu eta autoestimuan irabaziko dugu.
|
|
|
edozein egitasmo edota harremanen aurrean, gizabanakoak bere" autodeterminazio" eskubideari eusten diola. Hau da, ni ak helburu oro osatu, aztertu eta berrikus dezake bere ingurunetik etengabean jasotzen duen informazio, adibide edota argudioen eraginpean, bera baita bere bizitzarekin zer egin eta berau nola gidatu erabaki dezakeen bakarra1 Goian aipaturiko liberalen arabera, beraz, autonomoak eta
|
gure
buruaren jabeak garen gizakion bizimodu on jakin batekiko leialtasuna jarrera kontingentea da, ez berezkoa (constit utive) (Larmore, 1990: 343).
|
|
|
Era berean,
|
gure
burua gorde eta zaindu dugu, den arazorik ñimiñoena ere arautu eta aurreikusteko asmo handinahi eta arriskutsu horretatik babesteko. Nork igarriko, berriz, edozein koderi zabalera larregiko deritzoten horiek direla, betiere, legegileari egundoko zama ezartzen diotenak, deus ere utz ez dezan epailearen erabakipean?
|
|
|
Edonondik begira dakiola ere, herri guztietan suertatzen da hori bateraezina konpromiso baten oinarriekin, konpromiso horretan ematen direlako zer guztiak, gorputz eta arima. Horrexegatik ezarri diogu
|
gure
buruari halako goiburua, ezkontza bi gizabanakoen arteko konpromisoa dela baieztatzeko. Horrenbestez, lehen ezkontzak diraueino, bigarrena ezina da.
|
|
2001
|
|
|
Jatorrizko liburuko istorioen erdiak egokitu dituzte, narrazioa ekintzarekin ordezkatuz hainbat kasutan. Antzerkia bizitza errealaren ispilu ei da askotan, eta
|
gure
buruak bertan islatuta ikusteak ikuskizunaren arrakasta bermatzen omen du. " Hor dago koxka" n ageri zaizkigun pertsonaiak eta istorioak ez dira batere arrotzak.
|
|
|
" Hor dago koxka" n ageri zaizkigun pertsonaiak eta istorioak ez dira batere arrotzak. Egoera aldrebesenean ere imagina dezakegu
|
gure
burua. Honek azal dezake ikuskizunean zehar ikusleriaren etengabeko irribarrea.
|
|
|
" Lur bat haratago" libertatearen sinboloa da, baina Irigoienek edo Joanes Etxegoienek dioenez askotan ez dugu
|
gure
burua ezagutzen eta gure buruaren esklabo bihurtzen gara. Irakurleak jakin behar du lur bat haratago doala, utopiaren bila zabal zabalik.
|
|
|
" Lur bat haratago" libertatearen sinboloa da, baina Irigoienek edo Joanes Etxegoienek dioenez askotan ez dugu gure burua ezagutzen eta
|
gure
buruaren esklabo bihurtzen gara. Irakurleak jakin behar du lur bat haratago doala, utopiaren bila zabal zabalik.
|
|
|
Esan dezadan, bada, aurrera jo baiño leen, biziro gogoko dudala Oteiza eta Oteiza' ren jokabidea. Orrelako akullaitzailleren baten premian geunden,
|
gure
buruari ederretsiz lizunduko ezpagiñan. Aruntzago, gorago, bulkatu nai ginduzke, eta bultzada gogorren bearrean gera lozorrotik irten eta norabait mugitzeko.
|
|
|
Edo bueltan lagunei erakusteko postal bukolikoaren bila. Zetazko sariz jantzitako emakumeak imajinatu ditugu Gangeseko ur gardenetan Shiva jainkoaren presentziaz gozatzen (elefante zerutiarra ez baita inon Varanasin bezain gertu sentitu ahal), kremazioen suak irudikatu ditugu eguzki anitzeko egunsenti ederrean eta
|
gure
burua plisti plasta ikusi dugu, hinduismoaz zipitzik ere ez ulertu arren, hinduisten jainko talde zabaletik bateren batek mesedetxoren bat egingo digun itxaropenez.
|
|
|
Agian, beste batean egingo dut «zein da zein»i dagokion nire tipologia, baina ez nuke artikulu hau bukatu nahi etsipenez, «ez dut ulertzen zergatik» gertatzen den esanez, baizik eta aldarrikatuz «zein da zein» jokoan apustuak egiten dituztenak direla nor. Zure inguruan «nor» denik aurkitzen baduzu itxaropenerako urrats bat eman duzu, eta aurtengo Kilometroetako leman diogun bezala, harrokeriarik gabe baina tinko «garena garela» aitortzen badiogu
|
gure
buruari, hasiak izango gara gizakiak non dauden pentsatzen eta, agian, galderak beste hurrenkera batean egiten
|
|
|
Izan ere, nahiz eta maiz inon baino arazo gehiago izan hemen, nire bizi proiektua Euskal Herrian dagoela uste dut. Hemen oraindik ere asko falta zaigu
|
gure
buruaz barre egiten ikasteko. Gure bizitzetan hainbat sentimendu eta emozioei tarte bat eman behar zaie, beldurrik gabe.
|
|
|
" EBLUL baliabidez oso eskasa da, botere eta diru gutxi dauka, ezagunak dira eta garrantzia alde horretan dago, baina praktikan ezer gutxi" dio Gorostiagak, kritiko. " Hizkuntzen alde dauden arren, funtsean eutanasia onartzea da,
|
gure
burua hiltzea ahalik eta heriotza gozoenean".
|
|
|
Hitzen atzekaldean
|
gure
burua gordetzen eta zuritzen ikasi dugun garai honetan xarri xarri entzuten den esaldi honek nauka harriturik: " Enpresari komeni zaionak irabaziko du partidua".
|
|
|
Gizakiok, mendebaldeko kulturan sinestuta gaudenagatik, ez dugu atzaparrik erabiltzen elkarri erasotzeko. Are gehiago, orduan eta
|
gure
buruak zibilizatuago eta heziagotzat hartu, orduan eta hobeto asmatzen dugu elkar jo gabe min egiten. Eta aspaldian, ondo dakiguna zera da inori min egitekotan bihotzera jo behar dela, artaz eta zuzen, bihotza dutenei, kuanto!
|
|
|
|
Gure
buru gainean hainbeste satelite artifizial dabilenez, arriskutan ote gaude?
|
|
|
Biok elkarri begiratu genion. Bazirudien instant horietan zalantzak ihes egin zuela
|
gure
buruetatik. Mundu osoan ez zegoen, momentu horretarako hitz aproposagorik eta guk aurkitu genuen.
|
|
|
inguruko eta urrutiagoko hizkuntzetan sortzen diren nobelak gaur neurtzen diren harekin berarekin". Lizardiren Biotz begietan hizpide harturik, zera dio
|
gure
buruak euskaldun gisa ezagutzen lagunduko liguketen literatur ispiluez: " Ez dut nik esango, harrokeriaz mintzatzea litzateke eta, euskal arima zer nolakoa den aditzera eman duenik [Lizardik].
|
|
|
Zenbait herritarren kezkak eta goganbeharrak arindu nahi nituzke orain, arin ahal banitza. Badakit badela
|
gure artean
buru langile eta Unibertsitateetan barrena ibiliei zeharka begiratzen dienik: ezagun baino  ezagunago den izen bat aipa nezake, diodanaren lekuko.
|
|
|
Zientziaren alderdi guztien arteko lotura indartzenari den une honetan Mekanika Kuantikoak biologian ere ikerkuntza eremu berrietara eramango ote gaituen galde diezaiokegu
|
gure
buruari. Biologiaren kimika azaltzekoorduan Mekanika Kuantikoa oinarrioinarrian dagoena gauza jakina da, baina egon al daiteke sistema biologikoen gaineko koerlazio eta gainezarmen kuantikoaren eragin nabarmenik?
|
|
|
Egoerala rria da, eta erantzunak ere ez-ohizkoa izan behar du. Nola esan bestela
|
gure
buruaren jabe garela. Nola begiratu seme alabei lotsatu gabe?
|
|
|
Jesukristoren maitasunezko sokari oratuta goaz, bai, baina gu ere eskaladakide eginda, guk ere maitatuz elkarri gorantz laguntzen, berarekin batera, nahiz eta aldizka eragozten ere.
|
Gure
buru den garamatza aurretik bere gorputz eta odolaz gu bakoitza indartuz, heriotzara iristerainoko gu bakoitzaren ardura hartuz, gure maitasunezko ahalegin laguntzak onetsiz, berarekin bat eraginez, bera Aita Jaungoikoarekin bat izanik, Espiritu Santuarekin batera.
|
|
|
Eta gaiztoago hasi ziren, gehienbat ibaitarrekin. Gartzineko Linok,
|
gurean
buru hark egiten baitzuen, gaueko lana gelditu genuela eman zuen ordena. Atseden hartzeko tenorea.
|
|
|
B zalantzati erantzuten zuen, bai..., esaten zuen aurrena, eta gero berriz, ez..., eta gero, bai baino ez..., zeren..., agian ez zaizue gustatuko..., oso pertsonala da... Baina gure sabai idortuak, ura ere metabolizatzeko ez ziren gure gibelak,
|
gure
buru lodiak, gure puxika hanpatuak, ez zeuden B atzera aurrerak, duda mudak eta planta herabetiak jasateko moduan, eta orduan orro batean hasi gintzaizkion edabe eske, gure neurona matxuratu eta zulatuei gelditzen zitzaien kemen guztia –asko ez bazen ere– bilduz.
|
|
|
Nahi dutena egin dezatela berarekin. Hartara
|
gure
burua bederen salbatu egingo genuke agian...
|
|
|
Ez dugu Maitasunik eta kontu faltsurik nahi, baina maitasunaren keinurik gabe ezinezkoa litzateke aurrera egitea, gure bizitzaren bukaera (egia bakarra) iritsi bitartean heldu eskutik, hori da zintzoki eska dezakegun gauza bakarra. Eta bat batean bitartean hitz xumea eta ezdeusa hitz potolo horiek guztiak baino mila aldiz esanguratsuago egiten da gure begien aurrean, gauza gehiago esaten die bitartean hitz ustez errazak
|
gure
buru bihotzei diskurtso ustez bukatu eta ustez koherente horiek guztiek baino. Bukaera iritsi bitartean heldu eskutik, idatzi poema berriak, etorri afaltzera, lagundu hondartzara, irakurri egunkaria eta izutu, irakurri beste gauza batzuk (batez ere) eta gozatu, barre eta negar eta dantza egin, bizi, esan.
|
|
2002
|
|
|
Ez genion soilik zerbitzu militarrari edo miliari uko egin, desmilitarizatzearen aldeko dinamika sozialak sortzea gura izan genuen. Intsumisioaren arrakasta edo porrota parametro horren arabera neurtu behar da, hau da, une hartan
|
gure
burua inplikatu eta arriskuan jarri genuenon ikuspuntutik. Beste gauza bat da, gizartearen aldetik mezu hori nola jaso izan den.
|
|
|
Hainbat desobedientzia modu dago. Hemen gaudenok «zibila» deitu dugun honetan ikusten dugu
|
gure
burua, ontzat jotzen ditugu bere konnotazio gehienak, bakar batzuetan ezberdintasunak ditugu, nolabait. Nik konnotazio moralei ematen diet garrantzia handiena, nahiz Rafak esan bezala bere interpretazioak gurpil zoro batera eraman gaitzakeela jakin.
|
|
|
Erronka horietako asko hor dauzkagu oraindik eta hemendik hilabete batzuetara egiten ari garen guztiari nota jartzeko gisan egongo gara. Guk ere baditugu gure kontraesanak, besterik esatea
|
gure
buruari iruzur egitea litzateke.
|
|
|
jendeak pentsatzen duenak guretzako garrantzia ote duen, guri interesatzen zaigulako, jakin nahi dugulako nola erortzen garen hemen. Guri interesatzen zaigu jakitea nola kokatzen dugun
|
gure
burua Erriberako gizartean. Eta metodologia aldetik, hau oso diferentea da.
|
|
|
Ikuspegi hori bultzatu da Gipuzkoa eta Bizkaitik ere. Baina Erribera beti izan da Nafarroa, eta aurrerapena hortik etorriko dela uste dut,
|
gure
burua nafar izatean oinarritzetik. Autore batek berrikitan idatzia du nafarrek, bai beren buruak euskalduntzat dituztenek eta bai espainol kontsideratzen direnek, ororen aurretik nafar sentitzen direla.
|
|
|
Gaur konturatzen gara Nafarroa ez dela Euskadi, Euskal Herria bai baina ez Euskadi.
|
Gure
burua nafartzat hartu dugu, baina nafarra izatea zer den, Nafarroa nolakoa den ez dugu esplikatu. Gaur jendearen aurrean gure posizioa esplikatzeko, hori erru handia izan zela uste dut.
|
|
|
Gu hasi ginenean
|
gure
buruari galdetzen genion" zer gara gu", ez genuen beste erreferentziarik. " Gu nafarrak gara" erantzun genion gure buruari, eta nafar izatea Iruñea zen, euskara zen...
|
|
|
Gu hasi ginenean gure buruari galdetzen genion" zer gara gu", ez genuen beste erreferentziarik. " Gu nafarrak gara" erantzun genion
|
gure
buruari, eta nafar izatea Iruñea zen, euskara zen... Hor hasi ginen piska bat euskal mundua ezagutzen, hutsune bat betetzeko alde batean.
|
|
|
Nafar eta espainol soilik sentitzen direnak etsaitzat hartzen ez baditugu, errazagoa izanen da haiek gu, soilik nafar eta euskaldun sentitzen garenok, garen bezala onartzea.
|
Gure
buruei horrela erreparatu behar diegu. Horrela bakarrik lortuko dugu mamitzea eta zabaltzea hainbeste sentitu eta maite dugun euskaltasuna.
|
|
|
Eta nori zuzendua dago? Galde diezaiokegu
|
gure
buruari. Bada, pertsona orori irekia dago, norberaren burua ezagutzeko gogoa duen edonori.
|
|
|
(...) Etsai gorrotagarri bat hiltzen delarik, poza sentitu ohi dugu; lagun maite bat hiltzen delarik, pena; lagunetarako jaio eta bizitza latzaren halabeharrez gugandik gero eta urrunagotzen ikusi dugun pertsona bat hiltzen denean, ordea, sentimendu eta arrazoiaren nahasmendu eta kontradiziotan trabatuta nabaitu ohi dugu
|
gure
burua.
|
|
|
Bazkal ostian Natxitua" rantz eruango gaituzan tarranta batian sartu gara. Odei ilunak
|
gure
buru gain egaz arin dagijen bitartian, gure burdijaren bultzkiñak eztagoz lo. Eldu gara Izpazter" era.
|
|
|
Loak funtsezko funtzio berritzaileak ekartzen dizkie
|
gure
buru gorputzei.
|
|
|
Behar adina lo egiten ez denean,
|
gure
buruaren barruan zerbait ukituta geratzen da eta funtzionatzen jarraitu arren, gero eta gehiago kostako zaigu loak hartzea eta ondorioak ere garrantzitsuagoak izango dira.
|
|
|
Psikologoa ez da gure psikeko gaitzak sendatzen dituen aztia, aholkulari eta laguntzaile gisa jarduten duen buru osasunaren arloko aditua baizik, horrenbeste desiraturiko segurtasuna eta egonkortasuna lor ditzagun (beti geuregatik eta geure baitatik abiatuta) laguntzen saiatuko dena; eta konponbideak bilatzeko bereizketa gaitasun hobea eta
|
gure
buruarekiko estimua handitzen lagunduko diguna.
|
|
|
Maskotarekin bidaian abiatu aurretik, hainbat galdera egin diogu
|
gure
buruari: osasunez ongi dago txakurra?
|
|
|
Gure ustez, munduko unibertsitate onenekinaldera zitekeen, edo tradizio unibertsitario hedatuena duten herrialdeetakoegoerarekin, edo beste hainbat modutan egin genezakeen azterketa. Horiekguztiek, ordea, mundu osoko unibertsitateak ezagutzea eta baloratzea eskatukolukete, eta ez ditugu
|
gure
buruak horretarako prest ikusi. Horren ordez, EuskalHerriko unibertsitateetan dagoen egoera aztertzea erabaki dugu, eta unibertsitatehorietan erdarek duten egoerarekin alderatzea, nahiz eta jakin metodo horrekikuspuntu partziala baino ez digula eskainiko.
|
|
|
gizarte egitateen sorrera etaegituraketa prozesuei buruz aritzean, lagungarri zaigu, ikertzaileak berak beregizartearen baitan ikertzeagatik izan ditzakeen aurreiritzi eta distortsioen aurreanerne egoteko. Prozesu horien bitartez uler dezakegu gure errealitatea ere prozesuhistoriko batean sortua dela, eta
|
gure
buruak prozesu horren parte direla. Horrekeragin zuzena du, noski, antzinako gizarteengana luzatzen dugun begiradan19.Bestalde, oso interesgarriak iruditzen zaizkigu soziologiaren mundutik ikertzailearen eta ikerketa objektuaren arteko harremanei buruz garatutako hausnarketakere20 Azkenik, antropologiak gizarte antolaketa haiek, begiratzeko?
|
|
|
Jakina, izena duena bada, esan ohi dugu euskaldunok, baina izena duen horrek existentzia objektibagarria eta funtzionala edo fikziozkoa izan ditzake. ...atu ohi dugu, normalean, lau hankaren gainean horizontala den gainazala erakusten duen altzaria?; etorri diogunean, gizakiak egin dezakeen funtzioa dugu gogoan, leku batetik besterainoko desplazamendua bat ohi dena?; bihar esatean, oraindino jaiotzeke dagoena daukagu gogoan, denboraren neurketa kronologikoan, oraindik ikuskizun dena, existentziarik ez duena, ikusgaia ez duena; baina hor dago, nola
|
gure
buruan hala besteenetan?.
|
|
|
Eta, esklusioz, zertaz ez dute ezer esaten? Zer nolako mundua marrazten da
|
gure
buruan, albiste agentzia transnazionalek igortzen diguten informazioaren arabera. Zer moduko mundua dakusagu?
|
|
|
Hedabideek, gaur egungo hedabideek, euren gustuko errealitatearen irudiak marrazten dituzte
|
gure
buruetan. Hedabideek, irudiak marrazteaz gain, eguneko gairik ustez garrantzitsuenak jartzen dituzte gure begien aurrean, eta gure interesak horretara makurrarazten dituzte, hein handi batean.
|
|
|
Laburpen horrek makroegitura semantikoa, tematikoa? dakar
|
gure
burura.
|
|
|
Garapen bidean dauden herrietako hedabideak daude
|
gure
buruan eredu hau aipatzean. Garapen bideak desberdinak dira leku batean eta bestean, eta, hartara, teoria desarrollistaz berba egin beharrean, egokiago litzateke eredu desarrollistez berba egitea.
|
|
|
Arazo horiek, bestalde, pentsatzeko gaitasunik eza zekarten lotuta. Izan ere, esan ohi denez, pentsamendua hizkuntzaren arauen arabera eratzen baita
|
gure
buruan. Berbarik ez bada, ez dakigu abstrakziorik egiten eta, pentsatzen baldin badugu, ez dugu adierazten edo esaten asmatzen.
|
|
|
Albisteak kontatzeaz gain, egitate eta gertakizun guztien artean albiste zein diren erabakitzen dutenez?, munduan garrantzitsua zer den eta zer ez den esaten dute hedabideek. Errepikapenaren ondorioz, jendeak ikasi egiten du handia zer den eta txikia zer, eta, gero, horren arabera funtzionatzen du bere bizitza arruntean; beraz, informatzeaz gain, hedabideek
|
gure
buruak eratu eta konformatzen dituzte eta gure pentsatzeko erak eta moduak sortzen dituzte; munduaz informatzeaz gain, hedabideek mundua bera eratzen dute.
|
|
|
Komunikazio egintzetan, sentimentuen eta zentzuen ordezko seinaleak emititzen ditugu,
|
gure
buruan zer dabilen besteari jakinarazteko. Norbait maite dugula sentitzen dugunean, laztandu egiten dugu.
|
|
|
Etorkizuna etxe atarian dugu, eta, logikaren eta teknikaren eskutik, zerbitzu interaktiboak jarri dira abian, multimedia zerbitzuak ere hor dira, eta etxe guztietara egin gura dute jauzi. Telebista digitala, telebista laua, hiru dimentsioko telebista, errealtasun birtualeko telebista, tele hizketaldiak, tele erosketa, tele egunkaria, tele-lana, publizitate interaktibo eta pertsonalizatua...
|
gure
buruetara behin eta berriro hurbiltzen diren izendapenak dira.
|
|
|
Mundu fragmentatu horri lotura emateko gelditzen zaigun irtenbide bakarra, geure burua espektadore hutstzat hartzea besterik ez da.
|
Gure
buru espektatzaileak ematen die lotura logikoa, begien aurretik igarotzen diren loturarik gabeko espektakulu zatiei (albistegiei, saio dramatikoei edo musikalei).
|
|
|
Autoestimuak ere badu eragina, gu geu pertsonarik nahi ez badugu, zaila izango da gure itxura fisikoa gustatzea. Zentzurik gabeko pentsamendu edo ideia batzuk
|
gure
burutik kendu behar ditugu – “kilo batzuen azpian zoriontsuago izango naiz, eta gehiago gustatuko zaizkit”–; pentsatu behar dugu pertsonei nofisikoki nolakoak diren, baizik eta askoz giza balio garrantzitsuagoak. Bestetik, besteek batzuetan esaten dutena (iruzkinak, isekak, etab.). (oso gaizki sentiaraz gaitzakete, gehiago ez dugu elloagatik utzi behar, baizik eta benetan garenaren alde maite gaituztenengatik.
|
|
|
Lehena. Beren burua espainiartzat edo frantziartzat duten euskal hiritarrek espainiar edo frantziar nortasun agiria duten bezala
|
gure
burua euskalduntzat dugunok euskal nortasun agiri bat izateko eskubidea aldarrikatzen dugu.
|
|
|
Auskalo. Kontua da noizbait ere argia egingo zela
|
gure
buruan. Halako batean, izen hark Kafkarekin zerikusirik bazuelako susmoa erneko zitzaigun barrenean.
|
|
|
Euskara nahi genuen gureganatu, denonganatu hobeki esan, guk bai baikenuen dagoeneko gureganatua, eta ehiztariak xoria saretan atzematen duen gisa, uste genuen euskarak ere halako batean erdara bere sareetan harrapatuko zuela behin hegoak mozturik. Indartsu sentitzen genuen
|
gure
burua, gogoz betea, adoretsu eta kementsu, eta gai ginen beroaldi batean horretan sinesten ez zuena ezpatarat deitzeko ere harresi baten gibeleko aldean ezkututako lorategian.
|
|
|
Lehenik ikusi behar dena da benetan euskara erabiltzen duten etxean umearekin edo ez, zeren zenbait kasutan gertatzen baita etxean erabiltzen den hizkera nagusia erdara izaten dela, nahiz senide guztiak euskaldunak izan. Hau onartzea kosta egiten bazaigu ere, holakoak behin baino gehiagotan gertatzen dira, ez dezagun
|
gure
burua engaina. Adibidez, errolda betetzean ematen diren erantzunetan ikusten da hori.
|
|
|
Hori da, zoritxarrez, euskararen egoera. Baina
|
gure
buruari galdetu genioke presaka ibiltzeak, eta batez ere garantia eskasekin ibiltzeak garantia eskasekin ibiltzea baita, esaterako, behar denean ikaslibururik ez izatea, bide zuzenetik eramaten gaituen. Ez dakit, zeren hemen ez da orokortzen ahal, eta kasu batzuetan balio izaten ahal duen argumentazioak huts egiten ahal baitu beste kasu batzuetan.
|
|
|
Beste etxeekin gertatzen ez den bezala, etxe hau etxe irekia da, hizkuntzaren erabilerak jartzen dizkion ateek bakarrik zedarritua:
|
gure
burua euskaltzaletzat hartzen dugunoi ez digu inork ere baimenik eman behar hemen bizitzeko, euskal etxean bizitzeko. Nahiz hori ere ez den falta hemen, giltzariz betetako herri honetan.
|
|
|
Alegia, nor ez da konturatu bulego batera hurbildu eta hangoak erdaraz ari direla elkarren artean, eta zuri ere hasieran erdaraz egingo dizutela, nahiz eta eskatu bezain laster fierki euskararen gaitasun agiria aterako dizuten, batez ere oposizio batzuetan aurkezteko behar baldin badute?
|
Gure
burua engainatzen segi dezakegu, eta bulego publikoetan denek bere titulua besapean dutelako bulego hura euskaldundu dugula esan, baina ez dakit horrekin euskarak zinez aurrera egiten duen. Nahiz, hau ere esan behar da, euskarak aurrera egitekotan baldintza hori bete behar duen.
|
|
|
Eta nola museoek ez duten bereizten margolanetako kolorea baizik, hizkuntzetan ere hizkuntzaren kolorea bakarrik bereizi genuke, ez ideologiarena. Eta barkatu, berdin balio du honek euskararekin nahiz gaztelaniarekin, Bidasoaz alde honetan bizi garenon kasuan bederen, biak baititugu gureak, ez dezagun
|
gure
burua engaina hemen balizko ametsekin, nola dituzten biak bereak euskara eta frantsesa Iparraldean bizi diren euskaldunek.
|
|
|
ikastolen sare berezkoa. Egin dezagun ahalegin bat eta saia gaitezen
|
gure
burua 60ko hamarkadan jartzen. Zer aurpegi jarriko genuke garai hartako ministroak (orduan ez genuen autonomia erkidegorik ez Hezkuntza sailbururik) ikastola baten zuzendariari holako zerbait esango balio?:
|
|
|
sinboloa baita han biltzea, hara joatea baita, definizioz, euskararen alde egotea. Jakina, zu bezalako gazteak erdi panparrotuak ikusten ditugunean orain, lehen ez bezala, gazteek gehiago edaten dute nagusiek baino, eta milaka botila hustu dituztenean, galdetu genioke
|
gure
buruari hori den egin daitekeen gauzarik egokiena euskararentzat. Hori ote den" milaka eta milaka lagunek baietza ematea" euskarari.
|
|
|
Ez zaizu idurituko zuri, baina hala den uste dut, eta ez naiz bakarra, hori, edo holako zerbait, izan baita zenbait idazlek mahai gainean jarri duten arazoa. Atxagak berak esan zuen aitzin horretan euskara gaizki dabilela, etorkizun beltza duela, ez dezagula
|
gure
burua engaina, uste baino askoz ere kopuru txikiagoa dela euskaldunena. Ramon Saizabitoriak ere aipatu ditu gazteen artean gertatu diren aldaketa soziologiko horiek hizkuntzari dagokionez:
|
|
|
Oso ziur nago: heriotzaren une zehatzean
|
gure
buruari ipuin bat kontatzen diogu, ez nobela bat.
|
|
|
Diglosiak eragiten duen literatura benazkoa ez ote den galdetu behar diogu
|
gure
buruari, beste batzuek jorraturiko lana gider dugula. Galiziakoa ez ezik, Probentzakoa eta Euskal Herrikoa ditu aztergai Kortazarrek, Kataluniakoari aitortuz diglosiaren bide malkarretik irten izana.
|
|
2003
|
|
|
Beraz, lan alferra da egiazko protagonistei, botere politiko eta militarra duten buruzagiei, eztabaida politikorako araudien gogoratzea. Halere,
|
gure
buruari zor diogun errespetuaz behintzat, ohar batzuk eginen ditut.
|
|
|
Zirrikitua ere ekimenean dago. Pixkana bada ere, euskaldunok jarraitu behar dugu ikasten, sortzen, pentsatzen, saiatzen, denontzako etorkizun hobea diseinatzen… eta
|
gure
burua aztertzen, zer nahi dugun batzuk eta besteek, nola errealitate bihurtu, zer akats egin ditugun… Mendeetan zehar egindako lanez, ur tantoek haitzak zulatzen baitituzte.
|
|
|
Aitzitik, literatura isiltasunean egiten den lana da, sorkuntzari buruzko gogoeta. Literaturak daukan gauza magikoa eta polit bakarra
|
gure
buruarekin egiten dugun lan isil hori da.
|
|
|
Transzendentzia albo batera utzi behar dela uste dut. Liburuak izango duen oihartzuna ahalik eta zintzoen jaso behar dugu,
|
gure
buruarekin eta irakurlearekin zintzo izan behar dugu.
|
|
|
Badirudi diseinua eta praktikoa izatea kontraesanean daudela. Hedabideetan erakusten dutenagatik, jada «diseinua» hitzak
|
gure
buruan gauza arraro bat esan nahi du, zerbait bitxia izan behar du, harrigarria eta nik ez dut hala ikusten. Inguratzen gaituzten gauza gehienak diseinatuak izan dira, autotik hasi eta edalontzi edo mahaietara.
|
|
|
Bakea geugan,
|
gure
buru bihotzetan; bakea, baita, gure etxe ta auzoetan, gure herrian eta mundu zabalean. Ez, horraitino, edozelango bake ustela, lau oinarriok sendo daukazana baino:
|
|
|
Hurrengo hau ez neuke esan barik itxi gura. Eskoletan euskerarik ez aitatu ez irakatsi ez baeuskuen be,
|
gure
buruak eta gogoak gizonaren eta herrien eskubideetara zabaltzen asko lagundu euskuen. Batez be, Gregorio.
|
|
|
(jendeak esan edo egiten duen guztiaren ardatza
|
gure
burua da),
|
|
|
Ez dugu
|
gure
burua ongi ezagutzen, ez, behintzat, behar bezainbeste.
|
|
|
Edo, bestela, hainbeste gezur esan diogu
|
gure
buruari eta, azkenean, benetan garena ez bezalakoak garela sinesten amaitu dugu.
|
|
|
|
Gure
buruaz daukagun irudia osatzen dugu gainerakoek transmititzen diguten gure irudiaren bidez, eta gure ilusio, amets eta pentsamendu idealisten bidez; ez, ordea, gure izateko, pentsatzeko, sentitzeko eta jarduteko modu benetakoaren bidez.
|
|
|
Bestela esanda,
|
gure
buruaz dugun irudiaz oso bestelakoak gara.
|
|
|
Ia segurua da hiru bertsio horiek antz handiagoa izango dutela beren artean,
|
gure
buruaz dugun irudiarekin baino.
|
|
|
Eta hori horrela da pertsona bezala
|
gure
burua pentsatu, ikusi eta definitzen dugunean ez dugulako fin jokatzen; edo, hobeto esanda, zabarkeria handiz jokatzen dugulako.
|
|
|
Kontua ez da besteren errukia piztea, baizik eta gure izateko eta sentitzeko modua ezagutzera ematea,
|
gure
buruari aukera ematea gizatiarrago, mugatuago eta errealago azaltzen garenean gure inguruko pertsonek hobeto ulertzen gaituztela eta, are, erosoago sentitzen hasten direla ikus dezagun.
|
|
|
Eta
|
gure
burua lekuz kanpo aurkitzen badugu, onena terapia bertan behera uztea da.
|
|
|
|
gure
burua arinago
|
|
|
Benetako gauzak kontatu behar dizkiogu beste norbaiti zein
|
gure
buruari.
|
|
|
|
Gure
burua hobeto ezagututa eta gizakiaren zirrikituak eta mugak gertuagotik ikusita, toleranteago eta irekiago agertzen gara.
|
|
|
Malagako Unibertsitatean Fernández Berrocal eta Extremera doktoreek adimen emozionala bestela jorratu dute, sentimenduak behar den moduan eta zehaztasunez hautemateko gizakiak duen (funtsezko) trebezia, sentimendu horiek egokiro asimilatu eta ulertzeko gaitasuna, eta
|
gure
buruaren edo besteen aldartea erregulatu eta eraldatzeko abilezia.
|