|
2000
|
|
|
Gure emaitzak Sofres A.M. (1999) bezalakoarekin konparatuz gero, alderik handienak generoensailkapenarekin lotuta daudela pentsa daiteke. Esate baterako,
|
guk
Haur/ Gazteentzako programazioagenero modura definitu ditugun arren, Sofres ek Fikzioan sailkatzen ditu marrazki bizidunak, gazteentzakotelesailak eta antzekoak. Hala ere, badira Albistegiak, Dokumentalak/ Kulturalak eta Magazinak bezalakogeneroak, zeinetan nabaria den bi ikerketen arteko aldea; horietan, nola ez, laginaren estazionalitatea (udaberria versus urte osoa) eta programa askotan aurki daitekeen eduki anitzaren aurrean erabilitakokodeketa desberdina izan daitezke desberdintasunen oinarrian.
|
|
|
Sarasa inspektoreordea.
|
Gure
haurretako ikaskide Manolo Potzolok, putakumearena egin nahi zuenean, bere buru ustel eta zuriari ezartzen zion bertzizena. Kaskezurra kraskatzen ahal ez nionez —gaztetan ere gaizki moldatzen nintzen okasioetan—, bederen, bizpahiru gauza erran nahi nizkion.
|
|
|
Bi mahai baizik ez zeuden harturik. Saltzaile iduriko gizon bakartia batean, eta
|
gure
haurretako" Potzolo" bertzean.
|
|
|
Neskak, ordea, aski lan zuen arratsaldean, zertan eta Zabalguneko atso Rosariori elkarrizketa egiten," Gure irakurleak oporretan" sail ergelerako. Ederra zeukan;
|
gure
haurretan mutiko gazteak gorrotatzen bazituen, gorrotatzenago neska maripertxentak. Badaezpada ere, ez nion aditzera eman, behar baino lehenago ikara ez zedin.
|
|
|
Ez zen batere konforme gelditu, baina ez zuen eskatzen niona ukatzeko barrenik izan. Hain segur ere, oraindik ibiliko dira erran merranak
|
gure
haurretako etxeko atsoen gezur etxapeetan," Inozentziaren seme bigarrena, bai, kazetari zebilena" galbidean abiatu ote den.
|
|
|
Lehoikume xalo bat bi hiena zitalengandik eskapo. Mugarri berririk ez
|
gure
haurrei, zinema industria estatubatuarraren mesede, hain patxadatsu ordaintzen diegun ergelbidean. Teklak zanpatuta, ez nion deus ere aterarazi ohiko soinu distortsionatuaz aparte.
|
|
2001
|
|
|
ASKOTAN gogoeta egin dugu gertakari honen arrazoi bila. Ez dut uste hemen kontzientzia handiagoa dugunik, ez dut uste
|
gure
haur eta gazte literaturaren kalitatea ingurukoetakoa baino handiagoa denik. Gertakari honen arrazoia, gakoa, gure ahuldadean dagoela uste dut.
|
|
|
Bestela esan, pertsona hazi, hezi eta arras trebatua denak. Nola eska horrelakorik
|
gure
haurrei?
|
|
2002
|
|
|
Gure eziera, berriz, estua, itxia, iñoxentea izan zen. Eta behar beharrezko zait
|
gure
haurrei eziera on bat ematea. Iñoxentekeriarik gabe, baiña zor zaien lasaitasunez, begirunez eta jatortasunez.
|
|
|
Baina artean ez nuen beste berri are zoritxarrekoagoa jaso, handik astebetera jakin bainuen Leire ere seropositiboa zela.
|
Gure
haur txikiak eragin atzeratuko bonbat bat zuela, alegia, odolean! Eta gaitza garatu zuela, noizbait!
|
|
|
Gurasoek garbi ikusten dute:
|
gure
haurrek, Euskal Herrian biziko badira, euskaraz jakin behar dute.
|
|
2003
|
|
|
Hauxe jakin nahi nuen: Euskal Herrian bizi dugun egoera nazional gatazkatsuan,
|
gure
haurrek nazio ideia nola bereganatzen dute. Eta emaitza adierazgarriak lortu ditudalakoan nago.
|
|
|
Orain umeek euskaraz ere egiten dute. Denbora asko eman dute
|
gure
haurrek A ereduan, eta borroka asko egiten ari gara gure umeek ereduan ikas dezaten.
|
|
|
Halaber, hizkuntzak, eurak guztiak, hiztun taldeentzako, ideia, nahi eta esperientziak pertsonen artean trukatzeko bitarteko soil ez direnez eta, beste osagai batzuen artean, hiztun komunitateei loturiko kulturen erakusle edo adierazpen sinboliko ere direnez, hamarkada luzeetan eskuratutako eskuduntzak, eskola giroan, gure kultura hedatzeko eta indartzeko ez dugula baliatu onartu beharrean gaude, beraz, eginkizun daukagu eta erantzukizuna geurea da bete betean, ez Madrilena ez eta Parisena. Alferrik gertatzen bada ere,
|
gure
haur eta gazteen motxilak zamatu ahal ditugu nahi beste, gure erantzukizunak ezin ditugu arindu, ordea.
|
|
|
Orain gai batekin hasi, gero beste bat hautatu. Ile apaindegira datozen emakumeei ikasi diedanez,
|
gure
haurrik joan ez den frantses eskoletan, idazlanetan, huts barkaezinak dira hauek. Baina utzidazu askatzen eta har itzazu lerro hauek erraietatik jaulkitzen zaidan garrasi baten gisara.
|
|
|
Bi urte esan zidaten. Eta
|
guk
haur bat izan nahi genuen. Eta izan dugu:
|
|
|
Gogora etorri zitzaizkidan aurreko egunetan kazetariekin eginiko txangoak.
|
Gure
haurrak erbestera eramateko ziren ontziak bisitatu genituen eta, haietako batzuk artean portuan ziren. Sinbadek begietan igarri zidan barrua astintzen ninduen ikara.
|
|
2004
|
|
|
Kaleko bizitza non dago? Gure alderdian
|
gure
haurrak erdi kalean erdi baserrian hezi dira, bizitza sozial bat dago, Iparraldean ez.
|
|
|
Guk gure aldetik eta zuek zuen aldetik ere bai. Konparazione, azken 30 urteetan, guk
|
gure
haurrak euskaraz mintzarazteko indar guztia eman behar izan dugu ikastolak sortzeko, atxikitzeko eta euskara salbatzeko. Eta zuek horiek guztiak bazenituzten »Aitzpea eta Xabierren irribarreak».
|
|
|
Ale berezi honetan,
|
gure
haurrekin aise egin ditzakegun 50 mendi ibilbide polit eskaintzen dizkigute Euskal Herria aldizkarikoek. Tximeletak sabelean izenburua jarri diote, neska mutikoek Euskal Herrian zehar, beren neurrien arabera »alegia, daukaten adin eta indarren arabera» mendian gora abia daitezen espreski hautatu dituzten ibilbide horien guztien bildumari.
|
|
|
510 Lurdes Lekuona:
|
Gure
haurrak hiru hizkuntza mintzatzeko gauza izango dira, Euskaldunon Egunkaria, 1999/9/30.
|
|
|
Umeak eskolan lehen aldiz matrikulatzen dituzten gurasoei hezkuntza eskolatze ereduen berri ematea da helburua, euskarazko irakazkuntzak dituen alderdi onak azpimarratuz. Elena Coria zinegotziak adierazitakoaren arabera, D eta ereduak dira egokienak
|
gure
haurrak elebidun izateko: " Txikitatik hobeto barneratzen da, adituen esanetan, hizkuntzaren fonetika eta intonazioa.
|
|
|
Euskal Herri kultural hori (Gandiagarekin batera) hiltzen ari den mundu bat da, umetan ezagutu zuena eta berak beti ere maite duena, arrotza gaurko gazteentzat: " Baserritik kalera/ etorri gara;/
|
gure
haurrek/ ipuin bezala entzuten digute/ nekazal bizimodua". Gandiagak –deitoratu ez, sentitu bai:
|
|
|
|
gure
haurrek
|
|
|
" Hau da
|
gure
haurra" esan zuen Seanek ahots sendoz.
|
|
|
Eta haurrari zer irudituko zitzaion? " Izanen ote du
|
gure
haurrak iritzirik horrelako egite bati buruz?". Bazterrekin Kaplan doktorearengana joan zeneko hartaz akordatu zen.
|
|
2005
|
|
|
Haurretan bertzerik uste genuen, hori egia da. Baina
|
gure
haurrei fidatu behar diegu, gu konpontzeko gauza izan ez garenaren erantzukizuna?
|
|
|
Zor publikoak 1,1 mila milioi euro gainditzen. Jendarteak ikusi edo onartu nahi ez badu ere
|
gure
haurren bizkar bizi gara, dudarik ez.
|
|
|
Jarraian, Jose Francisco Lukasek, Olaia Jimenezek eta Karlos Santiagok landu duten Hezkuntza ebaluazioaren esparruak dator, ikasleen ebaluazioa, ikastetxeena, irakasleena eta Hezkuntza Sistemaren ebaluazioa zertan den agertuz. Gainera, irakaskuntza unibertsitarioan erabiltzeko webgune baten diseinua, Xabier Etxaniz Erleren
|
Gure arteko
haur eta gazte literatura, eta Axier Huegun Burgosek landutako Ikasbide esperientziala: gorputz sentsazioak hezitzaileen prestakuntza praktikorako bidean ere bertan aurkituko ditu irakurleak.
|
|
|
Hizkuntza ez da komunikatzeko bitarteko bat soilik, kultura transmititzeko baliabide nagusietako bat da, eta zentzu horretan, badira helburu asko zehaztu gabeak, adibidez, euskararen geografia, euskararen egoera soziolinguistikoa, ahozko tradizioa... Eremu kulturala gutxi irakasten zaie
|
gure
haur eta gazteei. Irakaskuntza oso formala da, gure ahozko tradizioa adibidez arriskuan dago.
|
|
|
|
Gure
haur denboran ifernua, purgatorioa, heriotza, azken jujamendua, bekatua, ziren aipu predikuetan. Amodioa oso guti.
|
|
|
madarikatzea ez daiteke Jesusen izenean eska.
|
Gure
haur denboran entzuten genuen" deabrua sar balakio"," deabruak eraman dezala"," leher egin dezala" eta horrelako. Deabruari zitzaion eskatzen gaizkia egitea, nahiz otoitz horrek ez zuen Jainkoari eginik baino efikazitate gehiago, deabruari egina izana gatik!
|
|
|
Euskaldun batek ez du erranen ene etxea, ene ama, ene haurrak, ene pentzea, ene herria... bainan gure etxea, gure ama,
|
gure
haurrak, gure pentsea, gure herria... Jabetasunaz ebanjelioari biziki hurbil den ikusmoldea.295 Eta gisa bereko beste zenbat hurbilketa ez liteke Berri Ona eta euskararen artean?
|
|
|
Gostako zaigu. Baina zer eskatzen diogu
|
gure
haurrari, haur bat baizik ez delarik! Zenbat aldiz ez diogu garrazki eskatzen nahi ez duena egin dezan.
|
|
|
Eta gu, helduak, zohituak, zentzuz beteak, gibelka ari ote gara?
|
Gure
haurrari hoinbeste eskatzen diogularik, patar guziak ordoki nahi genituzke guhaurentzat. Ezagutzen dugu indarño bat gabe eskura daitekeen zerbait balios?
|
|
|
Nola jujatuko gaituzte
|
gure
haurrek, irakurtuko dutelarik hilabete oroz 15 afrikar Mediterraneo zolara doazela Gibraltarreko itsasartea iragaitean; Libia eta Sizilia artean 28 hil zirela egun batez, 13 biharamunean (hauetan zazpi haur) gosez eta hotzez, beste 200 kolpez bi hilabete lehenago! 1996ko Eguberriz, sortzearen besta biharamunean 283 indio ito baitziren golpez Siziliako itsasartean, aspaldi ahantziak dira!
|
|
|
Nola jujatuko gaituzte
|
gure
haurrek jakinen dutelarik Gibraltarreko itsasartearen iragatea lortu dutenetan hamabots hogei mila preso emanak direla urte oroz Espainian, haien behar gorrian delarik gure ekonomia. Alabaina ez dugu haurrik aski egiten gure ekonomiari behar dituen langileak emateko, gure zahar arrandak segurtatzeko... eta gustukoak ez zaizkigun lanen egiteko:
|
|
|
lehen Espainia, bigarren Frantzia, hirugarren Alemania. " Zer ziren arrunt mentsak?" pentsatuko dute
|
gure
haurren haurrek. Inkisizioaz bakar batzu ziren hobendun.
|
|
|
Haiek diotenez
|
gure
haurrek gero eta gutxiago jolasten dute eta euren aisia ekintza pasiboagoekin betetzen dute, telebista eta bideojokoetan oinarrituta batez ere.
|
|
|
Haurtzaindegian jardunaldia amaitutakoan, anima dezagun
|
gure
haurra bizipenak gurekin parteka ditzan; erakuts dezagun interesa, poza, jakin nahia, haren aurrerakuntzak ikusita.
|
|
|
Adelaren doinua bakarra zen, berezia. Urte batzuk geroago ulertu nuen nondik zetorkion; kataluniarra jaiotzez,
|
gu
haurrokin ikasi zuelarik euskara, haurtzaroko doinu eta leloak oroitarazten zizkion horrek, eta gurekin ikasten ari zen hizkuntza berrian txertatzen zituen doinu haiek, oharkabean seguru asko. Euskaraz mintzatzeko haren modua benetan eztia egiten zitzaigun, oso eztia, eta aldi berean grazia egiten zigun.
|
|
|
Mutil batek lehenengo Jaunartzea egin behar zuen.
|
Guk
haur guztiak euskaraz preparatzen genituen.
|
|
|
–
|
Gure
haurrak ez dira gaiztaginak, frantses eta espainol botereen kontrako borrokan eroritako gudariak baino: euskara salbatzea eta herriaren independentzia zurkaitzak dituzte indartzen!
|
|
|
– Gazte sutsu horiek ez dira gaiztaginak:
|
gure
haurrak dira.
|
|
|
– Jainkoak sariztaturen zaitu, anderea –erraten zion buhameak– Beharbada baliatzen ez dituzun arropa zenbait ere bazinuzke, so egizu
|
gure
haurrak nola bezti diren.
|
|
2006
|
|
|
Pozoitu egin zituzten gure umeak.
|
Gure
haurrak ospitaletara eraman genituenean pozik zeuden. Txertoaren ondoren berriz, gaixotu eta hiltzen hasi ziren.
|
|
|
Batzuetan gurasoek uste dute haurraren beharrek berehalako erantzunabehar dutela. Hala ere, txikitatik
|
gure
haurren beharrei satisfazioa ematekoereduaren oinarria ari gara jartzen. Desiren berehalako satisfazioa emannahi izateak frustrazioan heztea eragiten du, eta horren ondorioz gatazkak sortu, haurrak ez baitu ikasten beti ezin duela lortu nahiduen guztia eta nahi duen mementoan.
|
|
|
Hutsunea ez zen erabatekoa izan, ordea, eta ez naiz ari" gogoan zaitugu" eta gainerako espiritismo politikoaz, ez: Gaizkaren lan finari esker edo, Txemari eta Ainararen gutun bat iritsi zitzaigun, hantxe bertan irakurri genuena eta
|
gure
haurra zela-eta besarkada handi bat igortzen ziguna. Gure bikote lagun haren gutunak negarrez hasteko zorian utzi bagintuen, malkoen iturria erabat ireki zigun hurrengoak:
|
|
|
Ene ama mintzatu aitzin, erabaki gabe nengoen haietan zer zen harrigarriena, marra tatxa gabea ala isiltasun betea.
|
Gure arteko
haurren bati, mutiko horietariko bat Joanes zela aditu berria nion, haien anaia, edo anaia erdia.
|
|
|
lortuko ote dugun
|
gure
haurra
|
|
2007
|
|
|
Batetik, Britainia Handian airera isurtzen diren dioxina guztien erdia edo gehiago zaborren erretzeak eragiten duela, ahaztu gabe kiskalketaren bukaeran geratzen diren errauts oso toxikoak. Bestetik, kiskali egiten direla baliabide asko eta onak, birzikla daitezkeenak eta erre direlako
|
gure
haurrek eta ondorengoek erabili dituztenak.
|
|
|
" Gure hizkuntzaren inguruko lanak sustatuko ditugu. Baliabide gehiago jarriko ditugu, hizkuntzaren erabiltzailea belaunaldirik zaharrena delako eta hau zahartzen doan neurrian,
|
gure
haurrek ikasiko dutela ziurtatu beharra dugu".
|
|
|
Lekuan lekuko, bertako bezala bizi gara, ez diplomatikoen gisan.
|
Gure
haurrak tokian tokiko eskoletara joaten dira, bertako umeekin nahasirik. Guk ez dugu espainiarrekin edo frantziarrekin bat egiten… Euskaldunak garelako, beharbada, edota jatorri ezberdineko ezkontideak garelako.
|
|
|
ez daukat idatzitakoa zuzentzea beste lanik. Badakit euskal curriculumaz aritzean, eta
|
gure
haurren mundua irudikatzean, bizimodu osasungarri bat begitandu nukeela, baina Titin eta Barriola arteko partida ikusteko palomitak egin dizkiegu semeari eta beraien lagunei, eta nik tarte honetan amaitu nahi dut artikulua. Konturatzen naiz txokolatea txarra dela gu bezalako bizimodua daukatenentzat... baina dagoeneko jana dut txokolatea.
|
|
|
Elkarrizketa hori, egiaz, ez da helduen munduan —gure gaurko gizartean— burutua dagoen zerbait. Hori horrela balitz,
|
guk
haurrak mundu horretara gidatu beharra baino ez genuke izango, hain justu teknika kulturalek eurei eskaintzen dietenaren antzera. Alderantziz:
|
|
|
Gizon adineko baten izkirionea jauki zitzaidan. Iragan mendeetako idazkera zen, euskara zaharra,
|
gure
haur denborako katixima liburuetan haztatzen genuenaren antzekoa: Xren ordez CH zebilen, Zren lekuan C, adibidez.
|
|
|
— Ez Kaiet, ez, hi bezala ohartu nauk
|
gure
haurrek aipatutako hezur ixtorio horrek trabolatzen duela, bainan ez dakiat zertan ez zergatik!
|
|
|
Hiru aste pasa ziren jakin ginduelarik, goiz batez,
|
gu
haurrek merezi ginuela" gure xintxotasuna konduan hartuz" ateraldi ttipi baten egitea itsaso hegira. Ez naiz arras segur, bainan, badut beldurra, geroak erakutsiko daukun bezala, gure itsasorateko bidaia horrek bazuela beste helbururik, gure ez zutenez buru xokoan Xantianaren ikusteko xede ttipi zonbait, zertan zabilan bere leku berrian eta nola konpontzen zen bere izaera ezustezkoan.
|
|
2008
|
|
|
|
Gure
haurrei eta gazteei zor diegulako, jarrai dezagun lanean etorkizun justuago baten alde. Eta norberak deskubri dezala Olentzero nor den!
|
|
|
Maurizion daudenetako asko analfabetoak dira, langabezian daude ezin egokiturik bizileku berrira. " Hemen
|
gure
haurrak esan dio Lisette Talatek kazetariari drogarekin eta kriminalitatearekin nahastu dira. Ikusi 37 urteko nire seme hori, langabeziagatik edanari eman dio".
|
|
|
" Izena ere aldatu diote azaldu digu Beserrek, demokraziarekin ezarritakoa da.
|
Gu
haurrak ginenean Distrito quinto zen". Gerra galdu zutenen auzoa, lumpena bizi zen auzoa, txinoa.
|
|
|
|
Gure
haurrak ezeren beldurrik gabe jauzi egiten badu uretara, azaldu diezaiogun zer arrisku aurki ditzakeen itsasoan eta zer neurri hartu behar dituen.
|
|
|
|
Gure
haurrak sei urte baditu, eta 20 kilo inguru, kilo eta erdiko edo bi kiloko zorroa eraman ahal izango du, gehienez ere.
|
|
|
Azken hauei gagozkiela,, norbaitek gostuko pertsu> alde> bat irakurtzen badu? zioen Xalbadorrek, Odolaren> mintzoan, eta aurreraxeago, harat biltzen denean
|
gure
haur
|
|
|
|
Guk
Haur Hezkuntzatik hasi eta 4 maila arte bizkaiera erabiltzen dugu eta hortik gora batua, nahiz eta goiko mailetan komunikazio hizkuntza bezala bizkaiera erabiltzeko aukera guztiak ematen diren. Honek esan nahi du guk idazketa irakurketa prozesu osoa bizkaieraz egiten dugula eta laugarrenetik gora hasten garela jarduera akademikoan batua sartzen.
|
|
|
Haurrek esaten dituztenak baino hitz gehiago ezagutzen dituzte.
|
Gu
haurrak ESATEN dituen hitzekin gaude batik bat interesaturik. Hartu zerrenda eta markatu haurrari esaten entzun dizkiozun hitzak.
|
|
|
Kasu gehienetan, hasierako ustekabe eta harridurari haserrea jarraiki zaio. «Zer dela-eta esan behar digute
|
gure
haurrari jarri behar diogun izenak zein izan behar duen?» «Nor dira gure haurrari zelan deitu behar diogun esateko?» Horrelako galderek izena gurasoen eskubidea dela suposatzen dute, ez dela ohitura bat, ez dela izapide burokratiko hutsa, ez dela gizarteak arautu duen pertsona eratzeko erritu bat... Eskubidea omen da.
|
|
|
Kasu gehienetan, hasierako ustekabe eta harridurari haserrea jarraiki zaio. «Zer dela-eta esan behar digute gure haurrari jarri behar diogun izenak zein izan behar duen?» «Nor dira
|
gure
haurrari zelan deitu behar diogun esateko?» Horrelako galderek izena gurasoen eskubidea dela suposatzen dute, ez dela ohitura bat, ez dela izapide burokratiko hutsa, ez dela gizarteak arautu duen pertsona eratzeko erritu bat... Eskubidea omen da.
|
|
|
Non eta nola bada
|
gure
haurrek ikhasten dute laborantza. Aita amen ganik, haukiek ongi balin badakite ongi; gaizki ikhusten badute berritz gaizki; askotan gusturik gabe, ez dakitelarik eian hobekiago egin diteken.
|
|
|
Izan ere, horri esker, ikasleek paperezko edo elektronikako kontsulta lanak, liburu monografikoak edo kazetaritza dokumentuak eskura ditzakete, eta, horiei esker, testuliburuetan jasotako informazioa kontrastatu eta osatu ahal izango dute. Laburbilduz, “eskolako liburutegiak
|
gure
haur eta gazteen benetako prestakuntza integrala bermatzen du, ezagutzarako, autoezagutzarako, aurkikuntza pertsonalerako eta aurkikuntza zientifikorako gunea delako”. Bestalde, eskolako liburutegian eskura dauden baliabideak erabiliz curriculum gairen bati buruzko ikerketa atazek ikasleei beren kabuz ikasteko eta ikasten ikasteko gaitasuna garatzen laguntzen diete.
|
|
|
Bada, harrotasunez esan behar dugu, norbaitek ez badaki, gutun honen sinatzaileok euskaldun berriak garela. Bere garaian gure esku egon ez ziren hainbat ondorioengatik
|
gure
haur ikasketak A ereduan egin behar izan genituen hirurok.
|
|
|
Ordutegiak, otorduak, loaldiak... den dena berria zen. Eta, jakina,
|
gure
haurra maitatzen ere ikasi behar izan genuen, maitasuna ez baita ziztuan iristen den gauza bat. Poza bai, berehala iristen da, eta ikaragarria izan zen Garazi jaiotzean sentitu nuena, baina nago ez zela bat bateko maitasun irrazional eta baldintzarik gabekoa.
|
|
|
Zergatik ikertu behar dituzte gure harremana, gure ekonomia, gure iragana eta gure familia? Aita eta ama biologikoak izateko ez badute egokitasun agiririk eskatzen, zergatik eskatzen digute
|
guri
haur bat adoptatu ahal izateko. Eta egia da, egia denez, edozein txoriburuk izan dezakeela haur biologiko bat, erantzuna adoptatu nahi dugun haur horrengan aurkituko dugu, gehiegi bilatu gabe aurkitu ere.
|
|
|
Ez naiz horretaz harritzen! Bere amari aitortua zion zu maite zinituela eta beti maitatzen ditugu
|
gure
haurrek maite dituztenak. Hautu bat egin du, arrebak zor dion ontasunaz zu jabe ezartzea gerokotz.
|
|
2009
|
|
|
|
Gure
haur denboran lehen auzoaren kontzeptua oso bizirik ezagutu dugu. Lehen auzoa da zure etxetik elizarat abiatuta bidearen alderdi berean daukazun lehen etxea.
|
|
|
Jende gutxiago behar baitzen lanerako.
|
Gure
haur denboran etxetiarren umeak lana zutelarik ez ziren azaltzen eskolan. Absentismoa zen arazo nagusia.
|
|
|
Bai. Hemen herrian,
|
gure
haur denboran, baziren bizpahiru gizon zinez itsusiak, gasarekin erreak, edo bonbak aurpegi erdia eramanak. Pertsonaiak ziren herrian, pentsio handia zuten, leku publikoa zuten...
|
|
|
Zergatik dira hain onak kenyarrak edo etiopiarrak? Guk jaso genituen baina
|
gure
haurrek ez dauzkaten aipaturiko balore horiek dauzkatelako. Ez da kasualitatea iraupen luzeko kirolari gehienak jatorri xumekoak izatea.
|
|
|
Egia erran, andreak erran zidan. Ni beti kantuz ari nauzu, musikan edo… Hori beti ikusi dute
|
gure
haurrek etxean, eta berak ere biziki poliki kantatzen zuten umeak zirelarik, hamabi urtetan eta. Gero, segitu dute.
|
|
|
...gazteak krudel jokatzea elkarren artean, eta sentimendurik ez erakustea besteen minarentzat.Gero eta enpatia gutxiago dago, bestearen lekuan jartze hori.Adimenaren funtziorik garrantzitsuenetakoa da, eta inon ez dute lantzen.Zer egin behar litzateke. Gurasoek eta irakasleek lagundu behar lituzkete seme alabak, ikus dezaten nola bizi den hain ongi ez dagoen jendea, langabeak, adinekoak, gaixoak...
|
Gure
haurrak ez baditugu behin eta berriz horretan entrenatzen, ehunka aldiz, ez dute garatuko gaitasun hori.Eta horren faltan, liderrak sortuko ditugu, oso txarrak, beren zilborrari baino begiratzen ez diotenak.Guztiok ezin ditugu eduki maila handiko ikasketa, lan bikainak eta aitortza handiak.Arrakastaren gizartean, nola erakutsi jendeari arrakastarik gabe bizitzen. Egungo gizartea obsesionatuta dag... Gaur egun, zazpi urteko haur batek informazio gehiago dauka, erromatar enperadore batek zeukana baino. Gizarte sareak, solasguneak, eztabaidaguneak... Gazteentzat Internet da plaza publikoa, eta hor egiten dituzte harremanak.Zer jarrera hartu behar dute gurasoek. Internetek aukera ematen du gazteek euren mundua zabal dezaten, hori hala da, baina, aldi berean, areagotu egiten du harremanen azalkeria, eta horrekin batera, konfiantza falta ere bai, eta bizi esperientzia sakonak trukatzeko zailtasuna ere izugarri handitzen du.Muga bat jarri behar dela iruditzen zait, eta hori gurasoek egin behar dutela, baina, ahal den neurrian, deus inposatu gabe, elkarrizketa erabiliz.Arauak ulertu egin behar dira lehenik, eta gero onartu.Komeni da, beraz, gazteak elkarrekin bilduz jar daitezela harremanetan, eta ez bide birtualetatik.Harreman fisikoak ordezkaezinak dira.Azken bi hamarkadetan gertatu diren bi fenomenok aldatu egin dituzte giza harremanak.Lehena telebista izan da.Gurasoek eta seme alabek arreta gehiago jartzen diete pantailan ageri diren irudiei, eta elkarren arteko hizketa isildu egiten da.Ondorioz, familia bihurtzen da leku berean bizi den arrotz multzo bat.Bigarren fenomenoa Internet da.Telebista baino askoz hobea da, ikuslea ez delako pasiboa.Aktiboa da.Internet bidez pertsona asko ezagutzen ditugu, baina haren etxeko ataria soilik ezagutzen dugu, ez barru barruan dagoena, eta hortxe dago arazoa.Gainera, bizitzak ez du ematen dozenaka, ehunka lagun min edukitzeko adina, eta Internetek besterik pentsaraz diezaguke.Ezinezkoa da.Lagun onak esku bakarreko hatzekin konta daitezke, edo bi eskuetakoekin, asko jota.Eta hori aurrez aurreko harremanean landu beharra dago.Gurasoek seme alaben lagunak izan behar dute. Seme alaben lagunik onenak izan behar dute gurasoek.Mugak ere jarri behar dituzte, baina ekuazio horretan dago gakoa, mugen eta adiskidetasunaren arteko ekuazioan.Beharrezkoa da gure seme alabak harritzea, eguneroko errutinatik irtetea, gure galeren eta frustrazioen berri ematea, seme alabek uler dezaten gure bizi esperientzien bidez ez beti onak, gainera, sentiberago egiten garela, gizatiarrago, eskuzabalago.Sekula ez da gaur beste garatu entretenimenduaren industria, eta sekula ez dira izan pertsonak gaur bezain tristeakEz zaizu iruditzen gurasoak adiskidetzat hartuta, seme alabek oker uler dezaketela harreman horren muina. Adiskide izan behar dela esaten dudanean, ez dut esan nahi seme alabek aurrez antzeman behar digutela zer egingo dugun, seme alabei nahi dutena egiten utzi behar zaiela, gehiegi babestu behar direla edo haurrek gurasoak manipulatu behar dituztela.Egun, haurrek manipulatu egiten dituzte gurasoak.Adiskide izateak esan nahi du gure irudi ezin hobea ematea seme alabei, gehiago besarkatzea, maitekorragoak izatea eta eskuzabalagoak; eta aldi berean, mugak jartzen jakitea, ezetz esaten ikastea... Hau da, oreka lortzea autoritatearen eta afektibitatearen artean.Ez dirudi erraza oreka hori lortzea.Ez da erraza, ez.Baina egiten ez badugu, nola prestatuko ditugu gure seme alabak bizitzak jartzen dituen erronkei aurre egiteko, krisiei, estualdiei, desilusioei... Gure seme alabak ez baditugu prestatzen beste gizaki batzuekin harremanak edukitzeko. Ez dugu egingo baldin eta arau eskuliburu oso zorrotz eta azalekoa hartzen badugu oinarri; eta nahi duten guztia egiten uzten badiegu eta eskatzen duten guztia erosten badiegu, orduan ere ez dugu egingo.Era horretan jokatuz, kontsumitzaileak soilik sortzen ditugu, kreditu txartel baten zenbakiak.Eskola porrota, jazarpena, bullying a, aspaldiko arazoak dira eta gizarte guztietan ageri direnak.Zergatik ematen diegu halako garrantzia gaur egun. Gero eta ohikoagoa da haurrak eta gazteak krudel jokatzea elkarren artean, eta sentimendurik ez erakustea besteen minarentzat.Gero eta enpatia gutxiago dago, bestearen lekuan jartze hori.Adimenaren funtziorik garrantzitsuenetakoa da, eta inon ez dute lantzen.Zer egin behar litzateke. Gurasoek eta irakasleek lagundu behar lituzkete seme alabak, ikus dezaten nola bizi den hain ongi ez dagoen jendea, langabeak, adinekoak, gaixoak... Gure haurrak ez baditugu behin eta berriz horretan entrenatzen, ehunka aldiz, ez dute garatuko gaitasun hori.Eta horren faltan, liderrak sortuko ditugu, oso txarrak, beren zilborrari baino begiratzen ez diotenak.Guztiok ezin ditugu eduki maila handiko ikasketa, lan bikainak eta aitortza handiak.Arrakastaren gizartean, nola erakutsi jendeari arrakastarik gabe bizitzen. Egungo gizartea obsesionatuta dago garaipenarekin, podiumarekin, lehenengo izatearekin.Baina gutxi batzuk soilik irits daitezke horra.Baina izan gaitezke hamargarrenak, ehungarrenak, milagarrenak, duin eta zoriontsu, eta hori irakatsi daiteke, eta irakatsi egin behar da.Tamalez, gizartearen agenda paranoikoak kontrakoa sustatzen du.Seme alaben lagunik onenak izan behar dute gurasoek, baina horrek ez du esan nahi haiek nahi duten guztia egiten utzi behar dietenikZuk baduzu seme alabarik. Hiru alaba dauzkat, eta izugarri maite ditut.Esaten duzun hori egiten duzu haiekin. Egiten dut, eta zenbaitetan nire hutsegiteak onartu behar izaten ditut, barkamena eskatu... nahi dudalako nire alabek uler dezaten zer den pertsona heldu izatea:
|
|
|
Gaur egun, zazpi urteko haur batek informazio gehiago dauka, erromatar enperadore batek zeukana baino. Gizarte sareak, solasguneak, eztabaidaguneak... Gazteentzat Internet da plaza publikoa, eta hor egiten dituzte harremanak.Zer jarrera hartu behar dute gurasoek. Internetek aukera ematen du gazteek euren mundua zabal dezaten, hori hala da, baina, aldi berean, areagotu egiten du harremanen azalkeria, eta horrekin batera, konfiantza falta ere bai, eta bizi esperientzia sakonak trukatzeko zailtasuna ere izugarri handitzen du.Muga bat jarri behar dela iruditzen zait, eta hori gurasoek egin behar dutela, baina, ahal den neurrian, deus inposatu gabe, elkarrizketa erabiliz.Arauak ulertu egin behar dira lehenik, eta gero onartu.Komeni da, beraz, gazteak elkarrekin bilduz jar daitezela harremanetan, eta ez bide birtualetatik.Harreman fisikoak ordezkaezinak dira.Azken bi hamarkadetan gertatu diren bi fenomenok aldatu egin dituzte giza harremanak.Lehena telebista izan da.Gurasoek eta seme alabek arreta gehiago jartzen diete pantailan ageri diren irudiei, eta elkarren arteko hizketa isildu egiten da.Ondorioz, familia bihurtzen da leku berean bizi den arrotz multzo bat.Bigarren fenomenoa Internet da.Telebista baino askoz hobea da, ikuslea ez delako pasiboa.Aktiboa da.Internet bidez pertsona asko ezagutzen ditugu, baina haren etxeko ataria soilik ezagutzen dugu, ez barru barruan dagoena, eta hortxe dago arazoa.Gainera, bizitzak ez du ematen dozenaka, ehunka lagun min edukitzeko adina, eta Internetek besterik pentsaraz diezaguke.Ezinezkoa da.Lagun onak esku bakarreko hatzekin konta daitezke, edo bi eskuetakoekin, asko jota.Eta hori aurrez aurreko harremanean landu beharra dago.Gurasoek seme alaben lagunak izan behar dute. Seme alaben lagunik onenak izan behar dute gurasoek.Mugak ere jarri behar dituzte, baina ekuazio horretan dago gakoa, mugen eta adiskidetasunaren arteko ekuazioan.Beharrezkoa da gure seme alabak harritzea, eguneroko errutinatik irtetea, gure galeren eta frustrazioen berri ematea, seme alabek uler dezaten gure bizi esperientzien bidez ez beti onak, gainera, sentiberago egiten garela, gizatiarrago, eskuzabalago.Sekula ez da gaur beste garatu entretenimenduaren industria, eta sekula ez dira izan pertsonak gaur bezain tristeakEz zaizu iruditzen gurasoak adiskidetzat hartuta, seme alabek oker uler dezaketela harreman horren muina. Adiskide izan behar dela esaten dudanean, ez dut esan nahi seme alabek aurrez antzeman behar digutela zer egingo dugun, seme alabei nahi dutena egiten utzi behar zaiela, gehiegi babestu behar direla edo haurrek gurasoak manipulatu behar dituztela.Egun, haurrek manipulatu egiten dituzte gurasoak.Adiskide izateak esan nahi du gure irudi ezin hobea ematea seme alabei, gehiago besarkatzea, maitekorragoak izatea eta eskuzabalagoak; eta aldi berean, mugak jartzen jakitea, ezetz esaten ikastea... Hau da, oreka lortzea autoritatearen eta afektibitatearen artean.Ez dirudi erraza oreka hori lortzea.Ez da erraza, ez.Baina egiten ez badugu, nola prestatuko ditugu gure seme alabak bizitzak jartzen dituen erronkei aurre egiteko, krisiei, estualdiei, desilusioei... Gure seme alabak ez baditugu prestatzen beste gizaki batzuekin harremanak edukitzeko. Ez dugu egingo baldin eta arau eskuliburu oso zorrotz eta azalekoa hartzen badugu oinarri; eta nahi duten guztia egiten uzten badiegu eta eskatzen duten guztia erosten badiegu, orduan ere ez dugu egingo.Era horretan jokatuz, kontsumitzaileak soilik sortzen ditugu, kreditu txartel baten zenbakiak.Eskola porrota, jazarpena, bullying a, aspaldiko arazoak dira eta gizarte guztietan ageri direnak.Zergatik ematen diegu halako garrantzia gaur egun. Gero eta ohikoagoa da haurrak eta gazteak krudel jokatzea elkarren artean, eta sentimendurik ez erakustea besteen minarentzat.Gero eta enpatia gutxiago dago, bestearen lekuan jartze hori.Adimenaren funtziorik garrantzitsuenetakoa da, eta inon ez dute lantzen.Zer egin behar litzateke. Gurasoek eta irakasleek lagundu behar lituzkete seme alabak, ikus dezaten nola bizi den hain ongi ez dagoen jendea, langabeak, adinekoak, gaixoak... Gure haurrak ez baditugu behin eta berriz horretan entrenatzen, ehunka aldiz, ez dute garatuko gaitasun hori.Eta horren faltan, liderrak sortuko ditugu, oso txarrak, beren zilborrari baino begiratzen ez diotenak.Guztiok ezin ditugu eduki maila handiko ikasketa, lan bikainak eta aitortza handiak.Arrakastaren gizartean, nola erakutsi jendeari arrakastarik gabe bizitzen. Egungo gizartea obsesionatuta dago garaipenarekin, podiumarekin, lehenengo izatearekin.Baina gutxi batzuk soilik irits daitezke horra.Baina izan gaitezke hamargarrenak, ehungarrenak, milagarrenak, duin eta zoriontsu, eta hori irakatsi daiteke, eta irakatsi egin behar da.Tamalez, gizartearen agenda paranoikoak kontrakoa sustatzen du.Seme ...gazteak krudel jokatzea elkarren artean, eta sentimendurik ez erakustea besteen minarentzat.Gero eta enpatia gutxiago dago, bestearen lekuan jartze hori.Adimenaren funtziorik garrantzitsuenetakoa da, eta inon ez dute lantzen.Zer egin behar litzateke. Gurasoek eta irakasleek lagundu behar lituzkete seme alabak, ikus dezaten nola bizi den hain ongi ez dagoen jendea, langabeak, adinekoak, gaixoak...
|
Gure
haurrak ez baditugu behin eta berriz horretan entrenatzen, ehunka aldiz, ez dute garatuko gaitasun hori.Eta horren faltan, liderrak sortuko ditugu, oso txarrak, beren zilborrari baino begiratzen ez diotenak.Guztiok ezin ditugu eduki maila handiko ikasketa, lan bikainak eta aitortza handiak.Arrakastaren gizartean, nola erakutsi jendeari arrakastarik gabe bizitzen. Egungo gizartea obsesionatuta dag... bere hutsegiteak onartzen dituena.Duela urte batzuk, alaba zaharrenak aurpegiratu zidan jende asko hartzen nuela kontsultan, hitzaldi asko ematen nituela, baina azkenaldian ez nuela denborarik berekin hitz egiteko.Begietara begiratu nion, besarkatu eta esan naion:
|
|
|
Zertarako?
|
Gu
haurrak ginenean infinitua orain baino askoz gertuago zegoen.
|
|
|
–Eta orain, ea
|
gure
haurrak lo lo egiten duen, hamaiketan beste bisita bat du-eta.
|
|
|
Gauzak horrela, ez zuen zentzu handirik
|
gure
haurrari ingeles hutsean egin ziezaion eskatzea Sumptari. Edozelan ere, ez nion inoiz entzun hainbeste katalan erabiltzen Julia jaio zen arte.
|
|
|
Zeure burua zaindu behar duzu orain? zeure burua eta
|
gure
haurra, ados?
|
|
|
“Oporrak Bakean” Proiektua saharar umeei zuzendutako elkartasun ikurra da, gerra eta bidegabekeriaren kontra eta bakearen aldeko oihua. Elkartasun proiektu honek helburu hauek ditu: Alde batetik ume saharauiei aukera ematea ordura arte eskola liburuetatik besterik ezagutzen ez zutena, zuzenean ikusteko (ibaiak, mendiak, basoak, itsasoa e.a.). Bestetik,
|
gure
haurrekin batera bizitzeko aukera izatea, munduaren beste ikuspegi bat izan dezaten, errefuxiatuen kanpamenduetan dutenaren desberdina. Errefuxiatuen kanpamenduetan jaiotako 7 eta 12 urte arteko ume saharauiak dira, beren familiekin erbesteraldi luzea pairatzen ari direnak. Erbesteraldi horretan mota guztietako gabeziak jasaten ari dira, bai bizi elikadura aldetik, bai osasun eta hezkuntza aldetik.
|
|
|
Eta nonbait izatearren, helduen presentzia beren hitzen zirrikitutik heltzen zaigu: aurreiritziak eta topikoak barra barra errepikatzen dituzte
|
gure
haurrek. Esaterako, gizagaixoak!
|
|
|
Orokorrean, edozein betebehar edo lan ondo egiteko gogotsu jardutea heldutasunaren adierazle da, eta gure helburua horrela egitea izaten da gehienetan.
|
Gure
haurren hezkuntzan indar handia ipintzen dugu, horrelakoak barneratzeko.
|
|
|
Heriotza jakin aurretik honelaxe adierazi zuten: Seguru gaude eta seguru egongo gara
|
gure
haurrak nozitzen dituen osasun arazoak oso larriak izanda ere, haren biziak balio zuela eta bizirik atxikitzea merezi zuela.
|
|
|
Historia gara, geure historia, eta gure ahuldade eta sentikortasunari haurren moduan erantzun diezaiekegu; kontzientziarik gabe, bulkadaz pizten den beldur, hira edo tristurarekin; edo, bestalde, eurez jabetu eta ezagut ditzakegu, eta helduen modura erabakiak hartu. Erreakzio horiek guztiak entzun egin ditzakegu, eta eurengana hurbildu ere bai, eta, noski,
|
gure
haurra zaindu.
|
|
|
Eta zergatik Reggio Emiliara. Aiora eta Amaia:
|
Guk
Haur Hezkuntza ikasi digu Iruñean eta ikasketak bukatuta atzerrian praktikak egiteko aukera geneukan. Irati:
|
|
|
" ai ene neba maitea/ onartu eta bakea/ ez al duzu nahi gure umeek aitona izatea?" eta borobil itxi zuen gaia Arzallusek horrela ihardetsiz: " arrazoia konpletoa/ baina ez da hain petoa/ nik erantzun bat badaukat nere kezken artekoa/
|
gure
haurra etxekoa/ ta geure babesekoa/ nola esplikatu aitona dela hogei urtekoa?".
|
|
|
–Bizirik erreko gara.
|
Gure
haurrak leku seguruagoetara bidali ditugu?, arranguratu da Maratongo biztanle bat.
|
|
|
–Eta orain, ea
|
gure
haurrak lo lo egiten duen, hamaiketan beste bisita bat du-eta.
|
|
|
Badakizu ez dudala munduan zutaz beste inor maite; emakume hura ez zen, ordea, besteak bezalakoa. Zu, Clara, eta
|
gure
haurra kenduta, emakume haren eta orain arte ikusitako guztiaren arteko aldea, zeruaren eta lurraren artean dagoen berbera da. Ez dakit nola azaldu...
|
|
|
Badakigu, larritasunez? gela barruko hizkuntzatzat dutela euskara, ingurune euskaldunenetan ere,
|
gure
haur eta gazte ugarik.
|
|
2010
|
|
|
Zerbait egitea norberaren esku dago. " Suaviter in modo, fortiter in re", baina ez dezagun hau guztia onartu,
|
gure
haurrek ordainduko dute-eta.
|
|
|
" Ura agortzen bada eta haiek joan, ez dugu izango ez lanik, ez urik. Zer egingo dute
|
gure
haurrek?".
|
|
|
Laguntza gehiago eskertuko litzatekeela ere beharrak ez baitira txikitu, botere publikoek ez baikaituzte laguntzen euskararen egoeraren heinaren araberako neurriekin. Bai, ikastolek laguntza behar dute
|
gure
haurren geroa euskalduna izan dadin, gure haurrek beren geroa euskaraz izanen dela erabaki dezaten. Erakutsi behar diegu bide ona dela, gustura eramaten dugula euskaldunak izaten jarraitu nahi dugulako, euskararen mundua gurea delako eta maite dugulako.
|
|
|
Laguntza gehiago eskertuko litzatekeela ere beharrak ez baitira txikitu, botere publikoek ez baikaituzte laguntzen euskararen egoeraren heinaren araberako neurriekin. Bai, ikastolek laguntza behar dute gure haurren geroa euskalduna izan dadin,
|
gure
haurrek beren geroa euskaraz izanen dela erabaki dezaten. Erakutsi behar diegu bide ona dela, gustura eramaten dugula euskaldunak izaten jarraitu nahi dugulako, euskararen mundua gurea delako eta maite dugulako.
|