|
2000
|
|
|
Ordea,
|
gure
aita ez zegoen joko hura jokatzeko disposizionean, ezta bere anaia gaztearen lezionerik onartzeko ere, are gutiago modu eta tonu hartan, eta, hala, liztorrak ziztatu balu bezala eta gauzak bere tokian jartzen zituela, haserre antzean mintzatu zen:
|
|
|
—Pizarrok, Almagrok eta bertze horiek Indiak konkistatu zituztela...? —erran zigun bertze egun batean, konbertsazione haietarik batean, etxe aitzineko jardinaren erdiko iturriaren marmara ere lagun genuela, ohi bezala— Bada,
|
gure
aitak ez gutiago! Hura bai buru argia!
|
|
|
Eta kanoi hura buru buruan sartu zitzaion eta, nola aita baitzen, izaitez, aseezina, hala gogoratu zitzaion ez ote zen luzeegia kanoien tratuan sinaturikako lau urteko epe hura, zeren ehungarrenaren ondotik baitzetorren ehundabatgarrena... harik eta berant baino lehen argi bat piztu zitzaion arte, aterabidean jarri zuena: Patientia vincit omnia, baina
|
gure
aita ez zen pazientzia handiko gizona, eta, handik astebete eskasera, errege egunean, erran zuen:
|
|
2001
|
|
|
‘Aita hilda gero bere logelako armairuan kutxa bat topatu genuen, egundo ireki gabeko gutunez beterik, Euskal Herritik helduak denak. Hau da,
|
gure
aitak ez zuen azkeneko berrogei urteotan Euskal Herritik heldutako gutunik irakurtzen! ’
|
|
2002
|
|
|
Semearen poza! " Zakurra hor badago,
|
gure
aita ez duk oso urruti izango!"
|
|
2003
|
|
|
Gu guztiok, barre zantzoka eta pozak zoratzen, ordu luze atseginak igaroten genduzan bertsolarion ahoberokeria" zelebreak" entzuten. Bestelan,
|
gure
aita ez zan kantari ona, ez kantazalea. Beragandik ikasi neban kanta bakarra zera izan zala uste dot:
|
|
|
Oraindik gogoan dut, aitak zerbait f: ¡ aizki egiten genuen aldiero, galtzak eusteko erabiltzen zuen zinturoi luze eta meharrarekin nola jotzen gintuen. Urteak pasa ahala,
|
gure
aita ez zela nik uste bezain gaixtoa konturatu naiz, gure hobe beharreko egiten zituela gauzak. Gainera, aunitzetan, estomakatik neketan ibiltzen zen, bihoztarrarekin, eta bere umore txarra maite zituen pertsonekin pagatzen zuen.
|
|
2004
|
|
|
Gaur Gabon gaua, eta
|
gure
aita ez da etxera etorriko.
|
|
|
Olgetan edo txantxetan ezer esaten eta egiten edo ez dot ezagutu izan inoiz gure ama. Aita bera be ez, baina
|
gure
aita ez zan gure ama bezain serio eta begiratua. Amak ez eban ontzat emoten aitaren berezko eta bat baterako urtenaldi umore oneko eta sanorik.
|
|
2005
|
|
|
Lehenago, Kirikiñok, eta gero, Lauaxetak. Ze
|
gure
aita ez zen izan euskaraz eskolatua.
|
|
|
Baina, bai, bokazioa, asko eta asko, gurasoen esku egoten da. Hala ere, egia esan behar badizut,
|
gure
aitak ez zuen nahi izaten gu fraide joan gintezen. Oso erlijiosoa zen, baina sufritu egiten zuen semeek alde egitean.
|
|
2006
|
|
|
Hemen bazen inspektore bat, gure aitak lehenagotik ezagutzen zuena, Libreria Internacional en garaitik. Nik ez dakit historia osoa,
|
gure
aitak ez zigun eta horretaz askorik hitz egiten. Denbora pasa eta norbera konturatzen da nola ziren gauzak.Tira, inspektore harena ere xelebrea izan zen:
|
|
|
–
|
Gure
aitari ez zitzaion hura gustatzen...
|
|
2007
|
|
|
gerra, kartzela. Izan ere,
|
gure
aita ez da sekula isildu: kontatu egin du.
|
|
2008
|
|
|
Beste puntea zorroztu eta untze bat jarri be. gg, Biharamon goizean amak eta arreba nagusiek izaten eben gg nahikoa lan bazkaria prestau eta zapata kaxetan eta paketeetan atontzen. Eguraldi txarren bat izan ezik,
|
gure
aitak ez eban Santa Eufemiara hutsik egiten aldi haretan.
|
|
|
–Jokalariak agurtzera telebista eta besteak etorri dira.
|
Gure
aita ez da sekula agertuko, ez, horrelako batean. Sei hilabeterako doa Txilera, arrantzan egitera.
|
|
|
IKERNE.
|
Gure
aita ez zen inorekin joan. Bakarrik joan zen?
|
|
|
–Gezurretan ari zara.
|
Gure
aitak ez du bere bizitza osoan inor hil.
|
|
|
–
|
Gure
aitak ez zuen horrelakorik sekula eginen, laburtu dut?, edo, beste modu batera esateko, Barrutia, Schopenhaurrek dioen bezala," inor ez da bizi iraganean, inor ez da bizi etorkizunean, oraina da bizitzeko modu bakarra", edo, beste modu batera esateko, ez zuk ez inork ezin du tycheaz techne egin, edo beste modu batera esateko, Barrutia, bizitza inauteri gisa biltzean, heriotzarekiko beld...
|
|
2009
|
|
|
–Umetan gezur asko asmatzen nian; oraindik ere ederki gogoratzen nauk nola kontatu nian, behin batean, aitak palazio bat zuela Galizian, fantasmaz josia: bada, gezur galanta esan nian,
|
gure
aita ez baitzen aberatsa; egun batean, ordea, loteria tokatu zitzaioan, horregatik estudiatu ahal izan nian batxilerra; baina hara zer diren gauzak:
|
|
|
–Umetan gezur asko asmatzen nian; oraindik ere ederki gogoratzen nauk nola kontatu nian, behin batean, aitak palazio bat zuela Galizian, fantasmaz josia: bada, gezur galanta esan nian,
|
gure
aita ez baitzen aberatsa; egun batean, ordea, loteria tokatu zitzaioan... horregatik estudiatu ahal izan nian batxilerra; baina hara zer diren gauzak: osaba Pakunin ez zuan aitaren suerte onarekin poztu:
|
|
|
Familia cristiana eta garaiko beste aldizkari batzuen ale mordoa, ganbarara ematen zuten eskaileren albo batean pilatuta; baita liburu solte batzuk ere, amaren gau mahaitxoan eta armairuan, erlijioarekin zerikusi zuzena edo zeharkakoa zutenak asko; igandetan erositako edo anaia nagusiak trukean ekarritako komikiak (txiste deitzen genien guk, hitzaren oinarrizko irrigarritasun bera gordetzen duen komiki Euskaltzaindiak hobetsi baino askoz ere lehenago); bazen bertso liburutxo bat ere, gogoratzen dudan euskarazko bakarra? Basarrik Atano III.ari eskainitako laudorioekin osatua; baziren eraikuntzarekin zerikusia zuten bizpahiru liburu tekniko ere, nahiz
|
gure
aita ez nuen ikusten liburu batekin...
|
|
2010
|
|
|
Ez zen hori alta nire arazo bakarra.
|
Gure
aitak ez zuen nik antzerkirik egiterik nahi. Etxetik ospa egin behar izan nuen eta seiscientos zahar batean bizitzen jarri.
|
|
|
IÑAKI. Mesedez!
|
Gure
aita ez zen horretarako gai.
|
|
|
IÑAKI. (Haserre) Zaude isilik!
|
Gure
aita ez zen gizon eredugarria izango, baina Madariagatarren familia puta hori ez da hobea!
|
|
|
Aitak azaldu zidan Bookcrossing bidez eskuratu zuela. Bueno,
|
gure
aitak ez daki zer den bookcrossing. Aitak anglofiliarik ez du eta apal apal azaldu zidan metroan liburuak askatu dituztela eta horietako bat bere lagun baten eskuetara heldu zela.
|
|
|
Shok egoeran gaude.
|
Gure
aitak ez du inora begiratzen eta ohi bezala galdu da aurreko paretaren zuritasunean. Eskerrak amak harro eusten dion bere buruari alaba eta bilobaren aurrean, Itsasok esandakoak mundua bere onera ekarri izan balu bezala.
|
|
|
Norberak igartzen du ezintasuna azalari ate joka.
|
Gure
aitak ez zuen atea zabaltzen jakin, ez zigun eskatu geuk zabal geniezaion. Minbizi batzuk satorren antzera ezkutatzen dira, zain egon ezean ez dituzu antzemango.
|
|
2012
|
|
|
Galtza pintzadunak eta marka ezezagunen arrastoak zeuzkaten plaiera puntadunak. Eta
|
gure
aitak ez, gure aitak alpargata urdin ilunak erabiltzen zituen, gomazko zola zutenak. Halakoxe analisi burutsuetan ibiltzen nintzen Perurenari kartoi batekin arnasa ematen zioten bitartean.
|
|
2013
|
|
|
Lurrezko aberria.
|
Gure
aita ez da sekula itzuli. Gure aita zeruetan zarena.
|
|
|
|
Gure
aita ez zen gehiago agertu.
|
|
|
Baina bera ez zen idazlea.
|
Gure
aita ez zen idazlea. Edo, gutxienez, ez beste ezer baino gehiago.
|
|
|
–
|
Gure
aitari ez zitzaizkioan armak gustatzen?
|
|
|
Zapuzkerian has naiteke orain, arbuioan eta gaizki esaka, beroan hitz egiteagatik. Baina, hara,
|
gure
aitak ez zukeen sekula familia abandonatuko, ez zituzkeen haurrak botata utziko. Zin degizut, eta amorru betean naizen honetan diot, inoiz barkatuko ote dudan ez dakidan honetan, gure aitak lehenago hilko zuela bere burua, traizio horretan nahaspilatu baino.
|
|
|
ez zen bestela gai izango semeari zaldun heziketa emateko. Gazte haren moldeak xarmagarriak ziren betiere, eta
|
gure
aita ez zen soilik haren konpainiaren zale: iritzirik onena zuen berataz, eta, lanbidea eliza izango zuelako esperantzarekin, hartarako behar zen guztiaz hornitzea erabaki zuen.
|
|
|
–Baina
|
gure
aita ez. Joan den astean lehenago itzultzeko idatzi zidan.
|
|
|
ESTHER:
|
Gure
aita ez da horrelakoa!
|
|
|
Errepublikakoak ilargian zeuden.
|
Gure
aitak ez zion garrantzirik eman. Esan zuen:
|
|
2014
|
|
|
|
Gure
aitak ez zeukan eskopetarik.
|
|
|
Batzuetan bidea jarraitu ahal izateko leihatilako kristala jaitsi eta horrela gidatzen zuen, burua gaueko hotzerantz, lainoko ziurtasun gabeziarantz aterata. Bazterbideetako basurdeek, edonola, bazekiten
|
gure
aitak ez zuela eskopetarik.
|
|
|
N I.O: Familian, ez ginakien deusik,
|
gure
aitak ez zuelakotz ezagutu berea. Nor ziren gure arbasoak ihardespen gabeko galde bat zen.
|
|
2015
|
|
|
Aurrelari izatea zan euskeraz idaztea, teatroa euskeraz egitea...
|
Gure
aita ez zan antzerkiak egiten ibili.
|
|
|
Eszeptizismo ukitu bat gailendu zitzaion azken urteetan, ikusten zituen gauza askorekiko, jardun nekaezinarekin eta umorearekin borrokatzen zituenak.
|
Gure
aitak ez zuen inoiz ezertan etsi, eta beti bitalismoa eta ilusioa erabiltzen zituen bizi filosofia gisa. Gure aitaren hitzak guztiontzat izan dira, besteontzat; orain, nora hara joan delarik (eta, nora?), gure hitzek izan behar dute harentzat, esker onekoak eta xumeak eta oparizkoak, hitzak hitza zor du eta, eta maitatua izanak, maitatzea.
|
|
|
3 Informazio horretan ikusiko du berorrek zein gutxi eragiten dien aita hauei errege aginduak; ez dakit erregeari berari ere begiramenik izango lioketen; izan ere, nahi duten bezala irteten ohituak daudenez eta hortik ongi doakienez, nik diotsot berorri, haiekin tratatzeko orain izan daitekeen oztoporik arriskutsuena dela. Berorrek Pastranan eta Alcalán haiei men egin zietela esaten didanez eta gureei erantzun dieten ez dakidanez, jakinaraz biezat, mesedez,
|
gure
aitak ez baitit idazten horrelakorik ezer. Ez zuen joan behar.
|
|
|
8 Berorren aitatasunak jakinaraz biezat gerta dadina,
|
gure
aita ez baitago hemen eta ezer jakiterik ez baitut izango. Ez nuke nahi berorren agurgarritasuna hortik irtetea, gauza hauek nola geratzen diren ikusi arte.
|
|
|
3
|
Gure
aitari ez diot orain berriro idatziko, diodanez, herenegun idatzi niolako luze, eta uste dut hain okupatua egonik, ez dela komeni beharrezkoak ez direnetan okupatzerik; aski gomendatzen diogu Jainkoari. Hor ere kontuan izan bezate.
|
|
|
4
|
Gure
aita ez dago gaur hemen, bere arreba dagoen lekuan predikua baitu, eta horrela ezin izango du idatzi, posta garraioa joan egingo delako.
|
|
|
Legelariei galdetu diet dauden eragozpenak aipatuz, eta erregelak dioela isilaldia. Pretiosa, ra arte izateko eta ez gehiago, eta hemen egun guztian dugula.
|
Gure
aitak ez dio gaizki iritzi.
|
|
|
Jakin beza, ene alaba, burura etorri zaidala, nire ondoan baleude, ez luketela izango halako zalapartarik. Hainbestetan izatean zalantza sortzen zait, eta egiazkoak badira ere, zuzenagotzat joko nuke kasu handirik ez egitea eta ez berorren agurgarritasunak eta ez
|
gure
aitak ez diezaietela kasu handirik egin, kontra egin baizik; eta egia denean, ez da ezer galtzen hori egiteaz. Hau da, burutik kendu halakoak, eta esan Jainkoaren bideak direla, batzuk era batera eta besteak bestera eramaten dituela, eta ez dela hori santutasunik handieneko bidea, horixe baita egia.
|
|
|
Valladolideko ama prioreak ikusi du; belo zuriduna izateko balio duela dio; antza ez daki irakurtzen.
|
Gure
aitak ez du berari buruz hitz egin nahi. Haren arrebatxoa aparta da eta berez Teresa baino bigunagoa, berebiziko iaiotasuna du.
|
|
|
Bizitza apurtzen dizute. Eta hori da
|
gure
aitari ez ziotena apurtu. Hark ez zuen sekula beldurrik izan.
|
|
|
Momentu guztietan beldurrez bizi ginen, nahiz eta
|
gure
aitari ez zitzaion asko nabari. Aita harrapatu zutenean, kartzelaratzeko eta epaiketan kondenatzeko denuntzia jarri ziola bagenekien herritar batek, behin, bere sagarrak inausten joateko deitu zion.
|
|
|
Beti oroituko naiz zigarro honetaz, nire bizialdian estreinakoa.
|
Gure
aitak ez zidan erretzen uzten. Behin harrapatu ninduen berari hartutako zigarrotxo bat pizten ari nintzela; zaplazteko eder batekin kendu zidan.
|
|
2016
|
|
|
XEXILI: (Irriz) Gure aita, gaixo Panpili,
|
gure
aita ez da konda ere gure etxean! Ez da segur deusetaz ohartuko!
|
|
|
Eta ohartzen balitz ere, ez du irriskurik boza altxatuko duela!
|
Gure
aita ez da deus, gure etxean, entzuten duzu: Deus!
|
|
2017
|
|
|
Amama Klarak, alzheimerrak harrapatu aurretik, usaimena galdu zuen.
|
Gure
aitak ez du ondo entzuten. Amama Teresa oso torpe dabil, eta gure amari apuntatzen ez duen guztia, eta apuntatzen dituen zenbait gauza berdin, ahaztu egiten zaizkio egunero.
|
|
|
»Laugarren egunean
|
gure
aita ez zegokeen gehiago. Zirt eta zart, hartu du makila eta hor abiatu da Ama Birjina Martiriaren monasteriora, harexek begira gaitzala!
|
|
|
Harek eskua tinkatu ezkero, hezur guztiak birrintzen zizkian. Nik artetan txukundade pixka batekin ere diat, solas egoki bat eman zezakeat, baina
|
gure
aitak ez zian, harek bere burua orroaz, irrintziz eta kantuz adierazten zian. Gutxi gutxitan ateratzen zitzaioan hari gizonari eman zaion bezalako elerik.
|
|
|
|
Gure
aitak ez zuen asko sumatzen gainera zetorkion zoritxarra, eta kriskitinak baino alaiago zegoen.
|
|
|
|
Gure
aitak ez zekien ezer politikaz; ez zuen ulertzen eta ez zuen ulertu nahi ere. Txikitako adiskidea zuen Telleria, jolas laguna; aita ez bezala, herritik kanpo ibili ahal izan zen hura, eta bereak balira bezala sentitu izan zituen gure aitak Telleriaren garaipen guztiak.
|
|
2018
|
|
|
Sentibera, baina sentiberatasuna mozorrotu beharrean.
|
Gure
aitak ez zuen matxista agertu nahi, baina ariketa gogorra zen harentzat ere, eta garaiz kanpoko joera horiek zeuzkan, badakizu, bere seme nagusia gizon gizona nahi zuen. Gauza batzuetan oso aurrerakoia, eta beste askotan langile atzerakoia, bere garaiko produktua.
|
|
|
Ordu asko ematen genituen haien etxean, txikitan; haiek ere bai gurean, baina gutxiago, gure aitak isiltasuna behar omen zuelako bere ikerketetarako, eta ez zituelako bizilagunak sobera maite. Tira,
|
gure
aitak ez zuen inor sekula sobera maite izan, hori hala da.
|
|
|
Motibo askorik, behintzat, ez zeukan: ziur nago egunero ikusi izan balu ere, litekeena dena, aurrez aurre horren luzaro bizi izan ondoren?,
|
gure
aitak ez ziola buru imintzio eskas bat baino gehiago zuzenduko, agurtzeko. Baina amorru uhin bat sentitu dut barrutik igotzen, ezin baititut jasan mota horretako adierazpenak egiten dituztenak:
|
|
|
Hemen bazen inspektore bat, gure aitak lehenagotik ezagutzen zuena, Librena Internacional en garaitik. Nik ez dakit historia osoa,
|
gure
aitak ez zigun eta horretaz askorik hitz egiten. Denbora pasa eta norbera konturatzen da nola ziren gauzak.
|
|
2019
|
|
|
Izan ere, azaldu du batzuei ez zaiela interesatzen amiantoarekin gertatzen ari dena azaleratzea. "
|
Guk
aitarena ez, baina amarena behintzat jakin ahal izan dugu. Beste kasu askotan ezin izaten dute jakin ez gaitza zein den, ezta gaitzaren jatorria ere", nabarmendu du.
|
|
|
Jende arteko batek baino gehiagok zapia dauka aho sudurren aurrean, lehenengo ilaretan dauden batzuek batez ere. Errespetu falta iruditu zait, baina neuk ere egingo nukeen beharbada
|
gure
aita ez balitz. Merdja da aurpegia aldatu ez duen bakarra.
|
|
2020
|
|
|
Etxera itzultzen denerako, gu ia oherako gaude prestatuta. Gure amak bere gauzetan pentsatu behar badu, egiten dut neure baitarako,
|
gure
aitak ez du betarik hartuko ezta zein egunetan bizi garen pentsatzeko ere.
|
|
2021
|
|
|
Mendeko galde perpausak —zehargalderak— elkartuz ere azaltzen da, bakoitzak bere galdegaia duela:
|
Gure
aita ez zen axolatzen nola ari nintzen hazten, edota zein bihozgarbi nintekeen (Orixe).
|
|
|
|
Gure
aitari ez jakon txarto begitandu, ze berak be ba ei erabilen pentsamentu hori. Baina baldintza bat egoan bitartean:
|
|
|
Nik neuk be egin nebazan neure ikasketak, baina Igorreko Batz kooperatiban sartu nintzanean, ikasketak amaitutzat emon nebazan.
|
Gure
aitari ez jakon hori lar gustau, nahiz eta lehenengotan, Batzerako eskaintzea etorri zanean, joateko agindu, han etxean baino gehiago aterako nebala eta. Berak ni gehiago ikasteko gai ikusten ninduan eta horixe gura eban.
|
|
|
Baina, Bilbotik Luzaroraino mundu bat zegoen, Bilbon, orduko hiri ilun eta zikina izanda ere, Euskal Herriko benetako hiriburua, edo gutxienez erakusleiho aparta, nire nebak bere burua guztiz erosoago, libreago, lasaiago, sentitzen zuen, Luzaron baino. Kontuan hartu behar dugu nire neba ez dela inoiz izan oso hiri zalea, bere herri txikian ezin gusturago bizi zela ezagun zituen lau etxeen artean, gure aitaren lantegian zuen betekizun apalaz
|
gure
aitak ez zion sekula lantegia etorkizunean kudeatzeko parada eman, ikasketan nahiko baldarra izan baitzen, ala berak zioenez, ikastea inoiz aintzakotzat hartu ez zuelako orduko lagunekin parrandaz parranda, Luzaro inguruko mendietan barna egiten eta hain gogoko zituen ibilaldietan, guztiz arrotzak zitzaizkion Bilboko kale ilun eta zikinetan baino. Nire nebak Luzaro biziki maite zuen.
|
|
|
Gure berez oso izubera zen, eta Gerraren kontuak zirela-eta joera hau nolabait zuritzen saiatzen zen, gauzak zeuden bezala ondo zeudela, behar beste bazutela, erantzunez, ez zuela inolako beharrik dirua alperrik gastatzeko arazoak bakarrik sorraraziko zizkioten tramankulu batzutan edo. Baina
|
gure
aitak ez zuen amore egin nahi, guztiz konbentziturik baitzegoen etorkizunari aurre egiteko ordura arte erabilitako bide eta tresnak derrigorrez zaharberritu behar zirela. Baina ezin zuen inolako aldaketa edo hobekuntzarik egin bere Lodosa inguruko herrixkan, batez ere bertako auzokide gehienengan gure aitaren egoskorkeria berbera antzemanda, jadanik bere negozioetarako kemena eta ideientzat guztiz murrizgarritzat zuen herritik alde egitea irtenbide bakarra zuela begitandu zitzaion.
|
|
|
Baina tira, horiek aspaldiko kontuak dira, ez dut luzaro pentsatu behar, ez dut gure aitaren lekutasunaren premiarik, nire senitarteko prestu eta leinutsuek gure aitari buruz egin zuten gogoeta asmatzeko; kanpotik etorritako arlote batek gutariko bat esposatu nahi du gurekin parekatzeko asmotan, bai lotsagabekoa. Eta jakina, hori ezin jasanezinagoa egiten zitzaien gure senitartekoei,
|
gure
aitak ez baitzituen haien senitarteko izateko eskatzen zituzten baldintzak betetzen, haiek leinutsu eta prestutzat zutena, hots, haiek bezalako luzarotar peto peto bat izatea edo behintzat, Luzaro inguruko herri xumeago batekoa, okerrenera joz, noski. Gure aitak ez zituen euren baldintzak betetzen.
|
|
|
Eta jakina, hori ezin jasanezinagoa egiten zitzaien gure senitartekoei, gure aitak ez baitzituen haien senitarteko izateko eskatzen zituzten baldintzak betetzen, haiek leinutsu eta prestutzat zutena, hots, haiek bezalako luzarotar peto peto bat izatea edo behintzat, Luzaro inguruko herri xumeago batekoa, okerrenera joz, noski.
|
Gure
aitak ez zituen euren baldintzak betetzen. Eta asmorik ere ez, gure aitak kalean ezagutu eta maitatu neska batekin ezkondu nahi baitzuen bakar bakarrik.
|
|
|
Eta asmorik ere ez, gure aitak kalean ezagutu eta maitatu neska batekin ezkondu nahi baitzuen bakar bakarrik. Berdin zitzaion, nik uste, gure ama taiuzko garizabaldarra zen ala ez, nik dakidanez,
|
gure
aitak ez zuen sekula inolako atarramenturik lortu gure amaren familiarengandik. Alderantziz, beraganako erakusten zuten destaina beti kontuan hartuta, ez zien apenas hitzik zuzentzen, derrigorrezko agurrak eta abar alde batera lagata, garizabaldar guztiok Luzaron oso garrantzitsuak ziren eta gure aitari ez zitzaion batere komeni haiekin oso jendaurreko liskarretan egotea.
|
|
|
Berdin zitzaion, nik uste, gure ama taiuzko garizabaldarra zen ala ez, nik dakidanez, gure aitak ez zuen sekula inolako atarramenturik lortu gure amaren familiarengandik. Alderantziz, beraganako erakusten zuten destaina beti kontuan hartuta, ez zien apenas hitzik zuzentzen, derrigorrezko agurrak eta abar alde batera lagata, garizabaldar guztiok Luzaron oso garrantzitsuak ziren eta
|
gure
aitari ez zitzaion batere komeni haiekin oso jendaurreko liskarretan egotea. Nahikoa zuen mesprezuaz, gure aita, ez ahaztu, enpresa gizona zen eta bere lantegia Luzaron zegoenez gero nola edo hala moldatu behar izan zuen sorbalda gainetik ikusten zuten luzarotar prestu eta leinutsu horiekin dena dela aitak bazekien gure amarekin ezkontzearren, hau da, gure amak bere familiaren erosotasunei, babesari, uko egin ziezaien, gure aiton amonenean zuena besteko konpentsazio bat eskaini behar ziola.
|
|
|
Nahikoa zuen mesprezuaz, gure aita, ez ahaztu, enpresa gizona zen eta bere lantegia Luzaron zegoenez gero nola edo hala moldatu behar izan zuen sorbalda gainetik ikusten zuten luzarotar prestu eta leinutsu horiekin dena dela aitak bazekien gure amarekin ezkontzearren, hau da, gure amak bere familiaren erosotasunei, babesari, uko egin ziezaien, gure aiton amonenean zuena besteko konpentsazio bat eskaini behar ziola. Hori dela eta,
|
gure
aitak ez zion ezkontzeko eskatu kontserbategiak aurrera egin ez zuen arte, hots, aurreneko mozkinak eman ez zizkion arte. Behin ikusita kontserbategia bide onetik aurrera zihoala, gure amak ez zuen inolako eragozpenik jarri berarekin ezkontzeko, eta ez pentsa azken hau maltzurkeria hutsa denik, argi eta garbi esan ohi zuen gure amak, izugarri maite izan arren, ondo bizitzea, luxuz inguratuta, gogoko, ezinbesteko agian, zuen emakume bat zela aitortu beharrean nago-eta, gure ama ez zatekeen inoiz kanpotik etorritako arlote batekin ezkonduko, gure aitak gurasoen etxean zuen guztia eskaini izan ez balio.
|
|
|
Aitortu ere, aitortu behar izan diot zer edo zer isildu nuela, gure aitak izan bazuela nolabait parte hartzerik politikan, Luzarokoan gutxienez zinegotzia izan zen aldetik. Gero saiatu behar izango naiz azaltzen gure aitaren parte hartze honen neurria, orduko erregimen faxistaren garaian izan arren
|
gure
aitak ez zuela bestelako konpromisorik izan, oraindik gaur egun ere herrian karlista garbi garbia zela esaten badiote ere azken hau egundoko bekatu ezin larriagoa balitz bezala, sumatzen ziela zetorren herritik zetorrelako. Hala ere, baliteke, gure aitak Luzaroren alde lan egiteko bakarrik zinegotzi kargua hartu zuela esanda ere, Sergy sinesgogor geratzea, nire aitzakiei muzin eginez susmotan.
|
|
|
Berak ez zigun inoiz ezer kontatzen lantegiko gorabeherez, ezta herrian berari buruz esaten zenaz ere, etxea gure amaren ondoan laztanka, nire nebarekin eztabaidaka eta nirekin hainbeste kostaturako tramankulu horren atarramentu liluragarriaz gozatzeko zuen, etxetik kanpoko guztia bertan behera uzten zuen. Hori bai, jakin bagenekien
|
gure
aitak ez zuela batere maite Luzaroko zenbait bizilagun, batez ere bere langiletariko, eta bere uste beti guztiz atzerakoiaren arabera, tentelkeriak besterik ez ziren kontura iskanbilak sortu ohi zituztenak. Bere ustez, urtez urte, buruz eta bihotzez, ekinaren ekinez eraikitako mundua, bere lantegia eta Izarra mendiko etxea batik bat, birrindu nahi zutenak, hau da, Franco hil aurretik agertzen ari zen langile mugimendua, komunismoaren mamua aldarrikatzen zuena, Espainia zatitu eta berenganatutako zatiaz Albania berri bat sortu nahi zuena.
|
|
|
Hala ere, etxera bueltatuz, gertutik ezagutzen dugunera begira, jasan izan dugun tragedian erreparatzekotan, gauzak badira oso bestelakoak, ez dago inoren heriotza zuritzekorik. Nire neba eta biok hori ondotxo dakigu, odolez eta guzti,
|
gure
aitak ez zuen eman zioten heriotza merezi, eman ziotenak gure aitaren nolabaiteko portaera edo ekintzaren batek kaltetuak izan arren, denok noiz edo noiz aldamenean dugun norbait kaltetu ohi dugu. Bizitza horrelakoa da, nork bere interesen alde, ala ezustean ere, elkar jotzen du nahitaez.
|
|
|
Eta gure aitari sarri baino askotan egozten zioten Frankoren garaiko udalean kargu bat hartu izana, hori hamar urte pasa eta gero ere, demokrazian bizi ginela, edo haiek, gure atzetik txutxu mutxuka ari zirenek, esan ohi dutenez, sasi demokrazian. Berdin dio,
|
gure
aitak ez zuen politikarekin zerikusirik, paso egiten zuen, bere garaian herria hobetzeko asmoz egin baldin bazuen ere, arrantzaren inguruko gauzetan gehienbat, arrantzatik etekin handiagoak, berriagoak ateratzeko baliabideei zegokienez, guztiz atzeratuta eta ahaztuta zegoen herri bat, amaigabeko gerraoste batean. Familiaz gain gure aitaren lehentasun bakarra bere enpresa zen, hogeita hamar inguru luzarotarrek, eta zenbait kanpotarrek ere, lan egiten zuten kontserbategia, probintzia mailan behintzat txikia izanda ere, herriko lantegirik handiena zen, Luzaro inguruetan zegoen Izarra mendiaren hego magalean zegoena, hain justu ere gure etxea zegoen mendiaz bestaldean, gure aitak betiere bere bizitzaren bi ardatzak elkarren ondoan izan nahi baitzituen.
|
|
|
Asmatu bai, gure aitak orduko erregimena, hasieran behintzat, guztiz gogoko izan zuen, eta ez da harritzekoa Nafarroako leinu karlista zahar batetik baitzetorren, baina inola ez karliston porrokatu bat, politika kontuetan karlismoa soilik ezagututako Lodosa inguruko herri txiki baten semea baino, Gerra Zibilean parte hartzeko aukera izan ez zuena garai hartan gazteegia zelako, baina bai bi anaia errekete izan zituena, bere herrixkako familia gehienek bezala. Nik dakidala, nire neba eta biok genekiela behintzat,
|
gure
aita ez zen azalez batere politika zalea, hau da, etxean ez zuen inoiz politikaz hitz egiten eta kalean are gutxiago, mami handirik gabeko komentarioren bat gizalegeari eustearren edo, topiko hutsak, garaiko pentsamoldeekin bat egiten zutenak gehienbat. Gure aitak lana bakarrik zuen gogoan, lantegia hobeto esanda, lantegia eta hau aurrera ateratzeko, mantentzeko ere egin behar zituen ahalegin guztiak.
|
|
|
Hau da, Euskal Herria, bere jaioterria barne, gure aitak Espainaren oinarria zela argi, garbi eta ezin ozenago aldarrikatu ohi zuen eta.
|
Gure
aita ez zen abertzalea, herriko gizonik aberatsena zen, kanpotarra eta hau guztia gutxi balitz bezala, orduko agintari faxistek eskainitako zinegotzi kargua gogotsu eta asmotsu onartu zuen sei urtez, herriak ezinbestekoak zituen hobekuntza eta aldaketak aurrera ateratzeari ekiteko asmoz. Berak amari azaldu zionez, herria bultzatzeko egitasmo ugari zuelako, herria iraganari oso atxikia bizi zelako, herriak modernizazioaren bidean sartu behar zuelako, eta gure aitak hain gogoko zituen antzeko beste egitasmo asko, gehienbat bere burua berez enpresa gizontzat zuen aldetik.
|
|
2022
|
|
|
Xüberuako bortietan, Azalegi maxelan bada harpe handi bat. Hara
|
gure
aitak ez ziren ausart hüllantzera (hurbiltzera), zeren eta harpe hartan beitzen süge bat, seküla gizonak ikusi izan den handiena, eta jenteak ikaran ziren. Üdan bazoan errekara edatera, büztana lau harri kaldüren bidean zen.
|
|
|
1936ko matxinadan faxistak Gipuzkoan sartu zirenean, kontu ezaguna da, bidean harrapatutako gazteak eraman zituzten berekin, tartean gure aita. Irabazle izango zirenekin egin zuen gerra, eta ejertzitoak soldadua malgutu, moldatu eta menderatu egiten baitu bere idearioaren neurrira,
|
gure
aita ez zen izan salbuespena: handik hiru urtera irabazle itzuli zen gerratik.
|
|
|
Beste alde batetik, eta beste aldi batetik ere bai,
|
gure
aitak ez zekien igerian eta ez zuen egundo ikasi, baina neri harexek erakutsi zidan igerian, zeren bai baitzekien zer egin behar zen igerian egiteko: besoak" hola" eta hankak" hala" mugitu, besteak beste.
|
|
|
Agorrilaren 31n, Arrasatera joan naiz nire burasoekin eta berriz ospatu dugu gure ezkontza zure familiarekin, baina zu gabe! Gure amek berehala elkar ulertu dute euskaraz, baina
|
gure
aitek ez zuten sekulan zubirik egin ahal izan bizkaitarra eta baxenafarraren artean. Sendi handikoa bai zara, hogeita hamar bat ginen mahai luze baten inguruan, baserriko atarian.
|
|
2023
|
|
|
Hala dirudi. Nik dakidanagatik (eta sinets iezadazu ez naizela nire familiaren nondik norako finantzarioez batere arduratu haiengandik urrundu nintzenetik)
|
gure
aitak ez du negozioen munduan gure aititak izan zuen arrakasta maila bera erdietsi. Ez omen zaizkio negozioak txarto joan, baina ez zaizkio guztiak ondo atera.
|
|
|
Gauza benetan larria, berak etengabe esaten duenez.
|
Gure
aita ez da inoren morroi izateko jaio. Ez bera, ez eta bere ondorengoetako inor ere.
|
|
|
Madrilen maisutza industriala ikasi zuen garaitik, hain zuzen, gogoan zuen pelukeria akademia irekitzeko asmoz aurreztearren.
|
Gure
aitak ez zuen beste inorendako lan egin nahi, berak zioenez bere leinukoek sekula ez zuten halakorik egin. Bestalde, denek lan egin behar zuten gogor, dela euren nagusiengandik jauretsitako lursailetan su eta gar, dela ekinaren ekinez erosi zituztenetan, etxeko ez zuten inoren ordainpean lan ez egitearren.
|
|
|
|
Gure
aitari ez zaizkio loreak gustatzen. Bueno, ez zaizkio itsusiak iruditzen, baina ez ditu bereziki maite.
|