|
2000
|
|
|
Bai. Arrazoiak geure izaera, gure herria eta
|
gure
bizitza bera ikusteko moldean atzemanen dituzu. «Guk» horrela gara.
|
|
|
Lehenago medioek goraipatzen zuten neurri desegoki batean zirkoa banatzeko, zabaltzeko,
|
gure
bizitzan sar zedin bere joko disdiratsuarekin. Orain, ordea, bere estiloa txakurtuz, beraren apalestea adieraziz, haratustela izango balitz bezala tratatzen dute morboa irentsiarazteko, salmentak igotzeko, zer egin dezaketen edozein gizakirekin, komeni bazaie, erakutsiz.
|
|
|
Norbere bizitzari ezezik, giza-taldeari proeiktu eta proiekzio bat eman zezaiokeen. Posmodernismoa asko tematu da munduaren ikuskera absolutizatuak faszismo eta sektetara iristeko ematen zuen bideaz, baina
|
gure
bizitzak antolatzen laguntzen digun" komunitatea" errazegi ahaztu du. Blasise Pascalek XVII. mendean esandakoa ekarriko dizuet goroa, ondoren," Lazedemoniar eta beste batzuen heriotze emankorrek ez gaituzte aztoratzen, izan ere zer dakarkigukete?
|
|
|
Aurrerapen informatikoek ez dakarte PCa azkarrago ibiltzea soilik. Informatika garbigailu, telebista eta ile lehorgailuetan barneratu da,
|
gure
bizitza erraztea helburu izanik. Ordenagailua ez da jada gure komunikazio zentroa.
|
|
|
Sorlekuari jarraiki, lana bizkaieraz dago idatzia. Egileak berak" Nere bizitzaren oroitzapenak" izenburua jarri zion arren, Sendoak liburuan zehar bizpahiru alditan aipatzen den"
|
Gure
bizitza arantza eta larrosa da" esaldia erabili nahi izan du
|
|
|
Globalizazio fenomeno hau multinazionalek kontrolatzen dute osoki, guk argiro ikusten ez dugun arren. Multinazionalek politikoengan agintzen dute,
|
gure
bizitza, gure lana, gure elikadura eta hedabideak (izkilu handienetariko bat beraientzat) kontrolatzen dituzte. Horretarako, haien xedea lor dezaten, Samir Aminen ustez, badauzkate monopolio teknikoa, merkatu finantzieroa, naturaren baliabideen lorpidea eta, azkenean, sekula erabiltzeko prest, arma suntsitzaileen boterea.
|
|
|
Euskararen aldeko mugimenduari leporatzen diote politizazioa, beraiek direnean euskararen berezko garapena eragotzi nahi dutenak eta prest daudenak gure izaeraren adierazlerik garrantzitsuena den euskara behin betiko desagertarazteko arrazoi politiko hutsengatik. Hil ala bizikoa da euskararentzat normalizazioa lortzea, euskaldunok
|
gure
bizitza euskaraz egiteko eskubidea dugu, hizkuntzaren balio komunikatiboa murrizten duten neurrian, hilzorian egongo baitira bai gure hizkuntza baita gure izaera ere.
|
|
|
Izan ere, askotan aipatu izan den bezala, bizitzea hiltzen joatea baino ez denez, heriotzerantz doan bidaia horretan, antza denez, bizitzea dugu heriotzari aurre egiteko bide bakarra. Ondorioz, heriotz horrek
|
gure
bizitzan duen pisua adierazteko etengabeak dira leit-motiv hau gogora ekarriko diguten elementuak: gaua, iluntasuna, kolore beltza...
|
|
|
alde batetik bizitzaren mundua edo lifeworld delakoa dugu, subjektuen artekoharremanak subjektuek berek eraikitakoak bailiren bizi direneko eremua alegia; bestetik sistema edo system, non pertsonen arteko harremanak beren borondatetik ateraikiak direla pertzibitzen baita. Zentzu honetan, gizarte estataletan egitura burokratikoek
|
gure
bizitzaren gero eta atal gehiagotan eskua sartzen dutenez, pertsonartekoharreman zuzenen mundua, batetik, eta gizarteko antolamenduaren maila gorenak, bestetik, gero eta urrunagotzen ari direla esan dezakegu. Egoera honetatik bi komunitate mota bereizten ditu Calhoun ek:
|
|
|
Ametsetan, egoera gatazkatsuen mezuak, hutsuneak, beharrak, betegabeko egoerak etanortasunaren zati desintegratuak azaltzen dira. Esalen en zegoenean Perls ekametsekin lan egitea nahiago zuela esaten zuen, beraietan
|
gure
bizitzan faltandagoenaren, egin ez dugunaren eta bizitzan ekiditen dugunaren mezu existentzialaagertzen baita. Ametsetan, alienatuta dauden gure nortasunaren zatiak berriroasimilatzeko eta lortzeko materiala dagoela uste zuen.
|
|
|
Horrela kokatuak garelarik, nola irudikatu kulturaren bizi prozesua? Esan dezakegu,
|
gure
bizitza beraren alderdi mentala delako, bizitzaren arauei jarraikiz bilakatzen doan inguruko errealitatearen eta norberaren nortasunaren arteko elkarrizketaeta elkarrekiko eragina dela.
|
|
|
Gero, kontsonante eta bokalak ebakitzeko abilezia fisiologikoa lortu ahala, erritmo eta doinu konpas horietantxertatzen ditu.
|
Gure
bizitzaren lehen urteetan bizitako, abentura, hori, hizketaaldi bakoitzean berritzen dugu:
|
|
|
Arrastian
|
gure
bizitzak trukatu ditugu. Bera Ipar Irlandako Derry hirian bizi da, eta haurtzaroko garaietara iritsi gara.
|
|
|
Deus ere ez! Zin zinez zuen... eta zin zinez du
|
gure
bizitza honek zimendu flako eta eria, zeren eta egun batean Olinpo mendirat igan, eta hurrengoan Olinpo mendia bera bilaka baitaiteke gure hezurren tonba eta hilobi, deus ere ez... Eta, orduan, neure deusezaren kontzientziak estutu eta larritu ninduen, harik eta bertze egun batean bertze hura gertatu zen arte, zeina emanen baitizut aditzerat orain berean.
|
|
|
izan ere, ez ote ditugu harkaitzen iduriko hitz handiak asmatzen, eta ez ote ditugu haiek are handiagotzen eta lorifikatzen, haiek gero gu lorifika gaitzaten amoreakatik...? Ordea, ez ote du
|
gure
bizitzak kearen eta lurrunaren antz handiagoa, edo bipiak jan zuraren, ezen ez harrien eta harkaitzen, zeren bizitza denboraren gainean eraikia den eta denbora ere halakoa den?" Eta hori irakurri dut, eta aitak guri erranaz oroitu naiz: " Mutilak:
|
|
|
Non dago gure nitasuna, eta non gure osotasuna, lotarat goazenean eta ametsetan hasten garenean, konparazione, eta gure arimak arima herratu baten antz handiagoa hartzen duenean, halako moldez, non hegaldatzen baita handik honat eta hemendik harat, espaziorik sinestezinenetan barrena, borondate orotarik kanpoan balego bezala, kaosaren indarren menerat? Non dago, bai, gure nitasuna eta gure osotasuna,
|
gure
bizitzako loaldi eta ametsaldi orotan, zeinak baitira, bataz bertze, gure bizitzaren herena. Baina zer erran dezakegu bertze bi herenez...?
|
|
|
Non dago gure nitasuna, eta non gure osotasuna, lotarat goazenean eta ametsetan hasten garenean, konparazione, eta gure arimak arima herratu baten antz handiagoa hartzen duenean, halako moldez, non hegaldatzen baita handik honat eta hemendik harat, espaziorik sinestezinenetan barrena, borondate orotarik kanpoan balego bezala, kaosaren indarren menerat? Non dago, bai, gure nitasuna eta gure osotasuna, gure bizitzako loaldi eta ametsaldi orotan, zeinak baitira, bataz bertze,
|
gure
bizitzaren herena. Baina zer erran dezakegu bertze bi herenez...?
|
|
|
Eta, pentsu horrekin neure arima ere zabaltzen eta zabaltzen igartzen nuela, hala galdetu diot neure buruari: " Eta spiral bat balitz
|
gure
bizitza, deusezetik osorat, zeren post tenebras spero lucem? 36 Eta nago ezen iduri hau egiazkoagoa dela; izan ere, ez ote garamatza amorioak azken marratik eta azken mugetarik harat eta ez ote garamatza amoriozko bizitzak, halatan, etorkiko puntu ezdeusetik infinituaren bihotzerat, eta denborazko denboratik denborarik gabeko denborarat eta sekula fin gabekorat...?
|
|
|
—Ez, Pedro,
|
gure
bizitzan pizten diren suek ez ditek guztiz iraungitzerat egiten, bai apaltzerat eta ezkutatzerat, errautsen azpirat edo inarretarat, lehenengo haizearen goait... Eta ni nauk eta ni izanen nauk hik behar duan haizea, hi gaztetan enea izan hintzen bezala, Pariserat studiatzerat joan aitzin...
|
|
|
Izan ere, ez al da egia, jaun André, ezen hain dugula bizi-nahia eta iraun nahia senari eta lotua —gizonak lehenik eta behin bizi eta iraun egin nahi duenez gero—, non lehenagokoa baita, beti eta ezinbertzez, geure burua salbu ikusteagatik senti dezakegun bozkarioa, bertzeak hiltzen ikusteagatik har dezakegun pena baino? Ote da hori zeren, bertzeen heriotzak
|
gure
bizitzaren inportantzia azpimarratu ez ezik, bat bateko betikotasuna ere sentiaraz baitiezaguke, azken finean.... Ez dakit.
|
|
|
Bukolkeria hauek ez dute sentidurik,
|
gure
bizitza sumendi baten ikaretan kulunkatzen ari zaigun garai hautsi hauetan.
|
|
|
1 Hortik liberalek heziketa, adierazpen, prentsa eta abar bezalako askatasunei ematen dieten garrantzia, honako askatasun hauek posible egiten baitute
|
gure
bizitzan baliotsu eta desiragarri denaz deliberatzeko eta, horrela, ongi pentsaturiko, arduratsua den, norabide bat hartzeko.
|
|
|
1.Gure biharko gizartea, gaurkoa baino gehiago, informazioaren gizartea izango da. Etorkizunean, neurri handi batean,
|
gure
bizitzaren kalitatea une aproposetan informazio egokia gureganatzeko dugun gaitasunaren arabera erabakiko da. Informazioaren kopurua gero eta handiagoa bada ere eta informazio iturriak gero eta anitzagoak izan arren, gure beharrak gero eta zehatzagoak eta espezialagoak ere badiBiblinleka ra.
|
|
|
Zirkulukoek uste zutenez, filosofia metafisikarekin identifikatzen bada, orduan beharbada filosofiak ere
|
gure
bizitza aberats lezake, baina inola ere ez ezagutzarik eman; ezagutza sortuz gero, ezagueraren adarren saskian sartu behar bailukete. Baina, esate baterako poesiarekin gertatu bezala, hori ezinezkoa litzateke:
|
|
|
Erantzuna baiezkoa da, Freuden azalpen zientifikoa, ametsez hitz egiterakoan, erantzun estetikoa bihurtzen baldin bada, lege kausalak albo batera utziz. Wittgensteinen ustez psikoanalisia ez da ametsen fisika, poesia edota literatura baizik,
|
gure
bizitzaren poesia. Interesgarria eta argia da liburu hau.
|
|
|
Gizaki bati libreki basoaren zuhaitz batean jaiotzeko aukera emango balitzaio, batzuek zuhaitzik ederrena edo altuena aukeratuko lukete, beste batzuek txikiena, eta beste batzuek zuhaitz ertaina aukeratuko lukete edo batez bestekotik behera dagoen zuhaitza; eta nago hau ez litzatekeela filisteismoagatik izango, beste batek altuena aukeratu duen zio beragatik edo zio mota beragatik baizik.
|
Gure
bizitzaz dugun sentimendua eta munduan bere ikuspuntua aukeratu zezakeen izakiaren sentimendua erkagarriak izatea, nire ustez, jaio aurretik gure gorputza aukeratu dugula dioen mitoan —edo sinesmenean— datza.
|
|
|
Daitezkeen zientzi galdera guztiei erantzun ondotik ere,
|
gure
bizitza arazoak ez ziratekeela ukituak ere izanen sumatzen dugu. Ez litzateke, jakina, beste ezein galderarik geldituko; eta hauxe da, hain zuzen erantzuna (Tractatus Logico Philosophicus 6.52).
|
|
|
|
Gure
bizitza
|
|
2001
|
|
|
Ez da erraza XX. mendeko artearen historia bost minututan eta eztabaida nahi duen norbaiti azaltzea. Askori
|
gure
bizitzaren zati handia kosta zaigu eta horretan gabiltza oraindik. Baina erantzuteko moduren bat aurkitu dudala uste dut eta jende guztiari gauza berarekin erantzuten diot:
|
|
|
Gaur egun, lotsa antzeko bat ematen digu, nazioarteko bidegabekeriazko egitura honetan beste batzuk baino onuratsuagoak garelako. Hitz gutxitan esanda,
|
gure
bizitza maila unibertsal bihurtzeko modukoa dela, erbesteratu daitekeen zerbait. Urdailetik geroz eta harrapatuago eta adimenez nahastuago gaituen gizarte batean bizi gara, eta lehengo akats nagusiak, nahikeria, aseezintasuna, indibidualismoa... mende berriaren oinarrizko dohain bihurtu dira.
|
|
|
Norberaren ahuldadeekin lan egitea eskatzen duenez adore handia behar da, eta ondorioz, ez dut uste mundu guztia gai denik horri aurre egiteko. Dena den, guztiok dugu gure barruko pailazoa aurkitzeko ahalmena,
|
gure
bizitzari komikotasun puntua bilatzeko. Niretzat bizitzak hiru tonu ditu:
|
|
|
Hitz horiekin hasi zuen Rosetek bere biografia. Baina horrekin nahikoa ez eta edonori gauza bera egiteko aukera eman nahi dio, alegia,
|
gure
bizitzako gorabeherak, argazki eta guzti, ehun bat orritan kontatzeko aukera.
|
|
|
" Eta orain, hitzaren polisemia profitatuz, Marginalia izendatu nahi dudan liburu bat diat esku artean. Gure hizkuntzaren marginalitatea, estatuarekiko gure marginalitatea,
|
gure
bizitzaren herbeste marginalitatea eta beste adierazi nahi diat tituluan." (Marginalia, 123)
|
|
|
Baina ez da zalantzarik zinemak eratu duela zati handi batean abangoardiaren hizkera, eta horixe izan dela Atxagarengan indarra izan duen moldea. Mende hasieraren ondoren ikusmenak, gero eta indar handiagoa hartu du
|
gure
bizitzan, telebistaren bidez, eta horregatik, literaturaren eta zinemaren arteko loturaz jarduteak interesa du, neurri handi batean, gure literatura ez ezik, gure begirada ere eratu duelako zinemak.
|
|
|
Estresaren sintomak
|
gure
bizitza kalitateari kalte egiten hasten direnean eta sufrimendu psikologikoa eta suminkortasuna eragin, laneko etekin maila gutxitu, kontzentratzeko gaitasuna jaitsi, lorik egin ezina edo errealitatearen ikuspegi ezkorra agertzen direnean, espezialisten laguntza eskatu beharra dago.
|
|
|
Maitemintzeak hunkitu eta astindu egiten gaitu, eta egoera iragankor horretan mundua paradisu eta bizitza festa bihurtzen dira: elkarrizketa, magia bidez, agortezin bihurtzen da; denboraren zentzua desagertu egiten da eta berarekin izatea eta berarentzat izatea
|
gure
bizitzaren ardatz bihurtzen da.
|
|
|
Harritu egiten naiz, baina honelako gertaera sinesgaitzak oraindik zurrunbiloa bezala sartzen dira
|
gure
bizitzan, batez ere telebistaren bitartez.
|
|
|
Oxigenoa denean, arnas hartzea ezinbestekoa dute gure organismoko zelulek biziko badira baina, horren ondorioz hain zuzen, ADNa, (geneak, alegia), proteinak eta lipidoak (gantzak) alteratzeko gauza diren neurrian,
|
gure
bizitzan osasunari kalte egiten dioten molekulak (erradikal askeak) osatzen dira.
|
|
|
2002ko urtarrilaren 1etik aurrera euroa
|
gure
bizitzako osagai arrunt bihurtuko da.
|
|
|
Korronte psikologiko horren arabera, ase betetzearen bizipen hori ezagutu dugunez,
|
gure
bizitzan zehar hori errepikatzea dugu amets.
|
|
|
Baina zoriontsu izatea ez da beti alai egotea,
|
gure
bizitzako xehetasun bakoitzean sartuta gaudela sentitzea baizik, une bakoitzak sortzen digun emozioarekin konektaturik, gertatzen ari zaigunari erantzuten eta inguruan dugunarekin sintonizatuta.
|
|
|
|
Gure
bizitzan ahalik eta zorion unerik gehien izan dadin apustua egiten badugu, ongi etorriko zaizkigu ondorengo hauek:
|
|
|
|
gure
bizitza atsekabea baino gehiago, zoriona ekarriko digun bidetik eramatera.
|
|
|
Eta prototipo horretatik,
|
gure
bizitza kalitatea hobetu eta osasungarriago egiteko baliagarri zaiguna bakarrik hartzea izango dugu onena.
|
|
|
esan badu norbaitek, hizkuntzazterketa ez da nahikoa, noski, gertatu dena ulertzeko. Izan ere, egitura ideala, mintzaira, bizitza errealean txertatu da, aldaketak sartuz eta
|
gure
bizitza moldatuz.Honela esan zuen Emile Benveniste k[...]: –Bien avant de servir d communiquer, lelangage sert d vivre?.
|
|
|
Begirada sabaian galdua du.
|
Gure
bizitza estiloa ezberdina litzateke, erabaki du. Urte erdia lotan pasa.
|
|
|
–Nik ere ez. Nahiko odol ikusten ari gaituk
|
gure
bizitza guztirako.
|
|
|
" Jaungoikoak bakarrik egin lezake zerbait
|
gure
bizitzan", dio besoak antxumatzen dituela.
|
|
|
Film honen gertakizuna gexa xamarra da, eta gexak dira bertan agertzen zaizkigun lagunak, batez ere bi nagusiak.
|
Gure
bizitzaren eta geronen antzekoak.
|
|
|
Bada
|
gure artean
bizitzaren eta bizimoduaren nolabaiteko kontzeptu fatalista bat, eta tarteka elurra egiten digun moduan onartzen ditugu hainbat erabaki. Esate baterako, Nafarroako Diputazioak bere administrazioareneremuan euskara nola erabili arautzen duen dekretua; edo dekretu hori bera gauzatzeko egitasmoa.
|
|
|
Galderaren sakontasun neurtezinari, molde guztiak apurtzen dituen goi erantzuna eman zion: ideia unibertsalak izan badirela, hor nolabait nonbaiten, eta gogoratu egiten zaizkigula
|
gure
bizitzan. Asmapen sublimea.
|
|
|
Beste askotan adimenak eskaintzen dion egia epaigai hori ez du gogoko, ez du onesten. Horrela gertatzen zaigu
|
gure
bizitzan mila bider eta eratan, zerbait onestera —ontzat, egiatzat edo edertzat— edo egitera bultzatzen gaituztenean arrazoi adimenez gaitzetsi ezin itxurazkoen argitan. Halakoetan, noiznahi, gure gogoak ezetza ematen dio adimenak eskainiari edo nahimenak eskatuari, eta gure gogoak adimena astintzen jarduten du, adijarduneko akatsa edo nahimenaren okerra edo oroimenaren hutsunea non dagoen argiarazi nahian.
|
|
|
GOGO.
|
Gure
bizitza arruntean —ez filosofian— darabilguna eta gure izanaren eta eginaren bihotza, muina, erdigunea den ‘Gogo’ hitza. Eta gogo naizen honek gogoetak, gogoak eta gogorapenak dauzkat; Santa Teresaren hizkuntzako ‘alma’ hitzak ez du horrelako esanahi parekorik eta bere bereizketa antzu geratzen da.
|
|
|
ikusi eta ezagutu egingo dugu, eta ezagutuz maitatu, maitatuz ezagutu. Eta maita izan ditugun maitagogo denak eta bakoitza banan banan;
|
gure
bizitzan amets izan genuen on, egia eta eder oro bene benetan ezagutuz eta maitatuz biziko gara; eta asmaezin gainezka on, egia eta eder den Jaungoikoa bera ezagutuz eta maitatuz. Baina prestatu behar du gizakia, Berarekin bat eginez, Espiritu Santuaren bitartez, Jaungoikoari egiaz Aita deitu eta bete betean ezagutu eta maitatzeko gai izan dadin.
|
|
|
Bat, akats praktikoa: nolabaiteko oinarriren bat edukiko balu ere, ezin dugula
|
gure
bizitza gerarazi —hau da, maitatu, ezagutu, hautatu gabe jardun—, ez banaka eta ez gizataldeka, zientzialarien gizakiari buruzko esanen zain. Bigarren akatsa:
|
|
|
Horregatik, bizirik gauden bitartean ez ditugu nahi (ez ditugu behar) hitz handios horiek. Ez dugu Maitasunik eta kontu faltsurik nahi, baina maitasunaren keinurik gabe ezinezkoa litzateke aurrera egitea,
|
gure
bizitzaren bukaera (egia bakarra) iritsi bitartean heldu eskutik, hori da zintzoki eska dezakegun gauza bakarra. Eta bat batean bitartean hitz xumea eta ezdeusa hitz potolo horiek guztiak baino mila aldiz esanguratsuago egiten da gure begien aurrean, gauza gehiago esaten die bitartean hitz ustez errazak gure buru bihotzei diskurtso ustez bukatu eta ustez koherente horiek guztiek baino.
|
|
2002
|
|
|
Kantauri itsasoa milioika eta milioika ttanttaz osatua dago. Eta
|
gure
bizitza ere bai. Orain 40 urte edo, alkoholiko baten etxera joan nintzen.
|
|
|
" Publizitatea umekeriaren esparruan gelditu da. Gaur egun, mugarik gabeko bortizkeria
|
gure
bizitzako esparru gehienetan sartua dagoenean, publizitateak berean darrai, edertasunaren kultuan. Adibideak jarriz, zinean Tarantinoren edozein film dugula edota literaturan Baudelaireren sufrimenduari buruzko poemak; publizitateak berriz, orokorrean, familia zoriontsuak, produktu zoragarriak, emakume eta gizon ederrak, eta abar azaltzen jarraitzen du bitartean".
|
|
|
Aldi berean, gure artean hamaika arazo garrantzitsuago badagoela uste dutenen baimena ere behar dut. Gertatzen da beti gai garrantzitsuak hizpide hartuta, eguneroko" txikikeriak" ahazten ditugula, eta osasunerako kaltegarria iruditzen zait Bush, Sharon edo Aznarrek
|
gure
bizitzan horrenbesteko presentzia izatea.
|
|
|
Hor badago aukeratzerik, eta hor pixka bat ezkorragoa naiz. Halakoetan, unean uneko erabilera ikusten dut, baina hortik
|
gure
bizitzan 24 orduetan euskaraz aritzera desberdintasun handia dago. Toki horietan badirudi ez dela gertatzen ari espero zitekeen erabileraren igoera.
|
|
|
Lanera ez joateak eskola garaiko txiker egitearen oihartzuna dakar, transgresioa, pekatu usaina, zigorraren menpe jartzeko arriskua. Lanak,
|
gure
bizitzako zutabe nagusietako batek, huts egin eta gainera aisialdia ere hankamotz geratzen bada ez tabernarik, ez zinerik, ez egunkaririk esku hutsik sentitzen da jende asko, kanpoko zarata sordinan, barrukoa entzuteko beldurrez, asperraren ezinegonean, denbora librea etsai bihurtuta.
|
|
|
Oñederraren eleberri honek gizonezkoen eta emakumezkoen arteko amildegiaz, bakardadeaz, bilaketa ororen alferrikakotasunaz edo
|
gure
bizitzari zentzua ematen dioten istorio nahiz kontsignen hutsaltasunaz hitz egiten digu. Literatur lan on guztietan bezala, gure oso barrukoak diren bizikizun eta ezinegonak testuratu dizkigu narratzaileak.
|
|
|
Gure poza adiskide, ire eriotzaldi donearen barri jakitean! Amaika bidar aitatutako unea izan yuagu, munduko
|
gure
bizitzako azken unea!
|
|
|
Insomnioak arazo larriak eragin ditzake organismoan eta
|
gure
bizitza sozial eta afektiboan.
|
|
|
Tristura, apatia eta ilusiorik eza estutzen hasi zaizkigula sentitzen dugunean eta
|
gure
bizitzak zentzurik ez duela dioen mezu okerra sentitzen hasten garenean.
|
|
|
Beltzak edo grisak
|
gure
bizitza sarri lausotzen dutenean eta eguneroko bizitzan ezer positiborik aurkitzeko gauza ez garenean.
|
|
|
Arazo batek edo gehiagok
|
gure
bizitza blokeatu egiten duela eta sentsazio desatseginez betetzen duela eta bizitzaren alderdi positibo eta atseginak gozatzea eragozten digutela sentitzen dugunean, psikologoarenera joatea komeni izaten da.
|
|
|
Ezin da kategorikoki esan hau honela da eta egokiagoa da nik hau honela ikusten dut esatea, errealitatea interpretatzeko ikasi dugun moduak erabat baldintzatuko baitu gure aldartea, eta horrek
|
gure
bizitzari emango diogun norabidea.
|
|
|
Era jakin batekoak garela uste izan arren,
|
gure
bizitzako azken bost edo hamar urteei begira jarrita ikusiko dugu gertatu diren gertaeren aurrean izan ditugun jokaerak nola aldatu diren.
|
|
|
Eta heriotzak gugan min berezi bat sortzen du,
|
gure
bizitzan funtsezkoa den pertsonaren heriotzak arazo konponezina ekarri digula eta pertsona horri betiko faltako zaigula aurkitzen baikara.
|
|
|
5.1nformatikaren nonahikotasuna. Informatikak oraindik gehiago aldatukoditu
|
gure
bizitzak. Gaur egun ditugun teknologiek oraindik bete egin dituzte berengan ditugun itxaropenak.
|
|
|
Laugarren atalean, berriz, gizarte ereduak eta sistemak beren legitimazioa galdu ahala, politika modu berri batean ulertzeko proposamena egingo dizuet. Orain arte politika beti elite politikoarekin, sistema politikoarekin, legebiltzarrarekin lotuta egon bada,
|
gure
bizitza baldintzatzen duten erabakiak mikrolektronikan, manipulazio genetikoan edo teknologia nuklearrean daude gaur egun. Politikaren kontzeptuak eta gure portaerak egoera berri honetara egokitu ditugu, eta horren araberako gogoeten bidez estrategiak pentsatu. Teknokrazia edo aukera bakarraren politikaren ordez, politikak lehentasuna hartu eta protagonismo pluralari, hautabideei, anbibalentziari ateak ireki behar dizkiola aldeztuko dut.
|
|
|
Nire jarrera hori atalaren bigarren zatian jorratzen dudan gaiarekin sendotu nezake. Indibiduoa, komunitatea eta, azken finean, nortasuna aldaketa kulturalak baldintzatuta egonik,
|
gure
bizitza eraikitzen doan prozesu modura ulertu dugu. Orain arte, besteak beste, familia nahiz lanbidea egitura egonkorrak eta gure bizitza antolatzeko eta segurtatzeko forma finkoak izan badira, azken urteetako bilakaerak egoera kualitatibo berria sortu digu.
|
|
|
Indibiduoa, komunitatea eta, azken finean, nortasuna aldaketa kulturalak baldintzatuta egonik, gure bizitza eraikitzen doan prozesu modura ulertu dugu. Orain arte, besteak beste, familia nahiz lanbidea egitura egonkorrak eta
|
gure
bizitza antolatzeko eta segurtatzeko forma finkoak izan badira, azken urteetako bilakaerak egoera kualitatibo berria sortu digu. Noski, honek bere arriskuak baditu, baina baita aukera berriak ere.
|
|
|
Horretan sakontzeko, Naomi Klein-en (2001) liburua argigarria da. Tokian tokiko lan baldintzen gordintasuna azpimarratzeaz gain, kanadako kazetariak markek
|
gure
bizitza estiloak, gure pentsamendua eta gure nahiak nola baldintzatzen eta erabakitzen dituzten argudiatuko du. Kontuan hartzekoak ere badira egoera horri aurre egiteko proposamenak.
|
|
|
Estiloa zaindu egiten dugun zerbait da
|
gure
bizitzan. Estilo desberdinak dauzkagu hitz egitean, janztean, janaria prestatzean edo eskiatzean.
|
|
|
Komunikazio ideologikoa txanponetan agertzen da (estatuen zilegitasun sinbolikoa), gerra monumentuetan (aberriaren babes patriotikoa), konstituzio plazetan (nazio eraikuntzaren ikurra), kale izendapenetan? Irudi politikoak presente daude
|
gure
bizitzan une oro: banderetan, mapetan, iragarkietan eta hauteskunde leloetan.
|
|
|
ez dugu bizitza laburra hartzen, geuk egiten dugu labur; ez gara haren eskeko, hondatzaile baizik. Nola aberastasun, oparo eta arranditsuak, ugazaba eskasaren eskutara joan ezkero, berehala xahutzen diren, baina, eskas izanda ere, administratzaile on bati eman ezkero, erabiliaz ugaltzen diren, halatsu
|
gure
bizitza, ongi maneiatzen duenarentzat nahiko zabala da.
|
|
|
Hori dela eta, lehenik zehaztu behar da zein den gure desira; gero aztertu, nondik iritsi gaitezkeen azkarren helmuga horretara; bidean garelarik, ea berau zuzena den, zenbat aurreratzen dugun egunean eta zeinen gertuago gauden barne desirak bultzatzen gaituen helmugatik. Eta noragabean batera eta bestera gabiltzala, gidariari jarraitu gabe, harat hunat deitzen gaituzten iskanbila eta garrasi ezberdinei kasu eginez, ahitu egingo zaigu ingurukeriatan
|
gure
bizitza, laburra baita bera gau eta egun etengabe animaren onerako lanean dihardugunontzat ere. Erabaki dezagun, bada, norantza joan eta nondik, baina ez, gabiltzan bideak aurrez arakatu dituen gidari baten aholkurik gabe, ibilaldi hau ez da ta gainontzeko bidaien gisakoa.
|
|
|
|
Gure
bizitzako une bat edo bidean gurekin dauden pertsonetako bat gogora ekartzea opari polita da, eta horri balio erantsia eman diezaiokegu konbentzionalismoetatik ihes egin eta gure ukitu pertsonala ematen badiogu. Horretarako, kristala pintatzeko teknika erabil dezakegu, berun faltsuko erliebea erabiliz, kristalaren gainean marko artifiziala sortzeko.
|
|
|
egun ere, zorionaren aurpegietako bat imajinatu nahi izaten dudanean, irudi hura datorkit burura maiz, bizpahiru segundokoa: bata baita gizakion bidea, beste bat jainkoena, eta bakanak bezain iragan azkarrekoak baitira bidegurutzeak, non
|
gure
bizitza lurtarra jainkozko zerbaitek ukiturik nabari dezakegun. Gero, biek batera egin genuen aurrera.
|
|
|
|
Gure
bizitza bezela.
|
|
|
Euskara zapaldua baitzegoen Francoren garaian, zapuztua, debekatua eta baztertua, irakurle gaztea. Franco ez baitzen liburuetan Napoleon bezalatsu ikasi behar izaten genuen urruneko norbait, baizik zer egin behar genuen, zer ez, zer zegoen ongi, zer zuzen edo oker, egunero egunkarietatik oroitarazten zigun agintari hurbileko bat,
|
gure
bizitza osoa jaten zuen militar txiki, lodi eta bibotedun bat, uda aldean Donostiara etortzen zena. Ikusi zenuke zer nolako harrera egiten zitzaion gainera hiriko karriketan!
|
|
|
70eko hamarkadako New Yorkeko punk musika mugarria izan zen
|
gure
bizitzan, baina baita Kaliforniako hard  corea ere. 80ko hamarkadaren hasieran, gazte mukizu batzuk  punkaren herentzia hartu eta azken muturrera eramaten saiatu ziren, kantuen abiadura eta letren gordintasuna areagotuz.
|
|
|
Hau guztia dela eta, MU, unibertsitate euskalduna den heinean, eta gure herriaren garapen sozial zein ekonomiko eta kulturalarekin konprometituta dagoenez, euskaraz ikasi ahal izatea bultzatzen jardun izan da ahal izan duen neurrian. Honetaz aparte, euskara
|
gure
bizitza unibertsitarioko ahozko zein idatzizko ohiko hizkuntza dugu. Gaur egun, gure titulazioetan %70 artean euskaraz ematen dira eskolak; tartea ikasleen borondatearen eta irakasleriaren euskalduntasunaren araberakoa da.
|
|
2003
|
|
|
Txertoek sustantzia toxikoak daramatzate, esaterako merkurioa eta aluminioa, haurren nerbio sistemaren garapenari min egiten diotenak. Industria farmazeutikoak, milaka langile dituenak,
|
gure
bizitza inbaditzen du, bere irabaziak handitu asmotan. Susmatzekoa da benetan behar duguna baino medikamentu gehiago kontsumitzen ditugula.
|
|
|
Euskal Herrian badira gauzak biziki onak egiten direnak, eta jende gutik ezagutzen ditu egiazki. Bestalde,
|
gure
bizitza pixka bat goxatzeko edo polit egiteko balio dute. Musikan edo beste arte guztietan bezala, gure gaurkotasunari lotuagoak dauden gauzak behar ditugu, eta guk eginak izatea.
|
|
|
Baina gure santuak erakutsi ederrik emoten deusku guztioi, gure gaurko une larri eder honetan Jaunari behar danez erantzun deiogun.
|
Gure
bizitza osoa bidekurutze baten antzekoa da: edozein ordutan eta lekutan, beti daukaguz aukeran bide bi:
|
|
|
Zure olerkiak beti be, kontuz landuak, barruko sentimentuen espilu zintzoak jakuz: amodioa, herrimina,
|
gure
bizitza honen garraztasunak eta itxaropen bidea, aberri kutunaren nekeminak, adiskide maiteen heriotza negargarriak, berba baten, gizonaren bizitza osoa izan dozu kantagai, askotariko neurtitz finen bidez.
|
|
|
|
Gure
bizitza osoa holakoa bada, zer ez ete da heriotzea? " Gizonaren bizitzako misterio nagusia" dala dinosku azken kontzilioak.
|
|
|
Jesusen kurutzearen ondoan, gure negar eta nahigabeen ondoan, emakume bat, Ama bat dago beti: Jesusen Ama, geure Ama; errukizko ama, martirien erreginea, Ama Doloreetakoa; Jesusegaz batera,
|
gure
bizitza, gozotasun eta itxaropena.
|
|
|
Itxaropenaren ondorenak
|
gure
bizitzan
|
|
|
Eroapena, sendotasuna ta iraupena.
|
Gure
bizitzan" estualdi askotan gabilz, baina itota ez; ezbaian edo dudan, baina ustea galduta ez; erasopean bai, baina eskutik itxita ez; zapalduta bai, baina hondatuta ez. Jesusen heriotzea daroagu gorputzean, Jesusen bizia be gure gorputzean agertu daiten" (2 Kor 4, 8).
|
|
|
Zentzu handiagoa du
|
gure
bizitzak geure proiektuaren koordenaden arabera antolatzen badugu, bertan, helmugak ez ezik, eskura ditugun baliabideak eta prozesuaren kalte edo mesedetarakoak diren amenazo eta aukerak kontuan izaki.
|
|
|
Lan eskema baten zorroztasuna omen dario horri, baina aurreikuspena, kalkulua eta ahalegina ezinbestekoak dira
|
gure
bizitza eraginkortasunez hornitzeko lanean.
|
|
|
Eta aitortu,
|
gure
bizitzaren osagaietako bat direla ere aitortu dugu; makurrena ez baita horrelakoak sentitzea, gure baitan txertaturik usteltzen uztea baizik, horien aurka erreakzionatzeko gauza ez garela.
|
|
|
lortzen eta
|
gure
bizitzako hainbat pasarte eta oraingo arazoak
|
|
|
orain dela gutxiAEBek epaiketa egin zion Europar Batasunari, transgenikoen kontuan, EuroparBatasunak daukan moratoria kendu nahi dutelako. Hori adibide argia da, zelanAEBek gura duten, merkataritzaren bidez,
|
gure
bizitza osoa kontrolpean eduki. Ezbakarrik baliabide naturalak, kolonialismo ekonomiko berria inposatu nahi dute.Testuinguru horretan, Cancuneko negoziazioetan sartuko garela esango nuke.Cancunera joan baino lehenago porrota egon daiteke, AEBek mundu osoari esatenbadiote ez doazela MMEaren dinamikan negoziatzera eta nazioarteko erakundeengainetik egingo dutela edota akordio batera heldu nahi dutela dena liberalizatzeko.Liberalizazio horren barruan, hiru arlo nagusi dauzkagu:
|
|
|
Burutik elkartutako siamdar helduen esku hartzeak ez du aurrekaririk; hala ere, Singapurren aurrekari da Goh buru zuen taldearen balentria, 2001ean garezurra partekatzen zuten hamaika hilabeteko nepalgo bi haurtxo bereiztea lortu baitzuen. “Espero dugu operazioak bide zail honen amaierara eramango gaituela, eta
|
gure
bizitza zoragarriak bi pertsona banandu gisa hasi ahal izango ditugula”, esan zuten Ladan eta Lalehek, Zuzenbidean lizentziatuak, Singapurgo ospitaleak aste honetan argitaratu zuen gutunean. Operazioa arrakastatsua izanez gero, Ladan eta Laleh Bijani gazteek errehabilitazio aldi luzea izango dute, desitxuratzeko aukera eta ondorio psikologiko eta emozionalak, fisikoki bananduta egongo baitira azken 29 urteak pasatu dituen norbaitengandik.
|
|
|
Kultura aberastasun horri, Martínez Álvarezek ingurumen baldintzen eta baldintza ekologikoen eragina gehitzen dio, «lurralde bakoitzak, klima bakoitzak, eskualde bakoitzak hazteko eta elikagaitzat erabiltzeko aukera ematen duena». Hala ere, telebistaren eta publizitatearen kulturak, bizitza modernoak,
|
gure
bizitzako esparru guztietan zabaltzen den presa batek ezaugarritzen duenak, tradizioaren pisua eztabaidatzen edo, gutxienez, saihesten du. Janari azkar, erraz eta merkeko formula unibertsalek kontsumitzaileen gosea asetzen dute, eskualdeko kulturari eta giza osasunari nolabaiteko kaltea eginez.
|