|
2000
|
|
|
Eta, liburu haietarik gehienak bere aita spiritualak uzten bazizkion ere, bazuen bat bere berea, eta liburu hura Gaspar de Asteteren Doctrina cristiana ren euskarazko tradukzione bat zen, 1608koa eta Iruñan publikatua, amak erabiltzen zuena bai bere buruaren janzteko, eta bai irakurtzeko eta irakasteko ere zerbitzuko neskei eta emaztekiei, zeinetarik inportantena Hipolita zeritzana baitzen, bere ohorezko dama eta laguntzaile leiala eta artatsua, amaren beztimendez arduratzen zena, baita haren garbitasun pertsonalaz ere, azal ukenduez zein ile kentzeaz. Konfesore eta aita spiritual hura, bertzalde, ezkondu baino lehenagokoa zuen amak, eta frantziskotar bat zen, Uraitzeko klaratarren komentuko kaperau izendatu zutena eta harat igorria izan zena; eta, nola
|
gure
ama ez baitzegoen haren kontseiluen uzteko, zeren apez hura laket baitzuen —don Frantzisko baino laketago bai bederen—, harat joaiten zen, urtean bizpahiru aldiz, aitorraren eta komunionearen egiteko, haietarik batean Pazkoarekin konplitzen zuela. Eta Uraitzetik beti itzultzen zen liburu edo manual debozionezkoren batekin, edo erlijionezko bertze edozein libururekin, zeinetarik ikasten baitzituen etsenplu batzuk, noiznahi den baliatzen zituenak.
|
|
|
Baina estatu hartan Pedro ez zen gogara sentitzen... Eta ikusten zuen, bertzalde, ezen
|
gure
amak ez zuela, pinturaz eta pinturaren munduaz denaz bezainbatean, aitak zuen zaletasuna, eta, hala, egun batean, inguruko jauntxoen bertze hamaika eskaintza onartzen zituela, Ubarnetik alde egin zuen, ama eta lehengusina berarekin zeramatzala, harik eta azkenean Iruñan fintkatu zen arte.
|
|
|
Nirekin atsegina izateko egiten ari zen ahaleginaren bertze froga bat.
|
Gure
ama ez zen behin ere nire lanaz axolatu, torloju lantegi batean ari banintz baino areago. Bat bateko hunkipenak egunkaria itxiarazi zidan," Azken ordukoak" izenburuko orrialdera iritsi baino lehen.
|
|
|
Gure izena ere eman zuten, anaia eta biona, Errusiarako. Baina
|
gure
amak ez zuen egon behar guztiz konbentzituta, eta irtenaldi hura, adio hura, atzeratzen eta atzeratzen joan zen, joatekoak joan eta gu bertan geratu ginen arte.
|
|
2004
|
|
|
|
Gure
amak ez dau ontzat artzen sorgin konturik eta. Baiña berak esaten dau zelan bein, aitarik agertzen ez eta, Elorretara aitaren billa joiala, bidean, ariztian, aretx bateri berba emon eutsan:
|
|
2005
|
|
|
Sei hilabete geratu ginen Lekeition, aita barik, ze aita Australian geratu zen.
|
Gure
amak ez zuen nahi nik eskolako urtea galtzea, gure ama beti izan zen oso estua eskolarekin, eta aitak bidaltzen zion amari eskolako liburua. Egunero egunero edukitzen genuen eskola etxean, Lekeition, goizean eta arratsaldean, baina Australiako liburuekin, ingelesezkoekin. Ama izan zen gure maistra hemen egon ginen denboran.
|
|
|
|
Gure
ama ez zen polita. Hauxe da egia.
|
|
2009
|
|
|
–
|
Gure
amak ez du asko galdetzen, baina dena dakiela dirudi. Eta hori gogaikarria egiten da.
|
|
|
–Eskerrak
|
gure
ama ez den horretan gehiegi sartzen!
|
|
|
Konplizitate gehiago dute, bai.
|
Gure
amak ez du oso iritzi ona gizonez eta Maria babesten saiatzen dela pentsatzen dut, argitu nion.
|
|
|
Sekula ez zitzaidan axola izan zerk hartaratuta edo nork erabakita egin zen zuen kanbiamendua. Susmatzen nuen
|
gure
ama ez zela ibiliko azpijokotik aparte. Louvren heltzen diren azpijoko gehienek ama dute etorki edo abiaburu.
|
|
|
Eta Amets ez zen atzean gelditu: " ibili zen malkotan blai/ ziaboga txiki baten zai/ buelta hartu du ikusiko dut ta ni ez nago lasai/ garenez arreba anai/ Jone, duda bat daukat, ai/ maite du edo
|
gure
amak ez du bakarrik egon nahi?".
|
|
2010
|
|
|
Baina ama ez zen kontu hartan berehala etsitzekoa, eta urte hartan bertan aurkitu zuen pizgarria, Nafarroako Piedramillera izeneko herrian bai baitzegoen, antza, beste gurutze bat, Limpiaskoa bezalakoa, Kristo iltzatu bat zuena, gurutzetik askatzeko gai;
|
gure
ama ez zen Piedramillerara joan, baina lagunekin egoten zen, edo telefonoz deitzen zien ezer berririk ba ote zekiten; esan nahi dizudana da itxuragabeko aktibismo batean murgildu zela, sukar batek hartua bezala;. Atzo Limpiasen, eta gaur Piedramilleran?!, esan zion izeba Ernestinari; izebak, ohi bezala, bere axolagabetasunarekin erantzun zion?
|
|
|
–Zertarako nahi dut Ama Birjina agertzea, agertzen bazait ulertuko ez badiot??; amak istantean esan zion Ama Birjinak munduko hizkuntza guztiak zekizkiela, eta bazekiela bakoitzari nola agertu, andere prestuei andere prestu bezala eta neskame ezjakinei neskame ezjakin bezala: . Hori bakarrik falta zitzaigun!?, erantsi zuen; baina Primik burua ezker eskuin mugitzen segitu zuen, eta
|
gure
amak ez zuen etsi: –Okerrenean, gogoratu Mendekoste egunean gertatua, apostoluek munduko hizkuntza guztiak jakin zituztenean goi isurizko jakiteaz?, por ciencia infusa?
|
|
|
Baina ama ez zen kontu hartan berehala etsitzekoa, eta urte hartan bertan aurkitu zuen pizgarria, Nafarroako Piedramillera izeneko herrian bai baitzegoen, antza, beste gurutze bat, Limpiaskoa bezalakoa, Kristo iltzatu bat zuena, gurutzetik askatzeko gai;
|
gure
ama ez zen Piedramillerara joan, baina lagunekin egoten zen, edo telefonoz deitzen zien ezer berririk ba ote zekiten; esan nahi dizudana da itxuragabeko aktibismo batean murgildu zela, sukar batek hartua bezala;" Atzo Limpiasen, eta gaur Piedramilleran...!" esan zion izeba Ernestinari; izebak, ohi bezala, bere axolagabetasunarekin erantzun zion... baina orduan ere ama ez zen isildu:... " Sinesten hasia naiz ez duzula mirarietan sinesten, baina mirariak existitzen dira, Ernestina!
|
|
|
" Zertarako nahi dut Ama Birjina agertzea, agertzen bazait ulertuko ez badiot?"; amak istantean esan zion Ama Birjinak munduko hizkuntza guztiak zekizkiela, eta bazekiela bakoitzari nola agertu, andere prestuei andere prestu bezala eta neskame ezjakinei neskame ezjakin bezala: " Hori bakarrik falta zitzaigun!", erantsi zuen; baina Primik burua ezker eskuin mugitzen segitu zuen, eta
|
gure
amak ez zuen etsi: " Okerrenean, gogoratu Mendekoste egunean gertatua, apostoluek munduko hizkuntza guztiak jakin zituztenean goi isurizko jakiteaz —‘por ciencia infusa’ esan zuen amak, askotan erabiltzen zuèn esapidean—, Espiritu Santuak haiei suzko mihiak bidali ahala"; euskara ongi ikastea kostatzen ari zitzaidan —liburuak eta baliabideak ere gutxi nituen, gaurko egunean dauden posibilitateekin konparatuta—, eta hauxe zen kontua:
|
|
|
Handik urte batzuetara auzokoek telebista erosi eta haien etxera jaisten ginen futbol partiduak eta boxeo borrokak ikustera, hala nola Eurovisioneko lehiaketak.
|
Gure
amak ez zuen telebistarik erosi nahi, ergeldu egiten omen zuen. Ohera joaten ginenean anaia arrebok liburu bana hartu eta logura sentitu arte irakurtzen genuen.
|
|
2011
|
|
|
Izerdia zen gurean nagusi, eta etxe guztia izerdi usaina hartzen joan zen pixkanaka. Hirugarren solairuko Loritoa kexu nuen egunero, bero horrekin ez zegoela eta
|
gure
amak ez bezala banuela garaia etxean diru pixka bat gastatzeko.
|
|
|
" Ba!
|
Gure
ama ez da sekula aspertzen, esaten dute?, Ama. Emazkiozue bere puntua, bere su bazterra, bere atso ipuinak, eta hura pozik...".
|
|
|
Alkoholiko ote zen nago.
|
Gure
amak ez zuen ikasketarik burutu. Ilustratu handirik ez da izan gurean.
|
|
|
Hemen ez geneukan hondartzarik.
|
Gure
amek ez zuten inoiz jantzi trajebainurik. Bestondoa sendatzeko etzaten ginen arroka berotuetan.
|
|
2012
|
|
|
ondoko baserrietako mutilei ezizenak ipintzen, amaren arropak janzten, edo Ispasterko izeko Begori poltsatik ezpainetakoa lapurtu eta geureak margotzen.
|
Gure
ama ez baitzen inoiz pintatzen, ezta igandeetan mezatara joateko ere. Ai, Elena.
|
|
|
Argi dago ez zarela ezertaz enteratzen!!!
|
Gure
ama ez zen bere borondatez joan!
|
|
2013
|
|
|
Bizi zelarik hark konpontzen zizkion arazo burokratiko gehienak, eskariak, agiriak, kontu horiek. Amarengana baino errazago jotzen zuen parrokoarengana, konfiantza handikoa zelako, baina, gainera,
|
gure
amak ez bezala, gaztelaniaz primeran zekielako. Logikoa zen, eta eskertzekoa ere bai, azken zeregin hauetaz ere bera arduratu izana.
|
|
|
–Ea, Aintzane,
|
gure
ama ez da alaia. Serioa baino gehiago, tristea esango nuke.
|
|
|
–
|
Gure
amak ez zuen eragozpenik jarriko, baina aitak gorrotoa dio Londresi.
|
|
2014
|
|
|
Baina lankideek ez zioten utzi. Gero berak... niri egiten didate horrelako zerbait eta gordeko nuen, baina
|
gure
ama ez zen horrelakoa. Baina berak ez zuen sekulan lana utzi, beti beti...
|
|
|
|
Gure
ama ez da hilko
|
|
2015
|
|
|
Purik eta biok lurrera begiratzen genuen isilik, amari esatera ausartu ez ginen erantzun guztiak zenbatzen. Bandido ala ez bandido, ETAkoak zerbait egiten ari ziren behintzat, eta amak,
|
gure
ama ez balitz, gauza bera pentsatuko zukeen seguruena ere.
|
|
|
Abortuari buruz euskaraz. Eskerrak
|
gure
amak ez zuen sekula horrelakorik irakurriko.
|
|
|
|
Gure
amak ez daki Maria, Jonek grabagailua itzali duenean, Amaren kontuak esaten hasi dela. Ez diot kontatu nola egin duen negar, elkarrizketa guztian egin ez duen moduan, Amaren azken egunak gogoratzen hasi orduko.
|
|
|
Ez diot kontatu nola egin duen negar, elkarrizketa guztian egin ez duen moduan, Amaren azken egunak gogoratzen hasi orduko. Eta
|
gure
amak ez daki, nola jakingo du ba, Txindurritako gertakizunengatik baino hunkituago nagoela bost minutu horietan entzun dudanagatik.
|
|
|
|
Gure
amak ez zuen jakingo, Jexux txikia zenean, Amarekin joaten zenik fraileetara urteak betetzen zituenean: goizeko zazpietako meza entzun, komunioa hartu, konfesatu eta errezatzera.
|
|
|
|
Gure
Amak ez du aipatzen nire gauzarik; ni oso bakarrik sumatzen dut neure burua berorren agurgarritasuna gabe eta nahi baino gehiago sentitzen dut; berorren aitatasunak otoitz egin biezaio nire alde Jaunari, premia handia baitut. Haren Maiestateak gorde diezagula berorren aitatasuna eta ekar diezagula laster honantz, desira dugunez, amen.
|
|
2016
|
|
|
Frantses Iraultza, esaterako, sekulako festa bat bezala erakutsi ziguten, kantu alaiekin.
|
Gure
amak ez zuen maite hori, erlijioaren kontra joaten ziren haren buruan.
|
|
|
Ene amak sinesterik ez alabaren argitzen, munduko" faktuetaz"
|
gure
ama ez mintzatzen!
|
|
|
Jarraian
|
gure
amak ez zuen entzun amonak eta bilobak izan zuten elkarrizketa, Antsosolo bidean aienatu zirenean. Baina honen gisakoa izan zen...
|
|
|
|
Gure
amak ez zuen ulertu Txominen ateraldia, eta Ikernek ere ez; garrantzitsuena da egun ederra igaro zutela hirurek elkarrekin, oroitzapen hori gordetzen du behintzat gure amak.
|
|
|
Umeak zituenak eta zaharrak zituenak bazituen eskubideak.
|
Gure
ama ez dut uste penatua izan den hainbeste. Zerbait gisaz ateratzen zen.
|
|
2018
|
|
|
Ane Larrañagak gogoan ditu bere ama Angelak kontaturikoak. "
|
Gure
amak ez zuen dudarik egin. Ume jaioberria hartu eta Lazkaotik Usurbilera arteko bidea egin zuen, ahizpa Usurbilen bizi baitzuen.
|
|
|
|
Gure
amak ez daki nor den Walt Whitman
|
|
|
etxean, familian, lantokian, kalean, hedabideetan, sindikatuetan, enpresetan, tabernetan, gauean, eskolan, herri txiki eta handietan, saltokietan, erakunde publikoetan, zeruan eta infernuan.Hala ere, nora goazen zehaztea bezain garrantzitsua da nondik gatozen erantzutea, bereziki, historia eta genealogia propioa debekatzen digun sistema batean. Gure amonek eta, askotan,
|
gure
amek ez zuten eskubiderik kontu korronte bat irekitzeko, jabetzak edukitzeko, unibertsitatera joateko, abortatzeko edo dibortziatzeko. Lortu diren eskubide eta gaitasun kolektibo guztiak, borrokaren bidez izan dira, Bizkaiko erresidentzietako emakumeek bikainki erakutsi diguten moduan.
|
|
2019
|
|
|
Gainera, pediatriako ebidentziek aldatu egiten dituzte orain arte aldaezinak ziruditen ohiturak, hala nola lau hilabeteren buruan fruta pureak sartzea. Horregatik zalantza ugari dago nola egin aurre hazkuntzari,
|
gure
amek ez bezala. Ondoren, hainbat alderditan ikusten dugu:
|
|
2020
|
|
|
Lau anai arreba ginen, eta laurok egin genituen solfeo eta piano ikasketak.
|
Gure
amak ez zuen musika kultura handirik, baina telebistan orkestraren bat ikusten zuen bakoitzean, liluratuta gelditzen zen.
|
|
|
Hala ere, medikuek agintzen zizkioten botiketan ere ez nuen aurkitzen behar zuen soluziorik. Beharbada,
|
gure
ama ez zen luzaroko izango, eta denbora horretan nire bizitzaren norabidea aldatzeari normala irizten nion. Ama zaindu nahi nuen, guri emandakoaren pusketa nimiño bat bueltatu nahi nion.
|
|
|
Martin eta
|
gure
ama ez ziren inoiz ondo konpondu, nahiz eta, gehienetan, nire aurrean itxurak egiten ahalegintzen ziren. Ezkondu aurretik, amak ez zidan inoiz ezkutatu ez zuela batere gustuko:
|
|
|
Juaninek bere etxetik pasatzeko esan zidan, aspertu egiten zela eta. Aste Santuko oporrak luzeak izaten dira eta umeak antojagarri bihurtzen gara meriendaren ordua iritsi bitartean, beraz
|
gure
amak ez du batere eragozpenik jartzen Juaninen etxera joateko; dena esaten hasita, etxekonekoa baita Juanin gainera. Espazioko bere panpinekin jolasten hasten gara, gero telebistan modako dabiltzan txotxongiloekin, hurrena Scalextrica munta  tzen dugu, baina ez dugu lortzen martxan jartzerik, Juaninen anaia zaharrenak agingailuak giltzapean gordeta baititu.
|
|
|
KARMELE: Arantzazu,
|
gure
amak ez du fundaziorik.
|
|
|
|
Guri
amak ez zigun mimorik egiten, bion artean moldatzen ginen, asko jolasten ginen, elkarrekin lo egiten genuen, orduak ematen genituen ohean elkarrekin jostatzen.
|
|
|
“Mari Jose, atera egiozu kafe bat señorita honi”, esaten zidan albistegia hastean.
|
Gure
amak ez zuen bere ama maite; zergatik, ez zigun inoiz kontatu.
|
|
2021
|
|
|
Hori dela eta, gure aitak ez zion ezkontzeko eskatu kontserbategiak aurrera egin ez zuen arte, hots, aurreneko mozkinak eman ez zizkion arte. Behin ikusita kontserbategia bide onetik aurrera zihoala,
|
gure
amak ez zuen inolako eragozpenik jarri berarekin ezkontzeko, eta ez pentsa azken hau maltzurkeria hutsa denik, argi eta garbi esan ohi zuen gure amak, izugarri maite izan arren, ondo bizitzea, luxuz inguratuta, gogoko, ezinbesteko agian, zuen emakume bat zela aitortu beharrean nago-eta, gure ama ez zatekeen inoiz kanpotik etorritako arlote batekin ezkonduko, gure aitak gurasoen etxean zuen guztia... Gure amak berdin berdin bizi nahi baitzuen bere etxe berrian, bere gurasoenean egin bezala, hots, esne mamitan.
|
|
|
Hori dela eta, gure aitak ez zion ezkontzeko eskatu kontserbategiak aurrera egin ez zuen arte, hots, aurreneko mozkinak eman ez zizkion arte. Behin ikusita kontserbategia bide onetik aurrera zihoala, gure amak ez zuen inolako eragozpenik jarri berarekin ezkontzeko, eta ez pentsa azken hau maltzurkeria hutsa denik, argi eta garbi esan ohi zuen gure amak, izugarri maite izan arren, ondo bizitzea, luxuz inguratuta, gogoko, ezinbesteko agian, zuen emakume bat zela aitortu beharrean nago-eta,
|
gure
ama ez zatekeen inoiz kanpotik etorritako arlote batekin ezkonduko, gure aitak gurasoen etxean zuen guztia eskaini izan ez balio. Gure amak berdin berdin bizi nahi baitzuen bere etxe berrian, bere gurasoenean egin bezala, hots, esne mamitan.
|
|
|
|
Gure
ama ez zegoen oso konforme; esaten zuen alkatearen eta aguazil izendatu berriaren lana zela morroiaren bila igotzea.
|
|
|
Eta gure basoan amatxik ixurtzen zuen arno gorri xorta bat.
|
Gure
ama ez zen konforme amatxirekin, bainan hunek erraiten zion: " arno xorta batek etxi kalterik egiten haurreri!"
|
|
2022
|
|
|
|
Gure
amak ez zuen inoiz Simone de Beauvoirren libururik irakurri, baina bihotz mintzetan sartu zigun soldata bat izan behar genuela. Ikuspegi hori izan du, familiaren kontra egin behar izan badu ere, eta zinez eskertzen diot.
|
|
|
Etxean emakume bakarra nintzen, zaharrena, familiaren izatearen erakusgarri.
|
Gure
amak ez zuen etxean amabakarrik nahi, nire gastuen jabe izanda ere. Ezkontzera behartu ninduten kasik.
|
|
|
etxetik kanpo baizik ez zuten edaten. Gure aita eta Mikelena haragia brasan erretzen, auzoaren emaztea entsalada prestatzen, eta
|
gure
ama ez zen inondik ageri.
|
|
|
Zeren Javierren ama ez zen nire ama bezalakoa, azal beltzaran eta begi nekatukoa, haren ama gehiago zen begi luzaranekoa eta begirada kartsukoa. Ez naiz esaten ari
|
gure
amak ez diola kartsutasunik aurkitzen bizitzari, ez, esan nahi dudana da gure amak nahigabe bat duela Javierren amak ez zuena. Baina gure ama gauza txikiekin da kartsua eta oraindik bete gabeko ametsak dituenaren edertasuna erakusten du.
|
|
|
Eta gauza gutxi erosten zuen, zeren hain zen mehea, ezen soslaiez jartzen bazen, denek ez zuten ikusten. Amona ohean hil zen, bakarrik, eta auzoko andreek beilatu zuten,
|
gure
ama ez zelako inoiz irten bere haserretik. Eta nik ez dakit zer zen barkamenik ez zuen hura, baina hori niri berdin zait, zeren, herrietan gorrotoa heredatu egiten bada ere, behiak eta negozioak bezala, niri ez zitzaidan ezer iritsi gorroto horretatik.
|
|
|
Joxean oinez igo zen hara, botekin, eta ni kotxean.
|
Gure
ama ez zen batere handinahia, baina edonola jantzita ez nintzela ezkonduko esan eta Zarauzko Rochasenera eraman ninduen. Han erositako trajea eta blusa jantzita ezkondu nintzen.
|
|
|
|
Gure
ama ez zen sekula euskaraz alfabetatu. Bere ahizpak ez bezala Guda Zibilaren garaian ez zuen errefuxiaturik joateko aukerarik izan.
|
|
2023
|
|
|
Gure etxean ez da izan bertso girorik.
|
Gure
amak ez zuen entzun ere egin nahi izaten. Gu Txantxa Zelain bizi ginen eta amona egunero etortzen zen.
|
|
|
|
Gure
amak ez du arraposturik egin. Nabari zaio, oso, berak ere ez duela inolako gogorik auto ilara bateko hitz aspertu batzuk errieta gai bilakatzeko.
|
|
|
Orain dela pare bat egun edo, nire aitak hiriko katedral berriaren ingururaino eroan ninduen bertan poliziak tiroz hildakoen hileta ospatzen zen eta.
|
Gure
amak ez zuen nahi inondik inora ni haraino eramatea, bertan jende andana egongo zelakoan. Ez zen, ez, berak zioenez, ni bezalako zazpi urteko umemoko batendako lekurik egokiena.
|
|
|
|
Gure
ama ez da perfektua, baina asko maite dut: infinitu.
|
|
|
" Ez hadi ergela izan. Itsu batek ere igarriko likek; beno, amak ez, baina
|
gure
ama ez den edozein itsuk antzemango likek". Barre egin zuen.
|
|
|
" Amaren aurrean bortxatu ninduten, arropak kenduta. Gauez sartzen ziren beti, eskuburdinak jartzen zizkiguten, trapu bat jartzen ziguten begian, ezer ikus ez genezan, baina
|
gure
amari ez. Nahi zuten guztia egiten zuten gure gorputzekin.
|