|
2000
|
|
|
Familiaz ari gara, bestalde, baina familia aldatzen ari da.
|
Gure
gazte gehienak euskaldunak dira% 50etik gora eta gehiengoa. Orduan, gazte askok ez du familian euskara hitz egin izanaren eredurik eta, beraz, berak asmatu du familian euskaraz bizitzeko eredua.
|
|
|
Mirenekin ados nago. ETBko Sorginen Laratza saioan noizean behin agertzen da gazte talde bat eta aparteko kontsiderazioez gain oso aproposa izan daiteke
|
gure
gazteek ikusteko. Beharbada guretzako merkeak, txarrak edo ez dakit zer diren, baina gure gazteak horrelako gauzekin engantxatu egiten dira.
|
|
|
ETBko Sorginen Laratza saioan noizean behin agertzen da gazte talde bat eta aparteko kontsiderazioez gain oso aproposa izan daiteke gure gazteek ikusteko. Beharbada guretzako merkeak, txarrak edo ez dakit zer diren, baina
|
gure
gazteak horrelako gauzekin engantxatu egiten dira. Holako gauzak ere behar dira eta euskalkiek mendeetako hizkuntz herrikoia gorde dutelako, ikertu eta aztertzeko modukoak dira.
|
|
|
Gure artean eta gaur egun, aspaldi etxe gehienetan egoten zen fraile barometro haren ordezkotzat har genezake Pello Zabala.
|
Gure
gazteek ez zuten fraile hura ezagutu. Zein famatu zen konturatzeko Aita Donostia kaputxino musikariari Madrilen gertatutakoa kontatuko dizuet.
|
|
|
ZARRABE, Pio
|
Gure
gazteak eta gaurko kultura. 1 zk. (1956), 59 YAKINi eskutitza. 2 zk. (1956), 174 Bertso paperak. 14/ 15 zk. (1980), 115
|
|
|
BOLINTXU
|
Gure
gazteak eta gaurko kultura. 1 zk. (1956), 59 Adimen zaleen oztopoak mirariari buruz. 7 zk. (1958), 56 Gure Girixtino bokazionearen zimenduak. 17 zk. (1964), 11
|
|
|
Alderantziz, gaztetasunak bere baitan esperientzia eza eta horren ondorioak izan arren, esango nuke miretsi egiten dituela gazteak, errespetuz begiratzen diela euren ausardiari eta kemenari.
|
Gure
gazteen egitateak adorea ematen diola dirudi.
|
|
2001
|
|
|
Bizirik dagoen herri batean ez ditu gizaldi gazteak aurrekoen sinesteak, esanak eta eginak itsu itsuan ontzat hartuko eta zenbat ere biziago herria, orduan eta biziago gizaldien arteko etsai  tasuna. Beraz, lehenaren adorazio harrituan ez badaude ahuspezturik
|
gure
gazteak, bizi garelako seinale da hori, besterik baino gehiago.
|
|
|
|
Gure
gazteak bestetan baino haziago, jantziago eta ikasiago ager  tzen zaizkigu. Barau luzeegiak teoria egarria ernatu die eta badute non ase:
|
|
|
|
Gure
gazte denboran, hona bigarrena, liluraz inguratuak iruditzen zitzaizkigun zirikaldiak. Peru Leartzako horrenak ameskaitza areago dirudi zirikaldia baino.
|
|
|
Euskal herrian publikatzen diren liburu guztien %95 ingu ru euskara batuan argitaratzen omen dira. Gure hizkuntzaz ematen den irakaskuntza testuak, azken hamarurteotan, praktikan %100ean hizkuntza estandarrean eskaintzen dira, eredu horretan
|
gure
gazte guzti guztiak alfabetatuak izanez. Euskaltegietan ari diren ia pertsona nagusi guzti guztiek euskara batua ikasten dihardute.
|
|
|
Ari gara azken urteotan ekin eta ekin hezkuntza etairakas kuntza ren inguruan, gizartean bestelako alorrik ez balego bezalaxe. Hartara, hezkuntza sistema horren fruituak,
|
gure
gazteak, arras bakarturik ibiltzen dira langintza edo mundu profesionalean euren euskarazko trebakuntzak erakutsi nahi dituztenean. Fikziozko euskalgintza horren barruan, badirudi apologetika berrian jausi garela eta euskarazsaltzen digutena, besterik gabe, on dela eta gomendagarria.
|
|
|
–Non dun
|
gure
gazte denborako Guk taldearen disko hura?
|
|
2002
|
|
|
Gazte jendearen artean asko igo da era guztietako drogak kontsumitzen dituztenen kopurua, aurreko astean ikusi genuen bezala. Baina benetan ba ote dakite
|
gure
gazteek zer nolako kalteak dakartzaten hain sarritan kontsumitzen dituzten substantzia horiek?
|
|
|
Orain ez bezala, orduan euskaltzaleen artean erdaraz egitea bekatu larria zen gero!
|
Gu
gazteok gaur gabiltza mundu galdu honetan, gerra bat barruan dugula zer egin jakin gabe. Gurasoen mundu aldrebes hau ez dugu onartzen.
|
|
|
Euskara zertan den, hori galdetzen zuen batek
|
gu
gazte ginenean. Batua eta batua ez dena.
|
|
|
Euskararen kontua, zernahi gisaz, beste zerbait da, nire ustetan. Zeren,
|
gure
gazteek, barka gordin esatea, haien kide erdaldunen bekatu eta bertute guztiak izateaz gain, hizkuntzan sakonagoa den beste zerbaitean huts egiten duzuelako, zenbaitetan behintzat. Hizkuntzaren egitura osoak dira aldatzen ari direnak, batez ere egokitasun kontuan, eta ez halako edo holako hitzen ortografian.
|
|
2003
|
|
|
Hortik asanblada sortu zen, eta bertan aho batez esan genuen ez genuela nahi lau trapitxerogatik gu denok trafikatzailetzat hartzea, eta droga erradikatzeko borrokatu genuen. Drogak ekarri zigun bakarra,
|
gure
gazteak hiesak edo gaindosiak jota hiltzea baitzen. Beraz, etxez etxe joan ginen, eta trapitxerorik aurkituz gero bertan ematen genizkion galantak.
|
|
|
Bertsolarien mezua, gaurko kanta berrien erakutsia iristen dan neurrian, sartzen al da
|
gure
gazteen gogoetan. Ze jenderentzat egokituak izaten dira bertsolarien saioak?
|
|
|
"
|
Gure
gazteok beharrik aurkitu ezin badabe, zer egingo dabe, ba. Nora goaz holan?" Bai, gurasoak hainbeste ames gozo egin eta horrenbeste diru ta neke eralgi ondoren, gazteak eurak, azkenik bako urte luzeetan, liburuak beti besapean, eskolarik eskola ikasten ibili ondoren, zelako etorkizun baltza gehienentzat!
|
|
|
hemen urtenbiderik ez, eta kanpoan be antzera samar. Nora joan
|
gure
gazteok lan bila. Orain ehun, berrogeta hamar urte, Euskal Herritik gazte askok eta askok alde egin behar izaten eben erbestera, urrinetara, lan bila:
|
|
|
Hainbeste gazteren ikasgura bizi horrek harritu eta poztu egiten ninduan.
|
Gure
gazteak alperrak, motelak, ardurabakoak dirala. Ez horixe!
|
|
|
Gero, modak itsu itsuan ontzat hartu ohi dira ta, erderearen modea be holantxe sartu zan aldi haretan gure artean. Eta
|
gure
gazteak, neskatilak batez be, erderea ikasteari eta egiteari emon eutsen, euren buruak baserritar agertu ez egitearren. Euren baserrietatik kalera hurreratzen ziranerako, han ixten zituezan bazterren baten euren abarkak... eta baita euskerea be, oinetako barriak eta berbeta barria jazteko.
|
|
|
Hara:
|
gure
gazteak, burua landu nahi badabe, erbesteetako literatura, geure geurea dogun euskerazkoa be sakon ezagutu behar leukie; ta ezagutu bere, ez gero edozelan, hur hurretik baino: hau da, idazlerik onenen lanak irakurri ta aztertuaz.
|
|
|
Ez zitezkeen beraz beti berri onak Ameriketatik
|
gure
gazteek etxekoei igortzen zizkietenak. Hala nola, Buenos Airesetik, 1842an, Hazparneko Katxok bidali zituelarik, bizpahiru ehun etorkinekin Montevideora heltzean hondatu zen itsasontziaren kantuak.
|
|
|
Zeren eta, erran baitzitzaien, euskaldun gazte haiei, eginbide zutela etsaien kontra Frantziaren defendatzea eta haiek sinetsi baitzuten. Horra zergatik hil ziren
|
gure
gazte haiek oro.
|
|
|
Beste bortizkeria bat ere ezagutu dugu bizkitartean,. Bortizkeria iraultzailea? deitzen zutena orduan munduko pentsalari handienek, eta Maurice Merleau Ponty ren hitz hauek justifika zezaketen, bereziki itsas haraindiko Frantziaren Inperio zenaren lur eremuetan beste bortizkeriarik ezagutu zuten
|
gure
gazteen begietan:
|
|
|
Udako Euskal Unibertsitatean geunden. Uztaritzen, eta
|
gutariko
gazteenok kanpa dendan bizi ginen besterik ezean. UEUren egoitzaren ondoko landan.
|
|
|
Izango duzue hitz egiteko aukera. Gaua luzea da eta
|
gu
gazteak!
|
|
|
|
Gure
gazteenek J.K. Rowling edo Tolkien-en liburuak euskaraz irakurtzen dituzte eta ez dute itzulpenak direlako sentsaziorik. Irakurle hauek normaltasunez kontsumituko dute munduko literatura euskaraz.
|
|
2004
|
|
|
nik ikusi ditut neska gazteak Durangon poema solteak irakurtzen eta barrez. Hala ere, pozten naiz Idazleen Elkarteko Idazkariak
|
gure
gazteak irakurtzera animatzeaz. Agian bere liburuak gomendatu nahiko ditu, almazenean hautsak jan ez ditzan.
|
|
|
Alimaleko lana dugu egiteko.
|
Gure
gazteek ez dakite non den Behorlegi mendia. Gure gazte garaian, berriz, ezin genuen hazi Behorlegi zegoela jakin gabe.
|
|
|
Gure gazteek ez dakite non den Behorlegi mendia.
|
Gure
gazte garaian, berriz, ezin genuen hazi Behorlegi zegoela jakin gabe. Enetzat hor dago borroka.
|
|
|
Eskoletako atseden edo baratze orduetan, haurrak txiki askotatik ikusten ditugu triski paketea eta Coca Cola irensten. Noski, dietetika sanoari jarraituz bagabiltza, lan gehiago egin behar da eta denbora hartu,
|
gure
gazteei zer jan sanoa prestatzeko. Bestea, errazago egiten da, dirua jarri eta zaborra jaso trukean!
|
|
|
Erromantikokeriekin aspertuta gagoz
|
gu
gazte talde batek.
|
|
2005
|
|
|
Gu bertsoa egiteko gai ginenerako joan ginen txapelketara, inguruak motibatuta. Izan ere, Nafarroako Txapelketan,
|
gure aurreko
gazteenak jada urte batzuk bazituen, eta tarte handia zegoen. Geroztik ezezkoa ia ezin izan da pentsatu ere egin.
|
|
|
Hauen kantaria, Mick Jagger.
|
Gure
gazte guziek ezagutzen dute. Ohartu ote dira bere azken diskoko kantu baten tituluari?
|
|
|
Munduko gizon famatuenetan, argituenetan badira sinestunak.
|
Gure
gazteen jainko ttipietan ere bai. Jainko handiari buruz begiak altxatzen dituztela deplauki aitortzen dutenak.
|
|
|
Eta ez da bakarrik Pariseko banlieues famatu haietan mugatzen ohidura berri hori. Telebistako leihatilatik
|
gure
gazteei eredutzat emanak zaizkien mail goreneko kirolariak ere aritzen dira josteta berean: berriki, hamazazpi urteko neskatxa bat joan da lehen mailako futbolari batekin Londreseko hotel famatuenetarik batetara(***** NN).
|
|
|
Naos estrategiak zergatik murriztu nahi duen hori goranzko joera, zenbait jarduera ezarrita.
|
Gure
gazteen elikadura gero eta gehiago dago Mediterraneoko dietatik urrun dago, haragi eta esneki gehiago kontsumitzen baitute. gomendatutako opilak eta freskagarriak, eta fruta, barazkiak, zerealak eta arraina gutxitu egin dira.
|
|
|
|
Gure
gazte garai hartan" Gora Euskadi Askatuta!" zen abertzaleen eta euskaltzaleen oihua. Orain ere noizbehinka entzuten da oihu hori, baina ezkutatu egin da asko.
|
|
2006
|
|
|
Bera, konforme, geu arduratzekotan.
|
Gu
gazte ginen, eta herrian gaizki ikusiak, mugitu egiten ginen eta! Mendigoizale taldea egin genuen, txistu eskolak...
|
|
|
Gauaren erabilpenaren arrunkeriak, banalizazioak.
|
Gure
gazteak astebururo gauez ateratzen dira lagunarte bustira. Eta goizak lotan ematen.
|
|
|
Gaueko kondarrak topatzen ditugunean, bururatzen zait iruzur galanta egiten ari gatzaizkiela
|
gure
gazteei. Inoizko gauaren dardara kilikagarriaren ordez, gehiegizko gehiegiaren salmenta merke ustela egiten diegula.
|
|
|
Hori ikasi dut Movistaren lan egiten duen baten ahotik. Beraz, ikaragarri komunikatuko diote elkarri elkarrekin gutxi ibili arren
|
gure
gazteek. Aurki elkarrekin gozatzeko modu birtualen bat proposatuko diete operadoreek.
|
|
|
Zena zela, handik gutxira ez zen aditzen ez Trapu zaharrik ez Gernikako arbolarik. Txomin Artolaren itsas kantuak jartzen zituen orain,"
|
Gu
gazte ginadela" eta, bakar ordu haietan bere arrantzale herriko oroigarri edo.
|
|
|
Hilotzez eta hil hurrenez mukuru beterik zeuden bazterrak. Batzuk apezak, serorak eta monjeak ziren,
|
gure
gazteen koleraren jomuga naturalak. Gehienek, ordea, ez zuten abiturik edo tunikarik janzten, ni bezalako gizon, haur eta emazteak baitziren.
|
|
2007
|
|
|
entzun nion esaten gure amari behin baino gehiagotan, baina guk miretsi egiten genuen. Ezer egin gabe bizitze hori, hasteko, meritu handia zen guretzat, orduan behintzat; musikaz horrenbeste jakitea ere kontuan hartzekoa zen, rock, n, rolla baitzen,
|
gure
gazte garai hartan, jardun mota guztietan itxurazkoena; eta, batez ere, komunarena zegoen.
|
|
|
|
Gure
gazte denboretan ospe handia zuten Gregorio Marañón-en liburuek.
|
|
|
–Hizkuntzan ikusten du Sartrek Euskal Herriaren ardatza(
|
gure
gazteek ez dakite; baina ezker espainolistaren lerroetan, euskara gain-egitura burgesa dela, aldarrikatzen zen ozenki eta harro harro).
|
|
|
Bi musu eman zizkidan Begoñak, niri buruz gauza asko entzun zituela esanez, Asierrek beti kontatzen zizkiola
|
gure
gazte garaiko balentriak eta pozten zela azkenean ni ezagutu izanaz.
|
|
2008
|
|
|
Eta, zirku, zirku maltzurra bihurtu dute
|
gure
gazteek bortxa; ez geneukan nahikorik eta. Bortxa bihurtu digute telesail.
|
|
|
Egoera horrelakoa izanda eta orain arte esandako guztia kontuan hartuta, IKASYS proiektuaren aplikazioaren bidez, IKTek eskaintzen dituzten baliabideak, ikasgelan testuinguru egokian kokatuz eta modu naturalean integratuz, ikasleei eta irakasleei sortzen zaizkien zailtasunak gainditzeko benetako tresnak izan daitezkeela frogatu nahi da. Ezin da ahaztu gaur egun
|
gure
gazteek teknologia berriak erabiltzerakoan erakusten duten trebezia. Orain arte teknologia horiek, batik bat, jolasean aplikatu dituzte, dena dela, gaitasun teknologiko horien erabilera zuzenak ikasleei ikasketa prozesuan ekarriko dizkien abantailak ezin ukatuzkoak dira.
|
|
|
SMSek oso ongi erakusten dute zein ongi egokitu diren
|
gure
gazteak idazkera berri batera; euskarri hori ez zuten ezagutzen, moldatu dira, izugarri gustatu zaie, eta etekin aparta ateratzen diote.
|
|
|
eskolak ez duela ahozko gaitasunik lantzen, ez duela ahozko erregistro ez formalik ontzen, eta gero ikasleak ez direla gauza ahozko diskurtsoaren osagai horiek baliatzeko. Arrazoiaren parte bat izanda ere, ez zait iruditzen azalpen hori aski denik
|
gure
gazte jendearen hizkuntza praxia behar bezala argitzeko.
|
|
|
Garai batean,
|
gure
gazte denboran, Busteroren antzeko planteamenduetan espainolismoaren ideologia atzemango genuen azkar asko. Orain, aldiz, mundu abertzaletik bertatik datoz euskal kulturaren definizio eredu horiek, eta ez dirudi sobera inarrosten garenik.
|
|
|
miliunka baitzituen Frantziak presunerak bere soldadoetarik Alemanian, egunak ziren orduan presuner haientzat pilota partidak eta kermeza moduko antzerki batzu egiteko, hango
|
gure
gazte dohakabeeri, koliak, deitzen ziren laguntzatto batzu igortzeko.
|
|
|
Ondorio bezala esan litzateke nekez aurkitzen dugula eredu teorikoen gauzapen argirik ez didaktika arloan, ez ebaluazioan ere.
|
Guk
gazteek euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez erakusten dituzten ekintza gaitasuna, gaitasun soziokulturala, gaitasun diskurtsiboa, gaitasun linguistikoa eta gaitasun estrategikoak aztertu ditugu. Osagai horiek guztiek Celce Murcia, Dörnyei eta Thurrell en (1995, 1998) ereduari jarraiki, diskurtso gaitasuna ardatz hartuta, lotu ditugu.
|
|
|
Rubalcaba ministroak esaterako, eguneroko prentsa guztiari, espainolari eta antzeko eskemak dituztenei esan nahi da, burua jateraino.
|
Gure
gazte bat hartzen dutelarik, bi segundo baino lehen (Txeroki adibide) badaki pertsonaia prestu honek haren milagro, ekintza eta tresna guztien berri. Ez Delfosko orakulua balitza ere...! Lasai, ekin... ez utzi nahi dutena egiten, geroa gurea da eta!
|
|
|
|
Gu
gazteok gaur gabiltza mundu galdu honetan,/ gerra bat barruan dugula zer egin jakin gabe./ Gurasoen mundu aldrebes hau ez dugu onartzen,/ diruaren morroi izaten erakutsi digute./ Ilunpe horrek bakardade galduan utzi gaitu;/ argirik gabeko bideak etorkizunik ez du./ Bizimodu lasai batengatik idealak galdu,/ bizitzaren gauza ederrenak dizkigute zapaldu./ Gizonak kartzelan daude beren herriagatik./ ...
|
|
|
Aspaldiko laguna zen, urteak ziren elkar ikusten ez genuela. Banekien bera lantegi batean hasi zela lanean
|
gu
gazte ginelarik, gutariko aurrenetakoa izan zen ikasketak bukatu eta lanpostua lortzen. Geroztik, behin edo behin gertatu gara elkarrekin.
|
|
|
Peio amerikanoarena! Ezpeldiko Battittari mintzo zaiola, Bittor sortu baino lehenagoko ixtorioz: Oroitzen zara Battitta zer errekituak ginen
|
gu
gazte aroan. Ez ginen segurki besteak baino hobeak, dio erantzuten Battittak. Oroitzen zara Battitta, zer irriz asea egin genuen Arinlurrebordako arnontziari azpiko takeak kendu geniozkanean. Barnean ziren amorosek zer bidaia egin zuten Iturxiloko askan bainu freskoaren hartzeko. Gaitz bide handian ezarri genituen!
|
|
2009
|
|
|
Guduak beren bizia hobekitzen du.
|
Gure
gazte garaian militante izatea zen pixka bat kolpeak errezibitzea maite izatea...
|
|
|
Gaur egun ez bezala,
|
gure lekukoak
gazteak ziren sasoian sano estimatua zen ardi lana.
|
|
|
|
Gure lekukoak
gazte zirenean ardi arraza bakarra hazten zen Jatako bizkarretan. Burugorri edo Jatako ardi esaten diote bertakoek, ardi latxa izenarekin ezaguna da beste leku batzuetan.
|
|
|
sendotu.
|
Gure
gazte denboran eskuz esku erabiltzen genituen Aita Arrutiren gaztelaniazko poesiak ere. Nik euskarazkoak irakurtzen nituen gogo beraz irakurtzen zituen erdaraz Aita Ezenarrok.
|
|
|
– Black soul da hori, gure kultura desberdina baita, esan zuen Gregoryk?, eta oraingo
|
gure
gazteak ere antzinakoen sustraietara itzultzen ari dira.
|
|
|
–Ez dio ba galdetu
|
gure
gazteenak, Mariak, ea nondik etorri den. Eta tipoak, den bezain handi, Santimamiñetik esan dio eta gure Mariak, Kortezubikoa zara orduan?
|
|
|
bataiatu duena (Bermeon, litruek? da,, litruek egin?),
|
gure
gazteek sozializatzeko erabiltzen duten bide nagusia da, politika erakundeekin eta kirolarekin batera. Guztia esatearren, oraindik badira gurean talde erlijiosoak eta boy scoutak igandeetan mendian gitarra lagun. Dominique nique nique?
|
|
|
Pizza jaten dute gainera aldi berean, eta doneteak. Frexkatzeko premia larria dute
|
gure
gazteen hormonek eta gantzek. Ez badira apur bat mugitzen, 20 urte bete baino lehen akabatuko ditu kolesterolak.
|
|
|
Parkeak, lorategiak, kaleak, eta etxeak etengabe eta era kolektiboan zaindu behar dira.
|
Gure
gazte eta helduek, hitzetik hortzera ekologismoa hitza darabiltenak, festetan eta asteburuetan gehiegi txikindu, zikindu eta kutsatzen dute.
|
|
|
Homofobia ohiko jarrera eta oharkabeko bidelagun bilaka daiteke, eta oso gutxik dute hari mozorroa kentzeko adorea. Orain dela gutxi (ikasturtean), ikerketa bat egin zen Donostiako hainbat ikastetxetan
|
gure
gazteek homosexualitateari (dibertsitate afektibo sexualari, oro har) dagokionez zer esperientzia duten jakiteko. Jarraian azaltzen diren datuok, esate baterako, ikerketa horren bitartez lortu ziren:
|
|
|
Eta hori bai, hori larria da, eta hausnarketa sakona eskatzen du.
|
Gure
gazteak eredu arkaikoak errepikatzen ari dira gehienbat mutilak, esan beharra dago eta ezer gertatuko ez balitz bezala dihardugu. Segur aski ez da oharpen arazoa izango, lautik hiruk ikusi baitute mota horretako jarreraren bat ikastetxean.
|
|
|
Eta horrek ondorioak dituela adierazi du. ?
|
Gure
gazteek irakurketa gorrotatuko dute, eta ez dira inoiz libreak izango?. Larritasunez mintzo da Pinilla.
|
|
|
Gogogoratuko dituzue Zumarteko saioak, jolasak utzi eta joan beharra (8 adin horretan ez da oso erraza), txapelketa hau bera prestatzeko Hondarribiko elkartzea, Sastarrainen egindako egonaldia eta Zestoako bainuetxean bat batean emandako kontzertua (pertsona heldu haiek, bertakoak eta kanpokoak,
|
gure
gazteekin txundituta gelditu ziren). Gogoratuko dituzue, noski, Islandian izandako Europa Cantat proiektua eta beste asko.
|
|
|
Behin beste aldera hanka egin eta berriz barnera iragatera ausartua.
|
Gure
gazte borrokari jarraipen eta transzendentzia ematen zion bakarra, aitzindari politiko izanez gainera, besteoi amodioa egitera bultzatzera obsesionatua".
|
|
|
Irakurria zioat oraindik orain Ken Wilberri(
|
gure
gazte garaian Krishnamurtiren antzera, gaur egun hori jarri duk modan New Age girorik serioenetan) ezen meditazioak (yoga eta introspekzio metodo guztiak barne) areagotu baino ez dituela egiten benetakoak ez diren sentipen alienatuak. Hara, egia esan behar badut, Ken hori listoegia iruditzen zaidak gauza onerako.
|
|
|
Hala gertatzen da hizkuntzaren inguruko prozesuetan ere, baita euskararen ingurukoetan ere, jakina, nola bestela? Diogunaren ildotik, nabaria da
|
gure
gazteen artean finkatu den hizkuntz paradigmaren aldaketa: garai batean, gure euskal hiztun gazte gehienek euskara zuten lehen hizkuntza (edo, nahiago bada, ama hizkuntza, duela gutxira arteko hitzetan esanda); orain, aldiz, euskaldun berriak dira haietariko asko eta asko, gehienak, eta bihar etzi are gehiago oraindik.
|
|
|
harreman eta afektibitatearen hizkuntza. Horrez gain, lagunartean ere, bertan maila bateko nahiz besteko euskal hiztun ugari egon arren, erdarara jotzen dute
|
gure
gazteek.
|
|
|
Eta erantzunak, seguruenera, ez du sua itzaliko: eskolan, edo hobeto esanda, eskolako gaiak erabiltzerakoan dira euskal hiztun
|
gure
gazte euskaldun ugari. Eta hor besterik ez.
|
|
|
Zertzelada loditan marraztu berri dudan hizkuntz errealitatearen aldaketak erronka berriak dakarzkie
|
gure
gazteei. Horietan lehena, hizkuntzaren erabilera formaletatik ez formaletarako zubia igarotzeko ezinbestekoa den adierazgarritasuna eta hizkuntz baliabideen aberastasuna eskuratzea.
|
|
|
adierazgarritasuna, hizkuntz baliabideak, hizkuntzaren erabilera formala eta ez formalak, simetria formalarentzako esperantza urriko diglosia... Ahaleginak egin dira
|
gure
gazteek asma dezaten bide berriak urratzen euskararen eta eleaniztasunaren mesedean. Bide berriak diogu, ezinbestekoa irizten diogulako XXI. mendeko hizkuntza arazoei XXI. mendeko mentalitatearekin erantzuteari.
|
|
|
Pentsamendu horiek pasatu zaizkit atzo, mendian bakarrik ibili garela lasai, ohartzean... Heziera askoz libreagoa eta zabalagoa ematen diegunean
|
gure
gazteei, hor datozkigu bideak ixten alde guztietatik: zigarroa erretzeko hainbat debeku, eta zenbateko isunak lagun zahar batekin hitz egiteko kalea zeharkatzen badugu?
|
|
|
Frantsesak dardaraka zuen tipografo esku zaildua. Zotz bat hautatu zuen
|
gutako
gazteenak. Hiru zeuzkan aukeran.
|
|
2010
|
|
|
Derrigorrezko Hezkuntza bukatzerakoan ikasleek bai euskaraz bai gaztelaniaz gaitasun osoa izan behar dute. Honek esan nahi du gaur eguneko Europako Hizkuntzen Erreferentzi Marko Arautuan, 16 urterekin
|
gure
gazteek B2 froga gainditu behar dutela euskaraz eta gaztelaniaz. Hona hemen indarrean dauden Legeek honetaz diotena hitzez hitz:
|
|
|
Dena den, beste lagun batzuk ezagutzen genituenez eta hauek erdaldunak zirenez, ezin genuen euskaraz hitz egin haiek aurrean zeudenean, egokia iruditzen ez zitzaigulako. ...zan zailagoa da euskaraz aritzeko giroa aurkitzea eta egun asko nabaritzen dut, nik beste esperientzia oso ezberdinak bizi ditudalako nire klasekoekin edo Iruñeako lagunekin alderatuta. iruñerria eta hortik beherako hiriak oso erdaldunak dira (atarrabian %15 inguru euskaldun; barañainen, berriozarren, burlatan, iruñean, lizarran eta zizur nagusian %10; tafallan eta zangozan %5). hiri horietako
|
gure
gazte gehienei euskara eskolan/ ikastolan ikasi izanak ondorio batzuk ekarri dizkie. haietariko anitzendako euskararen esperientzia uharte moduko bat izan da: eskolan dena euskaraz, etxean ezer ez edo apurtxo bat, kalean deus ere ez, lagunekin oso gutxi... hau da, gazte askorendako euskara bizipen etena edo ez jarraitua izan da, bizipen atomizatua eta batzuetan, eskolara mugatua. hori horrela izanda, euskara eremu akademikoari lotzen diote hala bizipenetan nola erabilera ohituretan. zenbait aldiz, gazteek beraiek aitortuta, eskolan baizik ez dute erabiltzen, eskolatik kanpoko harreman guztiak (familia, lagunartea, aisia...) erdaraz eratu dituztela. iruñeko gazte batek dio euskara beretako hizkuntza akademiko hutsa dela, ez dagoela bere sustraiari edo familia jatorriari lotuta, kosta egiten zaiola, euskaraz deseroso sentitzen dela. euskaran deserrotutako hiztuna dirudi, ingurune erdaldunean hazita euskaran gozatzeko aukerarik izan ez duena. gazte horren frustrazioa hunkigarria da, areago ere jakinda bere ikasbidean euskarari behingoan bizkar eman beharrean, unibertsitatean euskaraz ikasten segitzea hautatu zuela. gazteek inguru soziolinguistikoaren eragin erdalduntzaile ikaragarria jasotzen dute. zail zaie euskara erabiltzea. gazte euskaldun horietako anitz nolabaiteko euskaldun ezinduak dira, erdal inguruak berak ezinduak, inguruak ez baitie bide eman euskara normaltasunez erabiltzeko eta horretara ohitzeko. ingurune erdaldunetan erdara beharra eta ohitura da, gizarte araua orotan. euskaraz egiteko aldiz, aukerarik ez, ohiturarik ez eta ondorioz, anitzetan, erraztasunik ere ez. euskararen erabilera kuantitatiboki ez nahikoa eta kualitatiboki arlo bakarrekoa (akademikoa, eta ez arlo askotarikoa) izatearen ondorioz, euskara erabiltzea kosta egiten zaie gazteei. euskara ez da haien adierazpide osoa izaten eta ez ohi dute bat batean egiten. adinkideekiko harreman informaletan (anai arrebekin edo lagunekin) erdaraz egiteko ohitura ezarrita dute. erabiltzeko zailtasunak eta adierazmen nahikoa mugatuta dute euskaraz. horren jabe izanda, haien euskararen kalitateak kezka ematen die eta ziurtasuna kendu. hobetu beharrari egiten diote aipu behin eta berriz. kasuren batean horixe da, hain zuzen, unibertsitatean euskaraz ikasten (nafarroan euskaraz egin daitezkeen bi titulazio bakarrak) segitu izanaren arrazoia:
|
|
|
euskararen gaitasun mailari eustea zaila gertatzeraino. egoera horretan aurkitzen dugu Iruñerriko gazteen euskararen erabileraren paradoxa lirudikeena: euskaraz dakiten gazteen ehunekoa etengabe hazi den bitartean (egun %27, 2 euskaldun eta %12, 7 ia euskaldun. nafarroako gobernua 2006), euskararen erabilera gainbehera etorri da (%2, 5etik 1,8ra. kasares 2007).
|
gure
gazteen adierazpenak irakurrita, beren adinkideekin euskaldunez osaturiko harreman sare erdaldunak eratu dituzte. hau da,, ikaskide eta lagun euskaldunak dituzte baina erdaraz aritzeko ohitura ezarrita dute. erabilera eskas horren jabe dira eta euskara gehiagotan erabiltzeko ahalegin, esfortzu eta saiakerak aipatzen dituzte. zenbait adierazpenetan jarrera kritiko horri frustrazio, etsipen edota e...
|
|
|
euskararen gaitasun mailari eustea zaila gertatzeraino. egoera horretan aurkitzen dugu Iruñerriko gazteen euskararen erabileraren paradoxa lirudikeena: ...adinkideekin euskaldunez osaturiko harreman sare erdaldunak eratu dituzte. hau da,, ikaskide eta lagun euskaldunak dituzte baina erdaraz aritzeko ohitura ezarrita dute. erabilera eskas horren jabe dira eta euskara gehiagotan erabiltzeko ahalegin, esfortzu eta saiakerak aipatzen dituzte. zenbait adierazpenetan jarrera kritiko horri frustrazio, etsipen edota erruduntasuna dario. hala eta guztiz ere,
|
gure
gazteak motibatuta daude eta euskararen erabileraz kontzientzia kritikoa dute. euskaraz irakatsiko duten maisu maistragaiak dira eta, oro har, subjektu eraginkor gisa jokatu nahi dute beren inguruan
|
|
|
familia euskaldun ez osoak (guraso bat bakarra euskalduna dutenak, kasu) eta familia euskaldunberrituak (kide euskaldunak azken belaunaldian baizik ez dituztenak). eremu erdaldun (du) etako gazte euskaldun gehienek aurreko familia heterogeneo tipologia bietariko bat izan dute. hori horrela, euskara nekez izan da familiakoen arteko erabilera hizkuntza nagusia, hainbatetan ohikoa izan bada ere. gainera, ingurune erdaldunetan bizi dira eta horrek eraginda, adin berekoen artean erdara izan da komunikaziorako gizarte araua. hala bada, familiak eta auzo edo gizarte ingurune hurbilak (eskola barne) batera jokatzen dute haurren hizkuntza sozializazioan. batera, baina ez indar beraz. haurtzaroaz geroztik ingurunea gailentzen zaio etxekoari, gazteak egiten dituen hautuak direla medio. euskararen erabilera soziala handia denean, ingurune euskaldunaren eragina familia bidezko transmisioaren hutsunea berdintzera iritsi daiteke eta, eskola lagun, haurren euskarazko sozializazioa ahalbidetu. inguru erdaldunetan aldiz, haurren euskararekiko bizipenak eskolari lotuta egon dira eta etxeko erabilerak ―euskarak etxeko harremanetan lekua izan duen kasuetan― ezin izan ohi du haur gaztetxoen adinkideekiko erabilera, erdaraz ezarria, euskarara erakarri. hori gertatu ezean, gazteen ezagutzaren eta erabileraren artean dagoen arroilak urratzen segituko du. ondorioa garbi dago: ...egez eremu ez euskaldunean, euskara (ere) lehen hizkuntza duten gazteak badira. inguru soziolinguistiko hurbilak eta harreman sozialak dira erabakigarriak eta egun nafarroan horiek ez zaizkio ezein zatikatze geografikori egokitzen. hizkuntza legeak zedarritu eremuek hiztunak hizkuntzarekiko aukera desberdinetan paratzen ditu, hiztun anitzen aukerak zailduz (adibidez, euskaraz ikastekoak, zangozako
|
gure
gaztea horren lekuko). bertzalde, ohartaraztekoa da eremu euskalduneko eta erdaldun (du) etako gazte zenbaiten adierazpenetan euskararen egoeraren aitzinean(" debeku eta mugen aurrean"," nahiz eta oso zapalduta egon"...) agertzen diren jarrerak (amorrua, harrotasuna, konpromiso kontzientea, aldarrikapena). oraindik egiteke dago nafarroako gobernuak azken hamarkadan egin duen h...
|
|
|
...a euskal herriko euskaldunenetako bat (leitzaran urumealdea, Malerreka, bortziriak, baztanaldea, Mendebaldeko ibarrak eta aranatzaldea, batez ere). horretan, euskara demografikoki kontzentratua eta belaunez belaun jarraitua da. hau da, euskaldun jendea ehunekoan nagusi da eta euskara historikoki gurasoengandik seme alabengana eten sozialik gabe transmititu izan da. eremu euskaldun horretakoak dira
|
gure
gazteetatik 16 batzuk herri oso euskaldunetan haziak dira eta, haiek hala adierazita, euskara etxean ikasi dute, zenbait kasutan eskolan hasi artio" euskara bertzerik" ez zekitela. bertako euskalkiak elikatu ditu gazte horiek umetatik, anitz bidetan egin ere: etxekoen eta belaunaldien arteko harremanetan, lagun arteko jolasetan, herriko bizimoduan oro har... inguruko eguneroko hizkuntza izateak balio positiboak lotu dizkio euskarari. gazte horiek euskaran daude errotuak, euskara ohikoa, erabilgarria, beharrezkoa eta, ondorioz, erraza zaie. hau da, haien hizkuntza da:
|
|
|
hedabideetatik, kultura produktuetatik, eremu erdaldunduarekin dituzten harremanetatik...). baina familia euskaldunbeteak urri agertuko zaizkigu herri oso euskaldunetatik at. euskararen galera berreskurapen historikoaren seinale dugu, hain zuzen ere, familiak hizkuntza aldetik gizarte gune ez homogeneoak izatea. halako adibideak herri oso euskaldunetan ere baditugu, amaiurko kasuan bezala. gazte amaiurtarrak elizondoren eragin erdalduntzailea aipatu du, familiaren osaketaz gain adinkideekiko harremanetan ere. izan ere, Mendialdean euskararen errealitatea askotarikoa da. historikoki, arrazoi desberdinengatik, eremu euskalduneko zenbait herri erdaldundu ziren (altsasu, lekunberri, bera, doneztebe, elizondo, irurita eta oronoz, batik bat) eta eremu euskaldunaren gune erdalduntzailetzat jokatu dute. 1970 aldean,
|
gure
gazteen gurasoen nerabezaroan, herri erdaldundu horietan haur eta gaztetxoek ez ohi zuten euskaraz bat ere egiten, ez eta jakin ere hainbat kasutan (Sánchez Carrión 1972). anitz familiatan euskararen transmisioa eten zen eta, horren ondorioz, herri horretakoak direnen guraso dezentek ez daki euskara. Familia anitzetan euskararen transmisioaren eten jarraipen istorioak ditugu:
|
|
|
Familia anitzetan euskararen transmisioaren eten jarraipen istorioak ditugu: belaunez belauneko hizkuntza galera eta berreskurapena hiru belaunalditan.
|
gure
gazteak sortu zirenerako (1990erako) euskarazko irakaskuntza erabat zabalduta zegoen herri erdaldundu horietan, bai ikastolen bai sistema publikoaren bidez, eta horri esker kalekume erdaldunak euskaldundu ziren. oraingo haurgazteak anitzez euskaldunagoak dira duela 20 urtekoak baino.
|
|
|
Mendialdeko aurreko gazte horiek ez dira herri hain euskaldunetan hazi (etxarri aranatzen %75 inguru da euskaldun, beran eta elizondon %70 eta lekunberrin %60). berako gazteak ez bertzeek ez dute euskara gurasoengandik ikasi. hizkuntza aldetik familia euskaldun ez osoak ohi dituzte (belaunaldi guztietako kide euskaldunez eta erdaldunez osatuak): ...parekin etxean egiteko ohitura hartu du, hau da, inguruak etxeko erabilerari eragin dio, hiztunak hizkuntza ohitura kontzienteki aldatu nahi izan duelako, noski. elizondoko kasuetan, bai eta amaiurko gaztearen kasuan ere, gune erdaldundu eta erdalduntzailearen eragina nabarmena da eta gazteek adinkideekin (izan anai arreba, izan adiskide, izan lankide) dituzten harremanetan erdarak du leku handia.
|
gure
gazteak sortu zirenerako (1990erako) euskarazko irakaskuntza erabat zabalduta zegoen herri erdaldundu horietan, bai ikastolen bai sistema publikoaren bidez, eta horri esker kalekume erdaldunak euskaldundu ziren. oraingo haur gazteak anitzez euskaldunagoak dira duela 20 urtekoak baino. Mendialdeko herri erdaldundu horietan bi hamarkadetan euskararen errealitatea aldatu da eta oraingo gazteek euskararen" normaltasunean" hazi dira:
|
|
|
Euskara asko gustatzen zaidan hizkuntza bat da, baina azken urte hauetan asko galdu dudala nabaritu dut, bakarrik eskolan erabiltzen dudalako, eta hori aldatzea gustatuko litzaidake. euskararen egoera higatuago dagoen eskualde horietan euskaldunen dentsitatea %50etik behera dago (ultzaman [alkotz eta iraizotz] %50 inguru euskaldun eta altsasun %20). aurreko herrietako hiztunen bizipenekin antzekotasun handiak badira ere, ultzama eta altsasuko gazte horien adierazpenetan hasten dira sumatzen eremu erdalduneko gazteek maiz azalduko dituztenak: ...nak eta ez dakitenak dituztenak (bikotekideen artean, adibidez). eremu euskaldunean aspaldian erdaldundutako herriak ere badira oraindik beren inguruan eragin erdalduntzailea dutenak (elizondo adibidez). oro har, azken 20 urteotan euskararen egoerak hobera egin du, belaunaldi gazteak aurrekoa hobetu du eta horretan familia ez ezik, ingurunea ere (eskola bereziki) funtsezko eragingarriak izan dira.
|
gure
gazteak bezalaxe, ipar mendebaldeko 25 urtetik beherakoen gehien gehienak euskaldunak ditugu (leitzaran urumealdean, Malerrekan eta bortzirietan batik bat, ia %100) eta euskaraz egin dituzte ikasketa maila akademiko oinarrizkoak. 1 atalean aipatu bezala, kale neurketek eta inkesta soziolinguistikoek Mendialdeko gazte horien euskararen erabilera positiboki nabarmendu dute, gazte anitzek adinkideekiko harremanak euskaraz eratu baitituzte. euskal gazteen hizkuntza erabilerari eragiten dioten faktoreen gaineko ikerketa batek (Soziolinguistika klusterra et al. 2009) iradoki duenez, faktore horien arteko elkarreragina konplexua bada ere (maila indibidualean, mikrosozialean eta makrosozialean), agerikoa da haurtzaroko hizkuntza bizipenek eta ohiturek, elebidunen hizkuntza gaitasun erlatiboak eta hizkuntzaren pertzepzioek, bertzeak bertze, duten garrantzia.
|
|
|
Mendialdeko herri koskorrak edozein aldaketa demografikoren eraginbera dira eta euskarak gizarte harremanetan bere lekua sendotu behar du. kezkak ere kilikatzen nau: elizondon adibidez, eremu euskaldunean dagoen herri erdaldundu eta erdalduntzaile batean, joan den ikasturtetik ikastetxe publikoan hasten diren haurrek ezin izanen dute orain artioko d ereduan ikasi, euskara gaztelania ingelesa hirueleko til ereduan hasten baitira. hau da, oraingo haurrek ez dute izanen
|
gure
gazteek izan duten eskolaren eragin bete positiboa eta horrek luzera ez dakigu zer ondorio ekarriko duen.
|
|
|
2.2. iruñerrian eta nafarroako gainerako eremu erdaldun (du) etan hasieran erran dugun bezala, nafar gehien gehienak (%90) iruñerrian, batik bat, eta hortik beherako eremu erdaldunetan bizi dira. horietan, oro har, euskararen erabilera soziala apal apala da eta soziofuntzionalki leku oso eskasekoa (zerbitzu publikoetan, administrazioan, aisialdian, hedabideetan, kultura eskaintzan...). hori horrela, nola egin dira euskaldun eremu horietakoak diren gure 35 gazteak? gehienak eskolaren bidez, kontuan hartuta zenbait kasutan eskolatze hori oso goiz (2 urtez) hasi zela.
|
gure
gazte anitz (eta beren anai arreba eta lehengusu lehengusinak) beren familiako euskaldun bakarrak dira. Familia euskaldunberrituak genituzke horiek, kide euskaldunak azkeneko belaunaldian baizik ez dituztenak. kasu horietan gazteek ez ohi dute inoiz egin euskaraz etxean, ez eta anai arreba euskaldunekin ere. halako egoerak, inguruneak ez badu laguntzen, muga handiko hiztunak izaten ditu emaitza, ikusiko dugun bezala. gutxi batzuendako, ordea, euskara (ere) familia hizkuntza izan da. gutxitan familia euskaldunbeteak ditugu, baina izan badira eta Mendialdeko herriren batean izaten dute jatorria.
|
|
|
Hau da, gazte askorendako euskara bizipen etena edo ez jarraitua izan da, bizipen atomizatua eta batzuetan, eskolara mugatua. ...1990ean baino lehenago sortutako gazteak dira). nafarroako eremu erdaldunetako gazteak euskalduntzean euskarazko irakaskuntzaren funtsezko ekarpena aipatuta, ezin dugu atzendu d eredua ez dela nafarroa gehieneko hezkuntza sistema publikoan eskaintzen eta herrian berean ikastolarik ez duten familiek berebiziko ahaleginak egin behar izaten dituztela beren seme alabak euskaraz eskolatzeko. zangozako
|
gure
gaztearen adierazpena horren lekuko da: arreba ezin izan zen bera bezala ikastolan euskaldundu.
|
|
|
–Soldadu espainolen alboan anaitasunez boluntario italiarren odol isuriak bi herrien arteko laguntasun harreman suntsiezina sortu du?. ?
|
Gure
gazteen eta zuen boluntarioen odol isuriak bi nazio anaien arteko laguntasun suntsiezina zigilatu zuen?. Mussoliniren Italia eta Francoren Espainia batzeko esakuneok hildako faxisten gainean ezarri zituzten, eliza katolikoak bedeinkatu eta sagaratu zituelarik.
|
|
|
(19:31)
|
Gure
gazteek beste herri batzuetako gazteek bezala bizi
|
|
|
Ba Naiak ere joan nahiko du. Ai, zein tristea
|
guretzat
gazteak beren bidea hartzen hasten direnean!
|