|
2000
|
|
|
Gaia nahiko geldi dago eta hasieran jarritako epeak ez dira betetzen ari, beraz lanak atzeratuta doaz. Oraindik ez dakigu zenbat diru egongo den,
|
gure
ingurune babestuak kontserbatzeko. Benetan, nork oradainduko du kontserbazio hau?
|
|
|
Gaur egun
|
gure
inguruneko telebistagintzan albistegiek betetzen duten zereginakbi alderdi oso markatu ditu. Kuantitatiboa da bata, egun osoko emisioetan bestegeneroekin alderatuta zenbaterainoko denbora okupatzen duten erakusten duena.
|
|
2001
|
|
|
Polemika hauetan guztietan, nobelagintzaren kontzeptu stendhaliarra dakusagu: nobela
|
gure
ingurunea islatzen duen ispilua da, lehenengo eta behin. Nobelaren definizio hau beronek genero bezala izan zituen hastapenekin eta XIX.an zehar izan zuen garapenarekin bat badator ere, Ian Watt ek argiro adierazi duenez, nobelaren kontzeptzio berriak Descartesengandik Kantenganaino doan Filosofiaren eraginez, behaketa eta ingurunearen analisia bereganatu zituen.10
|
|
|
Alde egiten dugunean,
|
gure
ingurunetik indarrez atera gaituzten sentimendua izaten dugu, bizipen eta sentsazioz beteriko ingurunetik atera egin gaituztela, gure herrialdeetan (Kamerun, Senegal, Maroko...) osasun segurtasunik, gizarte segurtasunik, segurtasun politikorik...
|
|
|
Eskualde erdaldunen kasuan ikasleen lana ez da izaten euskara erabiltzea, euskara zabaltzea baizik, ikastera jende gehiago hurbil dadin, edo zertxobaitikasteko?. Herriko dendaria, mendigoizale taldeko lagunak, lagun taldea, familia, ikaskideak... den denek osatzen dute
|
gure
ingurunea; horiekin burutzen dugukomunikazioa, eta aurrerantzean ere horrela izango da. Beraz, lehen momentutikzubiak luzatu behar ditugu, inguruneko euskaldunak ikaslearen prozesuan inplikatzeko, eta ikasitakoa erabiltzen hasteko.
|
|
|
termoegonkorra (ST) eta termolahila (LT), eta “E” deitzen zaie. koli” enterotoxigenikoa (ECET). Mikroorganismo horiek ez dira oso ohikoak
|
gure
ingurunean, baina beherakoa eragiten dute bidaiarien artean herrialde exotikoetara. Talde horiei beste bat gehitzen zaie:
|
|
|
Bide beretik, Procaccia zientzialariak dio maila handi batean erredukzionismoak porrot egin duela, konplexutasuna(
|
gure
ingurune osoa) ulertzeko, teoria batura iristekoproposatzen diren kontzeptuekin ezin baita hasi. Erredu kzionismoa ezin da maila horretan bakarrik azaldu, maila bakoitzak bere logika, matematika eta fenomenologia ditu-eta.
|
|
2002
|
|
|
kooperatibek historikoki ulertu izan dute mozkinak produkzio prozesuan zein merkatuan sortzen direla. Hori dela eta garatu dira, batetik, giza taldeezberdinek erabiltzen dituzten produktuak merkatzeko asmoa duten kontsumo kooperatibak; eta, bestetik, beren produktuekin lor daitekeen prezioaren zatirikhandiena eskuratzeko, egiturak sortzea helburu duten banaketa kooperatibak.Nolanahi ere,
|
gure
ingurune ekonomikoaren bereizgarri, aipatu beharra dago lanelkartuko kooperatibek izandako garapen indartsua. Lan elkartuko kooperatibetanhelburu ezberdinak dituzten langileak biltzen dira:
|
|
|
Lan egiteko orduan, ekintza eremua prestatuko dugu, errezel, paper edo erraz su har dezaketen beste produktu batzuetara gehiegi ez hurbiltzeko. Gu eta
|
gure
ingurunea prestatu ondoren, ekin lanari. Aire zorrotada 5 bat cm-ra aplikatuko dugu. gainazaletik, mugituz, puntu bat gehiegi berotu ez dadin eta hura erretzen has dadin.
|
|
2003
|
|
|
Zentzu horretan Rodrigo Ximenez Rada elizgizon nafarra (1170?) aipatu ohi da
|
gure
inguruneko aurreneko historialari gisa. Ximenez Rada, Nafarroatik Toledora lekualdatu, bertako artzapezpiku bihurtu eta Gaztelako erregeren zerbitzuan Historia Gothica latinezko obra idatzi zuen.
|
|
|
Eta baieztapen horrek pentsaraz lezake landan bizi direnek errazago jasango dituztela parasito horien ondorioak, baina, hala ere, hiriak aukeratzen dituztenek arrisku bera edo handiagoa dute, eta hori guztia, etxeko animaliak aztergaien zerrendan dagoelako. Kuantifikatu gabeko arazoa “Mediterraneoko sukar botonosoa izan ezik,
|
gure
ingurunean akainen bidez transmititutako gainerako gaixotasunak ez dira nahitaez aitortu beharrekoak”, dio José Antonio Oteo Errioxako Ospitaleko Barne Medikuntzako arduradunak. Hori dela eta, eta sukar botonosoa dela eta, arazoa ez dago kuantifikatuta, eta susmatzen da hauteman daitezkeen kasuak baino askoz gehiago egon daitezkeela.
|
|
|
Bestalde, gure zilborrari begira egotea ere ohiko ezaugarria dugu. Egia da nahikoa lan dugula askotan
|
gure
ingurune hurbileko egoerak ulertzen eta bertan eragiten saiatzen, baina euskara ez da soilik Arbizuko hizkuntza, Nafarroako mendialdekoa, edo Nafarroakoa. Euskara Euskal Herriko hizkuntza da eta bere lurralde osoan da hizkuntza minoritario eta minorizatua.
|
|
|
zientzia eta ez zientziaren arteko banaketa, artifiziala ez ezik, ezagutzaren aurrerapenerako ere kaltegarria da. Natura ezagutu nahi badugu,
|
gure
ingurune fisikoa menperatu nahi badugu, orduan ideia guztiak, metodo guztiak erabili behar ditugu, eta ez horien selekzio txiki bat hain zuzen. Haatik, zientziatik haratago ezagutzarik ez dagoelako baieztapena —extra scientiam nulla salus — maitagarrien ipuin bat baino ez da.
|
|
2004
|
|
|
Lurrikarez ari garenean
|
gure
ingurunetik urrutiko fenomenoak imajinatzeko joera izaten dugu
|
|
|
Lurrikarez ari garenean
|
gure
ingurunetik urrutiko fenomenoak imajinatzeko joera izaten dugu.
|
|
|
Sentikortze maiztasuna, berez, elikagaiaren ahalmen alergizatzailearen araberakoa da, eta, era berean, haren kontsumo maiztasunaren araberakoa (elikadura ohiturak).
|
Gure
ingurunean, arrautza zuringoak, behi esneak eta arrainak eragiten dute alergia gehien. Hiru mota horiek pediatriako populazioaren elikadura sentsibilizazioen %85 osatzen dute.
|
|
|
Azken urteotan,
|
gure
ingurunea nazioartean babestea helburu duten arau eta erakundeak agertu dira. Ingurumena babesteko beharra etengabe aldarrikatu dute hainbat erakundek.
|
|
|
iraileko arraintxoek arrain txikiak izan behar dute, ez hazi ezin diren espezie handiak. Gastronomian ere
|
gure
ingurunea errespetatu behar dugu.
|
|
|
Javier Aznar Sevillako zentroko Mikrobiologia Zerbitzuko buruak azaldu zuenez, “ez dugu azken emaitzarik eta ez dugu baieztatu, baina infekzioaren prebalentzia, ez gaixotasunarena, kasurik egon ez delako, %2 ingurukoa da, eta hori oso txikia da”. Birusarekin kontaktuan egon ahal izan diren eta antigorputzak sortu dituzten arrisku populazioak (ehiztariak eta nekazariak, esaterako) aztertzen ditu ikerketak, “birusa
|
gure
ingurunean hedatuta dagoen ala ez jakiteko zeharkako modua”.
|
|
2005
|
|
|
Orain arte, guk Quebeceko Auzitegi Goreneko ebazpen hau erabili izan dugu, baina beste kultura politiko juridiko batekoa zen eta orain Europara ekarri da, egia esateko, ez gurea moduko kasuetarako baina printzipio hori orain gure kultura politikoan sartuta dago. Argi dago printzipio horiek
|
gure
ingurunera ekartzea ona dela.
|
|
|
M. J. Azurmendi.
|
Gure
ingurunean ere argi dago, esperientziaren arabera, eskola ez dela nahikoa haurren eta gazteen euskalduntzea lortzeko, batik bat gazteen euskalduntzea lortzeko, adinarekin batera bizitzaren eremuak zabaltzen doazelako eta irabazten diren eremu berriak eskola eremua baino garrantzitsuagoak gerta daitezkeelako.
|
|
|
euskaraz bizi gizarteko eremu guztiak, gaitasun komunikatibo eta pragmatikoak lortzeko.
|
Gure
ingurunean hori ere ezaguna da, batez ere azken urteetan. Eskolaz kanpoko zenbait ekintza euskaraz antolatzen dira.
|
|
2006
|
|
|
Azpimarratu behar da arrisku nagusia mikroorganismo arriskutsuak erresistentziara bultzatzea dela, eta, neurri txikiagoan, antibiotikoen hondakinak. Bibliografía Lapeña López de Armentia S. 1999 Antibiotikoekiko erresistentziak
|
gure
ingurunean. Arazoaren ikuspegi orokorra. Bol. Gimnasia.
|
|
|
Kontuan hartu behar da Emaús Gizarte Fundazioaren lana hiru alderdiren araberakoa dela: lehenengoa, injustiziaren, pobreziaren edo marjinazioaren biktima diren gizon eta emakumeei laguntzea da, jatorria edo egoera kontuan hartu gabe,
|
gure
ingurune hurbilenean bizi diren eta beren biziraupenerako oinarrizko baliabideak eskainiz eta egoera hobetzeko gaituz; bigarrena, berriz, ingurumena babestea da, oihal behartsuen, altzarien eta dena berrerabiltzearen bidez. Hain zuzen, azken printzipio hori —garapenerako lankidetzarena— da arruntena Espainiako GKE gehienetan, batez ere berriki sortu direnetan. Hala ere, Emaus elkarte bakanetako bat da, eta Hegoaldeko herrialdeei laguntzeaz gain, parean dagoen bizilagunari ere laguntzen dio, jantzirik ez duela edo seme alabek eskolako materiala behar dutela baitaki.
|
|
2007
|
|
|
Horretan, nolabaiteko edulkorazio baten bidez, ekintza historikoak berrordenatu egiten dira," hispanozentrizidadetik" zirkuluaren kuadratura lortuz. Beste bat, Operacion triunfo litzateke, non xaloa dirudien eremu batek Donostia, Bartzelona edo Malagako gazte batzuk kiroldegiak bete ditzaten lortzen duen, inondik inora
|
gure
ingurune kulturaletatik pentsatu ez diren musika batzuekin. Kontua da bi formatu hauek nahiz eta bigarrena une honetan telebista pribatu batera pasa den berez kulturanitza eta eleanitza den estatu bateko telebista publikoak sortu zituela.
|
|
|
Ikusten dugunez, testuinguruan badago entitate bakarra, eta eman behar bada argibidea non dagoen, edo beste edozein argibide, kokatu beharra dago entitatearen ostean. Halaxe ikasi genien gurasoei, eta halaxe entzun diegu
|
gure
ingurunean hiztunik onenei.
|
|
|
Ikastetxe batzuetan, ehunekoa% 7koa da, baina beste batzuetan% 90ekoa. Horren ondorioz, Espainian euskarri fisikoak erabiltzea
|
gure
ingurune sozioekonomikoko beste herrialde batzuetakoa baino askoz handiagoa da, eta azken urteetan erabili dira”, azaldu dute proiektuaren arduradunek. Dementzia duten egoiliarrak kontuan hartuz gero, egunero lokarrien mende jartzen direnen proportzioa %60tik gorakoa da.
|
|
|
Eritasunaren fase kronikoan, helduen sendatze tasa %8 eta %25 bitartekoa da, eta ez dago adostasunik nazioartean eritasunaren fase hori tratatzeko. Kardiopatia chagasikoaren ezaugarri bereizgarriek,
|
gure
ingurunean duen ezagutza urriak eta arritmien eta bat bateko heriotzaren maiztasun handiak, gaixotasun horren lehen agerpen potentzial gisa, lehentasuna ematen diote paziente horiei arreta emateko protokolo diagnostiko eta terapeutikoak prestatzeari eta zabaltzeari, patologia hori hautematen eta erabiltzen parte hartzen duten osasun profesionalek hobeto ezagut dezaten.
|
|
|
" Wildlife Photographer of the Year" Naturako argazkiko Oscars ek bere irabazleen berri eman berri du. Bere kategorien bidez, munduko argazkilari onenek etekin guztia ateratzen diote
|
gure
ingurune naturaleko kolore anitzeko ikuskizun handi horri. Espainian ere egiten diren beste lehiaketa handi batzuek benetako artelanak ikusteko aukera ematen dute, ez bakarrik erakusketa aretoetan, baita Interneten ere.
|
|
|
Hitz gutxi batzuekin saiatuko naiz ikasketek espetxean duten garrantzia azaltzen eta egun zein den kolektiboko kideok honen inguruan jasaten dugun egoera. Espetxea beste edozeren gainetik distantzia, arroztasuna, urruntasuna eta gizagabetasuna da,
|
gure
ingurunearekiko loturak apurtu eta pertsona eta militante gisa suntsitu beste helbururik ez duena, duintasuna lapurtu eta sufrimenduaren bitartez asimilazio pertsonal zein kolektiboa bilatuz. Guzti honi aurre egiteko duintasun kolektiboa eta borrokarekiko estutasuna mantentzea da preso politiko ororen errezeta zutik irauteko, baina horren atzean, horren sakontasunean, bada ere pertsona moduan mantendu eta hazteko borroka eta beharra, egunerokoan espetxeko errealitate gordinari ekiteko bizimodu pertsonala.
|
|
2008
|
|
|
Iñaki Martinez de Lunak eta Ibon Usarraldek Hego Euskal Herriaz esaten dutena indarrean dago Ipar Euskal Herrian, era biziagoan: "
|
Gure
ingurunean argi dago, oro har eremu batzuetako funtzio batzuetarako izan ezik, erdaren aldeko erakarpen faktoreak askoz indartsuagok dira euskarara erakartzen duten faktoreak baino" (2004, www.erabili.com).
|
|
|
Gure bizitzan zehar konstanterik bada, horixe da etengabeko aldatzearekin lotua dagoena: hazi eta hezi ahala, gure premiak aldatuz doaz, baita gure bikote lagunarenak eta seme alabenak orobat;
|
gure
ingurunea eta bertakoen eskakizunak bilakatu egiten dira; arazo, oztopo eta eragozpenak agertzen dira eta atzo ederki zegoen hori gaur eskasa da.
|
|
|
Ezin zaio itzuri egin eta, gainera,
|
gure
ingurunean sor daitekeen zeinahi aldaketara egokitzea errazten digu.
|
|
|
Egun arriskuak bestelakoak badira ere,
|
gure
inguruneko etengabeko aldaketen aurrean geure burua egokitzean arrakasta izango dugula berme dezagun, baliabide horixe erabili ohi dugu beti.
|
|
|
kaktusak, orkideak, balkoiko landareak, terrazako landareak, zuhaitz handiak, koniferoak, banbua, e.a. Iaz baino 12 erakusketari gehiago etorri dira aurten. Nobedade modura, palmondoak ekoizten dituen mintegi bat aipa dezakegu (behin baino ez dugu izan horrelako bat), eta
|
gure
ingurunean aurrera egin dezaketen 40 espezie ekarri ditu berekin. Erraboil erakusketari bat ere etorri da (azken urteotan ez dugu horrelakorik izan).
|
|
|
Faktore naturalek eta
|
gure
inguruneak garapenean duten eragina.
|
|
|
Nahiko erraz igarotzen dira ingurumenera, airean askatzean distantzia luzeak garraiatzen dira eta sedimentatu egiten dira; hondakin uretatik askatzen direnean, batzuk airean lurruntzen dira, gehienak sedimentatu arren. Beraz,
|
gure
ingurunean eta, ondorioz, animalien elika katean erraz sartzen diren konposatuak dira. Hala ere, animalien maila hauteman daiteke.
|
|
|
hautazko zesarea, edoskitze artifizial esklusiboa eta antirretrobiralen erabilera haurdunaldian, erditzean eta jaioberritan. Azken batean, bahetze unibertsalari esker (edo GIBaren bidezko infekzioa emakume haurdun guztietan bilatzeari esker) eta prebentzio neurri sorta hori aplikatuta, transmisio bertikala %1era murriztu da
|
gure
ingurunean, Bartzelonako August Pi i Sunyer (IDIBAPS) Ikerketa Biomedikoen Institutuko biologoak (Constanza Morén) azaldu duenez. Amen eta seme alaben arteko jaitsiera bortitz horren ondorioz, GIBaren kasuak gutxitu egin dira haurretan (betiere herrialde garatuetan).
|
|
|
Amen eta seme alaben arteko jaitsiera bortitz horren ondorioz, GIBaren kasuak gutxitu egin dira haurretan (betiere herrialde garatuetan). Hala ere,
|
gure
ingurunean haur eta nerabeek kutsatzen jarraitzen dute. Eta albo ondorioetako batzuk ezagunak diren arren, oraindik ez dakigu ziur zein diren epe luzera izango dituzten ondorioak.
|
|
|
Familiatik, afektuetatik eta lagunengandik urruntzeko ideiak, ohitura oso desberdinak dituen leku batean bizitza berri bati ekiteko, pertsona asko geldiarazten ditu arrakasta profesional handiagoa lortzeko aukeren aurrean. Oztopo horiek alderdi pertsonalekin eta ingurumenekoekin dute zerikusia,
|
gure
inguruneak duen eraginarekin zerikusia dutenak: familiari berari (seme alabak, ezkontidearen lan egoera…) eta bere jaioterrian" arrakasta" duten beste profesional batzuen esperientziarekin, lankide eta lagunen eszeptizismoarekin bat egiten dute.
|
|
|
Espainian, hamar bakterio patogenoren transmisioan parte hartzen duten espezie horietako bederatzi identifikatu dira.
|
Gure
ingurunean ohikoenetako bat sukar botonoso mediterraneoa da," Rickettsia conorii" izeneko bakterio batek eragindako infekzioa, txakurraren kaparraren ziztadak transmititua. Mediterraneoko arroko herrialde askotan gaixotasun endemikoa da, eta sukar handia eta azaleko lesio bereizgarriak eragiten ditu.
|
|
|
Gainera, europarrek egungo politikei eta neurriei eusten badiete, energia kontsumoak hazten jarraituko du, eta erregai fosilen kontsumoa izango da hornidura iturri nagusia. Jacqueline McGlade Agentziaren zuzendari exekutiboak adierazi zuenez, «ez da gertatzen ari
|
gure
ingurunearen etorkizuna bermatzeko behar bezain azkar» karbono dioxidorik gabeko gizartera (CO2). “Erregai fosilen energia da gizakiak eragindako klima aldaketaren kausa nagusia”, gehitu zuen.
|
|
|
|
Gure
ingurunea eta bertan bizi diren izakiak begirunez tratatzea da aurrerabidea. Zientziagintzan ez ezik, moraltasunean ere aurrera egin dugu.
|
|
|
Uda honetan aukera paregabea izan dut
|
gure
ingurunea hobeki ezagutzeko. Bertokoak behar bezala ezagutu gabe, urrutiko txokoak miresten ditugula esan ohi da.
|
|
|
Erruaren jatorriari dagokionez, ohituak gara, zama astun hori eramateko,
|
gure
ingurunean bilatzea; gurasoak ez direnean, heziketa edo gizartea da, ohartu barik hortik ateratzeko lehenengo pausoa dela erantzukizunak gure gain hartzea.
|
|
2009
|
|
|
Hiri zaratatsuen erdian isiltasun gelak, burbuila moduko batzuk, mugimendu hori guztia soinurik gabe ikusi ahal izateko, eta zarata hori guztia entzun gabe imajinatzeko. Horrelako ariketek
|
gure
ingurunearen kontzientzia hartzen laguntzen digute.
|
|
|
Gai hau modu zabal eta sakonean aztertu du Manuel Castellsek (Castells 1997). Globalizazioaren ondorioz, dio Castellsek,
|
gure
ingurunea gero eta konplexuagoa gertatzen zaigu. Jendearen bizimodua baldintzatzen duten erabakiak gero eta urrunago hartzen dira, dela arlo ekonomikoan zein politiko edo kulturalean.
|
|
|
Alerta meteorologikoek, nazioarte mailan zehaztutako kolore kode batean oinarrituta, fenomeno meteorologiko kaltegarrien berri ematen dute. eitb.com webguneak Elena Morenorekin, EAEko Larrialdiei Aurregiteko zuzendariarekin, hitz egin du eta
|
gure
inguruneko alerta meteorologikoen informazioa eskaini digu.
|
|
|
Gaixotasun aterotrombotikoa (IKTUSa) garun hodietako kalteen eragile nagusia da.
|
Gure
inguruneko bigarren heriotza kausa da IKTUSa.
|
|
|
Antzinatik eraldatu ditugu sistema naturalak, basoak soilduz, milaka espezie suntsituz eta, funtsean, ingurua gure nahierara moldatuz. Esku hartzearen intentsitatea da berritasuna;
|
gure
ingurune biologikoaren dinamika hainbeste asaldatu dugu, ezen ageriko bihurtzen ari baitira asalduraren eragile den zibilizazioa bera mehatxatzen duten ustekabeko ondorioak, hain dira neurrigabeak eta kontrolaezinak.
|
|
|
Teknika oso ezagun bat algoritmo genetikoak dira; Darwinen eboluzioaren teorian inspiratzen dira. Soluzio onenek eta
|
gure
inguruneari ondoen egokitzen zaizkionek iraun egiten dute, eta soluzio txarrenak baztertzen joaten dira, baztertzen eta hiltzen.
|
|
|
Beraz, generoak eragin handia dueneko antolamendu giroaz arituko ginateke. Zenbatautorek dioten moduan (Connell, 2002; Lorber, 1994, 2000; Zimmermann, 1991), generoa norbanakoez harago eragiten duen eraikuntza soziala da, erakundeetan etaegitura sozialetan eragiten duelako eta
|
gure
ingurunearekin ditugun interakzioguztietan agertzen delako. Hemen ikusi ahal izan dugu nola generoa emakumeakpresidentetzara iristeko zailtasunen zeharkako eragile zein eragile zuzena den.
|
|
|
Erakunde horrek ohartarazi duenez, “jasangarria baino azkarrago bizi gara. Baliabideak eskuratzeko eta hondakinak sortzeko abiadura
|
gure
ingurunea berreskuratzeko ahalmena baino handiagoa izatea”. Lurraren Lagunen arabera, Espainiak batez besteko orokorraren bikoitza den tenperatura igoera izan du Lurraren Lagunentzat paradoxikoa da Mediterraneoko eremua izatea “klima aldaketaren inpaktuekiko zaurgarrienetako bat, eta, aldi berean, Espainian berotegi efektua eragiten duten gasen emisioak Kiotoko Protokoloaren (1990) erreferentzia urtearekin alderatuta% 52 baino gehiago izatea”.
|
|
|
|
Gure
inguruneaz gozatzea Oporretan dirua aurrezteko eta ekologikoak izateko modurik errazena ohiko ingurunetik kanpo ez bidaiatzea da. Hala, garraioak eragindako ingurumen inpaktua saihesten da, bereziki ibilgailu pribatuarena.
|
|
|
“%30eko estaldurarekin, gaixotasuna nabarmen murriztu dela ikusi da, baina urrunago joan litzateke, lortuko liratekeen ondorio onuragarriengatik”. “Haurren eritasun enterikoak hiltzen dira maiz
|
gure
ingurunean; udan zein neguan gaixotzen dira haurrak, eta ospitaleratze ugari eragiten dituzte. Normalean, diru sarrera horietako gehienak errotabirusaren erantzukizunekoak izaten dira, nahiz eta beste eragile batzuek ere parte hartzen duten, txertorik gabe”, esan zuen Álvarezek.
|
|
|
Ingurumen Sailarentzat lehentasunezko helburua da naturguneak irekitzea herritarrentzat. Ezagutzen ez dena baloratzen ez dela oinarritzat hartuz gero, ezinbestekoa da
|
gure
ingurune naturala hobeto ezagutzea, gozatu eta zaintzeko. Zer neurri hartu lirateke naturgune horri kalterik ez egiteko?
|
|
|
Nola lagun dezakete herritarrek Doñana bezalako naturguneen egoera hobetzen? Herritar guztiok egin dezakegu lan handia edozein tokitatik, eta, aldi berean,
|
gure
ingurune naturala hobetu dezakegu tokiko esparruan eta esparru globalean. Jarrera arduratsua izan behar da eta horren arabera jokatu behar da egunez egun. Energia kontsumoan aurreztea da klima aldaketaren eragile nagusia.
|
|
|
Eta zertan hobe dezakezula uste duzu? “Doñanaren arazoak tokikoak, eskualdekoak edo globalak izan daitezke”
|
Gure
ingurune naturala eta biodibertsitatea zaintzearen garrantziari buruzko komunikazio eta sentsibilizazio lana hobetu behar dugu, gure bizi kalitatea bermatzeko oinarrizko printzipio gisa. Politika sektorialen arteko koordinazioa ere hobetu behar dugu, ekintzak lurraldearen beharretara egokitzen direla bermatzeko.
|
|
|
Hau ez da, ordea, Olazabalek soilik erakusten duen ezaugarri bat:
|
gure
ingurune artistikoan orain dela 30 urte asko ikusten zen joera bat da, artista askorengan jarraitasuna aurkitu duena. Eta ez du kasu guztietan joera txarra zertan izanik, baina bai kontzientzia eta gogoeta merezi duena.
|
|
|
Adi eta erne adierazgarria izan daitekeen sintoma txikienari.
|
Gure
inguruneko norbaitek batez ere nerabea bada elikadura jokabideetan orain artekoarekin alderatuz jokaera susmagarriak baldin baditu, esan bezala, adi. Izan ere, edozein gaixotasunen antzera, sendatzeko aukerak askoz handiagoak dira gaixotasuna azkar harrapatuz gero.
|
|
|
Makro obra honen kostu zehatza denontzako ezezaguna den arren, gaur egungo egoera ekonomikoak inbertsioekin kontu handiz ibiltzera behartzen gaitu, are gehiago megalo proiektu honen bideragarritasuna argi ez dagoenean.
|
Gure
inguruneko herrien Antzokiek batez beste 300 ikusle batzen badituzte ere, Algortako Antzokia 700 ikusle baino gehiagorentzat proiektatu da.
|
|
2010
|
|
|
4.1 euskarari buruzko hizpideak gure arteko prentsa idatzian euskararekiko herri jarrera ezberdin horien lekuko dira —alderdi politikoak ez ezik— komunikabide ezberdinen joera editorialak ere.
|
gure
ingurunean irakurrienak diren egunkarietako euskarari buruzko artikulu eta editorialak aztertzen jardunak gara azken urteetan. egin izan ditugun ikerketa batean eta baita bigarrengo beste batetan ere garbi agertzen da, herri edo gizarte asmoen eta euskararekiko jarreren arteko lotura. euskararen inguruan jarrera kontrajarriak agertzen dira egunkari batzuen eta besteen artean. komunikabideek hizku... EUSKARA edo EUSKERA edo EUSKEREA edo VASCUENCE ((LINGUA LENGUA IDIOMA) (EUSK VASC NAVARR)) edo HIKUNTZ. ikerlan honetako emaitzak ikusita, euskararen gaia arlo politikoari oso lotua agertzen da prentsako testuetan. oro h taulan ikusi dezakegunez, testu hauetako osagarri nagusienen artean, batez ere erakunde politiko ezberdinak agertzen dira, beste hizkuntzei buruzko aipamenekin batera:
|
|
|
Gainera, teknologia berriak erabiltzen hasi diren lehenek abantaila hartu diete besteei.
|
Gure
ingurunean askotan esaten dugu: Bertan ez bazaude, ez zara inor, azaldu du Juan Carlos Garciak, eClick enpresaren sortzaileak.
|
|
|
|
Gure
ingurunean esperientzia gutxi egon arren, azken urteotan hainbatekimen interesgarri aurrera eraman dira, batez ere Ebro arroan.
|
|
|
Fabrika molekular horiek gaiizango dira doitasunez kontrolaturik izango den atomo eta molekulen muntaketaren bitartez edozein material berri egiteko.
|
Gure
ingurune osoa oinarrizko elementu atomikoen kopuru jakin batek osaturik dagoela ulertu behar dugu. Eta elementuhorien egitura eta konposizioaren ondorioz sor daitezke hain ezberdinak diren ura, esmeraldak, edo hezurrak.
|
|
|
506.000 Erdialdeko Amerikara, Karibera eta Hegoaldera, 280.000 Afrikara eta 165.000 Asiara eta Ozeano Barera. Bartzelonako Ospitale Klinikoko Medikuntza Tropikalaren ataleko buruak eta SEIMCko kideak, Joaquim Gascon doktoreak, azaldu zuenez, bidaiari kopuruak gora egin duenez (horietako batzuek gaixotasun kronikoak edo immunosupresioren bat dute), infekzio tropikalak gero eta ohikoagoak dira
|
gure
ingurunean, eta kontsultarako arrazoi izan dira gure osasun zentro espezializatuetan: SEIMCren datuen arabera, malaria edo paludismoa, eltxoek transmititzen duten gaixotasun bat, inportatutako patologiarik garrantzitsuena da, duen maiztasunagatik eta izan dezakeen larritasunagatik.
|
|
|
Elikagai batzuek, batez ere Asiakoek, presioa egiten dute leku bat egiteko, baina ez dago lekurik hegazkinetan inportatutako produktuentzat, ez eta munduko beste aldetik itsasontzietan datozenentzat ere. Dieta mediterraneoa osatzen duten elikagaiak
|
gure
ingurunean landu eta ekoitzi behar dira, gure paisaian integratuta egoteaz gain. Abangoardiek dieta mediterraneoaren etiketa izan dezakete?
|
|
|
Elikagaiak prozesatzeak, garraiatzeak eta biltegiratzeak arriskuak areagotu ditzakete, baina informazio gutxi dago elikagai horiek klima aldaketarekin nola aldatzen diren jakiteko. Bestalde, tenperatura handitze horrek beste latitude beroagoetako berezko mikroorganismoak eta elikadura gaixotasunak
|
gure
ingurunean garatzea eragin dezake. Beste puntu aipagarri bat da berotze globalaren ondorioz gero eta maizago, luzeagoak eta gogorragoak diren lehorteek ureztatzeko ur gehiago dutela, mikroorganismo patogenoen arriskua handiagoa izan dadin.
|
|
|
Izan ere, motordun garraioa kardiopatia, asmoa, loditasuna eta bestelako gaixotasunekin zuzenean erlazionatua dago. Modu iraunkorragoan mugitzeak, aldiz,
|
gure
ingurunea errespetatzen eta zaintzen laguntzen digu, eta era berean, gure burua osasuntsu mantentzen eta bizi kalitate hobeagoa izaten lagunduko digu. Hori dela eta, Tolosaldeko zenbait udalek eta Tolosaldea Garapen Agentziak bizikleta bira antolatu dute irailaren 19rako.
|
|
|
Exportaziorako produktuak, bertarako elikagaiak ekoiztea baino errentagarriago den neurrian, nekazal lur emankorrenak exportaziora bideratzen dituzte. Kasu askotan lur eskasia honek, beharrezko elikagaien garestitzea dakar eta soldatapeko nekazari eta bertako biztanleriaren zati handi batentzat elikagaiak eskuratzea benetako arazo bihurtzen da.Produkzio mota hauek
|
gure
ingurunean ere badute eragina, salneurrien txikitzeak gure nekazaritza tradizionalaren bideragarritasun eza baitakarte, horrek gure ingurumenean, kulturan eta gizartean duen eraginarekin. Kontsumo arduratsu eta kontziente baten bidean garaian garaiko eta bertako nekazari eta abeltzainei zuzenean erositako produktuak kontsumitzen saiatu ginateke, ingurumenak eta gizarteak eskertuko liguke, eta beste mundu bat posible egiten hasiko ginateke; baina hori, norbere plateretik hasita...
|
|
|
Euskal ekonomia, ekonomia sendoa izan da. Ekonomia errealean oinarritua, industria sektorearen pisua
|
gure
ingurune osoko altuena da, eta, hala ere, Europako gizarterik orekatuenetakoa gara. Bide luzea dugu oraindik guztiok, baita guk ere, baina, dena den, geure txikitasunean, giza garapen iraunkorra posible dela erakusten dugu.
|
|
2011
|
|
|
Ikasteaz gain,"
|
gure
ingurunea" ezagutaraztea du helburu tzat Kostan Elkarteak. Hori dela eta, tartean tartean irteera kulturalak zein bazkariak egiten dituzte.
|
|
|
Holandako Pinturaren Urrezko Mendearen inguruko erakusketa ikusi ostean, Bilboko Alondigaren arkitektura aztertuko zuten. " Garrantzitsua da
|
gure
ingurunea maitatzen ikastea, eta horretarako bertaratu beharra dago", gehitu du Tomasek.
|
|
|
Edozein modutan ere, ezagutzen hasteak berak esan nahi du, potentzialki behintzat, deskubritzen ditugun gauzak hobeagotu nahi ditugula. Beste berba batzuekin esanda,
|
gure
ingurune sozial eta fisikoari buruz zenbat eta gehiago jakin, hobeto prestatuta gaude beragan eragiteko.?
|
|
|
Elektrizitatea
|
gure
ingurunean topatu ohi dugun arrisku faktore bat da (ordenagailuak, ekipoak, entxufeak...), eta lesioak eragin ditzake korronte elektrikoa gorputzera sartzean.
|
|
|
“Horrek esan nahi du kateak funtzionatzen duela eta berrelikatzen dela, ematen dugun guztiak eragin biderkatzailea duela. Horregatik da hain garrantzitsua norberaren onena
|
gure
inguruneari ematea”, nabarmendu du Hernándezek.
|
|
|
Horrelako gailuen aurrean, datuen kontsumoa kontrolatzea eta segida bati jarraitzea komeni da gomendioenak eraginkortasunez lan egiteko. Herrialde batzuetan
|
gure
ingurunea, Herbehereek bezala, lege bat onartu da operadoreei ez uzteko aplikazioak blokea eta errespeta ditzaketen telekomunikazioetakoak neutraltasun printzipioa sarean. Vodafonek ez du uzten herrialdeetan Skype bezalako enpresek sare mugikorren bidez ematen dituzten zerbitzuak 3G Internet bidezko ahots teknologia da kaltetuenetako bat operadoreen politika komertzial horrengatik.
|
|
|
Txertoa jartzeari utzi zaion gaixotasun bakarra baztanga da. Egia da poliomielitisa edo difteria bezalako infekzioak oso arraroak direla
|
gure
ingurunean aspalditik, eta elgorria, errubeola, paperak eta hepatitisa ere desagertzen ari direla; baina hori horrela da, haien kontra txertoa jartzen jarraitzen delako. 2 Zergatik jartzen da txertoa larriak ez diren infekzioen kontra?
|
|
|
Ekoizten duen bakterioari Meningokokoa deitzen zaio eta pertsonen eztarrian kokatzen da, eramaile osasuntsuak izan baitaitezke. Meningokoaren ernamuinak hamar familia ditu, eta horien artean dago C. Adar hori ez da
|
gure
ingurunean meningitis kasu gehien eragiten dituena, baina txerto seguru eta eraginkor bat garatu ahal izan den bakarra da. Oraingoz, ez dago prebentziozko txertorik B meningokokoarentzat, Espainian ohikoena baita.
|
|
|
Gutariko askok atzerriko hizkuntzak ezagutzen ditugu, baina ez dugu horregatik hizkuntza hori erabiliz bizi nahi. Hizkuntza horiei zeregin funtzional koiunturala ematen diegu, ez dute gure bizimodua aldatzen, ez eta
|
gure
ingurunean eragiten ere. Euskara normalizatuko bada, ordea, ikuspegi funtzional eta koiuntural hori gainditu beharra dago, eta, horretarako, euskaraz bizi nahia da desberdintasuna ezartzen duena.
|
|
2012
|
|
|
Hitzaldiez gain, hainbat dira prestatutako ekimenak. Lasarte Oria Bizirik taldeak hainbat urte daramatza
|
gure
ingurunean zaborrak errausteko planta bat eraikitzeko asmoaz ohartarazten eta euren helburu eta aldarria hondakinak beste modu batera kudeatzearen alde egitea da. Taldearen ustetan" errausketa osasunerako kaltegarria, garestia, eta inondik ere behar ez den sistema da eta saihestu beharrekoa dela defendatzen dugu".
|
|
|
Bestela,
|
gure
ingurunea aski" ikonolatra" izan ohi da aspergarriki" ikonoplasta" maiz eta, mendiaren hondatzea gauza nabaria izanagatik, ez da iruzkin publiko soberarik egiten, beharbada artzainei gaitzituko zaien beldur. Artzaintza euskaltasunaren mamitzat ekarria baita, aurre historiatik hona.
|
|
|
Demagun kontuan hartzeko fidagarritasuna duela inkestak, eta
|
gure
ingurune soziologikoa ezagututa, ez dela sinesgaitza gertatzen, nahiz harrigarria bai.
|
|
|
" 12 milia horietan, amuekin eta sare txikiekin arrantzatzea baino ez litzateke baimenduko, itsasoa eta arrain espezieak mantentzeko. Sektorearen aldetik babes gutxi jaso dugu, arrantzaleek uste dutelako euren jardueraren aurka doala, luketelako eremu horretan nahieran arrantzatu, baina epe luzera beharrezkoa da harrapaketa mugatzea,
|
gure
ingurunea haztegi natural bihurtzea. Babesguneak eguneroko arrantza bultzatuko luke eta belaunaldi berriak erakarriko lituzke, gure portuetako jarduera ekonomiko eta kulturala berreskuratuz".
|
|
|
JARDUERA
|
Gure
inguruneko hezkuntzako gizarte zerbitzuak Planteamendua: Zuen inguruko hezkuntzako gizarte zerbitzuak sailkatu eta katalogatu egin behar dituzue.
|
|
|
Ingurumena.
|
Gure
ingurunearen baldintza fisikoek (airearen eta uraren kalitatea, kutsadura, elikagaien kalitatea...); nahiz baldintza sozio-ekonomikoek zenbait produktu eta baliabide (elikagaiak, medikamentuak, etab.) eskuratzeko ahalmena baldintzatzen dute.
|
|
|
Gure arrakasta lan nekezaren ondorio dela pentsa dezakegu, edota azterketak zorteari esker gainditzen ditugula; hau da, arrakastaren arrazoia barnekoa edo kanpokoa dela pentsa dezakegu (barneko/ kanpoko dimentsio kausala). Era berean, gure gaixotasuna kontrolaezina dela, haren gainean jardun ezin dugula eta paziente hutsak soilik garela pentsa dezakegu; edota gure bizitzan eta
|
gure
ingurunean esku hartzeko ahalmena benetakoa eta eraginkorra dela (kontrolagarritasun dimentsioa). Kausa egonkorrak edo ezegonkorrak daudela aurkitu dezakegu; hala, zortea benetan ezegonkortzat hartzen dugu (ez zaigu beti loteria egokitzen), baina gaixotasun kronikoak bizitza osorako, loteria?
|
|
|
“Oro har, haurrek imitazioz ikasten dute, erantzunak errepikatzen dituzte eta, horrela, beren funtzionamendu eredua eraikitzen dute pixkanaka”, baieztatu du Adriasolak. “Ezbeharraren aurrean erantzuten ikasiko dugu,
|
gure
ingurune zuzenenak erantzuten duen bezala, eta eredu horrek lagunduko digu denbora askoan edo, are gehiago, bizitza osoan”, dio. Bestela esanda, haurrak entzuten duenaz gain, ingurukoen portaera behatzetik ateratzen dituen ondorioez ere ikasten du.
|
|
|
5 ‘Lo que de verdad importancia’ (Autoreak autoeditatutako liburua, 127 orrialde)). Elena Cibrián idazleak
|
gure
ingurunearekin oreka iraunkorrean bizitzeko oinarrizko aholkuak eskaintzen ditu. Berta Delgadoren irudiekin batera, salmenta bakoitzeko euro bat Afrikako Adarreko egoera larria arintzeko erabiliko da.
|
|
|
Haren iritziz, “neurri zuzentzaileak aplikatu behar dira gure inguruan”. “Dieta mediterraneoa arrisku kardiobaskularra murrizteko ona dela eta Mediterraneoko arrotik kanpoko herrialdeek hartzen dutela oinarritzat hartuta, paradoxikoa da
|
gure
ingurunean uzten dela egiaztatzea”, azpimarratu du. Abellánek apustu hau egin du:
|
|
|
Lekale, pasta, arroz eta ogi karbohidrato konplexuak kontsumitzeak dituen abantailak ere ezagutzen dira (bereziki, barietate integralak), karbohidrato sinpleak edo azukreak (azukre zuria edo beltza, eztia, elikagai azukredunak) jan ordez. Proteinei dagokienez, batez ere
|
gure
ingurunean, non elikagai kopurua eta barietatea bermatuta dauden, berdin dira txahal xerra baten proteinak eta garbantzu plater batenak. Batetik bestera alde egiten du, eta, gainera, organismoan duen efektuaz arduratzen da, eta horrek lagundu egiten dio proteina horri, hau da, koipeak, karbohidratoak, bitaminak, mineralak eta elikagaiaren beste elikagai batzuk.
|
|
|
Pindadoren iritziz, “kontuan izan behar dugu biztanleriaren zahartzeak, gure gizartearen paisaia aldatzeaz gain, paisaia ere aldatuko duela”. “Bakoitzak duen erantzukizunetik (administrazioek, adinekoen elkarteek eta, oro har, gizarteak),
|
gure
inguruneak hobetzeko eta gizarte aldaketa horietara egokitzeko lan egin behar dugu”, adierazi zuen. Adineko Jendea Adeitsu Tratatzen duten Hirien Munduko Sarearen helburu nagusiak dira kolektibo horrek gizartean duen potentziala aprobetxatzea eta udalerrietan aldaketak egitea, bizi kalitatea hobetzeko.
|
|
|
Ez da gomendagarria ez bideragarria etxeko animalien izaera deuseztatzea. Ahalegin handia egiten dute
|
gure
ingurunera eta bizimodura egokitzeko. Guk ere ahalegina egin behar dugu haien izaera ulertzeko eta komunikatzeko eta adierazteko moduarekin toleranteak izateko.
|
|
|
Baina denek helburu bera dute: bisitariei gozaraztea,
|
gure
ingurunea babestearen garrantziaz jabetzen diren bitartean.
|
|
|
Beraz," eskakizunak" jaitsi genituzke. Hainbat teknika daude egoera hauei aurre egiten ikasteko; horiek" gizarte trebetasunak" lantzen dituzten liburuetan ikas daitezke,
|
gure
ingurunean trebetasun horiek erabiltzen dituzten pertsonengan arreta jar genezake, edo ikastaro batean parte har genezake. Azkeneko hau liburu bat irakurtzea baino aberasgarriagoa eta eraginkorragoa izan daiteke, ikastaroan, beste ikaskideekin eta profesional baten gainbegiradarekin, beldurra ematen dizuten egoera ezberdinak praktikatu ditzakezulako eta egokien iruditzen zaizun teknika bereganatu dezakezulako.Bukatzeko, kontuan izan pertsonak garela eta mugak dauzkagula; hau da, ezinezkoa izango dela bizitzan azaltzen zaizkigun egoera guztiei ondo erantzuten jakitea, egoera guztiak ezin ditugulako kontrolatu eta, pertsona bezala, inperfektuak garelako, bai gu, baita besteak ere.
|
|
|
“Bizkaiko azaleraren %60 zuhaitzez estalita dago, eta modu honetan adierazi ahal zaio gizarteari, txikienei eta batez ere gazteei
|
gure
ingurunea eta gure basoak kontserbatu behar direla. Hori, gainera, guretzat onuragarria da, gure lurraldean hil honetan landatuko ditugunak bezalako zuhaitzek karbonoa finkatzen baitute”, adierazi du Pardok.
|
|
|
Bai ezker abertzaleak zituen helburuei so, bai eta Euskal Herriko gehiengo batek nahi eta onar zezakeenari begira ere, trantsizioak mugatu, zigortu eta izorratu gintuen. Baina gure barneko egoerari buruz egia zena, ez zen berdin ikusten
|
gure
ingurune sozio-politikoan, esan nahi baita Mendebaldeko hemisferioan. Espainiako trantsizioa modelikotzat jotzen zen.
|
|
2013
|
|
|
" Bizi kalitatearen planteamendua integrazioa eta normalizazioa baino urrutiago doa. Shalockek sortu zuen, Estatu Batuetan, eta Salamancako Unibertsitateko Verdugok
|
gure
ingurunera egokitu du. Horren arabera, egitasmoen emaitzak baloratzean, galdera ez da pertsona komunitatearen barruan ote dagoen, baizik eta komunitatearen parte ote den.
|
|
|
Trebakuntza handiagoa: hobeto enpresentzatTrebakuntza ezinbestekoa da enpresen jardunean; izan ere,
|
gure
ingurune produktiboan gertatzen diren aldaketa azkar eta konstanteak egokitzeko aukera ematen du, produktibitatea handitzen du eta langileen garapen profesionala suspertzen du.Trebakuntza handiagoa: hobeto langileentzatIkaskuntza etengabeak eta lanera berregokitzeak lanpostu bat izateko eskubidea, lan edo ogibide mota hautatzeko aukera eta lanaren bidezko sustapena errazten dute.
|
|
|
Aurreko jardueran onddoak aztertu dituzu, eta ikusiko zenuen onddo horietako batzuk kaltegarriak direla eta beste batzuk (legamiak, antibiotikoak&) onuragarriak. Onddo ezagunenak perretxikoak dira,
|
gure
inguruneko zelaietan eta basoetan ikusten ditugun horiek. Gizakion jarduerek ba ote dute eraginik perretxikoen kantitatean eta dibertsitatean?
|