|
2000
|
|
|
heroismoak ezin du betiko iraun.
|
Gure
herrialdean euskarak aurrera egin du milaka euskaltzaleren ahalegin izugarriari esker, horretaz inork ez du dudarik. Baina, euskararen etsaiek ederki dakite heroismoak ezin duela betiko iraun eta ondorioz, ez digute erraztasunik emango euskarak bere bidea egin dezan amore emango dugunaren esperantzaz.
|
|
|
Irrati lokalek molde edo izaera desberdinak eduki ditzakete zenbait faktoreren arabera; horrela,
|
gure
herrialdeetan bi faktore nagusi hartu behar ditugu aintzakotzat: hizkuntza (irrati estazio elebakarrak eta elebidunak) eta izaera (komertzial edo pribatuak, munizipal edo publikoak eta libre edo komunitarioak).
|
|
2001
|
|
|
Arraza honek duelakoz askoz esne gehiago emaiten, hautaketa edo selekzioa aspalditik egina izateagatik. Selekzio lan hau
|
gure
herrialdean egiteko gisan, Urdiñarben eraiki egin da ardi hazkuntzarako tokia, Ipar Euskal Herri honetan diren hiru ardi kenteen buru zuria, buru gorria eta buru bel tza sendotzeko xedez. Emaitzak baikorrak baldin badira ere, oraindik bada bide egiteko.
|
|
|
Umorea ardatz duen obraren testua ingelesetik euskara zein gaztelerara itzultzen ari gara orain. Egokitzapen lana ere oso garrantzitsua izango da, azken finean, amerikarrek Bibliari buruz egindako ikuskizun bat da hau, eta beraz,
|
gure
herrialdera moldatzeko ahalegin berezia egin dugu.
|
|
|
Horietako une batean gaudelakoan nago. Oso une garrantzitsua bizi dugu
|
gure
herrialdean eman biezaio bakoitzak nahi duen interpretazioa «gure herria» kontzeptuari, une klabea bizi dugu eta ziur nago oraingoan, zailtasunak badaude ere, gatazkaren azpian dagoen arazo politikoa konpondu behar dugula. Gatazkatik ateratzera eramaten gaituzten gero eta osagai politiko gehiago ikusten ditut.
|
|
|
Hitz xumeetan, aberastasunean (ongizatean) eta aberastasunik ezean laburtzen da bizitza:
|
gure
herrialdeetara aberastasuna iristen ez bada (oso luze joko luke egoera horren zergatiak aztertzeak), dagoen lekura joan dugu aberastasun bila.
|
|
|
Alde egiten dugunean, gure ingurunetik indarrez atera gaituzten sentimendua izaten dugu, bizipen eta sentsazioz beteriko ingurunetik atera egin gaituztela,
|
gure
herrialdeetan (Kamerun, Senegal, Maroko...) osasun segurtasunik, gizarte segurtasunik, segurtasun politikorik...
|
|
|
Produktu hori pasteurizatu egin da (beroaren bidez tratatua), eta, beraz, arrisku mikroorganismoak ezabatzen dira. Hala ere, kontsumitzaile gehienek uste dute etxeko maionesa kalitate hobekoa dela, nahiz eta
|
gure
herrialdean elikadura infekziorako arrisku handienetako bat izan. Arau orokor gisa, arrautza merkaturatze prozesuan behar bezala tratatzen bada, kutikula ahalik eta denbora luzeenean mantentzea lortuko da.
|
|
|
Hala ere, ez da eskala handian esportatzen, garraio baldintzak ongi jasaten ez dituen fruta delikatua baita. Beraz,
|
gure
herrialdean haiek gozatzeko garairik onena negua da. Nutrizio balioa:
|
|
|
Hala ere, Espainiako ospitaleetan diagnostikatzen diren elikadura jatorriko infekzioen ia erdiak eragiten ditu. Eta egoera hori
|
gure inguruko
herrialdeetan ere antzekoa da. Mikroorganismo hori oso ondo egokitzen zaie animaliei eta pertsonei.
|
|
|
Orduan, uxuala bai ala ez? Horretarako, beharrezkoa litzateke erabilitako erauzketa sistema argitzea eta osasun agintariek
|
gure
herrialdean merkaturatzen den olioaren kutsadura maila eta maila adieraztea. Benzopirenoak, mitoa ala errealitatea?
|
|
|
Ale luzeko zuria:
|
Gure
herrialdean ekoizten den arroz mota da, eta nazioarteko merkatuan oso kalitate onekoa da. Ale luze eta mehea da, gutxienez zabalera baino 3 aldiz luzeagoa.
|
|
|
Ale luzeko arrozaren industria prozesatze bera aplikatzen zaio (maskorrik, zahirik eta hozirik gabe).
|
Gure
herrialdean gehien kontsumitzen den barietatea da. Bereizgarriena bonba arroza da, eta hor sartzen da kalasparroza, Espainiako jatorrizko deitura duen bakarra.
|
|
|
Arroz aromatikoa:
|
Gure
herrialdean ale luzeko Urumati barietatea lantzen da. Usain berezia du, eta oso erakargarria da.' Asiako hego ekialdeko plater tipikoak prestatzeko erabiltzen dute.
|
|
|
Gehien inplikatzen diren arrain espezieak atunak, sardinak, sardinzarrak eta antxoak (antxoa) dira. Horiek guztiak kontsumo handikoak dira
|
gure
herrialdean, bai freskoak, bai kontserban eta bai gatzetan. Intoxikazio histaminiko ohikoena arrainaren kontsumoarekin lotuta dago, hura sortzen duten mikroorganismoek 15 °C tik gorako tenperaturan jarduten dutelako.
|
|
|
Intoxikazioaren arrazoiak aztertu ondoren, bistan da garrantzitsua dela arraina manipulatzearen ondoriozko kutsadura kontrolatzea eta prebenitzea. Kontuan hartu behar da
|
gure
herrialdean produktu horren kontsumoa oso handia dela eta udako tenperatura altuak batzen direla; beraz, udan arrain freskoa izateko arriskua oso handia da. Nola sortzen da histamina?
|
|
|
Horchata tradizio luzeko edari freskagarria da
|
gure
herrialdean. Araudiak, gainera, produktu elikagarritzat definitzen du, energia eduki handia baitu, bai mineraletan, bai fosforoan eta potasioan, bai C eta bitaminetan.
|
|
|
bobidoak, obidoak, ahuntzak, txakurrak eta katuak (12). 1986az geroztik, zenbait taldek prospekzio azterketak egin dituzte
|
gure
herrialdean, eta “E. koli” verotoxigenikoa, aztertutako pazienteen %0, 3 baino gutxiago. Gure herrialdean agerraldi batzuk hauteman dira, guztiak ere kaltetuak, Bartzelonan berriena (6).
|
|
|
1986az geroztik, zenbait taldek prospekzio azterketak egin dituzte gure herrialdean, eta “E. koli” verotoxigenikoa, aztertutako pazienteen %0, 3 baino gutxiago.
|
Gure
herrialdean agerraldi batzuk hauteman dira, guztiak ere kaltetuak, Bartzelonan berriena (6). Diagnostikoa “E. coli” O157: H7 koproultiboaren bidez egin daiteke, Mac Conkey sorbitol baliabidea aipatu den bezala erabiliz.
|
|
|
Hala ere, azken agerraldiek errealitate kezkagarri bat ekarri dute Espainiara.
|
Gure
herrialdea, oraintxe bertan, Europan bosgarrena da kasu kopuruari dagokionez. Eta okerragoa dena:
|
|
|
Zaldi haragia oso elikagarria eta gozoa da, nahiz eta ia ez den kontsumitzen eta estimatzen
|
gure
herrialdean. Nutrizio balio interesgarria du, gainerako haragiekin alderatuta, kaloriak neurriz ematen dituelako, kalitate handiko proteinak dituelako eta gantz gutxi duelako, oilasko bularkiaren antzekoa eta txikiagoa.
|
|
|
Alde horretatik, ez da harritzekoa sektore horretan itsasoko uraz egindako izotz industrialaren ekoizpenak izan zuen onarpen handia; Frantzian gertatu zen lehen aldiz 1960an. Araudi baten historia
|
Gure inguruko
herrialdeetako (gurea barne) izotzari buruzko araudi tekniko sanitarioek berehala onartu zuten kutsatu gabeko itsasoko ura, arraina kontserbatzeko. Espainiako izotzaren araudi tekniko sanitarioa 1964ko abuztuaren 16ko Aginduaren bidez onetsi zen.
|
|
|
Diabetesa gaixotasun kronikoa da, eta
|
gure
herrialdeko biztanleen %5i eragiten dio, gutxi gorabehera.
|
|
|
Horien bidez, hondakin makroskopikoak ezabatzeaz gain, mikroorganismoak edo, gauza bera esanda, ikusi ezin diren hondakin mikroskopikoak desagerrarazi nahi dira.
|
Gure
herrialdean, maiz erabiltzen den desinfektatzaile bat gehitzeko ohitura dago, hala nola lixiba edo sodio hipokloritoa. Hala ere, beste produktu batzuk garatzen ari dira eraginkortasun pixka bat izateko, baina usain eta itxura atseginagoarekin.
|
|
|
Mendeetan zehar kolera Europa osoan, eragile kausala zein zen jakin gabe, harik eta agerian geratu zen infekzioa barreiatzeko iturria ura zela, bibrazio kolerikoaren bektore gisa jarduten zuena. Gaur egun, arazo hori ez dago
|
gure
herrialdeetan; izan ere, besteak beste, edateko uretan dauden mikroorganismoak deuseztatu egiten dira, substantzia edangarri edo higienizatzaileak gehituta. Behin baino gehiagotan frogatu da urak garrantzia handia duela gaixotasunak transmititzeko.
|
|
|
Iaz, Espainiak 6.268 metro kubiko zur inportatu zituen Sataremetik. Datu horrek hirugarren postuan kokatzen du
|
gure
herrialdea Brasilgo zur inportazioei dagokienez, Herbehereen eta Frantziaren atzetik.
|
|
|
Duela hilabete gutxi merkaturatu zen
|
gure
herrialdean 28.000 pezetan.
|
|
|
Izan ere, kasuen erdietan, hilekoa desagertu egiten da gailua umetokian dagoen bitartean. Levonorgestrel izeneko hormona bat askatzen duen DIU edo umetoki barneko gailua da, eta duela hilabete gutxi merkaturatu zen
|
gure
herrialdean, 28.043 pezetan. Lebonorgestrelaren DIUA ernalketa saihesteko metodo bat baino gehiago da.
|
|
|
Erakundeak aurkeztutako azterlanaren arabera, internauten erosketa asko Espainian salgai ez dauden produktuei buruzkoak dira. Ana Zarzuela Valentziako UCEko idazkari nagusiak ere parte hartu zuen azterketa horren aurkezpenean, eta
|
gure
herrialdeko merkataritza elektronikoa oso urrun dago “hasiera batean merkataritza sistema horri esleitzen zitzaion” negozio aukera izugarrietatik. Hala ere, Zarzuelak aurreikusten du, tarifa lauak, erabiltzaileen erabilera hobeak eta gazteen eskuragarritasun ekonomiko handiagoak ekarri duten aurrerapenarekin, “online” merkataritza hazi egingo dela etorkizunean, nahiz eta ez duen merkataritza tradizionalera eramango, zehaztu zuen.
|
|
2002
|
|
|
Azken hamarkadan tabakoak eragindako heriotza kopuruak gora egin du
|
gure
herrialdean, 1987tik 1997ra bitartean %38tik %36ra jaitsi arren.
|
|
|
Horrez gain, lurraldearen antolaketak, globalizazioaren haize bortitzei eutsiezinik antza, lehentasun osoa eman die komunikazio eta garraio azpiegituraerraldoi eta deigarriei(
|
gure
herrialdea Europarekin lotu nahian eta, ondorioz, batezere hirigune handien mesederako), beste zenbait auzi bigarren mailara zokoratuz: ingurumenarena, edo landa eremuena, edo lurraldearen egituraketa orekatuarena, kasu.
|
|
|
Beranduago, Iruñean eta Nafarroa osoan gertatzen ziren albisteei eskainitako tartea zabaldu ahal zutela konturatu ziren bultzatzaileek eta, ondorioz, bertan egindako irratsaioak eskaintzen hasi ziren 1990ean: «(?)
|
Gure
herrialdeko albisteak emanaz betetzen dugu ordu erdi, gero hamarretan ordubeteko magazinea eta eguerdian, t, erdietan beste informatibo bat»4.
|
|
|
75 urterekin, 100etik bat izango litzateke, eta 10etatik bat, 80ko hamarkadatik aurrera. “2025ean bikoiztu egingo da Alzheimerra eta beste dementzia batzuk dituzten gaixoen senideen Espainiako Konfederazio gaixoaren (CEAFA) kopurua, Paloma Ramos.
|
gure
herrialdean, kostu handia ekarriko dio horrek Estatuari eta gaixoen familiari; izan ere, batez besteko gastua 3 milioi pezetakoa da pertsonako eta urteko”, adierazi du lehendakariak. Diagnostiko goiztiarra funtsezkoa da patologia hori tratatzeko; izan ere, gaixoek" gaixotasunaren sintomak kontrolatzen dituzten eta familiarentzat eta gaixoarentzat bizi kalitate handiagoa dakarten" botikak erabil ditzakete gaur egun, Alzheimer doktoreak dioenez.
|
|
|
Blanca Miranda Espainiako Transplanteen Koordinakunde Nazionalak atzo azaldu zuenez, nahiz eta
|
gure
herrialdean emaileen tasa Europar Batasunekoa baino handiagoa izan, hildakoaren senideen ezezkoa da gaur egun transplanteentzako organoak emateari dagokionez dagoen muga nagusietako bat. Mirandak, gaur arte Valentzian egin den Erizaintzako IV. Kongresu Nazionalaren barruan, “XXI. mendeko transplanteen etorkizuna” hitzaldia eman ondoren, adierazpen horiek egin zituen, eta adierazi zuen hildakoaren senideek errausketa tasa altuenak dituzten erkidegoetan kalte gutxiago egiten dutela.
|
|
|
Iaz 1.335 odol emate izan ziren, eta 2.000 giltzurrun transplante, 972 gibel transplante, 345 kardiako, 146 birika eta 60 pankrea transplante, 2.600 korne transplante, 4.500 hezur transplante eta 2.030 hezur transplante inguru egin ziren.
|
Gure
herrialdeak 33 emaile baino gehiago ditu milioi bat biztanleko, Europako batez bestekoaren bikoitza baino gehiago. Hala ere, adierazi zuen ia 4.000 pertsona daudela giltzurrun transplante baterako, 550 pertsona gibel transplante baterako, 90 bihotzean eta ia 80 birika transplante baterako.
|
|
|
“La situación social en la Unión Europea 2002” txostenak, Estatistika Bulegoak (Eurostat) egin eta atzo Lan eta Gizarte Gaietako Ministerioak zabaldu zuenak, adierazten du Espainia dela lan istripu gehien dituen Europako laugarren herrialdea, Danimarkak, Belgikak eta Suediak bakarrik gainditzen dutena.
|
Gure
herrialdean, Gizarte Segurantzan afiliatutako 100.000 pertsonako 115 lan istripu izaten dira. Lehenengo postuan Danimarka dago, 121 istripu 100.000 langileko, ondoren Suedia (118 istripu) eta Belgika (116 istripu).
|
|
|
Adin sektore hori, proportzio handi batean, baby boomaren seme alabei dagokie, 60ko hamarkadaren amaieran eta 70eko hamarkadaren hasieran jaiotakoei, eta orain lana eta etxebizitza eskuratzeko gaitasuna dutenei. Etxebizitzen eskari handiagoari buruzko beste datu bat
|
gure
herrialdeko dibortzio kopurua handitzea da. Ezkontza hausturen kopuru horrek bikoiztu egiten ditu familia guneak, eta, beraz, etxe berria behar du.
|
|
|
Energia berriztagarriei dagokienez, CSNko lehendakariak adierazi zuen diru-laguntzek ez dituztela energia iturri horiek finkatzen, eta energia hidrauliko handiaren alde egin zuen, gaur egun energia primarioaren %6 jatorri berriztagarrikoa baita, baina, energia hidrauliko handia kentzen bada, %0, 8 edo %2ra jaisten da. Nolanahi ere, Estevan Boleak adierazi zuen energia nuklearra sustatzea ez dagoela Gobernuaren mende, ez baitago luzamendu nuklearrik
|
gure
herrialdean, eta, haren iritziz, enpresa elektrikoen erabakia da. Instalazio berri bat eraikitzen hasi aurretik, energia arduradunen eta herriko arduradunen baimena behar du enpresak.
|
|
|
“Ez dakit zer gertatuko den gero”, gehitu zuen. 40 urte Hala ere, Senatuko Ekonomia Batzordean esan zuen
|
gure
herrialdean zentral nuklearren bizitza erabilgarria 40 urtekoa dela, eta José Cabreraren zentralak (Almonacid de Zorita, Guadalajara) 40 urte beteko dituela sei urte barru. Gainera, urrian, CSNk ustiapen baimena berritzeko baldintzak betetzen dituen ala ez erabaki du.
|
|
|
Egintza nahasien balorazioa konplexua da, eta kontuan hartu behar ditu zenbait elementu, hala nola, polemikaren xede diren zeinuen edo elementuen antzekotasuna eta ezarpen maila, eta batez besteko kontsumitzaileak imitaturiko zeinuari ematen dion arreta. Lehia desleiala eta produktuaren aurkezpena Auzitegiek lehia desleialeko kasuak izan dituzte behin baino gehiagotan, eta, besteak beste, artikulu honetan
|
gure
herrialdeko hestebete enpresa ezagun biren aurka egin zuena aipatuko dugu. Kasu hori 1997an hasi zen, demanda zibila aurkeztu baitzen Totanako (Murtzia) Lehen Auzialdiko Epaitegian, eta, hala, baltzu demandatuak saltzaileen eta saltxitxoien pataren etiketak eta bilgarriak erabiltzeari buruz egindako publizitatearen desleialtasunaren adierazpen ekintzaz baliatu ziren.
|
|
|
Bainua debekatuta dagoen hondartzen kopurua ere egonkor mantendu zen.
|
Gure
herrialdean, 1.822 bainu eremu, 1.637 kostalde eta 185 barne ur hartzen ditu txostenak, guztiak Espainiako agintariek izendatuak, eta, beraz, bainua debekatuta dagoen eremuak baztertzen ditu. 2000 urteari dagokionez, 12 kostalde gehitu ziren eta 8 kendu ziren barruko urei dagokienez; 19 kendu ziren eta 2 gehitu ziren.
|
|
|
Visa txartela kontsumitzaileek eta merkatariek estimatzen duten herri tresna da, bizitza errazagoa eta erosoagoa egin duelako.
|
Gure
herrialdean oso zabalduta dagoen produktua da, eta beste ordainbide batzuekin partekatzen du protagonismoa zordunketa txartelaren formatuan. Beste txartel horiekin duen aldea da Visa txartela kreditukoa dela eta gainerakoak kontuan hartzen direla unean bertan.
|
|
|
Europarekiko harremanak Bestalde, Espainiako GKEen eta Europako gainerako herrialdeen arteko harremana dago. Alde horretatik,
|
gure
herrialdeko erakundeek «Europan gehiago inplikatu behar dute eta Europar Batasuneko beste herrialde batzuetan egiten den moduan sarean lan egin behar dute», Lan eta Gizarte Gaietarako Ministerioko Gizarte Ekintzako zuzendari nagusiaren arabera, María Teresa Mogín. Gizarte Ekintzako arduradunak Ebren handitzearen garrantzia azpimarratu zuen, «gizarte bazterkeria handiagoa den» herrialdeak barne hartuko baititu.
|
|
|
Biderketa hori tenperaturaren araberakoa da; beraz, zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa izango da arriskua, 40 – 4 °C ko mugaraino. Udan
|
gure
herrialdeko ohiko giro tenperaturak 30ºC (mikroorganismo horientzako tenperatura egokiena) eta 45ºC bitartean daudela jotzen bada, histamina ugaritu eta sortuko dela uler daiteke. Gainera, kasu askotan, mikroorganismoen kutsadura eta ugaltze hori ez dago gugandik kanpoko pertsona baten mende, baizik eta gehienetan jatorria higiene praktika eskasak dira etxean.
|
|
|
Kontsumoa hodi fluoreszente bat piztean Irudia: Douglas Stewart
|
Gure
herrialdean oso errotuta dagoen uste batek dioenez, zenbait minutuz hodi fluoreszentez argiztatutako gela bat utzi behar denean, komeni da argiak piztuta uztea, argia ematen hasteko behar den energia gehiago kontsumitzen baita konektatuta daudenean baino. Baieztapen hori faltsua da, baina ez da hala hodi fluoreszenteak itzali eta pizteak haien bizitza erabilgarria murrizten duelako.
|
|
|
«Badakigu ebakuntza ondoko infekzioa izateko arrisku gutxiago dagoela, ospitaleko batez besteko egonaldia murriztu egiten dela eta frogatuta dagoela psikologikoki positiboagoa dela gaixotasun infekziosorik ez harrapatzeko», dio espezialista honek. Hala eta guztiz ere,
|
gure
herrialdean dohaintzen% 1 bakarrik erabiltzen dira, Estatu Batuetan% 10 edo Italia, Frantzia eta Alemanian% 8 Espainiako legediak bermatu egiten du autodohaintza, baina gaixo guztiek ez dute beti horren berri ematen. «Sinesmen erlijiosoa duten pazienteek baino ez dute jasotzen, hala nola Jehhovaren lekukoek, paziente normal batek baino tratu hobea», dio aditu honek.
|
|
|
Ondorioz, ekoizpen kateko matxura aldatu da, eta, ondorioz, berriro aztertu da. Renault ek, bestalde, 2000 urtea baino lehen fabrikatutako Szentic, Laguna, Espace eta Mégane modeloetako 100.000 automobil inguru aztertuko ditu
|
gure
herrialdean, motorreko osagarriko uhalean aurkitutako arazo batengatik. Espainiako konpainiaren iturriek adierazi zutenez, akatsak banaketa uhala hautsi dezake, eta horrek kalte larriak eragin ditzake motorrean.
|
|
|
Espainiako 44 elizbarrutik, guztira, Espainiako 44 elizbarrutiak osatzen dute. Datu horiek, hain zuzen ere,
|
gure
herrialdeko 44 elizbarrutitan daude. Gainera. ehuneko 27 kanpotik bakarrik sar daitezke, eta barnealdetik bakarrik sar daitezke ehuneko 1era.
|
|
|
Guztira, 21,5 milioi erregistro («com»), Alemaniako 5,5 milioi erregistro («co.uk») eta britainiarren «co.uk» («co.uk») baino askoz ere gehiago. Nahikoa da esatea
|
gure
herrialdeak munduko berrogei zenbakia betetzen duela kontzeptu horretan, Samoaren 250.000 erregistro baino gehiago eta Tongako 71.000 erregistroetatik ia bikoiztu egiten dena. Internauten Elkartearen arabera, uztailean bakarrik erregistratu dira 100.000 domeinu baino gehiago.
|
|
|
Gainera, gogorarazi zuen ikasleek «kreditu erlazionatuak» sinatu dituztela, eta, beraz, «Openingekin kontratu nagusia eten ondoren, finantziazioa eten egin litzatekeela», esan zuen. Aurrekariak Opening aren kasua ez da bakarra
|
gure
herrialdean. Wall Street Institute hizkuntza akademiak, irakasteko eta ordaintzeko sistema oso antzekoa duenak, 7.000 ikasle utzi ditu kalean otsailetik aurrera, Espainia osoan taldearen 28 frankizia itxi ondoren.
|
|
|
Batzuetan, aurrezteko aukerak baztertzen ditugu gure familia aurrekontua egitean, aurreiritziengatik edo mesfidantzagatik. Oraingoan, bigarren eskuko dendez hitz egingo dugu, arropa dendez, horiek baitira
|
gure
herrialdeko hirietan gehien hazten ari direnak. Denda arruntetan baino merkeago eskaintzen dituzte produktuak, eta, beraz, abantaila nagusi bat dute:
|
|
|
CSNko kontseilariek txostenean gomendatu dute “2004 urtea baino lehen” Kontseiluari plantaren itxiera plan programatua aurkezteko. Espainian zentral nuklear bat eraisteko esperientzia bakarra oraindik amaitu ez den esperientzia bakarra Vandellós I.arena da (Tarragona); 1989an,
|
gure
herrialdean gertatutako istripu nuklearrik larriena jasan zuen, eta zazpi instalaziok dihardute lanean, bederatzi erreaktore martxan dituztela. Ministroen Kontseiluaren ondoren, Ratok azaldu zuen proposamena ezagutu berri zuela, eta “ofizialki bidaltzen zaigunean, esan bezala, Ministroen Kontseiluari egindako gomendioei jarraiki planteatu nahi dudala”.
|
|
|
Gertaerek eragin nabarmena dute biltzaile amateurrengan eta aditu gutxikoengan, bai eta haien familia edo adiskidetasun ingurunean ere. Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Erakundeak emandako datuen arabera,
|
gure
herrialdean urtean hamar intoxikazio izaten dira, batez beste, perretxiko pozoitsuak jateagatik. Oro har, perretxikoak kontsumitzeko arriskua ez da kuantitatiboki handia salmenta bolumenarekiko, bai, ordea, maila kualitatiboan edo arriskugarri gerta daitekeenean.
|
|
|
Azken urteotan gizarte ohiturak aldatu egin dira, eta, besteak beste, emakumea lan merkatuan sartu da eta, ondorioz, etxeko lanetarako denbora gutxiago behar izan da. Hori dela eta, nabarmen hazi da
|
gure
herrialdean prestatutako plateren eskaria. Horren ondorioz, etxetik kanpoko janarien kontsumoa ere handitu egin da, eta, aldi berean, azkar prestatzeko janarien eskaria, baita etxean jateko prestatuena ere.
|
|
|
Haren ustez, hamabost bat pertsonak krisia izango dute bizitzako uneren batean. Espainiako biztanleria epileptikoa
|
gure inguruko
herrialdeetakoaren antzekoa da, eta urtean 6 gaixo berri bakoitzeko. Europako herrialdeetan, epilepsiaren kostua 20 milioi eurotik gorakoa da urtean.
|
|
|
Gainera, 35 urte bitarteko gazteak dira lesio mota horrek gehien eragiten dituenak, paraplegia edo tetraplegia eragiten baitute. Haren larritasuna ezkutatzerik ez dagoen arren, azken urteotan aurrerapenak egin dira, eta, horiei esker,
|
gure
herrialdean 35.000 pertsona ukituko dira. Zientzialariek ireki dituzten itxaropen bideetako bat zelula amekin egindako ikerketa da.
|
|
|
Gaur egun, Europako biodibertsitatea egoera kritiko eta arriskutsuan dago, bereziki Espainiakoa, aniztasun biologiko handiagoa baitu. Ecologistas en Acción elkartearen datuen arabera,
|
gure
herrialdean desagertzeko arriskuan dauden 38 ornodun daude, hau da, hegaztien %30 (17 espezie), narrastien %14 (7 espezie), ugaztunen %6 (7 espezie), anfibioen %8 (2 espezie) eta arrain kontinentalen %7 (5 espezie). Etxeko animaliak abandonatzea ere kezkagarria da ekologistentzat.
|
|
|
Hala, aditu horrek dioenez, Vancouverren (Kanada) izugarri murriztu da egunero ehunka turistak bisitatzen duten orka taldea, eta, Zeelanda Berrian, proposatu da hilean asteburu batean baleak bakarrik erabiltzea eta gozatzea; izan ere, inguru horretan hain ontzi kopuru handia dagoenez, ezin dira arnastu eta atsedena hartu. Gaineratu du
|
gure
herrialdean jarduera hori egiten den eremuetako bat Kanarietakoa dela, non “zorionez, oso ondo erreakzionatu zen praktika hori arautzeko”. Orain, Gibraltarko itsasartean garatzen hasi da.
|
|
|
Iaz Espainian 1.924 giltzurrun ebakuntza egin ziren.
|
Gure
herrialdea, dohaintza indize handiari esker, giltzurrun transplanteen munduko tasen buru da, milioi bat biztanleko 42 esku hartzerekin. Ospitaleetatik irten Jesús Montenegrok, Galdakaoko Bizkaiko Ospitaleko Kongresuko lehendakariak eta nefrologoak, giltzurruneko gutxiegitasun kronikoa atzemateko familia medikuek egin behar duten lana azpimarratu zuen.
|
|
|
Mikroorganismo horiek modu egokian kontrolatzeko modu bakarra da garbiketa eta desinfekzio neurri egokiak hartzea industrian, baina baita etxean ere. Ez da ahaztu behar
|
gure
herrialdeko ia etxe guztietan Escherichia coli dagoela eta %10 baino gehiagotan Salmonella dagoela. Konketak, hozkailuak, hustubideak eta komunak dira ohikoenak.
|
|
|
Konketak, hozkailuak, hustubideak eta komunak dira ohikoenak. Ezbairik gabe, gure etxeetako leku horietan eta beste batzuetan, mikroorganismoen presentziari mesede egiten dio
|
gure
herrialdeko urte zati handi batean giro tenperatura nahiko handiak. Tenperatura horri esker, besteak beste, asko ugaritzen da.
|
|
|
Horretarako, informazio sistema bat eta gida batzuk bultzatuko dira, gaixotasun bakoitzerako erreferentzia zentroekin. Hain zuzen ere, ministroak Senatuan iragarki hori egiten zuen bitartean, gaixo zegoen haurraren aitak, Lucasek,
|
gure
herrialdean muskuluetako gaixotasun metabolikoetarako erreferentzia zentro bat sortzeko eskatzen zuen, besteak beste, Pomperen gaixotasuna, eta patologia horiei buruzko ikerketak egiteko interes handiagoa, “gauza bat baita EBren buruan ez egotea eta beste bat argitan egotea”. Hala ere, Javier Fernández Lucasen aita pozik agertu zen, tratamenduaren lehen dosia aste honetan bertan iritsiko baita Espainiara.
|
|
|
Baina lege mota horrek ez du dohaintza tasa handirik bermatzen, Alemanian edo Grezian ere badagoelako, milioi biztanleko 12,8 eta 1,9ko tasarekin, hurrenez hurren. Nahiz eta
|
gure
herrialdeak emaitza onak izan, oraindik ere mundu mailako lidergoari eusten dio, Transplanteen Erakunde Nazionalak iragarri zuen datorren urtean plan estrategiko bat jarriko dela abian organo dohaintzari negatiboen tasa murrizteko, gaur egun% 23koa baita. Hiru urtean garatuko da eta Osasun Ministerioaren eta autonomia erkidegoen dirulaguntzak izanen ditu.
|
|
|
Prezioak du eragin txikiena (%2) ”, esan zuen Vidalek. Azterketaren ondorioak bat datoz Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioaren “Kontsumoak Espainian 2001” txostenarekin; txosten horrek erakusten du esnea dela
|
gure
herrialdean gehien kontsumitzen den elikagaia (113 litro pertsonako eta urteko). Mercé Vidalen ustez, kontsumo hori ez zen nahikoa.
|
|
|
Baina bere sortetako bat Erresuma Batua estaltzeko zen. Espainian satelite bidezko telebista eskaera gero eta handiagoak, ordea,
|
gure
herrialdean esplotazioa merezi zuen merkatua zegoela sinetsarazi zion konpainiari, eta britainiar uharteak zezen larruz eta haien artxipelagoz aldatu zituen. Antena txikiak Hala ere, 1K ak aurrerapen teknologikoak ditu, eta erabiltzaileak bere presentzia nabarituko du seinalea hartzeko behar diren antenetan, eta horrek eragina du, batez ere, Kanarietako eta Espainiako hegoaldeko itsasertzeko jendearengan.
|
|
|
Hala ere, ASIFen arabera, Espainian hazkundea nahi baino txikiagoa da, eta horrek “enplegua sortzeko eta sorkuntza garbiko teknologia bat finkatzeko aukera paregabea galtzea” ekar lezake. Ildo horretatik, ASIFeko lehendakariak esan zuen
|
gure
herrialdean “eraiki liratekeen instalazioen %25 soilik ezartzen ari direla, Ministroen Kontseiluak 1999ko abenduan onartutako Energia Berriztagarriak Sustatzeko Planean (PFER) finkatutako helburuak betetzeko”. Hori dela eta, Antak ekintza plan bat egiteko eskatu zion Gobernuari, besteak beste, energia fotovoltaikoko inbertitzaileei 20 urterako primak emateko eta egungo laguntzak handitzeko.
|
|
|
Emaitzak laster aurkeztuko dira nazioarteko jardunaldi batzuetan, Madrilgo Ramón y Cajal ospitalean. Emaitzak lortzen direnean,
|
gure
herrialdean kaltetutakoen kopurua zehatz mehatz jakingo da. Kopuru hori, oraingoz, ez da Estatu Batuetakoa bezain kezkagarria.
|
|
|
Hau da, Italia, Portugal eta Espainia dira beren ondorioak gehien jasaten dituztenak.
|
Gure
herrialdean, lehen nahasmen aldien ondoren, euroak, ordainketa txikietan, hogei gogorretako txanpon zaharra ordezkatu du. Ordezkapena,% 66ko igoeraren baliokidea.
|
|
2003
|
|
|
Hurrengo urteetako asmakuntza guztiak legeek aurreikustea ia ezinezkoa denez,
|
gure inguruko
herrialde aurreratuenek Gobernuz kanpoko etika batzordeak sortu dituzte, parlamentuetako indar guztiek kontsensuz aukeraturik: batzorde horiek, autonomia osoz, egun oraino ezezagun ditugun galderei buruzko iritziak ematen dituzte.
|
|
|
|
Gure
herrialdean urtean 16.000 pertsona inguru hiltzen omen dira miokardio infartu bat jasan ondorengo minutuetan laguntza espezializaturik jaso gabe.
|
|
|
so urte gutxian telefonia asko aldatu da
|
gure
herrialdean.
|
|
|
Oso urte gutxian telefonia asko aldatu da
|
gure
herrialdean.
|
|
|
Beste konpainia nazional zaharrago batzuekin alderatuz gero, gure gaztetasuna agerikoa da, baina halako erakunde baten berezko ezaugarriak zehaztu ditugu eta
|
gure
herrialdean dantzaren arloko aitzindaria izatera iritsi gara.
|
|
|
Gainera, atzerrian egin beharreko birak ere sartzen ditugu,
|
gure
herrialdeko artearen enbaxadore eginkizuna ere bete behar baitugu.
|
|
|
Zerbitzu honen prezioa,
|
gure
herrialdean batez beste 243 eurokoa, oso oso aldakorra da leku batetik bestera: Murtzian kontsultatutako ehorzketa etxeen batez bestekoa 370 eurokoa zen, eta Kantabrian, berriz, 64 euro kosta da batez beste.
|
|
|
Hileta bat ordaintzeari dagokionez desberdintasunak oso handiak direla ere esan beharra dago, bai hiriburu eta probintzia bakoitzeko batez besteko tarifak kontuan hartuta(
|
gure
herrialdean hiru ehorzketa etxetik bi hiriburuetatik kanpo daude), bai alderaketa hiri edo probintzia bereko etxeen artean egiten bada.
|
|
|
Garbi dago motiborik aski badugula
|
gure
herrialdean organoen emaitzak duen egoeraz harro egoteko.
|
|
|
Antoaneta Kontsumorako animaliek beren eskubideak dituzte. 1995az geroztik, eta Europar Batasuneko zuzenbidea Espainiako ordenamendu juridikoan sartu ondoren,
|
gure
herrialdeak berariazko legeria du animaliak babesteko eta animaliak hil edo hiltzen direnean beharrezkoak ez diren min edo sufrimenduak saihesteko. Animalien eskubideak ukuiluko baldintzetatik hasi eta garraio eta sakrifizioetaraino hartzen ditu.
|
|
|
Txilea (Capsicum frutescens),
|
gure
herrialdean pipermina bezala ezagunagoa dena, bertako piper barietate baten parte da, eta ezaugarri batzuk garatu ditu, beste batzuetatik bereizten dituztenak, inguruko klima ezaugarrietara egokitzean landareak izan duen aldaketagatik. Colonek lehen bidaian aurkitu zuen eta gure herrialdean sartu zuen.
|
|
|
Txilea (Capsicum frutescens), gure herrialdean pipermina bezala ezagunagoa dena, bertako piper barietate baten parte da, eta ezaugarri batzuk garatu ditu, beste batzuetatik bereizten dituztenak, inguruko klima ezaugarrietara egokitzean landareak izan duen aldaketagatik. Colonek lehen bidaian aurkitu zuen eta
|
gure
herrialdean sartu zuen. Zalantzarik gabe, AEBetako landare horrek munduko gainerako herrialdeei egiten dien ekarpena, jarduera pikantearen izendapen eta gradu guztietan, munduko gastronomia prestaketarik ezagunenetako bat da, kontsumitu eta estimatuenetako bat.
|
|
|
Zalantzarik gabe, AEBetako landare horrek munduko gainerako herrialdeei egiten dien ekarpena, jarduera pikantearen izendapen eta gradu guztietan, munduko gastronomia prestaketarik ezagunenetako bat da, kontsumitu eta estimatuenetako bat. Eltzekarien berezko osagaia Piperminak oso jaki ezagunak dira
|
gure
herrialdeko gastronomian, plater askoren gozagarri gisa erabiltzen baitira (janaria, haragia, arraina…). Zapore mingots samarreko fruituak dira, alkaloide kapsaizina dutelako, zeina gorozkiekin eta gernuarekin kanporatzen baita.
|
|
|
Autobusa Greziatik abiatu zen hilaren hasieran, eta otsailaren 27an iritsiko da Espainiara. Aurreikusita dago, halaber, “Ezgaitasunak dituzten Pertsonak Integratzeko Politiken Ardura duten Ministerioen Europako II. Konferentzia” egitea
|
gure
herrialdean. Bertan, berdintasuna ahalik eta maila handienean bermatzeko neurriak aztertu nahi dira.
|
|
|
Tabakismoa Prebenitzeko eta Kontrolatzeko Plan Nazionalak, joan den astelehenean Osasun Sistema Nazionaleko Lurralde arteko Kontseiluak onartutakoak, Espainiako erretzaileen tasa %30etik behera murriztea du helburu.
|
Gure
herrialdean tabakoak duen prezio baxuaren eta edozein lokaletan erretzeko erraztasunen artean, Espainian erretzaileen portzentajea hirutik bat da gutxienez, eta okerrena, azken urteotan emakumeek, batez ere gazteen artean, zigarroaren erasoa jasan dute: 15 urteko nesken %30 inguruk tabakoa kontsumitzen dute, mutiko gaixoen %20k tabakoa eta, oro har, tabako andana.
|
|
|
Espainian, saihestu daitezkeen heriotzen %15 eragiten ditu ohitura horrek. Eta orain, azkenik, estrategia formal bat erabaki da
|
gure
herrialdeko kontsumoarekin ahal den neurrian amaitzeko. Osasun Sailaren estrategia, kontsultatutako iturri ofizialen arabera, erretzaileen kopurua %6 murriztea da, hau da, 600.000 pertsona baino gehiago.
|
|
|
gazteria. Izan ere, lehen zigarroa 10 urterekin probatzen da, eta
|
gure
herrialdean 13 urterekin hasten da batez beste. Nazioarteko hainbat txostenek azpimarratzen dute neska mutilak gero eta lehenago iristen direla tabakora, publizitate kanpainek, modu batera edo bestera, bizio horretan bidea irekitzera bultzatzeko “bilatzen” dituztela, eta, azken batean, munduan hiru mila gazte “katigatuta” daudela egunero.
|
|
|
Horien artean, ahalmen antioxidatzailea deskribatu da, batez ere ezkaiarena, oreganoarena eta baratxuriarena. Landare horiek Mediterraneoko arroan elikagaiak espezializatzeko erabili ohi dira, eta
|
gure
herrialdeko sukaldaritzaren tradizioaren zati garrantzitsua dira.
|
|
|
Elikagaien osagarriak ezin izanen dira aurkeztu ez elikagai arrunt gisa ez dietaren iturri bakar gisa. Araudi berria onartzeak “alegaltasun” egoera iraunkorra ekarri zuen, eta horrek eragina izan zuen Espainian eta
|
gure inguruko
herrialdeetan, hala nola Frantzian, besteak beste. Horrelako produktuei buruzko araudirik ez zegoenez, onartzen zen, baina ez zen debekatzen.
|
|
|
Konpainia horretako bozeramaile batek adierazi du sektoreko inbertsioak Europan urtean dolar bat izango direla, batez beste. Zehaztapen berriak dituzten gasolinen eta gasolioen prezioak 0,02 euro (3 pezeta) garestituko dira
|
gure
herrialdean zergak ordaindu aurretik. Hala ere, zehaztapen berriak dituzten erregaiak merkaturatzen ari diren Europako herrialdeetan, prezioak ez dira beti igo, ez eta, hala egin dutenean, kopuru bera ere, EBn erregaiei ematen zaien tratamendu fiskal desberdina dela eta.
|
|
|
Aurreko inkestan, konektatzeko ADSL edo kable sareak erabiltzen zituztenak ia ez ziren% 15 baino gehiago, eta aurten, berriz,% 46,8 Datu hori ez dator bat ohiko telefono linearen erabilerak izan duen beherakadarekin,% 77,1etik% 48,4ra. ...o horretatik, arratsaldeko seietatik aurrera tarifa lauak edo erdi lauak dituzten erabiltzaileen kopurua ere handitu egin dela adierazten du inkestak; internauten kopurua, berriz, %77, 4 da, eta egiten duten kontsumoaren arabera ordaintzen dutenena, %15, 4 AIMCk Espainiako Interneten erabiltzaile kopuruaren hazkundea moteldu egin dela nabarmentzen du, baina argi uzten du egoera hori ez dela soilik
|
gure
herrialdean gertatzen, mundu osoko joera orokorra baizik. Sarearen hazkundearen geldialdiaren balizko kausen artean, AIMCk Interneten erabileraren kostuarekin eta edukiek espainiar askorentzat duten interes urriarekin aztertzen du.
|
|
|
Espainian, urtean sortzen diren 300.000 tona gurpil erabilietatik, %10 baino ez da birziklatzen, EBk arlo horretan ematen dituen zuzentarauen arabera.
|
Gure inguruko
herrialde askoren% 90etik oso urrun dago kopuru hori. Espainiako lurraldean, erdia baino gehiago zabortegi kontrolatuetan uzten da, %40 ez dago kontrolatuta eta gainerakoa bakarrik uzten da birrindu ondoren.
|
|
|
Horien mende dago mundu osoko ordenagailuei Interneteko domeinu jakin batera nola iritsi esatea. Espanixetik azaldu dutenez, zerbitzari handi horietako bat Espainian ezartzeak esan nahi du
|
gure
herrialdeak “online” trafikoaren zati handi bat bilduko duela. Gainera, internautak azkarrago nabigatuko du, erantzun hobea egongo da nabigazioan, erabilgarritasuna handituko da eta kostuak murriztuko dira, ez baita kanpora joan behar “erro zerbitzari” batera sartzeko.
|
|
|
Adin horretan, nerabeen %15 eta adin nagusiko gazteen %15 ohiko erretzailea da.
|
Gure
herrialdean urtean 55.000 pertsona inguru hiltzen dira tabakoak zuzenean eragindako gaixotasunengatik. Espainiak bat egin du munduko herrialde nagusiekin ohituraren aurkako borrokan.
|
|
|
Brent petrolioaren kotizazioaren hazkunde handiak (duela 40 egunetik upelaren 30 dolarretik gora dago) erregaien prezioak nabarmen igo ditu Espainian, nahiz eta euroaren indarrak igoera hori moteldu duen. Nolanahi ere, atzo Penintsulan eta Balearretan zeuden gehieneko prezioak, Ekonomia Ministerioak goizean jasotako datuen arabera, beste errekor bat dira
|
gure
herrialdean. Berunik gabeko 95 oktanoko gasolinak, Espainian gehien kontsumitzen denak, 0,909 euroko (151,24 pezeta) gehienezko prezioa du litroko.
|
|
|
Gayuba oihanpean eta klima epeleko eskualde menditsuetako eremu harritsuetan oso zabalduta dagoen landare herrestaria da.
|
Gure
herrialdean koniferoen eta Pirinioetako eremu harritsuko eta Iberiar Sistemako hariztien basoak ugariak dira. Espezie iraunkor hori metro erdiko altuerara iristen da ia, eta atentzioa ematen du kolore gorri bizi eta distiratsuko baia txiki txikiak, zurtoin herrestariak eta hosto txiki eta gogorrak dituelako.
|
|
|
Kasu hori aste honetan emango da ezagutzera Estatuan eta Europan, hernia diafragmatiko batean bizirik geratu den lehen mutikoa bertan dela. Baina, lehenago, haren saltzaileek Oviedon azaldu dute, Kirurgia Pediatrikoko Aurrerapenei buruzko XIX. Ikastaroan,
|
gure
herrialdeko fetu kirurgiaren hasiera. Martínez Ibañezen taldeak (obstetrak, genetistak, haurrentzako zirujauak, pediatrak, anestesistak, hematologoak eta bioetikoak) bost urtez esperimentuak egin zituen ardiekin, duela urte eta erdi, giza organismoan sartu aurretik.
|
|
|
Komeni da higiezinetako peritu tasatzaile behar bezala egiaztaturen batera joatea, aldeek baino irizpide objektiboagoekin jokatuko baitu. Higiezinen transakzioak egiteko zenbateko handiak erabiltzen direnez, profesional horien zerbitzuak gero eta gehiago eskatzen dira
|
gure
herrialdean, bai eta Europar Batasuna osatzen duten gainerakoetan ere. Balorazioaren helburuaren arabera, mota desberdinez hitz egin dezakegu, besteak beste, honako hauek:
|
|
|
Hori gertatzen denean, arrisku egoera bat definitzen da, eta egoera hori bereziki garrantzitsua izan daiteke mikroorganismoen artean bakterio patogenoak badaude.
|
Gure
herrialdean kezka handiena eragiten dutenen artean Legionella pneumophila nabarmentzen da, nahiz eta elikaduraren ikuspegitik ez diren alde batera utzi behar Listeria monocytogenes, Staphylococcus aureus eta enterobakterio patogenoak. Patogenoak kanporatzeko zailtasunek denbora luzez iraun dezaketen kutsadura aldiak eragin ditzakete.
|
|
|
Baina kezka logiko hori obsesio bihur daiteke. Jaki natural, puru eta dietetikoen kontsumo esklusiboan sortutako elikadura nahaste berri horri ortorexia izena eman zioten duela sei urte, eta dagoeneko hasi dira
|
gure
herrialdeko lehen kasuak atzematen. Nutrizionisten arabera, sukaldaritza ekologiko modernoa ezagutuz gero, ez da osasun hobea.
|
|
|
Hala ere, kontsumitzaile handienak Europako iparraldean daude. “Erabilera eta onarpen gutxi ditu
|
gure
herrialdean, ahotik pastillen aldean dituen abantailak gorabehera, ahanzturak saihesten baitira”, onartu du Juan Larracoecheak. Emakumezkoen preserbatiboa Emakumeen preserbatiboa da berritasun erlatibo bat, eta datorren hilean Espainiako farmazietara itzuliko da.
|
|
|
Txosten horretan, “Gaixotasun kardiobaskularrak eta horien arrisku faktoreak Espainian: gertaerak eta zifrak” izenburupean, patologia horien “argazki zehatza” egin nahi da, “haien eragina murriztuko duten politikak sustatu eta bideratzeko”, nabarmendu zuen SEAko lehendakari Lluís Masanak, eta
|
gure
herrialdeko arazoaren “larritasunaz” ohartarazi zuen. Arrisku faktoreak Kolesterola, hipertentsio arteriala, tabakismoa eta diabetea dira arrisku kardiobaskularreko faktore nagusiak, eta azken urteotan obesitatea eta jarduera fisikorik eza gehitu zaizkie.
|