|
2000
|
|
|
Horrez gain, etxean ikusten dudanaren arabera,
|
gure
kasuan adibidez, badago etxeko eredua, batzuetan Donostia ingurukoa dena eta besteetan bizkaierazkoa, baina gazteek beren euskara eskatzen dute: kalean beren artean erabiltzen dutena, telebistako ez dakit zer saiokoa, komiki batekoa... eta euskaraz inon lortzen ez dutena.
|
|
|
Hori normala da, ezta? Hizkuntza batean dialektoak sortzen dira,
|
gure
kasuan esate baterako, euskara ofiziala izan ez delako, euskaldunok administrazio aldetik zatituak egon garelako... horrela joan dira sortu eta handituaz. Mitxelenak berak esaten du, XVII. mendean Bizkaiko euskara eta Lapurdikoa XX. mendean baino gertuago zirela.
|
|
|
Esan dudan bezala" Euskaraz Mintza" programa kontestualizatu egin behar da, eta horretarako nola sortu den kontatzea baino hoberik ez dago. Jakina denez gaur egun dena planifikatzen da eta dudarik ez dago dena planifikatu egin behar dela erakunde bakoitzak eta erakunde bakoitzaren barrenean pertsona bakoitzak ere,
|
gure
kasuan hizkuntzaren inguruan, zein betebehar eta zein helburuaren atzean egin behar duen lan barneratzeko. Honek gero ebaluaketa posiblea egiten du.
|
|
|
Estatu espainiarrean gehiago sakonduz eta Hego Euskal Herriko datuetan arretajarriz, guztiz bestelako parametroetan mugitzen garela ikus daiteke, izan ere Hedapen Indize hori dexente altuagoa baita
|
gure
kasuan.
|
|
|
Ipar Euskal Herriari buruzkoinformazio gehiago, 2 atalean dator.10CIESen 1999ko lehen olatua hartu dugu kontuan, eta bertan eskaintzen den irakurlearenbatezbesteko profila eraiki dugu, Nafarroa eta Euskal Autonomia Erkidegoko datuak erabiliz.11Metodologia desberdina erabiltzen duten ikerketetan gertatzen den bezala, Sofres AMren etaCIESen datuak ez datoz erabat ados.
|
Gure
kasuan, gainera, denbora epe desberdinak hartzen dutelako, CIESek 14 urtetik gorakoak eta Sofres AMek 4tik gorakoak hartzen ditugulako kontuan; eta, Sofres AMridagokionez, Euskal Autonomia Erkidegoko emaitzak bakarrik izan ditugulako eskura. Edozelan ere, etakonparazio gisa, hona hemen Sofres AMk 1999rako, EAEn, kaleratutako audientzia kopuruak: TVE1 22, 5TVE2 8, 2TELE 5 23, 3ANTENA 3 20, 3CANAL+ 2, 0ETB1 5, 4ETB2 15, 6Bestelakoak 2, 8Lur Otxoantezana Petuya k euskaratua.La Semaine du Pays Basque eta Sud Ouest lehenik eta behin ezberdintzen dituena, bataren asterokoagerpena da, horrela ezin baita izan, eskualdeko egunkariarentzat benetako lehia.
|
|
|
Hizkuntza komunitateek biziraupena ziurtatzeko, erreprodukzio soziala bermatubehar dute.
|
Gure
kasuan, euskararen komunitateak bere biziraupena ziurtatzeko, besteak beste, hedabideen laguntza behar du bere buruaren erreprodukzio sozialabermatzeko. Gure inguru hurbileko hedabideak urrun daude laguntza emate hipotetikohorretatik.
|
|
|
Horregatik, orain pairatzen ditugun, konstrukto? tamalgarri hauek(
|
gure
kasuan, Espainia eta Frantzia) bainoeskaintza hobea egiteko gai izan behar dugu, eta gainera, gaur egungo politikagintzan oinarriztapen homologatu bakar bihurtu den koska gainditzea lortu: batere birjinala ez den herri borondatea.
|
|
|
|
Gure
kasuan, bada, mehatxu garrantzitsuena ez datorkigu EspainiakoHistoriaren Errege Akademiatik geure iraganaz aritzeko datorkigun zentsuratik, geure hizkuntza, kultura, herri eta nazioaren etorkizunaz aritu ahal izateko kanpokodebekua ezartzeko erakusten duten ahalmenetik bertatik baizik.
|
|
|
Agian, adierarik positiboenean ere esan ahaldaiteke hori. Edo, gutxienez, derrigor esanahi negatiboa bakarrik izan gabe, agian aitorliteke, erlijioak egiaz erlijioa izatea galdu ahala, gerraondoko
|
gure
kasuan adibidez, Abrahamen eta Isaaken espiritua, etika eta logika konbentzional oro ostikatuz, anbiguotasun guztiekin, nahi bada?, erlijio berri bat bezala, aber tzaletasun berriakinkarnatu duela. Sozialki abertzaletasun hau askotan antierlijiosoa izango da, horregatik, marxista?.
|
|
|
espainolek egindako historia eta espainolen menpe dauden instituzioaknagusitu dira. Eta
|
gure
kasuan daukagun arriskua soziolinguistikak politika ebakuatzeada. Isuri soziolinguistikoak berehala egiten du bat instituzioekin, arazo handirik gabe.Eta soziolinguistikatik egiten den, politika guztia?
|
|
|
da, nahiz eta espresio hau bera ere esanahi anitzekoa izan.Egungo zientziagintzan, ez bakarrik dimentsio asko kontuan hartu eta erlazionatu behardira, baizik dimentsio bakoitza ere nahiko modu anitzean edo konplexuan kontsideratubehar da. Omenaldi honetako kontesturako, dimentsio batzuk aukeratuko ditut, adibidemoduan, horretarako hizkuntzarekin oro har, eta euskararekin bereziki
|
gure
kasuan, ondoeta erraz lotzen direlako. Hau adierazteko, egokia iruditzen zait, komunikazio makroteorian?
|
|
|
Horregatik, ez dugu geure egitenCharles Sanders Peirce-ren teoria osoa. Hona,
|
gure
kasu partikularrean erabilgarriakdiren kategoria analitikoak ekarriko ditugu soilik. Hala ere, berehalako erabilgarritasuna izan ez arren, kasu batzuk aipatuko ditugu, geroko azalpenen bidean lagungarriakizan daitezkeelako.
|
|
|
Argudio hau ere erabilgarria da
|
gure
kasuan, musika mota batzuen inguruansortzen diren aurreiritziak aztertzeko. Ohiko musikologian, adibidez, normala da, klasiko?
|
|
|
Baina, emendatzen du Kojeve k, beste nahi bat aintzat hartzea jarduteko orduan, ez mundu errealean dagoen zerbait, biologiaren gainetik zaudela beste gizaki batekonar dezan
|
gure
kasuan, oraindik ez denaren arabera aritzea da, geroaren arabera. Haladiharduen izakia, horrenbestez, etorkizunak lehentasuna duen denboran bizi da, geroadu oinarri; mundu errealean etorkizuna soilik da nagusi, geroa oinarri dutela diharduten izakien artean.
|
|
|
legeak arlo honi azken atala eskaini bazion ere185, administrazio egituren gaia gure azterketaren abiapuntua izango da, eraiki nahi zen eraikuntzaren funtsezko oinarria izan zela uste baitugu. Izan ere, arestian esandakoa errepikatuz, arlo baten edo besteren arautze hutsak ez luke berez eraginik izango (nahia adieraziko luke, besterik gabe) eta politikak (hezkuntza politikak,
|
gure
kasuan) kontuan izan behar du zeintzuk izan daitezkeen sortu eta kontrolatu beharreko tresnak, hauen artean eraiki beharreko administrazio sarea Estatuaren makineria esango genuke guztiz garrantzitsua izanik.
|
|
|
halarik ere, jostetan ari zitzaigun osaba, itxura batean, zeren, ez aitari ez amari deus ere ihardesteko betarik eman gabe, hala erran baitzuen ondotik—: Baina, beharrik, hau ez da
|
gure
kasua... —eta, behakoaren gogorra leuntzen zuela eta irri bat moldatzen, erran zuen—:
|
|
|
—Ikerlari batek produktu edo material bat ikertu nahi duenean, zer den edo zer ez den jakiteko, bi conditio sine qua non behar ditik: iturri bat behar dik,
|
gure
kasuan kaka iturria, eta toki egokia behar dik, produktuaren erakusgarri bat kalte handirik gabe jaso ahal izaiteko —eta, barrendik hats hartzen zuela, erran zuen—: Iturriaz denaz bezainbatean, zenbat eta joriagoa eta emankorragoa, hobe, zalantzarik egon ez dadin modu horretan...
|
|
|
Edo ez ote dakik ezen gure arbasoen memoria lohitu behar duala, baldin ehundabatgarren kanoia Amaiurri beha paratzen baduk? Ordea, ez ote genuen guk ere haiek bezala jokatuko, haien kasuan bagina, nola haiek ere guk bezala jokatuko baitzuten,
|
gure
kasuan baleude. Zeren eta ulertzen baitut haien jokabidea, noiz eta Gaztelaren aurka aritu baitziren, eta ulertzen diat gure aitarena, noiz eta Nafarroako erregeordearekin solastu baitzen, gure jauregiaren berreskuratzeko asmotan; haatik, hirea ez diat ulertzen, zeren eta gure arbaso haiek aspaldi hil baitziren, eta bake sainduan utzi genitiztek...
|
|
|
Eta denbora hori ez da, ez, urrun, zeren eta fortunaren arroda udaberriaz mintzo baitzait! Eta fortunaren arroda arkanoen arkanoa da
|
gure
kasuan..." Eta damatxoak hori erran zidak, eta damak burua gora eta beherat mugitu dik, adierazteko ezen damatxoak arrazoin zuela...
|
|
|
Akabatu baino lehen, fabore bat eskatu nahi diat: txabolan baduk egurrik eta lastorik aski, eta, halatan su emaiok lastoari, su eman egurrari, eta su emaiok txabolari, Maddalen eta biok barrenean gauzkala, zeren gorputz biziari emaiten zaion sua tortura duk eta oinaze iturri duk, nola izan ohi baita inkisidoreen eskuetan, baina hilotzari emaiten zaiona, aldiz, purifikatzailea duk, are gehiago
|
gure
kasuan, zeren etsaiak ezin izanen baitu, halatan, mendekurik hartu gure hilotzen gainean, nola har baitzezakeen bertzenaz; eman, bai, su guztiari, eta daramala haizeak gure hauts amorostua, nola erraiten baitzuen Quevedok, Jainkoaren baitarat, suarekin su eta amorioarekin amorio. Eta ez egon triste, otoi, guk hartu deliberamenduagatik, zeren, desterrurat joan behar genuen egun berean edirenen baitugu, benturaz, zinezko libertatearen lurra, nork daki...
|
|
|
Eta, azkena emaiteko historia ez dakit irrigarri edo nigargarri honi, zeina Boccaccioren lumarendako bertze ipuin baten egiteko gai ezin egokiagoa izan baitzitekeen, derradan ezen guardia buruak erran zigula, hasteko, bi hautabide genituela, gertatuak gertatu ondoren: edo ez genituen puta haiek salatzen, zeren ezein salatzailek ez baitzuen nehor salatzeko eskubiderik, baldin berak ere salatua izaitea merezi bazuen, nola izan baitzen
|
gure
kasuan, etxe galdu hartan fornikatzen harrapatu gintuztelako; edo, egitekotan, uko egin genion nork bere poltsaren jabetasunari, puta haiek ezin pobreagoak zirenez gero, beren seme alabei jaten emaiteko sos erdirik ere ez zutenak, eta hargatik ebatsi zizkigutenez gero, hain zuzen ere, diru poltsak, nezesitate handian zeudelako. Eta, puntu hartarat iristen zela, guardia buruak erran zigun are boz sendoagoaz ezen kontent ere egon gintezkeela, zeren, alde batetik, hagitzez ere hobe baitzen gure diru haiek bide onetik bideratzea, nola egin baitzuten puta haiek, beren ohoinkeriaren fruitua karitatezko edo miserikordiazko obretan enplegatzen zutela, beren seme alaben mantenuan, gizalegeak eta Jainkoaren legeak manatuaren arabera; ezen ez bide gaixtotik, nola izan baitzen gure asmo ezin lizunagoa; eta zeren, bertzetik, puta haiei zorren ordaina barkatzea izan baitzitekeen gure bekatuaren kulpa eta hobena ordaintzeko modurik egokiena; eta akabatzeko erran zigun ezen, baldin, halarik ere, justiziak haiek harrapatzea nahi bagenuen, uste genuelako ezen gure eskubidea zela, lasai egon gintezkeela, zeren segur baitzegoen berant baino lehen harrapatuko zituztela putatzar haiek... nahiz eta ez zen, bertzalde, erraza izanen," zeren eta baitakizue nolakoak diren putak:
|
|
|
Hori oso osorik baztertu gabe, bada osterantzekorik ere euskaratze lan horretan, batez ere, euskaratze hori egungo euskal irakurleari modurik hurbilenean eskaintzeko orduan.
|
Gure
kasuan, bestelako horri ekin diogu langintza honetan. Hurrekotasuna bilatu dugu eta euskara batua gidari izan zaigu, Euskaltzaindiak azken urteotan hobetsi dituen hiztegi batua eta egokiera sintaktikoak ere jasoak ditugula.
|
|
2001
|
|
|
Euskal Herriarekiko eragina aurreko arro planek sortutakoa da, ez zuzenean PHN honena; arazoa lehendik datorkigu. Arro planek honetarako bidea prestatu zuten,
|
gure
kasuan adibidez, Pirinio alde osoa urtegiz josi nahi zuten, Itoitz kasu. Egiteko diren beste azpiegitura batzuen arrazoia eztabaidagarria izan daiteke, Arabako Araia urtegia (5 hm3) kasu, hauek urtegi txikiak direlako eta beren eragina lekuan lekukoa izango delako, baina funtsean, PHNaren koska Euskal Herrian Itoitz da.
|
|
|
Duela nonbait 30 urte nabarmen garatu zen Zuberoan baita Nafarroa Beherean eta Lapurdi barnealdean ere, ardi esne egitea. Propaganda handi bat lagun, enpresak sartu ziren eta
|
gure
kasuan, Maulen," Fromagerie des Chaumes" deitutako gasnategi industriala. Honelako sozietateek, handizki baliatzen dute Euskal Herriaren irudia, hots, mendia, pilota, dantza... euren gasna saltzeko eta honi nola ez?
|
|
|
Emisoretan sistema digitalak nagusitu ondoren, hurrengo urratsa frekuentzia banda digitalaren ezarkuntza izan daiteke. Arazoa zera da, DAB izeneko banda berri honek ohiko AM eta FM ordezkatuko omen dituela, eta frekuentzia berrira igarotzeko baliabiderik ez duten emisore txikiak,
|
gure
kasuan euskara erabiltzen duten irrati gehienak, bazterturik gera daitezkeela.
|
|
|
Orduan, rabinoak, behingoz, galdera batekin erantzun omen zion, jakin nahi zuela zertan bereizten zien ikaslea eta maisua. Ikasleak, orduan, harro erantzun omen zion,
|
gure
kasuan ezertan ez, zuk nire galderari beste galdera batekin erantzun diozunez. Eta rabinoak, orduan erantzun omen zion," ikasle eta maisuaren arteko aldea ez dago erantzunetan, galderen hurrenkeran baizik".
|
|
|
" Entzun kanta hau"; eta berak esaten badit," Berri Txarrak total", egina dago. Problema litzateke berezko soinu hori ez aurkitzea eta estilo ezberdinak ukitzen ibiltzea, baina uste dut ez dela
|
gure
kasua. Abesti denek badute ukitu bat nahiz eta ezberdinak diren eta horrek aberats egiten du diskoa.
|
|
|
" Kronoekin egiten dugu lan. Bost minutuko eszena bat antzerki konbentzionalean batzuetan hiru eta besteetan zazpi minutuz luza daiteke,
|
gure
kasuan ez. ' Gose Kapitaina' ren lehen eszenak, esaterako, 55 minutu irauten ditu eta aktorea soilik 15 segundutan erratzen da.
|
|
|
Bestalde, ez nago batere ados zineklubak talde itxiak direla esaten duenarekin, hori esaten duenak ez ditu askorik ezagutzen.
|
Gure
kasuan irekita dago eta berdin gertatzen da, Elorrio, Donostia edota Gernikara joaten baldin bazara.
|
|
|
Bere diskurtsoa zalantzan jartzen duen nobela modernoan, espazioaren deuseztapena, hau da, espaziorik eza dagoela esan behar.
|
Gure
kasuan, protagonista dagoen gela, horma akoltxatudun gela hori, kanpora burdinazko barrote gurutzatuak dituen leiho bat duen gela, simulakroaren, irrealtasunaren espazio bihurtzen da sapaiko ispiluan islaturik geratzean. Erreferenteak bere burua islatzen duenean ezeztaturik geratzen da.
|
|
|
Kopuru hori oso osorik ken dezake, bere irabazi garbien %25 delako muga hori gainditzen ez duelako(
|
gure
kasuan, 750.000 pezeta izango litzateke).
|
|
|
|
Gure
kasuan horrek esan nahi du pisu xukatuak pisu garbiaren %59, 4koa izan behar duela, bederen.
|
|
|
Zeinahi barazkiren osagai nagusia ura denez, elikagai hauen balio energetikoa apal apala da;
|
gure
kasuan, letxuak 14 kaloria ditu 100 gramoko eta azak, zerrendaren beste muturrean, 29 kaloria.
|
|
|
Ikerketa ekintza honetan bultzatutako esperientziak euskal komunikabideek?
|
gure
kasuan, telebistak, duten ahalmen didaktikoa aprobetxatu nahi du.Aurrerapauso garrantzitsua litzateke hori, batez ere gurea bezalako eskualdeetan, non ikasleek ez duten klasean ikasitakoa kaleko bizimoduko inongo esparrutankontrastatu eta sendotzeko aukerarik.
|
|
|
Euskal Herria euskalduntzeko helburuaren alde lan egin behar duen euskara irakaslearentzat asko dira jokamolde komunikatiboak eskaintzen dizkion abantailak.Bigarren hizkuntzen irakaskuntzan aritzen diren irakasleen kezka nagusia, ikasleakikasten ari diren hizkuntza erabateko zuzentasunez eskuratzea da, eta, gainera, ahalik eta denbora eperik laburrenean.
|
Gure
kasuan, ordea, bigarren kezka nagusibat ageri da, ikas prozesuaren amaieran euskara erabiltzen duen euskalduna lortunahi dugulako. Euskararen berreskuratze prozesuak euskara erabiltzen dueneuskalduna eskatzen digu, eta ez bakarrik euskara ezagutzen duena.
|
|
|
–Ikastenikasi? hau ikasi beharrekoa(
|
gure
kasuan, hizkuntza) ikasten hasi aurretik garadaiteke, edo aldi berean; modu esplizituan egin daiteke, edo inplizituan. Ikaslearen, ikas estiloaren eta egoeraren araberako erabakiak izango dira hauek guztiak.
|
|
|
Errealitatea islatze soiletik urrundu bada. Brix eta Tramanarenhizkera gordinaren aurrean hartzen duen joera autozentsuratzailea lekuko?, errealitate hori eufemizatzeko izan da, inolaz ere ez bere zati bat ezkutatzeko asmoz.Bakhtin en ikuspegi dialogikotik ikusirik, ordea, Kresalak ez luke errealitatearekiko harreman partzial eta ideologikoa baino. Ohiturazko eleberriak, edo teorizatzaile errusiarrak idilio erregionalista deitzen dion horrek, errealitatearen zati batisolatu eta idealizatu egiten du, euskara eta erlijio katolikoa nagusigo solipsistabatean batzen dituen herrixka,
|
gure
kasuan?, ontologikoki polifonikoa deneleberriaren izaera sakonari muzin eginez, errealismotik at geratuz. Laburbiltzeko, Bahktin entzat ez dago errealitatearen pusketa isolatua baino gauza irrealagorik; zati guztiek osatzen dutenari deitzen zaio errealitate.
|
|
|
Beraz, banku monetako edozein fluxuk definitzen duen bat bateko zirkuitua ibilgailuzko mugimendua da.
|
Gure
kasuan, H herrialdeak bat batean I-ko bankura bere merkataritza soberakinaren ordainketa modura lorturiko I diruko ordainketa itzultzen du. H herrialdea bat batean kreditatua eta zordundua dela ohartzen gara I diruko x unitaterekin.
|
|
|
Edozein eskolatako teoria guztietan eskari gehigarria ondasunen prezioen goratzean bukatzen da.
|
Gure
kasuan truke tasa berria H diruko 10 milioi unitate I diruko 8 milioi unitateetarako izango da. Honelaxe gertatuko da, hain zuzen:
|
|
|
Osagai bakoitzaren masa espektroa egin ostean, prozesagailuak berriz aztertzen ditu datu horiek, eta datu basean gordeta daudenekin konparatu eta gero, zein konposatu kimiko izan daitekeen adierazten digu. Horrelakoa eman digu
|
gure
kasuan:
|
|
|
Autorearen ezaugarri batzuk idazten ohi dira liburuetan, bere prestakuntza egokia azpimarrazteko.
|
Gure
kasuan, perfume eta usainaren zaletasuna egunez egun eraikitzen ari dela esan behar da. Jatorriren bat aipatzeagatik, P. Süskind ek idatzitako Das Parfum(. Perfumea?) izeneko eleberria, edota UEUk argitaraturiko Etxean egiteko perfumeri produktuak liburua aipatuko ditugu.
|
|
|
Urteak igaro ahala, ohikoa da gure hestea nagi bihurtzea eta idorreria arazoak izateko joera handiagoa izatea.Kasu batzuetan, dieta egoki bat eta etxeko erremedioak nahikoak dira egoera hori konpontzeko, baina beste batzuetan medikuari galdetu zaio,
|
gure
kasurako egokiena den farmakoa agindu diezagun. Idorreria kasuetan, aholku praktiko batzuk:
|
|
|
Ez dira Codexeko erakundeentzako jarraibide orientagarriak soilik, baizik eta oso erabilgarriak dira estatu guztietako agintarientzat ere.
|
Gure
kasuan, Europar Batasunak jarraibide horiek hartu ditu eta gure araudiaren ildoa da. Kaltegabetasunari buruzko ebaluazio jarraibideak Elikagai gehigarri baten azterketa toxikologikoa egiteko, jarraibide hauek erabil daitezke:
|
|
|
Hori euskaraz baino erdaraz hobeki adieraz daiteke, guk erabiltzen dugun euskaraz hitz jokoak âHiribarrenek erabiltzen zuenean, bai, O mihi ederrena, hasteric gabea! ...lengua no tiene lengua", hizkuntza bera ezin mintza daiteke, hizkuntza hori darabilten hiztunak mintzatzen dira, eta hiz  kuntzak ez du bere buruari laguntzeko eskurik eta hizkuntzak horrexegatik beragatik ez du inoren premiarik, premia dutenek hizkuntza hori dakitenak dira edota hizkuntza hori erabiltzen dutenak; beraz, beti hizkuntza diogunean hiztuna sartu nahi dugu; ez, esate baterako,
|
gure
kasuan, euskara bera, euskalduna baizik.
|
|
|
Okerragoa, haatik, bi hizkuntzen borroka hizkuntzaren barrunbean (hots, hiztunaren gogoan) sortzen denean, bitarik bat gero eta nagusiago nabarmentzen delarik. Horixe baita, nik uste,
|
gure
kasua. Coseriuk" nomenklatura" deritzana aurren dugula eta egunoroko hiztegia (funtsezkoa, arruntena, usuena, premiazkoena) gero eta atzerago, galtzen ari baikara mingain muturrean izan behar genituzkeen hitz eta esaeren prestasuna, amildegira joan gaitezke.
|
|
|
Hemen bildu ditugun aipamenetan Euskal Herriari, hobe esan, Hego Euskal Herriari zuzenean dagozkion pasarteak aldatu ditugu.
|
Gure
kasua aipatu gabe, baina guri badagozkigun batzuk ere jaso ditugu, Gregorio Salvador, edo Lodares, Aleix Vidal Quadras, edo Manuel Jard6n en kasuan bereziki. Mila gehiago ere jaso genitzakeen, Kataluniako errealitateari erreferentziatuak baina guretzat berdin berdin balio zezaketenak.
|
|
|
gorputz orok usain ederra du edo ez du usain ederrik, argudia dezakegu. Hemen oposaketa analitikoa da, hots, aurkakotza baztertzailea da eta aukera bat faltsua izango da, lehena
|
gure
kasuan. Aplika diezaiogun hau gure arazoari.
|
|
|
Baina definizioan definitu gabearen azalpen egokia ipiniz gero —muga ezina argi zehaztuz—, definizio egokia eman daiteke. Eta horrela da
|
gure
kasuan, gizakiaren definizioan ‘maitasuna’ sartzen dugulako, muga edo definiezina den maitatzea. Gizakia horrela definitzea nik egiten dudan bereizketa garbia eta bakarra da.
|
|
|
Ongi! Nahikoa da kapitulua bere hartan hartu, hitzez hitz hona jaso, eta protagonistak enperadorearen ikusten duen pasartera iristen denean, aldaketa txiki batzuk egin; aldez aurretik onartu behar den konbentzioa da guretzat Napoleon enperadorea ez dela Napoleon, guri interesatzen zaigun pertsona baizik –Harrison
|
gure
kasuan baina beste edozein ere izan zitekeen–, eta protagonista ez dela Stendhalek marraztu zigun hura, eta ez dituela Kartusia n dituen interes eta nahiak, guk ezarri nahi dizkiogunak baizik: kasu honetan, enperadorea jakinaren gainean jartzea.
|
|
2002
|
|
|
Baina gaur egun" etologoek" erasotzen dutenean nazionalismoa, familia bidetik pasa den nazionalismo horretaz ari dira, baina
|
gure
kasua ezin izan dute eta ezin izango dute ez ulertu eta ez esplikatu. Gu beste toki batetik baikatoz.
|
|
|
Kultura gutxituok geure eremua sortu, lortu eta zaindu behar dugu. Garbi izanaz gainera,
|
gure
kasuan, inguru hurbileko beste kulturek baino askoz ere lan gehiago egin dugula, batik bat, zaintzeko, sortzaile faltan gabiltzanik ez baitut sinetsi nahi
|
|
|
Estruktura nagusia berdin mantentzen du. Guztia jorratuz, baina senior arraunlari mailan dagoen mugimendura egokitzeko,
|
gure
kasuan" lapurretari" aurre egiteko pauso batzuk eman ditu.
|
|
|
Dakigunez, irakaskuntza/ ikaskuntzafenomeno guztiak hiru elementu hauen interakzioari esker gertatzen dira: irakaslea, ikaslea eta irakas/ ikasgai den objektua, euskara,
|
gure
kasuan?. Ikuspuntu eraikitzailea dugu irakaskuntza/ ikaskuntzaren oinarri.
|
|
|
Jadanik topikoa da, Europarekin konparatuz, gure egoera zentzu askotan atzeratutadagoela aipatzea; baina
|
gure
kasuan, topikoa bete egiten da; eta, nabaria daEuropako lurralde gehienak gure aurretik doazela, hiri arkeologiaren hausnarketateoriko eta metodologikoari dagokienez ere.
|
|
|
Orain arte hiria ikergai gisa eta jarduera arkeologikoen marko modura aipatudugu; baina,
|
gure
kasuan, zer da hiria. Egia esanda, gaur egungo hiria hitzafenomeno oso ezberdinak izendatzeko erabili izan da mundu osoan, eta, azkenfinean, ez dago hiriaren definizio bakar bat.
|
|
|
Izan ere, ikuspuntu ezberdinen araberasortzen dira definizio ezberdinak. Orain ezin ditugu definizio ezberdin horieksakon aztertu, baina gure ikerketaren barnean hiria zer den adierazi dugu; hain zuzen,
|
gure
kasuan, iragan historikoak markatzen digu hiriaren kontzeptua.
|
|
|
Lehen esan dugun bezala, errealitate hura ulertzeko eta interpretatzekoinstrumentu kontzeptual batzuen beharrean gaude.
|
Gure
kasuan, XVI. mendekoemakumeen jarduera eta botere espazioak zein ziren aztertzean sortzen zaizkigunarazo edo kezkak gainditzeko erabiltzen ditugu lanabes kontzeptual horiek. Gureerronka beste historialari guztiena da:
|
|
|
|
Gure
kasuan, Peñafloridako kondeen agiritegian dago gordeta Eibarko Malleatarrendokumentazioa. F. B. Aguinalde eta G. Vives (1987).
|
|
|
|
Gure
kasuan, ikerketa aurrera eramateko aukeratutako analisi metodoamikrohistoriatik gertu dagoela esan daiteke; gainera, metodo kualitatiboa da, batezere. Gure ustez, ikertu nahi dugun errealitatea bere sakontasunean aztertzeko, lanabes ona da metodo hau.
|
|
|
arriskutik41 Izan ere, historialari katalanararentzat historiografiaren joera gaur egun indarrean dauden autonomien mugekin bat egitea litzateke, bere inguruan sortutako bibliografia erabiliz eta ikuspegiorokorreko lanak baztertuz.
|
Gure
kasuan, eta bereziki Euskal Autonomia Erkidegoaren kasuan, ez dugu lortu oraindik ikuspegi autonomikoa edukitzea; are gutxiago, nazionala izatea.
|
|
|
bere sailaren irudia kontserbadorea zen, Historia Politikoaren nagusitasuna agerikoa baitzen eta gai jakin batzuen inguruko kontzentrazioa begi bistakoa.
|
Gure
kasuan, beraz, sentipen bikoitzarekin egiten dugu topo: alde batetik, beste herrialdeekin konparatuta atzeratuta dagoen historiografia osatudugu; bestetik, ahalegin handia egiten ari gara atzerapen hori gainditzeko. Nabarmena da, adibidez, euskal historiografiaren garapena gizarte historian eta demografia historikoaren arloetan.
|
|
|
parte hartzen duten jarduera ezberdinen adibidea aurkezten baitigu. Azkenik, ikertzaile askoren gogoa piztu duen gerra garaiko haurtzaroaren problematika makina bat lanen sorburua izan da, eta,
|
gure
kasuan, milaka haurrenebakuazioari eta Europarra eta Ameriketara erbesteratzeari buruzkoak, bereziki; eta, ondorioz, horri buruzko azterketa osatu eta sakona dugula baieztatuko genuke25.
|
|
|
Nik uste dut pluralismoa ez dela ona, txikizio dogmatiko batek utzi duen hondar pila moral eta materiala baizik ez denean. Hori da
|
gure
kasua gaur (eta pluralismoaren apologia asko, horren apologia mozorrotua besterik ez). Pluralismoa, eraikuntza denean bakarrik izan daiteke positiboa.
|
|
|
Kasuistika zabala da.
|
Gure
kasu hurbilean, euskarak badu bere espazio geolinguistiko eta kulturala, lurralde fisiko administratiboetatik at. Urrunera joan barik, euskarak badu espazio bat Espainian eta Frantzian: Nafarroako Foru Erkidegoan, Pirinio Atlantikoetan eta Euskal Autonomia Erkidegoan; baina urrunera ere jo dezake euskarak:
|
|
|
Dudarik ez da, esangurek edo adieraziek gure pentsamendua eratzen dutela, adierazi horiek gure portaerak baldintzatzen dituztela; zeren zertaz pentsatu, begien aurrean dugunaz ez bada? Begien aurrean dugun horretan oinarritzen da gure ezagutza;
|
gure
kasuan, hedabideek gure begien aurrean jartzen dituzten albiste horietan. Baldin eta ezagutzak portaera eratzen eta gidatzen badu, ezagutzaren edukiak zuzenduta portaerak gida daitezkeela pentsa dezakegu.
|
|
|
Gezurraren hartzailea, Jakobson-en giza komunikazioaren paradigmari segituta, entzule eginkizuna betetzen duen horixe da, hots, mezua hartzen duena;
|
gure
kasuan, gezurra entzuten, irakurtzen edo ikusten duena da hartzailea.
|
|
|
Hartara,
|
gure
kasurik hurbilenei begiratuta, hispanozentrismoaz edo frankozentrismoaz hitz egin daiteke. Estatuzentrismo horiek espainiartasuna eta frantsestasuna goresten dituzte, beste kulturak (kanpokoak, afrikarrak esate baterako?, edo bertokoak, okzitanoa, euskalduna eta abar?) arbuiatuz, edo exotismora kondenatuz.
|
|
|
Oro har, hedabideek(
|
gure
kasu konkretuan eguneroko hedabide idatziek) hizkuntzen arteko talkan har ditzaketen jarrera desberdinak kontuan izanda, honako balizko tipologia honetaz hitz egin daiteke:
|
|
|
–Gure kasuan –esan zuen Julenek, garraztasun apur batez–,
|
gure
kasuan gu sakabanatu ginen, Mirari. Ez zara gogoratzen?
|
|
|
Gainera, biografiako datuen arabera, idazlearen egoera eta gurea oso an  tzekoak zirela juzkatuko genuen: Kafkak  garai hartan hogeita lau urte omen zituen, guk genuen adina hain juxtu, eta lehenengo  lanean hasi berria omen zen,
|
gure
kasuan gertatzen zen bezala. Ez genion inori ezer adieraziko, halere.
|
|
|
Bestalde, esan ohi denez, autoan, inork agintzekotan, bolantean jartzen denak agintzen du. Hori,
|
gure
kasuan behintzat, hala zen. Anaia Tomas zen gure irtenaldietako buru, gidari eta arduradun bakar.
|
|
|
Hor nazio hizkuntzak erabili behar dira, adituak ez direnentzat idazten baitira lan horiek.
|
Gure
kasuan, gainera, garrantzi berezia ematen diot euskarazko zientzi dibulgazioari, eta, horregatik, sustatu egin litzateke jarduera hori.
|
|
|
Hasierako prestakun tzari dagokionez, unibertsitate guztiek eskaintzen dute titulu multzo bat. Izaera ofiziala estatuek ematen diete tituluei, eta
|
gure
kasuan, Espainiar eta Frantziar Estatuak dira. Beraz, hauxe da aztertu behar den lehen kontua.
|
|
|
Goian aipatzen direnabantaila guztiez gain, AEKren ikuspegi espezifikotik begiratuta, bestelako onurak ere topatzen dizkiogu: euskalprofesionalak(
|
gure
kasuan, euskara irakasle trebatu eta jantziak) sortzeko bide ezin hobea izango litzateke, irakasleen etengabeko prestakuntzan eta gaurkotzean izugarrilagunduko luke, ikerkuntzari bultzada ederra emango lioke, testugintzan eta ikas materiala sortzekotan aurrerapauso itzelak emango genituzke eta, maila sinbolikoan, euskal komunitatearen eta hizkuntzaren prestigioa sendotu eta euskara ikasteko motib... Arriskuak ere badaude, noski, gauza guztietan bezala, baina euskarazko unibertsitatearen aldean eskaintzen zaizkigunalte rnatibak ere arriskuz josiak daude.
|
|
|
Baina honekiko egin dezakegun diagnostiko azterketak argi erakusten dizkigu bide horren mugak. Arlo horretarako estatu biek ezarritako legeria lehena, estatuen botere eta funtzionamendu unibertsitario zentralizatuak inposatzen dizkiguna; LOU izanez,
|
gure
kasuan, erreferentziaargigarria. EHUk barneratu duen Estatuaren logikarekiko dependentzia, inperioaren logika, bestela esanda.
|
|
|
3. Unibertsitateak gizarteari eman behar dio zerbitzua.
|
Gure
kasuan, bere berezitasuna hizkuntza izanik, aurreko baldintza ere bete luke. Beraz, unibertsitate horrek, zalantzarik gabe, ondo formatutako gazteak gizarteratubeharko lituzke.
|
|
|
Joera hau segitzen dute Europako hainbat herri txikien estatuek eta fruituak onak dira.
|
Gure
kasuan gaur honelako zerbait egin dezakegu, euskaraz (eta ingelesez) irakasteko gai diren irakasleak baditugulako eta belaunaldi berrietan ikerketa serio egiteko gogoa ikusten delako. Bide batez, aipa ditzadan bi gauzok:
|
|
|
Demagun, bada, hirurehun presotik gora dauzkagula gure ardurapean eta espetxeko gorabehera ohikoenak aztertu ondoren urtean zehar hiltzen direnen batez besteko kalkulu bat egiten dugula; demagun kalkulu horren arabera ateratzen den zenbatekoa hogeitik batekoa dela, alegia, hori dela urtean zehar hildakoen batez bestekoa; hona gure planak agintzen duena: eman enpresaburuari hamar libra hildako bakoitzeko; eman, beraz,
|
gure
kasurako, ehun eta berrogeita hamar libra eta jarri baldintza bakarra, alegia, urtea amaitzerako batez bestekoak markatzen duena baino galera handiagoak badauzka, eman ditzala hamar libra galtzen duen morroi bakoitzeko. Urtea amaitzerako enpresaburua hasieran baino aberatsagoa baldin bada eta egoera horretatik irabazi ekonomiko batzuk erdietsi baldin baditu, zer diru hoberik gizabanako askoren ongizatea ezartzetik irabazten dena baino?
|
|
2003
|
|
|
Hego Afrikako Errepublikan edo Ipar Irlandan horrela iritsi ziren bake prozesua bideratzera.
|
Gure
kasuan, ordea, aipaturiko hiru sare hauek ez dira errekontziliatzeko sareak izatera iritsi.
|
|
|
Anglosaxoniarrek maiz erabiltzen dute «ikasitako ikasketak» esamoldea, edozein arazotik ikasten dela eta ondorioak atera behar direla adierazteko. Goiz da
|
gure
kasuan ikasi ditugun guztiak zerrendatzeko. Dena dela, besteak beste, kostalde osoa babesteko plangintza globala behar dugula azpimarratuko nuke.
|
|
|
J. Etxeberria:
|
Gure
kasuan, Disko Festaren lehen ideia orain lau bat urte sortu zen. Ikastolen Festen antolatzaileek pertsona bat behar zuten arratsaldean zehar zirkuiturako musika jartzeko, eta akordio batera iritsi ziren Euskadi Gaztea eta Euskadi Irratiarekin:
|
|
|
Bestetik, atxilotutako lankide eta lagunek jasoko duten tratuaren beldurra hor dago. Aurrekariak baitaude, eta ez bakarrik
|
gure
kasuan. Prest egon dugu gauzarik gogorrenak entzuteko.
|
|
|
Nireak oso ondo ulertzen zituan, nik berbeta argia eta erreza erabilten nebalako; baina berak ez eban inoiz euskeraz idazten ikasi eta, horregaitik, erderaz erantzun behar, huts bat baino gehiago sartzen ebala, batez be ortografian. Dakizunez, ez da hau
|
gure
kasu bakarra: euskal etxerik gehienetan bardin jazo izan da oraintsura arte.
|
|
|
Lerro horiek irakurtzean iduritu zait bi ikuspegi arrunt kontrajarri badirela
|
gure
kasuan eta, biak berdin kaltegarriak baitzaizkit, nahi nituzke bi hitzez argitu:
|
|
|
Gero, jakina, gai konbentzional horiek, barne koherentzia handiagoa edo txikiagoa izan dezakete, planteatzen, ikertzen eta lantzen diren moduen arabera.
|
Gure
kasuan,, euskarazko historiografia, egun definituriko gaia dela diogun heinean, azken urteotan euskaraz idatzitako historia lanak biltzera, aztertzera eta horren inguruko arazoak eta erronkak jorratzera muga gintezkeen.
|
|
|
Genetikoki eraldatutako hazien baliagarritasunaz eta izan ditzaketen ondoriokaltegarriez gain,
|
gure
kasuan hazi horien ezaugarri bereizi bat azpimarratu nahidugu. Genetikoki Eraldatutako Hazien kasuan nahi diren ezaugarriak artifizialkiezar dakizkieke, baina ez dute hazi berririk sortzen, antzuak dira.
|
|
|
Azkenean bariante bat eraikitzea erabaki zenean egon zenbeste plataforma bat trazaketaren inguruan. Ikusten dugunez, auzo mugimenduaeta mugimendu ekologistaren arteko mugak oso malguak dira (askotan Weberrentipo idealen moduan eraikitzen ditugu honako kategoria hauek)
|
gure
kasuan, bestehainbat kasutan eta historian zehar, bai Euskal Herrian (Urrutia, 1987/ Barcena, 1995), bai munduan zehar (Castells, 1997), azpimarratu den bezala.
|
|
|
Gaur egun landatartasuna/ hiritartasuna binomioa praktikan continuum bat daeta ezin dugu kontzeptu horiek edonola maneiatu (Garayo, 1996),, areago, inoizbaliagarriak eta ez ideologikoak izan ote diren ezbaian dago, egun (Williams, 2001)? baina
|
gure
kasuan ez gara hain ur sakonetan sartu. Gureikerketaren hasieran geure buruari egiten genion galdera hauxe zen:
|
|
|
|
Gure
kasuan, EAJren jarrera da erabakigarria. Gehiengoa ez erabatekoadauka Amorebieta Etxanoko udalean eta gobernatzen du Bizkaiko Foru Aldundian (EArekin batera) eta Eusko Jaurlaritzan (EArekin eta prozesuaren azken parteanEBrekin ere bai).
|
|
|
100). Baina
|
gure
kasuan hauxe topatzen dugu: fenomeno horiekMugimenduen Gizartearen produktuak diren neurrian Amorebieta Etxanoko mikrogizartearen kapital sozialaren parte dira eta beren errepertorioak, ideazionala etamobilizazio formei dagokiena?
|
|
|
Aspaldian konturatu gara arazo ekologikoetan pentsatu eta ekin behar delanazioartean eta tokian tokiko errealitateetan, baina alor energetikoan ikustenduguna, maila globalean eta
|
gure
kasuan ere maila lokalean ez da zuzena. Erantzundesegokiak ikusi ditugu Johannesburgoko Goi bileran edo EBeko politikan zeinEuskal Herriko proiektu berrietan.
|
|
|
Agian ez zaigu komeni guztiz hornitutako eredu modernoa eskuratzea, baldin eta, gure bizi baldintzak direla eta, egun gehienak kanpoan jaten baditugu edo etxean denbora gutxi pasatzen badugu.
|
Gure
kasua hori bada, eta, gainera, prestatzeko denbora behar duten plater sofistikatuak egitea ere gustatzen ez bazaigu, sukalde sinple bat aukeratu dezakegu, erabiliko ez ditugun osagarri edo elementurik gabea (adibidez, plaka gutxiago dituena edo laberik ez duena). Kontua da produktu bat ez erostea, ezin diogula etekinik atera.
|
|
|
Eta gure partetik zein Estatuen partetik ukatzen bada, garbi da denak anai faltsuen botere faktiko totalitarioen menpe jartzen garela dituen  ondorio latzekin.
|
Gure
kasuan lau lelozko edo hiru puzzle zatiko euskal fede kritika ezina gailentzen denean, onartzen dugun biktimak bihurtzen gara, geure nortasun zaurituaren konplize lehenak.
|
|
|
" Nazio nortasunaren osaera abagunean abaguneko  botere harremanen eskutik" taxutzen dela dio Odriozolak argi eta garbi.
|
Gure
kasuan eta hemen, elebitasun edo elea  niztasun sozialaren izenean, euskarari nazio nortasuna definitzeko indarra ari zaio kentzen egunez egun; diglosian murgildurik, euskarak beheko maila du botere harremanetan. Botere zirkuluak ez dira euskaldunak ez gizartean ezta  komunikazio publikoan ere.
|
|
|
Gauzarik errazenak gaitz dira, subirano direnen egitura administratiboei berdin zaienean gizarteak eta herrikideek zer dioten honetaz edo hartaz, baldin eta ezarritako boterearen beharrizanekin eta indartze gogoarekin bat ez baldin badatoz sentipen horiek: " historikoki, eta
|
gure
kasuan bertan ere ez du ematen salbuespenik dagoenik, estatu sindikatuek eta  estatu alderdiek orok interes zentralistei eta Estatuaren batasunari eusten diete. Mugimendu nazionalisten aurkako  borroka horretan, baita botere zentralak errepresentazio maioritariorik ez duenean ere, edozein domestikazio ereduri ekiten zaio, baita errepresiboari berari ere3".
|
|
|
Baleude, komunitate horiek, erraz ikus liteke ezen komunitate kide guztien interes guztiak ez direla zertan derrigor berberak izan, ez beti behintzat. Eta
|
gure
kasu konkretuan, posibilitate hori argia da: euskaldunaren eta erdaldunaren interesek ez dute zertan bat etorri, ahoa zabaltzearekin batera ikusten da hori.
|
|
|
Edizio agenteen artean bospasei" izaera" edo mota ezberdin bereiz genitzake. Batzuk argitaletxe komertzialak dira, eta hauen artean badira bertokoak edota kanpokoren bati lotuak; beste batzuk argitaletxe publikoak dira, Gobernu edo Aldundiak esaterako, eta
|
gure
kasuan liburubaka rreko 144 horien artean asko udaletxeak dira; ugari dira, baita ere, elkarte, talde, fundazio, museo, erlijio etxe eta honelakoak ere; bosgarren talde bat ere bereizi nahi izan dugu, irakaskuntzari hertsiki lotua, EHU, UEU edo Ikastolen Elkartea, besteak beste.
|
|
|
George Steer ere Francoren aldean denbora bat egin ondoren etorri zen gure aldera.
|
Gure
kasuaren zuzentasunaz uzkur. Gero ostera iritziz aldatzen joan zen.
|
|
2004
|
|
|
Ertzaintza etorri eta kontuari oihartzun gehiegi ez emateko modu apalean zaratarik ez ateratzeko eskatu zigun. Gainera, epaitegian, deklarazioa hartu eta
|
gure
kasuak artxibatu dituzte, gaiari amaiera emateko.
|
|
|
Bhutanen derrigorrezkoa da bidaia agentzia baten bidez mugitzea eta agentziek gidari eta laguntzaile bat jartzen dute beti turisten esanetara. Chetri eta Kentcho,
|
gure
kasuan.
|