|
2001
|
|
|
Aurretik gure herriaren historia luzean ez bezala, gaur egun lege arauak, botere politikoa, diru bideak eta tresna eraginkorrak ditugu euskararen alde. Badakigu, ongi jakin ere,
|
gure
hizkuntzari dagokionez gauzak ez doazela beti bide onetik, euskara herritar guztion kultur ondaretzat jo litzatekeen herrialde guztietan, eta harrigarria dirudien arren, bulego ofizial batzuetan oraindik euskararen erabilera sozialari hesi mugak jartzeko ahalegin gogorrak antolatu eta kudeatzen direla. Errealitate gordin hori ezkutatu nahi izan gabe, ordea, ukaezina da euskararen aldeko ahalegina ez dela ahuntzaren gauerdiko eztula, eta hori ikusi nahi ez duenak ez dituela ikusi nahi ezta ere gure gizartean joan den hamarkada hauetan hizkuntz arazoez gertatu diren aldakuntza sakonak.
|
|
|
Balitzateke honetaz zer esanik, ez baitira gure artean Oihenartena bezain adimen argi asko sortu, baina aldi egokiagorik behar horretarako.
|
Gure
hizkuntzari dagozkion iritziak ere, jakitekoak direlarik, ezin hemen uki8 Lan honetan eta beste zenbaitetan, zoritxarrez gure eskuetara osorik heldu ez direnetan, bildu ditu hamaika gai, bere arreta izan ezik, aztarrenik gabe galduko zirenak. Ez da Oihenart Azkue arteko biltzaileetan kaxkarrena izan.
|
|
|
Biderik onena, berez, besterik litzateke:
|
gure
hizkuntza dagoen  dagoenean gordetzea, euskalki eta euskalkitxo, hiri eta hirixka guztietako ñabardurak bizirik dauzkala. Bide horrek ere badu, haatik, bere" koxka".
|
|
2003
|
|
|
Hobekuntza proposamen batzuk gorabehera paradigma aldaketa baterako urratsak dira egin beharrekoak. Izan ere, besteak beste,
|
gure
hizkuntzari dagokionez, azken helburuak garbi badaude, eragingarriak ez diren ereduak eta funtzionamendu moldeak zertarako mantendu. Beste era batera adierazita, goi mailako ikasketetan finkatu litzatekeen eredu bakar baten testuinguruan, gainerako mailetan ere zergatik ez eredu bakar bat ezartzeko urratsak egin, eskola eta ikastola bakoitzaren errealitatearen arabera (ingurune soziolinguistikoa, e.a.), azken helburuetara iristeko asmoz, kanpoko ebaluazio sistema baten eraginpean, nahikoa autonomia (ordutegiak antolatzeko, hizkuntza bakoitzari eskaini beharreko ordu kopurua zehazteko, e.a.) onartuz?
|
|
|
|
Gure
hizkuntzari dagokionez, emazteak garbiro aitortu digun bezala, ezkondu baino askoz lehenagotik ei zuen euskararekin harreman estua eta, hizkuntzazalea izanik, euskara lantzen ere lehenagotik ekingo ziola pentsa daiteke, Iruñera bizitzen etortzearekin indartuko den joera.
|
|
2009
|
|
|
Arazoak bake bidez eta era demokratikoan konpondu behar dira. Onartu albanieraz idaztea,
|
gure
hizkuntzan dagoen goi eskola eta geroko ikasketak; eta gure sinboloak erabiltzeko askatasuna, bandera nazionala; libreki bidaiatzea Kosovora eta Mazedoniara. Kosovoko gutxiengoak eskubideak izan ditzan nahi dugu.
|
|
2010
|
|
|
Aipatzekoa da azken urteotan unESCo erakundeak ere zenbait adierazpen eman izan dituela argitara, esaterako, 2001eko kultur Aniztasunari buruzko deklarazio unibertsala. ikuspegi teorikotik gutxiengo hitza ezaugarri bat konpartitzen duten eta erreferentzia egiten zaion eremuan kuantitatiboki erdia baino gutxiago osatzen duen taldeari esaten zaio. europako kontseiluko 32 estatuk sinatu dute ituna, baina sinatzeak ez du inolako konpromisorik eskatzen. horrela, Frantziako estatuak 1999an sinatu zuen, baina ez du berretsi, eta ondorioz, ez du inolako konpromisorik hartu. egun, europako kontseiluko 30 estatuk berretsi dute. itunaren funtzionamendua aski interesgarria da. lehenik eta behin erregio edo gutxiengoen hizkuntzen definizioa jasotzen du itunak. ondoren, itunaren helburuak eta konpromiso zehatzak jasotzen dira, eta atal horri dagokionez, estatuek erregio edo gutxiengoen hizkuntza guztiei aplikatu behar diete. iii. atalak konpromiso zehatzak jasotzen ditu itunak, eta horretan estatuek nahi dituzten hizkuntzei aplikatzen diete. adibide moduan espainiako estatua jar genezake; izan ere, iii. atala status ofiziala duten hizkuntzei besterik ez die aplikatuko eta irakurketa zurrun eta diskriminatzaile horren ondorioz, kanpoan geratzen dira euskara legeak nafarroan ezarritako eremu mistoan zein ez euskaldunean, euskara trebiñun eta turtziozen, asturiera etab. iii. ataleko konpromisoak zazpi eremutan sailkaturik agertzen dira: ...n aplikazioa, edo hobeki esanka, estatuei aukera handiak eskaintzen dizkie modu arbitrarioan jarduteko. esaterako, espainiako estatuak sinatu eta berretsi egin du gutxiengo nazionalen babeserako hitzarmen markoa, baina ijitoen komunitateari besterik ez dio aplikatzen. beste estatu batzuek, erresuma batuak esaterako, berezko hizkuntza komunitateak ere jasotzen dituzte babeserako subjektu. bestalde,
|
gure
hizkuntzari dagokionez, espainiako estatuak jarrera hori hartu du, baina Frantziako estatuak ez du hitzarmen markoa sinatu ere egin, ez baitu ezelango derrigortasunik horretarako. hitzarmen markoak jasotzen dituen printzipioei dagokienez, gutxiengo nazionalei, besteak beste, hizkuntza mantendu eta garatzeko neurriak sustatzeko konpromisoa eskatzen zaie estatuei 5 artikuluan. halaber, itunaren 10 ... Aniztasunean bildurik. dena den, europako batasunaren sorreraren aitzindari europako ekonomi elkartearen hastapenetatik egon den garapenari erreparatuta aniztasun partziala besterik ez dela izan ondoriozta dezakegu. ekonomi elkartetik gaur egungo europako batasunerako prozesuan zazpi itun aurkituko ditugu:
|
|
2011
|
|
|
Bide zuzena konstituzioaren 3 artikulua aldatzea izango litzateke, batetik, gaztelania jakiteko derrigortasuna baztertuz eta, bestetik, hizkuntza guztiak ofizial eginez. Ez zait iruditzen hori posible denik, ezagututa Estatuan
|
gure
hizkuntzekiko dagoen jarrera itsua, bidenabar, bat egiten ez duena Grabiel Arestik Tomas Meaberi esan zion harekin, «buen español es quien sabe las cuatro lenguas de España». Sobra ere, Espainia espainol gaiztoz beteta dago.Bestalde, inoiz euskara ofiziala izango balitz Estatuan, Europako Batasunean ere guztiz ofiziala izateko aukera izango luke, Irlandako galeikoak izan duen modu berean.
|
|
|
Jadanik 100 urte igaro dira eta bizirik dago oraindik, eta gainera telebista, irratia, eskola elebidunak eta abar dauzkagu. Beraz, ni neu baikorra naiz
|
gure
hizkuntzari gagozkiola?. –Ostadar koloreaniztunaren alde?, Egunkaria,.
|
|
2012
|
|
|
Horrela, nafartarren eskaerak gauzatzeko beharrezkoak diren tresnak eskainiko dituen testuinguru politiko berri bat exijitu dute ezker abertzaleko, EAko eta Aralarreko bozeramaileek. Espainiako eta Frantziako estatuek erabakitzeko gure eskubidearen aurka egin dute,
|
gure
hizkuntzaren kontra daude eta ez dute Nafarroako gizartearen gehiengoaren borondatea errespetatzen, salatu du.
|
|
|
– Nahitaezkoa zen, eta honelaxe ikusi du begi zorrotzez egileak, euskal idazleez gainera, euskaraz mintzatu direnez gainera, alegia?, gure arteko erdal idazleez mintzatzea,
|
gure
hizkuntzari dagozkion lanak ondu dituzten neurrian behintzat, eta are erbesteko euskalariez, zahar eta oraingoez. (LIB II:
|
|
|
Nahitaezkoa zen, eta honelaxe ikusi du begi zorrotzez egileak, euskal idazleez gainera, euskaraz mintzatu direnez gainera, alegia? gure arteko erdal idazleez mintzatzea,
|
gure
hizkuntzari dagozkion lanak ondu dituzten neurrian behintzat, eta are erbesteko euskalariez, zahar eta oraingoez. (LIB II:
|
|
|
–
|
Gure
hizkuntza dagoen baino landuago balego, pekatu larria litzateke, noski, mendeari eta garaiari dagokion giro jakin hori ez itzultzea. Gauden gaudenean, ordea, eta inor gutxi saiatu denez gero giro berezien begitarte aldakorra itzultzen eta irakurleari erakusten, ezin daiteke izan erru arina baizik, akats ezereza, Gazteluri egotzi diodana.
|
|
|
– Nahitaezkoa zen, eta honelaxe ikusi du begi zorrotzez egileak, euskal idazleez gainera, euskaraz mintzatu direnez gainera, alegia?, gure arteko erdal idazleez mintzatzea,
|
gure
hizkuntzari dagozkion lanak ondu dituzten neurrian behintzat, eta are erbesteko euskalariez, zahar eta oraingoez. (LIB II:
|
|
2016
|
|
|
Euskararen aldeko politika indartsu eta ausarta genuke Zuberoan eta Iparralde osoan,
|
gure
hizkuntza dagokion ohorezko tokian berriz jartzeko. Baina, tamalez, politika hori ez dago euskaldunen eskuan, frantsesen eskuan baino.
|
|
2018
|
|
|
“Iazko urriaren amaieran, aukera leiho bat zabaldu zen, Parlamentuan onartu baitzen Euskararen Lege berria egiteko ponentzia bat abiatzea. Ondorioz, abaguneak eskaintzen duen aukera baliatu nahi du Kontseiluak, aurrera egiteko,
|
gure
hizkuntzak dagokion lekua berreskura dezan eta hizkuntza eskubideak berma daitezen”, horrela aurkeztu du Kontseiluko idazkari nagusi Paul Bilbaok gaur aurkeztu duen ekimena.
|
|
2021
|
|
|
2021ean Pantailak Euskaraz ekimenak beharrezkoa zen tsunamia sortu du; horrela, abenduaren 4an Durangoko Azokaren baitan Euskarazko ikus entzunezkoen aldeko manifestua aurkeztu zuen gorago aipatutako hamar aldarrikapenekin, eta kultur eta hezkuntza eremuko 30etik gora eragilek eman zioten atxikimendua. Euskal Autonomia Erkidegoko, Nafarroako Foru Komunitateko eta Ipar Euskal Herriko alderdi politiko eta eragileei eskatu zieten" aldarrikapenok bere egin ditzatela eta euskarazko ikus entzunezkoen industria, gure kultura eta
|
gure
hizkuntza dagokien lekuan jartzeko lan egin dezatela".
|
|
|
Liburu asko euskarara ekarri gabe daude. Oraindik itzuli gabe egotea gure hizkuntzaren ahuldadearen sintoma da, txikia delako gure hizkuntza, baita, jakina,
|
gure
hizkuntzan dagoen produkzioa ere. Herri txikia baita gurea.
|
|
2022
|
|
|
Nire usteak konfirmatuz gero,
|
gure
hizkuntzari dagokionez, gauzak ezkutatzearen eta errealitatea mozorrotzearen beste erakusgarri bat gehiago da BCCko zuzendariaren erantzun hori. " Euskal identitatea?
|