|
2017
|
|
|
Ez dago helmugarik Ortzirantz begira nagoelarik, zeru lurrek bat egiten duten tokira arte gurdia bultzaka eraman behar izango dugula iruditzen zait.
|
Euskal
Herriak pisu handiegia dauka berrogei eskuren indarrez norabait eramateko.
|
|
|
Funtzio nahi bada hizkuntzari lotua, herriari lotua, nahiz eta herria esatea pixka bat anbiguoa den, baina bai,
|
Euskal
Herriari lotua. Herrialde guztietako jendea biltzen da, eta bertsolariak ere halatsu, herrialde ezberdinetatik biltzen gara, euskarazko jardun bat da, sortzailea da, baikorra da, badaukagu horretan, eta lur hori lantzen aritzeko kontzientzia, beraz ez da karrera indibidual bat, edo ez hori bakarrik.
|
|
|
Bai, nik uste dut bertso txapelketa nagusia dela
|
euskal
idazle onenek, edo herrialde bateko idazle onenek, literaturzaletasuna sustatzeko egingo dugu lau urtean behin herrialde honetako idazle onenen lehiaketa bat, goiz batean, ipuin onena nork idatzi. Eta horrek konbokatuko balitu milioika pertsona lehiaketa hori jarraitzera.
|
|
|
Sozialki presentzia bat hartzen du bertsolaritzak, euskarazko jardun batek. Eta bertsolaritzaren beraren ikuspegitik oso lur ezberdinak dauzkagu lantzeko,
|
Euskal
Herriak oso eremu ezberdinak dauzka, oso klima ezberdinak linguistikoki, eta txapelketak balio izaten du komunikabideen bidez, lur horietan denetan bertsoaren hazia ereiteko. Eta nik uste dut gaur egun euskarazko kultura denaren premian dagoela, eta ezin diogula uko egin horrelako aukera bati.
|
|
|
Badaukala gure kulturak, badaukala bertsolaritzak berak, Bertsozale Elkarteak, bertsolariek, balantza horretan behar bada egun batean besteak hartuko du pisua, eta baloratuko da ez dela txapelketarik behar. Orain nik uste orokorrean baloratzen dela funtzio garrantzitsu bat betetzen duela txapelketak gaur egungo
|
Euskal
Herrian.
|
|
|
Irudi ezberdinak" rewind" efektua ipinita. Euria atzeraka, ibaia atzeraka, pausoak hondartzan atzeraka, bertsolariak ibiltzen atzeraka,
|
euskal
herriko paisaia atzeraka, karramarroa atzeraka, San francisco hiria atzeraka.
|
|
|
Artxiboko irudien montajea ikusiko dugu.
|
Euskal
herrian egin diren pelikula ezberdinekin montaje bat.
|
|
|
Nik uste dut baita ere ikusi behar dela herri berezi batean gaudela. Nolabait esango nuke arazo existentzial bat daukan hizkuntza komunitate bateko partaide garela, askotan
|
euskal
arazoa ere ikusten da gatazka armatu moduan, edo gatazka politiko moduan, baina nik uste dut geure arazoaren azkeneko muina arazo existentzial kolektibo bat dela, gure euskaltasuna edo gure izaera kultural hau izan edo ez izaneko kinka horretan gaudela. Orduan, eta izan edo ez izaneko kinka horretan geure ardatza hizkuntza dela, eta hori pentsa dezakegu mila teorizazioren bidez, edo baita ere senti dezakegu oso txikitatik oso transmisio natural baten bidez. Eta euskaldun hitzak esaten duen moduan euskaradun, horrek egiten gaitu kulturalki nor, hori da gure arazo kultural politiko eta gatazkaren muina, eta nolabait horrek ematen dio hizkuntzari ere kontzientzia berezi bat, estatus berezi bat norbere baitan.
|
|
|
|
Euskal
herriko paraje berde batetik igarotzen ari da kamara. Ondoren, San Francisco hiritik igarotzen ikusten dugu kamara.
|
|
|
Nik uste dut lotura horren motiboa hizkuntza dela berriz ere, eta bertsoak balio dezakeela gaur eguneko egoera sozio politiko latz honetan benetan bateratzeko gune bat izaten, eta ez bakarrik bateratzeko, baizik eta hizkuntzatik eraikitako gauza baikor bat, kreatibo bat, dibertigarri bat, pentsarazten duena, aliziente bat dena, aberasgarria dena, hori dena da bertsoa. Eta benetan esango nuke
|
Euskal
Herriak behar dituela holako guneak eta bertsolaritza baino gehiago baldin balira askoz hobeto. Eta hortik ari gara eraikitzen gure kultur mugimendutxoa, gure alea jartzen.
|
|
|
Guk kanpoko improbisatzaileak ezagutzen eta beaiekin trukean oso berandu hasi ginan, ezta? Hasieran nolabait hemen zegoen pentsamendua zan hau
|
Euskal
Herrian bakarrik gertatzen zala eta oso gauza berezia zala munduan, eta ez geneukala parekorik,. Eta gero egin genuen apropos irekidura bat, esan gendun ba guazen ba, beste jende bat dago, guazen ezagutzera, guazen esperientziak trukatzera.
|
|
|
Alde batetik, berdea eta bestetik hirietako grisa. Eta
|
Euskal
herrian askotan ematen den bien arteko lotura hori, kontraste hori, hau da, lehen terminoan baratza bat edo zerbait oso berdea eta atzean hiria, edo alrebes, lehen terminoan edifizio moderno bat eta atzean berdea.
|
|
|
Eta hori ez da noski gratuitoa eta zorizkoa, hori ondo egindako lan baten ondorioa da. Eta hor Bertsozale Elkarteak hainbeste urtean egin duen bertsoa sustatzeko lan baten ondorio, herriz herri
|
Euskal
Herriko bertso eskoletatik egiten den lanaren ondorio, eta gero komunikabideetan, edo komunikazioan egiten den lanaren ondorio. Baita ere bertsogintzak berak eskaintzen duenagatik.
|
|
|
Eta kultur proiektu horri jarraitzea izan da, azken 22 urtetako lana.
|
Euskal
Herri osorako kultur proiektu bat zeinen helburu nagusia den bertsolaritzaren geroa, guk momentuoro erabakitzen dugun bezela ziurtatzea. Eta nik uste dut dexenteko arrakasta izan degula bide hortan.
|
|
|
Nik uste dut mugimendu sozial txiki bat badela, zalantzarik gabe gaur egun
|
Euskal
Herrian bertso mundua mugimendu bat da, mugimendu hitza dela ondoen definitzen duena. Gero ditu tresna oso zehatz batzuk, Bertsozale Elkartea da mugimendu horri forma organizatu bat ematen dion erakundea, baina da mugimendu bat dituena bere ildo artistikoak baina baita ere horren inguruan eskolak, hezkuntza, transmisioa, jakintza, bilketa, ikerketa, uste dut ezaugarri horiek badituela.
|
|
|
|
Euskal
herriko paisaje natural berde bat ikusten ari gara mugimenduan kotxe batetik hartuta. Ixilean.
|
|
|
Bueno, nik uste dut guk kanpoko inprobisatzaileak ezagutzen eta beraiekin trukean oso berandu hasi ginen. Hasieran nolabait hemen zegoen pentsamendua zen hau
|
Euskal
Herrian bakarrik gertatzen zela eta oso gauza berezia zela munduan eta ez geneukala parekorik. Eta gero egin genuen apropos idekidura bat.
|
|
|
Alexis Diaz pimenta ikerlari eta narratzaile kubatarrak kubako jardun inprobisatuari buruz digu. Baita
|
euskal
herriko bertsolaritza nola ikusten duen.
|
|
|
Bertsolari pelikula dokumentala Donostiako 2011 zinemaldiko sekzio ofizialean aurkeztu zen. Ondoren
|
Euskal
herria, Madril eta Bartzelonako areto komertzialetan estreinatu zen, 16.000 ikusle baino gehiagok ikusi zuten pelikula zine aretoetan. Ondoren, herriz herri proiekzio ezberdinak egin ziren gehienetan pelikulako protagonisten solasaldiekin.
|
|
|
|
Euskal
Herritik Kataluniara eta Kataluniatik Euskal Herrira lekualdatzeko gurutzatzen den lurraldea. Definizio hori hartuko luke Aragoik hiztegi pertsonalean.
|
|
|
Euskal Herritik Kataluniara eta Kataluniatik
|
Euskal
Herrira lekualdatzeko gurutzatzen den lurraldea. Definizio hori hartuko luke Aragoik hiztegi pertsonalean.
|
|
|
Familiek behiak saldu, etxeak utzi eta Barbastrora alde egin zuten. Urtegiak ez ziren soilik suntsigarriak, energia gero
|
Euskal
Herrira eta Kataluniara eramaten zen. Basotzeak transhumantziarekin bukatu zuen.
|
|
|
Oteizaren poesiari buruzkoa, adibidez, beste bat aguretasunari buruzkoa, beste bat sustraitzeari". Eta garai batean osatu nahi izan zuen
|
Euskal
Herriaren historia garaikideari buruzko saila. Hasieran sei nobelako proiektua, Las armas del tiempo, atera zen baten bat:
|
|
|
Marianne Breslauer argazkilari alemanak
|
Euskal
Herrian zehar egin zuen bidaia 1933ko udaberrian, Annemarie Schwarzenbach idazle suitzarrarekin batera. Iruñea helburu, sei bat egun eman zituzten bazterrotan, eta hamabi argazki atera guztira.
|
|
|
Donostiako San Telmo museoan izan zen, Modernitate bakan bat erakusketa ederra ikusten zeinean ezagutu daitekeen artean Donostiak izan zuen leku nabarmena, abangoardiako une distiratsu eta emankorrenetako batean. Izan zen Jose Luis Aizpurua, Nikolas Lekuona, Juan Cabanas Erauskin, Eduardo Lagarde eta abarrekoen kartel, margo, collage eta, batez ere, argazkiak ikusten zeinak
|
euskal
artearen sortze une historiko baten parte izan ziren, abangoardia espainiarraren barruan garrantzia nabarmena izateaz gainera: kontxo, gure modernitateak ez du izan emakumerik.
|
|
|
Araua hautsi du, luze gabe, País Basc abestia aurkezteko (gogoratu: " Tots els colors del verd, Gora Euskadi criden fort"), esplikatzeko, batetik, 1967an
|
Euskal
Herrira egindako bidaia batek zeharo hunkitu zuela, Ez Dok Amairu, Laboa, Lete, Iriondo, Artze anaiak, eta, bestetik, Bilboko jende bat etorri dela kontzertura (Hondarribikorik ez du aipatu). Publikoak beroen txalotu duen abestietako bat iruditu zait (ez dakit zergatik, EAJ PP akordioaren ondoren, katalan eta euskaldunon arteko harremanak ez baitaude inoizko momenturik gozoenean).
|
|
|
Libertate urreko gunea bisitatu ostean, airearen zabala eskertuko du bidaiariak. Suntsitu ezin izan zuten gaztelu madarikatuaren orpoan, Moll de la Fustan, narratzaileak
|
euskal
presoen aldeko batzordekoengana joan aurretik, beti bisitatzen ditu Salvat Papasseiten eskulturaren inguru zabalak. Ikusmira gazia, auskalo zertan den balizko batzorde aipatua.
|
|
|
Kataluniako hiriburuan izan dira Bernardo Atxaga eta Manuel Rivas, Unibertsitate Autonomoko
|
euskal
eta galiziar lektoreek gonbidatuta, Sant Jordi bezperan. Saio bat eguerdian, bestea arratsean.
|
|
|
Biei ere, ordea, nahi bada nahi gabe, egokitu izan zaie hurrenez hurren
|
euskal
eta galiziar literaturen ordezkari papera. Bestela ez leudeke biak Bartzelonan elkarrekin seguruenera.
|
|
|
Urteek, halere, bere tokian jarri dute gure idazlearen eta talde osoaren ekarpena eta gaur egun Ekuadorko nobelagintzaren une eta ekarpen aipagarrienetakotzat hartzen dira idazlanok eta egileok. Apustu handia izan da niretzat jokaera hain bitxi hori euskaraz eman eta
|
euskal
irakurleari gerturatu eta ezagutzera ematea.
|
|
|
Errazegia zatekeen beren hartan utzi eta besterik gabe ematea. Baina herri txiki hartako idazle handi honen eta
|
Euskal
Herriko hizkuntzaren nahiz irakurlearen errespetuagatik, zor niela pentsatu nuen batari zein besteei itzulpenarekin batera, hainbat hitzen azalpenak ere ematea. Hori izan da liburuan hainbeste oin ohar aurkitzearen arrazoia.
|
|
|
(Diphysa spp.) Ekuadorko basoetako zuhaitz mota.
|
Euskal
Herriko askaziaren antzekoa da; eta, duen tinkotasunagatik, oso estimatua altzariak egiteko.
|
|
|
Aldaketarako, gainera, baikor naizenik ezin esan, Nafarroan aldaketa gauzatu zela, Ipar
|
Euskal
Herrian Elkargoa izango dela edo Londresen jatorri txiroko alkate musulmana dutela jakinda ere (musulman laikoa uste nik, eta ez ei da, lastima). Hauteskundeak Espainian PPk irabaziko ditu eta UPN izan daiteke Nafarroako alderdirik bozkatuena, eta EAJk botoak ez galtzeko edabea egiten dion druida kontratupean dauka, eta beraz batzuontzat nabarmena dena ez da itxuraz gainerako herritarrentzat hain nabarmena.
|
|
|
Eta gainera, euskalduna alderik gogorrenari eutsi behar: telebistaren defentsa, Eurovisionen ikurrina ikus dadin aldarrikapena, orain udaberriko
|
euskal
festa guztien babesa...
|
|
|
|
Euskal
argazki eta postalak
|
|
|
|
Euskal
argazki eta postalak
|
|
|
Ipar eta Hego
|
Euskal
Herriaren arteko harremanena, bisitaz ari naizela, aldatu baita. Harremana badago eta Espainian jai izanik Baionara paseatzera eta erosketa batzuk egitera joaten gara, eta beharbada hortik hurbilago dago garai batean eskatzen genuena, hori eta ez ikurrina motxilan sartuta Zuberoako kantu eta dantzekin malkoak isurtzera joan beharra.
|
|
|
Pozten gara, ni ere pozten naiz, denok poztu beharreko albistea da turismoak gora egin eta gero eta bisitari gehiago izatea
|
Euskal
Herrian (utzidazue orokortzen datua). Ona da gure ekonomiarentzat.
|
|
|
Durangon, hain zuzen, lagun asko dabil egunotan, eta ezagunak mordoa.
|
Euskal
kulturgintzan nor direnak, nortxo direnak eta izan nahi dutenak Durangon baitabiltza egunotan parrandan (eta lanean). Idazle, musikari, bideogile, ekoizle, banatzaile, erosle, lagun, ingurukoak, langileak, ideiagileak, lekulariak... ezen pentsatzekoa baita lurrikara gertatu eta Azoka behera etorriz gero denak barruan harrapatuz (aldameneko tabernetakoak barne) euskal kulturgintza umezurtz geratuko litzatekeela, denak han baikaude bizpahiru idazle (ebentoetara joaten ez diren arraro horiek, badakizue) eta artista batzuk salbu.
|
|
|
Euskal kulturgintzan nor direnak, nortxo direnak eta izan nahi dutenak Durangon baitabiltza egunotan parrandan (eta lanean). Idazle, musikari, bideogile, ekoizle, banatzaile, erosle, lagun, ingurukoak, langileak, ideiagileak, lekulariak... ezen pentsatzekoa baita lurrikara gertatu eta Azoka behera etorriz gero denak barruan harrapatuz (aldameneko tabernetakoak barne)
|
euskal
kulturgintza umezurtz geratuko litzatekeela, denak han baikaude bizpahiru idazle (ebentoetara joaten ez diren arraro horiek, badakizue) eta artista batzuk salbu.
|
|
|
Lagun asko daukagun seinale gisa, ondo, baina malo. Milaka
|
euskal
herritar dago Durango non den ez dakiena, eta jakinda ere Frankfurteko azoka bezain hurbil bizi duena, eta egunkari salmentez zer esango dizuet euskarazko telebistaren ikusle datuek alkoholik gabeko zerbezaren numeroak dauzkatenean.
|
|
|
emakume, beltz eta komunista (eta homosexuala).
|
Euskal
Herrira dator egunotan eta harengan ezagunenak diren borroken artean, bat hartu nahi dut hizpide: espetxeen aurka egiten duen aldarria.
|
|
|
Basque Culinary World Prize. World prize bat eratu dugu guk geuk, ez da astoaren gauerdiko arrantza gero, eta
|
euskal
kultura ari gara inork imajina ezin zezakeen tokitaraino eramaten, ingelesezko tituludun ekitaldiz betetako hiriburutzatik hasi, inork oraindik ez dakien zerbait lotzen dituen bridge ak pasatu eta world prize raino.
|
|
|
Tokitaraino ari gara eramaten
|
euskal
kultura, eta han utzi, tokitan. Alegia inon ez.
|
|
|
Alegia inon ez.
|
Euskal
ondarea, berriz, batzuek toki askoz zehatzago batean dute: jabetza erregistroetan, eliza katolikoaren izenean.
|
|
|
Erdietsi zuen berak eta baita filmaren zuzendariak ere, Gonzalez Iñarrituk. Iñarritu!, gutarra hau ere, zeren zain daude
|
euskal
abizen eta genealogien arakatzaileak zuzendari oscaraniztunaren asabak gureganatzeko. Tira, ariko dira, seguru ariko direla, ez alferrik dauzkagu historialariak paleta eta eskuaretxoa arkeologoei utzi eta desagertutako gorpuen ordez ezkutuko arbasoen bila.
|
|
|
Iberdrolak,
|
euskal
enpresa ikur horrek, Bilbon egin zuen joan den astean batzarra, iazko mozkin oso handiak beti da ona dirua irabaztea, ezta, eta Europan haien alorreko podiumean direla ospatuz. Bejondeigula euskaldunoi, harro egoteko beste motibo bat!
|
|
|
Disko dendak ere aspaldi desagertu zirelako, besteak beste. Eta, pentsatzen jarrita, beldurra ere ematen du haren cicerone nor egokitzen den, disko dendarik balego ere" musika etnikoa" ren apalera eramango lukete-eta
|
euskal
musika ezagut dezan Jefeak. Eta, garbi gera bedi, nik ez daukat ezer hari Aristerrazuko trikitixa gomendatzearen kontra.
|
|
|
Euskaldun gaizki erromanizatuaren lepotik barre egitea jarduera oso komuna izan da, haren gaztelania (edo frantses) baldarra nabarmenaraziz, txiste oso graziosoak eginez horren kontura,
|
euskal
herritar ez euskaldunek maiz. Aspaldi ikasi nuen hooliganhitza, jatorrian, ingelesek irlandarrei deitzeko erabiltzen zutela, mespretxuz.
|
|
|
Futbolariak, eskubaloilariak, pilotariak, txirrindulariak, errugbilariak, denek dituzte balentriak, denak behar ditugu omendu eta txalotu...! Zer ez gara lortzen ari
|
euskal
herritarrok egunotan! Denok pozik behar dugu.
|
|
|
Denok pozik behar dugu. Zer esanik ez haietako batek, Espainiaren izenean jokatzera behartuta, ikurrina aireratu badu, orduan negar tantaren bat ere bai (bandera atera baina inorekin haserretu nahi ezaren adibide gorena, ene ustez kontu hau paroxismora eraman zuena, futbolari
|
euskal
herritar batek egindakoa da, munduko koparen ospakizunean Aiegiko bandera atera zuenean). Gutarrak gladiadore goren dabiltza kirolaren zirkuan, eta gu haiekin bat eginda, komunio berdingabean, baita batek euskal herritarra amonaren izebaren koinataren aitaginarreba badu ere (izan ere ETB genealogistek emango baitiote euskal kategoria berandu baino lehen).
|
|
|
Zer esanik ez haietako batek, Espainiaren izenean jokatzera behartuta, ikurrina aireratu badu, orduan negar tantaren bat ere bai (bandera atera baina inorekin haserretu nahi ezaren adibide gorena, ene ustez kontu hau paroxismora eraman zuena, futbolari euskal herritar batek egindakoa da, munduko koparen ospakizunean Aiegiko bandera atera zuenean). Gutarrak gladiadore goren dabiltza kirolaren zirkuan, eta gu haiekin bat eginda, komunio berdingabean, baita batek
|
euskal
herritarra amonaren izebaren koinataren aitaginarreba badu ere (izan ere ETB genealogistek emango baitiote euskal kategoria berandu baino lehen).
|
|
|
Zer esanik ez haietako batek, Espainiaren izenean jokatzera behartuta, ikurrina aireratu badu, orduan negar tantaren bat ere bai (bandera atera baina inorekin haserretu nahi ezaren adibide gorena, ene ustez kontu hau paroxismora eraman zuena, futbolari euskal herritar batek egindakoa da, munduko koparen ospakizunean Aiegiko bandera atera zuenean). Gutarrak gladiadore goren dabiltza kirolaren zirkuan, eta gu haiekin bat eginda, komunio berdingabean, baita batek euskal herritarra amonaren izebaren koinataren aitaginarreba badu ere (izan ere ETB genealogistek emango baitiote
|
euskal
kategoria berandu baino lehen).
|
|
|
Mendekotasuna, hain zuzen, adiera zenbait dituen hitza da, eta heroina edo alkoholarekiko lotura bezala, deskribatzen du pertsona batzuek besteengan dutena, batzuek besteak mendean hartzen dituztela, hartu nahi dituztela. Azken egunotan
|
Euskal
Herrian hainbat adibide izan ditugu, mendekoa beti emakumezkoa dela. Eta menderatzailearen edo menderatzaile nahiarena ez da bizioa, kasu honetan, biolentzia baizik.
|
|
|
Sakon aztoratu da Britainia Handiko gizartea, Downing Streeteko 10.etik hala aginduta, ohartu direnean aiztoaren jabeak azentu britainiarra zuela, jihada egitera joandakoa baina haien arteko bat dela ohartu direnean. " Ez da posible, hori britainiar batek egitea!" oihukatzen imajinatu ditut (gogorarazi dit
|
euskal
herritar batek ezin zuela hil solemneki adierazi zuen lehendakariaz, atentatu batzuez" no son vascos quienes cometen esas atrocidades"; eta ez ziren, baina hori beste upel bateko sagardoa da).
|
|
|
Espainian tortura saio bikain askoak eragin dira, Poliziak eta Guardia Zibilak nahi izan duten moduan jardun dute.
|
Euskal
herritarrekin asko, letra larrizko gatazka baitzen hemengoa, baina baita besteekin ere: etorkinak, islamistak eta disidentzia politikoa orokorrean.
|
|
|
Han esandakoak hona ekartzera ez nator, tokirik ez nuke, baina baliatuko ditut hari mutur batzuk, nire solasa beste eremu batera eramateko bada ere. Zer on edo hobekuntza ekarriko lukeen
|
euskal
estatu independente batek formak, mugak, edukiak zuetako bakoitzak jarri izan zen hizpide, batik bat euskararen garapen edo sustatzeari buruz. Ez noa horietan sartzera, baina uste dut agerikoa dela abantailak lituzkeela, panazea ez izanagatik.
|
|
|
Ez dut geldi eta otzan gelditzearen apologia egingo, ez, baina adibidea entzun nuenean akordatu nintzen berriki Auzitegi Gorenak berretsi duen epaiarekin, zeinak zilegiztatu duen 100etik gora taberna edo lokal konfiskatzea. Aurre egin zaie, artikulatu dira halakoei aurre egiteko mekanismoak, baina dudarik gabe
|
euskal
estatu edo dena delako independente batek asko lagunduko zukeen horretan. Aspaldi esana dut:
|
|
|
Guardia Zibila eta Auzitegi Nazionalik ez lukeen erakunde horretan egote hutsak hobera pausoa emana izatea esan nahiko luke, ene ustez. Badakit Ertzaintza edukiko dugula, eta Foralak, edo
|
Euskal
Polizia Batu Orotarikoa edo nik dakita zer, eta haien ziega ilunak, eta hango eta hemengo epaitegi jator burugainetako ebazpen eta zigorrak; badakit, estatuarekiko kritikoen lehen lerroan kausituko nauzue. Baina egungo egoeran badaude gauza batzuk...
|
|
|
arerioa zapaldu, zukutu, ondasunak ebatsi...
|
Euskal
Herrian azken urteotan adibide txit mingarriak ditugu, eta urteetan pixka bat atzera eginez gero adibideak bainoago ebaspenean oinarritutako sistema oso bat dugu.
|
|
|
Unibertsitatean ere bai agian, baina epaitegietan, ireki ordez ea noiz ixten den galdetzen du batek baino gehiagok. Uda aurretik etenik ez dute izan eta datorren udazken negurako agenda egina dago, kirol egutegia bailitzan, noiz joan duten hainbat
|
euskal
herritarrek Madrilgo epai geletara, epaitegietako gelak ez ezik espetxeetakoak ezagutzeko arrisku handiarekin. Eta noiznahi, aste honetan bertan, sortzen dira terrorismoaren goratze inputazioak, urte osoko perretxiko bihurtuta dagoena, zoritxarrez onddoena baino ugariagoa!!
|
|
|
Mila eta gehiago dira
|
Euskal
Herrian kalean gauero lo egiten dutenak. Ez da hainbeste.
|
|
|
Ez neukan itxaropenik 2016ko Donostiako kultura hiriburutzak ezer handirik utziko zionik ez hiriburuari, ez probintzia nunquam superata ri, are gutxiago
|
Euskal
Herriari. Bere garaian esan genituen esatekoak, kultur hiriburutzak, green kapitalek eta antzekoek zer izaten duten atzean, oinarrian:
|
|
|
gure kultura antzinakoa, eta historia eta hizkuntza zahar hau... Denok dakigun arren iragan gloriosoenak ere ez diola
|
euskal
kulturari deus bermatzen. Egiteko daukaguna, horixe dela erronka.
|
|
|
Micky Mouse erraldoi irribarretsu bat New Yorkeko Enpire Statera igota, hegazkinak tiroka bere inguruan, King Kongen antzera. "
|
Euskal
janzkera friki mendizalea", Igonek esan ohi duenez. Unairi, ordea, asko gustatzen zaio aitaren kamiseta, eta horregatik beste bat erosia du berarentzat larunbatean Action manarekin batera oparitzeko.
|
|
|
Pare bat utzi du barra gainean. Badakik, dena kotxez eta errepide ertzeko tortilla jalez beteta, pilota partidu ziztrinak eta
|
euskal
dantzak.
|
|
|
Beraz, hori isildu eta animoak baino ez dizkiozu ematen". Madrilgo
|
Euskal
Etxean hasi zen, eta garai hartan idatzi zuen lehen eta azken eleberria: Ahots Bilduma (Alberdania, 2003).
|
|
|
Biharamunean, iratzarri nintzenean Peillenia hoteleko bigarren gelan, Alozeko adiskideari emateko eta Atharratzen kabitzeko lau arrazoiekiko zerrenda zebilkidan kasko zokoan bralea dantzan. Hasteko eta bat,
|
Euskal
Herrian den tokirik egokiena da Spinozaren hitzez mozkortzeko. Sozialik nahikoa garesti ordainduriko isiltasunaren sakonak oihartzun bereziaz apaintzen ditu Etikaren perpausak.
|
|
|
Neguko igande lainotsu batez,
|
euskal
literaturak kokagune gisa hain maite duen Vieux Boucauko aintziraren inguruan nenbilen hausnarrean. Honetaz eta hartaz.
|
|
|
Harri batez bi txori Lapurdi Benafarroa Zuberoan ahoskatzen dugun eran.
|
Euskal
rock erradikalaren kultura barreiatzaile balioa naski ez da sekula nahikoa aztertu. Geroztik, ingeles jenialaren antzerki parrastak baditut ikusiak, hizkuntza ezberdinetan:
|
|
|
Hirugarren hatza uzteko orduan barnez inarrosi nauen telesaila bat bipilduko nuke. Amerikar, ingeles, suediar eta islandiar krimitxuraz hazi eta hezi
|
euskal
idazlea naiz, besterik gabe, eta ez da nire aurarentzat biziki ona. Dante-ren Komedia ere, hiru sasoi dituela, zatikako idazki sail distopikoa dela deritzot.
|
|
|
Ildo horretatik, erakunde terroristaren armagabetzea, nik apirilaren lehenean iragarriko nuen, apirilaren zortzian baino. Baina ez dute
|
euskal
idazleek ETAren agenda sekula kudeatzea lortu.
|
|
|
Xinaurri batek xuxurlaturik daukat: aurten, Suediatik banatzen den Bake Nobel Saria
|
Euskal
Herrira etorriko da eta Txetxek JR Etxegarai Baionako auzapezarekin partekatu du. Sari emailea jadanik aukeratua dute:
|
|
|
|
Euskal
gizarteak oraindik ere armak amets dituela ohartzea harrigarria zait. Artikulu pare batean kausitu dut armen metafora irudimenari aplikatua, gardentasunari.
|
|
|
Ez dira debaldetan higatu hamarkadak, adrenalina isuri zaigu zainetan, uste izan dugu borroka testosteronatsu maskulinista hori gure izenean eraman zela, gorrotoak egin gaitu eta herioak urratsak markatu dizkigu apirilaren 8ko ordutegi xehe ekumenikoraino. Agian arma elea ezabatu genuke,
|
euskal
zereginez mintzatzeko orduan. Halaber borroka.
|
|
|
Behin, oihala garbitzeko makina hautsia nuelarik, plazako labanderiako ez nintzen alta Jon Trollope leihotik miresten nuen bizidunen batasun kalipuz bete eta bozkariotsua nola geldotu zuen urrunetik ziztuan, sirenak ozen, hurbildu zen polizia kotxe pare batek. Idoia Rodriguez Mondragon frantsesez izkiriatzen duen
|
euskal
idazlearen Etats de Crises ipuin bilduma nuen orduan eskuetan: egunerokotasun jabala bere hitzetan thriller zaintsu eta doietan pornografiko ankerra bilakatzen zen.
|
|
|
Horrela maite nuen
|
Euskal
Herria librea, bizitorea, (ele) aniztuna, ironikoa, zirikaria, bihotz bera eta baketsua. Aste eta erdi dago urtea borobiltzera.
|
|
|
Aitzinako itxura bihotzean datza, kutun eta txukun, begiak zerratzea aski delarik burumuineko pantailan koloreak, sentsazioa, sentimenduak, nortasunak berriz haztatzeko. Gustatzen zait bereziki
|
Euskal
Herrian zehar paseatzea, oinez anitzetan, zakua bizkarrean, gaur harilkatzen ditudan itxura horien bila. Zuberoa, Bizkaia, Amikuze eta Erribera liluraren berdinaren zurrunbiloan atxikitzen ditut, altxor.
|
|
|
begira, gai serioak idoki daitezke Arraldeko egunerokotasunean errotuz. Euskaldunen arranguren eta pentsamenduen parte handia nazio borrokak monopolizatzen zuen denboran, Arraldetarrek erakusten ziguten, gau eta aste oroz,
|
Euskal
Herri ezberdin bat posible zela, genero aldetik anitzagoa, gazteagoa, arruntagoa, oinarrizkoagoa, irudimenez haziriko mintzaira kementsuago batekikoa, kezka sozialak eta ekonomikoak asumitzen zituena. Ez hargatik baketsuagoa.
|
|
|
Ez hargatik baketsuagoa. Orain agian,
|
Euskal
Herria bera, pazifikatuagoa delarik, Arralde bilakatua da. Telesailari azkena datorkio ondikotz, funtzioa bete duelako sugegorri tontolapiko zital andanen gain gainetik.
|
|
|
|
Euskal
Herrian ez dakigu non ehortziak diren idazle kuttunak, horrelakorik baldin badugu behintzat. Jendea jende dela orroatzen duen sozietate salbai bateko umezurtzak gara.
|
|
|
Datorren abenduan pantailaratuko da azken kapitulua.
|
Euskal
Herriko harri bitxi kuttunen multzoan ezarriko dugu Goenkale erraldoia. Nahikoa estimatzen eta eskertzen jakin ote dugu?
|
|
|
Maiatz elkartearekin Bizitza Nola Badoan izeneko poema bilduma. Geroztik hamaika bider, olerki liburuak eta nobelak tartekatu ditu bide luzea eginez
|
euskal
literaturaren alorrean. 2002an Euskadi Literatura Saria eman zioten %100 Basque (Susa) eleberriarengatik.
|
|
|
2002an Euskadi Literatura Saria eman zioten %100 Basque (Susa) eleberriarengatik.
|
Euskal
prentsan kolaboratzen du 1977az geroztik eta hainbat musika talde askorentzat letrak ere izkiriatu ditu. Bere azken lana, Odolak Su Gabe Diraki antzerkia, 2017an atera da Maiatz argitaletxean.
|
|
|
Javi Cillero (Bilbo, 1961) Kazetaritzan lizentziatua da EHUn. Itzulpen Masterra egin zuen Deustuko Unibertsitatean, eta Nevadako Unibertsitatean PH.D a erdietsi zuen
|
Euskal
Literaturan, euskal literaturako detektibe fikzioa gai hartuta.
|
|
|
Javi Cillero (Bilbo, 1961) Kazetaritzan lizentziatua da EHUn. Itzulpen Masterra egin zuen Deustuko Unibertsitatean, eta Nevadako Unibertsitatean PH.D a erdietsi zuen Euskal Literaturan,
|
euskal
literaturako detektibe fikzioa gai hartuta.
|
|
|
|
Euskal
literaturari hainbat ekarpen egin dizkio sortzaile gisa, baita itzultzaile gisa ere (Mark Twain, Roald Dahl, Charles Dickens, Robert Bloch, Ross McDonald, Ernest Hemingway, Raymond Chandler eta Francis Scott Fitzgerald itzuli ditu euskarara), bi zereginak bere ibilbidean zeharo loturik egon direlarik. Haur eta gazte literaturan sortzaile gisa idatzi dituen lanak honako hauek dira:
|
|
|
bien kokaguneak egilearen bizileku izan dira edo dira (Reno eta Geneva), biek bi pertsonaiaren arteko berriketa bat eta joko bat (dela xakea, dela apustua) dituzte oinarri, eta bietan bi pertsonaietako bat bestearentzat ezezaguna da. Xake jokalariak honek, bestalde, lotura estuak ditu, Javi Cillerok nahita bilatutakoak edo kasualitatezkoak,
|
euskal
literaturaren beste liburu batzuekin. Besteak beste:
|
|
|
Heldu zirenean zinema bezalakoa zela ikusi zuten. Ate bat ireki eta
|
Euskal
Telebistan marrazki bizidunak, Euskal Telebista 2an pelikula bat, Antena 3an beste pelikula bat... telebistan zituen programazio guztiak bukatu arte. Jokin errealitatera bueltatu zenean gaueko hiru t" erdiak ziren.
|
|
|
Heldu zirenean zinema bezalakoa zela ikusi zuten. Ate bat ireki eta Euskal Telebistan marrazki bizidunak,
|
Euskal
Telebista 2an pelikula bat, Antena 3an beste pelikula bat... telebistan zituen programazio guztiak bukatu arte. Jokin errealitatera bueltatu zenean gaueko hiru t" erdiak ziren.
|
|
|
Nire jabearen izena Igoa da, Venezuelan bizi da, Caracasen hain zuzen. Beno, baina ni
|
Euskal
Herrira etortzen denean erabiltzen nau (ni eta nire bikia, Klara, a zer harroputza zen!).
|
|
|
Orain dela hamar urte inguru, baziren hamabi urteko hiru lagun,
|
Euskal
Herriko herrixka ia ezezagun batean bizi zirenak. Herrixka mendiz inguratua zegoen eta jendea harrizko baserri handietan bizi zen.
|
|
|
Afrikar ugari ezagutu nituen bertan, guztiek ere nire asmo eta ilusio berberengatik borrokatzen zirautenak.
|
Euskal
Herrira joateko aholkua eman zidaten, bertan afrikarrak egoera hobean omen zeuden eta. Nire hasierako asmoa ez bazen ere, lagun hauen gomendioa jarraituz, Euskal Herrira zuzendu nituen nire urratsak.
|
|
|
Euskal Herrira joateko aholkua eman zidaten, bertan afrikarrak egoera hobean omen zeuden eta. Nire hasierako asmoa ez bazen ere, lagun hauen gomendioa jarraituz,
|
Euskal
Herrira zuzendu nituen nire urratsak.
|
|
|
Gutariko batzuk itzuli egiten ziren, musulmanontzat hain berezia den garai hori familiartean igarotzeko. Nik, ordea,
|
Euskal
Herrian, ospatu nituen bertan igarotako zortzi urteetako Ramadanak, San Francisco auzoan bertan zegoen meskitan, ni bezala, itzultzeko betarik izan ez zuten afrikarrekin bildurik. San Franciscon ezagutu nituen afrikarrak eta meskitan, La Mekara begira, otoitzean bildurik ematen genituen uneak izan ziren, Marrakex-era igorritako gutunekin batera, urte guzti horietan nire herri eta kulturarekin izan nituen harreman bakarrak.
|
|
|
Lehen unetik gizarteratzen saiatu nintzen, nire ohiturak baztertu gabe baina
|
euskal
kulturaz aberasten ahaleginduz. Bertako jende asko ezagutu nuen, eta euskaraz ikasteko saiakeretan ere ibili nintzen.
|
|
|
Gerra denboran haurdun geratu zen amona, eta gerran hil zuten mutil laguna zuena, 24 urterekin. Baina gudari guztiak ez zituzten akabatu, eta haren anaia herrira itzuli zen, aurrena Matxitxakoko borrokan
|
euskal
gudarostearekin aritu eta ondoren Frantzian erbesteratuta zenbait urte igaro ondoren, ezkerrekoa eta errepublikarra izateagatik. Rojo harekin ezkondu eta beste hiru seme alaba izan zituen amonak.
|
|
|
Marokoko poliziak
|
euskal
brigadistak kanporatu ditu Saharatik.
|
|
|
Baina asko izan dira urteetan zehar. Duela 21 urte, Manueltxo Goitia, Luis Mari Lizarralde eta Mikel Ibañez
|
euskal
errefuxiatuak estraditatu nahi zituen Uruguaiko gobernuak, Espainiak behartuta. Uruguaitarrak kalera atera ziren hiru euskal herritarren eskubideak defendatzera, polizia oldartu zitzaion jendetzari, eta tiroka hil zituen Fernando Morroni eta Roberto Facal.
|
|
|
Duela 21 urte, Manueltxo Goitia, Luis Mari Lizarralde eta Mikel Ibañez euskal errefuxiatuak estraditatu nahi zituen Uruguaiko gobernuak, Espainiak behartuta. Uruguaitarrak kalera atera ziren hiru
|
euskal
herritarren eskubideak defendatzera, polizia oldartu zitzaion jendetzari, eta tiroka hil zituen Fernando Morroni eta Roberto Facal. Montevideon urtero gogoratzen dute gertatutakoa.
|