|
2001
|
|
|
Paue nahiz Bordeleko
|
euskal
diasporaren ezaugarriak antzekoak dira: Eskual Etxea dute bilgune na gusia eta agerkari bana argitaratzen dute.
|
|
|
Pauekoek" Lagunt eta Maita" eta Bordelekoek" Agur". Arrazoiak arrazoi, Paueko
|
euskal
diaspora Bordelekoa baino biziagoxeago dago egun, naski.
|
|
|
Bordeleko
|
euskal
diasporan, naski, belaunaldien ordezkapena faltan hartzen da. " Agur" aldizkariak garai hobeak bizi izan ditu Pierre Trounday ren hitzetan:
|
|
|
GATAZKA BIDERATZEKO EKIMENAK
|
EUSKAL
DIASPORAN
|
|
|
ASPALDIKOAK dira Euskal Herrian bizi den gatazka bideratzeko EEBBetako
|
euskal
diasporan egiten ari diren ahaleginak. Oraingoan, Boiseko Idahoko hiriburua Ordezkarien Ganbaran, Euskal Herrian autodeterminazio erreferenduma egitearen aldeko proposamena aurkeztuko du Dave Bieter ordezkari demokratak.
|
|
2002
|
|
|
Espainiako gobernuak oraintsu erabaki du Espainiako Hiztegi biografikoaren proiektua burutzea.Gurean, berriz, ez dago horrelakorik, proiektua aspalditik ondo zehazturik edukiarren. Oraindik orain,
|
euskal
diaspora ez da sartzen ez txertatzen geure diskurtsohistoriografikoetan; eta horri premiazkoa deritzot.
|
|
|
aurrena, eta nire gustuko garrantzitsuena, euskal arazoarennazioartekoratzea dugu, edo Elkarriren berbekin esatearren," nazioarteko sarea [ren sortzea] bake prozesua errazteko eta babesteko". Honek, bide batez, are ageriagoan uzten du
|
euskal
diasporarekin egin beharreko lanaren behar ezin utzizkoa. Bigarrenez, prozesua bururatzeko metodologiaren lanketa zehatza.
|
|
|
|
Euskal
diasporak nekez izan dezake hasiera jakinik bainaeu ren burua erbesteratutzat jo zuten euskaldunon lehenatze rri erakundea Montevideon sortu zen 1876an. Gero ztik berrehun inguru dira munduan zehar zabaldutako Euskal Etxeak, eta hauetako lau besterik ez dira industri arazotarako ordezkari ofizial gisa lanean ari diren Euskal Insti tu tuak.
|
|
2003
|
|
|
Zein dira armeniar eta
|
euskal
diasporaren arteko berdintasun eta ezberdintasunik handienak?
|
|
|
Armeniarren kasuan, diasporak berak biltzen du dirua, borondatez, eta Ama Lurreko estatuari laguntzen dio.
|
Euskal
diasporan alderantziz da. Bestalde, euskal diasporak badaki non den Ama Lurra, Euskal Herria; armeniarrei dagokienez, hori ez da jakina, askoren Ama Lurra Turkia ekialdea baita egun eta hor ez dago armeniarrik gehiago, genozidioa izan baitzen eta diasporakoak ezin itzuli dira arbasoen etxera.
|
|
|
Euskal diasporan alderantziz da. Bestalde,
|
euskal
diasporak badaki non den Ama Lurra, Euskal Herria; armeniarrei dagokienez, hori ez da jakina, askoren Ama Lurra Turkia ekialdea baita egun eta hor ez dago armeniarrik gehiago, genozidioa izan baitzen eta diasporakoak ezin itzuli dira arbasoen etxera. Antolatzeari buruz, euskal diaspora egituratuago dago, izen emateak eta beste.
|
|
|
Bestalde, euskal diasporak badaki non den Ama Lurra, Euskal Herria; armeniarrei dagokienez, hori ez da jakina, askoren Ama Lurra Turkia ekialdea baita egun eta hor ez dago armeniarrik gehiago, genozidioa izan baitzen eta diasporakoak ezin itzuli dira arbasoen etxera. Antolatzeari buruz,
|
euskal
diaspora egituratuago dago, izen emateak eta beste. Armeniarretan, askoz dezentralizatuago, barreiatuago dago, eta positiboa iruditzen zait.
|
|
|
«Kalegorria» aldizkariaren zuzendaria eta Udalbiltzako hautetsi ohiaren atxiloketak jende askoren erreakzioak eragin ditu azken egunotan.
|
Euskal
Diaspora elkarteak, Iparraldeko hautetsiek eta Gure Irratiko lankide ohiek bere askapena eskatu dute. Etxezaharretak atxikimenduzko eskutitz ugari jaso du eta bere atxilotzea gaitzesteko elkarretaratze bat burutu zen Hazparnen.
|
|
|
Oso azkar zabaldu zen pintorearen sona
|
euskal
diasporan. Erbesteratuek bereziki hartu zuten.
|
|
|
Hi ruzpalau gai hautatu ditut 2003 urtean iparraldeko Euskal kultur erakundeak garatu edo lagundu kultura ekintzen aipatzeko: sorkuntza artistikoa, artisten sustengatzeko lanpostu berria, Euskal kultur erakundeak Eusko Jaurlaritzarekin izenpetu hitzarmena, eta azkenik joanago eta gehiago
|
euskal
diasporarekin bultzatzen ditugun egitasmoak munduan zehar.
|
|
|
|
Euskal
diasporak munduan gaindi
|
|
2004
|
|
|
Taldeek edo norbanakoek har dezakete parte. Izan daitezke irakaskuntzan gauzatzeko proiektuak, euskal musikaren ondarearen balioa handitzeko,
|
euskal
diasporako baliagarriak direnak, teknologia berriekin zerikusia dutenak... Hori bai, gailentzen denak urtebetean gauzatu du proiektua.
|
|
|
Aspaldidanik euskara eskolak eta euskal gaiei buruzko eskolak ematen dihardute bertan, Nevadako Unibertsitateko (Reno) programen barruan. Euskal ikasketa programa horretan, besteak beste, antropologia soziala, literatura, kultura, historia eta
|
euskal
diaspora ezagutzeko aukera ematen zaie ikasleei. Joseba Zulaikak zuzentzen duen departamentu horretan, bospasei irakaslek ematen dituzte eskolak.
|
|
|
Honela deskribatzen du bere ikasleen perfila: " Ikasle gehienak Reno ingurukoak edo
|
euskal
diaspora dagoen lekuren batekoak izan ohi dira. Familia, lagun edo ezagun euskaldunen bat izaten dute.
|
|
|
N. ELORGA. Nik
|
euskal
diaspora aipatu nahi dut. Euskaldunok gure diaspora dugu eta urte askotan ez diogu garrantziarik eman.
|
|
|
|
Euskal
diasporari ere badago zuzenduta. Internet harremanak mantentzeko tresna izan daiteke.
|
|
|
Partekatzen dituztenak, ahal duten neurrian, hizkuntza, kultura, folklorea, tradizio eta ohitura andana izango dira: bide batez, erantsi dezagun,
|
euskal
diasporaren euskaltasun izaerak faktore zerrendako azken aldagaiak bakarrik mantendu dituela gehienbat. Salbuespen batzuk salbu, lurralderik gabeko kultura komunitateen identitate jarraipenak kate-begi sendoenetan haustura nabarmenak izaten ditu.
|
|
|
417
|
Euskal
diasporaren ikerlari dugu Gloria Totorikaguena, eta bereak dira hitzok: –Espazio etnikoak sortu behar ditugu, euskaltasuna biziko duteneko lekuak.
|
|
|
Digitalizazioak, bestalde, gaur egun emititzen duen kanal generalista bakoitzari (TVE, ETB, Tele, Antena..) lau kanal ezberdin edukitzea baimenduko lioke. ETBk, adibidez, halaxe egiten du dagoeneko, lau kanal emititzen baititu digitalean (ETB1, ETB2,
|
euskal
diasporari zuzendutako nazioarteko kanala eta ETB Sat). Horren ondorioz, doako 30 kanal inguru jasotzera hel gaitezke.
|
|
2006
|
|
|
AEBetan
|
euskal
diasporakoek Euskal Herriko informazio orokorra jasotzen dute, baina ez horrenbeste euren herrietakoa, eta Gaztambideren eta Izurzaren iritziz, beraientzat Hitzen berri izatea" oso garrantzitsua" da," Hitzetako weben bidez herri informazioa jasotzeko aukera dugulako"(' Busturialdeko Hitza' k, oraingoz ez du weba, proiektua sortu berria baita). " Gainera, aukera bat da NABOren webean Hitzen webetara loturak jartzea", zioten.
|
|
2007
|
|
|
Horren ondorioz esan dezakegu etorkizuna elebakarra ez dela izango, ezta elebiduna ere; etorkizuna eleanitza (eta kultur anitzekoa) omen dator, beste ikerketa batzuek ere kanpoko hizkuntzei (eta kulturei) lekua egitearen aldekoak baitira: Onartu beharreko pluraltasun horretan kanpoko euskal herritarrek ere(
|
euskal
diasporak zein etorkinek) badute zer esanik. (Hainbat egile, 2006:
|
|
|
Horren ondorioz esan dezakegu etorkizuna elebakarra ez dela izango, ezta elebiduna ere; etorkizuna eleanitza (eta kultur anitzekoa) omen dator, beste ikerketa batzuek ere kanpoko hizkuntzei (eta kulturei) lekua egitearen aldekoak baitira: Onartu beharreko pluraltasun horretan kanpoko euskal herritarrek ere(
|
euskal
diasporak zein etorkinek) badute zer esanik.
|
|
2008
|
|
|
Hiztegiaren tirada 1500 aletakoa izan zen. Azkuek Euskal Herriko euskaltzaleen artean, Europa osoko hizkuntzalari eta gune akademikoetan, zein Amerikako
|
euskal
diasporan harpidedunak lortzea espero zuen. Bere optimismoan, «creo que la edición podrá agotarse en un par de años» adierazi zion Etxegarairi47 Honek esperientzia handiagoa zuen ordea:
|
|
|
Amerikako
|
euskal
diasporan. Hola ziotsan Argentinako bere kontaktuari: «Por aquí sabemos que hay muchos vascos en ese país [Argentina], finosamantes los más del suyo [Euskal Herria]; gran parte de ellos con medio paragastarse unos pesos en cosas que les hablan al alma;» Hala ere, zera eranstenzuen, «y sin embargo aquí nos hemos hecho cruces de admiración no pocasveces viendo que nuestros Euskalzale, Ibaizabal, métodos prácticos paraaprender el vascuence, manuales de conversación,... etc. se hayan mareadomás en tierra que en atravesar el Atlántico.» Iraganeko esperientzia gora behera, oraingoan, korrespontsal sare bat antolatuz gauzak hobeto joatea esperozuen, zeren «si el patriotismo vasco de esa numerosa colonia no me secundaesta vez, tendré no pequeñas perdidas»50 Eta hola Amerikako adiskideei idatziz, tartean bere senide zen Jose Maria Larrea Buenos Airesko Laurak Batelkarteko buruari, hiztegiaren saltzaileak lortu zituen Argentinan, Mexikon, Perun eta Txilen51 Baita ale batzuk saldu ere.
|
|
|
Kanpainaren barnean eginen dituzten lanen beste atalen artean, talde bat alde juridikoaz arduratuko da, beste bat Parisko prentsarekin harremanetan sartzeaz, bat ikasle munduaz eta beste bat Ipar Euskal Herriko 250 bat elkarteren kontaktatzeaz, elkarte bat debekatzeko arriskuan dela eta haiek zer deritzoten jakiteko eta jakinarazteko. Lan talde bat
|
euskal
diasporarekin kontaktuan jartzeaz arduratuko da, eta beste bat ikasleekin. Hots, bada lan.
|
|
2009
|
|
|
Planetan barrena barreiaturik dauden euskaldunen lekukotasuna jasotzen duen formatua berreskuratu nahi du Euskal Telebistak Mondo Difficile saioaren bitartez. Haatik, asmoa ez da
|
euskal
diasporaren erretratu kostunbrista egitea, Euskaditik kanpo bizi diren euskaldunen esperientziak, gaur egungoak eta urbanoak marraztuko ditu tarte honek.
|
|
|
Liburu horren bidez Arabako elebakarrengana heldu nahi du Aldundiak, baita Arabako etorkinengana ere. Hartarako, liburua etorkinen nahiz
|
euskal
diasporako elkarteei bidali die Aldundiak.
|
|
|
Argentinako Alkartetxetik ere elkartasun mezua jaso du EAk, hango presidente Cesar Arrondoren eskutik.
|
Euskal
diaspora Euskal Herriko zortzigarren herrialdea dela iritzi dio EAk, eta harekin hartu emanak indartu eta haren parte hartzea sustatu nahi duela gogoratu du Irujok.
|
|
|
Haren ustez, Araba, Bizkai eta Gipuzkoan burutu berri diren hauteskundeek iruzurrean oinarritutako Eusko Jaurlaritza ezarriko dute, eta Euskal Herria eta euskara maite ez dituen lehendakari bat egongo da hemendik aurrera. Gainera, hainbat erakundetan gerta daitezkeen aldaketen aurrean,
|
euskal
diaspora ere kezkatuta dagoela dio Maltzagako Mahaiak. Hala, Mahai horretan euskal diasporaren ordezkari gisa dauden lau kideek elkarlanerako deia egin dute, eta Aberri Egunean parte hartzera animatu dituzte herritarrak.
|
|
|
Gainera, hainbat erakundetan gerta daitezkeen aldaketen aurrean, euskal diaspora ere kezkatuta dagoela dio Maltzagako Mahaiak. Hala, Mahai horretan
|
euskal
diasporaren ordezkari gisa dauden lau kideek elkarlanerako deia egin dute, eta Aberri Egunean parte hartzera animatu dituzte herritarrak.
|
|
|
|
Euskal
diaspora izango dute aztergai 50 ikerlarik
|
|
|
|
Euskal
diasporaren gaineko ikerketak aurkeztu eta hauen gainean jardungo dute munduko hainbat tokitatik etorritako adituek aste honetan Arrasaten.
|
|
|
hartuko dute parte, eta
|
euskal
diasporak Euskal herrian zein
|
|
|
mintegiak baditu berrikuntza batzuk. Adibidez,
|
euskal
diaspora
|
|
|
Bai, hori da.
|
Euskal
diasporak duen egitekoaren garrantzia nabarmendu nahi dugu. Euskaldunek Latinoamerikan sortu duten ondarea gogoratzea funtsezkotzat jotzen dugu.
|
|
|
Kanta geopolitikoari eskainitako atalari dagokionez, azpimarratu beharra dago ezen bertsolaritzaren eskutik edukiz, erreferentziez eta baita poetikaz ere bete zela
|
euskal
diasporaren ideia. Gai horri heldu zioten ospetsuenak Pello Otaño eta Basarri izan ziren.
|
|
2010
|
|
|
Plaza jendez lepo zegoela, Txileko, Argentinako, Uruguaiko eta Mexikoko
|
euskal
diasporako ordezkari zenbaitek igorritako mezua irakurri zuen Maite Aristegik. Bertan, diasporako ordezkariek aldarrikatu dute Euskal Herria denen artean eraikitzeko beharra dagoela:
|
|
|
Beti kezkatuta nazioarteko eremuan gutaz uste eta esan dezaketenaz, eta, horregatik, ekarpena egin zuen estaturik gabeko nazioetako gobernuen sare bat osatzeko, garapen iraunkorraren alde;
|
Euskal
Diasporarekiko ere kezka izugarria zuen.
|
|
|
Dokumentala hemen. Elko (Nevada) komunitateko euskaldunen historiak idazteko gogotan jaiotako proiektuak dira biak ala biak, eta munduko
|
euskal
diasporaren zati horrek batzen ditu.
|
|
|
Lopez Boisera joan da eta Jose Luis Bilbao Bizkaiko diputatu nagusiarekin elkartu da bidean.
|
Euskal
diasporaren Jaialdian izan da lehendakaria. Bertan hitzaldia eman du agintariak.
|
|
|
Nacho Reig eta Gorka Bilbao zinemagileek zuzendutako lana Ameriketako Estatu Batuetako mendebaldean bizi diren etorkin euskaldunen berri ematen digu. Filmak herrimina, atzerriko herrialde batean bizitza duina izateko borroka eta komunitate bateko kide sentitzea ditu ardatz, eta abiapuntu hori duela, munduko
|
euskal
diasporaren zati baten egoera erakutsiko du, ikuspuntu errealista batetik begiratuta. Filmaren soinu banda Audience taldeak egin du, eta gernikarrek hilaren 20an kaleratuko dute lan berri hori.
|
|
|
Euskaldunok bost kontinenteetan barrena ibili bagara, eta ibili bagabiltza ere, Hego Amerika da, dudarik gabe,
|
euskal
diasporaren kokaleku garrantzitsuena, eta bertako herrien artean Argentina izan da kopuru handienean hartu gaituena. Argentina eta Uruguaiko panpetan du jatorria landatuko dugun azken zuhaitzak, onbuakalegia.
|
|
|
1936 Gerra Zibilak eragindakoerbesteratze politikoa. Kopuru aldetik txikiagoa zen, baina, erbesteratu horienezaugarri politikoak zirela medio, eragin handia izan zuen itsasoz bestaldean osoerrotuta zegoen
|
euskal
diasporan.
|
|
|
Gure ekonomiari kanpoan ateak zabaltzeko lan egin dugu SPRIren delegazio eta bulegoen bidez. Euskarari eta euskal kulturari munduko ate eta leihoak zabaldu nahi izan dizkiogu unibertsitateetan irakurle sarea antolatuz; Amerikan, Asian eta Europan, Euskal Etxeen bidez, gazte eta helduei euskarazko eskolak eskainiz. Eta, Euskaditik kanpoko presentziaz ari garela, nola ahaztu mundu osoan zehar, baina batez ere Ipar eta Hego Amerikan, barreiaturik dagoen
|
euskal
diasporarekin harremana sendotzeko egindako lana.
|
|
|
Ahanzturaren zulo beltzak irentsi ditu euskaldun izengabeok.
|
Euskal
diasporaren gaineko telebistako programak gorabehera, edota azterketa akademikoak ugarituz joan arren, hemen gelditu direnen artean ia zeharo ezabatu da joandakoen gomuta.
|
|
2011
|
|
|
«AEBetan bezala, Euskal Herrian landa eremu asko dago, eta ezin hobeak dira farol hauek eremu horietarako, argindar beharrik ez baitute eta, beraz, ez baita inongo kablerik pasa behar».Boisen du, Idahoko hiriburuan, Inovus Solar etxeak egoitza nagusia. AEBetara emigratu zuten
|
euskal
diasporako gehienak eskualde horretan finkatu ziren, eta enpresako fundatzaileetako batzuk euskal jatorrikoak dira. Horrek bultzatu du produktua Europara esportatzeko bidea Euskal Herritik egitea.Nahiz eta hasiera batean Euskal Herria ez dirudien farol horiek probatzeko leku aproposena, Martinek azaldu du produktua egoera zailean ba ote zebilen probatu nahi zutela, ondoren Europara zabaldu ahal izateko.
|
|
|
Astebetean, Argentinako
|
euskal
diasporak topagune bat izango du, dantza, musika eta gastronomiaren inguruanLarunbatean, euskal etxeetako ordezkariak bilduko dira; igandea festa eguna izango da
|
|
|
Hala ere, aipamen berezia merezi du 1981ean egin zutenak, urrats nabarmena izan baitzen Argentinako erakundeen eta Eusko Jaurlaritzako harremanetan. Aldi hartan, hain zuzen, Euskadiko ordezkariek parte hartu zuten, Argentinako
|
euskal
diasporaren errealitatearekin harreman zuzena izateraino; harrituta, hunkituta eta, batez ere, bizikizun harekin konprometituta geratu ziren. Hortaz, bada, berebiziko garrantzia hartu zuen Euskal Herrian 1982rako antolatzen ari ziren Munduko Euskal Kongresuak; oraindik ere, zirrara biziz gogoratu ohi dute orduko partaideek
|
|
|
" Euskal artzainak bezala, historiara pasa da". Jakina da egungo
|
euskal
diasporak ez duela zerikusirik Amerikanuak en deskribatzen denarekin. Nola aldatu da Douglassen ikuspegia euskal amerikarrarekiko?
|
|
|
Hamar urteko joan etorrien emaitza da. Kazetariarekin aritu gara Douglassen bizitzaz, pentsaeraz, jarduera akademikoaz eta
|
euskal
diasporaz oro har.
|
|
|
Oriolen jardunaldi hark halako arrakasta izan zuen non haren sailak artikuluak argitaratu baitzituen behin behineko inprimaketa bidez. Hurrengo urtean Hego Ameriketako
|
euskal
diaspora batzuetan ikerketa bat zuzentzen ari nintzen eta artikuluaren kopia batzuk eraman nituen. Euskal nazionalismoaz Stanley Paynek egiten zuen tratamenduaren aldean oso bestelakoa zen Miltonek eta biok nahita eta oso asmo garbiz egin genuena:
|
|
2012
|
|
|
Igotz Ziarreta bizkaitarra ezaguna egin da Euskal Herrian, Bartzelonan eta beste hainbat lekutan, berak egindako argazki eta diseinu lanengatik.
|
Euskal
diasporan lan egiten du, Bartzelonako Euskal Etxean, eta bere sormen lanek askoren jakin mina piztu dute, euskal tradizioa eta modernitatea uztartzen baitituzte eta bestelako irudia erakutsi. Kataluniako hiriburuko diseinu eta kultura eragile honen lan deigarriak hemen dituzue ikusgai:
|
|
|
Manuel Irastorza eta Alejo Conti
|
euskal
diasporako irakasleekin hizketan
|
|
|
|
Euskal
diasporan euskara irakasle aritzen diren hamasei lagun Lazkaoko Maizpide barnetegian bi astez izan dira Gaztemundu programaren bitartez. Euskara irakaskuntzan trebakuntza gehiago izateko ikastaroa jaso dute bertan.
|
|
|
Jakina den moduan, euskal herritarrek historian zehar emigratu behar izandute,
|
euskal
diaspora deitutakoa horren erakusgarri izanik. Hausnarketa bereziabehar luke Euskal Herri kanpoko euskal jatorrikoek estatu berrian izan beharrekopaperak.
|
|
|
Apologia horretan, Etxabe Barrokoaren erretorikaalegorikoaz baliatuko da, euskara amandre zahar eta ohoragarri baten itxuranzuzenean hitz egiten jarriz. Liburua Mexikon argitaratu zuen, hots,
|
euskal
diasporan, eta lekuneak hein batean esplikatzen du liburuaren tonu nostalgiko eta melankolikoa.Kontuan harturik aurrerantzeko apologista guztiak Etxaberen ikuspuntu diasporikoeta antikolonialari atxikiko zaizkiola, apologia euskalduna atlantikoa dela onartubehar da eta «indiarren» eskubideen eztabaida atlantikoaren testuinguruan bakarrikuler daitekeela. Hurrengo sailean azalduko dudanez, apologiaren jite atlantikoaksubjektu euskaldunaren izaera ez modernoa eta bere inperialismo hispanikoarekikoerlazioa esplikatzen du.
|
|
|
Abeltzaintzari esker aberastea lortu zuen, ordea, 1837an Nafarroa Behereko Donaixti herritik joandako Pierre Lurok, ondorengoei 375.000ha, 300.000 ardi eta 150.000 behi utzita. Gaur egun, Argentinako 40 milioi biztanleetatik %10ek du euskal jatorria, 15.000 euskal deitura zerrenda daitezke, 15.000 pertsona dabiltza
|
euskal
diasporaz arduratzen diren 85 elkartetan eta 500 aritzen dira euskara ikasteko eskolak ematen. Euskal Herriaren eta Argentinaren arteko harremanak sendotzeko sorturiko egitura ugari daude, Iparraldeko Euskal Argentina, adibidez.
|
|
|
|
Euskal
diasporan sarritan protagonista bereziak, bitxiak, pertsonalitate berezikoak ezagutu dira; horietako bat, zalantzarik gabe, Juan Goyanarte arrasatearra izan da. Abenturazalea, bidaia zalea, idazlea, argitaratzailea, etxalde handi baten jabea, aberatsa, liberala... berarena misterioz eta hutsunez beteriko biografia dugu.
|
|
2013
|
|
|
Prentsa oharrean jakitera eman dutenez, Pakea Bizkaiako tripulazioak Durangoko Udalaren \" Mikeldi\" oroigarria emango dio Montevideokoari.
|
Euskal
diasporarekin elkartuko dira bertan. Durangoko Bruno Mauricio Zabala izan zen Montevideoko fundatzailea 1724.urtean.
|
|
|
Prentsa oharrean jakitera eman dutenez, Pakea Bizkaiako tripulazioak Durangoko Udalaren “Mikeldi” oroigarria emango dio Montevideokoari.
|
Euskal
diasporarekin elkartuko dira bertan. Durangoko Bruno Mauricio Zabala izan zen Montevideoko fundatzailea 1724.urtean.
|
|
|
Gizarte hezkuntza proiektua zabaltzeaz gain, tripulatzaileak
|
euskal
diasporarekin elkartuko dira. Otsailaren 22 inguruan, Pakea Bizkaia Montevideotik abiatuko da, Atlantikoaren zeharkaldiari hasiera emateko.
|
|
|
Montevideon, euskal komunitateak eta autoritateek egingo diete harrera tripulazioari. Gizarte hezkuntza proiektua zabaltzeaz gain hitzaldi eta ate irekien egunean, tripulatzaileak Haize Hegoak Euskal Etxeko
|
euskal
diasporarekin elkartuko dira. Horrez gain, Durangoko Udaleko Mikeldi oroigarria emango diote Montevideokoari.
|
|
|
«Horrek mesede egin zigun, Euskal Herriaren egoeraren berri zabaldu baikenuen mundu osora». Bieterrek bere hitzaldia amaitu zuen
|
euskal
diasporak konponbidearen alde egin dezakeen lana azpimarratuz: «Euskal diasporakoek bat egiten dugu autodeterminazio eskubidearen alde, eta gure babesa beti izango duzue; eskubide sinplea da, eta errespetatu beharrekoa.
|
|
|
4 jelkaldian Jose Mendiaga bera izanen da Ameriketara joango dena,
|
euskal
diasporarekin harremanetan sartuz. 5 jelkaldian satanak atera ziren lehen aldiz eta oholtzako ate gorriaren gaineko deabrüa dantzan hasi zen.
|
|
|
Douglass eta Bilbaoren esanetan, erakundeak" erantzun positibo argia aurkitu zuen euskaldun emigratuen artean. Hori, besterik gabe ere,
|
euskal
diasporaren leialtasun etnikoen iraunkortasunaren lekukotza adierazgarria da". (Douglass eta Bilbao, 1986:
|
|
2014
|
|
|
|
Euskal
diaspora ikertzeko eta bertako kulturaren artxiboa sortzeko helburuarekin, Etxepare Euskal Institutuak Jon Bilbao katedra berria sortu du. Historialari eta biografoaren mendeurrena gogoratzeko asmoarekin erabaki dute katedra haren izenarekin bataiatzea.
|
|
|
Ikerketaren lehen faseak bi urte iraungo du, eta Memoria Bizia:
|
euskal
diasporaren oinordetza biziari buruzko proiektua izena jarri diote. Jon Bilbao katedra berriarekin batera, Etxeparek martxan jarriko ditu urteroko beste lau katedra:
|
|
|
Hala, elkarteak Jon Bilbao Visiting Research Fellow iker keta beka sortu du, urtero edo bi urtetik behin berritzeko asmoarekin. «Garrantzitsua da
|
euskal
diasporaren testigantza jaso tzea, kultura eta hizkuntzaren bilakaera aztertzeko balioko duelako». Belaunaldien testigantza Katedra berriari Jon Bilbao izena jarri izana «ohorea» da Oiarzabalentzat, profesional moduan ikertzearekin batera bere familia ezagutzen duelako.
|
|
|
jai egunak antolatu dituzte Muskizen eta Bilboko Errekalde auzoan, eta aurkezpena egingo dute Amoroton (12:30). Itsasoz bestalde, Buenos Airesen ere emango dute dinamikaren berri,
|
euskal
diasporaren eskutik.
|
|
|
1982an, erakundearekin akordio batera iritsi ostean, Mexikora erbesteratu nintzen. Han apenas izan nuen harremanik
|
euskal
diasporarekin. Bai, nire erabakia izan zen.
|
|
|
Aspaldian ari eta beti segitzen dutenak, hoien artean izen batzu berexi behar eta Jean Ithourria senpertarra, Jean Pierre Curutchet heletarra eta Pettan Idiart makearra. Gogoan ere sail berezi batzuz arduratzen direnak, dela pilotaz, dela" Jainkoa, Bizia, Jendea" z, dela
|
euskal
diasporaz eta hor agurtzen dugu Joseba Etxarri-k deraman lan guziz goresgarria.
|
|
2015
|
|
|
Gaztea da New Yorkeko
|
euskal
diaspora. Saiora gerturatutakoen adin tartea 35 urtekoa izango zen.
|
|
|
Ezagutu genituen
|
euskal
diasporako belaunaldiak eta euren kezkak. Batzuek etorkizun iluna ikusten zioten euskaltasunaren jarraipenari, eta beste batzuek, gazteenek akaso, argi utzi ziguten gogoz eusten zietela gure kulturaren sustraiei.
|
|
|
Urte hartako urtarrilean joan nintzen lehenengoz Renora,
|
euskal
diasporaren hiriburuetako batera, hango unibertsitateko Euskal Ikerketa Gunean doktore tesia egitera, hain zuzen ere ETAren bukaera prozesuari buruz. 2010eko udaberrian ikerketa proiektua aurkeztu nuenean, batek baino gehiagok egin zidan galdera:
|
|
|
Joanden astean agertu beharra ginuen Joseba Etxarriren artikulu hau,
|
Euskal
Diasporaren kronikan (16 orrialdean). Ipar Amerikatik igorria zaukun, Renoko eskualdetik, basamortuan barna doan Boiserateko bide luzea hartu aitzin.
|
|
|
Bertzeak bertze, Gaby Etchebarne eta Audrey Hoc en liburu/ dvd dokumentu hunkigarria, Argentinako desagertuez. Jacques Ospital en" Afrikanoak", frangotan ahantzi izan baitugu
|
euskal
diasporaren adar emankor hori," Amerikanoak" fagoratuz. Eta hor ukanen dugu ere Dourisboure beskoiztarraren" Bahnar deitu salbaiak", Vietnamgo populu hortaz frantsesez idatzitako lekukotasuna, Jean Elizalde Zerbitzari k euskaratua eta gaur Henri Duhauk moldatua.
|
|
|
Jakina da Euskaldunak munduan barna badabiltzala aspaldi huntan. Eta
|
euskal
diaspora horri pentsatzean, Amerika eta Asia jiten zaiku maizenik gogora. Bainan Afrika ere kurritua dute Euskaldunek, eta ez guti.
|
|
|
Dolu handi bat badaukala, euskararik ez jakitea. " Beti senditu naiz
|
euskal
diasporako kide" dio. Gaur ohoretan da, molde bikoitzean.
|
|
|
Joseba Etxarri Argentinan dugu, La Pampa-ren erdi erdian. Astearte goizean telefonoz juntatu gaitu, errateko Internet konekziorik ez zezakeela ukan, eta ondorioz
|
Euskal
Diasporaren kronikarik ez ginuela ukanen. Helduden asterako oro konpondua izanen delako menturan, goraintziak Josebari.
|
|
|
Haurrak zoriontsu sendi ziren eta ingurukoak loriatuak.
|
Euskal
diasporakoak gogoan antolatu besta labur bainan alegera hau antolatzerakoan, Arberoa ikastolakoen nahikaria zen Euskal Herritik kanpo bizi diren euskaldunez oroitzea eta haieri ahalaz keinuño baten helaraztea. Euskal diaspora doi bat ezagutzeko parada ukan dute ikasleek, aitzineko egunetan, bereziki Maite Petotegi Ameriketan luzaz bizi izan denaren eta Benoit Etcheverry" 8 herrialdeak" irrati emankizuneko arduradunaren lekukotasun interesgarri eta hunkigarrieri esker.
|
|
|
Euskal diasporakoak gogoan antolatu besta labur bainan alegera hau antolatzerakoan, Arberoa ikastolakoen nahikaria zen Euskal Herritik kanpo bizi diren euskaldunez oroitzea eta haieri ahalaz keinuño baten helaraztea.
|
Euskal
diaspora doi bat ezagutzeko parada ukan dute ikasleek, aitzineko egunetan, bereziki Maite Petotegi Ameriketan luzaz bizi izan denaren eta Benoit Etcheverry" 8 herrialdeak" irrati emankizuneko arduradunaren lekukotasun interesgarri eta hunkigarrieri esker. Arberoa ikastolaren
|
|
|
|
Euskal
Diasporak antolatzen dute urriaren 16an, 19:00etan, Lapurdi gelan filmatua izanen den eztabaida bat. Gaia:
|
|
|
Hastapena, Euskadiko Urkullu lehendakariaren hitzekin agitu zen eta ondotik hiru egunez, ostiraleraino luzatu dira saioak. Mintzagai hartu dira, besteak beste, euskara, emazteen berdintasuna euskal etxeetan, gazteria, euskal liburutegi numerikoa,
|
euskal
diasporaren historia zenbait lurraldetan, ‘Memoria Bizia’ eta euskaldun immigranteen lekukotasuna grabatu eta gordetzeko planak... Partzuer izan direnen artean, Estatu Batuetako NABOko presidentea, Valerie Etcharren Arrechea, eta Argentinako FEVAkoa, Hugo Andiazabal, baina baita beste hainbat herrialdetakoak ere, Kanada eta Quebec-etik Txile eta Argentinaraino, tartean Australia eta Japoniakoak edo Europakoak, erran nahi baita Frantzia, Espainia, Belgika, Italia, Ingalaterra, Alemania...
|
|
|
Ainhoa Sarasua zutela aurkezle, parte hartu duten zortzi bertsulari gazteeri juntatuak ziren Ameriketatik etorri Martin Goicoetchea, Johnny Curutchet eta Frantxoa Bidaurreta. Arrats hortan, entzulea goxatu da eta bururatzean, sail desberdinetako publikoaren sariak banatuak izan dira
|
Euskal
Diasporakoen eskutik. Saio hunen berri irakur daiteke, Beñat Soule Bertsularien Lagunak elkarteko kideak joanden astean egin bilduman.
|
|
|
Gogoeta horietarik, lau idei nagusi atera dira: ) historia eta kultur gune bat egitea;) lekuko garapen ekonomikoa sustatuko duen gunea;)
|
euskal
diaspora eta nafartarren arteko zubi izaitea;) elkarbizitzarako toki hautatua, ainitz gisetako elgarretaratzeak eginen diren tokia. Hauek denak, emeki emeki onduko diren gaiak.
|
|
2016
|
|
|
Beharbada, izango dira idazle gehiago Euskal Herritik kanpo euskaraz idatziko dutenak. Adibidez,
|
euskal
diasporako kideek gero eta jakin min handiagoa daukate euskal kontuen gainean, eta etorkizunean errazagoa izango da haientzat ere euskal kulturaren jardueretan parte hartzea. Lehen esan dudanez, Internet eta beste baliabide batzuk erabiliz, euskal komunitate «birtuala» handituz joango da eta espero izatekoa da egunen batean idazle gehiago plazaratzea (ez dakit antzerkian edo beste generoetan, poesian edo narratiban, adibidez).
|
|
|
Bestalde, nazioarteko %9 horri so eginez, badirudi
|
euskal
diasporako webguneei buruz ari garela, baina Josu Waliño Fundazioko Zuzendari Nagusiaren esanetan (k.p.),, diasporak oso domeinu gutxi ditu[?]. Kanpoko domeinu gehienak Euskal Herritik kanpoko enpresenak dira, adibidez Google, Twitter, Mercadona, eta antzeko marka handiak.?
|
|
|
Euskara baino garrantzitsuagoa da dantza
|
euskal
diasporan. Euskaldun izateko Buenos Airesen, Montevideon edota Idahon dantzan jakin behar da.
|
|
|
Egurats hertsia begitantzen zitzaion hangoa Karmeleri. Eraginik izango zuen horretan Jesus Galindez euskal agentea New Yorken bahitu eta hiltzeak ere, CIAren oniritziarekin gainera, izu laborria zabaldu baitzen ondorioz
|
euskal
diasporan, babesgabe sentitzen ziren, kaltebera. Caracasen euskaldunek euskaldunekin izaten zituzten harreman estuenak, eta urteak igaro ahala fosildua zirudien denak, galdutako paradisuaren nostalgiak estaltzen zuen atmosfera, halako irrits ezin ase batek.
|
|
|
MUNDUAN GAINDI. Iragan asteburuan, bestalde, Euskararen Nazioarteko Eguna (ENE) ospatu da Euskal Herrian, baina Pirinioetako txokoan bezala
|
Euskal
Diaspora osoan, historikoki Diasporari bereziki lotua baita ospakizun hau. Hamarnaka izan dira han hemenka euskara goitituz eta euskal kultura ospatuz munduan antolatu diren hitzordu, besta eta elgarretaratzeak.
|
|
|
"
|
Euskal
diaspora artisten begiradan" erakusketa
|
|
|
|
Euskal
diaspora artisten begiradan erakusketa ibiltaria, Baionako Euskal Museotik eta Iruñeko Palacio del Contestabletik iragan ondoan, Donibane Garaziko Apezpikuen Presondegian ikusgai izanen da ekainaren 15etik uztailaren 31raino, Euskal Museoa eta Eusko Ikaskuntza antolatzaile. 19 artisten 21 obra ditu erakusketa horrek biltzen:
|
|
|
Montrealetik agurrik beroenak Herria astekariko adiskide guzieri. Hona Felixi eta neure partez Quebec-eko
|
euskal
diasporako berri batzu. Duela guti (agorrilaren 26tik 28ra) ukan dugu Montrealeko Euskal Etxeko 20 urtemugako besta ederra.
|
|
|
Gai hau harturik bi eguneko ikastaroa eginen du heldu den uztailaren 18 eta 19an Donostian Euskal Herriko Unibertsitateak bere Udako Ikastaroen baitan. Estatu Batuetako
|
euskal
diaspora, bereziki Boisekoa, ongi ezagutzen duen Imanol Galdos oñatiarra da ikastaroko koordinatzaile eta parte hartzaileen artean John Ysursa (AEB), Xabier Zubillaga (Argentina), Aitor Arruti (Katalunia), Marian Elorza eta Asier Vallejo (Eusko Jaurlaritza), Patrick Fitzgerald (Irlanda), Ivan Gimenez (Bizkaia) eta beste zenbait irakasle eta aditu arizanen dira. Ikastaroak" Euskal diasporaren papera (paper berria) 21 mendeko Euskal Herrian" dauka izenburu.
|
|
|
Estatu Batuetako euskal diaspora, bereziki Boisekoa, ongi ezagutzen duen Imanol Galdos oñatiarra da ikastaroko koordinatzaile eta parte hartzaileen artean John Ysursa (AEB), Xabier Zubillaga (Argentina), Aitor Arruti (Katalunia), Marian Elorza eta Asier Vallejo (Eusko Jaurlaritza), Patrick Fitzgerald (Irlanda), Ivan Gimenez (Bizkaia) eta beste zenbait irakasle eta aditu arizanen dira. Ikastaroak"
|
Euskal
diasporaren papera (paper berria) 21 mendeko Euskal Herrian" dauka izenburu. Interesgarria izanen da hain segur gure diasporaren egungo egoeraz ez ezik, ‘nora ari giren’ arrengura dutenentzat, geroaren bideak prestatzen ari ote giren edo ahal edo behar bezain azkar ote giren galdera egiten dutenentzat.
|