|
2008
|
|
|
Aska dezagun hortaz lehendabizi Euskal Herria, dimentsio politikoa? gero horren ondoren berez eratorriko omen da-eta herri euskaldunaren, dimentsio soziolinguistikoa,
|
euskal
nazio kulturala, iraultza.
|
|
|
Beste muturrean tiraka dabiltzan euskaltzaleek, aldiz, nazioaren alde eta izari bakarreko definizio hori ez dute berretsi nahi inondik ere. Ez dute uste nazio politikoak gaurko testuinguru soziolinguistikoan eta kulturalean
|
euskal
nazio kulturala eta linguistikoa sortzeko berezko gaitasunik daukanik. Euskal nazio politikoari uko egin gabe, jakina, baina euskal nazio linguistikoa eta kulturala dute amets azken hauek.
|
|
|
Horregatik, jadanik ez dago barne kidetasunik eta identitaterik abertzaletasunaren eta euskalduntasunaren artean: hots, auzo herrietan bezala, gurean ez dago
|
euskal
nazio kulturalaren eta nazio politikoaren arteko osagarritasunik eta identitaterik. Abertzaletasunak, nahita ere, ezin du herri euskaldunaren ahotsik ordezkatu; damurik, bere ahotsa, dagoeneko, herri alienatuaren ahotsa delako.
|
|
|
Are gehiago, ez du aski euskara erabiltze soilarekin. Gauzak dauden daudenean egonda,
|
euskal
nazio kulturalaren etorkizuna ikatza baino beltzagoa izanda, ez da nahikoa hori. Abertzale batek euskal nazio kulturalaren aldeko politika on bat egin nahi izatekotan, nazio kultural horren egungo egoera zehatz mehatz ezagutu behar luke, betiko elementu diskurtsiboetan galdu gabe.
|
|
|
Gauzak dauden daudenean egonda, euskal nazio kulturalaren etorkizuna ikatza baino beltzagoa izanda, ez da nahikoa hori. Abertzale batek
|
euskal
nazio kulturalaren aldeko politika on bat egin nahi izatekotan, nazio kultural horren egungo egoera zehatz mehatz ezagutu behar luke, betiko elementu diskurtsiboetan galdu gabe. On da oinarrizko baldintza politiko orokorraren premia azpimarratzea, dagokion autodeterminazio eskubidea tarteko; haatik, ez da aski herri euskaldunaren zoria nazio politiko horretan nola txertatzen den zehaztu gabe aritzea.
|
|
|
Dudarik gabe, nik neuk noraezeko deritzot euskara idatziaren normalizazioari inolako euskal naziorik eraikiko badugu, baina ez deritzot aski nazio eraikuntzaren neurria euskararen corpus aferara mugatzeari. Beraz, ezbairik gabe,, bai
|
euskal
nazio kulturalari?, aldi berean nazio politikoaren oinarriak jartzeko balio baldin badu;, ez euskal nazio kulturalari, nazio politikoaren eraikuntza asmorik ez baldin badago tarteko.
|
|
|
Dudarik gabe, nik neuk noraezeko deritzot euskara idatziaren normalizazioari inolako euskal naziorik eraikiko badugu, baina ez deritzot aski nazio eraikuntzaren neurria euskararen corpus aferara mugatzeari. Beraz, ezbairik gabe,, bai euskal nazio kulturalari?, aldi berean nazio politikoaren oinarriak jartzeko balio baldin badu;, ez
|
euskal
nazio kulturalari, nazio politikoaren eraikuntza asmorik ez baldin badago tarteko.
|
|
|
nazio politikoaren eraikuntza asmorik ez baldin badago tarteko. Halaber,, bai ekintzaile abertzalearen nazio politikoari?, aldi berean
|
euskal
nazio kulturalaren eraikuntza barne baldin badago;, ez nazio politikoari?, euskal nazio kulturalaren proiekturik ez baldin badago tarteko. Batak bestea du berme eta iraupen oinarri; besteak bata du bere izatearen zentzu.
|
|
|
nazio politikoaren eraikuntza asmorik ez baldin badago tarteko. Halaber,, bai ekintzaile abertzalearen nazio politikoari?, aldi berean euskal nazio kulturalaren eraikuntza barne baldin badago;, ez nazio politikoari?,
|
euskal
nazio kulturalaren proiekturik ez baldin badago tarteko. Batak bestea du berme eta iraupen oinarri; besteak bata du bere izatearen zentzu.
|
|
|
Garatek nahiago du
|
euskal
nazio kultural euskalduna euskal nazio politiko erdaldun burujabea baino. Nik ere bai.
|
|
|
Abertzaletasunaren kezka nagusiak herri euskaldunaren zoritik txit urrun dabiltza; hori ere etengabeko beste zantzu bat da euskaltzalearen pentsamenduan. Noiz edo noiz, halere, euskalduntasun minak edo mirak jota sentitzen direnean edo, ohartu bide dira
|
euskal
nazio kulturalaren galerari aurre egiteko darabiltzaten bitartekoak eta bideak ez direla nahikoa. Beharbada, Garaikoetxearen ondoko aitorpen hauxe izan liteke diogunaren lekuko:
|
|
|
Eleizalde bergararra EAJko ideologo nagusietakoa zen, orobat sabindar eskolako euskalari onenetakoa (nahiz hizkuntzalari gisa hainbat muga izan). Azkuek bezala
|
euskal
nazioa kulturala eraikitzeko interes berezia zuen, hezkuntzaz kezkatuz, euskararen batasunaren aldekoa izanik eta euskal musikaren zalea orobat. Hala ere, apaiz irakaslea ez bezala, Eleizalde alderdi gizona zen erabat, eta Sabino Aranaren jarraitzaile sutsua hainbat arlotan.
|
|
|
Hola, bai 1891ko Azkue foruzaleak zein 1895az geroztiko Azkue abertzaleak, biek
|
euskal
nazio kultural beraren alde lan egin zuten. Proiektu horren bertsio foruzalean, euskal nazio kulturala Espainia plural baten parte gisa kokatuko zen, eta bertsio abertzalean euskal nazio kulturala Espainiatik esentzialki desberdintzat izango zuen Azkuek, nahiz taktikoki hari aliatuta egotea komenigarri ikusi.
|
|
|
Hola, bai 1891ko Azkue foruzaleak zein 1895az geroztiko Azkue abertzaleak, biek euskal nazio kultural beraren alde lan egin zuten. Proiektu horren bertsio foruzalean,
|
euskal
nazio kulturala Espainia plural baten parte gisa kokatuko zen, eta bertsio abertzalean euskal nazio kulturala Espainiatik esentzialki desberdintzat izango zuen Azkuek, nahiz taktikoki hari aliatuta egotea komenigarri ikusi. Edozein kasutan, bertsio bietan, desberdintasun politikoak egon arren, kulturalki euskal nazio proiektu bertsua ageri da.
|
|
|
Hola, bai 1891ko Azkue foruzaleak zein 1895az geroztiko Azkue abertzaleak, biek euskal nazio kultural beraren alde lan egin zuten. Proiektu horren bertsio foruzalean, euskal nazio kulturala Espainia plural baten parte gisa kokatuko zen, eta bertsio abertzalean
|
euskal
nazio kulturala Espainiatik esentzialki desberdintzat izango zuen Azkuek, nahiz taktikoki hari aliatuta egotea komenigarri ikusi. Edozein kasutan, bertsio bietan, desberdintasun politikoak egon arren, kulturalki euskal nazio proiektu bertsua ageri da.
|
|
|
zein izan zen Azkueren ekarpena? Funtsean
|
euskal
nazio kultural bat eraikitzen saiatu zela erantzun daiteke. Horri lotuta daude arestian aipaturiko arlo ugariak.
|
|
|
Ondorengo belaunaldiek halaxe oroitu dute, apaiz eruditu eta zientifiko «apolitiko» gisa. Baina Azkue, oroz gain,
|
euskal
nazio kulturala eraiki gura zuen intelektuala izan zen.
|
|
2012
|
|
|
A. Pascual Iturriagak ildo politikoan jarri zuen euskaltzaletasuna. Liberal foruzaleak
|
euskal
nazio kulturalaren oinarriak landu zituzten eta ondoren euskal nazio politikoarenak ere. Hala ere, liberal foruzaleen artean, ohikoena, bi abertzaletasunen alde egitea zen eta biak elkarkide egitea:
|
|
2014
|
|
|
EKTren aurtengo gai ardatza"
|
euskal
nazio kulturalaren aurrerabidea" izango da, Arexolaleibaren hitzetan, eta Sarrionandiak bi hitzaldi egingo ditu: " Kanpotik gure herria nola ikusi izan duen eta aurrera begira nola ikusten duen, batetik; eta bestetik, euskal literatura azken hamarkadetan, ze eman duen eta ze erronka dituen".
|
|
2019
|
|
|
gisa. Baina Azkue, oroz gain,
|
euskal
nazio kulturala gura zuen intelektuala izan zen.
|
|
2020
|
|
|
menpekotasun kulturala. Hortik askatzeko, lehenik, aitortzea dugu ezinbesteko, hots, prentsa, liburuak, ikus entzunezkoak gaztelaniaz kontsumitzen ditugula gehienbat, euskarazko eskaintza urriagoa delako, besteak beste, eta horrela,
|
euskal
nazio kulturala flako eta kaskar atxikitzen dugula.
|
|
|
Zalantzarik gabe, euskal nazioak berariazkoak dituen munduko gainontzeko nazio eta herrien eskubide politikoak aldarrikatu behar ditu, eta ahalegina egin behar du ahalik eta egitura politiko propio eta sendoena lortzeko. Ukaezina da horrek lukeen garrantzia
|
euskal
nazio kulturalaren eta nazio politikoaren babeserako. Baina abiapuntua egungo komunitatearen gizarte kapitaletik eraiki daitekeena da; ahalduntze prozesu horrek ekarri luke erakundetze politikorako indarra.
|
|
|
Euskal Herriaren etorkizuna ezin joka genezake karta bakar horretara. XXI. mendeak eskaintzen ditu
|
euskal
nazio kulturala eta nazio politikoa indartzeko kanpoko faktoreekiko dependentziatik urruntzen diren aukerak.
|