|
2002
|
|
|
XIX. mendeaz geroztik, merkatu, nazionalen? garapenarekin indartutaatera zen muga, eta neurri handian
|
Euskal
Herri kontinentalaren eta penintsularraren arteko komunikazioetarako oztopoa izan zen, bakoitza bere merkaturantzorientatuago egotean. Hori aldatu egin da estatu espainiarra Europako Batasuneansartu ostean, eta batez ere Europako Barne Merkatuaren sorreraren ondorioz, horrek Europako merkatu bakarra den errealitate berri hori kontuan hartuko duenazpiegitura sarea eskatzen baitu.
|
|
2008
|
|
|
Batetik Euskal Herria bat eta bakarra dela sinesten dugunontzako edo, beste gabe, Europa Batuan nahi edo ez bizi garenontzako. Honekin batera mugaz iparraldeko edo hegoaldeko biztanle edo edukinak aipatzerakoan beste hainbeste esan genezake, bereiztekotan hor ditugu sei edo zazpi herrialde edo geografoak erabiltzen dituzten ikuspuntuetatik, Euskal Herri Penintsularra edo
|
Euskal
Herri kontinentala. Bien tartean, muga?
|
|
2009
|
|
|
etorkinen gaia euskararen perspektibatik, hain zuzen. Gaia zenbait ikuspegitik garatuko da, besteak beste, ikuspegi soziodemografikotik, soziolinguistikotik, juridikotik, hezkuntza alderditik etab. Era berean,
|
Euskal
Herri kontinentalean, helduaroan, euskara ikasten ari diren ikasleen azterketa berri bat ere aurkeztuko da. Halaber, hezkuntzan garatutako zenbait esperientzia zein eskualde batzuetan etorkinen integrazioa sustatzeko egitasmo batzuen berri ere emango da.
|
|
|
etorkinen gaia euskararen perspektibatik, hain zuzen. Gaia zenbait ikuspegitik garatuko da, besteak beste, ikuspegi soziodemografikotik, soziolinguistikotik, juridikotik, hezkuntza alderditik etab. Era berean,
|
Euskal
Herri kontinentalean, helduaroan, euskara ikasten ari diren ikasleen azterketa berri bat ere aurkeztuko da. Halaber, hezkuntzan garatutako zenbait esperientzia zein eskualde batzuetan etorkinen integrazioa sustatzeko egitasmo batzuen berri ere emango da.
|
|
|
Araba, Behe Nafarroa, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa eta Zuberoa.
|
Euskal
Herri kontinentala Iparraldeko hirurak izango dira eta penintsularra Hegoaldeko laurak.
|
|
2010
|
|
|
Beste komikiaz are informazio gutxiago eskainiko dugu, misterio giroan gaudenez: antzerkilari ezagun batek egin du gidoia,
|
Euskal
Herri kontinentaleko mendietan dago girotua eta... horraino irakurriko dugu, oraingoz.
|
|
2012
|
|
|
Iparraldea?
|
Euskal
Herri kontinentala. Ala Theodore Lefebvre batek izendatzen zuen Pirineo Atlantiko Oriental hura?
|
|
2018
|
|
|
Euskal Herri penintsularrak, Zumalakarregi buru, fronte bakarra osatu zuen Espainiako tropen aurka.
|
Euskal
Herri kontinentalekoek ere karlistak sostengatu zituzten, armak helaraziz edo errefuxiatuei harrera eginez. Agosti Xaho idazle zuberotarrak argiki sostengatu zuen Zumalakarregi, 233 haren baitan ikusten baitzuen Euskal Herriaren independentziaren gidaria.234 Agosti Xaho da froga euskal karlismoak, berez, ez zeukala espainiar atzerakoiekin zerikusi ideologikorik.
|
|
|
Xahok borroka armatua aldarrikatu zuen. Segur zen Frantziako gobernuak Zumalakarregiren eta Euskal Herriaren independentziaren kontrako erasoa egitea galdegiten bazuen,
|
Euskal
Herri kontinentalekoak ez zirela borrokatuko Euskal Herri penintsularrekoen kontra. Xahoren apustua zen Euskal Herria askatzea bi estatuen aztaparretatik eta bi aldeak batzea nazio berean.
|
|
|
Nafarroa Garaiak, gisa hartan, Baionako porturako sarbidea galdu zuen. Aldaketa haiek eragin zuzena izan zuten
|
Euskal
Herri kontinentaleko artisautzarentzat, beren merkatuak sekulako gainbehera jasan zuelako aduana haren ondorioz.242 Landak basamortu bat ziren XIX. mendeko Frantzian.243 Horrek berak erakusten du Euskal Herri kontinentalarentzat Frantzia urrun gelditzen zela, eten handi bat zegoela iparralderantz. Aldiz, harreman egonkorrak eta naturalak mendiz bestaldeko euskaldunekin zituzten.
|
|
|
Nafarroa Garaiak, gisa hartan, Baionako porturako sarbidea galdu zuen. Aldaketa haiek eragin zuzena izan zuten Euskal Herri kontinentaleko artisautzarentzat, beren merkatuak sekulako gainbehera jasan zuelako aduana haren ondorioz.242 Landak basamortu bat ziren XIX. mendeko Frantzian.243 Horrek berak erakusten du
|
Euskal
Herri kontinentalarentzat Frantzia urrun gelditzen zela, eten handi bat zegoela iparralderantz. Aldiz, harreman egonkorrak eta naturalak mendiz bestaldeko euskaldunekin zituzten.
|
|
|
Euskal Herri penintsularraren eta Espainiaren arteko harremana anitz gaiztotu zen 1876ko porrotaren ondorioz. Garai berean,
|
Euskal
Herri kontinentalean bezala, penintsularrean ere zabaltzen ari zen gisa bateko aberri handiaren eta aberri txikiaren kontzeptua. Intelektual batzuek defendatu zuten" baskongadoa" izatea erabat bateragarria zela espainola izatearekin.247 1839ra arte, Euskal Herri penintsularrak Espainiarekiko zeukan atxikimendua bakarrik agertzen zen Koroarekiko leialtasun adierazpenetan.
|
|
|
Lore Jokoak antolatzen hasi zenean, Anton Abadiak amesten zuen biltzea Euskal Herriko alde guztietako olerkariak.252 Ekimen hura, lehen aldiz, Elizondon antolatu zuten 1879an. Orduz geroztik, 1897ra arte, urtero aldizkatu zuten Lore Jokoen lekua, batean
|
Euskal
Herri kontinentalean, bestean penintsularrean (Araban ez zen sekula antolatu): Maule, Irun, Markina, Urnieta, Azkaine, Kanbo, Doneztebe, lurreta, Donibane Lohizune, Azpeitia, Donibane Garazi, Bera eta Areatzan gaindi ibili ziren lehiaketa haiek.253 Frantziako Hirugarren Errepublika zentralista eta jakobinoaren eta Espainiaren erasoen gainetik, euskaldunak elkartzeko beharra nabari zen.
|
|
|
Xabier Zabaltzaren ustez, XIX. mendean izan ziren gerlek eragina izan zuten" Laurak bat" etik" Zazpiak bat" erako jauzian. Izan ere, Frantziako iraultzaren garaian
|
Euskal
Herri kontinentaleko jende anitz joan zen babes bila mendiz bestaldera; eta 20 urte geroago Euskal Herri penintsularrekoek zeharkatu zuten mendia Lehen Gerra Karlista garaian; 20 urte geroago berriz, Bigarren
|
|
|
Lore Jokoak ospatu ziren herriak. gerra karlistan. Hirugarren Errepublika garaiko lege laikoen ondorioz,
|
Euskal
Herri kontinentaleko apaiz eta fraide anitzek lekuak hustu behar izan zituzten. Anitzek Lazkaon izan zuten aterpea.254
|
|
|
|
Euskal
Herri kontinentalean anitzez ahulagoa zen euskal kontzientzia nazionala, baina bazegoen zerbait. Iparragirrek Lehen Gerra Karlistaren ondotik idatzi zuen" Gernikako Arbola" bertso sorta zabaldu zen baita Euskal Herri kontinentalera ere.
|
|
|
Euskal Herri kontinentalean anitzez ahulagoa zen euskal kontzientzia nazionala, baina bazegoen zerbait. Iparragirrek Lehen Gerra Karlistaren ondotik idatzi zuen" Gernikako Arbola" bertso sorta zabaldu zen baita
|
Euskal
Herri kontinentalera ere.
|
|
|
Azkenean, proiektu politikoetatik laster gelditu ziren bazterrean
|
Euskal
Herri kontinentala eta" Zazpiak bat" aldarria. Aldiz, Euskal Herri penintsularreko lau probintzien arteko sintoniaren adierazle izan zen 1895ean Gipuzkoako diputazioak Espainiako Gobernuari egin zion eskaera:
|
|
|
Euskal Herri penintsularrean bazegoen sektore indartsu bat, prentsa batez ere, Espainiako batasunaren aldekoa.
|
Euskal
Herri kontinentalean, Zaldubi, Goihenetxe eta haien lagunek osatzen zuten Eskualduna astekaria ere ez zen ildo haren aldekoa. Piarres Broussainek Ramiro Azkueri idatzi zion gutun batean azaldu zuen Eskualduna astekariak nola moztu zion artikulu baten zati gehiena.
|
|
|
Orduko giroak anitz ahuldu zuen" Zazpiak Bat" ikurra.
|
Euskal
Herri kontinentaleko idazle franko Frantziaren aldera lerratu ziren, Euskal Herri penintsularreko zenbaitengandik urrunduz.
|
|
|
Jimeno Juriok azpimarratzen duen gisan, Nafarroa Garaiko diputatuek kongresu hartan parte hartzeak berak erakusten du Nafarroa Garaia Euskal Herriaren parte ikusten zutela. Azken hamarkadetan" Laurak bat" baizik ez bazen entzuten ere, Eusko Ikaskuntzaren lehen kongresuak
|
Euskal
Herri kontinentaleko intelektualak eta agintariak ere hartu zituen, besteak beste Jean Ibarnegarai diputatua.272
|
|
|
Milaka errefuxiatu heldu ziren Lapurdira eta Nafarroa Beherera, gerratik ihesi; baina lekuko euskaldunek ez zieten ongietorri berorik egin. Garai hartako Eliza eta klase politikoa eskuin muturrekoak ziren,
|
Euskal
Herri kontinental gehienean. Jean Ibarnegarai diputatuak eragin handia zeukan, eta argi eta garbi agertzen zen Francoren alde.
|
|
|
Eguna egunkariko kronika batean azaldu zuten
|
Euskal
Herri kontinentaleko gehienek frantses egunkarien bidez bakarrik zeukatela gerraren berri; horregatik uste zutela alde batetik zirela" kristotarrak" eta bestetik" deabrutarrak", eta euskal gudariak" itsutasunez edo erokeriz" zihoazela" infernutarrekin".
|
|
|
Ordurako Bigarren Mundu Gerra betean sartua zen Europa; abertzaleek espero zuten Alemaniaren eta Italiaren kontra gerran ari ziren estatuek gero Espainiaren aurka eginen zutela, eta horri esker Euskal Herria askatu ahal izanen zela. Izan ere, Frantziaren babesa espero zuelako, Irujok ez zituen sartu bere proiektuan
|
Euskal
Herri kontinentaleko eremuak.302 Parisen sartu zen lehenetakoa izan zen Gernika batailoia. Horregatik, Charles De Gaulle Frantziako erresistentziako buruzagiak eskertu zituen euskaldunak, hitz emanez ez zituela ahantziko.
|
|
|
Exilio masiboak anitz eztitu baziren ere 1945etik landa, urtero ehunka batzuk joaten ziren
|
Euskal
Herri kontinentalera eta Frantziara, arrazoi politikoengatik, ekonomikoengatik edota familiarekin elkartzeko asmoz. Baziren, halaber, soldaduskatik ihes egiteagatik joan zirenak.
|
|
|
Bigarren Mundu Gerra bukatu ondoko urteetan ere izan ziren errefuxiatuak kontuan hartuz, ez ziren hamar urte baino anitzez gehiago iragan ETAko lehenbiziko kideak (Txillardegi, Julen Madariaga, Federico Krutwig...) Lapurdira joaten hasi bitartean, 1961ean.306 Handik urte gutxira, 1969an, Telesforo Monzonek eta Piarres Larzabalek Anai Artea elkartea sortu zuten Donibane Lohizunen, iheslari belaunaldi berriari harrera egiteko. Urte berean,
|
Euskal
Herri kontinentaleko 96 apaizek errepresio frankistaren kontrako adierazpen bat argitaratu zuten, errepresio hura pairatzen zuten euskaldunen alde eginez.
|
|
|
Euskal Herriko txistularien elkartea 1927an sortua zen. Hastapenean Euskal Herri penintsularreko txistulariak biltzen zituen; gerora,
|
Euskal
Herri kontinentalekoak ere juntatu zitzaizkion. 1969an, Euskal dantzarien biltzarra sortu zuten.
|
|
|
Euskal Herri osoko kantariak biltzen zituzten. Arte plastikoan, Jorge Oteizaren inguruan sortu zen Gaur taldea, Euskal Herriko hainbat artista biltzen zituena, eta talde hark inspiraturik, Emen Bizkaian, Orain Araban, Danok Nafarroa Garaian eta Baita
|
Euskal
Herri kontinentalean. Bertsolaritza Euskal Herri guztiko bertsolarien artea eta bidegurutzea zen.
|
|
|
1968an sortu zen, Arantzazun (Oñati). Hartan ere eragin handia izan zuten garai bateko eta besteko errefuxiatuek (Monzonek eta Txillardegik adibidez) eta
|
Euskal
Herri kontinentaleko abertzaleek, besteak beste Roger Idiart apezak eta Jean Louis Davant Enbatako kideak. 1964an txosten bat idatzi zuten, ordurako EAJren, ETAren, Enbataren eta Elizaren babesa lorturik.
|
|
|
Behialakoak alde batera utzirik (Leizarraga, Axular...) euskara baturanzko lehen urratsak XIX. mendean egin bide ziren,
|
Euskal
Herri kontinentalean, testu idatzietarako nafar lapurtera euskalki berri baten sorrerarekin. Lehenago ere, Oihenartek berak garrantzia eman zion euskaldunek elkar ulertzeari.
|
|
|
Euskal ortografia bat arautu zuten XIX. mendeko
|
Euskal
Herri kontinentaleko idazleek. Ortografia eta euskara proto batu hura erabili zen XIX. mende bukaerako eta XX. mende hastapeneko literaturan eta, oroz gainetik, Eskualduna eta Gure Herria aldizkarietan.
|
|
|
Hor ere hasi ziren harremanak sendotzen.
|
Euskal
Herri kontinentaleko kooperatiba mugimendua inspiratu zuen Mondragon taldearen esperientziak, 1956tik aitzina.312 Tokiko ekonomiaren pizkundean garrantzia handia izan zuten zenbait ikastetxe kristauk, 1960tik goiti. Ateraldiak antolatu zituzten Arrasatera, hango kooperatibak ezagutzeko.
|
|
|
Hain zuzen, tokian tokiko garapen ekonomikoa parte hartzailea izan behar zen, garai hartako sustatzaileen iritziz. 1974an Partzuer elkartea sortu zuten,
|
Euskal
Herri kontinentalean kooperatibak sortzen laguntzeko.
|
|
|
Xabier Itzainaren arabera,
|
Euskal
Herri kontinentalean kooperatibismoa bultzatzearen beste arrazoi bat zen abertzaletasuna. Mugimendu abertzalearen programa ekonomikoaren oinarrian zegoen kooperatibismoa.
|
|
|
|
Euskal
Herri kontinentaleko mugimendu kooperatibistaren inspiratzaile izan zen, baita ere, Frantziako mugimendu kooperatibista, nahiz eta Euskal Herriko eta Frantziako mugimenduek ez zeukaten zerikusirik elkarrekin, harremanak eduki arren: Frantzian kooperatibak sortzen ziren, maiz, galbidean zeuden enpresak salbatzeko; Euskal Herri kontinentalean, aldiz," ezerezetik" sortzen ziren kooperatibak.314 Bistan denez, mugimendu horrek erro sakonagoak zituen, auzolanerako tradizioa uztartu baitzuten industriarekin.
|
|
|
Euskal Herri kontinentaleko mugimendu kooperatibistaren inspiratzaile izan zen, baita ere, Frantziako mugimendu kooperatibista, nahiz eta Euskal Herriko eta Frantziako mugimenduek ez zeukaten zerikusirik elkarrekin, harremanak eduki arren: Frantzian kooperatibak sortzen ziren, maiz, galbidean zeuden enpresak salbatzeko;
|
Euskal
Herri kontinentalean, aldiz," ezerezetik" sortzen ziren kooperatibak.314 Bistan denez, mugimendu horrek erro sakonagoak zituen, auzolanerako tradizioa uztartu baitzuten industriarekin. Alde horretatik ere, Euskal Herri kontinentaleko mugimenduak antz eta lotura handiagoa zeukan Euskal Herri penintsularrekoarekin.
|
|
|
Frantzian kooperatibak sortzen ziren, maiz, galbidean zeuden enpresak salbatzeko; Euskal Herri kontinentalean, aldiz," ezerezetik" sortzen ziren kooperatibak.314 Bistan denez, mugimendu horrek erro sakonagoak zituen, auzolanerako tradizioa uztartu baitzuten industriarekin. Alde horretatik ere,
|
Euskal
Herri kontinentaleko mugimenduak antz eta lotura handiagoa zeukan Euskal Herri penintsularrekoarekin.
|
|
|
Euskadiko Kutxa (Caja Laboral) Mondragon taldeko bankuak lagundu zuen, zuzenean,
|
Euskal
Herri kontinentaleko mugimendua, Denek kooperatiba sortzean, 1979an. Sinbolo garrantzitsua zen Euskal Herriarentzat, euskal esparru ekonomiko nazionala sortzeko bidea ireki zuelako.
|
|
|
Arrosako Denek enpresak, adibidez, porrot egin zuen. Porrot hark
|
Euskal
Herri kontinentaleko mugimendu abertzalearen estrategia ekonomikoa eta politikoa aldatzea eragin zuen. Euskal Herri kontinentaleko mugimendu ekonomikoaren eta Mondragon taldearen arteko harremanak urritu ziren.
|
|
|
Porrot hark Euskal Herri kontinentaleko mugimendu abertzalearen estrategia ekonomikoa eta politikoa aldatzea eragin zuen.
|
Euskal
Herri kontinentaleko mugimendu ekonomikoaren eta Mondragon taldearen arteko harremanak urritu ziren. Industria eta barnealdeko ekonomikoa sustatu beharrean, hirugarren sektoreari eta Baionako eremuari eman zitzaion lehentasun guztia.
|
|
|
Errefuxiatuen belaunaldiak eragina izan zuen
|
Euskal
Herri kontinentaleko mugimendu abertzale politiko antolatuaren sorreran ere. 1963an, Enbata mugimendu politikoaren agerraldiarekin batera, Itsasun Aberri Eguna ospatu zuten.
|
|
|
Ugutz Robles Arangiz, Iñaki Urtizberea, Xabier Lete, Patxika Erramuzpe, Lourdes Iriondo, Peio Ospital, Pantxoa Carrere, Benito Lertxundi eta Manex Pagola. sortu zen urte berean, Baionan. Euskal Herri penintsularreko Euskal Alderdi Sozialistarekin (EAS) bat eginez, 1975ean, EHAS alderdia osatu zuten.317 Ezker Abertzalearen sorlekua
|
Euskal
Herri kontinentalean kokatzen du Igor Ahedok, 318 hain zuzen, HASI mugimenduaren oinordekoa izan zelako EHAS alderdia. Ezkerreko alderdi nazional hura 1978an desagertu zen.
|
|
|
|
Euskal
Herri kontinentaleko mugimendu abertzaleari buruz, 1986tik goiti, sistematikoki hauteskunde guztietan aurkezteko erabakia hartu zutelako.
|
|
|
Bitxi dena da EAEk egiten duen mugatze hori bera gertatzen dela Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoa izendatzeko ere: frantsesez Pays Basque
|
Euskal
Herri kontinentala baizik ez da. Azken hilabeteetan anitz erabiltzen da" Euskal Lurraldeak" kontzeptua.
|
|
|
Euskal estatu hori zazpi probintzien artekoa izanen zen. Horren aitzineko urratsa zatekeen, lehenik, alde bakoitzaren erakundeak indartzea edo
|
Euskal
Herri kontinentalak euskal departamendua lortzea, eta bigarrenik, denen arteko hurbilketarantz joatea.
|
|
|
Herri Batasunak aurreikusten zuen lehen urratsa zen Euskal Herri penintsular osoa batzea eta
|
Euskal
Herri kontinentalarekiko harremanak sendotzea. Herri Batasunaren sorrerako adierazpenak aldarrikatu zuen" Autonomi Estatutua Hego Euskadirentzat", 1978an.
|
|
|
|
Euskal
Herri kontinentaleko alderdi abertzaleek lehen urrats gisa ikusten zuten berezko erakunde politiko bat lortzea: " Iparraldeko Biltzarra".
|
|
|
1992tik landa, ezker abertzaleak erabaki zuen" nazio osorako estrategiak eta tresnak behar" zituela.340 ETAk harremanak hasi zituen IKrekin. Bat egitea ere proposatu zion, nahiz eta IKk nehoiz ez zion erantzun.341 Ordurako ETAk ulertua zuen
|
Euskal
Herri kontinentalak ez ziola balio babesleku gisa, eta IKren ekinbidea ez zela oztopo izan, 70eko eta 80ko hamarkadan uste zuenaren kontrara.342
|
|
|
Testuinguru hartan, Herri Batasunak harreman iraunkorrak hasi zituen
|
Euskal
Herri kontinentaleko ezker abertzaleko alderdi eta taldeekin. Urte batzuk lehenago Eusko Alkartasuna alderdi nazional gisa eratu zen 1986an, eta erabaki haren ondorioz EAJk ere Ipar Buru Batzarra sortu zuen.
|
|
|
Urte batzuk lehenago Eusko Alkartasuna alderdi nazional gisa eratu zen 1986an, eta erabaki haren ondorioz EAJk ere Ipar Buru Batzarra sortu zuen. EAJk aspaldian hasia zuen ibilbidea
|
Euskal
Herri kontinentalean, alderdiko buruzagiak hara joan baitziren, 1936ko gerratik landa.343 Frantziako Gobernuak onartu zuen EAJren presentzia," Iparraldeko politikagintzan muturra ez sartzearen truke". EAJk kontsulatua zabaldu zuen Baionan, Francoren diktaduraren kontra presioa egiteko helburuarekin.
|
|
|
50eko hamarkadatik aitzina, Frantziak EAJkoak kanporatu zituen eta egoitza hura frankisten esku utzi. Igor Ahedoren arabera, EAJk orduan galdu zuen
|
Euskal
Herri kontinentalean zeukan eragina.
|
|
|
|
Euskal
Herri kontinentaleko alderdi politikoek ez zuten begiratzen Bidasoaz bestaldera. Espainia oraindik Europako Batasunean ez zegoenean sartua," muga itxia zen interes faltaren lekuko", Izquierdoren arabera.344 Alderdi abertzaleek" errespetatzen" zuten Euskal Herri penintsularrean gertatzen zena, inondik ere sartu nahi izan gabe hango gaietan.
|
|
|
Espainia oraindik Europako Batasunean ez zegoenean sartua," muga itxia zen interes faltaren lekuko", Izquierdoren arabera.344 Alderdi abertzaleek" errespetatzen" zuten Euskal Herri penintsularrean gertatzen zena, inondik ere sartu nahi izan gabe hango gaietan.
|
Euskal
Herri kontinentaleko eragile politikoek interes gutxi zeukaten Euskal Herri penintsularrarekiko, bizimodua hobetzeko bidea ez bazen.
|
|
|
EMA (Ezkerreko Mugimendu Abertzalea), Euskal Batasuna eta Herriaren Alde
|
Euskal
Herri kontinentaleko ezker abertzaleko taldeak Herri Batasunarekin hasi ziren zenbait kanpaina antolatzen, 1994tik goiti. Elkarlan hark balio izan zuen nazio ikuspegi bat garatzeko, bai Euskal Herri penintsularreko ezker abertzaleko jendearen baitan, bai Euskal Herriko kontinentaleko militanteen baitan.
|
|
|
EMA (Ezkerreko Mugimendu Abertzalea), Euskal Batasuna eta Herriaren Alde Euskal Herri kontinentaleko ezker abertzaleko taldeak Herri Batasunarekin hasi ziren zenbait kanpaina antolatzen, 1994tik goiti. Elkarlan hark balio izan zuen nazio ikuspegi bat garatzeko, bai Euskal Herri penintsularreko ezker abertzaleko jendearen baitan, bai
|
Euskal
Herriko kontinentaleko militanteen baitan. Ezker abertzaleko alderdien arteko elkarlanaren testuinguruan," HBk etorkizuneko batasunerako oinarriak jarri zituen:
|
|
|
kontzientzia nazionala, nortasun sinboloak, hizkuntza, barne harremanak, ekonomia, kultura, kirola". 345 2000n, HB desagertu eta Batasuna alderdi nazionala sortu zuten. Garai berean egituratu zen LAB sindikatuaren adar bat Euskal Herri Kontinentalean.346 Geroago ELA sindikatuak sartu zuen sudurra
|
Euskal
Herri kontinentalean, ez sindikatu gisa, baizik eta Manu Robles Arangiz fundazioaren adar bat irekiz Baionan. Bestetik, Jarrai eta Gazteriak gazte mugimenduen fusio batetik atera zen Haika erakundea.
|
|
|
Udalbiltza sortu zenean, itxaropenez hartu zen bereziki
|
Euskal
Herri kontinentalean eta Nafarroa Garaian. Frantziak eta Nafarroako Gobernuak jartzen zituzten oztopoen aurrean, Udalbiltza laguntza bide garrantzitsu gisa ikusten zen, bestela eraiki ez zitezkeen zenbait azpiegituretarako.
|
|
|
Herriaren" ardatz nagusi linguistikoari" egin dio kalte handia, berez hizkuntzak biltzen dituen herritar horien arteko harremanak urritzea eragiten duelako. Egoera horrek Nafarroa Garaiko eta
|
Euskal
Herri kontinentaleko euskal nortasunaren ahultzea dakar. Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoa erakunde bakarrean elkartu beharrean, populazioz bi aldiz handiagoa den Biarno erdaldunarekin bateratu zituzten, euskaldunak gutxiengoa izatea eraginez.
|
|
|
Benta horiek hor daude oraino, oroitaraziz zerga politika ezberdina dagoela zubiaren alde batean eta bestean eta bi estatutan zatitua dela Euskal Herria. Prezio desorekatu horiek
|
Euskal
Herri kontinentaleko tabako saltzaileen kezka baizik ez dute eragiten, negozioa galtzen dutelako. Orobat, balio du jende xeheak erraten segi dezan" Espainian merkeagoa da".
|
|
|
Ahantzia maiz, periferia izaerara murriztua usu. " Periferia" dira Nafarroa Garaia,
|
Euskal
Herri kontinentala eta baita Araba ere. " Periferia" deitzen dituzte Euskal Herri mendebaldekoek.
|
|
|
Frantziaren kasuan, are garbiago izan da helburu hori, nazio eraikuntza uniformearen alde egin duelako. Bizkitartean, Euskal Herrian gauzak konplexuagoak dira, mugak ez baitu Euskal Herria banatzen, ez baitu urratzen" errealitate kultural" hori; horregatik ez du osoki funtzionatu frantses identitatearen errotze estrategiak,
|
Euskal
Herri kontinentaleko biztanleen artean, Murrayen ustez.32 Honen iritziz, Frantziak ez du lortu euskal identitatea ordezkatzea frantses identitatearen bidez. Bi identitateak nahasi direla dio.
|
|
|
Alabaina, osoaren izena zati batentzat erabiltzen denean, hortik kanpokoei are gehiago ukatzen zaie existentzia. Gauza bera gertatzen da
|
Euskal
Herri kontinentalean ere. Pays Basque izendapena mugatzen da Lapurdik, Nafarroa Behereak eta Zuberoak osatzen duten eremura, betiere ezagupenik ez duen eremura.
|
|
|
Batasunaren aldarrikapena sendo dago gaur egun, nola edo hala batasun horrek bizirik iraun duelako gaur arte. Arriskuan dago; eta arriskuan dago, azken urte gutxian, oportunismoagatik eta erakundetzeagatik gero eta urrunduago daudelako elkarrengandik mendebaldea, Nafarroa Garaia eta
|
Euskal
Herri kontinentala.
|
|
|
Pirinioetatik iparraldera beste bederatzi euskal tribu baziren (Tarbeli, Bigerri, Boiates, Basates, Elusates, Sotiates, Lactorates, Convenae eta Consoranni), gutxi gorabehera Garona ibairaino. Ez bide zen, aldiz, ia biztanlerik gaur egungo
|
Euskal
Herri kontinentalean, 1000 urtera arte.70
|
|
|
II. Mendean, Akitania bitan zatitu zuten, eta Garonatik Pirinioetarako eremuan sortu zuten Novempopulania probintzia. Novempopulaniako bederatzi herrietako bat zen
|
Euskal
Herri Kontinentala. Akize zen haren hiriburua (gaur egungo Landak ere Euskal Herri kontinentalean zeuden).
|
|
|
Novempopulaniako bederatzi herrietako bat zen Euskal Herri Kontinentala. Akize zen haren hiriburua (gaur egungo Landak ere
|
Euskal
Herri kontinentalean zeuden). Estrabonen arabera, bederatzi populu haiek euskaldun penintsularren tribu bertsukoak ziren.74 Erromatarrek Hispania gisa izendatu zuten Pirinioetatik beherako penintsula, eta Galia gisa, aldiz, Pirinioetatik iparralderakoa.
|
|
|
Aturri ibaiak zatitu zuen lehengo Vasconia, eta euskara galtzen hasi zen Aturritik iparraldera. Gaur egungo
|
Euskal
Herri kontinentalean, berriz, euskarak segitu zuen nagusi izaten. Hango herritarrek harreman estua izan zuten Iruñeko erresumako herritarrekin.
|
|
|
Gaztelak,
|
Euskal
Herri kontinentala eta Gaskoinia ere konkistatu nahi izan zituen. 1203an, Gaztelako erregeak Zuberoa eta Lapurdi okupatu zituen.
|
|
|
Frantziak behar du kultura subalterno bat pixka bat bizirik, turismorako, horrek ekonomia sustatzen duelako.
|
Euskal
Herri kontinentala horrekin bizi da. Turismoa xede duen iruditeria horretan, ez zaie inporta" souvenir" dendetan saltzea Andaluziako kulturako ezaugarriak, flamenko dantzariak edo zezenketen irudiak.
|
|
|
Horrek urratuko luke Frantziaren egalite printzipioa. Euskara ofiziala balitz
|
Euskal
Herri kontinentalean, Frantziako eta Euskal Herriko biztanleak ez lirateke baldintza beretan, lan bat bilatzeko tenorean. Legez, Lilleko herritar batek ezin du Bidarraiko herritar batek baino eskubide gutxiago eduki Basusarrin lan egiteko, frantses hiritar batek Frantzia guztian eduki behar lukeelako lan egiteko eskubide bera.
|
|
|
Hori da Frantziako Errepublikaren oinarria. Frantziaren batasuna bermatzeko —eta, horrekin batera,
|
Euskal
Herri kontinentalaren asimilazio eta suntsitze politikarekin segitzeko— bidea da hori.
|
|
|
Eta hizkuntza politika bera da lurraldearen barneko desoreka handien eragile, Thomas Pierreren370 arabera. Ez ofiziala izatearen ondorioz, euskara hizkuntza" erregional" edo" etniko" gisa ikusten da
|
Euskal
Herri kontinentalean, eta EAEn" eguneroko esfera sozial publikora" zabaldu da eta galduxe du izaera" etnikoa". Haatik, ez dute denek hain irakurketa baikorra egiten EAEko egoeraz.
|
|
|
diote euskara ikas dezatela nahi dutenek bakarrik," guztion" hizkuntza frantsesa dela eta, beraz, euskara ezin dela izan guztiona. Euskararen ofizialtasunaren bidez, euskara
|
Euskal
Herri kontinentaleko ikastetxe guztietan irakatsiko litzateke, legez; beraz ez litzateke gehiago" euskal jatorrikoen edota abertzaleen" hautua izanen soilik. " Hizkuntza despolitizatzeko" eta" desetnizizatzeko" bidea litzateke, Pierreren ustez.
|
|
|
Bada herritarren presioaz aparteko arrazoi bat ere, erakunde berri horren sortzeko erabakian. Ezer arautua ez zenean, garai batez Eusko Jaurlaritzak, Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Bizkaikoak
|
Euskal
Herri kontinentaleko euskarazko irakaskuntza lagundu izan dute (bai ikastolak, bai eskola elebidunak), besteak beste ikasleen arteko elkartrukeak sustatzeko. Frantziak ez zuen begi onez ikusten" beste estatu" bateko dirua sartzea; begi zinez txarrez ikusten bide zuena zen, laguntza haien bidez euskal elkartasun bat sortzen ari zela eta beraz Euskal Herriaren egituraketa gisako bat.
|
|
|
Beste aldi batez euskarari ukatzen zaion aitortzaz eta euskararen aldeko aldarrikapenari kentzen zaion sinesgarritasunaz harago, etiketak horrela egiteak erakusten du zein merkatu esparruri begira dagoen ekoizlea. Etiketa frantsesez egiten da uste delako eroslea erdalduna dela edo
|
Euskal
Herri kontinentaletik aparteko eroslea Frantzian dagoela. Horrek erakusten du zein herri ikuspegirekin ari diren lanean.
|
|
|
" Iparraldeko euskara" edo" Iparraldeko batua".
|
Euskal
Herri kontinentaleko lagun frankok aipatzen duena.
|
|
|
Ahanzten ote dute, adibidez, lapurtera hurbilago dela gipuzkeratik, zubereratik baino? " Iparraldeko euskara" terminoarekin aditzera ematen da badagoela halako hurbiltasun eta batasun bat
|
Euskal
Herri kontinentaleko euskalkien artean, nahiz eta desberdintasunen eta antzekotasunen bereizte marra ez duen Pirinioetako mendi-lerroak markatzen. Biziki antzekoak dira, berez, Baztango hizkerak eta Baigorri aldekoak.
|
|
|
Euskal Herri penintsularreko euskaldunak ulertzeko espainola jakin behar dela zioen Goizalde Landabasoren lagun batek, 373 aditzera emanez" Hegoaldeko" euskaldunek erdarakada anitz erabiltzen zutela, baina" Iparraldekoek" ez zutela hainbeste erabiltzen frantsesaren eragineko hitz edo esaerarik. Hori ez da horrela,
|
Euskal
Herri kontinentaleko euskaldunek gero eta gehiago erabiltzen dituzte frantses hitzak edo frantses esaeren euskal egokitzapenak. Gertatzen dena da, norbera ez dela ohartzen erdarakadak erabiltzen dituenean.
|
|
|
Ororen buru, euskalkien arteko desberdintasunez aparteko zerbait sortu da, nahiz eta horrek errealitatetik baino gehiago daukan aurreiritzietatik. Frantsesaren eta espainolaren eraginak sinetsarazi digu
|
Euskal
Herri kontinentalean eta penintsularrean erabiltzen diren euskarak desberdinegiak direla elkarren artean aise komunikatzeko. Hori gezurra dela ulertzeko modu hoberena da elkarren arteko komunikazio kanalak handitzea eta, alde horretatik, euskara batua erabiltzea eta euskara batuaren zabalkunde tresnak baliatzea, komunikabideak edo literatura kontsumitzean, adibidez.
|
|
|
Garbi dagoena da anitzez errazagoa dela espainol batentzat Euskal Herri penintsularreko unibertsitatean ikastea,
|
Euskal
Herri kontinentaleko euskaldunentzat baino. Gisa horretan, askok, unibertsitateko lekua bermatu nahiz, Euskal Herritik kanpora joateko hautua egiten dute; EHUn tokirik gabe gelditu direnek ere kanpora joan behar izaten dute.
|
|
|
Seaskako ikasleek EHUko eta Mondragon Unibertsitateko informazioa jasotzen badute ere, gutxi da gainerako eremuetatik Frantziako unibertsitateei buruz heltzen zaienarekin konparatuz. Bestetik, unibertsitate publikoan izen ematea garestiagoa da EHUn, Frantziako eta
|
Euskal
Herri kontinentaleko unibertsitatean baino.
|
|
|
Gazte anitzek, hala ere, nahiago izaten dute lanbide bat ikasten hasi. Tamalez, ez zegoen euskarazko lanbide heziketarik
|
Euskal
Herri kontinentalean. Seaskak mende erdia bete behar duen honetan, urrats handia izan da lizeo profesional bat irekitzea, 2017ko irailean.
|
|
|
Hori izan zen Hezkuntek proiektua. Gisa hartan lortu zuten urtero
|
Euskal
Herri kontinentaleko dozena bat ikaslek Araba, Bizkai edo Gipuzkoako lanbide heziketan ikastea. Kutxa, Eusko Jaurlaritza eta Lanbide Heziketako ikastetxe publikokoekin (Ikaslan) eta ikastetxe kontzertatuekin (Hetel) elkartuta zabaldu zieten bidea euskaraz ikasi nahi zuten lapurtar, behe nafar eta zuberotarrei, euskaraz ikasi ahal izateko.
|
|
|
El Mundo egunkariaren Euskal Herriko edizioak, Gara k, Euskaldunon Egunkaria k (gero Berria k) eta Deia k Euskal Herri osoko mapa jartzen zuten, bereizketarik gabe, nahiz eta El Mundo k
|
Euskal
Herri kontinentaleko informaziorik ez eman.
|
|
|
EiTBko albistegietako tituluetan, berrien% 53 ziren EAEri buruzkoak 2010ean, %6, 2 Nafarroa Garaiari buruzkoak eta% 1,2 bakarrik
|
Euskal
Herri kontinentalari buruzkoak, Aztikerrek382 egin zuen ikerketaren arabera. Euskal Herri penintsular osoari buruzkoak% 7,6 ziren eta Euskal Herriari buruzkoak %2, 9 Beste gisan errateko, Euskal Herri kontinentalak ez zeukan ia tokirik.
|
|
|
EiTBko albistegietako tituluetan, berrien% 53 ziren EAEri buruzkoak 2010ean, %6, 2 Nafarroa Garaiari buruzkoak eta% 1,2 bakarrik Euskal Herri kontinentalari buruzkoak, Aztikerrek382 egin zuen ikerketaren arabera. Euskal Herri penintsular osoari buruzkoak% 7,6 ziren eta Euskal Herriari buruzkoak %2, 9 Beste gisan errateko,
|
Euskal
Herri kontinentalak ez zeukan ia tokirik. Espainiako berriak berri guztien% 16,8 ziren, Nafarroa Garaikoak baino ia hiru aldiz gehiago.
|
|
|
|
Euskal
Herri kontinentala eta Nafarroa Garaia estatistika horietan agertzen dira nagusiki Euskadi Irratiari esker. Euskal Telebistako albistegietako lerro buruetan anitzez gutxiago agertzen ziren leku horiek.
|
|
|
Argia koek Beranduegi telebista saio umoretsuan egin zuten txiste baten sakontasuna agerian jarri du Anduagak.387
|
Euskal
Herri kontinentaleko abertzale batzuen duda erakutsi zuten: " Ipar Euskal Herriak independentzia bere kabuz lortu ala gainontzeko probintziei itxaron...
|
|
|
Eta hegoaldea horrela utzi? — Eta zeini inporta zaio, he go al de-a?". Ironia bikain horrekin islatu zuten nola senti daitekeen
|
Euskal
Herri kontinentaleko bat," Hegoaldeak" beti ahanzten duela iruditzen zaionean.
|
|
|
EiTBko umore saioetan
|
Euskal
Herri kontinentalak ez dauka ia batere presentziarik; ez da aipatzen ez baieztatzeko Euskal Herriaren parte dela, ez eta ere Euskal Herritik kanpo dagoela. Anduagaren iritziz, 388" aipu falta horrek, Ipar Euskal Herriarekiko erreferentzialtasuna galtzea ekartzen du".
|
|
|
Araba. Araba etengabe ahantzia dela dio Anduagak.389 Arabarrak eta
|
Euskal
Herri kontinentalekoak bezala, nafarrak ere ez dira ageri saio horietan.390
|
|
|
Zenbait aldiz agertzen dira
|
Euskal
Herri kontinentaleko herritarrei buruzko erreferentziak umore saioetan, hala ere. Anduaga392 ohartu da Euskal Herri kontinentaleko gizartea" baserri munduarekin" lotzen dutela," hiriko bizimodutik erabat aparte" balitz bezala.
|
|
|
Zenbait aldiz agertzen dira Euskal Herri kontinentaleko herritarrei buruzko erreferentziak umore saioetan, hala ere. Anduaga392 ohartu da
|
Euskal
Herri kontinentaleko gizartea" baserri munduarekin" lotzen dutela," hiriko bizimodutik erabat aparte" balitz bezala. Hango herritarren" kultura arkaiko eta folklorikoa" azpimarratzen dira.
|
|
|
Euskal Herri penintsularrekoak, ordea," orojakile eta aurreratu gisa" agertzen dira," kultura aberats eta joriaz gozatzeko aukera" dutenak. Gisa horretan,
|
Euskal
Herri kontinentaleko herritarrak dira" normaltasunetik at" daudenak. Euskal Herri penintsularreko hiritarren eta barnealdekoen artean ere egiten dute bereizketa hori Anduagak aztertu dituen umore saioek.
|
|
|
Euskal Herri penintsularreko hiritarren eta barnealdekoen artean ere egiten dute bereizketa hori Anduagak aztertu dituen umore saioek. Bitxi dena da, Euskal Herri penintsularreko baserritarrak
|
Euskal
Herri kontinentalekoetatik urrun kokatu nahi dituztela, aditzera emanez besteak frantsesak direla.
|
|
|
euskaldunen bereizte lerroa frantsesa eta espainola izatea da, umore saioetan. Alabaina,
|
Euskal
Herri kontinentalekoei" leporatzen" zaie frantsesak izatea, baina ez diete leporatzen Euskal Herri penintsularrekoei espainolak izatea. " Hala, Hego Euskal Herriko baserritarrak ez badira espainiar (tu) gisa hautematen, espainiar estatuarekiko loturarik dagoenik ere uste (edo ikusten) ez delako da.
|
|
|
Euskarazko komunikabideek edo prentsa abertzaleak ikuspegi nazionalagoa dute, baina" mugak" filtro lana egiten du:
|
Euskal
Herri kontinentalekoek gutxi aipatzen dute Euskal Herri penintsularra, eta alderantziz.
|
|
|
|
Euskal
Herri kontinentaleko herritarren ohiko sentsazioa da" Hegoaldeko" komunikabide horiek arras urrunekoak direla, ez dutela aski aipatzen" Iparraldea". Gauza bera kritikatzen ote diete Parisetik emititzen duten irratiei eta telebista kateei?
|
|
|
Zergatik da onargarriagoa Parisetik datorrena? Eman dezagun Euskal Telebistak, Euskadi Irratiak edo Berria k ez diotela merezi bezainbat oihartzun ematen
|
Euskal
Herri kontinentalari, zer erran behar lukete Pariseko komunikabideez. Euskal komunikabide nazionalekiko aurreiritzi horrek berak erakusten du nazio sentimendua zein ahula den euskal jendearen artean.
|
|
|
Euskal komunikabide nazionalekiko aurreiritzi horrek berak erakusten du nazio sentimendua zein ahula den euskal jendearen artean. Haatik, Frantziako kate batek" Euskal Herriari"(
|
Euskal
Herri kontinentalari) buruzko dokumental edo erreportaje bat egiten duenean, plazer handiz ikusten dira saio horiek. Dokumental horiek ez ote diote Frantziaren behar bati erantzuten?
|