|
2005
|
|
|
Azken denborotan Euskal Herria ezagunago egin da
|
euskal
talde armatua dela-eta. Alde batetik talde horrekegin dituen erasoengatik eta bestetik Espainiar Gobernuak talde hori madarikatzeko egiten duen propagandagatik.
|
|
2006
|
|
|
Horren ondorioz izandako erreakzioek Aberri Egunaren gainean eragin zuzena izan zuten. EAJk
|
euskal
talde armatuek egindako ekintza bortitza lehen aldiz gaitzetsi ez ezik, Aberri Egun bateratu horri ere bere laguntza kendu zion. Euskadiko Gobernuak eta hor bilduta zeuden PSOE eta ANV bezalako taldeek ere deialditik alde egin zuten.
|
|
2012
|
|
|
|
Euskal
talde armatuek, beren historian, 340 bat zibil hil dituzte182 Batzuek, 32 hautetsi bezala, zuzen zuzenean; beste batzuek, militar eta polizien aurkako ekintzen saihets ondorioetan; gainerako guztiak, denbora konkretu batean emendatu zen proportzioaz, atentatu itsuen biktima hutsak. Gehiago dena," nahigabeko istripuak" errepikatzen direnean, ezin esan daiteke" nahigabekoak" eta" istripuak" direla:
|
|
2015
|
|
|
Estradizioek eta deportazioek aurrena, eta entrega zuzenek gero, erretagoardiarik gabe utzi zuten ETA 1980ko hamarraldiaren erdialdean. Frantziako Estatua Espainiakoarekin elkarlanean hastea eta, ondorioz, ETAk Ipar Euskal Herriko babeslekua galtzea erabakigarria izango zen
|
euskal
talde armatuaren gaitasun militarraren bilakaeran. 1992an Bidarten ETAren zuzendaritzako hiru kideak atxilotu izana Frantziaren jarrera aldaketaren eta erretagoardiaren galeraren ondorio ikusgarriena baizik ez zen.
|
|
|
David C. Rapoportek proposatu eta adituen artean arrakasta izan duen sailkapenaren arabera,, terrorismoaren hirugarren olatuaren? gandorrean abiatu zen
|
euskal
talde armatua.
|
|
|
Frantsesez, Jean Pierre Massiasen liburua da aipagarriena. ETAren bukaera prozesua burutu baino lehenagokoa da, baina azken aroaren gakoak koherentziaz azaltzeko modua egin zuen.36 Iltzeari ia buruan eman zion Jacques Massey kazetariak, urtebete lehenago argitaratutako ETAren historia" sekretuan",
|
euskal
talde armatuaren bukaera molde desiragarriaren deskribapena egin zuenean: bakerako esperantza bakarra mugimendu independentistaren barneko indar harremanak aldatzea zen, Batasunak ETAri borroka armatua utz zezan eskatzea; ETAk modu positiboan erantzutea Batasunari," ez Espainiako Gobernuari"; horrela, mugimenduaren ohorea salbu litzateke eta Batasunak borrokaren lekukoa hartuko luke eremu politiko eta instituzionalean.
|
|
2020
|
|
|
Todos los días son tuyos (Egun guztiak zureak dira) 2008an estreinatutako film mexikarra da, José Luis Gutiérrez Ariasek zuzendua. Filma egiteko, zuzendaria Euskal Herrian bizitzen jarri zen zenbait hilabetez, eta, haren jarrera estetikoa zela eta, erabaki zuen, ohikoa ez dena, ez zuela
|
euskal
talde armatuaren eta Espainiaren arteko harremanari buruzko inongo kondena ikuspegirik hartuko.
|
|
2021
|
|
|
zapalkuntzaren aurkako borroka armatua zeramaten, injustua zen sistema baten kontra altxatu ziren.
|
Euskal
talde armatuen borrokak bazuen (eta badu) zentzua herri edo klase zapalduen historiaren barnean.
|
|
|
AErrepresioan inplikazioa@ izanen da
|
euskal
talde armatuen ekintza bakoitzari emanen diogun sailkapenaren oinarria, eta beharrezko da erabiliko ditudan irizpideen justifikatzea, ahal den neurrian bederen.
|
|
|
Poliziak helburu: Geroztik, ETAk eta
|
euskal
talde armatuek polizia izan dute ekintzen helburu nagusia.
|
|
|
|
Euskal
talde armatuek udaltzainen aurka burutuko dute nahikoa atentatu eta beste kasu batzuetan, Euskaditik kanpo bereziki, atentatuen saihets biktimak izanen dira; Estatu osoan, oro har, 30 biktima aipatzen dira. Denak ez dira atentatuak, buruz burukoak edo istripuak ere badira.
|
|
|
Urrats horren garrantzia ez da inoiz, nik dakidanez, eztabaidatu izan
|
euskal
talde armatuetan. Hasian hasi, edozein polizia hiltzeak balio zuen estatua borrokatzeko, eta joera jubilatu eta enparauei zabaldu zen.
|
|
|
Nire ustez, argia da ‘errugabeen ehiza’ euskal mentalitatean eta
|
euskal
talde armatuen jokaeran txertatua dela errepikatzea ezin daitekeela aurkeztu Heibergek berak errana balitz bezala.
|
|
|
Oro har,
|
euskal
talde armatuek 64 hildako egin dituzte, haietarik 55 ETA militarrak.
|
|
|
Bi pertsona hil zituzten Frantzian egun berean, Martin Eizagirre eta Aurelio Fernandez Caro, biak GRAPOkoak. Haien heriotzek ez dute harreman zuzenik
|
euskal
talde armatuekin, bai, berriz, gerla zikinarekin.
|
|
|
Euskadiko gatazkan bando bakar batek erabili zuen genero bortizkeria gerla arma bezala.
|
Euskal
talde armatuen partetik ez da" komunitate espainol demokratikoaren" aurkako horrelako ekintzarik, hau da emazteen bortxaketa, nik dakidanez behintzat.
|
|
|
Urte horietan hasi ziren hautetsi demokratikoak
|
euskal
talde armatuen ekintzen aurka agertzen, baina ez modu sistematiko batez.
|
|
|
Gure lanean,
|
euskal
talde armatu batek gerla zikinean ustezko partaide bati eman erantzuna bezala kontsideratu dugu.
|
|
|
1979an
|
euskal
talde armatuek 77 bat hildako egin zituzten.
|
|
|
Genozidio fisikorik ez dela izan, argia da. Bestalde,
|
euskal
talde armatuen dokumentuetan ez da espainiarrak masiboki hiltzeko edo deportatzeko deirik. Hasieran izan ziren formulazio erretorikoak bezala ikertu behar diren testu bakan, zahar eta hanpurus batzuk; 199 Bosgarren Biltzar Nagusia egin zenetik eta, beraz, borroka armatua gauzatu den garaietan, espainiarren aurkako testurik ez da Erakunde armatuek sinatu edo onartua.
|
|
|
1976an bezala, 1977an ere
|
euskal
talde armatuen ekintzak urriak izan ziren, urte bukaeran berpiztu arte. Ikerle askok aipatu du gobernu politikaren aurka bazela kritika politiko publiko nahikoa zorrotza (alegia, erreformari exigitzen zitzaizkiola frogak, eta horiek, bereziki, amnistia eta alderdi abertzaleen legalizazioa zirela), eta, isilean, su eten praktiko bat, ea Gobernuak urratsak egiten zituen negoziazio baterako.
|
|
|
Horiek horrela, lanaren kalkuluetan
|
euskal
talde armatuek egin 79 biktima kolateral agertzen dira.
|
|
|
Grafiko 4:
|
Euskal
talde armatuek hil kolateralak
|
|
|
Jakina da Michelinek ez zuela oso harreman onik
|
euskal
talde armatuekin. Maiatzean beste arduradun bat, Jesus Casanova, tiroz zauritua izan zen, eta Luis Herguetaren aurka zerbait bazebilela jakinarazi zion Zuzendaritzak poliziari.
|
|
|
Legearen mugak eta ekartzeko mekanika zer izan ziren ikusita,
|
euskal
talde armatuen analisia argia da: Gobernuaren borondate zikoitza herri borrokak eta ekintza armatuek gainditu dute.133
|
|
|
Ondorioak, urrunak oraino, geldiezinak izanen, eta larriak
|
Euskal
talde armatuentzat.
|
|
|
1978an, ETA Erakundeak hartu zuen ekintza armatuen protagonismoa: 70 bat hildako izan ziren
|
euskal
talde armatuen ekintzetan, gehienak ETA Militarrak eginak.
|
|
|
|
Euskal
talde armatuek hil zibilak:
|
|
|
|
Euskal
talde armatuen ekintzak:
|
|
|
|
Euskal
talde armatuek ekintzetan jarraitu zuten: zergatik?
|
|
|
|
Euskal
talde armatuen helburuak tradizio askatzailean ezarri dira, oso modu esplizituan: askatasun nazionala eta iraultza soziala.
|
|
|
|
Euskal
talde armatuek gauzatuak, zuzenki (ekintzak eta atentatuak), bortxatuak (buruz burukoak poliziekin) edo zeharka (artezilariak eta istripuak), 842 heriotza kasu atxiki ditugu ikergai.6
|
|
|
Talde gogor batzuekin konparaturik (IRA, zeinari ekintza guztiz indiskriminatuak %15, 6tan lotzen zaizkion, eta islamistak, bereziki), argi gelditzen da
|
euskal
talde armatuek indar bat egin zutela diskriminazioa begiratzeko.
|
|
|
Bi
|
euskal
talde armatuek denbora batez apaldu zituzten ekintza militarrak. Zer gertatuko ikusi arte?
|
|
|
126 ETAk edo
|
euskal
talde armatuek etsaiak (edo ustezko etsaiak) baztertzeko posibilitatea, 1976ko beste kasu batean aipatu zen; hau ere gelditu da argitzeke eta inork ez du ikertu, hain segur oso deserosoa delako: Annie Intxauspe xiberotarra eta Patrick Lee, 1976an Urdanibian desagertuak.
|
|
|
Eta horrela bukatzen da
|
euskal
talde armatuek Trantsizioan beren kargua zela eta hil politiko esanguratsuen zerrenda.
|
|
|
1983an,
|
euskal
talde armatuek 40 ekintza hilgarri egin zituzten: ETA Erakundeak, hogeita hamabi, Komando Autonomoek, zazpi; eta Oktaboek, bat.
|
|
|
|
Euskal
talde armatuek errealitate horren kontzientzia bazuten.
|
|
|
|
Euskal
talde armatuek behin baino gehiagotan asmatu dituzte horrelako operazioak, beti arrakastarik gabe.
|
|
|
124 Ez soilik
|
euskal
talde armatuen kasuan; Europa eta Ameriketako mugimenduetan ere aurkitzen dira aipamen horiek. Patrice Gueniffey," Genealogie du terrorisme contemporain", Le Debat, septembre octobre 2003.
|
|
|
Grafiko 11:
|
Euskal
talde armatuek egin hildakoak, urtez urte
|
|
|
Eta 2011ko prozesuan, Parisen, Goiburuk kontaktu horiek guztiak ukatu zituen. Carlosek nahikoa mespretxua erakutsi zuen
|
euskal
talde armatuari buruz, eta ez zuen gauza handirik argitu," ez zela oroitzen, ez zuela Goiburu ezagutzen eta horrelako gauzetan ibiltzeko mutiko oso gaztea izan zela orduan", erran zuen, nahasmenak argitu gabe.11
|
|
|
Historia honetan badira bi parte: lehena,
|
euskal
talde armatuen lankidetza Erdialde Amerikako mugimendu iraultzaile armatuekin, aipatu duguna.
|
|
2022
|
|
|
Lopez Adanek ere labur aipatzen ditu lerro batzuk gorago aipatu liburuan. Datuen faltan zabalik uzten du kasua, gehituz ezin dela baztertu ETAk edo
|
euskal
talde armaturen batek egin izana" etsaiak baztertzeko": " Hau ere gelditu da argitzeke eta inork ez du ikertu, hain segur oso deserosoa delako(...) Annie, errefuxiatuei hurbila, militantziatik baztertu zen; haren lagunak, argazkilariak, nonbait salatari fama bildu zuen.
|