|
2000
|
|
|
|
Euskal
mitologiako zenbait izaki, eta egungo mito bihurtu diren beste batzuek ere hartuz, bere bestiario propioa osatu du idazle alegiarrak. Batzuetan ironiaz, eta beti ere «kariño»z begiratzen die Euskal Herriko piztia bitxi hauei.
|
|
|
Bertan babestu ohi zen Mari jainkosa eta bertatik sorrarazten zituen ekaitzak, bere dohai bereziekin. Hala zioen Joxe Migel Barandiaranek idatzitako"
|
Euskal
Mitologia" n. Mari edo" Maya" (aitzinan esaten zen legez)" Villar de Maya" Soriako herrian ere ageri da.
|
|
|
|
EUSKAL
MITOLOGIAN OINARRITUTAKO IPUINA
|
|
2001
|
|
|
Azter dezagun, baina, hirugarren lantxo bat,"
|
euskal
mitologia" zeritzan izenburuaren azpian Luis Haranburu Altunak argitaratutako" Etxekoandrea edo mirabea". Hauxe zen idazleak azpimarratu nahi zuena:
|
|
|
Hondartza" zekarren mahaigainera 1971ko irailaren amaieran Luis Haranburu Altunak, astero astero idazten zuen bere"
|
Euskal
Mitologia" sailean. Eta hori, aurretik aitortu arren:
|
|
|
Orhi Pirinioetako 2.000tik gorako lehenbiziko tontorra izateaz gain (2.017 metro alegia), Iratiko mendien artean erregea da. Ohituraren arabera, bertan Mari bizi da,
|
euskal
mitologiaren jainkosa nagusia, eta bere basoetan Basajaun mitikoak ere gordeleku aurkitu zuen. Zuberotar esaera zahar batek ere dioen moduan," Orhiko txoria, Orhin laket".
|
|
|
Harrespilak, orokorrean hartuta, herri giroan" Jentil baratze" edo" Mairu baratze" izenekin ezagunak, tradizionalki
|
euskal
mitologiako pertsonaia horien ehorzketarekin lotuak joan izan dira. Gaur egun arte inguru honetan 30etik gora aurkitu badituzte ere, adituek gehiagorekin topo egitea espero dute.
|
|
|
Herensugea
|
euskal
mitologiako ohiko pertsonaia dugu64 Izan ere, bere jatorrikronologikoa zehaztea ezinezkoa zaigu. Antza denez, Aralarko herensugearen jatorria Erdi Aroko kondairan dago, beste santu askoren hagiografiekin antzekotasunakdituelarik.
|
|
|
" Sugaar"," sugoi" eta" kulebroren" kontuak gure gurasoen aho mihietan sarri entzun zitezkeen. Herensugeak, berriz, toki oso zabala eta beldurgarria du
|
euskal
mitologian eta antzinateko ipuinetan.
|
|
2002
|
|
|
Narratzaile taldea hirugarren plano narratiboarekin osatzen da, elezaharretako Mari jainkosak bigarren pertsonan kontatuta datorren mitiko poetikoenarekin. Margari, Trinidoren emaztea, da
|
euskal
mitologiako jainkosa horren testuaren hartzailea.
|
|
|
Jada ez zion ezertarako balio. Irribarrea atera zitzaion, gero– Gaizki gogoratzen ez badut,
|
euskal
mitologiako Mari jainkosa Maddi bezala ere ezagutzen zen. Ba, Maddi bere bikotearekin elkartzen zenean, hau da, larrua jotzen zutenean, ekaitza izaten zen.
|
|
2003
|
|
|
Proiektu handinahitsu bat da nirea. Eta hor,
|
euskal
mitologiaren aberastasun handian han hemenka munduan bildu ditudan beste ikur folkloriko batzuk txertatu nahi nituzke, lotura zuzena daukatelako. Izan ere, euskal mitologiako kontakizunak eta munduan zehar agertzen diren beste kontakizun batzuk oso antzekoak dira.
|
|
|
Eta hor, euskal mitologiaren aberastasun handian han hemenka munduan bildu ditudan beste ikur folkloriko batzuk txertatu nahi nituzke, lotura zuzena daukatelako. Izan ere,
|
euskal
mitologiako kontakizunak eta munduan zehar agertzen diren beste kontakizun batzuk oso antzekoak dira. Baina horrez gain badut beste asmo txiki bat, eta da euskalkien ekarria erakartzea euskara batura.
|
|
|
Eta, gainera,
|
euskal
mitologia asmatzeaz beste lanik egin zuen Chahok: hala nola, Voyage en Navarre pendant l, insurrection des Basques() idatzi, Zumalakarregiren epopeia kontatzeko.
|
|
|
" Beti gauzak horrela izan dira eta hala izango dira" horrek jada ez du balio; berrikuntza, modernitatea, gainera datorkie eta zerbait egin behar dute horri aurre egin eta jatorrizko bizimodua babesteko. Inongo zalantzarik gabe,
|
euskal
mitologia tradizionalaren potentzialitate ideologikoa garatuko duten idazleen artean lehenengo eta nagusietakoa Larramendi dugu.
|
|
|
Irakurle askok entzun izango ditu bi erantzun hauek: a) euskal enda monoteista zen hasiera hasieratik eta gero, berehala, lehenengo mendeetan?, jaso zuen kristautasuna, eta fede horretan tinko atxiki izan da, oraintsu arte behintzat; b) euskal lurraldeak ez ziren kristautzen hasi Erdi Aroak aurrera egin arte (XI XII. mendera arte gutxienez) eta, XX. mendera arte iraun duen
|
euskal
mitologiak erakusten duen bezala, jatorrizko" erlijio natural" edo paganismo jakin bat izan zen hemen lehenago, euskaldunen benetako fedea, kristautasun arrotzaren aurrean.
|
|
|
Bigarren tesia, paganismoaren aldekoa, berriz, hamarkadetatik hona, hau da, sekularizazioaren abiadarekin batera (ikus Sarrera honen hirugarren atala), zenbait idazle abertzalek zabaldu dutena da, neurri handi batean XIX. bukaeran eta XX. hasieran Telesforo Aranzadik eta Barandiaranek egindako
|
euskal
mitologiaren interpretazioa erabiliz eta garatuz. Paganismozaleen arabera, benetako eta jatorrizko euskalduna nolakoa zen jakiteko kristau kutsutik alde egin behar da; horrela, Marik eta euskal sorginek hobeto erakutsiko lukete historiaurretik gaurdaino euskalduna nolakoa izan den, eta nolakoa izan behar duen.
|
|
|
Azurmendik hainbat aldiz azpimarratu duen bezala, 1978, 1989). " Euskaldungoaren etsaiak" artikuluan, 1953an jada, kristautasuna eta berarekin lotutako espiritu demokratikoa jotzen ditu etsai nagusitzat; geroko poema eta artikuluetan, berriz,
|
euskal
mitologia goresten arituko da (eta bereziki Barojari hartzen dion Urtzi Thor hura), hori baita" gure leinuak asmaturiko theologia zaharra". Miranderen  tzat euskal" aphez eme aphalak" dira sorginak, eta euskal fede zaharraren martiriak.
|
|
|
Haien fedea da euskaldunen benetako fede naturala, librea, mendebaldarra, eta ez ekialdetik datorren kristautasunak âesklaboen espiritu judu eta ahulakâ zabaltzen duena. " Gure herriaren arima", beraz,
|
euskal
mitologiak adierazten du Miranderentzat, eta kristautasunean du antitesirik handiena. Ildo beretik joango dira gero Krutwig, Ortzi eta beste hainbat idazle abertzale, eta are, gainera, Erdi Aro aurre kristautik aurre historiara eramanez euskal arima horren berezitasuna (Oteizaren erara), eta, nola ez, tubalismoak eta beste mitoek zekarten euskaldunen eta espainiarren arteko lotura genetikoa zeharo desagerraraziz.
|
|
|
31 Hartsuaga, J.I., (1987):
|
Euskal
mitologia konparatua, Kriselu, Zarautz
|
|
2004
|
|
|
Guk Ugatza mendilerrora egingo dugu. Etxejaun, jentil, lamia eta
|
euskal
mitologiako pertsonaia askoren inguruan eraikitako legenda eta istorio asko biltzen da bertan. Oparotasun horretan aukeratzen hasita, gure bidean kondairen sorleku izandako Indusi auzoko Jentilzubia, Baltzolako kobak eta San Lorentzo baseliza bisitatuko ditugu.
|
|
|
Mikel Zaratek
|
euskal
mitologiatik hartzen du bada nobelaren hezurdura eratzeko kontalaria: iratxoa.
|
|
|
Poetaren iragan galdu eta naturalaren poesiaazte rtzen ari garen honetan, intimitatearen eta itzuleraren irudiak osatzera datorkigu Lurra. Izan ere
|
euskal
mitologian, hainbat sinesmen primitibotan bezala, gauza guztien sorleku edo iturri da; Lurra Ama Handia da, Ama Lurra, bizitza ororen sorrera eta amaiera, Eguzkiaren eta Ilargia ren ama, zioen Barandiaranek (Barandiaran 1990, 96 or.; Ortiz Oses 1996, 45 or.). Emakumea bezala, lurra bizi emaile eta sortzaile da," le ventre maternel dont sont issus les hommes", esaten digu Durandek (Duran...
|
|
2005
|
|
|
Toti Martinez de Lezearen hitzaurrea daraman Alber Vazquez errenteriarraren liburu honek
|
euskal
mitologia du oinarri, baina Olentzaroren mitoaren gainean berrikuspen bat eskaintzeko. Cuento vasco de Navidad narrazioak basajaunak gure artean bizi ziren garaira garamatza.
|
|
|
Horrela abiatu zituen bere lehenengo olerkiak, eta ildo beretik jo nahi izan du ipuin bilduma honetan. Asmoak asmo, benetan adierazgarria da liburuaz eta Gorrotoren non22 Mikelats,
|
euskal
mitologian Mari jainkosaren seme gaiztoa omen. dik norako literarioez gehitzen zaigun argibidea. Argibide horren arabera Gorroto belaunaldi literario berri baten agerpen jatorra genuke; azken hamarkadan euskaltegietan eta unibertsitateko geletan euskarara hurbildu direnek osatzen duten belaunaldi" laiko" eta" postpolitikoaren" agerpena.
|
|
2006
|
|
|
Hiru gune izango ditu Museoak San Gregorio auzoko paraje ederrean: batetik, dagoeneko eraberritzen hasi diren Larruntza errota, bertan Barandiaranen bizitza eta lana ezagutaraziko dira; bestetik Barandiaran bizi izan zen Sara etxea eta azkenik eraikitzeke dagoen lurpeko kobazuloa,
|
euskal
mitologiari leku egingo diona. 2007ko udaberrirako bukatuko dituzte errotaren eta kobazuloaren eraikuntza lanak.
|
|
|
Ongi etorri
|
Euskal
Mitologiaren mundu magikora. KEREXETA, Xabier// Del Rio, Ricardo.
|
|
|
|
Euskal
mitologia haurrei kontatua. (b).
|
|
|
|
Euskal
mitologia. Haurrentzako ipuinak.
|
|
2007
|
|
|
|
Euskal
mitologia. Izena duen guztia omen da
|
|
|
Deustuko unibertsitatean lan egiten duen Andres Ortiz Oses doktorea eta Luis Garagalza Euskal Herriko Unibertsitateko doktorea ditugu Kutxa Fundazioak plazaratutako
|
Euskal
mitologia. Izena duen guztia omen da lanaren egileak.
|
|
|
Ez dira, hala ere, Elena Odriozolaren marrazkiekin eta hainbat argazki gogoangarrirekin edertutako liburu honetan parte hartu duten bakarrak: Horiez gain, Felix Gerenabarrena doktoregaiaren eta Josetxo Beriain, Jose Guimon eta Joseba Zulaika doktoreen ekarpenak ere irakurgai izango baititu
|
Euskal
mitologia ren irakurleak. Mamiari dagokionez berriz, euskal sinesmenak, elezaharrak, sinboloak eta motiboak zeintzuk izan diren jakin ahal izango du, gaztelaniaz eta euskaraz.
|
|
|
zerbait sakona, enigmatikoa adierazteko eginak. Eta
|
euskal
mitologiarekin lotutako guztia atsegin nuen, Julio Caro Baroja irakurtzea gustatzen zitzaidan. Nire alabei kontatzen dizkiet gauza horiek eta bi alaben pertsonaia kuttunena Itziar da, Donostiako baso batean bizi den pertsonaia.
|
|
|
haur talde bati kontakizun mitologikoak kontatzen dien amona. Haren kontaketak aurrera egin ahala Herensugea, Galtzagorriak, Mikelatsak, Mari eta
|
euskal
mitologiako beste pertsonaia batzuek jendaurrera agertuko dira. Pertsonaia horien bidez hainbat istorioko pasartea azalduko da.
|
|
|
Hau perkusioen, gaitaren eta dantzaren arteko gurutzatze bat da, 40 bat musikari eta dantzarik apaindua, zuzendari nagusi bezala dutelarik Beñat Amorena, eta dantzarentzat Jose Casaubon.
|
Euskal
mitologia gaitzat hartuz, Euskal Herriko eta munduko musiken nahasketa aberats bat ediren dute, sormenari ateak irekiz.
|
|
2008
|
|
|
Iurreta eta BerrizIurretako Gaztetxeak eta kultur elkarteek Aita San Migel plazan egin dute suaren inguruan batzeko gonbita. Herri afaria eratu dute aurretik, umeentzako jolasak ez eze, eta
|
Euskal
Mitologia ardatz hartuta antzerkia ere eskainiko dute. Goizaldera arteko giroa, berriz, Luhartzek berotuko du.Berrizen, sua isiotu aurretik eskainiko dute trikiti eta bertsoz jantzitako Hasierarik gabeko amaiera ikuskizuna Berrizburun, 22:00etan.
|
|
|
Lehoiari, Zuberoan, euskaraz olerki luzea egin zaio duela hamar urte. Horrez kanpo, ez du ez
|
euskal
mitologian, ez eta sinbolikan, ez eta ere literaturan lehoiak biderik egin. Lehoia beste nonbaiteko sinboloa da Esoporen edo beste baten alegia itzulien bitartez ezagutzen duguna.
|
|
|
Egurrezko buru handien bitartez ere omenaldiak egiten ditu agotak; Oteizari, Matisseri, Lauaxetari... Lan gehienek, halere,
|
euskal
mitologiaz hitz egiten dute. Areago, Santxotena da lamia gehien egin duen artista.
|
|
|
Txantreakoak izan ziren lehenetarikoak. Errege erregina Katolikoak albo batera utzi, eta
|
euskal
mitologiako izakiekin egin zituzten erraldoiak. «Kultura berri bat» sortu zen hortik aurrera, Lakoren hitzetan, eta bakoitzak bere erraldoiak sortzeko ohitura nagusitu zen.
|
|
|
• Apirilak 15, asteartea. 11: 00• Gurea antzokiaGaltzagorriakEnkarni Genua3 urte arteko haurrei zuzenduaTxotxongilo bidezko ipuin kontakizuna eskainiko du Enkarni Genuak.
|
Euskal
mitologiako pertsonaia ezberdinak ezagutzeko aukera eskainiko die haurrei ikuskizun honek.• Apirilak 16, asteazkena. 15:15 • Atxulondo Kultura etxeaHaurren emanaldiakHerriko ikastetxeak Adin guztiei zuzenduaHerriko ikastetxe ezberdinetako ikasleek prestatuko antzezlanak izango dira ikusgai.
|
|
|
Sorginen fenomenoa konplexua dela esan zigun Xamarrek. Sorgina erromatar mitologiatik
|
euskal
mitologiara pasatako pertsonaia da, hitzaren erroak erakusten duen moduan: sor egin (sors:
|
|
|
Mitologiaren bidez gauza guztiek daukate azalpena edo zergatia; bai naturak sortutakoak eta baita gizakiak egindakoak ere. Horregatik dago
|
euskal
mitologia pertsonaiez beteta. Eguna eguzkiak argitutako gizakiarentzat bazen, pertsonai mitologikoak lur azpian bizi ziren, ilunpean, eta gauez bakarrik irteten ziren haitzulo, iturri eta bestelako zirrikituetatik.
|
|
|
Urte askotako manipulazioaren ondorio dira oraingo egunetan batzuk hobe beharrez, euskal kultura bultzatzeko asmoz, batzuk pertsonaia hori kalera aterako dutenak. Olentzero,
|
euskal
mitologiako parte bezala, kultura oso baten ezaugarria da; bizitzeko, pentsatzeko, sentitzeko, munduari begiratzeko modu bat da. Ez da pertsonaia faltsu baten inguruko ospakizuna, gure hutsune pertsonalak estaltzeko seme alaben aitzakiarako opariak eginez.
|
|
|
Azken urteotan gertatu den moduan, gai nagusi bat izango du Liburuen Azokak. Aurten,
|
euskal
mitologia da hautatutako gaia. Horrela, azoka dela eta egingo diren ekitaldiek gai horri lotuta egongo dira.
|
|
2009
|
|
|
nahi genuen sortu giroren bat, istorioren bat hari gorri bezala eramateko".
|
Euskal
mitologiari buruzko liburuetan aurkitu zuten istorioa: dragoiak, sua, kea...
|
|
|
Goitik begiratuta, bere orban belzdun oskol gorriak teilatuaren itxura dauka. Eta Mari,
|
euskal
mitologiako izaki nagusiaren ohiko transformazioa ei da, beste animalia batzuekin batera.
|
|
|
|
Euskal
mitologian zabal dabilzan ipuin banakak be badira. Berbarako, Josetxu artzaina eta Jigantea; jentil pastorearen bersino egokitua da bere barruan.
|
|
|
Baldintza kultural eta intelektual batzuetan bakarrik uler daiteke zerbait jainkozko bezala, eta gure baldintzak ez dira ordukoak. Jainkorik pentsatzeak historia du(
|
euskal
mitologian ez dago Jainkorik, gutxiago kreatzailerik). Jainkoa bat bakarra izateak historia du.
|
|
|
Hasieran, zakuzaharrak ziren pertsonaia nagusiak, eta, ondoren, momotxorroak, ioaldunak... Ideiak arrakasta handia izan zuen, eta pertsonaia berriak sortu ziren,
|
euskal
mitologian oinarrituta. 80ko hamarkadaren bukaeran agertu zen Zaldi lehen aldiz.
|
|
|
Sugar, suge itxura daukan
|
euskal
mitologiako izakia, Mari jainkosaren bikotekidea da, eta maitaleok, elkartzean, ekaitz itzelak sortzen dituzte. Lur azpian Baltzolako kobazuloan, hain zuzen bizi da, eta zerua suzko igitaia balitz bezala zeharkatzen du.
|
|
|
Mariren kobazuloaren atarian:
|
euskal
mitologia eta ipuinak. Psikologiaren arloan, entzuteko arteaz zenbait pista emanen dituen ikastaldiaz gain, haurren idazkera, ortografia eta puntuazioa aztertuko dituzte beste tailer batean. Lehena uztailaren 8an eta 9an izanen da; bigarrena, 6an eta 7an.
|
|
|
Ataun.
|
Euskal
mitologian oinarritutako Jentilen Etorrera ikuskizuna egingo dute larunbatean
|
|
|
Jentil, sorgin, azti, basajaun, eta beste hainbat pertsonaiarekin lan bat prestatu ohi dute urtero ataundarrek,
|
euskal
mitologia eta esaera zaharrak oinarritzat hartuta. Jentilen Etorrera ekitaldia larunbat arratsaldean antzeztuko dute Ataunen (Gipuzkoa), 18:30etik aurrera.
|
|
|
Badira hainbat urte ekitaldia egiten hasi zirenetik. Antolatzaileen arabera, herritarren artean oso presente egon dira beti
|
euskal
mitologia, legendak eta sinismen kontuak; hori dela eta, eta San Martin auzoko jaiak aitzakia hartuta sortu zuten Jentilen Etorrera 1981ean. Geroztik, hainbat ikuskizun egin dituzte.
|
|
|
Zer.
|
Euskal
mitologian eta esaera zaharretan oinarritzen den emanaldia.
|
|
|
[75]
|
Euskal
mitologian eta oinarri etimologikoetan sakontzeko, ezinbestekoa da J.A. Urbeltzen lan hau kontsultatzea: Los bailes de espadas y sus sÃmbolos, Pamiela, Iruña, 2000.
|
|
|
Zer egin behar da gure jatorrizko izaera matriarkalista berpizteko? Goizuetara joan,
|
euskal
mitologian buru belarri murgildu ala euskal dantza egin. Erantzun zuzenik ez.
|
|
|
Barandiaranen figura zientifikoa eta bere lana zaintzea eta hedatzea; bere ikerlanak berrargitaratzea, zehaztasun handiz, zientifikoki; eta bere obra batzuk hedatzea beste kultura batzuetara. Esate baterako, bere
|
Euskal
Mitologia errusieraz argitaratu berri da; Fundazioak ordaindu du itzulpen hori. Asmoa dauka liburu bera ingelesez, japonieraz eta txineraz ateratzeko, mundu zabalean ezagutua izan dadin gure mitologia.
|
|
|
Bai. Esate baterako,
|
euskal
mitologia berak finkatu du, berak zehaztu eta aztertu. Mariri buruz Barandiaranek egindako ikerlana antologikoa da.
|
|
2010
|
|
|
Euskal mitologiako kondairak haurrentzat izenburupean, hiru ipuinez osatutako bilduma bat ondu dute Jesus Mari Olaizola Txiliku idazleak eta Joxean Lopetegi marrazkilariak. Zortzi urtetik gorako haurrentzako ipuinetan
|
euskal
mitologiako kondaira eta pertsonaia ezagunenak bildu dituzte, eta banaka nahiz liburu bakarrean bilduta kaleratu ditu Elkar argitaletxeak.
|
|
|
Haurrei
|
euskal
mitologiako kondairak ezagutarazteko bilduma bat ondu du Txilikuk
|
|
|
|
Euskal
mitologiako kondairak haurrentzat izenburupean, hiru ipuinez osatutako bilduma bat ondu dute Jesus Mari Olaizola Txiliku idazleak eta Joxean Lopetegi marrazkilariak. Zortzi urtetik gorako haurrentzako ipuinetan euskal mitologiako kondaira eta pertsonaia ezagunenak bildu dituzte, eta banaka nahiz liburu bakarrean bilduta kaleratu ditu Elkar argitaletxeak.
|
|
|
Kantetako hitzekin sentsazio hori izan dut.
|
Euskal
mitologia erabiltzen duzue maiz, baina gaur egungo Euskal Herriaz mintzo zarete, ez al da hala?
|
|
|
Baina fantasia hutsa direnak ere badauzkagu. Adibidez, arlekin bati buruzko kantak ixten du diskoa eta ez dauka zerikusirik
|
euskal
mitologiarekin.
|
|
|
Gainera, txalaparta, jazz,
|
euskal
mitologia eta laburmetraiak izango dira aste honetako saioaren edukietako batzuk
|
|
|
EITB Kultura edukiz beteriko saioa aurkeztuko du aste honetan non Ken7 taldeak musikan daramatzan 7 urteak ospatuko dituen eta bere diska berria aurkeztuko duen. Horrez gain, aste honetako ibilbide kulturalak txalapartaren historia ezagutzera eramango ditu ikus entzuleak Juan Mari Beltranen eskutik, Donostiako Morgan jatetxean afalduko du Anna Valentina Trio musikarien jazz musikaz girotuta, Glu Glu konpainiaren
|
euskal
mitologian murgilduko da eta Patxi Basabe gasteiztarraren bosgarren laburmetraia ezagutuko du. Horrez gain, Gasteizeko Zuloa aretoa bisitatuko du saioak non 51 artistek beren lana aurkezten duten eta Gernikako Paz museora hurbilduko da S.T.O.P., sobreviviendo en los territorios palestinos erakusketa ezagutzera.
|
|
|
Horrez gain, Glu Glu konpainiaren eskutik
|
euskal
mitologian oinarritutako abentura batean murgilduko da saioa. Anbotoko Mari eta orrazi galdua haurrei zuzendutako ipun poetiko eszenifikatua da eta mundu mitologico batean desira bakar bat jarraitzen duen mutil baten istorioa da.
|
|
|
Euskal Kultura Jokoa (6 eta 12 urte artekoentzat) Urriak 9:
|
Euskal
Mitologia (4 eta 10 urte artekoentzat) Urriak 16: Olaeta Balletak (4 eta 12 urte artekoentzat) Urriak 23:
|
|
|
Haatik, Peru Olentzeroren etxera joango da bere oparia eskatzera. Bidean,
|
euskal
mitologiako zenbait pertsonaia izango ditu lagun: lamiak, iratxoak, Anbotoko Mari eta Mari Domingi, besteak beste.
|
|
|
Euskal kultura gaurkotzeko egin dugun saio bat da. Ziur gaude haurrei
|
euskal
mitologia hurbiltzeko oso erakargarria izan daitekeela. Eguna jartzeko deitzen nizun.
|
|
|
Sorgina: erromatar mitologiatik
|
euskal
mitologiara iraganiko pertsonaia, hitzaren erroak erakusten duen bezala:
|
|
|
Sorginak, herensugeak, Tartalo, Basajaun, intxixuak, jentilak, laminak...
|
euskal
mitologian bat egiten dute guztiek; mitologian eta Euskal Herriko mendietako txokorik ezkutuenetan. Gordean dauden bazter eta pertsonaia horien inguruko kondairak agerian uzteko, Mitología Vasca:
|
|
|
Gordean dauden bazter eta pertsonaia horien inguruko kondairak agerian uzteko, Mitología Vasca: 40 rutas mágicas a pie(
|
Euskal
Mitologia: 40 ibilbide magiko oinez) liburua kaleratu du Travel Bug etxeak.
|
|
2011
|
|
|
Pascal Gaigne edo Mizel Theret bezalako sortzaileak. Mozorroak sortu ditugu
|
euskal
mitologiako pertsonaietatik abiaturik, Zirtzilak bezalako pertsonaia tradizionalak berriz sartu, edo abere sinbolikoak ere bai, funtsean, Hartza bezala, inauteko ikurra dena hemen, edota Europa ekialdeko herrietan ere bai, Bulgarian bezala. Gero, ahal bezainbat herritar sarrarazi ditugu proiektuan, eta sekulako arrakasta izan genuen, nahi eta kritika erauntsien artean izan...
|
|
|
zerbait sakona, enigmatikoa adierazteko erabili dut. Eta
|
euskal
mitologiarekin lotutako guztia atsegin nuen, Julio Caro Baroja irakurtzea gustatzen zitzaidan. Nire alabei kontatzen dizkiet gauza horiek eta bi alaben pertsonaia kuttunena Itziar da, Donostiako baso batean bizi den izakia?.
|
|
|
Are gehiago, ez ahazteko filmetan kontserba dezakezu, zuzendariak egin duen moduan:
|
euskal
mitologiari erreferentzia egiten dio hainbat pelikulatan, dela ahozko tradizioari lotutako kondairei helduz, dela pertsonaien bidez (gogoratu Tierra filmeko Mari, Anbotoko Dama).
|
|
|
–Ieltxu? (
|
euskal
mitologiako iratxo edo galtzagorriek dauzkaten izenetako bat). Gehiegi zen hura nire izaera ahul eta erromantikoarentzat.
|
|
|
Zentzu eta estrategia komunitarioaren bidez gaindituko da zorigaitza, lortuko da ongizatea, askatuko da opresiotik; bazter utzita supergizonak eta aristokratak. Ortiz Osesek dio
|
euskal
mitologia dela, euskararekin batera, euskal tradizioaren monumentu kulturalik garrantzitsuena: euskara euskaldunon hizkuntza zaharra den bitartean, mitologia euskal lengoaia zaharra da.
|
|
2012
|
|
|
|
Euskal
mitologia gaitzat hartuta," hainbat arte ezkondu" dituzte Fernando Morillo idazle eta Xanti Rodriguez argazkilari azpeitiarrek, Diabulus in Musica (DIM) Iruñako musika taldearekin batera. Horren emaitza Itzalen sua (Gaumin argitaletxea) liburua eta DVDa dira.
|
|
|
|
Euskal
mitologia gaitzat hartuta helduentzako lan bat egin nahi izan dute. " Ni bezala, Xanti ere beti izan da mitologia zalea, eta lan hau unibertso zahar bat zaharberritzeko aukera paregabea izan da.
|
|
|
Zer du
|
euskal
mitologiak besteek ez dutenik?
|
|
|
Beste mitologiez doi doi dakit,
|
euskal
mitologiaz interesatu naiz zehazkiago. Barandiarenen bidea urratu dut, eta maleruski, uste dut ez dugula gure mitologia aski ikertu, eta oso garrantzitsua da.
|
|
|
Gurean, egiptoarrenean ez bezala, eguzkia izarren ibilbidetik ostentzen da. Alegia,
|
euskal
mitologian lurrak eguzkia etzanarazten du. Euskaldunok lurrari garrantzi berezia eman diogula ohartu gara.
|
|
|
Beste 27ak benetako animaliak dira, naturaren arauetara eta eboluzioaren bidera lerrotuak, arraroak baina benetakoak». Antzinako tradizioetatik ekarritakoen artean badira
|
euskal
mitologiak elikaturikoak, lamiarena esaterako, edo bestelako tradizioetan oihartzuna lortutakoak. Honela dio, adibidez, Jinshin Uwo ri buruzko testuaren hasierak.
|
|
|
|
Euskal
mitologiako izaki honek izan du gaur egun gorpuzteko aukera, fosil izaeran bada ere. Trebiñun, Lañuko aztarnategian, aurkitutako goi kretazeoko suge fosil bati Herensugea caristiorum izena jarri diote, karistiarren herensugea.
|
|
|
Greziako mitologian itsasoko izakiak dira nereidak, Nereo jainkoaren eta Doris ozeanidaren berrogeita hamar alabak,
|
euskal
mitologiako itsas laminen antzekoak, baina ez itsas azalekoak, euskaldunak bezala, itsas sakonekoak baizik. Ozeanoko ur sakonenetan bizi dira nereidak Poseidon jainko eta itsasoko erregearen gortean, haren segiziokoak baitira.
|
|
|
Ezta okurritu ere! Eta web pribatua zabaltzekotan,
|
euskal
mitologiari buruzkoa izan dadila, beste aukera guztiak baztertuta geratu dira.
|
|
|
Beraz, zuloa ikusten dugun arren, zulorik ez dago eta begia edo begiak ikusten ditugun arren, begirik ez dago. ...atik, izaterik ez duen begi horietatik, handik pasatzen da behin baino gehiagotan Aitzgorriko Dama hodei baten barruan sartuta Beriain mendiaren aldera, eta portu gainetik igarotzean euskaraz egiten du agirika uso talde batek bere bidea oztopatzen badio Bekosare trikuharriaren aldean.Handik kilometro gutxira, Aralar aldean eta Urdiaingo basoan, bada beste leku bat niretzat garrantzi handikoa dena,
|
euskal
mitologian duen lekuarengatik. Sarabez ari naiz, jentilen bizilekuaz.
|
|
|
Beraz, zuloa ikusten dugun arren, zulorik ez dago eta begia edo begiak ikusten ditugun arren, begirik ez dago. ...atik, izaterik ez duen begi horietatik, handik pasatzen da behin baino gehiagotan Aitzgorriko Dama hodei baten barruan sartuta Beriain mendiaren aldera, eta portu gainetik igarotzean euskaraz egiten du agirika uso talde batek bere bidea oztopatzen badio Bekosare trikuharriaren aldean.Handik kilometro gutxira, Aralar aldean eta Urdiaingo basoan, bada beste leku bat niretzat garrantzi handikoa dena,
|
euskal
mitologian duen lekuarengatik. Sarabez ari naiz, jentilen bizilekuaz.
|
|
|
Horregatik, ondoko hamarkadetan foruzaletasun liberala euskaltzaletasun politikoaren sorburu ere bihurtuko zen.
|
Euskal
mitologia politikoa landu eta zabaldu zuen, Batzar Nagusien bidezko autogobernu osoko eskubidea aldarrikatuz eta euskal herrialdeen bere kabuzko administrazio publikoa eta autogobernua finkatzeko jatorrizko independentziaren teoriak zabalduz. Irurac Bat egunkarian J. Eustakio Delmasek 1868an Bizkaiaren jatorrizko independentziari buruzko artikuluak argitaratu zituen Gasteizeko Institutuan irakasle zen Orodearen aurka, azken horrek jatorrizko independentzia hori mitologiaren esparruan kokatzen zuelako.
|
|
2013
|
|
|
Horrela baserria eraikitzeaz gain, baratza ere antolatu behar dute eta animaliak zaindu. Gainontzakoek HH5, LH1 eta LH2ko haurrentzat, gai nagusia
|
euskal
mitologia izango da eta honen inguruan jolasteko parada izango dute Mari jainkosa izanik guztion buru.Kirolaz, ur jolasez, irteeraz… gozatzeaz gain" Ikimilikiliklik" izeneko ginkana izango dute, aztikerien eta edabe magikoen egun berezia eta herrian zehar Mariren urrezko orraziaren bila jarduteko jolas mundiala. 8 urte bitarteko gaztetxoen kasuan, abentura izango da nagusi.
|
|
|
Noiz edo noiz aipatu izan duzu
|
euskal
mitologia ezagutzeak ere utzi dizula arrastoa.
|
|
|
Bai. Irakurle gisara, aspaldidanik liluratu ninduten
|
euskal
mitologiari buruzko kontuek. Aita Barandiaranek, Joxemari Satrustegik eta beste hainbatek jasotako lekukotzek eta egindako lanak Mari, lamiak, sorginak, jentilak, basajaunak, akerbeltzak eta gainerakoak ezagutzera eraman ninduten, trikuharriekin eta lurrari lotutako gure arbasoen bizimoduan ohikoak ziren beste hainbat konturekin batera.
|
|
|
Horrek ere utzi dit arrastoa, eta
|
euskal
mitologiari tiraka, sorginen eta sorginkeriei buruzkoak ere pasioz irakurtzen nituen sasoi batean. Pierre Lancre, Caro Baroja eta gainerakoen lanetan, Zugarramurdiko kontuak ez ezik, akelarreak, katu beltzak eta errito ilunak ezagutu nituen.
|
|
|
2
|
Euskal
mitologiako pertsonaia baten berri ematea.
|
|
|
|
Euskal
mitologiako jeinu garrantzitsuena da, beste jeinu guztien buruzagia edo nagusia, naturaren eta beronen osagai guztien erregina.
|
|
|
|
Euskal
mitologian animaliak bi multzotan sailkatzen dira. Batetik, positibo edo onuragarriak direnak.
|
|
|
euskal kulturaren sorkuntza eta berrinterpretazio laborategia da. Tauladaren gainean show garaikidea garatzen dute, gaur egungo musikak, dantzak, marrazkiak, antzinako materiak, bideoak eta beste teknologiak uztartzen dituena,
|
euskal
mitologia ikuspegi berri batekin ezagut dezagun. Hiru ardatz hauek (musika, dantza eta bideoa) bat egiten dute historia bat kontatzeko:
|
|
|
Juan Inazio Hartsuaga ikerlari tolosarrak ere, bere aldetik,
|
euskal
mitologiaren inguruan lan xehea egin ondoren, erro indoeuropearretik nabarmen bereizten du euskal mitologiaren gorputz nagusia.
|
|
|
Juan Inazio Hartsuaga ikerlari tolosarrak ere, bere aldetik, euskal mitologiaren inguruan lan xehea egin ondoren, erro indoeuropearretik nabarmen bereizten du
|
euskal
mitologiaren gorputz nagusia.
|