|
2000
|
|
|
Errealitateari atxikitzen zitzaion, bere marrazki azkar bezain adierazgarrien bidez. Nekazal munduaren erreportaria ere bazen, apunteak ere hartzen zituelako. Garaiko beste artistek ez bezala, Arteta edo Arrue kasu, ez zuen
|
euskal
giro ergel bukolikoa idealizatzen»
|
|
|
Dena dela, erakunde publikoen politika linguistikoaren alde positiboak ikusi etanabarmentzea ere ez zaio ahazten Txillardegiri, kritikatuz gainera aldi berean, horienlana bidegabeki gutxiesten dutenak: ?... zenbait
|
euskal
girotan azkarregi gutxietsi ohibaita erakunde ofizialetan, euskaltzale mordo bat azkeneko urte hauetan isileanburutzen ari den lana? (16, 11).
|
|
2001
|
|
|
Bestalde," Biltzarra" izena darama haurrez osaturiko dantza taldeak eta mila bat lagun ari dira Eskual Etxearen inguruan burutzen diren pilota ekitaldietan. Pilotaren karietara burutzen diren ekitaldietan mantentzen da
|
euskal
giroa. " Elgar Laguntza" izeneko taldeak kudeatzen ditu pilota munduko aktibitateak.
|
|
|
" Ez dadukagu euskera geure ahulkeriazko jokabide merke bategatik bazterreratua hiltzen uzteko ez eskubiderik ez eta arrazoirik. (...) Zerbait egin dezakezutenok bil zaitezte, eta bai ikastolei, bai
|
euskal
giro oso bati benetako indarra eman hizaiozue, hori baita euskeraren aldetik Euskal Herriak eskatzen daukuna eta baita geroko gizaldiek. Geroko gizaldi horiek ez gaitzatela madarika.
|
|
|
Izan ere, Trebiño euskalduntzeko bidean hazia izango da Arabako ikastolen jaialdi hau. Oraingoz, euskararen aldeko mugimendurik gehien dagoen herrira jo dute arabarrek, baina inguruan ere sortuz doa euskararen aldeko sentimendua eta konderri osoan suspertu nahi dute
|
euskal
giroa.
|
|
|
Bera historialaria ez delarik, Campion hartu du eredu eta, honen antzera, aztertu ditu Erdi Aroaren azken aldeko istilu eta gatazka larrietan aztertu behar zirenak. Goragarria da, batez ere, garai hartako
|
euskal
giroa, erdal paperen bitartez guregana den giroa, berpizteko egin dituen ahaleginak.
|
|
|
|
Euskal
giroz beterik dauden Barojaren liburuak aipatuz gero, Zalacainek izaten ditu aldekoak; beste batzuek, gorri antxeko horietakoek edo, La leyenda de Jaun de Alzate daukate Barojaren euskal testamentutzat. Batez beste, ordea, Las inquietudes de Shanti Andiak izango luke noski beste edozeinek adinbat lagun.
|
|
|
Pastoralen kontutik, denbora gutxi egon banaiz erebata ren zein bestearen prestakuntzetan, nabari iruditu zait pettar erdaldunduan kokatua den Sohutan
|
euskal
giro nabarmen handiagoa bazegoela Basaburuko Iruri eta Zalgizen baino. Gauza hauek zailak dira azaltzeko, baina menturako naiz erraiteratXibe roko Makia pastorala eman dutenen artean askoz ere euskal sentipen sendoagoa antzeman dudala Etxahun Iru ri pastorala antzeztu dutenen artean baino.
|
|
|
Orduan aitona amona asko zen erdaraz tutik ere ez zekiena.
|
Euskal
giro hori arnastu egiten zenuen; eta hartarako sentsibilitatea izanez gero, zure barrenean bere kutsua uzten zizun. Niri behintzat horixe gertatu zitzaidan Loiolan pasatu nituen urteetan:
|
|
2002
|
|
|
Gizakiak berak ematen diola minik handiena bere buruari. Gizakia bera bezain zaharra den gaitz horrek,
|
euskal
giro gaiztatu honetara ekarrita ere, berdin balio du. Min guztia kanpotik badator, edo ez dugu zinezko oinazerik edo oinaze faltsua sortzen ari gara.
|
|
|
Non zerbitzu dendak? Eta non euskaldunak gizon izateko behar duen
|
euskal
giroa eta arnasa. Eta nola itsatsi hainbeste erdaldun gure Errian?».
|
|
|
Edonola ere, unibertsitatearen beraren nahia da, eta horrela jaso da bere Estatutu etaPlan Estrategikoan? euskara eta
|
euskal
giroa bultzatzea, nahiz eta irakasgaietaneuskararekin batera beste hizkuntzak erabiliz (Garmendia, 1997).
|
|
2003
|
|
|
Kiroldegi batean jotzen zutenean, adibidez, leporaino betetzen zen; Iparraldean, berriz, gauzak bestelakoak ziren. Mixel Ducaurentzat Hegoaldea ezagutu zuen arte
|
euskal
giroa txikitan ezagututakoa zen: " Iparraldeko giroa sinplea zen, herriko festak, frontoia, eliza... baina bat batean hiriko euskal gizartea ezagutu genuen, Donostia, Bilbo...".
|
|
|
X. Saldias: 70eko hamarkadan sortu genuen Egan taldea, berbenatan
|
euskal
giroa jartzeko, eta garai hartako uneko kantuak euskaratu genituen, Beatles enak, esaterako. Dantzarako Madrildik ekartzen ziren orkestren kontra egitea zen gurea.
|
|
|
«Hori behintzat lortu diat!» da halakoetan nire poza, bere pittinean. Halakoetan, bakarrik gelditzea baino nahiago jendea behintzat festan gelditzea, eta
|
euskal
giroa beste nolabait ezartzea.
|
|
|
Bere bizitza guztian, eta ezkondu aurretik ere, abertzale eta euskaldun giroetan mugitzen zen batez ere, politika militantzia aktiboan sartu barik ordea. Iruñean
|
euskal
giro handia ei zegoen urte haietan. Institutuan ere bere ikasleak zirikatzen zituen euskara ikas zezaten.
|
|
|
Gure auzoan nire umetako lagun guztiak be neure antzera egozan. Hori holan dala, gure bizimodu osoa, gure hartuemon eta barriketa guztiak, bai etxean eta bai auzoan
|
,
euskal giro hutsean egin behar.
|
|
|
Gure herriko
|
euskal
giroa
|
|
|
Eta Gasteizen, ezertan aldatu zan zuentzat
|
euskal
giroa?
|
|
|
Eta, nire ustez, ez zan horren errudun: holakoxea zan gure
|
euskal
giroa Gazteizko Seminarioan! Eta, egia osoa esateko, erbesteko hizkuntzak ikastea mesedegarri izan jat nire bizitzan, eta oraintxe be pozarren irakurten ditut, lantzean lantzean, latinezko eta grekozko zati batzuk:
|
|
|
Urteko beste datu nabarmena euskaldun berrien kopuru altua izan zen, %45, 81 Hasierako datuetan, erdia baino gehiago izango zirela ere pentsatu zen. Alde horretatik, UEU euskaldun berri askorentzako euskaltegi berezia zen, beraien herriek ez zuten
|
euskal
giro dotorea eskaintzen baitzuen. Ordaina, Egin egunkariko kazetariaren hitzetan:
|
|
|
Nahiz jadanik hori konpreniarazia duen, gizonak ez ote du aspalditik perpausen ez gakotzeko ohitura hori?
|
Euskal
giro berezian, perpausen ez bukatzea, norberak bere buruaren, ez dakigu zein mehatxutarik edo aski ongi dakigu zeinetarik gerizatzeko moldea bihurtua den joko nazionala da: egiaren erdia baino ez dugu ahoskatzen eta beste erdia, egoera hobetuko denerako uzten dugu.
|
|
2004
|
|
|
Alde batetik behar da irakaskuntza, baina bestetik
|
euskal
giroa behar da bultzatu. Adibidez, joan den astean izanen zen pastorala eta hori gauza ona da, itxura ona ematen du.
|
|
|
Auzi mauzi honen behatoki ezin argigarriagoa daukagu, aspaldi honetan, Nafarroako
|
euskal
giroan. Gainerako lurraldeetan baino zakarrago ageri baitzaigu hor euskalgintzaren eta euskal ideologiaren arteko eraman ezina eta eraman beharra.
|
|
|
Besteak beste, Goiz Argi aldizkariaren sortzailea, eta heriotzaren karietara idatzi ditu hitzok Joseba Intxaustik: ? 1970etik aurrera,
|
euskal
giro ozpinduago hartan (euskara batuaren arazoa eta abar), bere lan taldearekin leiala izan zen (J. Oñatibia, Gaztañaga, Uxola, eta.), baina joera berriagoekin modu txarrean hautsi gabe?.
|
|
|
hots, ama hizkuntzaz mintzaira minorizatua izatea, eta eskola hizkuntza, aldiz, Estatuaren hizkuntza ofiziala suertatzea. Horrelakoetan bai, izan da eskola porrotik franko erdal eskolan
|
euskal
giro hutsean hazitako umeen artean. Zernahi delarik ere, ez al da ordea hobe izango, neurez jardun beharrean, gai honetako jakitunen artean buru buruan dabilen Cummins berriro ere gure artera ekartzea?
|
|
|
Hori dela eta, egoera as ko ozpintzen da bi aldizkarietako euskaltzale jeltzaleen artean, hots, aranaza le ertzekoen eta aranazale zuhurren artean. ,
|
euskal
giro sumindua otzantzeko asmoz edo, «Basanaitz» (J. M. Leizaola) ateratzen da Sabino Ara na euskalari eta euskaltzalearen itzala errebindikatuz (216).
|
|
|
Eguneroko bizitzan, Zumaia herria erabat euskaraz bizi zen, baina ez zegoen ikasketarik euskaraz egiterik.
|
Euskal
giro aldetik ez zegoen ezer bideratuta.
|
|
|
Bai, lehenago Zumaian bertan gauzak egiteko posibilitatea bazegoen, bere txikian Oargi Elizaren babesean zebilen erakundearen aldetik batik bat.
|
Euskal
giroa sakontzeko posibilitatea bazegoen bertan. Baina benetan euskal kulturgintzan sakontzen, soldadutzatik bueltan hasi nintzen, Donostian Jarrai antzerki taldearen eskutik.
|
|
2005
|
|
|
Lorcak nekazal giroko istorioak (ijitoak, bandoleroak...) eguneratzen eta hizkuntza berritzaile bat sortzen kristoren lana egin zuen. Lauaxeta ere
|
euskal
giroko bitxikeriak olerkigintzara eramaten saiatu zen eta era berean poesia soziala egiten hasi zen. Lekuonak, berriz, Parisen egiten zen abangoardia presente zuen bere lanean".
|
|
|
Erandioko Korrika Batzordeak antolatuta, triki jira baten bidez herria girotu eta alaitu ostean, Erandioko Udal Azokan izango da 14 Korrikaren aurkezpena. Bertan," aurtengo edizioari buruzko informazioa, bideo aurkezpena, ipuin kontalaria, korrika dantza, bertsoak, askaritxoa ardo goxoaz...
|
euskal
giro ederra" egongo dela agindu du antolakuntzak. Horren truke, eskaera xume bat egin die herritarrei:
|
|
|
Morrongonekoak, Añananekoa k... Hauek ere bertakotuak. Giro sanoa zen oso, baina ez pentsa, gerra amaitu zenean, lau urte nituen, eta etxean euskaraz hitz egiten bagenuen ere, eskolan eta kalean ez zegoen
|
euskal
girorik.
|
|
|
" Guztira
|
euskal
giroan bizi ginen. Jakin ere, ofizialki giroa erdalduna bazen ere, guztiek zekiten euskaraz" genuen elkar eta kanpotar apurrak ere, bertakotuak zeuden.
|
|
|
Jakin ere, ofizialki giroa erdalduna bazen ere, guztiek zekiten euskaraz" genuen elkar eta kanpotar apurrak ere, bertakotuak zeuden. Guztira
|
euskal
giroan bizi ginen. Jakin ere, ofizialki giroa erdalduna bazen ere, guztiek zekiten euskaraz eta esnesaltzaileekin eta egunero merkatura zetozen baserritarrekin, ez genuen euskaraz baizik egiten.
|
|
|
Deustuko Unibertsitatean
|
euskal
giroa ez da sekula oso nabarmena izan. Halere, izan dira euskal kultura inguruan ibili direnak.
|
|
|
Arantxa Iturbek aletxoga rrantzitsu bat ipini du euskal ipuingintza modernoanharremanei buruzko hausnarketa umorez zipriztinduz eta emakumearen ikuspuntutik kontatuz. Laura Mintegik
|
euskal
giro sozio-politikoan kokatu ditu emakume irudi gaurkotuak eta maitasuna eta psikoanalisia elkartu ditu euskal letretan. Gainera, ezin dugu ahaztu emakumeenarteko harremanen gainean hitz egin digula (literaturan orain dela gutxi arte oso gutxi jorratu den gaia da hau).
|
|
2006
|
|
|
Neskak, liburuko NI kontatzaileak? orduko
|
euskal
giroari, ez zen ez lasaia, ikuspegi etsia eskaintzen dio, hainbat non orduko Argiako erreseinalari batekliburuari «iparraldeko abertzaletasun epela» zeriola zioen. Ez dezagula ahantz biurte lehenago bazterrak inarrosi zituen Basilika agerrarazi nuela Susan.
|
|
|
|
Euskal
giroa zerion gaur goizean Plaza Handiari. Bozgorailuetatik euskal musika entzuten zen bitartean, ikasle gazteak sokatiran, lokotx biltzen edo arraunean ikus zitezkeen.
|
|
|
Hortaz, Irrintzik
|
euskal
giroa sortzen lan egiten zuen Zarautzen.
|
|
2007
|
|
|
Bestalde, eskolaz kanpo ere, sortu dira, bereziki zona ez euskaldunetan, aisialdirako talde euskaldun erakargarriak, begirale trebeekin, eskolatik kanpoko jardueretara ere hizkuntza heda dadin eta kalean ere poliki poliki
|
euskal
giroa txertatzen joan dadin.
|
|
|
Badakit topikoa dirudiela, baina ez ulertua sentitzen nintzen eta horrek gero adierazteko beharra ekarri zidan. Haurtzaroari eta nerabezaroari lotuta
|
euskal
giroarekin zerikusia duten oroitzapenak ditut, batzuk idealizatuak; naturak sortzen zidan lilura, esaterako. Hori Behiak filmean ikusten da.
|
|
|
euskal etorkinek eta beren ondorengo amerikarrek sortu eta mantendu dituzten euskal erakundeak, aldizkariak, jaiak... Oro har, euskaltasunaren jarraipenaren adierazpide berri dira, eta
|
euskal
giro honetan murgildu zen gure pertsonaia; gaztetan bertsolaritzaren hasi masiak ikasi zituen familiako tradizioak bultzatuta, eta gero, urte askotan igeltsero, kapataz, soldadu, begirale eta
|
|
|
|
euskal
giroan
|
|
|
Subjektu bakoitzaren biografiak eta esperientziak zeresan handia daukahemen:
|
euskal
giroan hazi eta hezi denak euskaltasunaren alderdi linguistikokulturalak lehenetsi ditzake gure balizko nazio eraikuntzarako. Aitzitik, abertzaletasunaren identifikazio osagarriak esparru politiko juridikoan hezurmamitu dituenak eta erdal giroan ibili izan denak, bestelako joera bat erakuts diezaguke bereirizpide estrategikoak hautatzerakoan.
|
|
|
Demagun euskararen zoria: euskarakberezko erakarpen handia egiten al du, oro har,
|
euskal
giroan eta, bereziki, erdalmunduan. Integrazio sozio-kulturalerako eta sozio-ekonomikorako bide erakargarria bihurtzen al da?
|
|
|
euskararen identitate soziala eta kulturala arrotza da egungo gizartearen funtzionamenduan eta izaeran, etaorobat, egungo gizartearen identitatea ere arrotza da euskal hizkuntzaren funtzionamendu edo erabilerarako. Euskarak euskal gizartea eta
|
euskal
giroa eskatzen duerabilia izango bada, euskalduntasunean arrotza ez den gizarte modua, ez egungoerdal gizartea. Bi identitate horien, hizkuntzarena batetik, gizartearena bestetik, arteko etena eta haustura erabatekoa denez, euskararen erabilerak ezin du bereburua bazter erabilera diglosikotik atera.
|
|
2008
|
|
|
pertsonaia baten gorabeherak aitzakiatzat hartuta jolasean aritzea da kontua. Programa hau ludotekak dauden herrietan antolatzen da batik bat, eta bertan biltzen diren haurrak urtebeteren buruan
|
euskal
giroan integratzea du helburu. Haurrak astean bitan elkartzen dira begiralearekin.
|
|
|
Beste herrialdeetan bai kopurua eta bai euskaldunen kopurua handiagoa da. Eta publikoan ere, Nafarroako txapelketan badago kopuru bat nahiko fidela dena, euskara dagoen egoeran egonda, hilabete batez
|
euskal
giroan mugitzeko aukera gisa ikusten duena. Horrek denak giro berezi bat sortzen du.
|
|
|
Integrismoa nagusi zen garai bateko Barojaren antiklerikalismo amorratua ez da nahikoa bi munduen arteko, hau da, euskal munduaren eta Barojaren (edo Unamunoren) arteko haustura bere neurrian juzkatzeko. Zer gertatzen da Euskal Herri zaharra (ez Bilbo eta ez Donostia), baserri eta herrixketakoa,
|
euskal
giroko jende isil hura hain gertutik ezagutu eta hain gertu izan zituen Baroja hark hainbeste etsai sortzeko euskal politikarien eta kultura jendearen artean. Egia da izan zuela defendatzailerik, esate baterako Koldo Mitxelena, eta itzultzailea ere aurkitu zuela Jon Etxaiderengan.
|
|
|
Serafin Baroja aitaren eta Pio Baroja semearen artean zein da aldea
|
euskal
giroari dagokionez; izaera soilik. Izan ere, Serafin Baroja Manterolaren eta Bilintxen laguna izan zen eta pozik zegoen Euskal Erria aldizkarian euskarazko erdi bertso erdi poesia haiek argitaratuz, edo argitaratugabe2 geratu ziren. Amairu damacho?
|
|
|
Larrieu, E. de B. etab.). Bearnesez ere poesia bat, saritua, A. Peyré rena(. Concous Navarrot?, RB 48,). Prosazkoen artean, Crac delako kolaboratzai learen istorio edo nobela labur
|
euskal
girokoak dira ugarienak, nouvelle> bas > que> deitzen baitzituen; egilea Sauveur Harruguet uxer garaztarra bide zen, fra mazon aipatua().
|
|
|
Onespen hau Berrezarkuntza garaitik gertaturiko «baskismoaren orokortze» testuinguruan ulertu beharra dago. Foru abolizio osteko euskal festek, poesia foruzaleek, eta kultur pizkundearen gainerako agerpenek,
|
euskal
giro orokor bat eragin zuten. Javier Corcuera historialariak dioen legez «las fuerzas políticas hegemónicas ni dirigen ni asumen este renacimiento, aunque de algún modo participan de él.
|
|
|
|
Euskal
giro eta ingurumenetik «mila kilometrotan» bizi zen Gerard. Baionako bestetako Karrikaldi, Baionan Kantuz eta Dantzazpirekin josia den ekitaldia ezagutu arte.
|
|
|
Ibaiaren alde batera Baiona handia, Baiona Ttipia bestean. Bertan da
|
euskal
giroa nagusitzen. 2008ko bestak hasiak dira, hiria zuriz eta gorriz mozorratu da.
|
|
|
Konstituzio Plazan, esate baterako, Kupela musika taldearekin erromeria egon zen. Trikitixak, panderoak eta bateriak osatutako taldeak
|
euskal
giroa jarri zuen Donostiako Parte Zaharrean, kalejirekin, fandango eta arin arinekin, eta beste zenbait abestirekin. Elkarri helduta, aurrez aurre eta borobilean dantzatzeko aukera izan zuten plazan zeuden gazte eta helduek.
|
|
|
Horretarako arrazoia izan da iazko kokalekuan burutzen ari diren herri lanek jaia bere osotasunean burutzea oztopatuko luketela. Dena den, elkarteak" aurreko urteetako edizioak oso arrakastatsuak" izan zirela gogoratu eta datozen urteei begirako bere asmoa
|
euskal
giroko jai honekin San Bartolome auzoan jarraitzea dela argitu dute. Izan ere, Berbalamiñek gogoratu duenez, Egunaren bidez," gure herriko aspaldiko ohiturari" heltdu nahi izan diote," aspaldi egunez leioaztarrok herriko auzo batean bildu eta bertan trikitixa doinu eta jai giroz egun pasa egiteko ohitura" baitzuten.
|
|
2009
|
|
|
Aldi berean, elebiduntze prozesua euskararen ikaskuntzarekin lotzen dutenek hizkuntza zatitzaile gisa ere bizi dute euskalkien erabilpena; ikasle horiek bigarren mailako euskaldun sentitu dira euskalkian mintzatzen zirenen alboan.
|
Euskal
giro gutxiago dutenek goraipatu egin dute beraien ikaskuntzan eskolaz kanpoko ekintza bidezko euskarak izan duen lekua. Zenbat eta euskaldunagoa izan hizkuntza eredua orduan eta nabarmenagoa da metahizkuntzaren kontzientzia.
|
|
|
1957an profesore gazte berriak heldu dira Arantzazura, Frantzia, Belgika eta Alemanian estudiatutakoak, eta horiekin teologia europar berrienaren aire freskoa, autore frantses eta alemanen influentziari ateak zabalduz: Congar, Danielou, De Lubac, Teilhard de Chardin, Guardini, Rahner, etab. Oroituko denez, garaiko
|
euskal
giroan situatzeko?, izen hauetako batzuk Txillardegiren obrako lehenengo periodoan aurkitzen diren berak dira (Jakin en sorrerako urteetan gaude), teologo horietako zenbait Espainia katoliko frankistan zentsuratuak baitzeuden; Arantzazun, aldiz, oso irakurriak. Kontzilioaren aroa.
|
|
|
Urnietako herriak omenaldia egin dio urtean zehar eta Iñistorrak lehiaketa horri bere izena emanez bere alea jarri nahi izan du. Gauza jakina da Maria Arizmendiren jarduna euskal antzerkia, euskara eta folklorea suspertzera bideratu zela nagusiki eta bere lanari esker eutsi zitzaiola neurri handi batean Urnietako
|
euskal
giroari Frankismoaren urterik zailenetan. Baina Mariak berezkoa zuen alaitasunez bere ingurukoak kutsatzea lortzen zuen bezain ongi eta dotore botatzen zituen irrintziak giroak hala eskatzen zuenean.Hori dela-eta eman diote Iñistorrakoek bere izena irrintzi lehiaketari.Izena eman beharra.
|
|
|
Aitor Gorosabel, Su Ta Gar taldeko abeslari eta gitarra jotzaileak esan bezala:
|
Euskal
giroan heavya bekatu modukoa zen.
|
|
|
Taldeak 1988an Ondarroako gaztetxean em zuen lehen kontzertutik oroitzapen onak ditu Gorosabelek: Oso harrera ona egin ziguten, gainera; han, lehendabiziko aldiz,
|
euskal
giro heavya ezagutu genuen. Ohituta geunden itxura heavyko jende tximadunari erdaraz mintzatzen entzutera, eta Ondarroan itxura hartako jende euskalduna topatu genuen.
|
|
|
Zerbaiten falta sumatzen duzu? Txosnak,
|
euskal
giroa eta gazteriarentzako ekimenak.
|
|
|
Zerbaitegatik deitzen diote iruindarrek toki horri Vista Bella (bista eder). Lasaitasunaz gain
|
euskal
giroa ere topatu daiteke, han baitu bere gunea Nafarroa Oinez ek. Etxarri Aranatzen, Andra Mari ikastolaren alde urriaren 15ean egingo den Oinez erako arropak saltzeaz gain, ogitartekoak, jakiak eta edana eskaintzen dute.
|
|
|
Euskaltzale peto petoa. . Karrikirikoen bazkarian atuna jan nuen; larunbatean, berriz, San Jose plazan egon nintzen Iru, ea kantuz ekimenak antolatu bazkarian; eta gaur [atzo] hemen;
|
euskal
giroko ekitaldi guztietan parte hartzen dut. Ogitartekoak ez ditut inoiz jaten, baina festetan, egunero joaten naiz Nafarroa Oinez ekoen txokora hartzera?.
|
|
|
Koldo Garziak hamar urte daramatza sukalde lanetan, sanferminetan. Urte horietan guztietan giroa erabat aldatu dela dio, batez ere
|
euskal
giroa. Duela urte batzuk, txosnak eta gaztetxea ziren geratokia.
|
|
|
Txosnek eta Jai Alai gaztetxeak utzi duten hutsunea nolabait berreskuratu nahi izan dugu. Gune horietan sortzen zen
|
euskal
giroa guztiz galdu ez dadin. Eta hein handi batean lortu dugula esango nuke.
|
|
|
Berbalamiñe euskara taldeak antolatzen duen jai honen laugarren edizioak, beraz, ohiko tokia berreskuratuko du, elkarteak iaz agindu zuen bezala. Eguna
|
euskal
giroko jaiaren bidez," gure herriko aspaldiko ohiturari" heldu nahi izan dio Berbalamiñek," aspaldi egunez leioaztarrok herriko auzo batean bildu eta bertan trikitixa doinu eta jai giroz egun pasa egiteko ohitura" baitzuten. Bestalde herri bazkarirako txartelak dagoeneko salgai daude, Mastitxu eta Lamia AEK euskaltegietan zein Kurkudi eta San Bartolomeko tabernetan.
|
|
|
Haatik, pastoralik ez balitz,
|
euskal
giroa are kinka larriagoan litzateke. Egokia da, beraz, datorren igandean agorrilak 2an Belagileen trajeriaren bigarren agerraldira trumilka etortzea.
|
|
|
|
Euskal
giroan, bitxia duk ETAk bere lehen ekintza hilgarria 1968ko ekainean egitea, iraultza hippie aren hurrengo hilean hain juxtu; bestalde, beti harritu izan naik ETAko aitzindarietako zenbaiten keru budistak; sinestezina zirudik. Baina, aldi hartan, berebiziko nahasketak gertatu zituan, eta haragi haragian bizi izan nitian; zaila duk jokabide haiek azaltzea, zailago zuritzea, baina halaxe gertatu zituan.
|
|
2010
|
|
|
Eskolaz paso egiten nuen, eta musika eta futbola baizik ez zitzaizkidan inporta. Baina bakantza oroz Altzurukura jiten ginelako, etxean
|
euskal
giroa genuelako, eta astebururo Euskal Etxean sartua ginelako, oso giro euskaldunean bizi nintzen etxea Montparnasse inguruan izanik ere.
|
|
|
Lagunekin, familiarekin eta haurrekin
|
euskal
giroan gozatzeko egun aproposa izango da Kilometroak 2010.
|
|
|
IX.2.5 Ganorazko
|
euskal
girorik gabe, etorri oneko hiztunik ez 178
|
|
|
Demografiaz gero eta pisu meharragoa zuten, bestalde, herri herrixka horietariko gehienek. Arnasgune horietatik kanpora ere bazen
|
euskal
giro jatorrik Bizkaiko eta, bereziki, Gipuzkoako beste hainbat udalerritan19: udalerri horietako bizigune berezietan, batez ere.
|
|
|
Erdal giroa nagusitu zen, horren eraginez, kaskoan eta langile auzo handian. Aldiz udalerriaren urrutiagoko baserri eremuetan, batez ere Telleriarten eta Brinkolan,
|
euskal
giro tradizionalak nagusi izaten jarraitu zuen.
|
|
|
a) Ohiko herri herrixkak eta baserriak, eta bertako
|
euskal
giroa, ez ziren erabat desagertu. Erdarari gero eta leku zabalagoa eginaz ere, aski bizirik zirauen euskarak ingurumen horietan:
|
|
|
euskal eskolaren (eta, bere neurrian, euskal unibertsitatearen) hamar, hamabost edo hogei urteko esfortzua nabarmenki ahultzen eta, zenbaitetan, zeharo hutsaltzen du emigrazioak zein euskal harreman sareekiko deskonexio domestikoak. Berriro hutsetik edo hasi dute, kasurik hoberenean, egoera horretara iritsitako gazteek, beren bikote bizitzan eta familia eraketan
|
euskal
girorik berreraiki nahi badute. Hori ez da berez euskal eskolaren porrota, euskal eskolaren emendiozko ahalmen mugen seinalea baizik.
|
|
|
mende laurden honetako bilakaera nagusiaren ezaugarri baten aurrean gaude. Erdal auzategiz edo erdal zona erresidentzialez 262 bete (tzen ari) dira zenbait arnasgune, orain gutxira arte indarrean zuten
|
euskal
giroa nabarmen ahulduz eskolatik kanpora. Language shift edo luze zabaleko mintzaldaketaren eszenario bihurtu dira, mende laurden honetan, arnasgune horietariko zenbait.
|
|
|
Betikora goaz:
|
euskal
giro sendorik gabeko ingurumenetan, euskaraz (zerbait) dakiten hiritarrek nekez konektatzen dute euskarazko jardunguneekin, harreman sareekin eta euskarazko eskaintza kulturalarekin zein aisialdikoarekin. First things first irizpidea ulertzen, ikasten, asumitzen eta luze zabal aplikatzea lortzen ez den arte, nekez lortuko da alor horietan aparteko aldaketarik.
|
|
|
IX.2.5 Ganorazko
|
euskal
girorik gabe, etorri oneko hiztunik ez
|
|
|
Etxearen euskarazko babesindar etnolinguistikoa ahultzen ari da ordea, goraxeago (ikus VIII.3.1 puntua) esan dugunez. Bai familiarena eta bai,
|
euskal
giroari dagokionez, ingurumen hurbilarena. Haurtzaro goiztiar horren garrantzia lehen bezain ohargarria da, nolanahi ere.
|
|
|
Badu haurtzaindegien eta haur eskolen esparru horrek, hortaz, bere garrantzia. Familiaren ordain betea izango ez bada ere, familiaren ordezko
|
euskal
giro sortzaile izaten lagun dezake haurtzaindegiak eta haur eskola goiztiarrak.
|
|
|
Jaurlaritzak, derrigorrezko ikastaldia bukatzerakoan ikasleek, aukera berdinetan, bi hizkuntza ofizialak benetan erabiltzeko adina menperatuko dituztela ziurtatzera bideratutako neurri guztiak hartuko ditu; halaber,
|
euskal
giroa ziurtatuko du, euskara [ikastetxeetako] barnenahiz kanpo jardueretan eta administrazio ekintza eta dokumentuetan ohiko tresna bihurtuz.
|
|
|
2 Halaber,
|
euskal
giroa eta euskara errotulazioan erabiltzea bultzatuko dute, era guztietako entitate komertzial, atsedenerako, kulturarako zein ofizialtasunik gabeko elkarteetan.
|
|
|
2002an AEKko ikasleen lagunak ere beren adineko herritarrak baino erdaldunago ziren 10 punduren aldearekin, lankideak ere erdaldunago 16 punduren aldearekin. 2008an
|
euskal
giroak onera egin du ikasleentzat. Alabaina beren lagunak adin bereko harritarrak baino euskaldunago ziren 10 punduren aldearekin, lankideak ere euskaldunago baina pundu baten aldearekin soilik.
|
|
|
izan behar zirela, eta ideia haiek defendatzen zituzten maisu maistrak kaleratu: ?
|
Euskal
giro bete betean azi eta ezi bear dira aurrak. Iñork ezin lezake Marx edo Leninen ideekin euren adimena zikindu.
|
|
|
Ikastetxe bakoitzak bere kurrrikuluma edo proiektua egitean. Ikastetxe bakoitzak kokaturik dagoen lekutik abiatu behar du, esan nahi baita, kontuan hartu behar dituela haurren etorria, hizkuntza, herriko edo hiriko giroa, egoera soziolinguistikoa alegia; eta horren arabera proiektua osatu eta garatu beti ere lehen aipatu helburua haurrek lor dezaten. Eta ikastetxe osoa konprometi dadila ikastetxean
|
euskal
giroa sortzen, dela eskola barruan dela kirol garaian, edo jangelan, etab. Beraz, ikastetxe bakoitzak lekuan lekuko proiektua egin behar duela pentsatzen dut ez baita berdina, esaterako, Donostiako giroa eta Amezketakoa. Batean euskara indartsuago sartu da, eta, bestean, gaztelera gehiago euskaraz bizi baitira haurrak.
|
|
|
Ez zitzaizkigun gustatzen.
|
Euskal
giroa jartzeko sortu genuen Egan. Gure garaian, erromeria zen trikitia edo txistua.
|
|
|
Lau talde ginen, eta denentzako zegoen. Baina jendeak
|
euskal
giroaren grina zuen. Guk metxa piztu genuen, eta herriz herri hasi ginen.
|
|
|
Jendea hasi zen euskarazko kantuak eskatzen, eta deitu egin zidaten. Bigarren abeslari bezala aritzen nintzen;
|
euskal
giroa zegoenean nik kantatzen nuen. Euskal giroa indartzen ari zen, eta Egan sortu genuen.
|
|
|
Bigarren abeslari bezala aritzen nintzen; euskal giroa zegoenean nik kantatzen nuen.
|
Euskal
giroa indartzen ari zen, eta Egan sortu genuen.
|
|
|
Adibidez, etortzen dira Segurara Hegoaldea Espainia bezala ezagutzen duten batzuk. Eta haientzat on da
|
euskal
giroa ere ikusteko. Segura herri bat da non euskaraz mintzatzen diren egunero.
|
|
|
|
Euskal
giro kulturala bizi bizia zen eta euskaldunok ez geunden zeharo zatikatuta, posible zen oraino Ramon Saizarbitoria, Koldo Izagirre eta Ramon Etxezarreta aldizkari berean egotea (Oh! Euzkadi bitxi hartan), azken hau enpresari bahitu baten aldeko manifestazioaren buruan erretratatuta egunkarietan agertu zen arte behintzat.
|
|
|
1929an, Gurutzen familia osoa Donostiara aldatu zen, Ehun Urteurrenaren Plaza 6an izan zuten bizitokira. Bertara aldatu arren, familiak
|
euskal
giroari eutsi zion, baita Itsasondorekin zeukan lotura sendoari ere. Donostiako etxe honetan, gainera, familiak harreman estua egin zuen beheko solairuan bizi ziren Jose eta Zoila Ariztimuño neba arrebekin.
|
|
|
Hertsikeria zerbait. Geniala zaie beren giroa atzematen dutelarik nonbait,
|
euskal
giroa ez delarik, hots. Jada entzuten dut kazetari gremioaren boza altxatzen" zokokeria eta hertsikeria, frantsesez delako du kazeta gaizo hau zafratzen!".
|
|
2011
|
|
|
Zumaiarrek baserritar jantziak eta abarkak armairutik atera eta Euskal Jai eguna ospatuko dute beste urte batez ostiralean, hilaren 12an. Goizean goizetik
|
euskal
giroa izango da nagusi herriko txokoetan, eta hainbat ekitaldi egingo dute egun osoan.
|
|
|
Ama euskara ikasteko eskoletara joan da, aitak ez du astirik izan lanagatik, baina ulertzen du. Gu ere txikitatik euskal dantzetan, abesbatzarekin euskal kantu txapelketetan, Gabonetan eta Santa Agedan abestera atera izan gara;
|
euskal
giroan hezi gaituzte.
|
|
|
Familia monoparentalak ugaritu dira eta, guraso biek (ez batek, normalean aitak, bakarrik) etxetik kanpora lan egiten dugu. euskaraz bizi diren familien eta auzoen, kale bizitzan euskara nagusi duten herri herrixken eta eskualdeen eta, hortik gora, gizarte bizitzan euskarazko harreman sareen babesle eta indargarri izango den diglosia behar dugu. Bizirik dauden euskal familiak eta familiaz gainetiko euskal harreman sareak bizirik mantentzen lagunduko duen diglosia. euskal familiek euskal bizia mantendu, eratu eta ondorengoetaratu behar dute. etxean eta auzoan, aste egunez eta asteburuz,
|
euskal
giroa sortu, garatu eta aberastuko duten hiztun taldeak behar ditugu. hori da lehentasuna. guk ez daukagu konpartimentazio territorial hertsirik, euskaraerdarak zeharo marra lerroaren alde banatara bilduko lituzkeenik.
|
|
|
Euskal familiek euskal bizia mantendu, eratu eta ondorengoetaratu behar dute. Etxean eta auzoan, asteegunez eta asteburuz,
|
euskal
giroa sortu, garatu eta aberastuko duten hiztun taldeak behar ditugu.
|
|
|
Ezin leitekean bestetara. Etxeko
|
euskal
giroari eskerrak jarraitzen genduan geure herri zahar eta maitagarri honen seme alaba izaten.
|
|
|
Zidar ezteguetara helduko dira, heldu ez badira, Euban hasi ziranetik hona garatu diran Gogoeta Asteak. Otoitz giro eta
|
euskal
giro ederrean eta gaurko munduaren eta gure Herriaren eta gaurko Eleizearen arazo bat edo beste aztergai nagusi dirala, bakotxean Herrialde baten batzen zan lehenengo eta Loiolan orain, laiko ezkondu, ezkonge, alargun, monja, erlijioso, abade... mordoa. Giro zoragarria Euskal Herriko lurralde guztietakoen artean.
|