|
2009
|
|
|
Ia beti Lizarrusti izenpetuak ageri dira eta noizbehinka Santiago Ezkerra. Gai asko ukitzen ditu artikulu horietan, bertzeak bertze, kultura, gizartea, giza balioak, ohiturak, heziketa, euskara, euskaldunen izaera,
|
Euskal
Herria, Nafarroaren euskal izaera, demokrazia, giza eskubideak, elkartasuna, justizia, askatasuna, indarkeria, ustelkeria, natura, osasuna, elikadura, gosea, etorkinak... Horietako gehienen inguruan bere kezka bizia azaltzen du, bai eta pentsaera eta ideologia pertsonala ere.
|
|
|
Ia beti Lizarrusti izenpetuak ageri dira eta noizbehinka Santiago Ezkerra. Gai asko ukitzen ditu artikulu horietan, bertzeak bertze, kultura, gizartea, giza balioak, ohiturak, heziketa, euskara, euskaldunen izaera, Euskal Herria, Nafarroaren
|
euskal
izaera, demokrazia, giza eskubideak, elkartasuna, justizia, askatasuna, indarkeria, ustelkeria, natura, osasuna, elikadura, gosea, etorkinak... Horietako gehienen inguruan bere kezka bizia azaltzen du, bai eta pentsaera eta ideologia pertsonala ere.
|
|
|
Gero, 2005eko San Martin egunez, azaroaren 11n, sinatu zuten protokoloa Joxe Juan Gonzalez Txabarri Gipuzkoako diputatu nagusi jaunak, Loiolako jesuiten aita probintzialak eta Antonio Zavalak Xabierren zeuzkan bertsopaper, paper sorta, bilduma, liburu eta altxor osoa Gipuzkoara ekarri eta
|
Euskal
Herri osoaren eskura jartzeko.
|
|
|
Ez zen ohore eta sarien zalea, ez zuen inoren ahotan ibili nahi. Hala ere, hortxe daude 1996an Durangoko
|
Euskal
Liburu eta Disko azokan eman zioten Argizaiola, eta 1997.07.11n Labayru Ikastegiak emandako Gatzontzia saria, herri literaturaren alde egin duen lanagatik. Eta nola ez Deustuko Unibertsitateak 1999.11.17an eman zion Honoris Causa Doktore titulua eta 2002.10.06an bere jaioterri Tolosak eskaini zion Herriko seme kuttun izendapena.
|
|
|
|
Euskal
kulturaren eragileek ere gero eta ozenago aldarrikatu lukete ikusmolde hori. Urte luzetan herri literaturaren esparruan ibilia, Zavalak badaki norabide ziurrak ematen.
|
|
|
Paperezkoak, alabaina, iraunaldi laburra omen du, teknika berrien mesederako. Hala bada ere, hona hemen, Auspoa bilduma osoan bezalaxe, abagune aproposa, egun corpusaren linguistika deitzen dena
|
euskal
eta erdal tradizio ezin hobeaz hornitzeko. Corpus bat osatzea lortu du Antonio Zavalak bere lanaren bitartez.
|
|
|
Nekez aurkituko da
|
Euskal
Herrian halako bildumarik; nekezago, bistan da, Zavalaren modukorik, halakoak lantzeko gogo eta grina bertsuan uztarturik.
|
|
|
Nola puska batean oso zalantzan egon zen: erdal herri poesia ala
|
euskal
herri poesia biltzen hasi. Eta nola gertaera batek bultzatu zuen euskararen aldera.
|
|
|
Ni
|
euskal
alderdira bultzatu ninduana gertaera bat izan zan, batik bat. Xabierra joan eta eskolak ematen jarri ninduten.
|
|
|
Atzera begira, berriz, ia ia eskura ditu joandako urteak: Tolosan bizi izandako hamazazpiak, larunbatetan merkatu egunez Zerkausian ikusi eta entzundako bertso saltzaile haiek tarteko; udan Adunan pasatako oporrak; gero, Loiolako lau urteak, herriko jendearekin eta baserritarrekin nola harremanak izango bila; Orduña, Oña eta Xabierko urteak, begiak zabalik etxeko liburutegietako
|
euskal
liburuetara eta belarriak erne kanpoko jendearen kontakizun eta kantetara:
|
|
|
Hain zuzen, horrexegatik sortuko zaio zalantza, zer biltzen hasi: erdal herri poesia ala
|
euskal
herri poesia. Baina azkoitiar mutikoak eragin dio erabakia hartzera.
|
|
|
Besterik gabe, erderaz regla de tres esaten dana egin nuan: baserri batean au baldin bada,
|
Euskal
Erri guzian zer izango ote da?
|
|
|
Gaur, 2009ko urtarrilaren 2az geroztik, bi izar ditugu gidari, Xabierko zeru gainean,
|
euskal
herri literatura lantzen jarraitzen dugunok.
|
|
|
Agosti Xaho Kultur Elkartearen xedea euskara eta
|
euskal
kultura sustatzea da. Ipar Euskal Herriko errealitateari begirune bereziaz erreparatze aldera, Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako idazleek eta euskaltzaleek egiten duten lana zabaldu nahi du, bai eta mugaz bi aldeen arteko loturak sendotu ere, beti ere kultura eta euskararen bitartez.
|
|
|
Agosti Xaho Kultur Elkartearen xedea euskara eta euskal kultura sustatzea da. Ipar
|
Euskal
Herriko errealitateari begirune bereziaz erreparatze aldera, Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako idazleek eta euskaltzaleek egiten duten lana zabaldu nahi du, bai eta mugaz bi aldeen arteko loturak sendotu ere, beti ere kultura eta euskararen bitartez. Urtero, beste ekitaldi batzuen artean, Agosti Xaho saria banatzen du, Zuberoako Zohardia Kultur elkartearekin batera.
|
|
|
Elkarte berri horren xedea Interneteko. eus domeinua lortzea da, euskararen eta
|
euskal
kulturaren identitate zeinua izan dadin. Dagoeneko lortua dute beren hizkuntza eta kulturarentzat katalanek. cat domeinua eta guk ere antzeko bidea urratu nahi genuke.
|
|
|
Sorreratik bertatik kide egin dira: Euskaltzaindia, Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua,
|
Euskal
Konfederazioa, Euskal Idazleen Elkartea, Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioa, Ikastolen Elkartea Partaide, Euskal Herriko Unibertsitatea, EITB, Internetika, Euskal HerrikoTelekomunikazio Ingeniarien Elkartea eta Euskadiko Informatikako Ingeniarien Elkargo Ofiziala.
|
|
|
Sorreratik bertatik kide egin dira: Euskaltzaindia, Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua, Euskal Konfederazioa,
|
Euskal
Idazleen Elkartea, Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioa, Ikastolen Elkartea Partaide, Euskal Herriko Unibertsitatea, EITB, Internetika, Euskal HerrikoTelekomunikazio Ingeniarien Elkartea eta Euskadiko Informatikako Ingeniarien Elkargo Ofiziala.
|
|
|
Sorreratik bertatik kide egin dira: Euskaltzaindia, Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua, Euskal Konfederazioa, Euskal Idazleen Elkartea,
|
Euskal
Herriko Ikastolen Konfederazioa, Ikastolen Elkartea Partaide, Euskal Herriko Unibertsitatea, EITB, Internetika, Euskal HerrikoTelekomunikazio Ingeniarien Elkartea eta Euskadiko Informatikako Ingeniarien Elkargo Ofiziala.
|
|
|
Sorreratik bertatik kide egin dira: Euskaltzaindia, Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua, Euskal Konfederazioa, Euskal Idazleen Elkartea, Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioa, Ikastolen Elkartea Partaide,
|
Euskal
Herriko Unibertsitatea, EITB, Internetika, Euskal HerrikoTelekomunikazio Ingeniarien Elkartea eta Euskadiko Informatikako Ingeniarien Elkargo Ofiziala.
|
|
|
Sorreratik bertatik kide egin dira: Euskaltzaindia, Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua, Euskal Konfederazioa, Euskal Idazleen Elkartea, Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioa, Ikastolen Elkartea Partaide, Euskal Herriko Unibertsitatea, EITB, Internetika,
|
Euskal
HerrikoTelekomunikazio Ingeniarien Elkartea eta Euskadiko Informatikako Ingeniarien Elkargo Ofiziala.
|
|
|
Lana Luis Mari Larringan Aranzabalen zuzendaritzapean burutu da EHUko Hizkuntzalaritza eta
|
Euskal
Ikasketak Sailean.
|
|
|
Jean Paul Bronckart (Genèveko Unibertsitatea) Helena Calsamiglia (Universitat Pompeu Fabra) Matilde Sainz (Mondragon Unibertsitatea) Joxe Azurmendi(
|
Euskal
Herriko Unibertsitatea) Itziar Idiazabal (Euskal Herriko Unibertsitatea)
|
|
|
Jean Paul Bronckart (Genèveko Unibertsitatea) Helena Calsamiglia (Universitat Pompeu Fabra) Matilde Sainz (Mondragon Unibertsitatea) Joxe Azurmendi (Euskal Herriko Unibertsitatea) Itziar Idiazabal(
|
Euskal
Herriko Unibertsitatea)
|
|
|
Baionako
|
Euskal
Museoan euskara klaseak eman zituen, baita Baionako Lizeoan ere. Etcheverry izan da, Frantziako Administrazioak ordainduta, euskarazko eskolak eman dituen Iparraldeko lehen irakaslea, batxilergoa barne.
|
|
|
Gero, Gasteizko Filologia, Geografia eta Historia Fakultatean irakasle izendatu zuten eta horretan jardun du hil arte. 1987an,
|
Euskal
Filologiako Doktore titulua eskuratu zuen, Maurice Harriet apaizaren hiztegi argitaragabeari buruzko tesi batekin, Koldo Mitxelenaren zuzendaritzapean. Euskal Filologiako katedraduna zen, 1995az geroztik.
|
|
|
1987an, Euskal Filologiako Doktore titulua eskuratu zuen, Maurice Harriet apaizaren hiztegi argitaragabeari buruzko tesi batekin, Koldo Mitxelenaren zuzendaritzapean.
|
Euskal
Filologiako katedraduna zen, 1995az geroztik. Euskaltzaindiak 1975ean hautatu zuen euskaltzain urgazle eta bi urteren buruan, 1977ko otsailaren 26an, euskaltzain oso izendatu zuen, Antonio Arrueren ordez.
|
|
|
Euskaltzaindiaren barne kargu batzuk bete ditu, hala nola, Euskaltzaindiko buruordea, 1995etik 2004ra bitartean; diruzain, Jagon sailburu eta idazkaria() eta Onomastika batzordeburua(); 2004ko abenduaren 17tik, Iker Sailburua zen; bestalde, Euskaltzaindiaren Arabako ordezkaria zen 2001etik. Artikulu ugari eta liburu batzuen egilea, gogokoen zituen gaien artean leku eta pertsona izenei buruzko ikerketak eta euskararen historia eta
|
euskal
testuak daude. Hainbat egunkaritan eta aldizkaritan argitaratu dira bere artikuluak.
|
|
|
1953ko urtarrilaren 1ean euskaltzain urgazle izendatu zuten eta 1962ko uztailaren 27an, berriz, euskaltzain oso. 1963an, Beloken, sarrera hitzaldia egin zuen, Belokeko
|
euskal
bidea gaiari buruz. Kanta askoren letrak prestatu zituen, lehenik Gabriel Lertxundi beneditarrarekin batera
|
|
|
Bere ikasle izandakoen esanetan, berak sentitzen zuen zaletasun bera pizten zuen jendearengan.
|
Euskal
literaturari buruzko antologia batzuk idatzi zituen, besteak beste
|
|
|
|
Euskal
Idazleak bizkaieraz. Antologia.
|
|
|
Iparraldeko
|
Euskal
Idazleak
|
|
|
2003an, Euskerea nire bizitzan liburua kaleratu zuen. Mikel Zaraterekin batera, Derioko Udako
|
Euskal
Ikastaroen sortzaile izan zen, 1969an. Aurrerantzean, Derioko Udako Ikastarotik sortu zen Labayru Ikastegiaren bultzatzaile handienetarikoa ere izan zen.
|
|
|
Edozein lekutako euskaldunok konturatu ginateke zer garrantzitsua den
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko hiriburuaren toponimiaren ikerketaren uzta aberatsaren argitalpena prestatzea, hiritarren gozamenerako eta administrazio desberdinen erabilerako. Gozamenerako, diot, zeren eta ikerketaren emaitzetatik argi eta garbi ikusten baita gure hiriburuaren toponomastikaren gehiengo nabarmena euskarazkoa edo euskal jatorrizkoa dela, horrek duen balio kulturala eransten duelarik.
|
|
|
Edozein lekutako euskaldunok konturatu ginateke zer garrantzitsua den Euskal Autonomia Erkidegoko hiriburuaren toponimiaren ikerketaren uzta aberatsaren argitalpena prestatzea, hiritarren gozamenerako eta administrazio desberdinen erabilerako. Gozamenerako, diot, zeren eta ikerketaren emaitzetatik argi eta garbi ikusten baita gure hiriburuaren toponomastikaren gehiengo nabarmena euskarazkoa edo
|
euskal
jatorrizkoa dela, horrek duen balio kulturala eransten duelarik.
|
|
|
Apirilaren 13an, goizeko 11:30ean, Artzain beltxaren neurtitzak liburua aurkeztuko du Euskaltzaindiak, Saran,
|
Euskal
Herriko Idazleen XXVI. Biltzarrean.
|
|
|
Liburuak: Hasian hasi (I, 1993, sorterriko euskara);
|
Euskal
aditz batua (1996); Aupa batasuna! (2000); Hasian hasi (II, 2002); Hortzak izerdi (artikulu bilduma, 2005); Dufau bi anaiak (2006); Gratien Adema Zaldubi, Saindu batzuen biziaz (2007).
|
|
|
Apirilaren 13an, goizeko 11:30ean, Zuberoako literaturaz. Antologia laburra liburua aurkeztuko du Euskaltzaindiak, Saran,
|
Euskal
Herriko Idazleen XXVI. Biltzarrean.
|
|
|
Enbata mugimendu abertzalearen bultzatzaileetariko bat izan zen. Gero EHAS eta
|
Euskal
Batasuna alderdien sorreran parte hartu zuen.
|
|
|
Apirilaren 13an, goizeko 11:30ean, Biziaren hiztegiaz liburua aurkeztuko du Euskaltzaindiak, Saran,
|
Euskal
Herriko Idazleen XXVI. Biltzarrean.
|
|
|
Biologia euskara irakasle izan zen. Letra eta
|
Euskal
Ikasketen doktoregoa egin zuen Bordeleko Unibertsitatean.
|
|
|
Apirilaren 13an, Saran,
|
Euskal
Herriko Idazleen XXVI. Biltzarrean,
|
|
|
lehena eta oraina erakusketa Iruñeko Baluarten jarri zen ikusgai lehenbiziko aldiz, Euskaltzaindiaren XVI. Biltzarrarekin batera. 2008ko abenduan, Durangoko
|
Euskal
Liburu eta Disko Azokan erakutsi zen, eta orain zabalik egongo da Sarako Polikiroldegian.
|
|
|
Gaur, Gasteizen izan da Akademia eta datozen hilabeteotan gainontzeko herrialdeetan ere ospatuko du Euskaltzaindiak bere urtemuga.Juan Antonio Zarate Arabako Batzar Nagusietako lehendakaria eta Xabier Agirre ahaldun nagusia ondoan zituela, Andres Urrutia euskaltzainburuak Euskaltzaindiak Araban duen presentzia aldarrikatu du eta honela adierazi du: Erakunde arabarra gara eta
|
Euskal
Herri osoa hartzen duen erakundea ere bagara, euskararen inguruan. Orobat, eskerrak eman ditu Euskaltzainburuak:
|
|
|
Euskaltzaindiaren ibilbidea urtez luzeetan ahalbidetu duten agintari nahiz gizarte arabarrari; eskerrak zuei, egun honetan Euskaltzaindiari laguntzera etorri zareten guztioi, eta gerorako gonbita: lan egin dezagun guztiok elkarrekin, euskararen eta
|
euskal
kulturaren alde, Araban, Euskal Herrian eta mundu osoan.Bai Batzar Nagusietako lehendakariak, bai eta ahaldun nagusiak ere, Akademiaren lana gorpaipatu dute eta euren instituzioak euskararen alde egiten ari diren lana nabarmendu nahi izan dute, baina baita hiritar guztiena ere. Eskerrak esan du Agirrek euskara ikasi eta irakatsi duten guztiei, eta eskerrak euskara eguneroko tresna bihurtzen duten arabar guztiei.Ekitaldi honetan,
|
|
|
Euskaltzaindiaren ibilbidea urtez luzeetan ahalbidetu duten agintari nahiz gizarte arabarrari; eskerrak zuei, egun honetan Euskaltzaindiari laguntzera etorri zareten guztioi, eta gerorako gonbita: lan egin dezagun guztiok elkarrekin, euskararen eta euskal kulturaren alde, Araban,
|
Euskal
Herrian eta mundu osoan.Bai Batzar Nagusietako lehendakariak, bai eta ahaldun nagusiak ere, Akademiaren lana gorpaipatu dute eta euren instituzioak euskararen alde egiten ari diren lana nabarmendu nahi izan dute, baina baita hiritar guztiena ere. Eskerrak esan du Agirrek euskara ikasi eta irakatsi duten guztiei, eta eskerrak euskara eguneroko tresna bihurtzen duten arabar guztiei.Ekitaldi honetan,
|
|
|
Euskaltzaindiaren izenenan, Xabier Kintana euskaltzainak eta Akademiaren idazkariak ongi etorria eman zien Adituen Komiteko kideei eta Komitearen izenean Stefan Oeter irakasleak, haren buru denak, eskerrak eman zizkion
|
Euskal
Akademiari izandako harreragatik eta adierazi zuen Europako Gutunaren Adituen Komiteko kideentzat ohore handia dela haren Bilkura egiteko Euskaltzaindian ostatu hartu izana.
|
|
|
Haren heriotzaren lehen urteurrena betetzearekin batera,
|
Euskal
Herriko Unibertsitateak (EHU) Henrike Knörr zena omendu zuen atzo, maiatzaren 5ean, Arabako campusean, bertoko Letren Fakultatean. Omenaldi honetan, Euskaltzaindiaren izenean, Andres Urrutia euskaltzainburua, Xabier Kintana idazkaria, Jose Luis Lizundia diruzaina eta Manu Ruiz Urrestarazu Arabako ordezkaria joan ziren.
|
|
|
Jose Luis Lizundia, gainera, hizlarietako bat izan zen, eta Henrike Knörr-en gorazarre hitzaldia eman zuen.
|
Euskal
Herriko Uniibertsitateko irakasle diren beste euskaltzain batzuk ere izan ziren. Omenaldian, hizlari hauek aritu ziren:
|
|
|
Ezeri izan bazion leialtasuna, Euskaltzaindiari izan zion. Bestalde, ohartzen zen
|
Euskal
Herri osoaren eremua hartzen zuen erakunde gorena zela, eta dela; euskal historia garaikideko lurralde politikoek gainditzen dituena; unibertsitate desberdinetako, bere bere UPV EHU hau barne, irakasle asko batzorde akademiko gehienetan batzen zituena eta dituena: ideologia guztietako lagunak bere baitan izan dituena.
|
|
|
Ezeri izan bazion leialtasuna, Euskaltzaindiari izan zion. Bestalde, ohartzen zen Euskal Herri osoaren eremua hartzen zuen erakunde gorena zela, eta dela;
|
euskal
historia garaikideko lurralde politikoek gainditzen dituena; unibertsitate desberdinetako, bere bere UPV EHU hau barne, irakasle asko batzorde akademiko gehienetan batzen zituena eta dituena: ideologia guztietako lagunak bere baitan izan dituena.
|
|
|
|
Euskal
Herritik kanpo gehitu zuen behin baino gehiagotan, Euskaltzaindiaren ordezkaritza eramaten zuenean, harrotasunez adierazten zuen gure Akademiarekiko nortasuna. Gogoan daukat, bat aipatzekotan, duela hiru urte, Lyonen Instituto Cervantesen egoitzan, Gabriel Aresti izena hango Bibliotekari jarri ziotenean, Frantziako hirugarren hiriko alkate, Unibertsitateko errektore, Espainiako kontsul eta gainontzeko ordezkarien aurrean, bere hitzaldiaren ondoren, nola aurkeztu ninduen Akademiaren ordezkari, adieraziz Euskararen Erret Akademiaren nortasun eta garrantzia.
|
|
|
Mikhaïl Gorbatxov;... Hizkuntza bakoitzak bere sistema, bere transkripzio praktikoa, erabiltzen du, hizkuntza bakoitzaren grafiara eta ahoskerara moldatua.Nazioarteko sistema onarturik ezean, bide hori hobetsi du Euskaltzaindiak euskararako, hau da, euskararako transkripzio praktiko bat erabiltzea. Erabaki hori hartzeko orduan, xehe aztertu du azken urteotako erabilera, eta argi ikusten da
|
euskal
entziklopedietan, euskarazko komunikabideetan eta euskarazko eskola liburuetan eta literaturan euskararako transkripzio praktikoaren bidea guztiz hedaturik dagoela, transkripzio praktikoa gauzatzeko orduan kasu gutxi batzuetan aldaera bat baino gehiago ikusten bada ere. Horregatik, jatorrizko hizkuntza aurrean izanik, gure inguruko hizkuntzen transkripzio praktikoak azterturik, eta nazioarteko sistema ere kontuan izanik, euskararako transkripzio sistema praktiko bat arautu du Euskaltzaindiak, eta 156 araua plazaratu(
|
|
|
Hurrengo hiru kapituluetan txekieraren historia sozial bat marrazten digu, biziki interesgarria euskaldunontzat; ez dezagun ahantz nazionalismo kulturala,
|
Euskal
Herrian edo Katalunia bezalako lekuetan gaur egun praktikatzen den gisan, funtsean txekiarren asmakizun bat izan zela (eta ez alemanena, normalki esaten den bezala) eta nazionalismo mota horretan hizkuntza elementu nagusia izateaz gain, politika asmo horiek, gainera, eragin erabakigarria izan dutela eta dutela hizkuntzaren historian, besteak beste batasunaren eta honek dakarren kodifikazioaren (n... Ondoren, bosgarren kapituluan krisia bera aztertzen du, gertakarien segimendu zehatza eginez.
|
|
|
gorago azpimarratu dugun legez, zinez ugariak dira jokoan sartzen diren faktoreak; arazo nagusia, hain juxtu ere, eragile horietako bat isolatu nahi izatea da, ardura nagusia (bakarra, sarri) hari egotziz; hurrengo pausoa eragile zehatz horren gainean (direla hizkuntzalariak, direla politikariak, direla kazetariak...) erruak pilatzea izaten da, hots, borrokak areagotzera baino ez daraman bidea. Zeren gezurra ematen du ikusteak txekiarrek beren ortografia eztabaidatzeko erabiltzen duten kar saindua... ikusiko ez bagenu oso antzeko kasuak Espainian, Holandan, Frantzian, Norvegian, Azerbaijanen, Galizian edo
|
Euskal
Herrian bertan. Ez, auzoan ez dabiltza txakurrak zapatekin.
|
|
|
Apirilaren 13an, Biziaren hiztegiaz liburua aurkeztu zuen Euskaltzaindiak, Saran,
|
Euskal
Herriko Idazleen XXVI. Biltzarrean. Euskaltzaindiak argitaratzen duen Euskaltzainak bildumaren zazpigarren zenbakia da eta Txomin Peillen euskaltzain osoak idatzi du.
|
|
|
Azkueren
|
Euskal
Erriaren Yakintzan eta neronek egin euskaraz etnografia lanetan aurkitu nituen sinesteak eta tabuak. Sarritan, Euskal Herrian gorde direnak beste herrietan galdu diren antzekoak dira, erromatar kutsukoak edo hilak direla-eta arrima herratuen sinestean, baina ez beti.
|
|
|
Azkueren Euskal Erriaren Yakintzan eta neronek egin euskaraz etnografia lanetan aurkitu nituen sinesteak eta tabuak. Sarritan,
|
Euskal
Herrian gorde direnak beste herrietan galdu diren antzekoak dira, erromatar kutsukoak edo hilak direla-eta arrima herratuen sinestean, baina ez beti. Tabuak dira, abere batzuen izenak ez aipatzea edo hankaren/ zangoaren zatien izendatzeko anabasan.
|
|
|
Sinesteek eta tabuek ere, hiztegian aztarnak utzi dituztela dio Txomin Peillenek, eta honela azaldu: Azkueren
|
Euskal
Erriaren Yakintzan eta neronek egin euskaraz etnografia lanetan aurkitu nituen sinesteak eta tabuak. Sarritan, Euskal Herrian gorde direnak beste herrietan galdu diren antzekoak dira, erromatar kutsukoak edo hilak direla-eta arrima herratuen sinestean, baina ez beti.
|
|
|
Azkueren Euskal Erriaren Yakintzan eta neronek egin euskaraz etnografia lanetan aurkitu nituen sinesteak eta tabuak. Sarritan,
|
Euskal
Herrian gorde direnak beste herrietan galdu diren antzekoak dira, erromatar kutsukoak edo hilak direla-eta arrima herratuen sinestean, baina ez beti. Tabuak dira, abere batzuen izenak ez aipatzea edo hankaren/ zangoaren zatien izendatzeko anabasan.
|
|
|
liburua aurkeztu dute Euskaltzaindiak eta
|
Euskal
Herriko Unibertsitateak, Bilbon, Akademiaren egoitzan. Liburua EHUren eta Akademiaren arteko hitzarmenari esker argitaratu da, Euskaltzaindiak kaleratzen duen Iker bildumaren barruan.
|
|
|
Jurgi Kintana egilearekin batera, honako hauek izan dira mahaian: Andres Urrutia euskaltzainburua, Jon Irazusta
|
Euskal
Herriko Unibertsitateko Euskara errektoreordea eta Joseba Agirreazkuenaga euskaltzain urgazle eta EHUko katedraduna.
|
|
|
Obrari buruz, genero guztiak jorratu zituela azpimarratu du, eta 60 urtetan zehar, nekerik gabe, euskara hezkuntzan sartu behar zela aldarrikatu zuen, baita bultzatu ere. Bere obra nagusia, Jurgi Kintanaren aburuz,
|
Euskal
Akademia sortzea izan zen, euskara normalizatu eta normatibizatzeko. Bat izan zuen ametsa eta helburua:
|
|
|
ren 72 zenbakian eta bere webgunean zintzilikatu zuen zerrenda osoa, 155 araua dena. Orduz geroztik, Nafarroako Gobernuaren Euskarabidearen ekimenez, eremu mistoko eta eremu ez euskalduneko zenbait udal bere
|
euskal
izena onartzen joan da eta, honen ondorioz, udal horien izen ofiziala aldatu egin da.
|
|
|
Ikusten ahal den bezala, udalen
|
euskal
izenei dagokienez, aldaketa bat bakarra izan da: lehen
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak lankidetza hitzarmena sinatu dute gaur, ekainaren 23an, Bilbon. Hitzarmen horrek, euskara,
|
euskal
kultura eta, oro har, munduko hizkuntza ondarearen egoera ikertzeko, irakasteko eta zabaltzeko ekimenak gauzatzea du helburu. Biak elkarlanean arituko dira, bereziki euskararen normalizazioari buruzko proiektuak gauzatzeko eta Euskaltzaindiak euskararen arloan ezarritako arauak zabaltzeko.
|
|
|
Unesco Etxeak eta Euskaltzaindiak elkarri aitortzen diote euskararen eta, oro har, munduko hizkuntza ondarearen ikerguneak izatea. Horregatik, bi erakundeok lankidetza proiektu zehatzak bideratu eta garatuko dituzte, euskarari,
|
euskal
kulturari eta munduko hizkuntza ondareari buruzko irakaskuntza, ikerketa eta pedagogiaren eremuan.
|
|
|
Bereziki, Euskaltzaindiak erantzuna emango die Unesco Etxeak egindako kontsultei, kontsultok
|
euskal
lexikoari, gramatikari, toponimiari, onomastikari, ortografiari eta, oro har, euskararen araugintzaren bestelako gaiei buruzkoak direnean.
|
|
|
Argitalpenen arloan, elkarlana bultzatuko da, eta baterako argitalpenak sustatuko dira, euskara,
|
euskal
kultura eta munduko hizkuntza ondarearen egoera ikertu, irakatsi eta zabaltzeko arloan.
|
|
|
Bi erakundeok elkarlanean arituko dira, euren biblioteketako
|
euskal
funtsak sendotzeko; horretarako, euron argitalpen funtsetatik, zenbait lan ekarriko dituzte.
|
|
|
Ohorezko euskaltzaina zen, 1992ko otsailaren 1ean izendatua. Robero Serrano
|
euskal
hizkuntzalari eta Zytsar en lagunaren bitartez, ohorezko euskaltzaina zenaren datu biografikorik esanguratsuenak eskuratu ditugu.
|
|
|
|
Euskal
deklinabidea
|
|
|
Uztailaren 15, 16 eta 17an, Donostiako Miramar Jauregian,
|
Euskal
Herriko Unibertsitatearen 2009ko Udako Ikastaroen barnean, Gerra Zibila euskal literaturan() ikastaroa burutuko du Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa batzordeak. Ekimena Euskal Herriko Unibertsitateak eta Akademiakelkarlanean antolatu dute, eta Lourdes Otaegi Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa batzordekidearen zuzendaritzapean egingo da.
|
|
|
Uztailaren 15, 16 eta 17an, Donostiako Miramar Jauregian, Euskal Herriko Unibertsitatearen 2009ko Udako Ikastaroen barnean, Gerra Zibila
|
euskal
literaturan() ikastaroa burutuko du Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa batzordeak. Ekimena Euskal Herriko Unibertsitateak eta Akademiakelkarlanean antolatu dute, eta Lourdes Otaegi Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa batzordekidearen zuzendaritzapean egingo da.
|
|
|
Uztailaren 15, 16 eta 17an, Donostiako Miramar Jauregian, Euskal Herriko Unibertsitatearen 2009ko Udako Ikastaroen barnean, Gerra Zibila euskal literaturan() ikastaroa burutuko du Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa batzordeak. Ekimena
|
Euskal
Herriko Unibertsitateak eta Akademiakelkarlanean antolatu dute, eta Lourdes Otaegi Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa batzordekidearen zuzendaritzapean egingo da.
|
|
|
Hiru xede nagusiHiru izango dira ikastaroaren xedeak: batetik,
|
Euskal
Literaturan Gerra Zibilari buruz mamitzen joan den azterketa egitea; bestetik, diskurtso historiko eta literarioaren arteko harremana aztertzea; eta hirugarrenik, memoria indibidularen eta literaturaren arteko loturaz hausnartzea. Banan banan azaltzen ditu Literatura Ikerketa batzordearen idazkari den Lourdes Otaegi Gerra zibila euskal literaturan() ikastaroaren zuzendariak.Literatur emaitzari dagokionez, gerraren testuinguru hartan bertan eginiko literatura hartuko da mintzagai, hala prentsa bidez aditzera eman zena Iparraldean bezala Hegoaldean:
|
|
|
batetik, Euskal Literaturan Gerra Zibilari buruz mamitzen joan den azterketa egitea; bestetik, diskurtso historiko eta literarioaren arteko harremana aztertzea; eta hirugarrenik, memoria indibidularen eta literaturaren arteko loturaz hausnartzea. Banan banan azaltzen ditu Literatura Ikerketa batzordearen idazkari den Lourdes Otaegi Gerra zibila
|
euskal
literaturan() ikastaroaren zuzendariak.Literatur emaitzari dagokionez, gerraren testuinguru hartan bertan eginiko literatura hartuko da mintzagai, hala prentsa bidez aditzera eman zena Iparraldean bezala Hegoaldean:
|
|
|
Jon Kortazar: Gerra zibila
|
euskal
kontagintzan29, 80 Kb
|
|
|
Mari Jose Olaziregi: Gerra zibila eta bere erbesteak
|
euskal
literaturan. Deserritik utopiara Ameriketan35, 64 Kb
|
|
|
Patri Urkizu:
|
Euskal
teatroa Gerra Zibilean eta Gerra Zibila euskal teatroan41, 21 Kb
|
|
|
Patri Urkizu: Euskal teatroa Gerra Zibilean eta Gerra Zibila
|
euskal
teatroan41, 21 Kb
|
|
|
Iratxe Retolaza: Gernikako bonbardaketa
|
euskal
literaturan: errepresentazio eta begirada poetikoak34, 79 Kb
|
|
|
Gogoratu behar da otsailaren 26ko 573/ 1976 Erret Dekretuak aitorpen ofiziala egin zion Euskaltzainidiari Euskararen Erret Akademia gisa Araba, Gipuzkoa, Nafarroa eta Bizkaian; harrezkero, Euskaltzaindia da euskararen arloan erakunde eskuduna, hizkuntza bera ikertu eta babesteko. Geroago,
|
Euskal
Autonomia Erkidegoko Autonomia Estatutuak eta Nafarroako Foru Komunitatearen Euskara Legeak beren beregi aitortu dute Euskaltzaindia erakunde aholku emaile ofiziala dela, euskarari dagokionez, bi erkidegoetan.
|
|
|
Bereziki, Euskaltzaindiak erantzuna emango die Argia aldizkariak egindako kontsultei, kontsultok
|
euskal
lexikoari, gramatikari, onomastikari batez ere toponimia alorrean ortografiari eta, oro har, euskararen araugintzaren beste zenbait gairi buruzkoak direnean.
|
|
|
Uztailaren 15, 16 eta 17an, Donostiako Miramar Jauregian,
|
Euskal
Herriko Unibertsitatearen 2009ko Udako Ikastaroen barnean, Gerra Zibila euskal literaturan() ikastaroa egin zuen Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa batzordeak. Ekimena Euskal Herriko Unibertsitateak eta Akademiak elkarlanean antolatu zuten, eta Lourdes Otaegi Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa batzordekidearen zuzendaritzapean burutu zen.
|
|
|
Uztailaren 15, 16 eta 17an, Donostiako Miramar Jauregian, Euskal Herriko Unibertsitatearen 2009ko Udako Ikastaroen barnean, Gerra Zibila
|
euskal
literaturan() ikastaroa egin zuen Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa batzordeak. Ekimena Euskal Herriko Unibertsitateak eta Akademiak elkarlanean antolatu zuten, eta Lourdes Otaegi Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa batzordekidearen zuzendaritzapean burutu zen.
|
|
|
Uztailaren 15, 16 eta 17an, Donostiako Miramar Jauregian, Euskal Herriko Unibertsitatearen 2009ko Udako Ikastaroen barnean, Gerra Zibila euskal literaturan() ikastaroa egin zuen Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa batzordeak. Ekimena
|
Euskal
Herriko Unibertsitateak eta Akademiak elkarlanean antolatu zuten, eta Lourdes Otaegi Euskaltzaindiaren Literatura Ikerketa batzordekidearen zuzendaritzapean burutu zen.
|
|
|
Hona ekartzen ditugu Lourdes Otaegik ikastaroari hasiera emateko esan zituen sarrera hitzak. Otaegik eman zuen mintzaldi horretan, Gerra Zibila eta
|
euskal
literatura gaiari heldu dioten beste ponentzia batzuk aipatzen zituen. Horiek ere hona ekartzen ditugu, irakurlearentzat izan dezaketen interesagatik.
|
|
|
Liburua, Edu Zelaietaren doktorego tesiaren bertsioa da eta Nafarroako Baztan Bidasoako hizkeren deskribapenetik abiatuta, bertako euskararen azterketa dialektologikoa izan du xede nagusia. Xorroxindik Beraraino doan ibai arroko euskara zehaztasunez aztertu du liburu honen egileak eta
|
Euskal
Herriko alderdi dialektal ugariren berri aintzat hartu behar izan du lan egiteko: Lapurdiko ipar mendebaldea, Urdazubi Zugarramurdi, Baigorri, Ultzama, Basaburu Txiki, Oiartzun, Irun Hondarribia eta beste zenbait alderdi ere.
|
|
|
Editorea: Euskaltzaindia
|
Euskal
Herriko Unibertsitatea, 2008 23 x 16 cm; 664 orr.; azal arrunta
|
|
|
Euskaltzaindiaren Onomasticon Vasconiae bilduman
|
Euskal
Herriko leku askotako toponimoak jaso dira. Pertsona eta leku izenen garrantziaz oharturik, Akademiak bilduma hau abian jarri zuen aspaldian, tokian tokiko izenak biltzeko, aztertzeko eta forma idatziak finkatzeko asmoz.
|
|
|
Mikel Atxaga Fernandez Urnietan sortu zen, 1932ko abuztuaren 25ean.
|
Euskal
kazetaritzaren aitzindari izan zen: besteak beste, 1971n, Zeruko Argia aldizkarian hasi zen lanean.
|
|
|
|
Euskal
emakume idazleak (Bidegileak)
|
|
|
Itzulpenak: Tintin komikiaren zenbaki bat eta
|
Euskal
Herriko Atlasa (elkarlanean)
|
|
|
Euskalgintzan zer egin duen Mikelek ez dut hemen azaltzeko lekurik, uste dut bere biobibliografian argi nabari dela.
|
Euskal
kazetaritzan, euskarazkoan, alegia, gorengo maila eman duela, batez ere Zeruko Argia eta Deiako bere emaitza oparoan. Euskaltzaindikoa hitz bitan labur bildu dut.
|
|
|
Mikel Atxaga 1965etik aurrera
|
euskal
kazetaritzan koskortu ginen gazteon maisua izan zen. Nekez gero beste inor haren idaz jario jatorraren eta gauzarik zailena modurik errazenean kontatzeko ahalmenaren jabe.
|
|
|
Mikel Atxaga orain 40 urte arnasberritu zen
|
euskal
kazetaritzaren larre motzeko bidegile apal izan genuen. Jaioko dira bai berriak, baina Xabier Letek esan bezala, izan zirelako gara.
|
|
|
2008ko urrian Iruñean egin zen XVI. Nazioarteko Biltzarrarekin hasiera eman zion Akademiak bere ospakizunari eta ordutik hona beste hiru ekitaldi egin ditu Euskaltzaindiak: Gasteizen Arabako Foru Aldundian, Ipar
|
Euskal
Herrian Hazparneko Elgar Kultura Etxean, eta Bilbon Akademiaren egoitzan.
|
|
|
Ez da arrunta
|
Euskal
Herriari buruz liburu bat argitaratzea Turkian, baina duela gutxi horietako bat eskuratu du Euskaltzaindiaren Azkue Bibliotekak. Agian lehena eta orain arteko bakarra, ez baitugu antzeko ekimenen inolako berririk.
|
|
|
Javier Corcuera) 2000 urtean Donostiako Zinemaldiko Sari Nagusia eskuratu zuelarik. Oraingoan
|
Euskal
Herriari buruzko liburu bat argitaratu du Ankaran.
|