Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 192

2002
‎Euskaltzaindiari babesa eskaintzearena, ez da sinbolikoa. Belodromoko musika jaialdian bildutako sos guztiak ere euskal akademiarentzat izan dira.
‎Baina, esan bezala, gauzak aldatu dira: zuek zuen bidea hartu nahi duzue, normala denez, zuen arazoak lehenago baino gardenkiago azaleratzen dituzue, askatasun handiagoarekin, eta ez zaizue hain erraz gertatzen identifikazio hori egitea euskal akademiarekin, urrun ikusten duzuelako, nola ikusten dituzuen urrun holako akademia guztiak, balio ere, ez baitakizue zertarako balio dezaketen, titi jorran ibiltzea, barkatu hain gordin ibiltzea, askoz ere atseginago gerta daitekeen adin horretan. Dena dela, badut uste Euskaltzaindia osatzen dugun 24 euskaltzainok badugun egun orain arte izan ez dugun erantzukizun berria, eta erantzuna eman behar dugun, erantzun egokia gainera, inoiz baino idazle eta ikertzaile hobeak dituen Euskal Herri honetako euskaltzaleen aitzinean.
‎Bistan da, nire ustez behintzat, gramatika eta hiztegia, batez ere, Euskaltzaindiari dagozkiola, estatutuek ere halaxe esaten dutelako. Beste lanak xehekiago aztertu genituzke, eta ikusi benetan zein den euskal akademiaren zeregina XXI. mendean. Euskaltzaindiak lan egiteko azpiegitura ederra du, beste erakunde ofizialetan nekez aurki daitekeen azpiegitura malgua, eta hori arras gauza ona da.
‎Euskal Hezkuntza Sistema honen alboan, akademi aholkulari gisa, Zientzien Euskal Akademiak egon behar du. Berau, batik bat, euskal irakasle emerituek osatuko dute, eta zientziaren jarraipena egiteaz gain, testuliburu eta erakusteko material egokiak prestatu, arlo bakoitzeko kongresuak antolatu eta edozein motatako akademi lanak egiten lagunduko lukete.
2003
‎Zer esanik ez, Euskaltzaindia aurretik ibili dela beti Udako Euskal Unibertsitatearen arazoetan, Euskaltzaindikoak ziren sortzaileak, euskal akademiak babestu zuen haste hastetik,(...)
2004
‎Ondoren 1917an, Bizkaiko Diputazioan gehiengoa lortu zutenean, R. Sota Aburto presidente zela, F. Landaburu eta K. Elgezabaltzi diputatu probinzial jeltzaleen ekimenez, berehala bultzatu zuten Eusko Ikaskuntzen bilkura eta ondorengo Euskal Akademiaren aldeko erakundetzea harik eta lortu arte
‎1919ko urrian Euskal Akademia, Euskaltzaindiaren erakundetzea. Beronen lehengo egoitza Indautxuko eskoletan izan zen Bilboko Udalaren ardurapeko egoitzan.
‎ EUSKAL AKADEMIAZ. Sabino Aranak 1886ko uztailaren 27an Eus­ kal Erria aldizkarian, hots, Durangoko Euskal Jai ospetsuak igaro eta hilabe­ tera idatzitako artikuluaz baliatuko naiz Aranak gure Nazioaren hizkuntza eta historia erakundetzeari ematen zion garantiza adierazteko:
‎Hedadura hori, jakina,, zazpi probintzia edo herrialdeen osotasuna? da, Euskal Herria hitzari bere zentzu konbentzionala errespetatuz (eta, bide batez, hizkuntza kontuan autoritate ofiziala den euskal akademiaren arauak seriotan hartuz).
2005
‎Martin Landerretxe aphezak, Biltzar lagun bethiereko Iskribariak eta Euskaltzaingoko edo Euskal Akademiako hamabietarik batek kondatu digun bezala, biltzar lanak hasi aitzin, hiri buruzagiek eta hekien artean Batita Anxo kantonamenduko Kontseilari jeneralak, batetik, Etienne Decrept biltzar buru lehenak eta haren buruzagi lagunek, bertzetik, agur eta jendetasun hoberenak egin ziozkaten elgarri. (Ikus Euskalzaleen Biltzarraren 1919ko urtekaria).
‎Bestera etorriz, Andima Ibinagabeitiaren obra literariorako bi garai eta leku garrantzizko hain segur Loiolako santutegiko Euskal Akademiaren garaia —1921etik 1926ra— eta gerren ondoko Parisko zortzi urteak —1947tik 1954ra— izan ziren. Hainbat zertzelada eta gorabehera jasoak eta azalduak ditugu han eta hemen, baina ez denak.
2006
‎URRUTIA BADIOLA, Andres. Zuzenbidearen Euskal Akademia. Bilbo.
‎URRUTIA BADIOLA, Andres. Gomylex; Zuzenbidearen Euskal Akademia. Bilbo.
‎/ Urrutia Badiola, Andres*. Zuzenbidearen Euskal Akademia; HAEE/ IVAP. Bilbo; Oñati.
2007
‎Eskualzaleen> Biltzarra> aldizkariari dagokionez, 1901eko azaroan izen bereko elkarteak sortu zuen, Hondarribian buruturiko bilera baten ondorioz. Bide batez, esango dugu Hondarribiko batzar hartan euskara zaindu eta hedatuko lukeen Euskal Akademia sortzeko asmoa ere bazutela, baina askoz beranduago arte, 1919an, ez zen zertu. Are gehiago, Eusko Ikaskuntza elkarteak aurrea hartu zion Euskaltzaindiari:
‎Baina 1901 urte hartan Broussain arduraturik zegoen aurrerago aipatuko dugun Euskal Akademia sortze lanaz eta Société> Patriotique> sortzeko proiektua alde batera utzi zuen158.
‎ Euskal Akademia eratzeko lehenengo proiektuak aurkeztu zituzten euskaltzale batzuek, euskararen ortogra, a, nkatzeko beharra ikusi baitzuten: 1886an Aristide de Artiñanok (Proyecto> Academia> Bascongada) aurkeztu zuen, 1896an Sabino Aranak (Lecciones> de> rtografía> del> euskera> izkaino), 1896an ere Resurrección Mª de Azkuek (Proyecto> de> rtografía, > ometido> la> censura> de> los> que> se> dedican> a> cultivar> el> euskera) eta 1897an Cosme de Churrucak274.
‎1901ean Hendaian eta 1902an Hondarribian bildu ziren helburu horrekin, Euskaltzaindia ez baina Eskualzaleen Biltzarra eratu zutelarik, 1902an, jadanik azaldu dugun bezala. Euskal Akademia sortzeko proiektua, ostera, ez zen zertu 1919ra arte.
‎Jose Agerre, Domingo Agirre, Jean Blaise Adema, Pierre Broussain, Juan Bautista Eguskiza, Ramón Intzagarai, Pierre Lhande290 eta Raimundo Olabide; aranazaleen nahiak Olabideren alde nagusitu ziren, beraz. Hala ere, Jean Blaise Ademak uko egin zion euskaltzain izateko eskaintzari, gai ez zelakoan, lanpeturik egoteaz gain291; Martin Landerretche aukeratu zuten ordezko, Broussain eta Lhandek proposaturik292 Beraz, Iparraldeko hiru eta Hegoaldeko bost euskaltzain izendatu zituzten Hegoaldeko Diputazioek sorturiko euskal Akademiarako, euskalki guztiak ordezkaturik izateaz arduratuz.
‎1956ko data honetan, bi Bilera Nagusi aipatu behar dira. Euskal Akademiaren aldizkaria ez ezik gerraosteko lehen Biltzar irekia ere egingo da urte horretan: euskalariek eta euskaltzaleek, denek, izango dute jendaurreko plazara inguratzeko aukera, euskararen Erakunde ofizial horrek deituta.
2008
‎Izan ere, Euskaltzaindiak Hiztegi Batuaren lanketari ekin dio azken urteotan. Bukatua eta argitaratua du, dagoeneko, Hiztegi Batu horren lehen itzulia; bigarrena hasi berria du, eta hirugarren itzuli baterako itxaropenean ere, badabil Euskal Akademia. Euskaltzaindiak badaki, jakin, hiztegigintzarako osagarrien premia dagoela euskal gizartean.
‎Jakina denez, Hiztegi Batuaren lehenengo itzulian, Euskal Akademiak nahitaezko izan ditu oinarri batzuk, hala nola, Orotariko> Euskal> Hiztegia> eta Euskararen
‎Agian elizgizon asko konbentzitu izan balitu bere erakundea sortzeko, presio sozialen bat egingo zuten, baina ez dirudi inor konbentzitu zuenik. Beraz, Akademiaren alternatiba klerikal honek porrot eginik Azkuek ostera ere Euskal Akademia proiektu «zibilari» emango zion lehentasuna.
‎Baionan fundaturiko Cercle d. Etudes Euskariennes elkartea beste mugarri bat izan zen Euskal Akademiara bidean. 1911 urte amaieran sortu zuten Julio Urkixok (bizkaitarra izan arren Donibane Lohizunen bizi zenak), Lacombek eta Broussainek172 Ipar Euskal Herriko beste euskaltzale batzuk ere bildu zituen, tartean Gavel, Daranatz, Landerretxe, Etxepare, etab. Elkarteak nagusiki euskararen ikerketa zientifikoa zuen helburu, baina helburu akademiko batzuk ere ukitu zituen (euskal ortografia proposamenak aurkeztuz, esate baterako).
‎Ikusten denez, ez zen erraza izango jeltzaleekin elkarlana lortzea. Giro horretan, 1913ko abenduaren 5ean, Euskal Akademia sortzeaz ziharduen artikulu berri bat azaldu zen La. Gaceta, del. Norte egunkarian:
‎Serapio Muxika izatearen aurka dago, aldiz, Bilboko prentsatik urruntxo mugitzeaz gain, bestela ere ez ohi zuela prentsan halako iritzi gairik lantzen, izatekotan ere historia auziak agertuz. Karmelo Etxegarai bai izan liteke artikulu honen egilea, Bizkaian bizi baitzen, ideologikoki La. Gacetaren oso gertukoa zen, eta 1906an bera izan baitzen Euskal Akademia sortzeko Diputazioei zuzentzen aritu zena. Aukera honen aurka aipa liteke ez diodala irakurri artikulu hau bezain testu sutsurik («los derechos del euskera» eta halakoak aipatuz).
‎privatum mucho menor que el de sus similares». Izan ere erdal akademiek «señalan el valor taxativo de las palabras y frases de las leyes y demás documentos públicos», baina aldiz Euskal Akademiak «no encontraría, por desgracia, ley ni documento público redactado en euskera sobre qué fallar.» Beraz «la autoridad de la Academia no ahogaría ni amenguaría las iniciativas de los particulares. Su autoridad sobre el euskera dependería de la autoridad euskérica de los miembros que la constituyesen.» Ostera ere Azkuegandik aldentzen den ikuspegi legalista dario testuari.
‎Ikusten denez, Euskal Akademiaren gaiak lau iritzi baino ez zituen bildu Euskal Esnalean. Ez zen asko, baina nolanahi ere, gerora Euskaltzaindia sortzean agertuko ziren jarrerak aurreratzen ziren:
‎Halaber eskuartean zituen proiektuen berri ematen zion: euskal linguistika ikastarotxo bat antolatu gura zuen hurrengo urtean Bilbon, aurrerago euskal gramatika bat idatzi, eta ahal izanez gero lehenago Euskal Akademia sortu187 Hola bada, 1913ko artikulua Azkuerena izan ez bazen eta kasu horretan debate hartatik kanpo egon bazen 1914 hasieran, Urloren porrotak ostera ere Akademiaren kontura eraman zuen.
‎Landaburu ere diputatu irten zen. Urtebete geroago, Felix Landaburu eta Cosme Elgezabal jeltzaleek Bizkaiko Diputazioan, lau probintzien artean Euskal Akademia sortzeko proposamena aurkeztuko zuten. Motibazio propioak ukatu gabe, baliteke Landaburu Azkuek ere animatu izana, bereziki hauteskundeetan laguntzen ibili ostean.
‎Hirukoari, jakina, Akademia bati baino eginkizun askoz mugatuagoa ematen zitzaion, auzi ortografiko oso konkretu bat baino ez baitzuen ebatzi behar, eta gainera printzipioz soilik Euskal­Esnaleri begira. Baina, egia esan, ortografiako koska garrantzitsuenetako bat hautatu zenez (ch tx t, s auzia) eta eztabaida horretan inplikaturiko autoritate nagusiak bildu zituztenez, euren arteko akordioa lortuz gero, edo bederen saiatu, batzar horretatik Euskal­Esnalearentzako soluzio konkretu bat ez ezik, euskal idazle guztiek errespeta zezaketen lan­talde arauemaile bat ere irten zitekeen, hau da, euskal akademia baten muina. Hau, nolanahi ere, nire interpretazioa da, ez garaiko iturrietan agertzen den zerbait.
‎Euskalzale aldizkaria zein Ibaizabal mota horretako testuz beteta daude, nagusiki euskararen egoerarekin lotutako auzien inguruan eskakizunak eta soluzioak aurkeztuz: seminarioetan euskara irakats dadin, euskal eskolak sor daitezen, hizkuntza jazarpenak gaitzetsiz, Euskal Akademiaren alde, etab. Inoiz salaketak zuzenki politikoak ere badira,. Tertzadun, ezizenez Bermeoko jauntxokeriaren aurka idatzitakoak adibidez.
‎Ahozko manifestuei dagokionez, asko izan ziren Azkuek eman zituen hitzaldiak bere helburu soziokulturalak aipatuz: lore jokoetan, euskal jaietan, ikastaro publikoetan, Real Academia Españolako sarrera hitzaldian, etab. Ia beti aipatzen zuen euskal eskolen beharra, Euskal Akademiaren komenientzia eta gisakoak. Zentzu horretan garaiko intelektualen tonu berean aritzen zen.
‎ortografia eredu jakin bat, neologismo batzuk, euskalki zehatz bat, ideia jakin batzuk, etab. Hala ere, «beste zerbait» bultzatzeko asmo hori, argiago ageri da proiektu batzuetan beste batzuetan baino, izatez berariaz botere plataforma izateko planteatu baitzituen (Akademia adibidez). Horregatik argiro autoritate iturri izateko sorturiko proiektuak (eta bereziki Euskal Akademia egitasmoari lotuak) III. partean aztertu dira, eta gainerako priektuak II. partean.
‎Erakunde edo plataforma hauek, beren baitan proiektu izateaz gain, bazuten aldi berean beste proiektu batzuk ere bideratzeko funtzio babeslea edo beste ekimen batzuk beren baitan barneratzeko asmoa. Azkuek eratuko zuen mota horretako plataforma nagusia Euskal Akademia izan zen. Baina hura sortu aurretik ere, haren gisako beste zenbait erakunde bultzatu zituen.
‎1900 urtetik, Azkuek euskara katedraren itzala bazuen ere, aurreko urteetan plataforma gisa balio izan zion Euskaldun Biltoki gabe zegoen. Testuinguru horretan ulertu behar da Azkueri Euskal Akademia sortzeko piztu zitzaion gogo bizia. Eta hortik Abadia anderearen inguruan 1900 urtean Akademia lortzeko egin zituen saioak, aurrerago zehaztuko direnak.
‎III.2 Euskal Akademia: proiektuen aurreneko garaia()
‎Aurreko puntuan ikusi denez, Azkuek katedra eta Euskaldun Biltokia, hein batez egiazko Euskal Akademia baten ordezko gisa baliatu zituen. Baina propioki Euskal Akademia bat sortzeko saioak ere egin zituen.
‎Aurreko puntuan ikusi denez, Azkuek katedra eta Euskaldun Biltokia, hein batez egiazko Euskal Akademia baten ordezko gisa baliatu zituen. Baina propioki Euskal Akademia bat sortzeko saioak ere egin zituen. Hortaz, Azkueren lehen garaian (1888­1904) bere botere­gune errealak katedra eta Euskaldun Biltokia izanik ere, jada ari zen etorkizunean baliatuko zuen botere­plataforma sendoagoa eraikitzeko asmotan.
‎Hortaz, Azkueren lehen garaian (1888­1904) bere botere­gune errealak katedra eta Euskaldun Biltokia izanik ere, jada ari zen etorkizunean baliatuko zuen botere­plataforma sendoagoa eraikitzeko asmotan. Hola bada, denboran atzera eginik, hasieran proiektu soil zen Euskal Akademia nola joan zen gauzatzen ikusiko da, azkenerako Azkueren botere­gune erreal bihurtu arte.
‎Azkue baino lehen, XIX. mendean zehar, Euskal Akademia bat sortzeko eskari sakabanatu batzuk azaldu ziren. Jose Paulo Ulibarrik, Bizkaiko Batzar Nagusien inguruan halako aiputxo bat egin zuen 1832an.
‎Jose Paulo Ulibarrik, Bizkaiko Batzar Nagusien inguruan halako aiputxo bat egin zuen 1832an. Jose Francisco Aizkibelek 1856an argiago formulatu zuen Euskal Akademiaren beharra. Anton Abadiak ere auzi honekiko interesa izan zuen, eta hala jakinarazi zion Duvoisin kapitainari.
‎Urte hartan, Durangon, Abadiaren babespean hain zuzen, euskal jaiak antolatu ziren. Festa hauetako lehiaketetako batean, Euskal Akademia proiektu bat aurkezteko eskatzen zen. Saria Aristides Artiñano legegizon bilbotarrak irabazi zuen, bere «Proyecto de Academia Bascongada»­rekin.
‎Proiektua Bizkaiko Diputazioari aurkeztu zitzaion onar zezan, eta Abadiak, Manterolak zein Sabino Aranak beren atxikimendua agertu zuten. Une hartan saioa asmo hutsean geratu zen baina Artiñanoren proiektua hurrengo hamarkadetan erreferentzia izan zuten Euskal Akademia seriotan sortzen saitu ziren guztiek. Izatez azkenean Euskaltzaindia eta Eusko Ikaskuntza eratu zirenean, Artiñanoren planteamenduen bidetik jo zen45.
‎1891n, Izkindea argitaratu zen urte berean, egin zuen Azkuek Euskal Akademia sortu beharraren aurreneko aipua: «Onetarako [ortografia kontuez ari da] ta bezte gauza on asko egiteko?
‎Epe motzean, Azkuek Euskal Akademiaren aldeko pertsona gehiago ezagutu zituen. Izan ere, 1893ko irailean Azpeitiko lore jokoetan, Gratien Adema. Zaldubirekin?
‎Beraz Abadia hil zen, dirua utzi zuen lore jokoetarako, baina ez Euskal Akademiarako. Abadiak Frantziako Institutuari utzi zizkion ondasun gehienak.
‎Egile beraren beste artikulu bat ere agertu zen 1897ko erdialde hartan Euskal Akademiaren alde58 Eta testuinguru horretan Azkue, lehendik ere Euskal Akademiaren zale zena, proposamen artikulatu bat idaztera animatu zen, Donibane Lohizuneko Abadiaren lore jokoetan aurkeztu zuena 1897ko abuztuan59 Testua Euskalduna aldizkarian agertu zen osorik zenbait hilabete geroago, sinadura gabe, baina Donibane Lohizunen aurkeztu zela zehaztuz. Beraz ez da dudarik Azkuerena dela60 Bases, para, la, creación, de, una. Academia, de, la, lengua?
‎Egile beraren beste artikulu bat ere agertu zen 1897ko erdialde hartan Euskal Akademiaren alde58 Eta testuinguru horretan Azkue, lehendik ere Euskal Akademiaren zale zena, proposamen artikulatu bat idaztera animatu zen, Donibane Lohizuneko Abadiaren lore jokoetan aurkeztu zuena 1897ko abuztuan59 Testua Euskalduna aldizkarian agertu zen osorik zenbait hilabete geroago, sinadura gabe, baina Donibane Lohizunen aurkeztu zela zehaztuz. Beraz ez da dudarik Azkuerena dela60 Bases, para, la, creación, de, una. Academia, de, la, lengua?
‎Badirudi, halaber, Euskalduna­ko debateek ere eragina izan zutela Azkueren erabakian, ikusi baitzuen jendea nahasita zebilela («un estado de confusión y desconcierto»). Hola bada Euskal Akademia proiektu zehatz bat aurkeztu zuen, ondoko oinarriekin:
‎Azkuek eta Broussainek ez zuten ordura arte elkar ezagutzen, baina Donibane Lohizunen Euskal Akademia proiektuak medikuaren arreta erakarri zuen. Hainbeste erakarri ere, non festa haietan Azkue eta biak lagun egin baitziren, bizi osoan iraungo zuen adiskidantza sendoa abiatuz.
‎1900 urtearen hasieran, ezustean, Anton Abadiaren alargunak, Basilio Joanategiren bitartez, Azkueri euskararen aldeko proposamen bat egin nahi izan zion. Azkuek Hendaiako gazteluan tratatu zuen auzia Abadia anderearekin, eta hura diru bat uzteko prest agertu zen Euskal Akademia sortzeko. Hola Azkuek Euskal Akademia Abadia anderearen eta Hego Euskal Herriko Diputazioen dirulaguntzaz sortzeko aukera ikusi zuen.
‎Azkuek Hendaiako gazteluan tratatu zuen auzia Abadia anderearekin, eta hura diru bat uzteko prest agertu zen Euskal Akademia sortzeko. Hola Azkuek Euskal Akademia Abadia anderearen eta Hego Euskal Herriko Diputazioen dirulaguntzaz sortzeko aukera ikusi zuen. Abadia anderearekin izandako batzarretan akademiko posibleen izenak pausatu zituen Azkuek (gorde ez direnak), bai eta euskalki literarioa batzeko komenientzia aurrenekoz aipatu ere, aukera gisa gipuzkera edo lapurtera proposatuz69 Beraz 1897tik 1900era bitartean hizkuntza­batasunaren beharraz ohartu zen Azkue eta euskalki zentralen inguruan eraiki gura izan zuen.
‎Beraz Azkueren 1900 urteko asmoa Abadia anderearen eta euskal Diputazioen laguntzaz Euskal Akademia bat sortzea zen, Donostia eta Hendaia artean mugituko zena, kide liberatuek osatua, euskararen batasuna egingo zuena, eredu hori sustatuko zuena (lehiaketa literarioekin), eta euskarazko hezkuntza babestuko zuena73 Ikusten denez Akademia hainbat gauza egiteko plataforma gisa erabili nahi zuen: ez soilik hizkuntza ikertzeko edo arautzeko, baizik baita euskara eredu literarioa sozializatzeko eta are irakaskuntza garatzeko.
‎Nahasketa hauek garaikoek ez ezik geroko historialariek ere pairatu dituzte, aldika baita Zalbidek ere. Eta bi proiektuen arteko interferentziak aski ez, eta hirugarren bat gehitu zen, garai hartan Euskal Akademia sortzeko asmoa ere agertu baitzen. Dena dela hurrengo lerroetan ez ditut batzorde arteko nahasketa haiek argituko, ez baitira funtsezkoak gertaera nagusiak ulertzeko.
‎122 Nolabaiteko idazki bat bai utzi zuen Abadia andereak Akademiaren aldeko asmo antzeko zerbait adieraziz, baina nolanahi ere ez aski argi eta finko, ez testamentu gisa behintzat. Horregatik Arbelbide, Joanategi eta beste batzuk paper horiekin Abadia anderearen oinordekoengana joan zirenean Euskal Akademiarako partea eskatzera, ez zieten kasu handirik egin (cf. Broussainen 1901.11.09 eta 1901.11.13ko gutunak Azkueri in Charritton, 1986:
‎III.4 Euskal Akademia: proiektuen bigarren garaia()
‎1905eko hiztegian, Azkuek Euskal Akademiaren beharra aipatzen zuen han hemenka154 Izatez bere hiztegia Akademiaren babesik gabe egin bazuen ere, bertan adierazten zuenez, halako korporazio bat laster sor zedin itxaropena agertzen zuen, hainbat zeregin arauemaile aurreikusiz: zeintzuk neologismo onar zitezkeen erabakitzea («Cuando en diversos manuscritos que he manejado me he encontrado con voces de creación reciente, como muchas de Duvoisin y Añíbarro, las he copiado aparte para someterlas á la futura Academia»155), Larramendiren hitzetatik zeintzuk ziren onak erabakitzea («A la futura Academia le corresponderá, sin duda, la tarea de analizar sus [Larramendiren] propias palabras»156), bariante dialektalen artean egokienak aukeratzea («Uno de los rudos trabajos de la Academia será el de hacer una buena selección»157), euskal ortografia erabakitzea158, etab. Gainera Azkuek Tours­etik amari 1904an idatzitako gutun batean argi adierazten zuen Akademiaren asmoa berak pertsonalki zuela gogotan:
‎Eta hain zuzen hiztegi hori Tours­en inprimatzen ari zelarik, Diputazio baten eskutik Euskal Akademia sortzeko saio serio bat etorri zen. Baina ez Gipuzkoako Diputazioaren eskutik Azkuek espero zuenez, baizik Bizkaikotik.
‎1906ko apirilean hiru probintziak Konferentzian elkartzeko geratu ziren, besteak beste Akademiaren sorrera aztertzeko. Ohargarria da Euskal Akademia sortzeko proposamen hau Kontzertu Ekonomikoa berritu behar zen unean gertatzea, euskal alderdi eta herrialdeen artean aliantza eta elkartasun foruzaleak gertatzen ari ziren testuinguruan.
‎Hiru probintzien arteko Konferentzian, Bizkaiko Diputaziotik egindako proposamena, printzipioz ondo hartu zuten arabarrek eta gipuzkoarrek, eta gaia beren Diputazioei aurkezteko geratu ziren165 1906ko udan, Tours definitiboki atzean utziz, Azkue Euskal Herrira bueltatu zen. Uda hartan Donostian Euskal Akademiaren inguruko hitzaldi bat eman zuen. Eta izatez gipuzkoar Diputazioa proposamenaren alde agertu eta aurrera segitzeko asmoz azaldu zen.
‎Bada Azkueren gutunen artean, Schuchardt­i 1914an idatzitako bat lekukotza bitxi bat jasotzen duena: «Hace unos cinco años se planteó la creación de esta corporación[ Euskal Akademiaz ari da]. No tenía yo entusiasmo por la idea; pues veía, como veo hoy, que es demasiado pomposo el nombre de Academia para los que habrían de constituirla»168 Kuriosoa da 1891tik urtez urte Euskal Akademia eskatzen eta hura lortzeko hainbeste gestiotan ibilitako Azkuek, bi hamarkada geroago Akademia egitasmoaren inguruan halako hoztasuna agertzea.
‎«Hace unos cinco años se planteó la creación de esta corporación [Euskal Akademiaz ari da]. No tenía yo entusiasmo por la idea; pues veía, como veo hoy, que es demasiado pomposo el nombre de Academia para los que habrían de constituirla»168 Kuriosoa da 1891tik urtez urte Euskal Akademia eskatzen eta hura lortzeko hainbeste gestiotan ibilitako Azkuek, bi hamarkada geroago Akademia egitasmoaren inguruan halako hoztasuna agertzea. Gerta liteke hoztasunak izen kontu soilari erreferentzia egitea, Schuchardt­i igorritako gutun berean argitzen duenez, Azkuek, aukeran, Akademia izena baino gurago bailuke katalanen Institut?
‎Ohar bedi Azkuek bere mesfidantza duela bost urteko saio bati lotzen diola, ez Schuchardt­i gutuna idazten dion momentuari. Izan ere, 1914ko gutunean, Euskal Akademia une hartan sortzeko nahikoa gogo ageri zuen, aurrerago ikusiko denez. Baina orain bost bat urte lehenagoko kontu horri helduko diogu.
‎antolatzen zituztenak; Mende berriarekin, ordea, Euskal­Esnale elkarteak eta bere aldizkariak hartu zuten lekukoa, hizkuntzaren aldeko ekimen ausartagoak bultzatuz eta jende gehiago bilduz. Hola 1908an Euskal Akademiaren inguruko debatetxo bat piztu zuten. Azkuek ere idatzi zuen Euskal Esnale aldizkarira auziaz, baina hemen ez dut zehaztasunez aztertuko debate hura170 Laburbilduz, esan liteke Euskal­Esnaleko kideen artean Euskal Akademia sortzeko gogoa zegoela.
‎Hola 1908an Euskal Akademiaren inguruko debatetxo bat piztu zuten. Azkuek ere idatzi zuen Euskal Esnale aldizkarira auziaz, baina hemen ez dut zehaztasunez aztertuko debate hura170 Laburbilduz, esan liteke Euskal­Esnaleko kideen artean Euskal Akademia sortzeko gogoa zegoela. Aurreko urteetan Diputazioen inguruan egindako saioek porrot egin izana ere deitoratzen zuten zenbait artikuluk, eta proiektua suspertzeko itxaropena azaltzen zen orobat.
‎Horregatik, aurrerantzean, Azkuek egin nahi zuen hiztegia benetan prestigiotsua izan behar zen, jeltzaleek ere onartzeko modukoa eta horretarako bere izen soila baino zerbait gehiago behar zuen. Ez da dudarik Zurtzaingo elkarte honek hein handiz lehenago Azkuek Euskal Akademiari esleitzen zion papera bete behar zuela: hiztegi autorizatu bat sortzea, gipuzkeran oinarrituriko euskara eredu normatibizatu bat bultzatzea, euskararen inguruko kontsultei erantzutea, eta behinola Euskaldun Biltokiak bete zuen (eta asmoz Abadia anderearen Akademiak bete behar zuen) lekua hartzea, euskal ikastetxea, euskal irakasle­eskola, Euskalzale aldizkaria, eta beste zenbait proiektu euskaltzale bilduz.
‎Urtero euskal Diputazioek hezkuntzan gastatutako dirutza ere aipatu zuen, alferreko xahutzea iritziz, ume euskaldunek ez baitzuten behar bezala profitatzen gaztelaniaz jasotzen zuten eskola. Konponbide gisa Euskal Akademia sortzea proposatzen zuen, haren zeregin nagusietako bat euskarazko ikastetxeak sustatzea izanik:
‎1909an, Zurtzaingo proiektuaren baitan, euskal irakasle eskola bat sortzeko asmoa izan zuen; Ildo berean, 1916an emandako hitzaldian irakasle eskoletan euskara sar zedila eskatu zuen («Aboga porque en los programas en los programas de las Escuelas Normales figure el vascuence para que, de ese modo, luego se implante en los estudios elementales y los maestros no puedan disculparse de enseñarlo»367); Eta 1919tik aurrera Euskaltzaindiak sostengua eman zien mota honetako katedra guztiei. Bere estatutuetan esaten zenez Euskal Akademiak «Euskera ta euskal elertiaren ezaguntzarako irakasguak zabalduko ditu»(= «Fundará Cátedras de Lengua y Literatura Vasca»368). Eta hola, Bizkaikoei ez ezik, beste euskal herrialdeetan sortutakoei ere laguntza eman zien.
‎Badirudi XIX. mendearen azken azken urteetan izan zela. Hola, 1897an Euskal Akademia proposamen bat idatzi zuelarik, bertan aipatzen zen ez euskalki guztien batasuna baina bai euskalki guztiek ortografia bera izan beharra412 Ondoren, 1900 urtean, Abadia anderearekin Euskal Akademia sortzeko aukera ikusita, euskalki literarioa batzeko komenientzia aipatu zuen Azkuek, «proponiendo la adopción de uno... ser el guipuzcoano o el labortano»413 Beraz lapurtera edo gipuzkera ... Azkenean, bigarren honen alde makurtu zen Azkue, 1904an Ordiziako euskal jaietan plazaratuz bere ustea.
‎Badirudi XIX. mendearen azken azken urteetan izan zela. Hola, 1897an Euskal Akademia proposamen bat idatzi zuelarik, bertan aipatzen zen ez euskalki guztien batasuna baina bai euskalki guztiek ortografia bera izan beharra412 Ondoren, 1900 urtean, Abadia anderearekin Euskal Akademia sortzeko aukera ikusita, euskalki literarioa batzeko komenientzia aipatu zuen Azkuek, «proponiendo la adopción de uno... ser el guipuzcoano o el labortano»413 Beraz lapurtera edo gipuzkera ziren aukerak. Azkenean, bigarren honen alde makurtu zen Azkue, 1904an Ordiziako euskal jaietan plazaratuz bere ustea.
‎Agian debatea aldizkari alderdikoi batean plazaratu zelako Azkuek ez zuen parte hartu, nahiz ikusi denez, ordurako batasuna gipuzkeraren inguruan egiteko asmoa hartuta zeukan. Eta testuinguru horretan, 1918an, Oñatiko kongresuan Euskal Akademia sortzeko estatutuak onartu zirenean Azkuek, Eleizaldek eta beste batzuk hizkuntzaren batasuna ezarri zuten erakunde berriaren helburuen artean.
‎Azkueren ideia eta proiektuak ahalik eta modurik osoenean arakatzen saiatu arren ez zait posible izan guzti guztia aztertzea. Hola, adibidez, Euskal Akademia sortu arteko prozesua eta Azkueren inplikazioa bertan pausoz pauso segitu badut ere21, behin Euskaltzaindia finkatu eta ondorengo epean erakundeak izandako gorabeherak ezin izan ditut horren exhaustiboki deskribatu. Horretaz hain da ugaria dagoen informazioa ezen beste tesi bat idatz baitaiteke.
‎Beraz, Euskaltzaindia sortuz geroztiko epeari dagokionean erakundearen egoera (eta Azkueren inplikazioa) ikusteko adierazgarriak diren gertaera zehatz batzuk hautatu eta horietan zentratu naiz22 Bestalde, Azkueren proiektu desberdinak aztertzean (hezkuntza arlokoak, kazetaritzakoak, etab.) zeharka Euskaltzaindiaren bilakaerako beste une batzuk ere ikus litezke. Hola bada, Euskal Akademiaren historia xehetasun osoz kontatu ez arren, uste dut aski informazio ematen dela garaiko ildo nagusiak zeintzuk ziren ulertzeko.
‎Hugo Schuchardt() austriar linguistak lagundu zion Azkueri hizkuntzalaritza arloko hainbat obra eskuratzen. Izan ere, Azkuek, berez, ez zeukan formazio filologiko unibertsitariorik, nahiz autodidakta moduan urtetan arituz euskararen jakintza sakona metatu zuen32 Azkuek, garai honetan, Euskal Akademia sortzeko gestioak ere abiatu zituen. Izatez proiektu hori aspalditik zeukan buruan, baina ordura arteko saioek huts egin zuten33 1917tik aurrera, ordea, egitasmoa errealagoa bihurtzen hasi zen, jeltzaleek Bizkaiko Diputazioaren kontrola eskuratu eta Euskal Akademia bat fundatzeko asmoa agertu baitzuten.
‎Izan ere, Azkuek, berez, ez zeukan formazio filologiko unibertsitariorik, nahiz autodidakta moduan urtetan arituz euskararen jakintza sakona metatu zuen32 Azkuek, garai honetan, Euskal Akademia sortzeko gestioak ere abiatu zituen. Izatez proiektu hori aspalditik zeukan buruan, baina ordura arteko saioek huts egin zuten33 1917tik aurrera, ordea, egitasmoa errealagoa bihurtzen hasi zen, jeltzaleek Bizkaiko Diputazioaren kontrola eskuratu eta Euskal Akademia bat fundatzeko asmoa agertu baitzuten.
‎Eusko Ikaskuntza. Euskal Akademiaren asmoa ere Oñatin jarri zen martxan. Hola erakunde berria Hego Euskal Herriko lau Diputazioen babespean sortzea adostu zen.
‎33 Euskal Akademia sortzeko saio arrakasta gabeez ikus III.2 III.4 atalak.
‎Berrogeita hamabost urte zituen Azkuek Euskal Akademia sortu eta bertako buru izatea lortu zuenean. Euskaltzaindiko lanei buru belarri ekin ahal izateko 1920an institutuko euskara katedran erretiroa hartu zuen.
‎Azken finean administrazioan erdara zen nagusi, eta ez zegoen euskara arautu baten beharrik. Horregatik garai honetan Euskal Akademiak lan normatibo oso urria burutu zuen. Arazo horien aurrean Azkuek Euskaltzaindiaren eragina handitzeko hainbat saio egin zituen.
‎1906ra itzuliz, Azkuek bere gida espiritualari idatzitako gutun batean, euskal eskolak bultzatzeko bere asmoek errezeluak eragin zitzaketela aitortzen zion, eta horregatik asoziazio partidistak ekiditea komenigarria zela: «éviter la note de séparatisme que les radicaux me jetteraient surement en face (malgré mon abstention de la politique, depuis trois ans pour toujours) »38 Urte berean, hilabete batzuk lehenago, Azkue Euskal Akademia sortzen saiatu zelarik kezka berbera agertzen zuen, Karmelo Etxegaraik halako arazoak saihesteko egindako gestioak goraipatuz:
‎Nolanahi ere, etorkizuna Azkuek baino optimismo handiagoz irudikatu arren, Broussainen gutun honetan, beste behin ere, argi islatzen da artean Akademiaren aurkako ugari zegoela («personnalités jalousses», «dissidents») eta erakundearekiko oposizioa latza izango zela («Vous serez, vous [Azkue] particulièrement et l. Académie aussi, vilemment attaqués»). Laburbilduz, Broussainek, Azkuerekin bat, Euskal Akademia aktibo baterako barne oinarriak finkatzen zituen. Akademia kanpoko erakunde publikoen sostenguaz hizkuntzaren normatibizazio eraginkorra bultzatzeko funtsezko plataforma bihurtzeko esperantza zuen eta oposizioa denboraz gainditu zela zeritzon.
‎Ondoren eraketa horrek «kanpoan» eragin zituen erreakzioak ikusiko dira, bereziki EJBrengan. Izan ere, garaiko alderdi eta mugimendu politikoen artean jeltzaleak izan ziren Euskal Akademiaz interesatu zirenak, gainerakoentzat aski ezaxola izanik. Horren froga da 1919ko irailaren azkenetan, hamabi akademikoak hautatu zirenean, Euzkadi egunkaria izatea gaiari arreta eskaini zion bakarra, albistea lehen orriko titularrean jasoz.
‎del? Norte Bilboko egunkari katoliko­kontserbadoreak, zutabe bateko sei lerrotan aipatu zuen berri bera, inolako komentariorik gabe265 Eta hiri bereko El. Liberal egunkari errepublikar­sozialistan albistea agertu ere ez zen egin266 Beraz, eskuindar eta ezkertiar ez­abertzaleentzat Euskal Akademia aski indiferentea zen bitartean, jeltzaleek protagonismo handia eman zioten gaiari. Atal honetan Akademia sortu eta aurreneko hilabeteetan, oraindik lehen araua eman aurretik, jeltzaleek egin zioten harrera ikusiko da.
‎hemen oroit litezke 1918an Azkuek Euzko Deya eta. Kirikiñorekin? ...iotelako, eta arratsaldeko hitzaldian izandako Euzkadi/ Euskalerria harrabotsa) 268; 1917an Azkue­Eleizalde­Campion arteko akordio saio kamutsa ch tx t, s grafiaren inguruan269; Eleizaldek eta beste sabindar batzuk 1910eko hamarkadan idatzitako zirikadak Azkue eta bere lagunen inguruan270; 1907an Campionek RIEVen izandako polemika Euzkera/ Euskera hitzen inguruan271; eta aurrekari urrunago baina Euskal Akademiaren sorrera saioarekin lotuago legokeen
‎kronikak. Bertan nabarmentzen zenez konkordia giroa eta istilurik eza izan zen nagusi Euskal Akademiaren sorrera 1919an, azkenean, gauzatzean.
‎Sabino Aranak finkatu zuen eta hari segituz, Akademien beharrik gabe, euskal idazle abertzaleek bazekiten nola idatzi. Euskal Akademia onartzeak inplizituki Arana Goiriren eredua hobetu zitekeela esan nahiko zuen, eta Bustintzarentzat, goiko pasartetik ondorioztatzen denez, argi zegoen ez Azkue, ez Eleizalde
‎–Kirikiñok?, ordea, ez zien arrazoi hauei jaramonik egin (ezta erantzun ere), eta. Ojarbideren? iritzia agertu eta bi egunera Euskal Akademia salatzen segitzen zuen «Argi ta garbi» artikuluan:
‎erakundeari autoritate oro ukatzeko kritika suntsikor gisa baliatu zituen. Arazoa ez baitzen ea Euskal Akademiak gabeziak ote zituen edo horiek nola konpon zitezkeen, baizik. Kirikiño, eta berak ordezkatzen zuen sektorea ez zegoela prest Sabino Aranaren hizkuntza eredua kuestiona zezakeen inolako autoritate alternatiborik onartzeko, ezta horren inguruan negoziatzeko ere.
‎Euskaltzaindiaren alde zeuden jeltzaleak, bereziki. Kizkitza?, eztabaida garratz hura bideratu guran ari ziren 1919ko urrian Euskal Akademia sortu zenetik. Lehen bidea Euzkadi egunkariko erredakziotik Akademiaren aldeko artikuluak eskatzea izan zen.
‎Zentzu horretan, Azkuek eta Broussainek amesten zuten Euskal Akademia langileak, barne­mugen estutasunak ere jasaten zituen. Batetik zorizko faktoreek baliozko hainbat pertsonaren galera ekarri zuten lehen urtean.
‎Baina autonomia ere ez zenez zerutik jaitsi, kultura nazionala susta zezaketen erakundeak planteatu zituen. Nagusiak Euskaldun Biltokia, Zurtzaingoa eta Euskal Akademia izan ziren. Guztiek beren kargura hizkera estandar bat, euskal ikastetxeak, aldizkariak, irakasle­eskolak eta gisako kultur elementuak ardaztu behar zituzten.
‎Testuinguru horretan, Oñatiko kongresu asmoa martxan zela, Euskal Akademia sortzeko proposamena aurkeztu zuten Felix Landaburu eta Cosme Elgezabal diputatu jeltzaleek Bizkaiko Aldundian. Egitasmoa, berez, Oñatikoa adostu baino lehen idatzi zen, 1918ko urtarrilaren 12ko data baitarama, baina aurkeztu urtarrilaren 25ean egin zen.
‎Eduki aldetik Euskal Akademia Hego Euskal Herriko lau Diputazioen eta Iparraldeko erakundeen babespean (azken hau zein zen zehaztu gabe) sortzea proposatzen zen. Helburua «euzkeria ta bere izkelgi oro adiratu, garbitu, obetu, orobatu ta zabaltzea» izango zen (gaztelaniaz dio:
‎Bilboko hitzaldi ziklo hartan aipatzekoak dira beste hizlari batek, Luis Eleizalde jeltzaleak, azaldutako ideia batzuk, lotura zuzena baitute laster sortuko zen Akademia asmoarekin. Eleizaldek 1918ko martxoko hitzaldietan, Euskal Akademia sortzeko balio zezaketen ereduak aipatu zituen. Kroaziar Akademia zen ereduetako bat eta Irlandako Liga Gaelikoa bestea.
‎filologia hutsa landu ordez hizkuntzaren hedapen sozialaz ere kezkatu zen, gaeliko eskolak sortuz. Beraz Euskal Akademiak eredu horiek segi zitzakeen, filologia lana (hizkuntza aztertzea eta arautzea, batuz) eta soziala (hedapena) bultzatuz. Euskaltzaindia sortzean Iker eta Jagon sailen iturria Eleizalderen ikuspegi honetan zegoen207 Dena dela, kuriosoa da Eleizaldek ez aipatzea jada Bizkaiko Diputazioan onartuta zegoen Euskal Akademia egitasmoa, eta zerotik sortu balitz bezala mintzatzea.
‎Beraz Euskal Akademiak eredu horiek segi zitzakeen, filologia lana (hizkuntza aztertzea eta arautzea, batuz) eta soziala (hedapena) bultzatuz. Euskaltzaindia sortzean Iker eta Jagon sailen iturria Eleizalderen ikuspegi honetan zegoen207 Dena dela, kuriosoa da Eleizaldek ez aipatzea jada Bizkaiko Diputazioan onartuta zegoen Euskal Akademia egitasmoa, eta zerotik sortu balitz bezala mintzatzea. Susma liteke bere alderdikideen proposamena, bere hartan, ez zitzaiola egingarria iruditzen.
‎Azkue hitzaldi hauetan entzule gisa egon bide zen. Bere papera, Euskal Akademian, Strossmayer elizgizonak Kroaziakoan zuenarekin identifikatu ote zuen. Ezin jakin.
‎Baina aldi berean Oñatiko kongresuak sortarazitako itxaropena azaltzen zuen, Bizkaian eta Gipuzkoan euskara pizteko zegoen garra ikusita. Halaber Oñatiko kongresuaren inguruan sortzeko zen Euskal Akademiaz ziharduen Broussainek:
‎Elgezabalek, bere proiektua aldatzen zela ikusirik, planteatu zuen ez ote zen hobe izango euskara ikertzeko erakundea eta sustatzekoa bereiztea, baina Eleizaldek bakarrean biltzearen alde argudiatu zuen eta hala onartu zen. Euskal Akademia, beraz, ez zen izango erakunde akademiko huts bat, plataforma sozial zabalago bat baino. Kongresuko hizkuntza sailak, ondoren, Akademiarako araudi berria osatzeko batzorde bat sortu zuen, Urreta, Elgezabal, Agirre, Azkue, Olabide, Eleizalde eta Biziola izendatuz.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Lehen forma
Taula kopiatu
Euskal 166 (1,09)
euskal 23 (0,15)
EUSKAL 2 (0,01)
eskual 1 (0,01)
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Konbinazioak (3 lema)
Taula kopiatu
euskal akademia sortu 31 (0,20)
euskal akademia bat 9 (0,06)
euskal akademia proiektu 5 (0,03)
euskal akademia sorrera 5 (0,03)
euskal akademia ehun 3 (0,02)
euskal akademia aldizkari 2 (0,01)
euskal akademia arau 2 (0,01)
euskal akademia asmo 2 (0,01)
euskal akademia behar 2 (0,01)
euskal akademia bera 2 (0,01)
euskal akademia egitasmo 2 (0,01)
euskal akademia egon 2 (0,01)
euskal akademia eskatu 2 (0,01)
euskal akademia historia 2 (0,01)
euskal akademia kide 2 (0,01)
euskal akademia komenentzia 2 (0,01)
euskal akademia mehatxu 2 (0,01)
euskal akademia presidenteorde 2 (0,01)
euskal akademia = 1 (0,01)
euskal akademia Abadia 1 (0,01)
euskal akademia aktibo 1 (0,01)
euskal akademia aldi 1 (0,01)
euskal akademia antolatu 1 (0,01)
euskal akademia araudi 1 (0,01)
euskal akademia ari 1 (0,01)
euskal akademia aski 1 (0,01)
euskal akademia askotariko 1 (0,01)
euskal akademia azken 1 (0,01)
euskal akademia babestu 1 (0,01)
euskal akademia Baiona 1 (0,01)
euskal akademia barne 1 (0,01)
euskal akademia berri 1 (0,01)
euskal akademia bide 1 (0,01)
euskal akademia buru 1 (0,01)
euskal akademia debatetxo 1 (0,01)
euskal akademia egoitza 1 (0,01)
euskal akademia erabaki 1 (0,01)
euskal akademia eraketa 1 (0,01)
euskal akademia erakundetu 1 (0,01)
euskal akademia eratu 1 (0,01)
euskal akademia eredu 1 (0,01)
euskal akademia esleitu 1 (0,01)
euskal akademia euskaltzain 1 (0,01)
euskal akademia gabezia 1 (0,01)
euskal akademia gai 1 (0,01)
euskal akademia garai 1 (0,01)
euskal akademia gonbidatu 1 (0,01)
euskal akademia gustuko 1 (0,01)
euskal akademia guzti 1 (0,01)
euskal akademia hainbat 1 (0,01)
euskal akademia hamabi 1 (0,01)
euskal akademia harreman 1 (0,01)
euskal akademia hartu 1 (0,01)
euskal akademia hautaketa 1 (0,01)
euskal akademia hego 1 (0,01)
euskal akademia heziketa 1 (0,01)
euskal akademia hiru 1 (0,01)
euskal akademia hitzaldi 1 (0,01)
euskal akademia hori 1 (0,01)
euskal akademia ibili 1 (0,01)
euskal akademia interesatu 1 (0,01)
euskal akademia irudi 1 (0,01)
euskal akademia itzalpe 1 (0,01)
euskal akademia jardun 1 (0,01)
euskal akademia kaleratu 1 (0,01)
euskal akademia lan 1 (0,01)
euskal akademia langile 1 (0,01)
euskal akademia nahitaezko 1 (0,01)
euskal akademia nola 1 (0,01)
euskal akademia onartu 1 (0,01)
euskal akademia parte 1 (0,01)
euskal akademia pertsona 1 (0,01)
euskal akademia profesional 1 (0,01)
euskal akademia proposamen 1 (0,01)
euskal akademia salatu 1 (0,01)
euskal akademia sartu 1 (0,01)
euskal akademia serio 1 (0,01)
euskal akademia une 1 (0,01)
euskal akademia zale 1 (0,01)
euskal akademia zeregin 1 (0,01)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia